Nog voor de winter begon, hadden in België al een zestigtal mensen het leven verloren door koolstofmonoxide. Dat is twee keer zoveel als in andere jaren. Het oordeel van het Antigifcentrum is duidelijk: wanneer de prijzen van verwarming stijgen, neemt ook het risico op vergiftiging op. De angst voor de facturen leidt tot minder verluchten of besparen op het onderhoud van apparaten. Wat zal de grimmige uitkomst zijn aan het eind van de winter?
Artikel door een ABVV-delegee uit maandblad De Linkse Socialist
Deze winter gaat België officieel in recessie (twee opeenvolgende kwartalen van negatieve economische groei). De meest optimistische ramingen van de internationale instellingen voor 2023 gaan uit van een broze economische stagnatie (0,5% groei volgens de OESO, 0,2% volgens de Europese Commissie). We weten wat deze cijfers betekenen voor grote bedrijven en regeringen: jobverlies, aanvallen op de lonen, besparingen op de begroting.
Niet iedereen zit in hetzelfde schuitje. Aandeelhouders hebben voorzieningen getroffen toen de winstmarges in de eerste helft van 2022 historisch hoog waren. Zo kunnen ze deze periode comfortabel doorkomen. Voor de overgrote meerderheid van ons is het echter nu al een ramp, en het dreigt alleen maar erger worden. Tenzij we een verandering in het economisch beleid afdwingen.
De regering denkt dat het “basispakket energie” volstaat: een korting van 135 euro voor gas en 61 euro voor elektriciteit op de facturen van november tot en met maart. Ondertussen strijken de aandeelhouders in de energiesector waanzinnige bedragen op. De roep om nationalisatie van de sector wordt steeds luider, omdat het de enige manier is om betaalbare facturen te krijgen en de energietransitie te waarborgen. De regering luistert niet omdat ze de waakhond van de aandeelhouders is.
Hetzelfde geldt voor de lonen. De regering is vastbesloten de loonwet van 1996, waarmee onze lonen in een keurslijf vastzitten, met hand en tand te verdedigen. Ze wil de komende jaren elke loonsverhoging voorkomen. De regering wil sociale vrede afkopen met een eenmalige premie van een paar honderd euro in de bedrijven waar de werknemers sterk genoeg staan om het te krijgen. Eind november probeerde de spoordirectie een staking af te kopen met een premie van 100 euro. Laten we het voorbeeld van het spoorpersoneel volgen: ons niet tevreden stellen met een eenmalige premie, maar vechten voor structurele oplossingen.
De strijd veralgemenen en vechten om te winnen
De staking van 9 november toonde onze kracht. Eenmalige krachtmetingen volstaan echter niet en zullen uiteindelijk uitputtend zijn. Om verandering af te dwingen, is er een strijd van langere duur nodig waarbij elke mobilisatie ten volle wordt benut om verder te veralgemenen en hierdoor sterker te staan. Voor gelegenheden als de betoging in december kunnen syndicale delegaties eigen pamfletten opmaken met hun specifieke eisen en wat nodig is om die af te dwingen.
Verschillende delegaties uit de metaalsector hebben zich uitgesproken voor de nationalisatie van de energiesector. Waarom die oproepen niet massaal verspreiden op betogingen en bij bezoeken aan piketten? Het debat over hoe de beweging verdergaat, mag niet beperkt blijven tot de vakbondsleiding. Dit is onze strijd, we moeten onze zeg hebben. Een beslissing genomen na een democratische discussie tijdens een algemene vergadering op de werkplek en in interprofessionele vergaderingen, gekoppeld aan een duidelijk en effectief actieplan, is de beste manier om de twijfels bij collega’s weg te nemen en hen te betrekken om de strijd te versterken.
Met eenmalige acties zullen we de regering niet van koers doen veranderen. Er is nood aan een ernstig actieplan met meerdere algemene stakingen, een actieplan dat besproken en beslist wordt door de basis. Niets is effectiever dan een zorgvuldig op het terrein voorbereide blokkade van de economie, zeker als het een opstap is om met de werkende klasse de centrale hefbomen van de economie en de rijkdom van de samenleving in handen te nemen. Dit blijkt ondubbelzinnig uit de hele sociale geschiedenis van dit land. We hebben een actieplan en een programma nodig dat opgewassen is tegen de uitdagingen van vandaag, met als duidelijk doel de collectieve controle over de rijkdom en de economische productie. We kunnen de meervoudige crises van het kapitalisme alleen te boven komen door het omver te werpen en de destructieve chaos van de marktdictatuur te vervangen door een rationele planning van de economie.
De algemene staking van 9 november was een belangrijke krachtmeting tussen de twee belangrijkste klassen. Noch de werkgevers, noch de regering, noch zelfs de vakbondsleiders hadden verwacht dat de staking zo sterk zou zijn.
door Wouter (Gent) uit maandblad De Linkse Socialist
Er zat overigens veel meer in. Veel mensen beseften pas een paar dagen voor de staking dat deze zou plaatsvinden. En zelfs waar de stakingsoproep bekend was, was het gebrek aan organisatie duidelijk. LSP-militanten in Luik botsten op een groepje leerkrachten, dat gemotiveerd was door de strijd in het Franstalig onderwijs (13.000 betogers in Namen in oktober!) en zocht naar piketten om de staking te steunen. Ze contacteerden een week op voorhand het ABVV-kantoor, maar kregen geen antwoord en gingen ’s ochtends zelf op zoek naar piketten. Hun enthousiasme was aanstekelijk. Hoeveel anderen, zeker waar de vakbondsdelegatie jonger of minder sterk is, bleven echter thuis terwijl ze graag aan een piket hadden deelgenomen? In sommige gevallen werd zelfs vanuit de vakbond opgeroepen om thuis te blijven.
Het gebrek aan coördinatie en tijdverlies bij de mobilisatie was vooral merkbaar inzake de piketten. Er waren minder piketten (maar toch nog steeds meer dan 800) en soms waren die minder talrijk dan op vorige stakingen. Toch werd de staking goed opgevolgd. In de havens van Gent en Antwerpen, in de industriegebieden van Luik, Charleroi en Waals-Brabant, in de handelszones van het land, bij het openbaar vervoer, in de grootste bedrijven: alles lag stil, of bijna. In Brussel en Wallonië gingen 2 op de 3 ziekenhuizen op minimumdienst. Minder dan één op de vier treinen en minder dan de helft van de bussen en trams reed. Eens te meer heeft de collectieve actie van de arbeidersklasse getoond dat degenen die de economie doen draaien niet de aandeelhouders of de CEO’s zijn. Als de werkende klasse stopt, dan stopt alles.
De valstrik van de verdeling vermijden
Er zijn zwaktes die we moeten aanpakken. In de chemische sector bijvoorbeeld was het resultaat van de staking meer gemengd. In sommige bedrijven leefde de hoop op een akkoord met de directie voor een loonsverhoging, ondanks de dwangbuis van de loonwet van 1996. We moeten de val van de verdeeldheid vermijden en kijken hoe sterke sectoren andere kunnen meetrekken of ondersteunen. Dat is waarom algemene eisen zoals een loonsverhoging met 2 euro per uur (of 330 euro per maand) voor iedereen en een minimumloon van 15 euro per uur zo belangrijk zijn. Met dergelijke eisen is het mogelijk om de beweging rond een duidelijk doel te consolideren en de sectoren waar de vakbond momenteel minder sterk of minder militant aanwezig is mee te trekken.
In Gent sloegen stakers van bedrijven als Volvo Cars, Volvo Trucks, Arcelor en de haven de handen in elkaar om een gezamenlijke actie te organiseren en de haven te blokkeren. Dergelijke stakingen zijn een gelegenheid om de krachten te bundelen om zwakke punten te compenseren. Tijdens de algemene staking tegen het Globaal Plan in 1993 werden voor het eerst volledige industriegebieden geblokkeerd. Tijdens de stakingen tegen het Generatiepact in 2005 werden gezamenlijke stakersposten op de hoofdwegen naar de steden uitgeprobeerd.
Het gevoel van solidariteit en de wil om de strijd verder te veralgemenen door beroep te doen op de sterkste sectoren, waren in heel het land aanwezig. Zo legde een ABVV-delegee bij Volvo Trucks in Gent ons uit: “Wie in de Panos mijn broodje klaarmaakt, heeft evenzeer of misschien nog meer die loonsverhoging nodig.” De noodzaak van eenheid in de strijd wordt algemeen begrepen.
De angst en woede zijn niet fundamenteel verschillend in Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Als er een verschil in dynamiek is, komt dit mee door het politieke landschap en het bijhorende publiek debat. De beweging van 2014 toonde hoe de arbeidersbeweging het publiek debat kan keren. Het oplopend actieplan van een nationale betoging, provinciale stakingen en een nationale algemene staking deden de regering-Michel toen wankelen. Alleen het ontbreken van een tweede actieplan, heeft de regering toen overeind gehouden. De situatie is vandaag niet minder ernstig.
De kracht van een staking wordt ook afgemeten aan de inhoud ervan
De woede tegen de winsten van de grote bedrijven en de lage lonen was overal voelbaar. Het idee van een eenmalige premie in bedrijven die het goed doen, werd meestal als een belediging beschouwd en door de stakers sterk afgewezen.
Onze eis voor een verhoging van 2 euro per uur voor alle lonen werd goed ontvangen, evenals de kwestie van de nationalisering van de hele energiesector. De markt werkt niet in ons voordeel, daar bestaat geen twijfel over, en dit maakt de vraag naar massale publieke investeringen in onze openbare diensten, die overal afbrokkelen, alleen maar groter.
We moeten verder gaan: in veel kleine bedrijven werd de staking slechts beperkt opgevolgd, vaak door een gebrek aan informatie maar ook uit de vrees dat het de werkplek zou beschadigen. We mogen die zorgen niet onbeantwoord laten. Het openen van de bedrijfsrekeningen zodat duidelijk is hoeveel winst er wordt gemaakt en hoe dit voor onze lonen kan gebruikt worden, is een belangrijke eis. Bij de dreiging van massaal ontslag, sluiting of delokalisatie verdedigen we de onteigening zonder afkoop of compensatie (behalve op basis van bewezen behoefte) en de nationalisatie onder democratische controle en beheer van de werkenden en de gemeenschap.
In de nasleep van de algemene staking van 9 november is er steeds meer nadruk gelegd op het idee van een eenmalige premie, naar het model van de coronabonus in het vorige Interprofessioneel Akkoord (IPA). De hoop leeft bij de regering dat dit de sociale onrust kan bedwingen. Op 16 december is er een nieuwe vakbondsbetoging voorzien voor hogere lonen.
door Boris Malarme uit de december-editie van De Linkse Socialist die vrijdag van de drukker komt
Het IPA voor 2021-2022 voorzag in een belachelijk lage loonmarge van 0,4%. Daarnaast was er de mogelijkheid om op bedrijfsniveau te onderhandelen over een belastingvrije ‘coronabonus’ van maximum 500 euro. Het ging om een premie waarop geen sociale zekerheidsbijdrage betaald werd. De premie kwam er niet in alle bedrijven en het gemiddelde bedrag van wie deze wel kreeg was 280 euro. Het was een slecht akkoord dat leidde tot een betwiste stemming binnen het ABVV.
Officieel zijn de werkgeversorganisaties tegen een dergelijke premie en willen ze een strikte toepassing van een nulmarge voor 2023-2024. De vakbonden daarentegen willen vrije loononderhandelingen die boven de index gaan in bedrijven die het goed doen. Sommige werkgevers, vertegenwoordigers van regeringspartijen en vakbondsleiders staan open voor de piste van premies, ook al verzetten de vakbondsleiders zich tegen het belastingvrije karakter ervan. Op 10 november bevestigde minister van Economie en Arbeid Pierre-Yves Dermagne (PS) op televisie dat een ‘winstherverdelingspremie’ op de tafel van de regering zal liggen. Het gaat om een premie die onderhandeld kan worden in bedrijven die grote winsten boeken. De PS komt dus terug op haar standpunt dat de loonwet van 1996 moet herzien worden en houdt vast aan het ‘loonpact’ met de liberalen.
We kunnen geen genoegen nemen met een dergelijk zogenaamd compromis. Bijna 9 van de 10 Belgen nemen maatregelen om hun energieverbruik te verminderen en 60% bespaart zelfs op dagelijkse uitgaven, voedsel en boodschappen, vanwege de inflatie, zo blijkt uit een enquête van ING. Dit toont dat de automatische loonindexering niet volstaat om de hoge kosten van levensonderhoud op te vangen. Eenmalige premies om de woede te sussen, stellen niet gerust. Dergelijke premies worden niet in rekenschap gebracht voor de berekening van de pensioenen. Er wordt niet bijgedragen aan de financiering van de sociale zekerheid. Dit is verre van geruststellend.
De werkenden hielden alles recht tijdens de pandemie. Bij de economische heropleving eind vorig jaar werden de recordwinsten voor de aandeelhouders hersteld. Nu er inflatie en recessie is, willen ze de werkenden laten betalen voor hun crisis. De recessie wordt gebruikt om loonmatiging te verkopen rond het idee dat we allemaal in hetzelfde bootje zitten. Volgens de prognoses van het Planbureau zouden de recordwinstmarges tijdens de recessie dalen, maar nog steeds boven het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar blijven. De 60% bedrijven die het goed doen in België hebben nog steeds 275 miljard euro in kas. De middelen bestaan voor de noodzakelijke loonsverhogingen van 2 euro per uur (330 euro bruto per maand) voor iedereen.
Het is belangrijk dat sterke vakbondssectoren de zwakkere meetrekken rond een dergelijke eis. Als we erin slagen om een dergelijke loonsverhoging af te dwingen, breken we meteen de loonwet van 1996. Als bedrijven zeggen dat ze dit niet kunnen en dreigen met afdankingen, moeten ze hun rekeningen openen zodat werknemers kunnen controleren of dit waar is. Laat de bazen maar uitleggen waarom er geen reserves zijn opgebouwd voor moeilijker tijden! Indien nodig moeten bedrijven worden genationaliseerd om jobs te redden.
Voor de derde keer op twee maanden tijd werd er gestaakt bij het spoor. Op 5 oktober was er een eerste staking tegen het gebrek aan middelen. Vervolgens werd deelgenomen aan de algemene staking van 9 november en nu was er opnieuw een staking aangezien de begrotingsgesprekken geen antwoorden boden op de vraag naar meer middelen. De minister mag dan wel spreken over investeringen, dat gaat over geld dat in een verre toekomst zou komen terwijl er de komende twee jaar verder bespaard wordt. De gevolgen daarvan blijken uit de dienstverlening: afgeschafte treinen, minder rijtuigen, minder stiptheid. Het zorgt voor frustratie bij personeel en reizigers.
De staking wordt goed opgevolgd. Slechts een kwart van de treinen rijdt. Onder de Antwerpse treinbegeleiders staakte bijvoorbeeld 73% van het personeel, ongeveer evenveel als op 5 oktober en bijna evenveel als op 9 november. Het ongenoegen zit diep en sleept al lang aan. Tekorten op alle vlakken, geen rust kunnen opnemen, gebrek aan respect vanwege de directie. Terwijl er nood is aan meer personeel blijft de uitstroom groter dan de instroom. Er worden echter geen middelen vrijgemaakt om de jobs aantrekkelijker te maken. Zo kan het niet verder!
Onder de aanwezigen op de stakingspiketten leefde de vraag hoe het nu verder moet. Er is nood aan een actieplan om perspectief te geven aan de strijd. Telkens eenmalige acties zullen niet volstaan. De herinnering van het actieplan in 2014 is belangrijk: toen werden de stakingen telkens sterker omdat ze kaderden in een opbouwend actieplan met na een betoging een reeks provinciale stakingen gevolgd door een nationale algemene staking. Het deed de regering wankelen. Een oplopend actieplan zou ruimte laten om behalve alle collega’s te mobiliseren ook specifieke campagnes uit te werken naar de reizigers en naar collega’s van andere sectoren, in het bijzonder het openbaar vervoer. De gebrekkige dienstverlening en de forse stijging van de tickets die er staat aan te komen, bieden argumenten genoeg om reizigers mee te krijgen. Rond dit alles is er nood aan meer discussie onder collega’s. Personeelsvergaderingen zijn daarvoor belangrijk.
Daarnaast mogen we ons niet beperken tot de vaststelling van wat fout loopt, er is nood aan eisen die duidelijk maken hoe we het kunnen oplossen. Meer middelen voor openbaar vervoer, de personeelsafbouw van de afgelopen jaren ongedaan maken (er verdwenen 5000 jobs op vijf jaar tijd, terwijl de productiviteit met 20% steeg), forse investeringen in infrastructuur, daling van de werkdruk door arbeidsduurvermindering en maatregelen rond onder meer gezonde werkschema’s … zouden een opstap zijn om het huidige aanbod effectief te kunnen realiseren en zelfs uit te breiden, wat noodzakelijk is in een context van klimaatcrisis en mobiliteitsproblemen.
Antwerpen BerchemGentHet spoorpersoneel van Luik en Verviers zette samen een piket in Verviers. BrusselOostende
Genoeg is genoeg! Het begrotingsconclaaf van oktober komt neer op een besparing van 550 miljoen euro in de komende twee jaar. Infrabel dreigt opnieuw enkele lijnen te sluiten. Terwijl de noden aan veilig, ecologisch en vlot openbaar vervoer groot zijn, is de verdere afbraak een logische stap voor deze regering! In oktober was de stiptheid de slechtste in 4 jaar. In twee jaar tijd steeg het aantal afgeschafte treinen met 40%. De ticketprijzen zullen in februari met 8 tot 10% stijgen, voornamelijk wegens energiekosten. En de NMBS heeft aangekondigd dat het aantal treinen vanaf 11 december zal verminderen. Hoe kan je dit verantwoorden naar de reizigers toe?
Bovendien hebben we nog steeds te kampen met een chronisch tekort aan personeel en de vele maatregelen die de afgelopen jaren zijn genomen om de productiviteit te verhogen. De werkdruk is daardoor onhoudbaar en het aanbod steunt op heel fragiele fundamenten die elk moment dreigen in te storten. We kunnen maar één conclusie trekken: het “meer doen met minder”-model is volledig mislukt. Dit terwijl het aantal managers in 5 jaar tijd bijna verdubbelde. De staking van 29 november door ACV, ACOD en VSOA en de bijkomende staking van ASTB op 30 november en 1 december, als vervolg op de voorgaande stakingen, maken duidelijk dat het personeel er helemaal genoeg van heeft!
De spoorwegdirectie poogde de staking zelf af te kopen met een eenmalige premie van 100 euro. Zo lach je het personeel uit! Ze heeft bepaalde problemen jarenlang onder de mat kunnen vegen, maar nu komt alles aan de oppervlakte. Ook Minister Gilkinet moet toegeven dat zijn ambities naar beneden zijn bijgesteld, maar hij verdedigt zijn staat van dienst. Het is waar dat aan het begin van de legislatuur enkele investeringen zijn gedaan, voornamelijk in infrastructuur. Maar ze zijn grotendeels onvoldoende om de in het verleden opgelopen tekorten en achterstand goed te maken. Bovendien is deze regering nooit teruggekomen op de maatregelen die de regering Michel voor haar heeft genomen, met haar meer dan 2,1 miljard aan bezuinigingen op de spoorwegen.
Zowel het personeel als de passagiers zijn het erover eens dat een echte herfinanciering absoluut noodzakelijk is. Aan geld geen gebrek: kijk maar naar de enorme winsten van de energiebedrijven. De grootste bedrijven zagen hun winstmarges in het tweede kwartaal van dit jaar zelfs boven de 45% gaan.
Samen met andere sectoren voor uitgebouwde, publieke basisdiensten!
We moeten samen met andere sectoren een kracht opbouwen om ervoor te zorgen dat deze winsten in ons voordeel worden gebruikt en niet in de zakken van een paar aandeelhouders verdwijnen. Het succes van de algemene staking van 9 november laat zien dat er ook in andere sectoren veel woede heerst. Personeelsvergaderingen om te mobiliseren en te evalueren zijn cruciaal. Een actieplan dat sectorale en sectoroverschrijdende acties combineert, kan ons in staat stellen echte overwinningen te boeken. De aangekondigde betoging in de week van 12 december is een eerste stap, maar meer is nodig om te winnen!
Laten we de eisen bij het spoor koppelen aan die van de algemene beweging, want wij hebben andere plannen dan de directie:
De werkdruk moet omlaag! 30-urenweek zonder loonverlies met bijkomende aanwervingen, een sociaal akkoord met maatregelen voor een beter evenwicht tussen werk en privé (bv. gezonde werkschema’s),…
Voor een veilige werkomgeving: massale investeringen in degelijke infrastructuur en voldoende personeel om de veiligheid te garanderen voor iedereen
Een aanzienlijke verhoging van de lonen om de crisis aan te pakken: 330 euro per maand extra voor iedereen, er is geld genoeg om dit realiseren!
Nationalisatie van de hele energiesector onder democratische controle om de rekeningen te kunnen betalen en een groene energietransitie mogelijk te maken.
De uitbreiding van het treinaanbod zodat het aan de noden van de samenleving en de klimaatcrisis voldoet, via massale investeringen in een publieke sector van het openbaar vervoer.
Op het stakingspiket aan Volvo Trucks sprak Wouter met Alain Haelterman, delegee van ABVV-Metaal.
Is de staking een succes?
“Ja, zeker. We hebben de band bij Volvo Trucks stilgelegd. We hebben twee piketten voorzien aan ons bedrijf: één voor de productie en één voor de distributie van de vrachtwagens. Met ongeveer 4000 werkenden zijn we een groot bedrijf. We slagen er in om de staking effectief te maken door de productie stil te leggen. Bij een staking toon je immers wie er het bedrijf en de economie doet draaien.”
“De woede over de hoge energieprijzen en het verbod op loonstijging heeft ervoor gezorgd dat veel collega’s staken vandaag. We kunnen nog een groter succes boeken door iedereen in de staking te betrekken, zowel binnen het bedrijf, als in de hele samenleving. Want het is voor iedereen van tel!”
Welk resultaat beogen jullie?
“We hebben nood aan een structurele loonsverhoging. Vandaag krijgen we applaus als we een premie van een paar duizend euro afsluiten. Maar eigenlijk is dit geen structurele oplossing. In 2007 konden we nog een loonsverhoging van 3,2% afdwingen, nu moeten mensen al tevreden zijn met een premie. Dat klopt niet. Gigantische winsten, en dan geen ruimte voor loonsverhoging?! Enkel een bruto loonsverhoging zal ons en andere werkenden vooruit helpen.”
“Ons werk is zwaar werk. Een vroege shift, dat word je eigenlijk nooit gewoon. Daarom blijft ook arbeidsduurvermindering een belangrijke eis die we willen ingewilligd zien. Welzijn op het werk kan onder andere door een leefbaar en werkbaar werkritme. Met een arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen kunnen we dit bekomen en ook meer mensen aan het werk helpen. De winsten die aan aandeelhouders uitgekeerd worden, bieden genoeg ruimte om deze twee eisen in te willigen.”
Hoe verder na vandaag?
“Als er geen resultaten van die aard komen, dan moeten we opbouwen naar een langdurige staking. Tot we resultaat boeken! We zullen niet tevreden zijn met een premie als compromis. We mogen ons niet laten vangen aan zaken die voordelen lijken: fietsen leasen, maaltijdcheques … Deze maatregelen worden deels met ons loon, deels met de sociale zekerheid betaalt. Ze hebben winsten genoeg, die moeten we aanslaan voor een structurele loonsverhoging die de wet van ’96 breekt. Als een langdurige staking noodzakelijk is, dan staan we klaar om daarvoor te gaan!”
“We begrijpen dat mensen het financieel moeilijk hebben en dat zelfs staken niet voor iedereen een evidentie is. Het maakt duidelijk dat energie een publieke garantie moet zijn. Wij hebben een impact in ons bedrijf, maar veel werkenden staan er alleen voor. Wie in de Panos mijn broodje klaar maakt, heeft evenzeer of misschien nog meer die loonsverhoging nodig. Het kan niet dat alleen sterke sectoren zoals wij resultaten boeken: we willen dat iedereen vooruit gaat en een betaalbaar leven kan leiden. Deze beweging opbouwen met iedereen die afhangt van een loon is cruciaal!”
Vandaag werd in heel het land gestaakt en actie gevoerd tegen de hoge prijzen en voor koopkracht. Er waren honderden piketten en er was een actiebereidheid, zelfs indien het op veel plaatsen ontbrak aan organisatie.
Het pamflet dat onze militanten verdeelden op de piketten en acties werd goed ontvangen met heel wat discussies over de noodzaak van de nationalisatie van de hele energiesector maar ook over hoe het nu verder moet om een krachtsverhouding op te bouwen.
In ons pamflet legden we uit dat er voor deze staking heel wat aarzeling was en dat sommige vakbondsleiders met de handrem op mobiliseerden. Er is nog werk om ons protest te veralgemenen in een programma en actieplan die perspectief bieden om in het offensief te gaan om te winnen.
Een actieplan met algemene en regionale stakingen lanceren vanop een grote nationale betoging zou daar een aanzet toe kunnen bieden. Dat voorbereiden gebeurt het best zo snel mogelijk, in het bijzonder ook met personeelsvergaderingen en militantenbijeenkomsten op alle werkplaatsen, sectoren en regio’s waarop deze staking geëvalueerd wordt en volgende stappen besproken en gestemd worden.
Om een beeld van de staking te geven, publiceren we hieronder enkele verslagen en foto’s van onze militanten uit verschillende delen van het land.
Op de stakingsdag stonden er in Antwerpen stakersposten aan petrochemische bedrijven in de haven, was er een actie van de sociale sector, een bijeenkomst van de openbare diensten en andere sectoren op het Astridplein en nog tal van acties.
Ploegen van LSP-militanten aangevuld met jongeren van de Actief Linkse Studenten trokken samen met enkele spoormilitanten, klimaatactivisten en anderen langs piketten in de haven. Aan ExxonMobil hoorden we hoe dit bedrijf miljardenwinsten boekt, terwijl het personeel overuren moet kloppen. Aan Total herinnerde een vlag van de Franse vakbond CGT aan de strijd die daar door het personeel van de raffinaderijen werd gevoerd de afgelopen weken. Op BASF was er een mooi piket met heel wat militanten en delegees, hier was er duidelijk opgebouwd naar de staking. We passeerden ook nog langs het piket van Evonik.
In de binnenstad was er op het Astridplein een bijeenkomst van voornamelijk ACOD met mooie groepen van ACOD Spoor, Onderwijs en andere. Daarop waren er wellicht zo’n 250 aanwezigen. Tegelijk trokken sociaal werkers langs enkele plaatsen in de stad. Ook daar waren er LSP-leden bij aanwezig.
Tientallen militanten van LSP stonden vandaag aan het piket van hun vakbondsdelegatie of gingen op solidariteitsbezoek bij andere piketten. Van Bombardier in Brugge, over Eastman in Gent tot Tupperware in Aalst. We hadden honderden interessante gesprekken. Bij blokkades in de haven, de gemeenschappelijke piketten aan Industrieterrein Gent Zuid, de lege portemonnees in Aalst, het stakerscafé van ACOD … De staking werd goed opgevolgd!
Jongerendelegatie van ALS en ROSA op piketbezoek
De nationalisatie van de energiesector was voor de meeste stakers evident. We hoorden vaak dat de asociale loonwet van ’96 moet worden gebroken om hogere lonen af te dwingen. Die zijn nodig, want wat ook duidelijk werd is hoe hard het water bij sommigen aan de lippen staat. Bedrijven maken massawinsten terwijl werkenden in de precariteit belanden. We hadden natuurlijk ook gesprekken met vakbondsmilitanten over de strijd bij bedrijven als Tupperware of NMBS. De jongeren van Actief Linkse Studenten & Scholieren Gent, Campagne ROSA Gent en International Socialist Alternative organiseerden een solidariteitsfietstocht langs verschillende piketten.
Het is duidelijk dat de strijd moet worden verder gezet. We moeten een loonsverhoging en nationalisatie van de energiesector afdwingen, willen we niet allemaal verarmen. Iedereen was het erover eens dat verder strijd nodig is! Op naar een gecoördineerde beweging, van protest en lange staking!
In Brussel organiseerden onze kameraden een indrukwekkende interventie van 8 teams, met 32 kameraden, en meer dan 40 interventies bij piketten en acties: H&M Basilix, het Delta ziekenhuis, Colruyt in Ukkel, Shopping Kraainem, op het industrieterrein van Braine, bij de bijeenkomst van spoorweg- en overheidswerknemers voor het kabinet van minister Gilkinet (ECOLO), de luchthaven van Zaventem, BMW, het Radison hotel, Axa, de ULB, Mercedes, GSK Waver, de NMBS werkplaats in Schaarbeek en Vorst, het industrieterrein van Vilvoorde, bij Audi, bij ENGIE, bij Bpost,…
Luchthaven van ZaventemPiket aan het Radison hotel in Brussel
Aalst
De linkse socialisten vormden een vliegend piket met militanten/delegees uit diverse sectoren om de volgende piketten te bezoeken en te versterken in Aalst: Tereos, Tupperware, KTA en de militantenconcentratie op de Hopmarkt.
Leuven
In Leuven was er een gezamenlijk stakingspiket aan het station tussen 8u en 11u ‘s ochtends tijdens de staking van 9 november. Het was positief om daar militanten uit verschillende sectoren te kunnen treffen, van verschillende openbare diensten (stad, provincie, noodcentrale politie …) over werknemers van Ecowerf (waar 30 op de 120 personeelsleden staakten) tot natuurlijk delegaties van het spoor, Bpost, enkele groendiensten uit de provincie … Volgens Valerie, militante bij het spoor, was 80% van de treinbegeleiders in staking.
Door geen piketten meer te hebben voor de individuele werkplaatsen kan dit echter ook de actieve betrokkenheid bij een staking verminderen. Een piket kan een plaats zijn om het personeel verder bewust te maken van de inzet van de staking, de eisen rond koopkracht van de vakbonden en links, welke syndicale strategie, etc. Tijdens vroegere algemene stakingen was er op die manier een grotere actieve deelname aan de piketten in Leuven, bij De Lijn, Bpost, de gevangenis, etc. Dit sluit natuurlijk niet uit dat er op een bepaald moment meer centraal kan verzameld worden of dat er bv. zoals op andere plaatsen een stakerscafé wordt georganiseerd.
Thema van gesprek was natuurlijk het doorbreken van de loonwet, de nood aan reële loonstijgingen, energie in publieke handen … Met LSP wezen we op de nood aan een democratisch bediscussieerd en oplopend actieplan om reële overwinningen te kunnen afdwingen en niet enkel eenmalig te staken. De onvrede zit diep. Bij AB Inbev lag heel het bedrijf stil en waren er nagenoeg geen werkwilligen, op het management na. Met de grote winstmarges die bij AB Inbev worden gerealiseerd, weten de arbeiders er waarvoor ze staken. Bij de nachtploeg werd zelfs 2 opeenvolgende nachten gestaakt.
In het algemeen kwam dikwijls de opmerking dat staken vandaag een financieel verlies inhoudt in moeilijke tijden van hoge rekeningen en inflatie. Staken was meer dan ooit een bewuste keuze om een vuist te tonen in tal van sectoren waar het personeel op het tandvlees zit, door personeelstekorten en magere lonen.
Bij AB Inbev hadden we gesprekken aan verschillende stakersposten. Met enkele militanten kwam de kwestie van migratie aan bod, waarbij we erop wezen dat de werkenden en onderdrukten zich niet mogen laten verdelen – de echte verantwoordelijke voor oorlogen en uitbuiting is het kapitaal dat ons allemaal de miserie induwt. Het Vlaams Belang krijgt ook stemmen van arbeiders, maar is tegen stakingen en vergeet al haar “sociale eisen” eens ze met de N-VA over regeringsdeelname kan onderhandelen. Ze zijn dus bereid om samen te werken – zoals extreemrechts elders in Europa – met de ergste neoliberalen.
De werkende klasse moet strijden voor betere lonen en tegen het kapitalisme dat ons tegen mekaar opzet, voor een reëel actieplan dat naar overwinningen leidt en voor een breuk met deze kapitalistische maatschappij in crisis. LSP ziet het als haar taak om democratisch socialisme als alternatief binnen de beweging te bediscussiëren, als enige uitweg uit de neerwaartse spiraal van het huidige systeem.
Bergen
In Bergen liep de solidariteitstocht van onze ploeg door de zone Ghlin-Baudour, voornamelijk bij Aisin Europe, Air Liquide, NGK Ceramics, H&M Logistics, en vervolgens langs de wegblokkade van Quaregnon georganiseerd door de regionale vakbond ABVV met delegaties van rusthuizen en schoonmaakbedrijven enz. Vooral over de eis tot nationalisering van de energiesector onder controle en beheer van de werknemers en de gemeenschap werd enthousiast gediscussieerd.
In de regio Luik blokkeerden piketten de toegang tot verschillende industrieterreinen (Hauts-Sarts in Herstal, enz.), terwijl grote bedrijven stil lagen en de stakers aan de poorten van hun werkplaatsen of in versterkingen op andere plaatsen werden gemobiliseerd (FN Herstal, Safran Aero Boosters, ABInbev, Prayon, enz.). De winkelcentra Belle-Île en Médiacité en de winkelcentra Hognoul en Herstal waren ook bezaaid met piketten, evenals de ingangen van de meeste winkels van Carrefour, Lidl, Delhaize en Aldi. Onze teams ontmoetten op verschillende plaatsen leerkrachten die energie kregen van de voortdurende strijd in het Franstalige onderwijs en die actief op zoek waren naar plaatsen om de strijd te vervoegen.
Verhoog de lonen: 2 euro per uur meer voor iedereen, minimumlonen van 15 euro per uur
Als het slecht gaat, zoals tijdens de pandemie, moeten de werkenden alles recht houden. Als het wat beter gaat, eind vorig jaar, worden eerst de zakken van de patroons gevuld. Tegen dat wij aan de beurt zijn, is er inflatie en swingen de energieprijzen de pan uit. En dan zouden we het moeten stellen met een aalmoes?!
Op 11 oktober kwamen in Wilrijk een moeder en een dochter om het leven door CO-vergiftiging. Ze probeerden hun huis te verwarmen door binnen een barbecue aan te steken. De brandweer verklaarde bang naar de gevolgen van de wanhoop deze winter te kijken. Als we de woede niet organiseren met een ambitieus strijdplan rond de acties van de arbeidersklasse, zullen er nog drama’s volgen. Als het ongenoegen thuis opgekropt wordt, dreigen andere krachten, waaronder extreemrechts, er garen bij spinnen om verdeeldheid en ellende te versterken.
Desondanks zijn er vakbondsleiders die vinden dat de regering redelijk is en die met de handrem op mobiliseren. De politici, de patroons en de media buiten dat meedogenloos uit. De dramatische situatie dwingt de arbeidersbeweging echter tot actie tegen de hoge energieprijzen, voor hogere lonen en meer middelen. Volgens de Nationale Bank van België (NBB) bereikte de winstmarge van niet-financiële ondernemingen in het tweede kwartaal een nieuwe recordhoogte: 45,2%. Er zijn dus middelen om alle lonen te verhogen!
Alleen al de voorbije weken waren er stakingen bij het spoor, het Franstalig onderwijs, de VRT en het veiligheidspersoneel van de luchthaven van Charleroi. Onder de federale ambtenaren is er een stakingsaanzegging van onbepaalde duur vanaf 9 november. Er is protest van het personeel in de Vlaamse kinderopvang. Het OCMW-personeel in Brussel mobiliseert zich tegen het gebrek aan middelen. De Brusselse brandweerlieden hielden een algemene vergadering om sectorspecifieke acties aan te kondigen na de algemene staking van 9 november. Overal is de werkdruk onhoudbaar. De regeringen hebben de eisen van het personeel om meer middelen voor deze sectoren afgewezen. Er is zelfs een verlaging van het groeipakket voor de zorg! De tijdelijke indexsprong voor de sociale zekerheidsbijdragen van de werkgevers zal de tekorten nog groter maken.
In de nasleep van de acties van het gemeenschappelijk vakbondsfront op 20 oktober voor de energieproducenten, hebben de TEC-chauffeurs van Charleroi besloten spontaan in staking te gaan om de strijd tegen de hoge energieprijzen voort te zetten. De stakers gingen vervolgens naar de intercommunale voor afvalinzameling TIBI om de chauffeurs bij hun acties te betrekken.
We moeten wel reageren
We weten dat zwakte aanzet tot agressie. De regeringen en de werkgevers zullen elke schroom van de vakbonden interpreteren als een vrijbrief voor een lawine van ellende. Nulmarge voor de lonen in de volgende IPA’s, een aanval op de indexering zoals het Globaal Plan van Dehaene en zijn gezondheidsindex destijds, nieuwe besparingen in de sociale zekerheid, enz.
De angst en woede zijn niet fundamenteel anders in Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Als er een verschil in dynamiek is, komt dit mee door het politieke landschap en het bijhorende publiek debat. Het actieplan van 2014 (met een nationale betoging die gevolgd werd door regionale stakingen en een sterke nationale algemene staking) toonde hoe de arbeidersbeweging het publiek debat kan keren. Enkel het ontbreken van een tweede nog groter actieplan redde de regering-Michel. De situatie is vandaag even ernstig.
We mogen ons niet laten verdelen: waar de beweging al sterker staat, moet deze positie gebruikt worden om anderen mee te trekken. Daar zit ook het belang van eisen zoals een algemene loonsverhoging met 2 euro per uur (of 330 euro per maand) en een verhoging van het minimumloon tot 15 euro per maand. Op die manier kunnen we de hele arbeidersbeweging verenigen rond een duidelijk doel en zorgen we ervoor dat de sectoren waar de vakbonden vandaag minder sterk staan niet achtergelaten worden.
De werkgevers zeggen dat ze het zich niet kunnen permitteren. Dat ze hun boeken openen! Dan kunnen de werkenden nagaan of het klopt of de aandeelhouders en de managers de reserves gewoon geplunderd hebben. Een nieuwe internationale herstructurering bedreigt jobs bij Pepsico in Zaventem, een bedrijf dat alleen in het laatste kwartaal 3 miljard dollar winst maakte! Bij dreiging van massaontslagen of sluiting: bezetten, onteigenen en nationaliseren onder controle en beheer van de arbeiders, om jobs te redden en in de behoeften van de gemeenschap te voorzien.
Dit is pas een begin, de strijd doorzetten!
Deze eerste algemene staking moet geëvalueerd worden op personeelsvergaderingen en democratische interprofessionele vergaderingen. Dit is een ideaal moment om de sterktes maar ook de zwaktes van de staking te bespreken, het eisenplatform te verfijnen met specifieke eisen voor de sector en om de plannen voor de verdere opbouw van de beweging te bespreken en democratisch te stemmen.
Er moet een nieuw oplopend en opbouwend actieplan komen. Als we de hele samenleving willen overtuigen en achter de arbeidersbeweging willen krijgen, hebben we een echt machtsvertoon nodig. De betoging op 6 november 2014 (150.000 mensen) was de grootste vakbondsbetoging sinds 1986. Niemand twijfelde toen wie richting kon geven aan de samenleving. Een nieuwe massale betoging kan ook jongeren, gepensioneerden, werklozen en zelfs zelfstandigen en kleine bedrijven samenbrengen (winkeliers in Luik en Brussel roepen al op tot solidariteit met de staking van 9 november) rond de arbeidersbeweging en kan bijdragen tot het opbouwen van een dynamiek voor nieuwe nationale stakingsdagen, voorafgegaan door provinciale stakingen.
We kunnen inspiratie halen uit de stakingen in de raffinaderijen in Frankrijk, die dagelijks door de stakers zelf werden verlengd in algemene vergaderingen. De opstand tegen de hoge kosten van levensonderhoud vindt niet alleen in België plaats, het is een internationale strijd. We kunnen lessen trekken uit andere landen en toewerken naar internationale coördinatie in de strijd tegen het kapitalisme in crisis.
Prijzen blokkeren = nationaliseren
Total heeft dit jaar al meer dan 17 miljard dollar winst gemaakt, maar verwacht dat de totale Europese ‘overwinstbelasting’ slechts 1 miljard dollar zal bedragen. Om de prijzen werkelijk te controleren, moet de hele energiesector worden onteigend en genationaliseerd. Deze eis werd door enkele vakbondscentrales opgenomen. Door er een speerpunt van te maken, kunnen we een perspectief bieden aan al wie angstig uitkijkt naar de volgende energiefactuur.
De eis die het best beantwoordt aan de huidige behoeften, is deze van de MWB (Métallos Wallonie-Bruxelles) van het ABVV: “Energie moet erkend worden als een gemeenschappelijk goed van eerste noodzaak en moet dus beheerd worden door een publiek monopolie dat de belangen van de werknemers en de gebruikers verdedigt. We eisen de nationalisatie van de sector.” Alle vakbonden en de PVDA zouden een dergelijk standpunt moeten innemen en er een centraal speerpunt van maken, geen eis in de marge. Meer beperkte eisen kunnen noch de brutale collectieve verarming stoppen, noch de klimaatuitdaging aangaan. De nationalisatie van de hele energiesector moet gepaard gaan met de nationalisatie van de hele financiële sector om een einde te maken aan de speculatie en om de middelen te hebben die nodig zijn voor de gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, openbaar vervoer, …
Dit zou de nodige middelen vrijmaken voor massale investeringen in groene energie voor huishoudens en kleine handelaren en in de isolatie van gebouwen. De markt werkt niet. We hebben een rationele en ecologische planning van de economie nodig. Om bureaucratisch wanbeheer te voorkomen, moet dit gebeuren onder leiding en controle van de werknemers zelf. Dit impliceert de oprichting van comités op de werkplaatsen met democratisch gekozen vertegenwoordigers van het personeel, de vakbonden en de gemeenschap als geheel (met inbegrip van de plaatselijke gemeenschap en de consumenten). Dit is wat wij verstaan onder een socialistische samenleving.
In onze oktobereditie reageerden we op enkele patronale leugens over de koopkracht en de staat van de economie. Dit werd op prijs gesteld door onze lezers en dus gaan we nog even door op dit elan. Aan leugens om op te antwoorden, was er de afgelopen weken immers geen gebrek. De werkgevers verdraaien de cijfers en gebruiken leugenachtige argumenten om toch maar extra cadeaus te krijgen en dus winsten te maken. De regering gaat daarin mee, de traditionele media weerleggen het niet. Het is aan de arbeidersbeweging om te antwoorden.
Artikel uit de novembereditie van De Linkse Socialist
‘De index is onhoudbaar omdat het de kost van de inflatie bij de bedrijven legt’
Dat verklaarde Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank, in de Zevende Dag van 9 oktober. MR-politicus Wunsch werd voorgesteld als een schijnbaar ‘neutrale’ waarnemer, maar is dat niet. Wat hij vertelde, is onzin. De bedrijven zijn mee de oorzaak van inflatie en doen zich nu voor als slachtoffer, waarbij ze niet aarzelen om misbruik te maken van vooral kleine bedrijven en zelfstandigen die effectief kopje onder dreigen te gaan door de energieprijzen.
De oorzaken van de inflatie zitten in het systeem ingebakken. Er zijn natuurlijk de gevolgen van de inter-imperialistische spanningen en de oorlog in Oekraïne, maar ook de klimaatverandering, de pandemie, de schuldencrisis, monopolie- en kartelvorming … spelen een rol. Dit alles is nauw verbonden met de strijd om meer winsten.
Heel wat bedrijven hebben in de periode na corona hun prijzen sterk verhoogd, zonder dat daar een aantoonbare reden voor was. De Europese Centrale Bank stelde: “Vele ondernemingen zijn erin geslaagd om hun prijzen sterker te verhogen dan de stijging van de lonen en in vele gevallen de stijging van de energiekosten.” Dit mechanisme noemt men “Unileveren”, naar het voorbeeld van de multinational die haar dominante positie gebruikt om prijzen zonder aanleiding te verhogen.
Er is speculatie op de oliemarkten. UGent-energiespecialist Thijs Van de Graaf spreekt over een excessieve “handel in papieren olievaten”: speculanten zoals Goldman Sachs en andere investeringsfirma’s kopen olie -en gasvoorraden op, om ze op een ander moment duurder door te verkopen. Soms kopen ze zelfs gasvoorraden op die nog niet ontgonnen zijn, omdat ze ervan uitgaan dat de prijs die ze er later voor kunnen krijgen nog hoger is. ‘Echte’ olie -en gasverbruikers zitten dus in concurrentie met speculanten die voorraden enkel kopen om ze met hoge winst door te verkopen. Dat is één van de perverse gevolgen van de liberalisering van de energiemarkt.
Ondertussen blijft de winstvoet van bedrijven erg hoog, zeker in België. De bruto winstmarge van niet-financiële ondernemingen bedroeg in het tweede kwartaal 46%. Op een investering van 100 euro haalt een gemiddeld Belgisch bedrijf dus, na aftrek van alle lonen en kosten, een winst van 46 euro! Dat is significant hoger dan in de buurlanden. België blijft internationaal een winstparadijs. Ook de uitkeringen aan aandeelhouders stijgen: in België het voorbije jaar met meer liefst 25,1%! In diezelfde periode stegen de lonen door indexering gemiddeld zo’n 5,9%.
Bovendien is er geen enkele link te vinden tussen de indexering van lonen en de stijging van de inflatie. In Nederland bijvoorbeeld is de inflatie een pak hoger, ondanks het feit dat er daar geen automatische loonindexatie is. Pierre Wunsch liegt dus.
Er is slechts één groep in de maatschappij die steeds rijker wordt tijdens de crisis: de grote bedrijven en de aandeelhouders. Uiteraard is de winstgevendheid van bedrijven slecht verdeeld: vooral kleinere bedrijven en zelfstandigen hebben het moeilijk. Er is echter een select clubje van kapitalisten die wél buitensporige winsten boeken, onder meer door speculatie.
‘Het water staat de bedrijven aan de lippen’
VBO-topman Timmermans formuleerde het zo in De Tijd (2 september): “Het drama voor het publiek debat is dat de cijfers over de huidige winstgevendheid van bedrijven pas volgend jaar beschikbaar zijn.” Ook andere patronale woordvoerders stellen dat de winstgevendheid van de bedrijven onder druk staat. Daarnaast wordt gewezen op de sterke daling van de industriële productie, zonder al te diep in te gaan op de grote rol van de export van coronavaccins daarin.
Sinds 2000 zijn de lonen in absolute cijfers (dus zonder rekening te houden met inflatie) zowat verdubbeld. In dezelfde periode zijn de bedrijfsresultaten verdrievoudigd. Zo blijkt uit cijfers van de Denktank Minerva.
VOKA-econoom Bart Van Craeynest merkte in De Tijd van 12 oktober op dat bedrijven een groot deel van de stijgende kosten in de verkoopprijzen doorrekenen, maar dat de rest hun winstmarges bedreigt. “De nieuwste vooruitzichten van het Planbureau geven aan dat de gemiddelde winstmarge in 2023 terugvalt naar het gemiddelde van de voorbije 25 jaar. In 2024 zakt die marge allicht duidelijk onder dat gemiddelde.”
De afgelopen jaren was er een snelle stijging van de winsten, in sommige sectoren zoals energie ging het om ongeziene recordwinsten. Dat maakt de werkgevers overmoedig. Elke dreiging van een daling van de winstmarges wordt hard bestreden. In ‘Het Kapitaal’ verweest Marx naar een stelling in de Quarterly Review over de inhaligheid van de werkgevers. “Het kapitaal heeft een afschuw van afwezigheid van winst of van zeer kleine winst, zoals de natuur een afschuw heeft van het ledige. Bij een flinke winst wordt het kapitaal moedig. Met de zekerheid van 10% kan men het overal gebruiken; bij 20% wordt het zeer levendig; bij 50% wordt het bepaald roekeloos; bij 100% lapt het de menselijke wetten aan zijn laars; is de winst 300%, dan bestaan er geen misdaden meer die het niet riskeert, zelfs op straffe van de galg.” (zie: https://www.marxists.org/nederlands/marx-engels/1867/kapitaal/24.htm)
Het water staat de werkgevers niet aan de lippen, er dreigt een daling van de winstmarges naar het gemiddelde van de voorbije 25 jaar. Dat aanvaarden de werkgevers niet en daarom willen ze inhakken op de levensstandaard van de werkenden. De kleine bedrijven en zelfstandigen die het effectief moeilijk hebben, moeten geholpen worden met de winsten van de grote bedrijven, niet de inkomens van de werkenden. Als de werkenden koopkracht verliezen, heeft dat meteen gevolgen voor bestedingen bij lokale zelfstandigen. Wat naar werkenden gaat, verdwijnt immers niet in speculatie of belastingparadijzen.
Het water staat de werkgevers niet aan de lippen, er dreigt een daling van de winstmarges naar het gemiddelde van de voorbije 25 jaar. Dat aanvaarden de werkgevers niet en daarom willen ze inhakken op de levensstandaard van de werkenden.
‘In januari stijgen de lonen met 10%
Voor velen zal het een ontgoocheling zijn, maar in januari stijgen de lonen niet met 10%. Een indexaanpassing is immers geen loonsverhoging, maar een vertraagde en onvolledige aanpassing van de lonen aan de stijgende prijzen.
Voor slechts 44% van de werkenden gebeurt een automatische indexering meteen na het overschrijden van de spilindex, voor de rest gebeurt een indexatie op vaste tijdstippen: om de drie maanden, halfjaarlijks of zelfs maar één keer per jaar. Voor bedienden uit paritair comité 200, zowat een derde van alle bedienden in ons land, gebeurt de indexatie in januari.
Dit betekent dat de achterstand van de lonen op de prijsstijgingen tegen dan meer dan 10% bedraagt. Wie in dat geval verkeert, moet de prijsstijgingen dus maandenlang opvangen met een inkomen dat niet aangepast is. Het ACV berekende dat iemand met een mediaanloon dat slechts in januari wordt geïndexeerd de afgelopen twee jaar ongeveer 3400 euro aan koopkracht verloor.
‘We betalen de hoogste belastingen en krijgen daar amper iets voor terug’
“We betalen de hoogste belastingen op arbeid ter wereld en krijgen daar amper iets voor terug.” Dat zei Bart De Wever op VTM Nieuws. Het is natuurlijk de vraag wie onder die ‘we’ valt. Werkenden die voor zowat elke openbare dienstverlening op een wachtlijst terechtkomen, kunnen er zich iets bij voorstellen: veel belastingen betalen en er enkel steeds langere wachtlijsten voor terugkrijgen. Voor de bedrijven ligt dat anders: zij krijgen steeds meer subsidies en cadeaus.
Enkele cijfers: volgens het Planbureau zullen bedrijven tegen 2027 maar liefst 16,7 miljard euro minder aan de sociale zekerheid betalen dan wat het geval zou zijn zonder de cadeaus die ze kregen. De subsidies aan de bedrijven zijn in België 44 keer zo hoog als in Duitsland. Daar wordt echter niet over gesproken als de N-VA het over de belastingdruk heeft of als de werkgevers het over de concurrentiepositie hebben. Meer nog: er wordt voor de berekening van die beruchte ‘loonhandicap’ bewust geen rekening gehouden met die miljardensubsidies. Met dat soort berekeningen kan je eigenlijk alles aantonen.
De vele subsidies en lastenverlagingen aan de bedrijven zetten zowel de sociale zekerheid als de overheidsinkomsten onder druk. Een kleiner aandeel van de geproduceerde rijkdom wordt gebruikt als vergoeding voor arbeidskracht, een steeds groter deel gaat naar de beloning van kapitaal. Dit is een miljardentransfer waar de N-VA nooit iets over zegt.
In de aanloop naar 9 november spraken we over het belang en de rol van een algemene staking met een echte veteraan van de arbeidersstrijd in België: Gustave Dache. Als revolutionair vakbondsman was hij decennialang actief. Hij was delegee bij Caterpillar en Citroën. Gustave nam actief deel aan de ‘staking van de eeuw’ in 1960-61, waarover hij het boek ‘De opstandige en revolutionaire algemene staking van de winter van 1960-61’ schreef.
“Klassenstrijd betekent niet elke dag een straatgevecht, het uitbreken van straatstenen, het omgooien van bomen, dynamiteren van spoorlijnen of confrontaties tussen bulldozers en het waterkanon van de politie… Het is vooral een strijd binnen de arbeidersklasse zelf op politieke en syndicale bijeenkomsten en op de werkvloer, om de twijfelaars ervan te overtuigen dat er een voortdurende strijd bezig is. Als 86-jarige gepensioneerde ga ik nog steeds naar de interprofessionele vergaderingen van het ABVV in Charleroi en kom ik er tussen om de methodes en de erfenis van de oude trotskistische veteranen van Charleroi, die zich in de jaren 1930 lieten opmerken, te verdedigen.”
“De algemene staking is het belangrijkste wapen van de arbeidersklasse, met haar stakingspiketten en de totale blokkering van de economie. Een echte algemene staking is een engagement in een genadeloze strijd. Maar vandaag worden er algemene stakingen georganiseerd zonder zicht op een vervolg. Ik omschrijf dat eerder als schermutselingen.”
“Als we overwinningen willen behalen zoals in het verleden, moeten we de hele economie lamleggen en dit niet beperken tot 24 uur. Er is een actieplan nodig tot aan een algemene staking die dag na dag door de basis kan worden voortgezet, totdat we onze zin krijgen. Halverwege stoppen met slappe compromissen die achter de rug van de werkenden worden besproken, mag geen optie zijn. Als het kapitalistische systeem niet in staat is om het degelijke minimum te bieden dat we vandaag eisen, dan komt dit omdat het systeem een veelheid van crises kent, van energie over economie tot klimaat. Dit zijn geen tijdelijke crises, het is een fundamentele crisis van het systeem. Dit systeem heeft ons niets te bieden, het moet weg.”
“Als zo’n algemene staking begint, weet je nooit wanneer die eindigt. Ik heb altijd gemerkt dat het doorgaans de arbeiders zijn die een algemene staking willen. Het vakbondsapparaat remt af en speelt de rol van een veiligheidsklep om te voorkomen dat het ongenoegen leidt tot opstandige en revolutionaire bewegingen. Vandaar het belang van democratische stakerscomités om de strijd te leiden. Stakerscomités zijn altijd belangrijk bij een algemene staking, in tegenstelling tot wat men ons wil doen geloven. Het maakt controle van onderaf mogelijk tegen de aarzelingen en de tegenzin van bovenaf.”
“Een algemene staking die de hele economie lamlegt roept de vraag op: ‘wie is de baas in het land’? Zo’n algemene staking stelt de machtskwestie aan de orde. Veel mensen willen een verandering van samenleving, zonder te weten hoe dat moet. De sleutel is de algemene staking. Wie de hele economie kan blokkeren, kan ook beslissen om deze opnieuw op te starten, maar dan onder leiding en controle van de werkende klasse. Dat is echte democratie.”
