Category: Lokaal – Oost-Vlaanderen

In de televisiereeks ‘Wij zijn van Ninoof’ worden Guy D’haeseleer en Forza Ninove bijna voorgesteld als onschuldige sociaal werkers. Op de verkiezingsavond zelf ondervonden enkele Franstalige journalisten dat de werkelijkheid er anders uitziet. Ze werden uitgescholden en geduwd door de extreemrechtse militanten van het Vlaams Belang. Als extreemrechts zich sterk voelt, zoals in Ninove, gaat dit onvermijdelijk gepaard met incidenten en geweld.

Forza Ninove combineert een zondebokpolitiek van racisme, seksisme en queerfobie met liefdadigheid en dienstbetoon op kosten van de gemeenschap (D’haeseleer krijgt bijvoorbeeld een riant loon als parlementair, maar is amper actief in het parlement). Het staat helemaal niet voor een sociaal beleid. Integendeel! Sociale bijstand wordt neerbuigend omschreven als een “Win-for-Life-biljet” en een “pamperpolitiek”. Samen met het voorstel van een efficiëntiebesparing op het stedelijk personeel wil Forza Ninove een verplichte “lokale gemeenschapsdienst” invoeren voor wie beroep doet op het OCMW. Geen hulp, maar dwangarbeid dus, waarbij meteen wat lastig gemeentepersoneel kan afgedankt worden.

Uiteraard worden mensen met een migratieachtergrond geviseerd, met een open jacht op mensen zonder papieren. Forza Ninove beperkt zich niet tot nieuwkomers. “Voor mensen die hier al legaal verblijven is er slechts plaats in onze samenleving voor zover ze zich integreren, bijdragen tot onze welvaart, zich schikken naar onze wetten en normen, respect hebben voor onze waarden, cultuur en tradities.” Dit betekent voor extreemrechts een strikte controle op de taalvaardigheid van wie een sociale woning aanvraagt, de menu van de schoolmaaltijden (er zou maar eens iets halal op tafel moeten komen!), de catalogus van de bibliotheek, de schmink tijdens het sinterklaasfeest … Subsidies voor culturele of sportclubs kunnen enkel als er uitsluitend Nederlands wordt gesproken. 

Om dit allemaal af te dwingen, wil extreemrechts meer repressie met de inzet van private veiligheidsdiensten en meer GAS-boetes. Als extreemrechts schrijft dat het “meer GAS wil geven”, zijn wij wellicht niet de enigen die de walgelijke historische connotatie daarvan opmerken. De ‘humor’ van D’haeseleer bleek eerder al toen hij op schandalig racistische wijze mensen met een zwarte huidskleur als ‘chocomousse’ omschreef. Het normaliseren en aanvaardbaar maken van haat is een belangrijk onderdeel van de agenda van extreemrechts.

Beloften van strijd tegen corruptie en vriendjespolitiek zijn doorgaans de eerste die gebroken worden eens extreemrechts zelf postjes en contracten kan uitdelen. Dit zagen we in zowat alle Franse gemeenten waar extreemrechts aan de macht kwam. Een onderzoek naar het bestuur van het Rassemblement National in Frejus, vlakbij Saint-Tropez in de Var, wees op grootschalige corruptie en vriendjespolitiek en sprak in termen van ‘maffia’. Die conclusie kan in Ninove uiteraard nog niet getrokken worden, maar het feit dat D’haeseleer meteen zijn plusdochter schepen maakte geeft aan in welke richting het gaat. 

Extreemrechts speelt in op individuele frustraties en wanhoop, waarbij het die richt tegen migranten, Franstaligen of zelfs abstracte vijanden zoals ‘woke’. Voor ons komt het erop aan om doorheen collectieve strijd de hoop op fundamentele maatschappelijke verandering te vestigen. Het is nodig om de arbeidersbeweging in de Denderstreek en elders te organiseren rond een programma van maatschappijverandering.

Extreemrechts verzet zich tegen dergelijke strijd. In Antwerpen kreeg Dewinter twee weken lang het initiatiefrecht in de coalitiebesprekingen. Hij legde een nota op tafel waarin het stakingsrecht uitdrukkelijk aan banden werd gelegd, door het te “koppelen aan een verplichting tot blijvende dienstverlening en toegankelijkheid van alle componenten verbonden aan onze bedrijven, het openbaar domein en de haven.” Kortom: staken mag, maar niemand mag het merken. De methode waarmee de werkende klasse al haar sociale verworvenheden heeft afgedwongen, hoe kinderarbeid werd afgeschaft en sociale zekerheid ingevoerd, die methode wil extreemrechts dus aan de leiband leggen. 

Met de asociale plannen van de aankomende Arizona-regering zal de voedingsbodem voor extreemrechts groter worden. Een sterke, strijdbare linkse oppositie is nodig om op te boksen tegen de scores van extreemrechts. Strijd en collectieve antwoorden vanuit de arbeidersbeweging zijn nodig om de sociale problemen daadwerkelijk aan te pakken en zo de voedingsbodem voor extreemrechts weg te maaien.

Terecht huiveren veel Gentenaars voor een N-VA-bestuur. Voor wie nu al slachtoffer is van uitsluiting, discriminatie en stigmatisering vormt een coalitie met de N-VA een onmiddellijke bedreiging. N-VA gebruikt een racistische en LGBTQIA+fobe retoriek om te verdelen en te heersen. Ook sociale organisaties, buurtwerkers en straathoekwerkers vrezen voor de impact van de N-VA-besparingslogica. Dat N-VA mogelijk deel kan uitmaken van het Gents bestuur is het resultaat van een politiek machtsspel. Het alternatief is nochtans klaar als een klontje. Een echt links beleid is mogelijk. Vooruit, Groen en PVDA hebben samen een meerderheid. Vooruit en Groen profileren zich in verkiezingstijden als links en progressief. Is dit enkel een electorale strategie? 

Wat zou een links bestuur in Gent kunnen doen?

Kwaliteitsvol wonen voor iedereen! 36.000 gezinnen (zo’n 30% van alle huishoudens in Gent) beschikken niet over voldoende middelen om te huren of te kopen op de privémarkt. 12.000 gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning. Vooruit en Groen hebben mee de citymarketing en gentrificatie van de stad georganiseerd ten voordele van bouwpromotoren en projectontwikkelaars, met hun luxe-appartementen voor wie het kan betalen. Ze zijn mee verantwoordelijk voor de uitsluiting van mensen met een laag inkomen.

Het vorige bestuur heeft zich volop in de concurrentiestrijd gegooid om kapitaalkrachtigen aan te trekken. Een groeiend aandeel middelen wordt ingezet om de stad in de kijker te zetten. Kapitaalkrachtige bewoners krijgen een dynamische stad vol evenementen en unieke belevingen. Er ontstaan woonoases van luxe, groen en rust, weliswaar onbetaalbaar voor een heel groot deel van de huidige bewoners. Deze neoliberale, kapitalistische logica moet stoppen. Stop de uitverkoop aan projectontwikkelaars. De stad moet er voor iedereen zijn! Een stedelijk bouw- en renovatiebedrijf kan kwaliteitsvol en betaalbaar bouwen en renoveren organiseren in deze stad.

De gewelddadige uitzetting van milieuactivisten uit het Bloemekeswijkbos was een progressief bestuur onwaardig. Een linkse coalitie zou ademruimte geven aan activisten die sociale actie gebruiken om hun eisen kracht bij te zetten.

Stop de uitsluiting en uitbuiting in onze stad: geen woorden, maar daden! 

De schoonmaak en andere diensten werden in de voorbije jaren uitbesteed. Dit treft vooral vrouwen en jobs die al harde arbeids- en loonomstandigheden kennen. De nota die VoorGent opstelde voor het volgende bestuur omvat echter nieuwe privatiseringen en uitbestedingen. Een bestuur dat verder outsourcet is niet progressief en treft vooral vrouwen die sterker vertegenwoordigd zijn in die jobs! Voor een insourcingsplan!

Mobiliteitsbeleid is een sociale kwestie. Schone lucht voor iedereen! Verplaatsen van circulatie, uitstoot en verkeer treft opnieuw de armste lagen. Een circulatieplan zonder drastische uitbreiding van het openbaar vervoer is een gentrificatieplan. De verkeersluwe wijken worden onbetaalbaar voor de originele bewoners en de schone lucht is er enkel voor wie het kan betalen. De stad kan allerlei initiatieven nemen om deelfietsen en deelwagens aan te bieden en om gratis openbaar vervoer te organiseren. 

Voor een echte linkse coalitie die strijdt voor een sociaal beleid

Welke linkse partij durft een ambitieus en echt links bestuursplan voorleggen aan de Gentenaars? De PVDA zou dit heel duidelijk kunnen uitspreken. Als Groen en Vooruit willen doorgaan als ‘linkse’ partijen, moeten ze breken met de neoliberale logica die van hen klassieke machtspartijen heeft gemaakt. 

Lokale bestuurspartijen verkondigen dat ze geen andere keuze hebben dan te besparen. Dit klopt niet. Een stad heeft de mogelijkheid eigen inkomsten te genereren via een bankentaks, het belasten van industrie en uiterlijke vormen van rijkdom. Leegstand en speculatie tegengaan door onteigening en grootgrondbezitters en huisjesmelkers laten mee betalen voor een sociaal woonbeleid. In Zelzate voerde het gemeentebestuur van Vooruit en PVDA een beperkte taks op de industrieterreinen van de grootste bedrijven in. Als Gent ook zo’n taks van slechts 1% op de omzet zou invoeren zou dit 250 miljoen euro per jaar kunnen opleveren. Middelen genoeg.

Van onderop 

Over heel Vlaanderen ging maar liefst 36,5% niet stemmen. Ook in Gent. De traditionele politieke partijen hebben hun krediet bij een hele laag mensen verloren. We kunnen onze verontwaardiging over de politieke spelletjes gebruiken om een echt links en sociaal beleid in de feiten te eisen door van onderuit ons te organiseren. Maar politiek hoeven we niet enkel over te laten aan politiekers. Een echt linkse coalitie zou oproepen om de strijd van onderuit te organiseren om de besparingen te beantwoorden met een campagne om het geld te halen waar het zit.

In de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 9 juni nam de N-VA van De Wever afstand van het Vlaams Belang. Het verkleint de kans op het doorbreken van het cordon sanitaire na de gemeenteraadsverkiezingen. Op 9 juni haalden N-VA en VB samen een meerderheid in 151 Vlaamse gemeenten. De lijn van De Wever om nergens in coalitie te gaan wordt voorlopig vastgehouden, maar wat indien de regeringsvorming door de besparingsdrang helemaal vastloopt? 

Het Vlaams Belang scoorde op 9 juni sterk in een reeks gemeenten waar het amper over een lokale afdeling beschikt. Van alle partijen haalde extreemrechts de minste voorkeurstemmen in verhouding tot het totale aantal stemmen. Dit is echter niet overal het geval. Denk maar aan Ninove waar met de parlementsverkiezingen een kwart van de kiezers een voorkeurstem gaf aan Guy D’Haeseleer. Forza Ninove haalde in 2018 reeds 40% van de stemmen. Nu trekt het naar de kiezer met maar liefst drie verkozen parlementsleden en een nieuwe topscore van D’Haeseleer bij de parlementsverkiezingen. Als er één gemeente is waar extreemrechts straks aan de macht kan komen, is het wellicht Ninove.

Waarom kan extreemrechts daar zo scoren? Er is een combinatie van factoren met het verdwijnen van lokale industrie en tewerkstelling, een afbouw van alle openbare (en private) dienstverlening en tegelijk een toevloed van mensen die Brussel ontvluchten omdat de hoofdstad onbetaalbaar wordt. De goedkopere huisvesting in onder meer de Denderstreek en de hoop op een rustiger leven buiten de stad, trekt mensen aan. Verder is er een traditie van extreemrechts. Reeds bij de eerste doorbraken van het Vlaams Blok waren er actieve kernen in de Denderstreek. De afgelopen jaren heeft D’Haeseleer met Forza Ninove een lokale dienstverlening uitgebouwd. Van mensen helpen met het invullen van een belastingbrief tot het tekenen van elk rouwregister van een inwoner uit Ninove. Waar andere partijen zich steeds meer beperken tot marketing, is Forza Ninove lokaal ingeplant.

In een context van enorme sociale problemen en een gebrek aan antwoord daarop, zowel door de nationale politiek als de lokale partijen, en bij gebrek aan een voldoende aanwezige arbeidersbeweging die doorheen collectieve strijd echte antwoorden biedt voor individuele problemen, kan extreemrechts scoren. Waar de arbeidersbeweging grotendeels afwezig is, groeit de ruimte voor andere krachten. Machtsdeelname door extreemrechts zal ongetwijfeld gepaard gaan met verdere aanvallen op de arbeidersbeweging en al wie niet in het kraam van extreemrechts past. 

Welk antwoord kan de arbeidersbeweging bieden? Wonderoplossingen zijn er niet. Consequent bouwen aan een krachtsverhouding om sociale verandering af te dwingen, is de enige manier om de woede te richten tegen de echte verantwoordelijken voor de sociale tekorten en problemen. Het is een werk dat intensief is en tegelijk een programma vergt dat zich niet baseert op het beleid van het establishment, maar op de sociale noden van de overgrote meerderheid van de bevolking. Een offensieve en gedurfde klassenbenadering is de beste manier om samen voor een betere toekomst te strijden, en zo meteen de wanhoop waarop extreemrechts teert de kop in te drukken.

Geweld op straat neemt toe. Beelden van jongeren die leeftijdsgenoten pesten, vernederen en mishandelen schokten deze zomer zodanig dat het tot protest kwam in Zelzate. De daders filmden de feiten opzettelijk om ermee te scoren in de eigen omgeving of zelfs op sociale media.

Er waren twee protestacties in Zelzate. Een betoging gesteund door extreemrechts met duizend aanwezigen, vooral rond de eis van meer politie en repressie. Een tweede betoging, gesteund door het gemeentebestuur, bracht 1200 mensen op de been om zich uit te spreken tegen pestgedrag, geweld en haat. Vooruit-voorzitter Conner Rousseau stelde dat zijn partij voorstander is van zowel meer repressie als sociale maatregelen die omstandigheden creëren waarin zinloos geweld minder voorkomt. Het meest concrete antwoord van het gemeentebestuur van Vooruit en PVDA was een burgemeestersbesluit waardoor de politie jongeren mocht controleren zonder aanleiding.

Extreemrechts probeert garen te spinnen bij het geweld. Zelzate is belangrijk voor het VB: in 2019 haalde het er 25% in de parlementsverkiezingen en het is bovendien de enige gemeente waar PVDA in het bestuur zit. Het antwoord van extreemrechts bestaat uit meer repressie: zerotolerantie, snelrecht en zware bestraffingen. Daarnaast uiteraard meer politie. Deze benadering wordt in Frankrijk toegepast, maar het leidt er niet tot minder geweld. Integendeel: eerder dit jaar kwam het tot enorme rellen in de banlieus na een zoveelste geval van dodelijk politiegeweld.

Een ruwe samenleving met een grote ongelijkheid, waarbij een grote groep uit de boot valt en de druk op de rest om niet uit de boot te vallen erg groot is, leidt onvermijdelijk tot meer ruw asociaal gedrag. Van zinloos geweld tot drugshandel en -geweld waarbij minderjarigen worden ingezet in Brussel of Antwerpen.  Als er niets aan de organisatie van de samenleving wordt gedaan, zal er niets fundamenteel veranderen. Dat blijkt ook uit andere discussies over asociaal gedrag en overlast, onder meer rond het station Brussel Zuid of rond agressie tegen personeel van het openbaar vervoer. Meer personeel en dienstverlening, zoals loketten en personeel in de stations, zijn belangrijke eisen tegen deze agressie. Maar ook dat volstaat niet. Ongelijkheid, gebrek aan perspectief, individuele frustraties aangewakkerd door een systeem in crisis zorgen voor een sociale ravage. Als we dat niet aanpakken, komt er geen echt antwoord op agressie en asociaal gedrag.

Er zijn massale publieke investeringen nodig in ontspanningsmogelijkheden voor jongeren, in onderwijs en in degelijke jobs voor iedereen. Lokale besturen hebben daar een rol in te spelen, al is het maar in het opzetten van mobilisaties om de nodige middelen hiervoor af te dwingen van hogere overheden. Mobilisatie kan bovendien helpen om asociaal gedrag maatschappelijk te isoleren.