Category: Lokaal – Oost-Vlaanderen

Op zaterdag 23 september wordt in Gent betoogd onder de titel: “Stad Gent, neem initiatief. Voor meer en goedkoper openbaar vervoer.” De betoging is een vervolg van een campagne opgezet door LSP. We spraken met organisator Bart Vandersteene.

Interview door Koerian uit maandblad ‘de Linkse Socialist’

Waarom voeren linkse socialisten campagne rond openbaar vervoer?

“Jezelf op een efficiënte manier verplaatsen, is een basisbehoefte. Iedereen verplaatst zich dagelijks: naar school, naar het werk, naar de supermarkt, naar familie of voor een uitstap. Een gemiddeld Belgisch gezin geeft maar liefst 11% van zijn budget uit aan transport. 19% van de Belgen zijn echter vervoersarm. Zij worden gehinderd in hun verplaatsingen, veelal door een gebrek aan budget. Vervoersarm zijn zorgt er niet enkel voor dat je sociaal leven beperkt wordt, het vermindert bijvoorbeeld ook je jobkansen.

“In de huidige samenleving wordt een grote nadruk gelegd op individuele transportmiddelen. De machtige automobiel- en petroleumindustrie bepalen in grote mate hoe onze mobiliteit wordt georganiseerd. Ze praatten ons met gigantische reclamebudgetten aan dat een auto een verlengstuk van onze identiteit is. Tegelijkertijd worden alternatieven in de vorm van publiek openbaar vervoer afgebouwd en geprivatiseerd. Maar de wegen slibben dicht, alle automobilisten samen staan in België 111.465 uren per dag stil. De huidige organisatie van onze mobiliteit legt een enorme druk op het milieu en de publieke ruimte.

“Wij denken dat de basismobiliteit het best gegarandeerd wordt via een uitgebreid, divers en gratis aanbod van openbaar vervoer: treinen, metro, trams, bussen, taxi’s en publieke systemen van autodelen. Hiervoor zijn verregaande investeringen nodig. Maar die kunnen wel een enorme maatschappelijke return genereren.”

Is het openbaar vervoer dan zo slecht in Gent?

“Investeringen in het Gentse openbaarvervoersnet blijven al jarenlang uit. De laatste jaren werd er hier en daar zelfs bespaard op het aanbod. Trams en bussen slenteren aan amper 10 à 13 km/u door het centrum, er is amper vervoer naar randgemeenten of tewerkstellingszones als de Haven, waar 60.000 mensen werken. Tijdens spitsuren zitten trams en bussen overvol. Bovendien werden de prijzen op 1 februari 2014 en 2016 fors duurder: je betaalt nu al drie euro voor een enkele rit. Het openbaar vervoer in Gent is te duur en ontoereikend als je een ommekeer wil teweegbrengen in de manier hoe mensen zich verplaatsen.

“Meer en goedkoper openbaar vervoer zorgt ervoor dat iedereen op zijn werk raakt, dat jongeren na een avondje stappen veilig thuis raken, dat senioren uit Destelbergen hun Wondel-gemse vrienden ongehinderd kunnen bezoeken. Een uitgebouwd en vlot bediend park & ride systeem aan de rand van de stad kan bezoekers overtuigen om niet met de auto tot in het centrum te rijden.”

Waarom werd voor zaterdag 23 september gekozen als datum?

“Het is een symbolische datum. Dat weekend zou het referendum over het mobiliteitsplan zijn doorgegaan, indien het genoeg geldige ondertekenaars had gehaald. Mobiliteit is in eender welke stad een erg belangrijk thema, maar in Gent is er extra aandacht vanwege het debat over dit plan.

“Het mobiliteitsplan werd in de debatten vaak gereduceerd tot het circulatieplan, wat het verkeer in het stadscentrum drastisch beperkt. Maar het plan gaat over een volledige visie over mobiliteit voor de middellange termijn. Daarin is geen uitbreiding van het openbaar vervoer vervat. Het parkeerplan maakte parkeren niet enkel binnen de kleine ring, maar ook in de meeste volkse wijken een pak duurder. Het historisch centrum is inderdaad rustiger geworden, maar daarbuiten blijven de problemen zich opstapelen: files, tekort aan parkeerplaatsen, luchtverontreiniging, … Zolang er geen geloofwaardig alternatief wordt voorzien, zal de grote meerderheid van mensen afhankelijk blijven van de auto.

“Als de leefbaarheid van de hele stad en al haar inwoners voorop staat, dan moet de eerste stap een uitbreiding van het openbaar vervoer zijn.”

Van waar de ondertitel ‘Stad Gent neem initiatief’?

“Het Gentse bestuur legt de verantwoordelijkheid voor het gebrek aan investeringen in het openbaar vervoer terecht bij de Vlaamse regering van N-VA, CD&V en Open VLD. Wij veroordelen vanzelfsprekend de besparingen die op Vlaams niveau gebeuren. Deze zijn echter niet nieuw en werden ook uitgevoerd met de SP.a in de voorbije regeringen. Maar elk lokaal bestuur kan zelf initiatief nemen. Er worden al gratis abonnementen gegeven aan -14-jarigen, waarom dit systeem niet uitbreiden naar alle Gentenaars? Hasselt voorzag zestien jaar lang gratis openbaar vervoer met een vertwaalfvoudiging van het aantal reizigers tot gevolg. Wij eisen van het stadsbestuur dat ze mobiliteit voor iedereen toegankelijk maakt. Zijn er daar in de stadsbegroting van ongeveer 1 miljard euro geen middelen voor? Laten we dan een mobilisatie opzetten om meer middelen af te dwingen door ze te zoeken waar ze zitten.

“Burgemeester Termont beweerde op de nieuwjaarsreceptie van de Stad dat de belangrijkste wegen voor de Gentenaars de luchtwegen zijn. Maar dit mobiliteitsplan zal geen echte oplossing bieden voor de concentraties van fijn stof in de stad. Eén bedrijf op het Gentse grondgebied is op haar eentje verantwoordelijk voor ongeveer 1,5 procent van de volledige Europese uitstoot van fijnstof en 5,8 procent van de Europese zware metalen.

“De komende weken zullen we intensief mensen aanspreken rond dit thema, aan stations, op bussen en trams, aan scholen en in de wijken. We zullen steun vragen voor onze campagne maar ook de fundamentele discussie aangaan. Als we leefbare steden willen creëren en efficiënte, veilige mobiliteit willen kunnen garanderen voor iedereen dan is een andere visie en organisatie van onze samenleving nodig. Eén waar niet de winsten centraal staan maar de behoeften van de meerderheid van de bevolking.”

zaterdag 23 september om 17u aan de Stadshal in Gent. Facebook evenement

Midden april werd het Gentse mobiliteitsplan nationaal nieuws. De invoering van het circulatieplan, waarbij o.a. het doorgaand verkeer uit de stad wordt geweerd, heeft voor veel controverse gezorgd. In een recente peiling spraken 46% van de Gentenaars zich uit tegen het plan, 45% was voor. Heel waarschijnlijk volgt er in september een referendum.

Artikel door Bart Vandersteene uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

De stad Gent en haar bewoners kampen met dezelfde mobiliteitsproblemen als de inwoners van alle steden. Het verkeer draait in een knoop, met files in en rond de binnenstad, traag verkeer op de toegangswegen van en naar de randgemeenten, grote parkeerproblemen in het centrum en de woonwijken en ontoereikend openbaar vervoer.

De discussie over het circulatieplan heeft alle aandacht naar zich toe getrokken. Maar het is slechts een onderdeel van een veel breder mobiliteitsplan waarbij de huidige bestuurscoalitie van SP.a/Groen en Open VLD zich het ambitieuze doel stelt om een leefbare stad op mensenmaat te creëren. Het plan telt meer dan 200 pagina’s en heeft een tijdshorizon tot 2030. Het biedt volgens de verantwoordelijke schepen Watteeuw (Groen) “creatieve, vooruitstrevende oplossingen waarbij leefkwaliteit en bereikbaarheid hand in hand gaan.”

Met man en macht verkoopt het stadsbestuur het mobiliteitsplan als de enige weg naar een leefbare stad en veilig verkeer. Zo’n ambitie staat of valt echter met de drastische uitbouw van alternatieven op het autoverkeer, in eerste instantie het openbaar vervoer. En net dat ontbreekt volledig in dit plan. Zolang de afhankelijkheid van de auto niet wordt aangepakt, kan er geen fundamentele daling van het autoverkeer plaatsvinden.

De oppositie van N-VA en CD&V heeft geen alternatief op dit plan. Hun kritiek klinkt dan ook extra hol wanneer je weet dat N-VA-minister Ben Weyts verantwoordelijk is voor de besparingsoperatie bij De Lijn die de tarieven verhoogde en het aanbod verminderde.

Waar we nood aan hebben is:

• een verdubbeling van het aanbod en de frequentie van het openbaar vervoer
• gratis bussen en trams, dag en nacht
• een park&ride systeem voor onze bezoekers dat efficiënt is en gratis wordt aangeboden
• een stedelijk auto-en fietsdeelsysteem met een uitgebreid aanbod in elke wijk
• een prioritaire uitbouw van veilige fietsinfrastructuur

Dikwijls schermt het stadsbestuur met het excuus dat het openbaar vervoer een bevoegdheid is van de Vlaamse regering. Dit klopt niet volledig. Het was alvast in Hasselt geen argument om gedurende 16 jaar gratis openbaar vervoer aan te bieden. Dankzij deze maatregel en een uitbreiding van het aanbod verachtvoudigde het aantal gebruikers.

Zolang mobiliteit niet op een andere, collectieve manier wordt georganiseerd, zal een mobiliteitsplan zoals dat in Gent vooral bestaan uit het verplaatsen van de problemen. Men probeert gedragsverandering af te dwingen door het inbouwen van een financiële drempel. Je kan nog steeds parkeren in het stadscentrum, je kan een 2e of 3e bewonerskaart krijgen voor je gezin, zolang je er genoeg geld voor kan neertellen. Het is de uitdrukking van een onvermogen van de klassieke partijen om de problemen bij de wortel aan te pakken en het bevestigt wat velen al lang weten: als je geld hebt, kan en mag alles.

Het kapitalisme heeft een samenlevingsmodel gebouwd rond de afhankelijkheid van de auto om ons efficiënt te kunnen verplaatsen. De auto- en petroleumindustrie maken er enorme winsten door. Daarvoor worden we van jongs af aan bestookt met reclame die beweert dat de auto een essentieel onderdeel is van wie we zijn. In België wordt deze afhankelijkheid nog extra gestimuleerd door de bedrijfswagens, een eenvoudige manier voor werkgevers om geen belastingen of sociale zekerheid te betalen op een deel van ons loon. Deze loonsubsidie is goed voor 4,5 miljard euro per jaar, terwijl de NMBS het jaarlijks met minder dan 3 miljard euro moet doen.

De maatschappelijke kostprijs van het huidige verkeer ligt vele malen hoger dan een efficiënt systeem van openbaar vervoer, trein, lightrail, tram, bus, deelauto’s en fietsen.

Het huidig aanbod aan openbaar vervoer is onvoldoende om een ommekeer teweeg te brengen in het gedrag van de Gentenaars. En zonder deze ommekeer zal van propere lucht en een leefbare stad geen sprake zijn.

Zal Gent, niet enkel de binnenstad, binnen enkele jaren minder verkeersproblemen kennen door dit plan? Zal de parkeerdruk in de woonwijken verminderen? Zal de luchtkwaliteit door dit plan verbeteren? Zal iedereen zich vlot en efficiënt kunnen verplaatsen? Op al deze vragen moeten we helaas “neen” antwoorden.