Category: Op de werkvloer

Nadat de directie de afgelopen dagen allerhande geruchten liet verspreiden en alle communicatie aan de vakbonden overliet (die dan spijtig genoeg verschillende posities innamen), wordt nu wel duidelijkheid gecreëerd. De directie komt terug op haar eerdere aankondiging dat 1.400 jobs moeten verdwijnen. Het zijn er namelijk meer: 2.200. Hierdoor zouden nog zo’n 2.400 arbeiders overblijven. De fabriek wordt dus gehalveerd.

De onduidelijkheid over de toekomst van Opel zorgde reeds voor heel wat ongenoegen onder de arbeiders. De afgelopen dagen waren er verschillende spontane acties en leek het voor de vakbonden moeilijk om de situatie nog onder controle te houden. Daarbij was het opvallend dat er onderlinge twisten waren over de impact van de beslissingen van de directie. Het ACV stelde dat 120.000 wagens op jaarbasis een halvering van het personeelsbestand betekent en had het over mogelijk 2.400 jobs die verdwijnen, ABVV’er Rudi Kennes vond het vertrouwen in de directie terug en stelde dat het voor 90% zeker is dat er nog een derde model komt.

Feit blijft echter dat er zowat een halvering van GM-Antwerpen komt. Nadat de directie vorige week voor alle communicatie naar de vakbonden verwees, werd nu toch een beslissing meegedeeld. Naast de tijdelijke arbeiders die al deels verdwenen zijn, moeten er nog eens 1.681 arbeiders en 180 bedienden weg. Tegen het zomerreces zal de nachtploeg op halve krachten draaien. Daarna volgen de andere ploegen: na de zomer volgt de tweede shift, begin volgend jaar de derde shift. Hierdoor zou de halvering van het aantal arbeiders realiteit moeten worden.

Op dit ogenblik is enkel zekerheid over 2 modellen die goed zijn voor 125.000 exemplaren op jaarbasis (althans in een optimistisch scenario). Voor het derde model is er nog steeds geen zekerheid. In feite bevestigen deze cijfers wat reeds kon afgeleid worden uit vorige mededelingen. Toen was sprake van 120.000 auto’s, het blijken er nu 5.000 meer te zijn. Maar dat zal het verschil niet maken. We blijven met een realiteit dat een fabriek die 250.000 auto’s per jaar aankan, op de helft van haar capaciteit zal draaien.

Wat dit zal betekenen op langere termijn, blijft onduidelijk. De toekomst van GM-Antwerpen lijkt absoluut niet verzekerd te zijn. Er wordt bovendien nu reeds begonnen met het afdanken van de tijdelijke werknemers die vooral in de nachtploeg werken. Vorige week was er een uitbarsting in die ploeg (onder meer omwille van de aanhoudende onzekerheid) waarbij een aantal wagens werden vernield. Dat werd aangegrepen om de versnelde afbouw van de nachtploeg naar voor te brengen. Alleen lijkt het er op dat dit zal betekenen dat de tijdelijken zonder enige vergoeding zullen moeten vertrekken.

Zolang GM het bij een dergelijke beperkte productie in Antwerpen houdt, is de toekomst van de fabriek absoluut onzeker. De mogelijkheid van nieuwe afdankingen (bijvoorbeeld bij een tegenvallende verkoop van de modellen die naar Antwerpen komen, of bij een discussie over nieuwe modellen) blijft reëel. Antwerpen zal als grote fabriek die slechts op de helft van haar mogelijkheden draait immers een makkelijk doelwit worden voor verdere besparingen en zelfs een eventuele sluiting.

De voorzitter van de Europese Ondernemingsraad van General Motors, Klaus Franz, stelt dat er wel degelijk drie shiften zullen blijven bij Opel in Antwerpen. Eerder werd daartoe gevreesd omdat de geplande productie dermate laag zal liggen in Antwerpen. Een vermindering van de productie tot 150.000 wagens (in het beste geval) zal immers leiden tot heel wat ontslagen.

Op dit ogenblik kan Opel-Antwerpen makkelijk 250.000 auto’s per jaar aan met 4.600 arbeiders. Het ACV stelde terecht dat het bezorgd was om het voortbestaan van de drie shiften omdat een productie van 150.000 auto’s (op dit ogenblik zijn er enkel 120.000 zeker) een ernstige beperking van de productie inhoudt. De 1.400 geplande ontslagen zullen daartoe niet volstaan. Mogelijk volgen er nogmaals 1.000 extra jobs die moeten verdwijnen.

De voorzitter van de Europese Ondernemingsraad van GM stelt echter dat de drie shiften zullen blijven bestaan. Reden: “Overal in de wereld draaien competitieve fabrieken in de auto-industrie op drie shiften. Dat zal ook zo zijn in Antwerpen. Voor drie ploegen heb je minder machines nodig dan voor twee ploegen. Bovendien hebben de machines ook minder capaciteit nodig.”

Als er nog zo’n 2.200 arbeiders overblijven in Antwerpen, is het echter maar de vraag of drie shiften nog haalbaar zijn. Er zou gepland worden om de drie ploegen te halveren. Er wordt begonnen met de nachtploeg die in de zomer reeds gehalveerd wordt, onder meer door het snel afdanken van de tijdelijken in de nachtploeg. Tegen het einde van het jaar volgt een tweede ploeg en dan nog de derde ploeg. Het ACV heeft het over een scenario met 2.400 jobs die verdwijnen, in de veronderstelling dat er 120.000 wagens worden geproduceerd (met twee modellen). De komst van een derde model wordt pas eind 2009 zeker. Rudi Kennes (ABVV) lijkt echter zijn vertrouwen in de directie teruggevonden te hebben en stelt dat hij 90% zeker is dat het derde model er komt. Hierdoor zouden enkel de nachtploeg en nog één andere ploeg gehalveerd worden.

De komst van een derde model is absoluut niet zeker. De directie stelt dat het op langere termijn zoekt naar extra volume om te produceren in Antwerpen. Die zoektocht kan nog alle kanten uitgaan. Met 120.000 auto’s per jaar en een halvering van het personeelsbestand zal de vraag op termijn op tafel liggen over het overleven van de fabriek. De moderne en ruime vestiging van GM-Antwerpen wordt onderbenut indien er slechts 120.000 auto’s worden gemaakt. Zal dat nog als efficiënt worden gezien als er nieuwe discussies ontstaan in de GM-groep over herstructureringen? Zal Antwerpen dan niet vooraan staan als er over sluiten wordt gesproken?

Dat zijn open vragen en het is niet de bedoeling om “onrust te stoken”, zoals Kennes aan het ACV verwijt. Het is de directie die met haar plannen onrust stookt. Deze plannen zorgen immers voor onzekerheid en leiden tot terechte vragen over het voortbestaan van GM-Antwerpen. We denken dat het fout is om nu onderlinge verwijten tussen de vakbonden te lanceren. De oorzaken van de onzekerheid en van het sociale bloedbad liggen niet bij de andere vakbonden, maar bij de directie.

Ondanks alle goede resultaten van de Antwerpse Opel-vestiging, het opdrijven van de flexibiliteit (onder meer door een bijzonder flexibele arbeidstijd) en de vele cadeaus van diverse regeringen, blijft de toekomst van Opel-Antwerpen onzeker. De directie provoceerde de arbeiders van de vestiging en kon maar met magere voorstellen over de brug komen. Na een verdeelde stemming in een referendum werd zonder vertrouwen in de directie terug aan de slag gegaan.

Geert Cool, 1e opvolger op de CAP-Senaatslijst

Provocaties tegenover de arbeiders

De provocaties van de directie waren opvallend. Nadat ze eerder zowat alles verkocht kreeg aan de syndicale leidingen, hoopte de directie wellicht dat ze ook nu ongestoord kon provoceren. Eerder werd bij de aankondiging dat 1.400 jobs zouden verdwijnen niet gestaakt. De directie zag er een vrijgeleide in om ongemeen hard verder te gaan. Zwakheid zet immers aan tot agressie.

Naast de 1.400 jobs die moesten verdwijnen, zouden ook duizenden andere jobs bedreigd worden en is het voortbestaan van de fabriek absoluut nog niet verzekerd. Enkel één Chevroletmodel zou naar Antwerpen komen, goed voor 80.000 wagens per jaar (op een capaciteit van 250.000). Dat onaanvaardbare voorstel leidde tot een staking.

Hierop probeerde de directie stoemelings de tijdelijken af te danken. Vooral in de nachtploeg zitten heel wat tijdelijke arbeiders, die zodra ze een vast contract krijgen makkelijker kunnen overstappen naar andere ploegen. De poging van de directie om de tijdelijken aan de deur te zetten, werd gelukkig verijdeld.

Daarna liet de directie een deel van het kader van Opel werken vanuit de gebouwen van de patroonsfederatie Agoria in Berchem. Daarmee wou de directie natuurlijk het stakingspiket aan de Noorderlaan breken.

Waar bleef die nationale actiedag?

Na een referendum zijn de arbeiders van Opel terug aan de slag gegaan. Het werd een bijzonder nipte score: 50,39% van de 3.735 deelnemende arbeiders stemde voor de hervatting van het werk. De stemming kwam er na de belofte van een tweede model en mogelijk vanaf 2009 een derde model (dat weliswaar bij een andere GM-vestiging in Europa zou worden weggehaald).

Samen zou dat echter slechts goed zijn voor 120.000 wagens per jaar (met twee modellen) tot 150-160.000 (drie modellen). Dat betekent dus nog steeds dat zowat de helft van de capaciteit niet meer zou benut worden. Op de infosessies rond de voorstellen van de directie was er heel wat ongenoegen. Zeker bij de nachtploeg waren er ronduit vijandige reacties.

Het ontbrak aan voorstellen om de strijd verder uit te bouwen. De syndicale leiding kwam de voorstellen van de directie “zo objectief mogelijk” brengen. Van de ordewoorden rond een nationale actiedag (zoals naar voor werd gebracht op 1 mei) was niet veel meer te horen. Neen, een verderzetting van de staking na 10 mei zou betekenen dat nog minstens twee weken hetzelfde type actie zou worden gevoerd. Dat heeft natuurlijk zware financiële gevolgen voor de arbeiders. Dat verklaart het verdeelde resultaat bij de stemming: geen vertrouwen in de directie, maar ook geen vertrouwen in de syndicale leiding om iets aan te vangen met het ongenoegen en de woede.

Moest er na de eerste oproepen rond een nationale actiedag effectief werk van gemaakt zijn, zou dit wellicht een impact gehad hebben op het resultaat van dit referendum. Het zou ervoor gezorgd hebben dat de band met VW-Vorst makkelijker kon worden gelegd, maar evenzeer de broodnodige banden met onderaannemers zoals Johnson Control, waar opnieuw jobs verdwijnen. Een actiedag tegen alle afdankingen had solidariteitsbanden kunnen opbouwen over verschillende sectoren heen en had de recordwinsten kunnen plaatsen tegenover de vele aanvallen op onze jobs, arbeidscondities, lonen,… Een nationale actiedag vlak voor de verkiezingen zou ook een politieke impact hebben. Of was men daar net bang van?

Hoe verder?

Op korte termijn is het duidelijk dat er weinig zal nodig zijn om een druppel te vinden die de emmer opnieuw doet overlopen onder het personeel. De directie had dit overigens goed begrepen na het referendum van 10 mei. Ze liet de productie slechts enkele dagen later terug opstarten zodat spontane acties werden vermeden. Toen de directie op 16 mei aankondigde dat er geen loon zou betaald worden voor de dag dat de eerste infosessies over de plannen van Opel doorgingen, barstte de bom opnieuw. Het niet nakomen van eerdere beloften van de directie legde de fabriek plat.

De woede blijft groot en de vrees voor een sluitingsscenario blijft reëel. Jaarlijks 120.000 wagens produceren, is onvoldoende voor een grote en moderne fabriek zoals de Opel-vestiging aan de Noorderlaan. Het is een terugkeer naar het niveau van voor de verhuis van de vestiging naar haar actuele terreinen. Bovendien wordt gesteld dat de productiekosten met 1.000 euro per wagen moeten dalen. Nieuwe besparingen zullen dus volgen.

Het feit dat het idee voor een nationale actiedag als verdere stap in een actieplan verdween, is wellicht de belangrijkste gemiste kans. Aan de stakingspiketten was er een strijdbaarheid aanwezig (ook al bleef dit te vaak opgedeeld tussen de verschillende vakbonden). Strijdbaarheid op zich volstaat echter niet, het moet samengaan met een degelijk actieplan om te strijden voor het behoud van alle jobs!

Tijdens de staking in de Opel-vesting aan de Noorderlaan stond de solidariteitsbus constant aan het piket. Enkel voor de 1 mei-optocht werd een uitzondering gemaakt. Hiermee werd een praktische bijdrage geleverd voor de stakers. Heel wat arbeiders van Opel hebben de CAP-militanten uitdrukkelijk bedankt voor hun inzet en aanwezigheid. We spraken hierover met Thomas B., een jong LSP-lid uit Antwerpen.

“Na 1 mei was ik bijna constant aan het piket. Het was belangrijk om daar aanwezig te zijn, ook op de momenten dat er weinig volk was, om zo aan te tonen dat de arbeiders niet alleen stonden in hun strijd. Na de 1 mei-optocht trok ik met de bus mee naar de Noorderlaan en dan bleef ik er tot het weekend. Na het weekend bleef ik er tot aan de infosessies. Ik was aanwezig op de infosessies van de drie ploegen waar de voorstellen van de directie werden naar voor gebracht.

“De reacties op de solidariteitsbus waren heel positief. De arbeiders waren blij dat we er waren om onze steun te tonen. Bovendien was die bus handig om even te zitten en te babbelen. Even binnen kunnen zitten, kwam wel eens van pas voor wie lang aan het stakingspiket stond.

“Aanvankelijk was er niet zo veel volk aan het piket en was er een verslagen sfeer. Er was meer het idee dat het piket moest bemand worden omdat dit nu eenmaal moest. Naarmate de directie haar provocaties opdreef, werd de sfeer strijdbaarder. Iedereen besefte dat het aantal voorgestelde auto’s te weinig was. Dat dit niet kan.

“Het piket was niet zo sterk georganiseerd, de delegees waren gevraagd om elk hun shift te bemannen. Maar zelfs dat werd niet volledig opgevolgd. Het waren meer de provocaties van de directie die ervoor zorgden dat er een levendig piket tot stand kwam. Jammer genoeg was er wel een sterke opdeling tussen de verschillende vakbonden. Het ABVV kwam geregeld terug op het feit dat het ACV op 7 oktober 2005 niet meestaakte tegen het Generatiepact. Ook opvallend was dat er bij het ACLVB wel wat strijdbare militanten zaten. Na het referendum heeft ABVV-delegee Rudi Kennes zijn verkiezingsmateriaal voor SP.a verspreid (stickers met de slogan “Ja”). Dat kwam cynisch over.

“Voor de komende maanden denk ik dat er bij het kleinste probleem rap terug acties kunnen losbarsten. Zeker in de nachtploeg, waar er een ruime meerderheid voor een verderzetting van de staking had gestemd, kan de bom snel barsten…”