Nadat de prijzen van onder meer stookolie reeds pijlsnel stegen, volgen nu ook prijsstijgingen voor gas en elektriciteit. In veel gezinnen komen de sterk stijgende facturen hard aan. Gelukkig was het geen al te koude winter, zullen velen gedacht hebben. Maar dat zullen we nu blijkbaar moeten compenseren met nieuwe prijsstijgingen.
De woede tegenover de prijsstijgingen is groot. De antwoorden van de traditionele politici zijn echter beperkt. Daar klinkt wel dat het schandalig is, maar wordt tegelijk gesteld dat het probleem een gevolg is van een gebrek aan liberalisering van de energiemarkt. Nochtans zien we dat de prijsstijgingen nu een gevolg zijn van de liberalisering van de energiemarkt waardoor de winsten centraal staan.
Een lezersbrief in De Standaard vatte eergisteren de woede van velen samen: “De bedrijven actief in de sector van de nutsvoorzieningen zoals gas, elektriciteit, water, internet, en telefonie verdienen ruimschoots hun boterham. Alleen de wapenindustrie doet nog beter.
“Aan de consument werd voorgehouden dat de liberalisering van de energiemarkt de prijzen zouden doen dalen. Vooral Liberale Europese parlementsleden hielden ons dit voor.
“Ik heb de facturen van de voorbije tien jaar eens uitgeplozen. Tien jaar gelden kostte één KWh elektriciteit 0,1236 euro kostte, vandaag 0,317 euro, een stijging met 256 procent. Eén Megajoule aardgas kostte 0,2344 eurocent, vandaag 2,6977 eurocent. Tien jaar geleden kostte één kubieke meter water 0,619 euro. Vandaag 3,0046 euro, een stijging met 485 procent.
“Bovenop deze facturen betalen we een pak nieuwe taksen opgelegd door de regering: een staatsbijdrage, een bijdrage voor het Sociaal fonds, een bijdrage voor de CREG (de reguleringscommissie), een warmtekoppelingtaks, een bijdrage voor hernieuwbare energie, een bijdrage voor groene stroom, een distributiekost, een transmissiekost en een bijdrage voor beschermde klanten (een bijdrage voor de wanbetalers).
“En wat horen we eind vorige week? Er wordt nog maar een prijsverhoging aangekondigd. Er was een tijd dat de energie-intercommunales samen met de Belgische steden en gemeenten werden bestuurd. Die gemeenten investeerden mee in de ondergrondse leidingen en distributie. Hiervoor kregen ze een (kleine) vergoeding. Ze verkochten daarna hun aandelen aan beursspeculanten en buitenlandse multinationals om de liberalisering te realiseren. Drie jaar later krijgen we de rekening al aangeboden. En wat voor een!”
De prijsstijgingen zijn effectief fenomenaal. Het probleem is niet dat er te weinig vrije markt is, maar wel dat energiebehoeften onderhevig worden gemaakt aan de marktwerking en de zoektocht naar recordwinsten. Electrabel maakte vorig jaar 2,3 miljard euro winst!
Deze nieuwe aankondiging kwam er na eerdere prijsstijgingen. Testaankoop rekende ons voor dat de prijs van een kilowattuur (kWh) bij Electrabel tussen januari 2005 en december 2006 reeds gestegen is met 50% (van 2.336 cent/kWh tot 3.513 cent/kWh). Dat is een gemiddelde prijsstijging van een kleine 300 euro voor een gemiddeld gezin.
Tegenover de vele prijsstijgingen is er dringend nood aan een algemene bevriezing van de energieprijzen. Nu worden we met z’n allen het slachtoffer van de onstilbare winsthonger van energiemultinationals zoals Suez/Electrabel. Het ABVV heeft gelijk als het daartegenover vraagt naar een “blokkering van de prijzen en maximumprijzen voor de levering van aardgas”.
Ook heeft het ABVV gelijk als het de vraag stelt naar de controle op de energiemarkt. Alleen wordt uit de bocht gegaan als het ABVV stelt dat het probleem is dat er “geen echte concurrentie meer is”. Waarom moet er geconcurreerd worden om zoveel mogelijk winst te maken op basis van ons energieverbruik? Waarom kan dat niet onder controle van de gemeenschap worden geplaatst waardoor er meteen ook meer ruimte is voor een ecologische invulling van de energiesector?
Een bijkomend punt is uiteraard de vraag waarom er 21% BTW wordt betaald op energie. Bij de verkiezingen hoorden we verschillende partijen ervoor pleiten om meer belastingen te laten heffen op consumptie in plaats van op arbeid. Willen partijen als VLD of Lijst-Dedecker onze energiefactuur dan nog verder opdrijven? Wij menen dat dit asociaal is en dat er net een afbouw moet zijn van de BTW op basisgoederen zoals energie, zeker als het voor verwarming wordt gebruikt.
Er is geen nood aan meer liberaliseringen, maar net aan minder liberalisering en een democratische controle op een dergelijke belangrijke sector als de energiesector. Dat kan door een bevriezing van de prijzen vast te leggen als eerste maatregel in het volledig onder democratische controle plaatsen van de volledige energiesector zodat ten volle rekening kan worden gehouden met de behoeften van de arbeiders en hun gezinnen (met inbegrip van de ecologische behoeften).