Category: Energiesector

Prijzen van gas en elektriciteit nemen hoge vlucht

De campagne ‘Winter 2012’ van de RTBF tijdens de koudegolf in februari maakte duidelijk hoe energie voor een steeds groeiend bevolkingsdeel een luxeproduct is geworden. Het programma toonde ook een enorme solidariteit. Mensen stelden voor om mazout te leveren of nog om de energiefacturen van noodlijdende buren, collega’s of zelfs onbekenden te betalen. Wat een contrast met de hebzucht van de aandeelhouders van de energiebedrijven die steeds grotere winsten willen opstrijken!

Artikel door Boris Malarme uit de maarteditie van ‘De Linkse Socialist’

De Commissie voor de Regulering van Elektriciteit en Gas (CREG) maakte recent bekend dat ons land tegenover de omliggende landen het tweede duurste is voor gas en elektriciteit. Op een jaar tijd werd gas 20% duurder en elektriciteit 12%. Dat ontlokte minister van energie Johan Vande Lanotte en staatssecretaris voor energie Melchior Wathelet uitspraken over een tijdelijke prijsblokkering gedurende negen maanden, een periode waarin er maatregelen van prijscontrole zouden komen.

Een geliberaliseerde energiemarkt die overgeleverd is aan de winsthonger vormt effectief een probleem. Maar dat is niet het probleem dat Vande Lanotte wil oplossen. Winst maken vindt hij geen probleem, hij wil enkel de “buitensporige” winsten aanpakken. Hij hoopt een einde te maken aan de praktijk waarbij gasleveranciers de prijs van gas kunstmatig koppelen aan die van olie.

Wathelet stelde meteen dat 90% van de consumenten mee verantwoordelijk zijn omdat ze niet overstapten naar een concurrent die geen “buitensporige” prijsverhogingen doorvoerde. Hoeveel vakantiedagen moeten we eigenlijk opnemen om de verschillende formules van alle bedrijven in de geliberaliseerde sectoren uit te pluizen?

Wathelet wil de concurrentie versterken door de belasting op een verandering van leverancier naar beneden te herzien. De politici proberen ons nogmaals te laten geloven in de oude mythe dat een geliberaliseerde sector lagere prijzen zal aanbieden omwille van de concurrentie. Nu die mythe doorprikt is, lanceren ze opnieuw dezelfde foefjes.

Test-Aankoop wil de bijdrage van de nucleaire sector van 550 miljoen tot 1,7 miljard euro opvoeren. Dat geld wil het gebruiken om de BTW op de eerste 1500 Kw te verlagen van 21 tot 6%. Dat zou elk gezin jaarlijks 50 euro uitsparen. Intussen betalen de energiebedrijven amper belastingen, Electrabel was in 2009 goed voor 0,04% belastingen op 1,55 miljard euro winst. De bedrijven kondigen overigens al aan dat ze een verhoging van de nucleaire taks zouden doorrekenen in onze facturen. Zo wordt dat een broekzak-vestzak-operatie waarbij ons geld in de zakken van de aandeelhouders blijft verdwijnen.

Hoe kunnen we de prijzen echt controleren?

De CREG heeft geen beeld op de winstmarges van de energieproducenten, die gegevens zijn goed bewaarde geheimen. De volledige energiesector moet worden genationaliseerd, enkel dan is een volledige transparantie van de boekhouding mogelijk en kan er democratische controle door de gemeenschap zijn. Democratische controle is belangrijk om te vermijden dat ook de overheid onze energiefacturen opdrijft zoals dit nu het geval is. Sinds 2008 zijn de facturen vooral gestegen omdat de prijs voor distributie door de intercommunales de lucht in schoot, voor Gazelwest ging het om +41,8% in 2011. Dat is een verdoken belastingsverhoging.

We hebben geen nood aan een energiesector die wordt gecontroleerd door bureaucraten die als opdracht hebben om de sector aan te wenden om de bankenschulden te zuiveren. We moeten ervoor zorgen dat de werknemers van de sector, de consumenten en de lokale gemeenschappen de controle en het democratische beheer van de productie en de distributie in handen krijgen. Enkel dan kunnen we de toegang tot energie garanderen en tevens het milieu respecteren.

Onze energiefactuur is de laatste jaren door het dak gegaan. Het afgelopen jaar steeg de energiefactuur voor Belgische gezinnen met 18%. Sinds 2009 is de prijs met 30% gestegen. Ondertussen heeft elk gezin reeds de onaangename ervaring van de eindafrekening mee gemaakt. Een onverstaanbaar kluwen aan cijfers en prijzen en vooral een bedrag van drie of vier cijfers (voor de komma!) om extra te betalen en een verhoging van de maandelijkse voorafbetaling.

Artikel door Bart Vandersteene

Volgens Freya Van den Bossche betaalt een doorsnee Belgisch gezin 800 euro per jaar voor de winsten van Electrabel. Mevrouw Van den Bossche is voormalig Vlaams minister van Energie en dus mee verantwoordelijk voor het feit dat de energieprijzen in België 30% hoger liggen dan in de buurlanden, Electrabel zo goed als geen belastingen betaalt in dit land (in 2009 0,04% op een winst van 1,55 miljard euro) en alle maatregelen voor het stimuleren van hernieuwbare energie (zonnepanelen, windmolens) de grote bedrijven ten goede komt en bij de gewone gezinnen wordt aangerekend.

In Engeland verklaarde de grootste seniorenvereniging dat deze winter elke dag 200 ouderen stierven door aan koude gerelateerde ziekten. Om hun factuur betaalbaar te houden, worden thermostaten lager gezet of in sommige gevallen zo goed als afgezet. Een verwarmde woonkamer blijkt een luxe te worden die niet meer voor iedereen betaalbaar is.

Op 11 maart is het de eerste verjaardag van de aardbeving in Japan en de kernramp in Fukushima. Er vielen 27.000 doden. De lange termijneffecten voor de Japanse bevolking, de natuur, landbouw, ecosysteem in de zee,… zijn tot op vandaag moeilijk in te schatten. Ondertussen staan we geen stap verder om het risicovolle gebruik van nucleaire energie onnodig te maken. De reden? De energiebedrijven maken dankzij de gevaarlijke kernenergie superwinsten. De winsten zijn voor hen, de risico’s voor de gemeenschap.

LSP denkt dat het noodzakelijk is om de energiesector volledig in publieke handen te brengen. Ook het wetenschappelijk onderzoek naar en de ontwikkeling van alternatieve energievormen moet ten dienste van de gemeenschap staan en niet ten dienste van de winsten van de privébedrijven.

Energie in publieke handen is een noodzaak om voor betaalbare facturen te zorgen, voor de ontwikkeling van groene energie, voor de kwaliteit van het leven in een verwarmde woonkamer. En meer en meer is dat ook een kwestie van leven of dood. LSP roept op om deel te nemen aan de betoging “Nooit meer Fukushima” op 11 maart in Brussel. Afspraak om 14u30 aan het Noordstation.

De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) trekt aan de alarmbel. De VREG stelt vast dat de gemiddelde elektriciteitsfactuur de eerste zes maanden van dit jaar maar liefst 22,7% is gestegen, voor gas was er een stijging met 10%. Dit is een forse toename, vorig jaar was er over een heel jaar een stijging met 5 tot 6%. De energiebedrijven boeken grote winsten, betalen amper belastingen en willen ons steeds meer laten betalen.

De verantwoordelijkheid voor de nieuwe prijsverhogingen wordt toegeschreven aan de netbeheerders (Infrax, Eandis,…) die instaan voor het onderhoud van het distributienet en het transport van energie. De netbeheerders verhoogden hun prijzen omwille van het succes van de zonnepanelen en de groenestroomcertificaten. Daarbij moet worden opgemerkt dat bijna de helft van de groenstroomcertificaten wordt betaald aan uitbaters van mega-installaties en bedrijven.

Het argument dat het zonnepaneel van de buur onze rekening de hoogte doet inschieten, is dus fout. Slechts 16% van de groene stroomcertificaten gaan naar de eigenaars van zonnepanelen, de rest naar windenergie en bio-massa. De beslissing van de netbeheerders om de prijzen op te trekken, is een politieke beslissing. De raad van bestuur van Eandis wordt gedomineerd door politici van alle traditionele partijen.

Veel gezinnen proberen de stijgende prijzen tegen te gaan door van energieleverancier te veranderen. Momenteel veranderen zo’n 20.000 gezinnen per maand van elektriciteitsleverancier. Dat is een uitdrukking van een groeiende bezorgdheid om de stijgende prijzen. Maar de prijzen stijgen algemeen, een verandering van leverancier zal daar niet veel aan veranderen. Bovendien moet je er bijna een voltijdse dagtaak bijnemen om telkens de goedkoopste energieleverancier, telefoonmaatschappij,… op te sporen.

Wij denken dat het energiebeleid op een totaal verkeerd spoor zit. Energie is een levensnoodzakelijke behoefte en moet bijgevolg in publieke handen zijn om een betaalbare factuur mogelijk te maken alsook om te investeren in veiligheid en dienstverlening, met inbegrip van investeringen in isolatie en andere energiebesparende maatregelen.

Vandaag is energie een erg lucratieve aangelegenheid in ons land. Electrabel was in 2009 goed voor 1,55 miljard euro winst in ons land. Het betaalde daar overigens 0,04% belastingen op. Dankzij de notionele intrestaftrek en andere gunstmaatregelen moet het bedrijf amper belastingen betalen, voor 2008 kreeg het zelfs terug: 94 miljoen euro gemeenschapsmiddelen werden terug gestort! De aandeelhouders van GDF Suez zullen tevreden geweest zijn.

In de plaats van energie als melkkoe voor de winsten van Electrabel en de grote bedrijven die massaal gebruik maken van groenestroomcertificaten die de gemeenschap betaalt, moet de volledige productie en distributie van energie in publieke handen komen. Dat zou meteen toelaten om de invoering van groene energie op een planmatige wijze te doen. Het zou ook ruimte bieden om de facturen naar beneden te halen (nu maakt Electrabel 155 euro winst per inwoner van dit land, vooreen gezin van vier personen loopt dit dus op tot 600 euro per jaar!). Tegenover de huidige alarmerende situatie volstaan geen halfslachtige maatregelen: energie moet nu in publieke handen komen!

De regering zette de Nationale Bank in om de cijfers van Electrabel inzake de ‘nucleaire rente’, de extra winsten door het langer open houden van de kerncentrales, te bevestigen. Daarmee werden de cijfers van energieregulator CREG in twijfel getrokken om de belasting op de superwinsten zonder veel problemen te kunnen beperken. Nu moet de Nationale Bank erkennen dat de winsten wellicht hoger lagen dan wat eerder naar voor werd geschoven.

De discussie over de nucleaire rente blijft woeden. Dit is niet zozeer een cijferdiscussie voor wiskundigen. De politieke beslissingen worden niet aangepast naargelang de cijfers, het is eerder omgekeerd: naargelang het politieke standpunt worden de cijfers aangepast. De belangen van de energiebedrijven, grote reuzen als Electrabel die goed zijn voor miljardenwinsten voor de grote aandeelhouders, worden daarbij voorop gesteld. De regering, en dus niet enkel de liberalen, loopt voor rekening van Electrabel en zette met dat oogpunt de Nationale Bank in om de cijfers van de CREG te betwisten.

Wat de CREG naar voor bracht, was immers niet minnetjes. Er zou in 2007 een nucleaire rente zijn geweest die opliep tot 2 miljard euro. De Nationale Bank hield het op 809 tot 950 miljoen euro. In de Kamer moest de energiespecialist van de Nationale Bank erkennen dat de nieuwe cijfers van de prijzen die industriële grootverbruikers betalen effectief een ander licht op de zaak werpt. Met andere woorden: de betwisting van de cijfers van de CREG wordt in vraag gesteld. Intussen is de onduidelijkheid gecreëerd en hoopt de regering weg te komen met een beperkte stijging van de belasting op de nucleaire superwinst.

De CREG wees meteen op de fouten in de berekening van de Nationale Bank die rekening hield met erg lage tarieven en bijgevolg lagere inkomsten voor de energiebedrijven. Bovendien werd bekend gemaakt dat de winsten uit het langer openhouden van de kerncentrales na 2007 nog fors zijn gestegen. Dat is het resultaat van de sterk stijgende energieprijzen. Zo weten we meteen waarom wij meer moeten betalen: om de winsten van de grote aandeelhouders van GDF Suez (eigenaar van Electrabel) te spijzen.

Een socialistisch antwoord op deze monsterwinsten beperkt zich niet tot de roep naar een hogere belasting op de nucleaire winsten. Wij menen dat energie te belangrijk is om over te laten aan de winsthonger van de private sector. We pleiten ervoor om energie in publieke handen te brengen met controle door de bevolking en de arbeiders op de productie en distributie van energie. Dat moet gepaard gaan met het afschaffen van een asociale belasting als BTW op energie. Energie in publieke handen is een voorwaarde om goedkope energie aan te bieden en bovendien werk te maken van een kernuitstap door massale publieke investeringen in onderzoek en ontwikkeling van milieuvriendelijke alternatieven.

Lees ook:

• Nationale Bank laat zich voor de kar van Electrabel spannen
• Waarop wachten om Electrabel opnieuw te nationaliseren?
• CREG: liberalisering doet ons meer betalen voor energie

Electrabel en moederbedrijf Suez weigeren om de gevraagde bijdrage van 500 miljoen euro aan de overheid te betalen. Terwijl gewone belastingbetalers het niet in hun hoofd moeten halen om hun bijdrage “weigeren te betalen”, is dat voor een grote energiemultinational blijkbaar geen probleem. De politici en juristen betreuren dit, maar voegen er aan toe dat er niets aan te doen valt. Volgens ons is er wel iets aan te doen: het nationaliseren van de energiesector.

Suez denkt er niet aan om 500 miljoen euro te betalen. De overheid vroeg Suez om een bijdrage te betalen in ruil voor het langer openhouden van de kerncentrales. Dat levert het bedrijf immers goedkope elektriciteit op die duur verkocht wordt aan ons allemaal. Resultaat: monsterwinsten voor Suez. Het bedrijf trok voor haar bijdrage in 2008 naar de rechtbank en dat schort ook de betaling van de bijdrage voor 2009 op. Suez-kopman Mestrallet stelde alvast dat er “zéro euro” zal worden betaald.

Met die “zéro euro” heeft Mestrallet het overigens niet alleen over de extra belasting die werd gevraagd in ruil voor het langer openhouden van de kerncentrales (een operatie die Suez miljardenwinsten oplevert). Neen, ook op het vlak van gewone belastingen betaalt Electrabel niets. De verschuldigde 1,3 miljoen euro vennootschapsbelastingen voor 2008 waren beperkter dan het bedrag aan belastingkrediet waar het bedrijf beroep op kon doen. Resultaat: Electrabel betaalt niets aan de gemeenschap, integendeel. Wij betalen eerst te hoge prijzen voor onze energie en dan nog eens voor het belastingkrediet aan Electrabel. En dan durven politici het woord “evenwicht” nog gebruiken als het gaat om inkomsten van de overheid!

De jaren voordien werd overigens ook amper belastingen betaald. In 2006 werd 6% betaald (113 miljoen euro op een resultaat van 1,829 miljard) en in 2007 was het 6,4% (117 miljoen euro belastingen op een winst van 1,073 miljard). Om het even in verstaanbare bedragen om te zetten: de winst in 2006 kwam overeen met 920 euro per Belgisch gezin!

2008 was een “slechter” jaar voor Electrabel: er werd 92 miljoen euro winst geboekt voor belastingen. Na belastingen werd dat 186 miljoen. De gemeenschap heeft dus 94 miljoen euro cadeau gedaan. Dat kwam overeen met een negatieve belastingvoet van -12% op het bedrijfsresultaat. Jammer dat dit percentage voor ons niet van toepassing is… Het langer openhouden van de kerncentrales zal Electrabel in totaal 27 miljard euro extra winst opleveren (aldus Trends).

De politici sakkeren nu dat er niets aan te doen is en dat de beslissingen in Parijs worden genomen. Dat klopt, maar dan wel met die opmerking dat er heel wat Belgen mee aan tafel zitten in Parijs. En uiteraard moet ook worden opgemerkt dat het de politici zijn die Electrabel hebben verkocht aan de Fransen. Privatiseren en liberaliseren doet ons meer betalen voor onze energie, terwijl de grote aandeelhouders van Suez de zakken vullen. Bovendien wordt onze veiligheid op het spel gezet door de kerncentrales langer open te houden.

Er valt volgens de politici niets aan te doen. Ze vergissen zich. Waarom wordt niet overgegaan tot de nationalisatie van de energiesector onder controle en het beheer van de gemeenschap zodat energie als basisbehoefte voor iedereen wordt erkend? Het is niet nuttig om op basis van energie en ten koste van onze veiligheid enkele grote aandeelhouders verder te verrijken. Dat geld kan beter besteed worden aan toegankelijke en milieuvriendelijke energie voor iedereen. Haal onze energie uit de klauwen van de kapitalisten, nationaliseer de volledige energiesector onder controle en beheer van de gemeenschap!

Sommige politici durven nog steeds te beweren dat bedrijven in dit land te zwaar belast worden. Ze schermen daarbij met de officiële percentages inzake vennootschapsbelasting. Die percentages zijn al fors afgenomen, maar de realiteit ligt nog een pak lager. De energiereus Electrabel is het nieuwste voorbeeld dat de media heeft gehaald. Het bedrijf betaalde 1,3 miljoen euro vennootschapsbelastingen, maar kreeg tegelijk een belastingkrediet. Resultaat: de gemeenschap betaalt aan Electrabel in plaats van omgekeerd.

Wie de afgelopen maanden de energiefacturen eens goed bekeken heeft, weet op welke manier een bedrijf als Electrabel grote winsten kan boeken in ons land. De winst via onze facturen volstaat blijkbaar niet voor het energiebedrijf. In plaats van belastingen op de winsten te betalen, werden boekhoudkundige operaties doorgevoerd om belastingen te laten terugvloeien naar Electrabel. Diegenen die beweren dat we “allemaal” een steentje moeten bijdragen in deze tijden van economische crisis, zien grote bedrijven als Electrabel duidelijk over het hoofd.

Electrabel maakte na belastingen meer winst dan voor belastingen. Ook de afgelopen jaren werd amper belastingen betaald. Op een resultaat van 1.829.000.000 miljoen euro in 2006 werd 113 miljoen euro belastingen betaald: 6%. In 2007 ging het om 69 miljoen euro op 1.073 miljoen euro winst (6,4%). Dit jaar werd een uitgebreide verschuiving van schulden en kosten gedaan om het winstcijfer beperkt te houden. Voor belastingen werd 92 miljoen euro winst geboekt, na belastingen 186 miljoen.

Suez-GdF heeft dit gerealiseerd door zowat alle internationale energiebelangen te verkopen aan Electrabel. Dat gebeurde voor een totaal bedrag van ongeveer 18 miljard euro. Suez schoof schulden door naar Electrabel en haalde cash geld uit het bedrijf. Ook wordt duidelijk dat de nucleaire taks van 250 miljoen euro gewoon gebruikt wordt om minder belastingen te moeten betalen. Ook wordt gebruik gemaakt van de notionele intrestaftrek.

Het bedrijfsresultaat was in 2008 slechts beperkt afgenomen tot 773 miljoen euro winst. Het waren onder meer de financiële transacties die ervoor zorgden dat de recordwinsten van de afgelopen jaren niet werden gerealiseerd in ons land, maar werden doorgeschoven naar andere onderdelen van GDF-Suez. De omzet van Electrabel bedroeg ongeveer 15 miljard euro.

Op het bedrijfsresultaat heeft Electrabel in de praktijk dus -12% belastingen betaald. De eerste politicus die nog eens zegt dat bedrijven te hard belast worden in dit land, moet dat cijfer maar eens proberen te verklaren.