-> Bijlage voor de actie van de non/social profit morgen. PDF van dit pamflet + PDF van affiche hierboven
Voor bovenstaande slogan zijn we even leentjebuur gaan spelen bij de strijdbare delegatie van de Duitse dienstenvakbond Ver.di van het Charité in Berlijn (het grootste universitair ziekenhuis in Europa) Eind april had hier een waarschuwingsstaking van 48 uur plaats voor meer personeel. De cijfers van deze eerste actie zijn naar Belgische maatstaven vrij impressionant: 500 stakers, 500 gesloten bedden, 400 geannuleerde operaties en een betoging van 1500 personeelsleden op de laatste dag van de staking. De Duitse “grundlichkeit” blijkt geen mythe want zo een resultaat neerzetten, vraagt heel wat voorbereiding. Na het succes van deze eerste actie heeft meer dan 90% van de vakbondsleden gestemd voor een staking van onbepaalde duur die vanaf 22 juni van start gaat.
Enerzijds is onze campagneslogan een pleidooi voor meer personeel op de werkvloer maar anderzijds drukt het ook het verzet uit tegen commercialisering en privatisering van de zorg; “van ons” = de gemeenschap in plaats van aandeelhouders en particulieren. De zorg in al zijn facetten wordt in eerste instantie gesubsidieerd vanuit de sociale zekerheid … en die is van ons! De voor 2015 beloofde extra jobs kunnen we alvast keizerlijk op onze buik schrijven: de federale regering stelde die eenzijdig uit.
Een blik terug … om vervolgens vooruit te kijken
Het akkoord voor de Vlaamse sectoren loopt dit jaar af. Buiten enkele kanttekeningen betekende dit meerjarenakkoord (2011-2015) zeker en vast een vooruitgang voor de werknemers in de sector. Het behalen van een bijna volwaardige 13e maand dient hierbij zeker vermeld te worden.
Bij de federale sectoren zagen we minder beertjes broodjes smeren … Hier moesten we ons tevreden stellen met apennootjes in de vorm van 2 mini-akkoorden in 2011 en 2013. “Mini” qua duur én inhoud. De overgang van bepaalde delen van de federale sectoren (o.a. de rusthuizen en gespecialiseerde ziekenhuizen) naar de gewesten door de zesde staatshervorming biedt zowel kansen als gevaren. De witte woede staat het sterkst als we in 1 blok ageren: alle sectoren samen in actie dus. Gezien de huidige context van besparingen zal het echter niet van een leien dakje lopen. Er zal een doordacht actieplan nodig zijn om reële overwinningen te boeken.
Verder zijn er natuurlijk ook nog de interprofessionele dossiers zoals bijvoorbeeld de pensioenen, de indexsprong, de eindeloopbaan … die niet aan onze aandacht mogen ontsnappen. Een actieplan van onze sector kan echter perfect geïntegreerd worden in toekomstige interprofessionele acties.
We betreuren dan ook de beslissing van de top van de Franstalige SETCa, zowel in Wallonië als in Brussel, om afwezig te blijven op de betoging van 19 juni en dit onder het mom van voorrang te geven aan de interprofessionele acties. Wij hebben alvast meer het gevoel dat men eerder de PS (zowel in Wallonië als in Brussel in de regering) uit de wind wil zetten …
We denken niet enkel aan het personeel maar ook aan onze patiënten en cliënten!
Uiteraard denken we ook aan onze patiënten en cliënten. Wat dat betreft moeten we toch even aanhalen dat de basisprijs voor een verblijf in een rusthuis problematische proporties aanneemt. De laatste 5 jaar verhoogde de prijs met 20%. De gemiddelde basisprijs bedraagt nu 1500 euro per maand (zonder medicatie, doktersbezoek, kapper …) Dit zou de volgende jaren evolueren naar 1800 euro terwijl het gemiddeld pensioen in ons land amper 1200 euro bedraagt. Als liefdevolle attentie van de regering krijgen we er nog eens de indexsprong bovenop. Ondertussen maakt Europa nu ook een probleem van de BTW-vrijstelling voor de rusthuizen : wordt een rusthuisverblijf enkel iets voor de “happy few”?
Zorgmultinationals = maffia ?
Ondertussen varen de commerciële rusthuizen er wel bij. Niet gestoord door enige gène maken ze vette winsten op de kap van bewoners en personeel met gemeenschapsgeld. De kapitalistische invulling van naastenliefde zeker? Sommige van die zorgmultinationals deinzen er niet voor terug om regelrechte maffiapraktijken te hanteren tegen eigen personeel.
Eind april konden we in De Tijd lezen over de zieke praktijken van Orpea in Frankrijk waar 3 beroepsacteurs werden ingehuurd om vakbondsactiviteiten in de onderneming in het oog te houden. “Ze dienden na hun aanwerving eerst banden te smeden met collega’s en dan verder hun vertrouwen te winnen door zich kandidaat te stellen bij sociale verkiezingen. Ze brachten niet alleen verslag uit over vakbondsactiviteiten, maar verklikten bijvoorbeeld ook personeelsleden die drugs gebruikten. De drie ‘spionnen’ kregen voor hun werk elk 12.500 euro per maand.” Toen dit bekend werd, probeerde Orpea de vakbond CGT tevergeefs om te kopen: “De communistische vakbond CGT, die zich geviseerd voelde, diende een klacht in tegen het bedrijf. Als klap op de vuurpijl trachtte Orpea CGT te paaien met 4 miljoen euro zwijggeld, bericht de Franse internetkrant Mediapart. In ruil voor het intrekken van de klacht zou Orpea de vakbond 4 miljoen betalen. Maar die weigerde categorisch.”
Het lijkt een scenario voor een B-film maar helaas pindakaas … Orpea is een van de grootste spelers in Europa in zijn sector. In België is de groep actief vanaf 2006 en baat ondertussen al meer dan 60 vestigingen uit.
Terug opbouwen van een stevige syndicale traditie in de sector
Dat een opbouwend actieplan heel wat enthousiasme kan losweken, ondervonden we tijdens de interprofessionele acties van het gemeenschappelijk vakbondsfront in november-december 2014 dat uiteindelijk eindigde in een nationale staking. Historisch was ook de betrokkenheid van onze sector in de interprofessionele acties. Hier werd door een nieuwe laag van vakbondsmilitanten de nodige ervaring opgedaan en het eventuele defaitisme bij een oudere generatie doorbroken. De laatste massale witte woede die naam waardig ligt immers al 10 jaar achter ons (2004-2005) Een dergelijk opbouwend actieplan hebben we ook nodig voor de non/social profit. Klassieke (stakings)acties in onze sector liggen wat moeilijk maar voorbeelden in het buitenland tonen aan dat moeilijk ook gaat.
Voor kermisparades met ballonnen of een witte woede “met ballen?”
Militantenconcentraties, betogingen, werkonderbrekingen en uiteindelijk echte stakingen kunnen ook in onze sector efficiënt georganiseerd worden maar de vraag is natuurlijk of onze vakbondsleiders daartoe bereid zijn … Of moeten we een paar keer gaan paraderen in Brussel louter omwille van de sociale verkiezingen in 2016?
De beperkingen door de reglementering voor stakingen in de privéziekenhuizen bijvoorbeeld kunnen met de nodige creativiteit omzeild worden. De stakingen van de ziekenhuizen in Brussel-Halle-Vilvoorde in 2005 vormen nog steeds een leerrijke blauwdruk om effectief de druk op de regering op te voeren. Toen werd er besloten om beurtelingse stakingen te organiseren waarbij alle militanten van de ziekenhuizen verzameld werden als vliegend piket. Dinsdag staking bij ziekenhuis x, woensdag ziekenhuis y en donderdag ziekenhuis z. Toen het de beurt was aan UZ VUB in Jette stond zelfs het waterkanon paraat … Voordeel van zo een plan is dat je dit indien nodig een paar weken kan volhouden. Het gratuit afkondigen van een staking “tot de finish” zonder dat daar een ernstige planning bijhoort, lijkt ons een slag in het water aangezien dat meestal neerkomt op 1 dag reële staking in de onderneming/instelling en de rest van de dagen enkel de delegees die thuisblijven.
Voor de rusthuizen lijkt eerder een systeem van beurtelingse werkonderbrekingen aangewezen aangezien daar het personeelstekort nog veel nijpender is dan bij de ziekenhuizen én er eigenlijk geen diensten zijn die je 1 dag kan sluiten in tegenstelling tot de ziekenhuizen (operatiezaal, dagkliniek, …)
De sectoren van gewesten en gemeenschappen tellen dan op hun beurt heel wat versnipperde VZW’s met relatief weinig personeelsleden. Hoewel zich hier de afgelopen periode een trend ontwikkelt naar meer concentratie van personeel door (gedwongen) fusies: denken we maar aan de CAW’s die tot 500 personeelsleden tellen.
Creatief met klassieke vakbondsrecepten
Gezien de enorme diversiteit van de non/social profit zal het wel degelijk een diepgaande denkoefening vergen om voor elke organisatievorm een zo efficiënt mogelijke actiemethode uit te dokteren. Daarvoor zal er in zekere zin “out of the box” (maar niet zoals managers en consultants dat bedoelen) moeten gedacht worden. Wat niet wil zeggen dat we de klassieke vakbondsrecepten voor actie meteen overboord moeten gooien. Het komt er eerder op aan om ze op een andere manier toe te passen. Als je dan op een gecoördineerde, gefaseerde manier de verschillende actievormen bij de verschillende organisaties op elkaar kan afstemmen en opbouwen dan krijg je een mooie symfonie met een spetterend, bombastisch einde à la Carmina Burana van Carl Orff. Onze excuses voor diegenen die de Carmina Burana niet kennen: dat ligt niet aan u maar aan de barbaren van de Vlaamse regering die watertanden van de besparingen in cultuur 😉
Als we willen gaan voor “een witte woede met ballen” dan zal dit de nodige discussie, overleg en planning vooraf in en tussen de verschillende syndicale delegaties, beroepscomités (ABVV) en belangengroepen (ACV) vragen. En uiteraard ook overleg tussen de verschillende vakbonden in een constructieve en open geest zonder de traditionele animositeit door naderende sociale verkiezingen … Polsslag is 10 jaar geleden als actieblad door een groep van vakbondsafgevaardigden van zowel ACV als ABVV opgezet niet enkel om louter te informeren maar ook om dergelijke discussies van zuurstof te voorzien. En we hoeven u er niet aan te herinneren dat zuurstof een catalysator voor vuur is …
Verder hopen we uiteraard dat de vakbonden van de (snel slinkende) openbare sector in de zorg ook op de kar springen: de effecten van privatisering zijn daar zéér tastbaar. Daarvoor willen we o.a. verwijzen naar de perikelen in het Aalsters ASZ (deels openbaar, deels privé) waarvan we regelmatig op onze blog verslag uitbrachten over voorbije acties.
Fundamentele hervormingen: welk antwoord?
Niet enkel een nieuwe ziekenhuisfinanciering maar een fundamentele hertekening van het volledige zorglandschap kondigt zich aan. Het tijdperk van het ziekenhuis als eilandje is passé en is plaats aan het maken voor ziekenhuisgroepen die op verschillende niveaus met elkaar samenwerken en anderen beconcurreren, deels onder dwang van (komende) regeringsmaatregelen. Wat concentratie van personeel betreft, zullen de ziekenhuizen naar de toekomst toe in belang verminderen en zal er een verschuiving plaats grijpen naar de rusthuizen en de thuisverpleging. Vanaf 1 januari 2018 zullen de rusthuizen onder Vlaamse bevoegdheid vallen. Wat pro-actief optreden voor deze evolutie betreft, krijgt de Vlaamse regering een mooi rond getal op het rapport.
Het tweekoppig monster van uitbesteding en (semi-)externe, gecentraliseerde diensten
Dit betekent onder andere ook een “uitzuivering” van de sector. Een niet nader genoemd algemeen directeur van een Zorgnet-ziekenhuis verwoordde het als volgt op een ondernemingsraad: “De ziekenhuizen zullen zich in de toekomst enkel bezig houden met de corebusiness: de zorg.” Wat impliceert dat de ondersteunende diensten vroeg of laat in externe constructies (uitbesteding) zullen ondergebracht worden. Bij wijze van voorbeeld: er wordt momenteel een studie gemaakt over centralisering van de logistiek (voor magazijnfunctie, aanschaf apotheekrobot en bijhorende software, …) tussen 4 ziekenhuizen: Sint-Maria Halle, Jan Portaels Vilvoorde, UZ VUB Jette en het ASZ in Aalst. Op basis van de resultaten van de studie zullen al dan niet stappen gezet worden en bepaald hoe deze constructie er concreet zal uitzien. Dit voorbeeld toont ook aan dat de eens zo sterke “zuilentraditie” in de ziekenhuizen ernstig afgezwakt is.
Enerzijds kunnen we ons niet principieel verzetten tegen het rationeel en zo efficiënt mogelijk inzetten van de slinkende middelen door de aanhoudende besparingen, anderzijds moeten we waken over zowel de arbeidsvoorwaarden van de werknemers die in deze constructies terechtkomen als de kwaliteit van de geleverde diensten. Uitbesteding betekent doorgaans dat de diensten goedkoper aangeboden worden (hoewel dat ook niet altijd het geval is: consultancy-toestanden zijn doorgaans peperduur) én er bovenop winst uit gepuurd dient te worden voor de aandeelhouders. De arbeidsvoorwaarden van het personeel, met niet in het minst de lonen, en de geleverde kwaliteit zijn hier meestal het kind van de rekening. We moeten niet ontkennen dat deze “dubbele taak” voor de vakbonden soms een moeilijke evenwichtsoefening zal worden. Er zijn verschillende voorbeelden waar de vakbonden er in geslaagd zijn om de uitbesteding van de dienst sterilisatie tegen te houden (St.-Jan in Brussel en AZ Groeningen) maar dan wel degelijk op basis van argumenten (ondersteund door actie uiteraard) die steek houden en niet omwille van een zogezegd “conservatieve of dogmatisch-principiële vakbondshouding” om het eens in N-VA-taal te stellen.
Sociaal overleg … ?
Het was een beetje wachten op Godot voor de vakbonden eer minister De Block even tijd had. Pas zeer recent werd er een modus operandi voorgesteld aan de vakbonden voor overleg met de minister over heel wat dossiers. Echter als de federale minister van Volksgezondheid hetzelfde elan volgt als de voltallige regering, moeten we niet veel van dat overleg verwachten. Zonder een ernstig actieplan dreigt de spreekwoordelijke berg nog minder dan een muis te baren.
Vlaamse sectoren: 20 maart was niet voldoende … nu verder !
In het voorjaar van 2015 roerden zich reeds een aantal deelsectoren die gesubsidieerd worden door de Vlaamse Gemeenschap. Werknemers uit de Bijzondere Jeugdzorg, Gehandicaptensector, de CAW, de CKG, … voerden op 20 maart actie tegen de besparingen van de Vlaamse Regering. De portefeuilles telden minder centjes, waardoor er jobs verloren gingen en de werkdruk nog toenam. Want bijvoorbeeld de Centra Algemeen Welzijnswerk (CAW) kregen er gratis nog enkele opdrachten bij, wel te verstaan met minder (!) werknemers. Dit gaat gepaard met afslanking van het hulpaanbod, langere wachtlijsten en het totaal stoppen van activiteiten. Het antwoord van de Vlaamse Regering op de actie luidde: “We kunnen niet garanderen dat er in de loop van 2015 niet nog verder zal bespaard worden.” Dit tot woede van de deelnemers (waaronder ook werkgevers), waarna besloten werd om verder te gaan met de strijd. De waarschuwingsactie van 19 juni vormt voor de werknemers van deze subsector de verdere uitbouw van een beweging. Genoeg is genoeg!
[divider]
WITTE WOEDE internationaal
Staking van onbepaalde duur in het grootste universitair ziekenhuis van Europa
Het conflict in het Charité ziekenhuis in Berlijn escaleert verder na de waarschuwingsstaking eind april (zie inleiding) Gezien het tekort van 162.000 verpleegkundigen in de Duitse ziekenhuizen vraagt de vakbond Ver.di een wet om de bestaffing per patiënt te reglementeren. De werknemers van het Charité willen echter niet wachten totdat de regering in actie schiet maar eisen een lokale CAO (collectieve arbeidsovereenkomst) om de verhouding van aantal patiënten per verpleegkundige vast te leggen.
Zoals eerder vermeld hielden de werknemers van het Charité voor de eerste keer in de Duitse geschiedenis een 48-uren waarschuwingsstaking voor deze eis. Hierna volgde een stemming onder de vakbondsleden: 96,43 % sprak zich uit voor een staking van onbepaalde duur die op 22 juni zal ingaan.
Indien de eisen van de vakbond volledig ingewilligd worden, zou dit de creatie van 600 extra plaatsen in de zorg betekenen. Het ziekenhuis telt 13.100 personeelsleden, in 2003 was dit nog 15.000 … Het huidige voorstel van de directie beperkt zich tot de creatie van 80 extra arbeidsplaatsen voor de intensieve diensten en de nacht. Eén van de vakbondseisen is de verplichting van minimum 2 verpleegkundigen per dienst tijdens de nachtshift.
Voor de eerste dag van de staking (22 juni) waren er van nu dinsdag al in totaal 26 diensten gekend die volledig gesloten zullen zijn, 38 andere diensten gaan over tot een gedeeltelijke beddensluiting. Dit heeft de directie de dag nadien er toe aangezet om via de rechtbank de staking alsnog proberen te verbieden.
Deze staking is van nationaal en zelfs internationaal belang ondanks het feit dat het plaats heeft in maar 1 ziekenhuis. Maar een succes zal anderen er toe aanzetten om het goede voorbeeld te volgen.
Tijdens het federaal beroepscomité van BBTK-SETCa Gezondheidszorg op 11 juni werd het conflict toegelicht en besloten tot het zenden van een solidariteitsbericht voor de werknemers van Charité.
[divider]
“Polsslag” zag het levenslicht in 2004 tijdens de Witte
Woede als een actieblad van en voor strijdbare en kritische vakbondsmilitanten in zowel ACV als ABVV. Dit netwerk ontstond op initiatief van vakbondsafgevaardigden en militanten van de Linkse Socialistische Partij (LSP / socialisme.be) maar staat open voor elke strijdbare activist in de sector. In 2007 startte de gelijknamige blog.
Op facebook zijn we sinds enkele maanden te vinden onder de naam “RESPECT voor de werknemers in de ZORG.” Als je regelmatig op de hoogte wenst gebracht te worden van de handel en wandel in de non/social profit en bijvoorbeeld ook de leerrijke ervaringen van de witte woede in het buitenland wil volgen of de discussie over de toekomst van HBO 5 Verpleegkunde: aarzel dan niet om lid te worden van deze facebookgroep!
