Category: Op de werkvloer

Patronaat en regering doen hun uiterste best om het te ontkennen. Zowel het VBO op Terzake, als Voka in de 7de dag, beweren dat de “vermeende” koopkrachtvermindering enkel op “een gevoel” is gebaseerd. Minister Ceyssens (Open VLD) stelde in de 7de dag dat sommige prijzen weliswaar stijgen, maar dat dit gecompenseerd wordt doordat andere prijzen tegelijk afnemen.

Het was niet haar moment. Nauwelijks één dag eerder had de CREG aangekondigd dat een gemiddeld gezin in 2008 zo’n 300 euro meer zal spenderen aan de nochtans “geliberaliseerde” gas en dito elektriciteit. Toch sommeerde Ceyssens ACV-topman Cortebeeck om zich op haar kabinet, buiten het bereik van de camera’s, te verantwoorden voor diens “steun” aan de stakingsacties bij Ford en onderaannemers. We trokken naar Ford om er de betrokkenen zelf aan het woord te laten. We spraken met ABVV-delegee Gaby Colenbunders.

---

Gaby Colenbunders (ABVV-Ford Genk): “De directie beseft nu dat ze niet meer kan doen wat ze wil”

We ontmoeten Gaby aan de inkom van het bedrijf, nog geen uur nadat een protocol van akkoord werd opgesteld. Wij zijn er met de bedoeling te leren van de ervaring van de collega’s bij Ford. Hun problemen zijn ons immers vrij bekend. Ook wij voelen de stijging van de prijzen van huisvesting, energie en voedsel. Dat de prijs van de laatste Blackberry tegelijk afneemt, daaraan hebben diegenen die zich in onze inkomenscategorie bevinden geen boodschap. Of de koopkracht nu afneemt of niet, die vraag stellen we ons al lang niet meer. Bij ons gaat het erom wat we eraan kunnen doen. We komen dus om te leren van het voorbeeld van de collega’s bij Ford. We zijn geen beroepsjournalisten. We zijn arbeiders die net zoals die bij Ford, op zoek zijn naar oplossingen voor de koopkracht, maar ook voor alle andere vergelijkbare problemen zoals het systematich werken met tijdelijke en interim-contracten, het uitbesteden aan onderaannemers, het opdrijven van het arbeidsritme.

We zijn niet de enige journalisten op het appel. De beroeps van de VRT zijn er ook. Met de camera in aanslag. Zij komen niet om te leren, maar om te rapporteren. Zij zullen die enkele arbeiders eruit vissen die voor de camera willen verklaren dat het nu eens gedaan moet zijn met staken. Daarna zullen ze de directie en de nationale vakbondsleiders en wie weet, één of andere socioloog aan het woord laten. Op ons en Gaby kijken ze neer, wij staan symbool voor een harde kern die niet aan het woord mag komen. Wij zijn die kleine, radicale, onbeduidende “minderheid” die er toch maar in slaagt stokken in de wielen te steken.

“Het begon 4 jaar geleden, toen werden 3000 jobs weggesaneerd en daarmee ook de harde kern van de vakbond. We hadden nochtans een CAO afgesloten voor 4 modellen in 3 shiften en met 8000 mensen, maar dat heeft de sanering niet kunnen tegen houden. Daarna moesten we een nieuwe syndicale delegatie opbouwen”, begint Gaby zijn verhaal. “We hebben toen veel ingeleverd, veel zaterdagen, totale, maximale flexibiliteit, een grote groep tijdelijken met bijpassende onzekerheid en interimarbeid.”

“In juni was de vraag groot. De band werd met 1 seconde versneld. Er werden extra mensen ingeschakeld, maar geen extra jobs. Toen al werd een eerste stakingsaanzegging ingediend. In december eiste de directie nog eens 8% commitment, een verdere besparing met 8%, waardoor 210 tijdelijken eruit moesten. De directie beweerde dat dit in de eerste 4 maanden, van januari tot april, gecompenseerd zou worden doordat het aantal verloven dan traditioneel lager ligt. Het deed het ongenoegen overkoken bij de onderaannemers, eerst bij Syncreon, gevolgd door de rest. Vooral bij de tijdelijken in Ford zelf groeide het gevoel ‘waarom ook wij niet’? Er is wel een CAO, maar ook zoiets als stakingsrecht. De eerste staking had een domino effect, shift na shift volgde, enkelen niet, maar dat is omdat de werkdruk niet overal even groot is. De eisen waren: de werkdruk moet omlaag, een symbolische opslag van 1€ en vaste contracten voor de tijdelijken.”

Waren de vaste werknemers ervan overtuigd mee te staken voor de tijdelijken?

“Er waren 15 jaar lang geen collectieve aanwervingen. De leeftijd van de werknemers hier varieert tussen 35 en 50 j. Er is werkzekerheid tot 2012. Bijna alle vaste werknemers zullen dan boven de 40 zijn. We weten dat zo’n bedrijf op 5 jaar tijd kan sluiten. Constante verjonging is bijgevolg nodig om de toekomst van het bedrijf veilig te stellen. De meeste vaste werknemers hadden dit begrepen.”

Wat verwacht je van de stemming?

“Het protocol van akkoord dat we zopas hebben afgesloten om 12u30 zal wellicht goedgekeurd worden. Voor 2008 werd een, weliswaar resultaatsgebonden, premie toegekend van 1000 € bruto waarvan een voorschot van 400 € op 1 april wordt uitbetaald en het saldo van 434 € netto in de loop van december 2008. 200 tijdelijken krijgen op 1 januari 2009 een contract van onbepaalde duur en de tijdelijke contracten die aflopen in 2008 worden verlengd. In Trim en Chassis komen 20 mensen erbij, waarvan 8 jobs, en wordt de lijnsnelheid met 1% verminderd. Dat geeft een vermindering van de gemiddelde werkbelasting met 3%, dat is niet niks. Ik vind het vooral belangrijk dat de directie nu beseft dat ze niet meer kan doen wat ze wil. Het feit dat men gemiddeld 7 maanden moet wachten op de levering van een wagen versterkt uiteraard onze positie.”

Welk effect heeft de bewering dat de staking het bedrijf in gevaar brengt ?

“De huidige vakbondsstrategie om overheidssteun en premies na te streven, kan dat de automobiel hier houden? Ik weet het niet. Als je de helft van de lonen inlevert kan je dan de concurrentie aan met Roemenië? Ik heb er geen zin in om 20 jaar in te leveren en dan vast te stellen dat je je gouden handdruk zelf hebt betaald. Opel is er het beste voorbeeld van. Bij Renault hadden ze een akkoord waarvan de patroons dromen, maar het heeft hen niet gered. Wij zijn hier jarenlang braaf geweest, maar dat heeft de sanering in 2003 niet tegen gehouden. In de automobiel bedragen de loonkosten slechts 11 tot 13% van de productiekost. Er kan echter wel nog gesnoeid worden in hoge lonen, ik kan ze jullie tonen, Ford is recordhouder inzake lonen van managers.”

Welke campagne plannen jullie voor de sociale verkiezingen?

“Voor de sociale verkiezingen stellen wij geen programma op. We gaan ervan uit dat mensen ons beoordelen op het werk van de voorbije 4 jaar. De verkiezingscampagne begint voor ons al de dag na de verkiezingen. Wij moeten vakbondsmilitanten weigeren. Je kan er hooguit 60 op lijsten zetten en we hebben een militantenkern die dubbel zo groot is. Bij de jongeren zijn er heel wat die zijn aangetrokken door de wat revolutionaire kant van het ABVV-syndicalisme. “

---

Maandag begon bij Syncreon een reeks van stakingen bij toeleveranciers van Ford. De patroonsorganisatie Voka schreeuwde moord en brand. De acties “gijzelden” Ford. Dat standpunt werd treffend beantwoord door de arbeiders van Ford. Die gingen immers zelf in staking voor een koopkrachtverhoging (met loonopslag van 1 euro per uur), een vermindering van de werkdruk en het omzetten van tijdelijke in vaste contracten.

Luc Janssens

Het patronaat blijft naar aanleiding van de staking van de Ford-arbeiders moord en brand schreeuwen: “Nadat er zoveel is gedaan en geïnvesteerd in de automobielindustrie gaan de stakers spelen met de werkgelegenheid”. Dat standpunt wordt gevolgd in de media en onder de traditionele partijen. Vreemd genoeg is dit ook een standpunt dat sterk aanwezig is bij de vakbondsleiding…

Toeleveranciers beginnen stakingsacties…

Maandag begon bij Syncreon, een bedrijf met 250 arbeiders, een spontane staking. Deze staking was een uitloper van een staking in april vorig jaar toen werd geprotesteerd tegen de hoge werkdruk en voor een loonsverhoging. De directie maakte toen beloften die niet werden nagekomen. Resultaat: de arbeiders gingen opnieuw en in staking en eisten een euro loonopslag per uur.

Het derde voorstel werd uiteindelijk “goedgekeurd”, ook al was een meerderheid van 53,3% tegen (er moest echter 66% tegen zijn om de staking verder te zetten). Bij Syncreon bekwamen de arbeiders 0,47 euro opslag en twee premies van 500 euro op voorwaarde dat er een jaar sociale vrede komt.

Dit was het startsein voor de arbeiders van andere toeleveranciers om ook in actie te komen. Zowel bij Lear Corporations, SML, IAC en Magna Belplas bekwamen de arbeiders een loonsverhoging. Zowat in alle toeleveranciers werden de lonen opgetrokken tot 12 euro per uur (enkel bij Magna Belplas blijft men steken op 11,75).

Hierdoor komen de lonen bij de toeleveranciers meestal op 12 euro per uur te liggen, wat nog steeds minder is als bij Ford zelf (waar het 13,78 euro bedraagt). Maar dat is natuurlijk het doel van het veelvuldig gebruik van toeleveranciers: lagere lonen, meer flexibiliteit en bij de minste schommeling in de productie moet de toeleverancier maar overgaan tot afdankingen. Terwijl 20 jaar geleden zowat de helft van de onderdelen via outsourcing binnenkwam in de automobielsector is dat nu reeds 70%. De just-in-time productie zorgt bovendien voor een sterke afhankelijkheid. Dat verhoogde de druk op de toeleveranciers om snel tot een akkoord met de arbeiders te komen.

… Ford-arbeiders volgen

Net toen de Ford-directie dacht dat de onrust voorbij was, beslisten de arbeiders bij Ford zelf om in staking te gaan. Ook dit komt niet uit de lucht gevallen. De werkdruk is er enorm hoog, de productie draait vandaag op 104%! En toch durft de directeur van Ford Genk, Guy Martens, nog stellen dat er geen probleem is van werkdruk. Deze zomer stelde ABVV-delegee Gaby Colebunders in het Belang van Limburg dat de werkdruk veel te hoog lag: “We zijn nu op een punt gekomen dat er echt niks kan misgaan of het is ‘zwemmen’. De stress is niet menselijk meer.”

Tegelijk zijn er meer dan 900 arbeiders met een tijdelijk contract, die vaak al jaren in de fabriek werken, die een deftig toekomstperspectief willen en weten dat als er terug een productievermindering komt, zij de eerste zijn die moeten gaan. Het grote aantal tijdelijken is overigens een resultaat van de vorige grote herstructurering toen heel wat jobs verloren gingen (maar nadien werden opgevuld met tijdelijke contracten).

Wie is hier onverantwoordelijk?

Uiteraard doet het patronaat er alles aan om de stakers in een slecht daglicht te stellen. Nadat het VOKA de stakingen bij de toeleveranciers “waanzin” en een “gijzeling van Ford” noemde, schilderen ze de stakende arbeiders bij Ford af als een bende onverantwoordelijken die de werkgelegenheid op het spel zetten.

Toen VW, Opel of Ford zelf enkele jaren geleden duizenden arbeiders op straat zetten bij een herstructurering, werden die directies niet onverantwoordelijk genoemd door de traditionele partijen of het VOKA. Nochtans werd de werkgelegenheid toen vrij duidelijk op het spel gezet, en zelfs concreet afgebouwd.

De Europese topman van Ford, John Fleming, stelde dat de staking “niet alleen compleet onnodig is, ze dreigt bovendien al het goede werk van Ford Genk teniet te doen”. Alsof de heer Fleming kan oordelen of de staking nodig is of niet. Fleming zal immers geen last hebben van een dalende koopkracht of een te hoge werkdruk. En dan al dat ‘goede werk van Ford’ dat teniet wordt gedaan. Goede werk? Afdelingen uitbesteden om te besparen op lonen en arbeidsvoorwaarden, 3000 arbeiders op straat zetten in 2003, de werkdruk systematisch opvoeren, de flexibiliteit opdrijven,… Inderdaad “goed werk”, maar dan enkel voor de winsten van Ford!

De topman van Ford geniet de volle steun van de politieke wereld. Vlaams minister Patricia Ceyssen (Open VLD) staat aan de kant van de patroon en verklaarde dat de staking “onverantwoord” is. Onder meer omdat de belastingbetalers veel geïnvesteerd hebben in de fabriek… Ook Fleming stelde dat zowel Ford, de regionale als de nationale overheden samen 750 miljoen euro hebben geïnvesteerd in de Genkse fabriek. Wie heeft van die 750 miljoen euro kunnen genieten? Is het normaal dat het patronaat zoveel belastingsgeld cadeau krijgt om de winsten op te drijven? Uiteraard werd die steun toegekend onder het excuus dat de werkgelegenheid op die manier zou behouden blijven, maar toch zijn er duizenden jobs verdwenen. In ruil voor de miljoenen subsidies met ons belastingsgeld heeft Ford MAAR 3.000 arbeiders aan de deur gezet, de flexibiliteit opgedreven en de werkdruk verhoogd om zo de winsten te maximaliseren.

“De arbeiders moeten zich aan de CAO houden”

Ford-directeur Guy Martens en het VOKA stellen dat de arbeiders zich aan de CAO’s moeten houden. Daarin staat de loonnorm van 5% van het IPA 2007-2008. Die loonnorm stemt echter niet overeen met de stijgende levensduurte. Zelfs Guy Quaden van de Nationale Bank geeft toe dat de index al sterk is uitgehold door de gezondheidsindex en de vergelijking met de buurlanden. Bovendien zijn er in veel sectoren all-inakkoorden waardoor een sterk stijgende levensduurte niet wordt opgevangen met loonsstijgingen. Het is geen toeval dat het patronaat een uitbreiding van dergelijke akkoorden wil bij de volgende CAO-besprekingen (na het IPA van het najaar).

De afspraken in de CAO’s zijn in veel gevallen gemaakt door de vakbondsleiding, met weinig of geen inspraak van de militanten of het personeel. Dat leidt er ook toe dat veel arbeiders bij Ford zich vandaag niet veel aantrekken van wat daarin werd overeengekomen. Ze eisen een antwoord op de stijgende levensduurte en gaan daarom in actie.

Wat doen de vakbonden?

Vanaf de eerste staking bij Syncreon was al duidelijk dat de vakbonden niet gelukkig waren met de acties. Geen enkele staking werd georganiseerd door de vakbonden. ACV-voorzitter Cortebeeck stelde in de Zevende Dag nog dat “de staking een probleem is dat moet opgelost worden. Wij erkennen de staking om het probleem op te lossen, wij zijn het niet die de staking organiseren.” Niet de hoge werkdruk, het grote aantal tijdelijken of de ondermijning van de koopkracht is het probleem. Neen, de staking is het probleem.

ACV-secretaris Luc Prenen stelde over het laatste voorstel van de directie van Syncreon: “Het is te nemen of te laten, de arbeiders moeten beseffen dat er grenzen zijn.” Tony Castermans, voorzitter van ABVV-metaal Limburg, stelde dat de vakbonden een CAO ondertekend hebben die loopt tot het einde van het jaar. En ook: “Weinig mensen lijken zich Volkswagen Vorst te herinneren. We zijn bang voor zo’n scenario. Want de kans bestaat dat Ford nu toegevingen zal doen. Met de huidige vraag en de leveringstermijnen van zes à zeven maanden, kan men zich immers niet permitteren dat er geen wagens geproduceerd worden. Ik vrees echter dat men ons de rekening zal presenteren als er nieuwe modellen moeten worden toegewezen (in 2011 worden de huidige modellen Mondeo en S-Max vervangen). Ford heeft nog maar net een fabriek in Roemenië geopend en in een Europese automobielsector met krappe winstmarges is één euro niet weinig.” Met zo’n vakbondsleiding is er geen VBO of VOKA nodig!

Als we de redenering van Castermans volgen, kunnen we maar beter geen eisen stellen en steeds toegeven aan de chantage van het patronaat. Dat we op die manier onze koopkracht steeds zien krimpen, de werkdruk zien verhogen en de arbeidstijd verlengen, dat moeten we er maar bijnemen.

Dit is geen nieuwe houding bij het ABVV. Toen in april vorig jaar toeleveranciers van Ford in staking gingen tegen onder meer de hoge werkdruk, weigerden de vakbonden de staking te erkennen. Het eerste voorstel van de directie van SML werd toen niet eens ter stemming voorgelegd omdat het zo mager was. Dat werd als excuus gebruikt om de staking niet te erkennen. Vlaams ABVV-Metaal voorzitter Herwig Jorissen verklaarde toen in de media: “Beseffen die stakers wel hoe onverantwoord hun actie wel is?”. Aan welke kant stond Jorissen eigenlijk?

De kwestie van strijdbare en democratische vakbonden staat zeker op de agenda. Het zal afhangen van de mogelijkheid om de arbeiders effectief te organiseren en de basis te laten beslissen. Indien de vakbondsleiding zich tegen de spontane acties van onderuit keert, ondermijnt ze haar eigen autoriteit en zal er net een toename zijn van het aantal spontane acties en bewegingen.

Onderhandelingen

Vandaag zijn de onderhandelingen tussen vakbond en directie terug gestart. Het zal moeilijk zijn voor de Ford-arbeiders om hun slag thuis te halen. Enerzijds zitten ze met een vakbondsleiding die zich tot in de media toe tegen de stakers keert. Anderzijds zal Ford niet makkelijk toegeven met de druk van Ford Europa (dat een aanval wil lanceren op de lonen in Duitsland, Frankrijk en Spanje). Ook in andere vestigingen wordt de staking in Genk met argusogen gevolgen. Bovendien wil het patronaat (maar wellicht ook de vakbondsleiding) vermijden dat de stakingsgolf overslaat naar andere bedrijven en/of sectoren. Als de arbeiders van Ford Genk (een deel van) hun eisen binnenhalen, kan dat snel navolging krijgen. De koopkracht is immers een bijzonder gevoelig thema voor alle werkenden…

De afgelopen dagen waren er stakingsacties bij toeleveranciers van Ford Genk. Bij Syncreon werd een loonsverhoging van 0,47 euro per uur bekomen en twee premies van elk 500 euro. Bij Lear Corporations eisen de arbeiders een zelfde loonsverhoging, er werd slechts een verhoging van 0,32 euro per uur voorgesteld en één premie van 300 euro. De directie moest die voorstellen optrekken vooraleer het tot een akkoord kwam. Idem bij SML. Tenslotte werd ook actie gevoerd bij Magna Belplas, dat bumpers produceert voor Ford en VW. En ook bij IAC.

Ook bij Magna Belplas eisen de 360 arbeiders een zelfde loonsverhoging als bij Syncreon. De verschillende acties bij toeleveranciers van Ford Genk zorgen ervoor dat de productie in dat bedrijf in de problemen kwam. Het gebrek aan onderdelen liet zich onmiddellijk voelen aangezien er een bovengrondse transportband is die de toeleveranciers met Ford Genk verbindt. Manga Belplas levert niet via de bovengrondse transportband, maar de staking bij deze toeleverancier kan eveneens problemen opleveren voor de productie in Ford Genk (ook al wordt dat genuanceerd: bumpers kunnen even goed achteraf worden gemonteerd).

De werkgeversorganisatie VOKA riep de toeleveranciers op om Ford Genk niet langer te “gijzelen” en de “waanzin” te stoppen. De just-in-time productie door toeleveranciers zorgt er inderdaad voor dat stakingsacties in deze bedrijven ook gevolgen hebben in Ford Genk zelf. Maar we moeten ons de vraag stellen wie verantwoordelijk is voor het uitbesteden van delen van de productie aan toeleveranciers en waarom dit gebeurt. De reden is duidelijk: door met kleinere bedrijfjes te werken, hoopt men de prijzen te drukken omdat er flexibeler wordt gewerkt. Dat gebeurt met minder personeel en vaak ook aan lagere lonen. Bovendien wordt de productie dermate afgesteld dat er exact geleverd wordt naargelang de vraag naar bepaalde onderdelen.

Het is dan ook vreemd dat VOKA nu begint te roepen dat de acties bij de toeleveranciers Ford Genk zouden gijzelen. Het zijn de uitbestedingen van taken door Ford Genk die al jarenlang de arbeiders en hun arbeidsomstandigheden gijzelen. Nu daartegenover opgekomen wordt voor een loonsverhoging, wordt dat snel vergeten door de patronale vertegenwoordigers.

In plaats van één groot bedrijf, is het bedrijventerrein rond Ford Genk opgesplitst in verschillende bedrijven met zeven grote toeleveranciers. Het is daar dat het ongenoegen groot is en de arbeiders loonsverhogingen willen. Er wordt een verhoging van 1 euro per uur geëist, maar bij Syncreon werd 0,47 euro afgedwongen (dat voorstel werd weggestemd door 53,5% maar toch aangenomen omdat geen meerderheid van 66% tegenstemmers werd behaald – het feit dat nog geen 50% voor stemde, is blijkbaar van minder belang).

De acties komen niet uit de lucht gevallen, na de vele prijsstijgingen en de ondermijning van de koopkracht. Zelfs een doorgaans anti-stakingsgezinde broodschrijver bij De Morgen, Yves Desmet, die het al op zijn heupen krijgt als iemand het woord “vakbond” vermeldt (dat volstaat om de heer Desmet een tirade te laten afsteken over conservatieve volkshuizen), moet nu erkennen dat de acties logisch zijn. Desmet stelt dat de groeiende ongelijkheid de legitimiteit van dit systeem in vraag dreigt te stellen, en “wat er bij Ford gebeurt, is dan ook niet meer dan een logische tegenbeweging tegen die evolutie. Sterker, het is waarschijnlijk zelfs een voorbode van wat in meerdere economische sectoren aan het broeien is.”

Voor die ene keer dat we het eens zijn met een economisch standpunt van de paarse Desmet, willen wat dat gerust erkennen. Er is inderdaad een groeiend ongenoegen over het feit dat het patronaat met recordwinsten gaat lopen, terwijl onze lonen in reële termen afnemen. Wij steunen de acties van de arbeiders die daartegen in verzet gaan en drastische loonsverhogingen eisen.