Category: Op de werkvloer

Vandaag spreken de arbeiders van VW zich in een referendum uit over de vraag of ze al dan niet zullen voort staken. Ze doen dat onder zware druk, zowel van de media, als van de directie en een deel van de syndicale delegaties. Over heel wat zaken blijven ze in het ongewisse. Dat bleek duidelijk uit de toelichting van de vakbondsdelegaties deze ochtend op een inderhaast bijeen geroepen personeelsvergadering voorafgaand aan het referendum. De grote lijnen zijn bekend: het aantal arbeiders dat blijft, het aantal dat vrijwillig vertrekt en het aantal bruggepensioneerden. Ook gekend is het productievolume, maar om dat te weten, hoefde je natuurlijk niet tot aan het piket te komen.

Eric Byl

De vakbondsdelegaties bij VW lieten de voorbije weken meer dan eens een steek vallen. Zo was deze personeelsvergadering pas de 2de op 6 weken staking. Normaal zou je er toch minstens één, liefst verschillende per week organiseren, zodat iedereen betrokken blijft en met kennis van zaken mee kan oordelen. Er was een zware strijd nodig in het fabriekscomité van het ABVV om een personeelsvergadering af te dwingen, alsook wie daar het woord zou nemen. Zoniet werd afgestevend op een referendum per post, waarbij ook de 1900 die al kozen voor een vertrekpremie zouden meestemmen. Normaal zou je wachten tot een oplossing is gevonden voor iedereen vooraleer een plan ter stemming voor te leggen en zou je iedereen laten deelnemen. Door echter al enkele weken geleden de poorten open te zetten om te tekenen voor een afscheidspremie, is de solidariteit al gebroken. Het spreekt voor zich dat diegenen die hebben getekend zo snel mogelijk hun premie willen innen en dus vooral een einde aan de staking wensen. De staking gaat echter vooral over de condities van de bruggepensioneerden en diegenen die ook morgen in het bedrijf zullen werken, het zou niet fair zijn hun condities mee te laten bepalen door diegenen die het schip al verlaten hebben.

De personeelsvergadering werd slechts twee dagen vooraf bijeen geroepen per e-mail en per sms! Alsof het onbelangrijk is hoeveel arbeiders er nu juist deelnemen aan deze vergadering. Een betere manier om de arbeiders uit te nodigen om thuis te blijven, kennen we niet. Een beter geschenk aan de aasgieren van de pers en de directie om de indruk te wekken dat slechts een kleine minderheid nog geïnteresseerd is, evenmin. Gelukkig namen er toch nog zo’n 2000 à 2500 arbeiders deel. De arbeiders ontvingen vooraf geen toelichting thuis, wat hen de gelegenheid zou geboden hebben de voorstellen eens rustig door te nemen, te overdenken, desnoods erover te telefoneren of te overleggen met de gezinsleden. Ze kregen zelfs niet eens een pamflet met de voorstellen voor, tijdens of zelfs niet na de personeelsvergadering. Bovendien was het een personeelsvergadering op zijn VW’s, dat wil zeggen, een mededeling van de bonden vanaf het tweede verdiep van de parking, uiteraard zonder mogelijkheid om vragen te stellen, laat staan twijfels te uiten. Na de personeelsvergadering wou men overgaan tot stemming, maar aangezien de lijsten van diegenen die getekend hadden voor de premie nog niet ter beschikking waren, sleepte dat aan, zodat heel wat arbeiders dan maar zonder stemmen vertrokken. Wie uit een te magere opkomst alweer garen zal spinnen? De directie natuurlijk.

De ACV hoofdafgevaardigde lichtte de stand van zaken toe: de komende twee jaar is er werk voor 2200 arbeiders (en dus geen 3000), in twee ploegen (nacht en weekend verdwijnen) voor een productievolume van 84.000 wagens: 48.000 Polo’s, 14.000 Golfs en 22.000 … nog te bepalen, wellicht de Audi A3, maar dat zullen we pas weten als we aan het werk zijn. Dat soort "knipogen" werd door de toehoorders niet in dank afgenomen, niet door de aanwezige Nederlandstalige, noch door de aanwezige Franstalige die niet veel Vlaamse woorden moeten begrijpen om door te hebben dat men hen een oor aannaait. Bovendien zal 4 dagen gewerkt worden, niet op vrijdag, dan is er voor één ploeg economische werkloosheid, voor de andere een vrije dag. Geen woord over de juiste netto-bedragen die de bruto-premies vertegenwoordigen (naar verluidt gaat op twee jaar tijd zo’n 70% op aan belastingen). Geen woord ook over het feit dat de bijpassing voor de bruggepensioneerden weliswaar rekening houdt met de vakantiepremie, maar enkel met die van de bedienden, ook voor arbeiders (voor bedienden is dat echter een supplement op het loon, ongeveer een derde van het vakantiegeld van arbeiders)! Geen woord ook over de vraag of de bruggepensioneerden in de tewerkstellingscellen alleen tegenover een ambtenaar zullen staan of collectief vertegenwoordigd en begeleid zullen worden via hun vakbonden.

Deze toespraak werd nog vertaald, waarna het de beurt was aan de hoofdafgevaardigde van het ABVV om hetzelfde te herhalen. Hij voegde eraan toe dat nachtarbeiders en weekendarbeiders gedurende de periode van de wet-Renault konden rekenen op hun volle loon. Het brugpensioen wordt, tegen de geest van het generatiepact in, verplicht vanaf 50 jaar, inzake de verplichting voor een tewerkstellingscel te verschijnen wordt het generatiepact echter niet enkel naar de geest, maar ook naar de letter gerespecteerd! Maar dat zou volgens de hoofdafgevaardigde van het ABVV geen probleem zijn, "aangezien geen enkele patroon staat te springen een oudere VW-werknemer aan te werven als er toch al zo’n 500.000 werklozen zijn". Benieuwd of de SPa vrienden in de regering er ook zo over denken als ze de schorsingszweep nog eens hanteren. Pas toen een andere ABVV-afgevaardigde het woord nam, werd duidelijk wat men ons hier trachtte aan te praten. Zij benadrukte dat wat vandaag voorligt, hetgeen is wat de directie wil geven, niet wat ze kan geven. Ze vulde eveneens in hoelang die periode waarnaar haar ABVV-collega had verwezen toen hij de wet-Renault vermelde, wel is nl. 3 maand en daarna amen en uit met nacht- en weekendpremies. Ze kondigde aan dat als de staking wordt verder gezet er komende dinsdag aan het piket een grote bijeenkomst wordt gehouden om eindelijk een aktieplan op te stellen. Aan het gejuich te oordelen en ook uit de diverse gesprekken nadien, bleek duidelijk dat zij had uitgedrukt wat velen op hun lever hebben liggen.

De hoofdafgevaardigde van de liberalen trachtte op het einde nog Vlamingen en Franstalige tegen elkaar in het harnas te jagen door in naam van de Vlamingen – waarvan er zich weinigen door hem vertegenwoordigd voelen – respect op te eisen! De meeste Vlamingen waren het echter eens met de meeste aanwezige Franstaligen: de strijdbare speech van de ABVV-afgevaardigde laten vertalen door de liberale hoofdafgevaardigde, dat was pas hypocriet. Liever geen vertaling dan een totale verdraaiing.

De strijd bij VW is in een cruciale fase beland. Volgens de regels die de vakbonden zichzelf op betwistbare wijze hebben opgelegd is 66% nodig om de staking verder te zetten. Na al de gemiste kansen, na zo weinig inspraak en de afwezigheid van een actieplan, is het bijna uitgesloten dat toch nog 66% van de aanwezigen voor verderzetting van de staking zou stemmen. Bovendien heeft de directie vooraf gedreigd: de uitslag van het referendum is cruciaal! Zoniet zou de beslissing over de A1 in 2009 of zelfs de toezegging van het derde model in vraag gesteld kunnen worden. De media hebben met hun verhalen over VW-arbeiders die de lotto hebben gewonnen de publieke opinie naar best vermogen voorbereid, zelfs al zal van die dikke premies na enkele jaren wellicht niets meer overblijven. We kunnen en moeten het verloop van de strijd bij VW betreuren, maar we moeten er vooral lessen uit trekken over hoe we de syndicale strijd moeten voeren en welke politieke instrumenten daarvoor nodig zijn.

Op 20 december werd een wetsontwerp goedgekeurd waarmee een wettelijk verlengstuk wordt geboden aan het protocolakkoord in de Vlaamse automobielsector. Dat protocolakkoord werd goedgekeurd door ACV en ABVV-metaal, maar is ook binnen syndicale middens erg controversieel. Zo sprak BBTK zich reeds uit tegen de sterkere flexibiliteit.

Concreet wordt het mogelijk om de dagelijkse arbeidsduur op te drijven tot 10 uur en de wekelijkse arbeidsduur tot 48 uur (op zes dagen). De totale arbeidstijd zal bekeken worden op een periode van 6 jaar. Dit maakt extreme flexibiliteit mogelijk en ondermijnt het concept van overuren (en overloon). Dat het bovendien een ernstige bedreiging vormt voor de veiligheid op de werkvloer, wordt gemakshalve over het hoofd gezien.

Op 29 mei 2006 werd het protocolakkoord ondertekend door de patroonsfederatie Agoria, de Vlaamse vleugel van ABVV-Metaal en ACV-Metaal. In het akkoord werd voorgesteld dat de patroons uit de automobielsector gemakkelijk een dergelijke regeling kunnen invoeren. De regeling wordt “plus minus conto” genoemd omdat in bepaalde periodes meer wordt gewerkt en in andere periodes minder.

Nog een probleem met deze regeling is dat de directie het uurrooster tot drie dagen voordien kan aanpassen. Probeer maar eens een normaal sociaal leven uit te bouwen als je niet weet wanneer en hoe lang je volgende week zal moeten werken… Er wordt gesteld dat de periodes dat er minder gewerkt wordt, een compensatie zullen vormen voor de periodes dat erg lange dagen en weken moeten geklopt worden. Daarbij wordt geen rekening gehouden met het effect van een 48-urenweek op de arbeiders zelf. Zowel op het vlak van gezondheid als op het vlak van veiligheid, is dat namelijk onverantwoord.

Het protocolakkoord van eind mei bleef een protocolakkoord omdat er een verandering aan de arbeidswetgeving noodzakelijk was om deze extreme flexibiliteit door te voeren. Nu wordt daar dus op geantwoord met een wet. De verantwoordelijkheid daarvoor wordt natuurlijk afgeschoven op de sociale partners die zelf vroegen om een wetgevend initiatief om de flexibiliteit door te voeren.

De bediendenbond BBTK in het ABVV stelde: “De BBTK wond er geen doekjes om: wij vonden dat er geen sprake van kon zijn dat het protocol van de automobielsector een wettelijk kader zou creëren waardoor ook in andere sectoren of ook bij de bedienden van de automobielsector (inclusief de toeleveringsbedrijven) een dergelijke flexibiliteit ingevoerd zou kunnen worden. Wij onderstreepten ook klaar en duidelijk het interprofessioneel belang van dit dossier en de noodzaak om de discussie op dat niveau te voeren.”

Nu de maatregel voor de automobielsector is doorgevoerd met een wettelijke regeling wordt uiteraard de deur opengezet om ook in andere sectoren de discussie aan te gaan. Wij denken dat de maatregel een gevaarlijke stap is in de richting van het verder opdrijven van de flexibiliteit van de arbeiders. We blijven ons verzetten tegen de vakbondslogica die leidde tot de ondertekening van het protocolakkoord eind mei en we pleiten absoluut tegen een verdere uitbreiding van de mogelijkheid van een plus-minus conto regeling. Neen aan de 10-urendag! Neen aan de 48-urenweek!

De steun voor de ontslagen werknemers van Volkswagen Vorst kon uiteraard niet blijven duren. Toen de plannen van Volkswagen bekend werden gemaakt, vonden de broodschrijvers van de burgerlijke pers het uiteraard erg voor de mensen die er werkten. Nu duidelijker wordt dat Volkswagen bereid lijkt te zijn om de sociale vrede met een relatief flink bedrag af te kopen, hervallen de broodschrijvers in hun oude rol en nemen ze weer hun vaste taak op.

Column door Karel Mortier, eerder verschenen op links-socialisme.blogspot.com

Dat bedrijven als Volkswagen jaarlijks miljarden uitkeren aan hun aandeelhouders is de normaalste zaak van de wereld. Als Volkswagen, in veel mindere mate, een identieke operatie uitvoert voor de mensen die effectief de meerwaarde produceren (waar de aandeelhouders hun rendement aan te danken hebben) dan is het land te klein. Pas dan spreekt men er schande van.

Sommigen, zoals in wat in toenemende mate een pure anti-vakbondskrant is geworden – Het Nieuwsblad, gaan zelfs zover om te stellen dat het personeel van Volkswagen "de Lotto heeft gewonnen" met de afslanking van de vestiging in Vorst. "Blaming the victim" heet zoiets in sociologische termen.

Zouden ze dat ook durven schrijven als slachtoffers van een misdrijf een hoge schadevergoeding krijgen ter compensatie van hun geleden schade? Uiteraard niet. Als een crimineel een hoge schadevergoeding moet betalen aan een slachtoffer ter vergoeding van de geleden schade, dan is dit niet meer dan normaal.

Als een multinational als Volkswagen na het aanrichten van een sociaal bloedbad en onderhandelingen bereid is om 300 miljoen euro neer te tellen om hun personeel te vergoeden voor de geleden schade, dan is de tent te klein.

Wat denkt het personeel van Volkswagen wel? Als de hoge lonen van managers bekend worden gemaakt, dan hoort men de burgerlijke pers niet. Als de hoge ontslagvergoedingen van de patroons bekend worden gemaakt, hoort men de burgerlijke pers niet. "Dit is de markt, meneer" – en da’s meteen het einde van de discussie.

Dezelfde principes gelden echter niet voor iedereen. Maar goed, dit is uiteraard geen recent fenomeen. Tijdens de discussie rond het Generatiepact was reeds duidelijk aan welke kant de meeste redacties van de grote kranten stonden.

De enige manier om sympathie te krijgen van de burgerlijke media als werkende bij ontslag, of sociale onderhandelingen in het algemeen, is je handen in de lucht te gooien en jezelf neer te leggen bij de feiten, in de hoop dat het patronaat – in haar oneindige goedheid – nog een aalmoes over heeft voor het personeel.

Dat werkenden zelf het initiatief nemen en proberen om maximaal eruit te halen wat erin zit bij de onderhandelingen over ontslagvergoedingen, laat staan dat werkenden zich niet neerleggen bij de voorstellen van het patronaat, kan uiteraard niet op de goedkeuring van de media rekenen. Als "slachtoffers" zijn werkenden best nog sympathiek. Als mensen terugvechten tegen de broodheren van diezelfde media is dat uiteraard een ander verhaal.

Hetzelfde geldt voor ontwikkelingssamenwerking, en voor alle andere slachtoffers van het huidige economische systeem. Als de "negertjes in Afrika" staan te bedelen om een stuk brood, of als de kleine boeren in Latijns-Amerika hun waren verkopen in de Wereldwinkel, dan is dat uiteraard iets waar de pers geen graten in ziet. Soms is de burgerij dan zelfs bereid om er steun aan te geven, om haar oneindige goedheid te tonen.

Als dezelfde Afrikanen of kleine boeren zich organiseren om te vechten tegen uitbuiting en onrecht dan is dat uiteraard iets anders. Dan staan de belangen van de broodheren op het spel en verandert men het geweer van schouder. De Lumumba’s en Morales’en van deze wereld moeten op niet al te veel "good will" rekenen.

In die zin hebben de media een paternalistische houding, waarin werkenden en slachtoffers van het neoliberale systeem onmondige actoren zijn in het economische gebeuren. Ze moeten alleen maar werken en zwijgen, terwijl anderen beslissen over hun lot. Waarna de arbeiders maar in de pers moeten lezen wat er zal gebeuren.

Een groot deel van de frustraties waarmee we geconfronteerd worden op de fora van kranten als Het Laatste Nieuws, De Standaard en andere edito’s van de burgerlijke Pravda’s komt wellicht voort uit de ongemakkelijke vaststelling dat een strijdbare traditie blijkbaar loont. Dat een sterke aanwezigheid van vakbonden wel degelijk een verschil kan maken in de uitkomst van sociale onderhandelingen.

Van een overwinning kan men absoluut niet spreken maar het is ook geen absolute nederlaag geworden. Een van de meest toonaangevende pijlers van het kapitalistische systeem, een parel aan het Europees-industrieel firmament, gaat in op een aantal eisen van de vakbondsdelegaties van Volkswagen Vorst.

Ongehoord, schande, zijn er dan geen zekerheden meer in het leven? Waar gaan we naartoe als vakbonden eisen gaan stellen aan multinationals? En erger nog: als die multinationals blijkbaar de intentie hebben om in te gaan op de meeste van die eisen?

Stel je de reactie voor van kleine patroons als ze dit horen?! Dit moet voor een aantal mensen hetzelfde effect hebben als de komst van de komeet Haley in de Middeleeuwen. Een teken van naderend onheil. Men likt decennia de reet van zijn baas, om dan te moeten vaststellen dat mensen die voor een andere strategie hebben gekozen op het einde van de maand met een hoger bedrag naar huis gaan.

Je zou voor minder gefrustreerd reageren. Dat de mensen die niet zouden nemen wat ze konden nemen de eerste steen werpen.

VW-Vorst trekt meer dan 300 miljoen euro uit om de herstructurering te betalen. Daarmee moeten de vertrekpremies betaald worden die omschreven werden als “hoog”. Toch is er nog geen volledig akkoord, zo blijft er een probleem voor de bruggepensioneerden die ook een premie willen.

De hoge vertrekpremies zorgden voor heel wat discussie. Patroonsfederaties zoals Agoria spraken zich uit tegen de premies en vreesden dat dit een precedent zou vormen. Anderzijds zou Agoria er geen probleem mee hebben om een arbeidsduurverlening zonder loonsverhoging als een precedent over te nemen in andere bedrijven.

Er blijven echter een aantal onduidelijkheden. Zal de gelijkschakeling van de premies voor bedienden en werklieden niet leiden tot een ongelijkheid in de zin dat de opzegtermijn voor bedienden langer is en de toegang tot werkloosheidsuitkeringen dus langer duurt? Dat kan leiden tot problemen en processen tegen VW. Een ander punt dat nu reeds naar voor kwam, was het feit dat de bruggepensioneerden zouden moeten vertrekken zonder premie. Hierdoor ontstaat een kloof tussen brugpensioen en vrijwillig vertrek met een afscheidspremie.

De vakbonden en de directie kwamen al overeen dat de 915 kandidaten voor brugpensioen allemaal kunnen vertrekken en een inkomenstoeslag zullen krijgen. Het ABVV eiste daarbovenop een afscheidspremie van 10.000 euro. Daarmee wil het ABVV de kloof verkleinen tussen wie een afscheidspremie krijgt en wie op brugpensioen vertrekt.

De VW-directie wil voor de kerstvakantie kunnen heropstarten. Dat zou louter symbolisch zijn, want na kerstmis ligt het bedrijf traditioneel stil. Het ziet er echter niet naar uit dat dit zal lukken. Heropstarten vooraleer er een akkoord is, zou waanzin zijn voor de arbeiders. De directie weigert echter in te gaan op de vraag voor een bijkomende premie voor wie op brugpensioen gaat. Vandaag gaat het overleg daarover verder.

Het lijkt erop dat de VW-directie de herstructurering wil afkopen en daartoe gebruik heeft gemaakt van de aanvankelijke aankondiging van een volledige sluiting om de druk op te drijven. De Wet-Renault voorziet in een periode van consultatie en informatie. Dat biedt de mogelijkheid om beter voorbereid te zijn op ontslagen en afdankingen, maar het biedt dus ook de kans aan de directie om het spel “tactisch” te spelen, ook al is dat op de kap van onzekerheid onder duizenden arbeiders.

Die onzekerheid blijft overigens voortbestaan. Er blijft onduidelijkheid over hoe het nu verder moet: zal er onder de 1.900 kandidaat-vertrekkers een selectie worden gemaakt om tot 1.500 te komen (het cijfer dat door de directie werd vooropgesteld)? Krijgen de bruggepensioneerden ook een afscheidspremie? Hoeveel wagens zullen de overblijvers mogen maken en welke modellen? Wanneer zal het opdrijven van de werkduur worden ingezet?

Er blijven veel vragen en het is duidelijk dat de herstructureringsronde van Volkswagen in Europa nog niet gedaan is. Na het optreden in Vorst en de afdankingen daar, kunnen andere vestigingen volgen. Naar verluidt zou Pamplona een grote kanshebber zijn.