Ook bij Ikea in Hognoul, in de buurt van Luik, werd vrijdag gestaakt. De grote parking was er quasi leeg terwijl het normaal gezien een topdag zou moeten geweest zijn. Een vrijdag voor een feestdag is altijd drukker, velen nemen vakantie of nemen hun feestdag op vrijdag om een verlengd weekend te hebben.

Verslag door Jean Peltier (Luik)

“Op zo’n dag kunnen de inkomsten oplopen tot 1 miljoen euro”, stelde een syndicale militante. Aan het piket staan een 30-tal collega’s van de rode en groene vakbonden (Setca en CNE, de tegenhangers van BBTK en LBC) vanaf 6u ’s ochtends ondanks de koude en het gure weer. De actiedag werd goed uitgekozen en de vastberadenheid is groot. “Op vrijdag is Ikea open tot 22u, we zullen hier dus heel de dag staan.”

De druppel die de emmer deed overlopen was de beslissing van de directie van de winkel in Anderlecht om nachtwerk te laten verrichten zonder dat vooraf te bespreken in de ondernemingsraad. Maar, zoals Annick Sangiorgi (hoofddelegee van SETCa) ons uitlegt, “Anderlecht was slechts de factor die tot de acties leidde, er zijn heel wat andere dossiers die nog in de ondernemingsraad moeten komen. Een aantal dossiers liggen al twee jaar te wachten. De directie blokkeert dit. Het klopt dus niet als de directie in de media verklaart dat het de vakbonden zijn die de onderhandelingen tegenhouden, het is de directie zelf. Op 16 oktober werd nog een bemiddelingsbureau ingesteld waarbij wij op het einde een stakingsaanzegging voor vandaag hebben ingediend. Nadien was er op 27 oktober heel de dag bemiddeling. Er werden een aantal punten bekomen, maar de belangrijkste problemen blijven op tafel liggen zonder enige oplossing.”

Er zijn drie grote punten van ongenoegen: “Eerst en vooral de functieclassificatie”, vervolgt Annick. “De laatste classificatie dateert van 1991. Sindsdien zijn alle functies en kwalificaties enorm veranderd, maar de functieclassificatie (waarmee ook de lonen worden bepaald) bleef dezelfde. Het tweede punt is het respecteren van de uurroosters. In theorie worden die drie weken op voorhand bekend gemaakt, maar dat gebeurt vaak niet. Of de directie legt op het laatste moment nog veranderingen op zonder de arbeiders te raadplegen. Tenslotte is er nog het probleem van de winstdeelname die recent werden omgedoopt tot winstbonussen. Momenteel gaat het om 500 euro bruto of zowat 250 euro netto. Het bedrijf kent een grote fiscale aftrek op die premie. De regering besliste dat een dergelijke premie kan oplopen tot 2.200 euro. Het gemeenschappelijk vakbondsfront vraagt niet zoveel: we vragen 750 euro. Maar ook op dat punt is er een volledige blokkade.”

Ikea is een bedrijf dat zeer bezorgd is om haar imago naar buiten uit. Maar naar binnen in is het respect voor de arbeidsomstandigheden soms erg beperkt, dat varieert sterk van afdeling tot afdeling naargelang de syndicale sterkte. De directie gaat er soms erg ver in. In Anderlecht hebben de arbeiders aan het onthaal en de informatiebalie zelfs geen stoel om even te gaan zitten als het minder druk is. Ze moeten een hele dag rechtstaan. Het duurde bijna twee jaar voor de directie eindelijk instemde met de eis om enkele stoelen te plaatsen.

In Hognoul organiseerden de syndicale delegaties personeelsvergaderingen om de redenen voor de staking uit te leggen en te mobiliseren. “Ook de gerante van Ikea heeft gemobiliseerd”, stelt een militante ironisch. “De diensthoofden hebben gisteren de hele dag gediscussieerd met het personeel met de belofte dat er premies zouden worden toegekend als ze niet zouden staken en toch zouden werken.” Dat heeft niet gewerkt, ondanks het feit dat de meerderheid van het personeel met contracten van bepaalde duur werkt en er een enorme flexibiliteit heerst. De syndicalisatiegraad is erg hoog (85%). Er waren slechts een 20-tal arbeiders die aan de poort stonden om te werken. De directie kwam met deurwaarders die dwangsommen zouden opleggen indien het piket stand hield. De directie gebruikte persoonlijke intimidatie en pogingen om via de deurwaarders collectieve intimidatie in te zetten. De stakers lieten zich niet doen, het piket hield stand en de winkel van Ikea in Hognoul bleef de volledige dag dicht.

De laatste dag van de herfstvakantie is zo’n dag dat je geen lege parking verwacht bij een winkel als Ikea. Toch was dat vrijdagmorgen in Zaventem zo. Werknemers hadden de toegang tot het parkeerterrein afgesloten met winkelkarretjes. Bij de ingangen verzamelden tientallen militanten vooral van de Christelijke vakbond LBC-NVK.

Jan (Leuven)

De werknemers van de Zweedse multinational – die zich een sociaal imago probeert aan te meten – zijn de hoge flexibiliteit zonder compensatie meer als beu. Ondanks dat er wel een aantal mensen aan het werk waren, bleef de winkel om 10 uur gewoon dicht. Er waren ook weinig klanten komen opdagen. De staking was ‘s morgens al in het nieuws geweest, wat mogelijke klanten heeft doen besluiten om niet te komen. Enkelen moesten toch onverricht terzake terug naar huis keren toen ze zagen dat er geen doorkomen aan was. Wij spraken met Kris Peeters, delegee voor het LBC-NVK en met enkele militanten die de piketten bemanden.

Wat is er precies aan de hand? De directie doet uitschijnen dat er enkel een conflict is over het bonussysteem. De werknemers kunnen onder bepaalde voorwaarden jaarlijks een deel van de winst als bonus krijgen. Er heerst echter veel onduidelijkheid of de werknemers de bonus al dan niet zullen krijgen, en hoeveel er nog van over blijft in vergelijking met vorige jaren.

Kris Peeters vertelde ons meteen dat er veel meer aan de hand is als dat probleem. De werknemers zien de bonus als een beloning voor de flexibiliteit die het aan de dag legt. Ikea is 6 dagen op 7 open, de voltijdse werknemers werken 5 van deze 6 dagen, waarbij velen 3 zaterdagen per maand werken. Werkdagen kunnen variëren van 8 uur ‘ s morgens tot 8 uur ‘s avonds en in het slechtst geval van 6 uur ‘ s morgens tot 22u s’ avonds.

Dienstschema’s worden op korte termijn opgesteld. Werknemers horen vaak pas 3 weken voor datum wanneer ze precies moeten werken. Dit maakt het plannen van een sociaal leven – buiten het werk – natuurlijk heel erg moeilijk. Mensen die halftijds werken kunnen hun job door deze hoge flexibiliteit ook heel erg moeilijk combineren met een 2e job. De financiële situatie van deze werknemers is daarom soms ook zeer penibel.

Verder heerst er ook een grote onvrede over het beleid inzake interimarbeid en het geven van een vast contract. Werknemers worden tot 2 jaar toe aan het lijntje gehouden met contracten van een (korte) bepaalde duur. En dit terwijl ze wel ingeschakeld worden voor structurele jobs binnen de werking van Ikea.

Werkzoekenden staan momenteel ook niet te springen om de werkomstandigheden die Ikea aanbiedt te aanvaarden. De openstaande vacatures geraken maar niet ingevuld, wat voor de huidige werknemers ook nog eens een hogere werkdruk met zich meebrengt.

Ondanks dat de directie Ikea een sociaal gezicht wilt aanmeten, zit het bedrijf blijkbaar toch niet zo hard in met de werknemers. Des te meer zitten de aandeelhouders in met de winst. Door ieder extra-legaal voordeel van het personeel in vraag te stellen en de flexibiliteit op te drijven probeert de directie de winst van aandeelhouders in stand te houden. Het management wordt voor dit beleid uiteraard rijkelijk voor beloond door de aandeelhouders.

Nu de directie de bonussen ook nog eens in vraag stelt, pikken de werknemers deze hoge flexibiliteit niet langer. Als er flexibiliteit wordt gevraagd dan moet daar een serieuze compensatie tegenover staan. Maar ook de flexibiliteit zelf werd door een aantal militanten in vraag gesteld.

Het was overigens niet de eerste actie. Er waren eerder al kleinere acties geweest, maar vandaag ging alleen de Ikea in Ternat open, de 5 andere winkels in België bleven dicht.

Er werd ook veel gepraat over de aangekondigde komst van de deurwaarder. Volgens de directie was dat enkel om vaststellingen te doen niet om de staking te breken. Verzoenende taal van de directie, maar iedereen weet dat deze vaststellingen van de deurwaarder later – in onze burgerlijke rechtspraak – zullen dienen in om mogelijk dwangsommen of straffen op te leggen aan de stakers. Het is duidelijk dat het patronaat het stakingsrecht constant probeert te ondermijnen. De werknemers waren dan ook helemaal niet opgezet met de acties van de directie.

In deze economisch turbulente tijd – die een vermindering van de consumptie met zich meebrengt – moeten ketens als Ikea (en anderen) de uitbuiting van haar werknemers opdrijven om de winsten zoveel mogelijk te vrijwaren. Dit stuit op verzet omdat gewone werknemers – in tegenstelling tot de directie – jarenlang niet mee hebben kunnen meegenieten van de winsten die de groep maakt. Toen onder het voorwendsel van het vrijwaren van de concurrentie, vandaag eerder met het argument van de economische crisis, maar telkens met als doel om de werknemers te doen afzien van het verbeteren van hun arbeids- en loonomstandigheden.

We moeten ons niet laten intimideren door de argumenten van de burgerij. De gevraagde loonsverhogingen of werkzekerheid is met de hoge prijzen voor energie, voedsel en wonen gerechtvaardigd en er is nood aan een gezamenlijk strijd om overwinningen te boeken.

We moeten echter verder gaan als de strijd op bedrijfsniveau. Er is nood aan gezamenlijke strijd tegen het kapitalisme en haar politieke leiders, die het systeem zullen verdedigen tot de laatste snik. In die politieke strijd roept LSP op voor het oprichten van een nieuwe politieke partij die gedragen en georganiseerd wordt door militanten en delegees uit de grote vakbonden. Op deze manieren worden de eisen van op de werkvloer vertaald naar het politieke niveau.

Traditionele burgerlijke politici leven met hun riante lonen in een ander wereld als ons. Ze kennen onze problemen niet en zullen er alles aan doen om de huidige neoliberale politiek van lastenverlagingen en fiscale cadeaus voor bedrijven, fiscale amnestie voor fraudeurs en privatiseringen verder te zetten.

De liberale principes van vrije markt en privatiseringen moeten plaats maken voor nationalisaties als het te doen is om de banken ( en de speculanten op de beurs ) te redden van de gigantische verliezen. Wij roepen daarentegen op om alle sleutelsectoren te nationaliseren. En dit niet om ze – zoals bij de banken – later terug te kunnen verkopen aan de markt. Wij zien nationalisering als een middel om het productieproces – onder democratische controle van de bevolking – in functie te stellen van de behoeften van de bevolking in plaats in functie van het eigen belang van een minderheid ( van aandeelhouders, managers, politici).

Op vrijdag staakten niet enkel vestigingen van Carrefour maar ook bij Ikea waren er acties. In Wilrijk (Antwerpen) spraken we met verschillende militanten over de acties die er plaatsvonden. De bekommernissen waren grotendeels dezelfde: het gevaar van lagere lonen voor nieuwe werknemers en het opdrijven van de flexibiliteit.

Verslag door Thomas (Antwerpen)

Ikea staakt om vergelijkbare redenen als bij Carrefour. In Gent worden de voorbereidingen getroffen om een nieuwe vestiging van Ikea te openen, maar ook daar moet het personeel tegen lagere lonen werken. De meeste werknemers werken nu aan categorie vier, enkel de logistieke medewerkers zitten aan categorie drie. In Gent zou iedereen aan categorie drie moeten werken. Dat zal natuurlijk ook druk zetten op de werknemers in andere vestigingen.

Daarnaast zijn er al een tijdlang spanningen tussen directie en personeel. In het pamflet van het vakbondsfront aan de klanten komen deze spanningen tot uiting.

De steeds grotere winsthonger van de directie ondermijnt de arbeidscondities en de lonen. De directie stelt het voor alsof er verlies is als er minder winst wordt gemaakt als het jaar voordien (toen een recordwinst werd geboekt). Het personeel moet daarom steeds verder inleveren. Zo werken velen niet voltijds in de winkel, maar me contracten van 20 uur per week. Op een ogenblik van dalende koopkracht kan je amper overleven van een halftijds loon. Velen zouden voltijds willen werken, maar de directie neemt liever iemand extra in dienst, zeker als het daar subsidies voor krijgt. Het is quasi onmogelijk om een tweede job elders aan te nemen, het personeel krijgt het uurrooster maar drie weken op voorhand.

De directie wil de winstdeelname door de werknemers te stoppen. Voorheen was dat goed voor 500 euro netto per jaar, nu wil de directie dit beperken tot 500 euro bruto en 200 euro fiscale voordelen op basis van overheidssubsidies.

Enkel de vestiging van Ikea in Ternat was open tijdens de stakingsactie. Dat werd aan het piket niet gezien als een nederlaag, de militanten kennen immers de reden. De winkel in Ternat werd door de directie open gehouden met personeel dat bezig is aan een opleiding om nadien te winkel in Gent te openen. Er werd zelfs een bus ingelegd om er zeker van te zijn dat er voldoende personeel zou zijn. De meesten daar zitten in hun proefperiode en durfden niet te staken. Ander werk vinden in deze economische omstandigheden, is immers niet zo makkelijk.

De discussies met de directie slepen al lang aan, vorige week nog liet de directie het overleg stopzetten waarop een bemiddelaar tussenbeide moest komen. De vakbonden eisten antwoorden op hun vragen, maar de directie stelde dat dit pas vanaf 18 november kan. Voor de vakbonden was dat een teken dat ze niet ernstig werden genomen waardoor actie nodig was. Dinsdag zijn er nieuwe gesprekken, de vakbonden zullen er een duidelijke boodschap van het personeel naar voor brengen: indien de directie verder onderhandelingen blijft afwijzen, komt er op 10 november opnieuw een stakingsdag bij Ikea.

Vorige week werd op zaterdag reeds actie gevoerd aan verschillende vestigingen van Carrefour in ons land. Deze week werd dit op vrijdag overgedaan, zaterdag was immers een feestdag. Op het stakingspiket te Oostakker bij Gent spraken we met een aantal aanwezige militanten. We publiceren ook een fotoreportage van op dit piket.

Interviews door Liesje, Foto’s door Frederik

Afgevaardigde van Carrefour St.-Denijs-Westrem

“De werknemers in Brugge verdienen 25% minder! Ze vallen onder een ander paritair comité (201.01 in plaats van 312), het laagste van het laagste. Terwijl de andere werknemers drie zondagen moeten werken aan 300%, moeten de nieuwe werknemers in Brugge 40 zondagen werken aan 150%. Ik ben hier ten eerste uit solidariteit met deze mensen, en wil ten tweede duidelijk maken dat wij ons verzetten tegen de uitbreiding van dergelijk scenario naar andere Carrefourwinkels. Hoewel de directie dit als eenmalige maatregel afdoet, wordt er hier een precedent mee geschept.”

Afgevaardigde van de kaderleden van Carrefour Oostakker

“Ik ben hier uit solidariteit met de werknemers in Brugge, en uit angst dat deze maatregel zal doorgetrokken worden. De lonen in de distributiesector zijn al niet hoog!”

Steven Steyaert, hoofdafgevaardigde van Volvo Parts in Gent en vertegenwoordiger van de Europese vakbond – Volvo

“Ik ben hier om de solidariteit te betuigen van de arbeiders van Volvo met deze van Carrefour. Het getuigt van veel lef om in deze tijden van aangetaste koopkracht nog af te danken en lonen te verlagen. Wat er in Brugge gebeurt, kunnen we niet zomaar laten voorbijgaan. Solidariteit uit andere sectoren is nodig. De metaalsector is één van de eerste slachtoffers van de crisis, onze werknemers zijn gefrustreerd. In dergelijke omstandigheden vraagt het niet veel overtuigingskracht om aan acties van andere sectoren een steentje bij te dragen. De voorbije 6 jaar waren begrippen als socialist, democratie of solidariteit bijna afwezig. Sinds de strijd rond Audi zie je hierin een positieve evolutie, en ik denk dat dit in de komende periode nog prominenter zal zijn.”

Fotoreportage van op het piket in Oostakker

Bij Carrefour in Oostakker bij Gent werd vandaag het werk neergelegd uit protest tegen de plannen van de directie om een deel van het personeel 30% minder loon uit te betalen. De actiebereidheid was overweldigend. Slechts 8 van de 200 personeelsleden gingen deze ochtend aan de slag (de directie even buiten beschouwing gelaten).

Artikel door Frederik, Gent

Ook rechters hebben blijkbaar hun prioriteiten. Het gerechtelijk onderzoek naar de megafraude van textielgigant Roger ‘boer’ De Clerck (Beaulieu) sleept al meer dan 18 jaar aan en het ziet er niet naar uit dat het ooit tot een veroordeling zal komen omdat de “redelijke termijn” werd overschreden. Toen eerder deze week bij een Beaulieu-vestiging in Wielsbeke werd gestaakt, kon het echter niet snel genoeg gaan. In geen tijd werden deurwaarders ingeschakeld om de staking te breken. Ook in Oostakker stond deze ochtend omstreeks 8u30 al een deurwaarder aan de vestiging van Carrefour om de stakende arbeiders te wijzen op het ‘recht op arbeid’. Opvallend toch hoe snel en efficiënt de Belgische justitie kan werken als er stakingen moeten gebroken worden.

Vroeger werden de piketten nog uiteengeklopt door de rijkswacht. Blijkbaar doet dat niet genoeg pijn en daarom worden nu astronomische dwangsommen opgelegd aan stakende arbeiders. Dat de patroons hiermee flagrant eerdere afspraken met de voeten treden zal hen een zorg wezen. In 2002 werd het zogenaamde ‘herenakkoord’ afgesloten waarin de werkgevers beloofden geen eenzijdige verzoekschriften meer te gebruiken tegen stakers. Dat de patroons alles behalve ‘heren’ zijn is de voorbije weken jammer genoeg talloze keren gebleken. En dus ook deze ochtend in Oostakker.

Het conflict bij Carrefour brak uit toen bleek dat het personeel in de nieuwe vestiging van Brugge ruim een kwart minder zou gaan verdienen en bovendien een pak meer weekendwerk zou moeten verrichten. Dit is niet enkel nefast voor de arbeiders van Carrefour Brugge, maar voor alle werknemers in de distributiesector, die hun loon- en arbeidsvoorwaarden in het gedrang zien komen. De repressieve houding van de directie viel dan ook niet in goede aarde bij de actievoerders, die duidelijk te kennen gaven dat de acties zich niet zouden beperken tot één dag.

Over het algemeen hadden de klanten veel begrip voor de actie. Onder druk van de deurwaarder moesten uiteindelijk de deuren toch worden geopend, maar veel klanten toonden zich solidair toen ze vernamen waarom er actie werd gevoerd en stelden hun aankopen een dagje uit of gingen elders winkelen. Niet enkel de klanten waren solidair. Ook afgevaardigden van o.a. Volvo Parts Gent kwamen hun solidariteit betuigen met de werknemers van Carrefour. LSP ondersteunt actief de piketten en roept op om een nieuwe politieke partij op te richten die de belangen van de werknemers en hun gezin behartigt.