Category: Op de werkvloer

Woensdag kwamen enkele duizenden vakbondsmilitanten op straat voor het behoud van het brugpensioen en de verdediging van het wettelijk pensioen. Steeds meer gepensioneerden komen in armoede terecht omdat de pensioenen in ons land achterop hinken. Het patronaat weigert evenwel om eerder gemaakte afspraken voor welvaartaanpassingen ook effectief door te voeren.

Artikel door redactie. Foto: Pavel

De betogers eisten een minimumpensioen van 1150 euro netto om de armoede tegen te gaan. Het wettelijk pensioen is belangrijk om armoede tegen te gaan, de roep naar meer geprivatiseerde pensioenen vanwege traditionele politici en patroons vergroot de kloof tussen arm en rijk en biedt bovendien helemaal geen zekerheid. De Nederlandse gepensioneerden die hun pensioen met tot 14% zullen zien afnemen, kunnen daar van meespreken. Er is met hun pensioengeld gegokt op de beurzen en nu de pensioenfondsen in de problemen komen, moeten zij ervoor opdraaien.

De concrete aanleiding voor de betoging was het feit dat deze week een advies van werkgevers en werknemers moest worden gegeven over het besteden van 274 miljoen euro die voorzien was voor de welvaartsaanpassing van de uitkeringen. De uitkeringen worden om de twee jaar aangepast aan de stijgende prijzen. Indien die aanpassing niet wordt doorgevoerd, betekent het een verdere verarming van de gepensioneerden.

Het patronaat weigert evenwel om hierover te onderhandelen en stelt dat de welvaartsaanpassingen moeten worden gekoppeld aan de loononderhandelingen in het najaar. Ook is er nog geen verlenging van de maatregelen inzake brugpensioen (zoals halftijds brugpensioen op 55 jaar en voltijds op 56 jaar mits 40 jaar effectieve loopbaan). Deze maatregelen lopen tot 31 december 2010, maar voor toekomstige bruggepensioneerden is een lange termijn planning belangrijk omdat ze soms lange tijd in vooropzeg staan.

Het patronaat wil alles in de onderhandelingen voor de lonen steken, maar het is duidelijk dat dit bijzonder moeilijke onderhandelingen zullen zijn waarbij het niet is uitgesloten dat de hete aardappel uiteindelijk naar de regering wordt doorgeschoven (in zoverre er dan al een regering zal zijn) om gezichtsverlies voor de vakbondsleiding te vermijden. Het patronaat wil blijkbaar het behoud van eerder afgesproken maatregelen uitstellen om dat als enige toegeving aan de werknemers te “geven”.

De bonden wezen er overigens op dat het patronaat zelf graag gebruik maakt van brugpensioen bij herstructureringen. Toch is slechts 7% van de werknemers tussen 50 en 65 jaar op brugpensioen volgens ABVV-voorzitter De Leeuw. “Het is niet door deze mensen te viseren en te stigmatiseren dat het probleem van de vergrijzing zal opgelost worden.”

Tegen de achtergrond van stijgende jongerenwerkloosheid zijn de aanvallen op het brugpensioen en de pensioenen onverantwoord. Het getuigt van een blind neoliberalisme waarin enkel de winsten van tel zijn en arbeiders worden uitgeperst als citroenen. De betaalbaarheid van de pensioenen is een probleem omdat de sociale zekerheid is afgebouwd door de vele cadeaus aan het patronaat. De financiering ervan zal overigens een groter probleem worden indien jongeren geen of slecht betaald werk hebben. De protestactie van 15 september was een eerste stap. Er zal meer nodig zijn dan syndicale discretie en zachte acties om het neoliberale offensief van patronaat en politici te beantwoorden.

De vakbonden betoogden afgelopen woensdag voor het behoud van het brugpensioen. Ze eisten onder meer een bruto minimumpensioen van 1.387 euro per maand. Dit is geen loze eis, aangezien 23% van de gepensioneerden in België in armoede leven. De vakbonden gingen ook in tegen de eisen van de werkgeversorganisaties die het brugpensioen liever afgeschaft zien en de pensioenleeftijd willen zien stijgen. De CD&V-jongeren hebben naar aanleiding van de betoging een opiniestuk gepubliceerd in De Tijd. Daarin stellen ze dat het eisenpakket van de vakbonden onrealistisch is en dat het de welvaartsstaat verder in gevaar zou brengen.

Philippe en Thomas voor “Jongeren in strijd voor werk”

In het opiniestuk haalt men de vergrijzing van de Belgische bevolking aan als argument tegen de defensieve eisen van de vakbonden. CD&V stelt dat door de afname van de actieve bevolking en de toename van de inactieve bevolking het pensioenstelsel in België onbetaalbaar is geworden. In 1964 heeft het geboortecijfer, in volle babyboom, haar hoogtepunt bereikt met 168.000 geboortes. In 2002 was er een naoorlogs dieptepunt met 115.000 geboortes, wat een daling met 31% is t.o.v. 1964. Er zouden bijgevolg minder werkenden zijn, maar we mogen niet uit het oog verliezen dat er in dezelfde periode een stijging van de productiviteit was met 215%!

De CD&V-jongeren verwijzen naar de besparingen die in België zullen doorgevoerd worden. Er wordt daarbij gesteld dat alle generaties binnen de Belgische arbeidersklasse zullen moeten inleveren om de bezuinigingen te dragen en op die manier de welvaartsstaat te redden. Als we deze retoriek volgen, komt het er op neer dat de Belgische arbeiders verantwoordelijk zijn voor de crisis en dus moeten inleveren op hun levensstandaard. Er wordt met geen woord gerept over de verantwoordelijkheid die de financiële instellingen dragen voor de economische crisis. Blijkbaar is het evident voor CD&V dat het patronaat zichzelf blijft verrijken op de kap van de werkende bevolking.

We weten al langer dat functionarissen van CD&V bij de vetpotten zitten. Kris Peeters is 10 jaar voorzitter geweest van Unizo. Dehaene heeft een lucratief postje met vetbetaalde premies in de raad van bestuur van Dexia en Inbev, twee winstmakende bedrijven die onlangs herstructureringen aankondigden. Dehaene en andere politici moeten blijkbaar niet ingeven op hun levensstandaard, terwijl de grote meerderheid van de bevolking zijn levensstandaard verder zal zien dalen. Tegenover de enorme besparingen die zullen doorgevoerd worden en die het Belgische pensioenstelsel in gevaar zullen brengen, is het nodig om de centrale kwestie aan te halen: waar bevindt het geld zich? Om de banken te redden werd er 25 miljard euro vrijgemaakt, er werd het afgelopen jaar 15 miljard euro winst gemaakt door de grootste Belgische bedrijven. Dit jaar heeft de regering via allerlei fiscale cadeaus, zoals de notionele intrestaftrek, 9 miljard euro in de handen van het patronaat gestopt.

CD&V stelt klaar en duidelijk dat zij de pensioen-en brugpensioenleeftijd wil verhogen. Deze eis houdt een enorme paradox in: men wil de ouderen langer laten werken, terwijl er op dit moment reeds een enorme toename van jongerenwerkloosheid is. De werkloosheid onder jongeren bedraagt in België 25,3%, op één jaar tijd was er een toename van 21,8% tot 25,3%. De CD&V-jongeren waarschuwen in hun artikel voor een ‘clash’ tussen de jongere en oudere generaties indien er geen fundamentele aanvallen gebeuren op ons pensioenstelsel. Ze plaatsen de jonge werkenden en werklozen tegenover de oudere werkenden en creëren de perceptie dat jongeren vandaag eisen dat de pensioenleeftijd moet verhoogd worden. In Frankrijk daarentegen, waar de regering de volwaardige pensioenleeftijd wil optrekken tot 67 jaar, zijn er op 7 september 2,7 miljoen mensen op straat gekomen tegen deze maatregelen, daaronder ook vele jongeren. Uit recente cijfers blijkt dat 77% van de Franse jongeren tegen een verhoging van de pensioenleeftijd is. Deze cijfers zijn een toonbeeld van de nodige solidariteit tussen jongere en oudere arbeiders.

Sinds de oliecrisissen van de jaren ’70 en het neoliberale model dat vanaf de jaren ’80 zijn intrede heeft gedaan, is de levensstandaard van de werkende bevolking stelselmatig afgebouwd. De kapitalistische elite heeft de crisis voor zich uit proberen te schuiven door goedkope kredieten en een afname van de investeringen in de reële economie. Hierdoor heeft de crisis vandaag zo’n diep karakter en neemt de werkloosheid alsmaar toe.

Daar willen we met de campagne “Jongeren in strijd voor werk” een antwoord op bieden. Onze centrale eis is een 32-urenwerkweek zonder loonsverlies en bijkomende aanwervingen om op die manier het beschikbare werk te verdelen. Ouderen die al een enorme meerwaarde hebben geproduceerd voor de samenleving hoeven niet op te draaien voor de crisis.

Op 29 september zal er een betoging van de Europese vakbonden plaatsvinden in Brussel, tegen de Europese besp aringsplannen. De kop van deze betoging zal getrokken worden door een jongerendelegatie. Wij roepen alle jongere en oudere werknemers, scholieren, gepensioneerden en studenten op om deel te nemen aan de betoging op 29 september. Op die manier kunnen we de onderlinge solidariteit van de Europese arbeidersklasse benadrukken. Laat de 29ste de start van het gezamenlijke verzet tegen de Europese besparingsplannen.

Vandaag wordt in Brussel betoogd voor het behoud van de brugpensioenen. Een nationale regeling ter zake moet verlengd worden, maar laat op zich wachten. Met de actie willen de bonden de druk opdrijven om de bestaande regeling te behouden. In de media valt er amper iets te lezen over de redenen waarom wordt betoogd. Wel kreeg de neoliberaal Marc De Vos een volledige pagina in De Standaard onder de titel “Betogen tegen slecht weer. Daar zijn de vakbonden weer.”

De Vos is directeur van de “denktank” Itinera, een opvolger van een eerdere denktank waarin ook LDD-ideoloog Boudewijn Bouckaert actief was. De partij van Bouckaert pleitte gisteren bij monde van Vlaams parlementslid en bedrijfsleider Ivan Sabbe nog voor het afschaffen van het brugpensioen en het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd.

De regering (van lopende zaken) heeft nog geen concrete hervorming klaarstaan, maar houdt intussen wel een verlenging van de bestaande regeling tegen. De partners die onderhandelen over een volgende regering zijn het allen eens dat er langer zal moeten worden gewerkt. Het niet verlengen van de bestaande regeling is op zich een hervorming, het wordt gebruikt om brugpensioenen te weigeren. De Vos heeft het dus verkeerd voor als hij stelt: “In het surrealistische België protesteren de vakbonden tegen hervormingen die niet bestaan: er is geen nieuwe regering en ook geen regeerprogramma.”

Volgens De Vos is protest zinloos, er moeten maatregelen komen. “Dat er desondanks betoogd wordt, zegt veel over de noodzakelijkheid van de ingrepen waartegen van leer wordt getrokken. Het is als betogen tegen slecht weer. Dat kan frustratie luchten en bekommernissen ventileren, maar het brengt ons geen millimeter dichter bij een oplossing.” Terwijl De Vos eerst stelt dat het protest surrealistisch is omdat er nog geen hervormingsprogramma (hij bedoelt eigenlijk “contrahervormingen”) bestaat, heeft hij het amper een zin verder zelf over de “noodzakelijke ingrepen”. Sta ons toe om die noodzakelijkheid in vraag te stellen. Waarom is het noodzakelijk dat ouderen langer werken op een ogenblik dat een kwart van de jongeren in dit land geen werk vindt? Of is het creëren van een “verloren generatie” nu ook eenmaal “noodzakelijk”?

Voor De Vos ging het Generatiepact niet ver genoeg, dat was een “lauw politiek compromis” dat “langer werken maar marginaal heeft bevorderd” en geen einde maakte aan het bestaan van het brugpensioen. Meer nog: indien de vakbonden nu maar eens hadden ingestemd met de patronale eis om langer te werken en het pensioen sterker te privatiseren, dan was er volgens De Vos amper nog een reden om vandaag te betogen. Dat is een non-argument dat even goed kan worden omgedraaid: indien De Vos nu maar eens had ingestemd met de noodzaak van een socialistische samenleving, dan had hij minder redenen gehad om ons vandaag lastig te vallen met een opiniestuk in De Standaard?

Nu er toch op non-argumenten wordt ingegaan, kan er altijd nog een bij. De Vos klaagt dat de vakbondseisen vandaag “quasi ongewijzigd zijn”, met name: “niet langer werken, geen langere pensioenloopbanen, brugpensioen behouden en pensioenuitkeringen verhogen.” Hij noemt dat “volharding” maar stelt zich niet de vraag in welke mate de patronale eisen die hij verdedigt gewijzigd zijn. Dat zijn immers exact dezelfde eisen: langer werken, afschaffing brugpensioen, armzalige pensioenen die moeten aangevuld worden met geprivatiseerde pensioenen. Als de vakbonden zich daartegen op defensieve wijze verzetten, luidt het dat de bonden volharden in hun ongewijzigde eisen.

Er zijn natuurlijk verschillen met een aantal jaar geleden: vandaag is er de achtergrond van de economische crisis en dat heeft ook De Vos begrepen. Hij grijpt het meteen als argument aan om bij de gewone werkenden te besparen, alsof wij verantwoordelijk zijn voor de crisis! De Vos rept met geen woord over de financiële speculanten, het casinokapitalisme (ook met pensioenfondsen waar hij zo’n fan van is) en het onproductieve karakter van het kapitalisme (dat liever superwinsten ophoopt dan te investeren in productie). De besparingen die op ons afkomen zijn volgens De Vos niet het resultaat van de reddingsoperaties voor de banken (waar 20 miljard euro overheidsmiddelen in werd gestopt) of de sinterklaaspolitiek voor de grote bedrijven die amper nog belastingen betalen. Neen, het is de “collectieve erfenis van onwil en onvermogen” van de werknemers die de regering tot besparingen noopt. Uiteraard zal het voor De Vos om sociale besparingen gaan, ook al wordt het geld niet bij de rijken gezocht. “Deze budgettaire uitdaging zonder weerga is geen harteloos rondje snijden: het is de structurele ingreep die nodig is om de vergrijzing alsnog min of meer te kunnen betalen en om onze enorme schuldenlast niet tot een Griekse catastrofe op te voeren.” Met andere woorden: niet de financiële speculanten, maar de bruggepensioneerde van 55 jaar is verantwoordelijk voor de crisis?

De Vos wil een ander sociaaleconomisch model met minder belastingen, minder lonen en minder sociale zekerheid: “Van alle ontwikkelde landen hebben we de op twee na hoogste belastingdruk, de hoogste loonlasten en de op één na hoogste uitgaven voor sociale bescherming.” Grote bedrijven die amper 13% belastingen betalen (de 500 grootste bedrijven in ons land betaalden in 2001 gemiddeld 24,19% vennootschapsbelasting op hun fiscale winsten, in 2008 nog slechts 13,57%), lonen die de productiviteit niet volgen en pensioenen die tot de laagste van Europa behoren. Dat is de realiteit in dit land.

Maar het patronaat en haar academische buiksprekers zoals De Vos zullen die argumenten natuurlijk niet in overweging nemen, hun doel is een verdere uitbreiding van de sociale kaalslag met lage loonjobs zoals in Duitsland (waar 20% een job heeft met een uurloon onder de 10 euro per uur, hoeveel verdient De Vos als professor?) en een afbraak van de sociale zekerheid zodat het patronaat met nog meer cadeaus kan gaan lopen. Dit is een verderzetting van de neoliberale politiek – “meer van hetzelfde” om de woorden van De Vos te gebruiken – van de afgelopen jaren die heeft geleid tot een nooit geziene kloof tussen arm en rijk waarbij er een opeenstapeling van rijkdom bij een kleine minderheid is en aangewend wordt op de casino’s van Wall Street. Dit is een belangrijke oorzaak van de huidige economische crisis. De Vos wil blijkbaar de oorzaken voor de crisis verder versterken en dat in naam van een anti-crisisbeleid.

Lyrisch stelt De Vos dat we voor de keuze staan tussen “een Avondland van verval en schaarste en een groeiland dat gedijt in de wereld van de 21ste eeuw.” Vreemd genoeg ziet hij in het kapitalistische systeem dat ons crisis en miserie bezorgt niet het voornoemde “Avondland van verval en schaarste”. Het miljard hongerigen op de wereld zal daar allicht anders over denken, net zoals de 15% armen in ons land overigens. Het zijn de ‘hervormingen’ waar De Vos er meer van wil die de sociale polarisatie hebben versterkt en die leiden tot “verval en schaarste”. Aan ons om daar met strijdbare vakbondsmilitanten en socialistische activisten een alternatief op te vormen.

Geef jongeren werk, gun ouderen wat rust

Overal in Europa wordt discussie gevoerd over het optrekken van de pensioenleeftijd. In ons land is dat nog niet aan de orde. Alle traditionele partijen zijn het erover eens dat eerst de reële uitstapleeftijd moet worden opgetrokken vooraleer de pensioenleeftijd naar 67 jaar te verhogen zoals in onder meer Nederland. Dit betekent dat een nieuwe aanval op de brugpensioenen op de agenda zal staan.

Artikel door Geert Cool uit het septembernummer van De Linkse Socialist

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Lees ook:

• Nederlandse pensioenfondsen moeten uitbetaling verlagen
• Onbetaalbaarheid pensioenen is een leugen
• Gelezen: “50 grijze leugens”. Regering en patronaat willen pensioenen kraken

[/box]

Voor de verkiezingen stelden de meeste (Vlaamse) partijen dat voortaan een loopbaan van 40 tot 45 jaar vereist zou zijn om recht te hebben op een volledig pensioen. Hoe de vele jongeren die vandaag zonder werk zitten ooit aan zo’n loopbaan zullen geraken, is niet duidelijk. Misschien door te werken tot ze erbij neervallen? Het opdrijven van de productiviteit maakt het moeilijk om het 40 jaar op de werkvloer vol te houden. Voor de heren en dames politici, bestuurders en managers is dat misschien haalbaar, maar probeer maar eens 40 jaar het ritme van de lopende band te volgen.

Ook de zogenaamde ‘socialisten’ gaan mee in de logica van langer werken. De vorige aanval op de brugpensioenen, het Generatiepact uit 2005, kwam er mee op initiatief van de verantwoordelijke ‘socialistische’ minister Freya Van De Bossche. De hervorming werd doorgevoerd door een regering met zowel SP.a als PS. En ook nu heeft SP.a een plan om een nieuwe hervorming door te voeren. Het wordt “positief” verpakt: wie langer werkt, zou tot 200 euro extra pensioen krijgen. Tegen de achtergrond van pensioenen onder de armoedegrens en economische crisis betekent dit in de praktijk dat we gedwongen worden om langer te werken.

De patroonsfederaties zijn het allemaal roerend eens: zij willen het brugpensioen afschaffen. De Wever volgt zoals steeds zijn vrienden van de patroonsfederatie VOKA en eist hetzelfde. Het is hypocriet dat de patroons de afschaffing van het brugpensioen eisen, maar er wel steeds als eerste bij zijn om oudere werknemers goedkoop aan de deur te zetten bij herstructureringen.

De officiële werkloosheidsgraad voor Vlaamse jongeren (-25 jaar) bedroeg eind juli 19,74%, in Brussel loopt dat op tot meer dan 30%. Alle economische vooruitzichten gaan uit van een verdere stijging van de werkloosheid, zelfs indien er een beperkt economisch herstel zou zijn. Het is totaal onlogisch dat ouderen langer zouden werken. Dat heeft enkel als gevolg dat nog meer jongeren geen job vinden en geen toekomst kunnen uitbouwen.

In de plaats daarvan moet het brugpensioen worden behouden. Dat moet gekoppeld worden aan een uitbreiding van het wettelijk pensioen zodat gepensioneerden niet in armoede terecht komen. De financiële problemen bij Nederlandse pensioenfondsen (waardoor tot 200.000 mensen minder pensioen zullen krijgen) maken duidelijk dat we geen vertrouwen kunnen hebben in private fondsen. Die gokken met onze bijdragen en laten ons ervoor betalen door een lager pensioen uit te keren. Bovendien zorgt een privatisering van de pensioenen via groepsverzekeringen en dergelijke voor een grotere ongelijkheid. Volgens de EU is 23% van de gepensioneerden in ons land arm.

We moeten de verdediging van onze pensioenen en brugpensioenen opnemen en dit koppelen aan de eis van een leefbaar wettelijk pensioen van minstens 1.250 euro netto per maand. Deze strijd moeten we samen voeren met ouderen en jongeren, gepensioneerden en werkenden.