Door een arbeider van BASF
Op vrijdag 27 juni voerden een 100-tal medewerkers van de logistieke diensten op BASF-Antwerpen actie aan de poorten van het bedrijf. De arbeiders blokkeerden een poos de weegbrug voor vrachtwagens, wat in een mum van tijd voor verkeershinder zorgde op de Scheldelaan. De actie, die werd ondersteund door de vakbondsdelegaties op BASF, kwam er na enkele concrete voorstellen van de directie in het kader van de op til zijnde herstructurering van de logistieke afdeling. De werkgever opperde dat de medewerkers die instaan voor fysieke logistieke activiteiten zouden inleveren op hun loon, waardoor ze uitgesloten worden van de voor alle medewerkers geldende CAO’s op de site. Bovendien wordt er van de betrokken arbeiders meer ‘flexibiliteit’ geëist, m.a.w., een verslechtering van de arbeidsvoorwaarden. 50 Jaar BASF-Antwerpen; een feest? Het kan verkeren!
De arbeiders in kwestie – ze zijn met ongeveer 150 – verzorgen voornamelijk fysieke taken als verladingen, rangeerwerk, vatafvullingen, magazijnwerk en stalentransport. Reeds in oktober van vorig jaar werd door de directie aangekondigd dat ze de ‘competitiviteit’ van deze diensten zou onderzoeken. Meteen werd beslist om de openstaande vacatures niet meer in te vullen, maar de uitdiensten en/of zieken te vervangen door interims. De logistieke medewerkers voelden nattigheid en al snel werd met ludieke acties gestart, waaronder het ophangen van immense spandoeken en zwarte vlaggen op het bedrijfsterrein.
Een ‘competitiviteitsstudie’ waarvan de conclusie reeds op voorhand vast stond
In april presenteerde de directie aan de vakbonden de – voorspelbare – resultaten van haar onderzoek tijdens een extra ondernemingsraad: de logistieke diensten van BASF zouden een ‘loonhandicap’ vertonen met de andere spelers op de markt, en de concurrentie zou ook ‘flexibeler’ kunnen inspelen op schommelende werkvolumes. Gemakshalve had men ondernemingen die gespecialiseerd zijn in opslag en verzending van chemicaliën – zoals Oiltanking, Sea Tank, LBC Antwerp enz. – , en waar de lonen een stuk hoger liggen omdat ze tot het paritair comité van de petroleum behoren, uitgesloten van de vergelijkende studie. Wel onderzocht was onder meer het Katoen Natie van Fernand Huts, alom bekend als kampioen in lage lonen. Plots bleken factoren als ‘excelleren in kwaliteit’ en ‘veiligheid’ – nochtans zaken waarop BASF, zogezegd, hoog inzet – veel minder een rol te spelen en primeren de winstmarges.
Bovendien berekenden de vakbonden dat het aandeel van de loonkost van de betrokken werknemers in de totale kosten van BASF slechts 0,13% bedraagt. Afbouwen van de lonen zou dus een besparing van 0,0x% opleveren voor de onderneming. De bonden stelden hierover terecht dat – indien BASF alsnog het sop de kolen waard vindt – een dergelijke besparing gemakkelijk te realiseren valt zonder afbraak van loon- en arbeidsvoorwaarden.
Concurrentieverhaal van patroons is race to the bottom voor de werkenden
In het belang van de zogenaamde ‘concurrentiepositie’ van de bedrijven, zijn het – conform de overheersende neoliberale dogma’s – de werknemers die het gelag moeten betalen. Het is dezelfde logica als degene die achter de recente herstructureringen bij Cora, Delhaize, Heinz, Bosch… schuilt: aandeelhouderswaarde creëren door inleveringen, opdrijven van de flexibiliteit en desnoods ontslagrondes.
BASF-Antwerpen realiseerde in 2013 een operationele winst van meer dan 500 miljoen euro op een omzet van 6,88 miljard euro en droeg daarmee bij aan de stijging van het dividend: van 2,6 euro per BASF-aandeel in 2012 naar 2,7 euro in 2013. Maar door de onstilbare honger van de beleggers op de financiële markten worden nu – onder meer – de Antwerpse logistieke arbeiders geviseerd. Het concurrentieverhaal trekt in werkelijkheid de sociaaleconomische verworvenheden van de werkende bevolking mee in een neerwaartse spiraal waarbij de bodem – als het van het patronaat afhangt – nog lang niet in zicht is.
Voorstel rond looninleveringen botst op verzet
De directie van BASF Antwerpen stelde dat er 2 opties zijn: ofwel het uitbesteden van de fysieke logistieke diensten aan derden, ofwel het wegwerken van de ‘loonhandicap’. Later volgde een concreet voorstel: nieuwe logistieke medewerkers beginnen in een schaal 5% onder het huidige niveau, een nieuwe koppeling van functies aan looncategorieën, en de lonen van de reeds in dienst zijnde werknemers worden bevroren – geen baremieke, anciënniteits- en eventuele CAO-verhogingen – tot de inschaalde looncategorie dezelfde hoogte bereikt. Ook toeslagen voor vuil- en hinderlijk werk en oorbescherming worden afgeschaft. De directie zei hierover laconiek dat het voorstel geen besparing voor bestaande medewerkers zou inhouden, ondanks het feit dat iemand die volgens de werkgever 1 categorie te hoog staat ingeschaald tot 6% zou inleveren in vergelijking met de huidige voorwaarden… Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de vakbondsdelegaties niet bereid waren om onder deze voorwaarden verder te praten.
De woede bij de logistieke arbeiders was – zoals verwacht – groot, en reeds na een algemene toelichting door CEO Wouter De Geest voor het betrokken personeel voelde de directie al dat haar eerste offensief niet zonder slag of stoot zou passeren. Toen ze lucht kreeg van de voorbereidingen van de actie liet ze de dag voordien aan de vakbonden weten dat ze haar voorstel rond verloning zou intrekken. De actie ging niettegenstaande deze zekere overwinning tóch door en werd door een meerderheid van de logistieke medewerkers bijgewoond. Ze werd pas afgebroken toen CEO De Geest – oog in oog met de actievoerders – stelde dat er niet aan de lonen zou geraakt worden. Hiermee hebben de arbeiders en haar vakbonden duidelijk gemaakt dat ze waakzaam blijven!
Strijd en solidariteit werkt!
De strijd van de arbeiders in de logistieke diensten op BASF wordt met argusogen gevolgd door álle medewerkers. De aanvallen van de directie op de loon-en arbeidsvoorwaarden van deze categorie van BASF-werknemers, kan morgen – onder het mom van de competitiviteit – ook tegen andere categorieën ingezet worden. Of zoals een spandoek op de site het stelt: “who’s next?”. De vakbonden benadrukken daarom terecht het belang van de onderlinge solidariteit tussen de werknemers.
De werkgever liet ten slotte weten dat de gesprekken met de vakbonden rond de logistieke activiteiten vanaf oktober zullen verder gezet worden. Het is niet ondenkbaar dat het voorstel m.b.t. de verloning als eerste test diende om het pad voor haar beoogde doel te effenen, namelijk een stelselmatige uitbesteding van de diensten in kwestie. Volgens de vakbonden is dit geen goede oplossing. Door evenwel verder te bouwen op de strijdbare opstelling van de logistieke arbeiders en de solidariteit tussen alle werknemers van BASF kunnen verdere overwinningen geboekt worden.
