De verkiezingen van 13 oktober komen op een belangrijk ogenblik. Er begint zich een golf van collectieve afdankingen af te tekenen, met Audi in Brussel als boegbeeld. De Wever en Bouchez proberen een federale regering op de been te brengen die hardhandig het mes zet in de levensstandaard van de werkende klasse. Thatcheriaanse besparingen gaan hand in hand met Trumpiaanse propaganda tegen al wie uit de boot valt. Op 13 oktober gaat het niet enkel om lokale kwesties, een zo sterk mogelijk resultaat voor de PVDA is op alle vlakken beter voor de positie van de werkende klasse.
door Geert Cool uit maandblad De Linkse Socialist
Het bevel om 27 miljard euro te besparen hangt als een donderwolk boven alle bestuursniveaus. Het geeft de indruk dat het te voeren beleid nu al vastligt. Wat kan er op gemeentelijk niveau veranderen indien er geen middelen zijn voor sociale huisvesting, openbaar vervoer en indien de gemeentekas onder druk staat omdat werklozen sneller afhankelijk worden van een leefloon betaald door het OCMW? Verschillende gemeenten, ook waar de PVDA hoopt mee te besturen, staan onder financiële voogdij van het gewest. Dat is een extra instrument om elke sociale maatregel af te blokken.
Beleid in het belang van de rijksten wordt voorgesteld als het enige mogelijke. Al wie daar vragen bij stelt, wordt in het kamp van de ‘polarisatie’ geplaatst. Al dan niet samen met extreemrechts dat nochtans zodra het daar een kans toe krijgt voor eenzelfde asociale beleid staat, aangevuld met een nog gewelddadiger racistisch en repressief kantje. De politiek van de traditionele partijen is de oorzaak van sociale spanningen, verloedering, vervreemding en van wat ze als polarisatie omschrijven. Openbare diensten worden afgebroken of geprivatiseerd, onder meer in de zorgsector. Projectontwikkelaars krijgen vrij spel om via speculatie en prestigeprojecten de huisvestingsprijzen de hoogte in te jagen, terwijl er geen investeringen in sociale huisvesting zijn. In plaats van opvang en begeleiding uit te bouwen voor de groeiende groep daklozen, worden die verjaagd uit de binnensteden.
Verzet tegen dit lokale beleid staat sterker als het vertrekt van wat nodig is. Gratis openbaar vervoer, massale publieke investeringen in diensten en infrastructuur, massale bouw van sociale huisvesting, aanwerving van voldoende personeel aan degelijke voorwaarden … zouden volgens de gevestigde politici “onmogelijke” eisen zijn. De opbouw van een krachtsverhouding doorheen klassenstrijd kan wat voorheen “onmogelijk” heette, in de praktijk realiseren. Dat is hoe de arbeidersbeweging stemrecht, sociale zekerheid of het einde van de kinderarbeid afdwong. Zaken die voorheen ook “onmogelijk” waren en de “concurrentiepositie” van de bedrijven bedreigden.
De mogelijkheid van erg goede scores van de PVDA in onder meer Brussel en Antwerpen leiden tot paniek bij de politieke tegenstanders. Rechts haalt het spook van het communisme terug boven met een retoriek die we niet meer hoorden sinds de Koude Oorlog. De sociaaldemocratie en de groenen verwijten de PVDA ‘polariserend’ te zijn en voeren de druk tot matiging op. Nochtans zijn de gemeentelijke programma’s van de PVDA al bijzonder gematigd. Over maatschappijverandering hoor je de PVDA hoogstens op 1 mei of op een congres spreken. De slogan van een “coalitie van verandering” stelt de sociaaldemocratie en de groenen voor een keuze om te regeren met de MR of de N-VA dan wel met de PVDA. Het geeft uitdrukking aan een ambitie om het bestuur in handen te nemen, wat logisch is met percentages boven de 20%. Het zou goed zijn om de slogan verder te onderbouwen door het te concretiseren met eisen die vertrekken van de noden, en door de volgende stappen in de opbouw van een krachtsverhouding aan te geven en daaraan te werken, in het bijzonder het element van strijd op straat. Een campagne voor een netwerk van opstandige gemeenten zou de bevolking kunnen mobiliseren voor een programma op basis van de sociale en ecologische noden. Dat is nodig om te vermijden dat een “coalitie van verandering” enkel een verandering van de gezichten in het bestuur omvat en niet gevoeld wordt in het dagelijkse leven van de werkende klasse.
Strijdbewegingen en verkiezingen staan niet los van elkaar. Het massale protest tegen de genocide in Gaza speelde een belangrijke rol in de score van de PVDA in juni, zeker in Brussel en Antwerpen. Een partij die meer dan 20% haalt in enkele grote gemeenten en die zichzelf als marxistisch omschrijft, heeft ook een grotere verantwoordelijkheid. Tegenover de horror van Arizona is er meer nodig dan een petitie, ook op een ogenblik dat de aandacht op de lokale verkiezingen gericht is. Solidariteit versterken gebeurt het meest efficiënt door strijd te organiseren en door bewegingen met elkaar te verbinden.
We staan sterker als we ook een scherp omschreven doel hebben, een andere samenleving waarin de werkende klasse de democratische controle over de beschikbare middelen heeft. Een omverwerping van de kapitalistische barbarij zodat we onze toekomst zelf in handen kunnen nemen en de noden van de werkende klasse en de planeet centraal stellen. Om die revolutionaire benadering te versterken, bouwen we aan LSP.
In de aanloop naar de parlementsverkiezingen van 9 juni nam de N-VA van De Wever afstand van het Vlaams Belang. Het verkleint de kans op het doorbreken van het cordon sanitaire na de gemeenteraadsverkiezingen. Op 9 juni haalden N-VA en VB samen een meerderheid in 151 Vlaamse gemeenten. De lijn van De Wever om nergens in coalitie te gaan wordt voorlopig vastgehouden, maar wat indien de regeringsvorming door de besparingsdrang helemaal vastloopt?
Het Vlaams Belang scoorde op 9 juni sterk in een reeks gemeenten waar het amper over een lokale afdeling beschikt. Van alle partijen haalde extreemrechts de minste voorkeurstemmen in verhouding tot het totale aantal stemmen. Dit is echter niet overal het geval. Denk maar aan Ninove waar met de parlementsverkiezingen een kwart van de kiezers een voorkeurstem gaf aan Guy D’Haeseleer. Forza Ninove haalde in 2018 reeds 40% van de stemmen. Nu trekt het naar de kiezer met maar liefst drie verkozen parlementsleden en een nieuwe topscore van D’Haeseleer bij de parlementsverkiezingen. Als er één gemeente is waar extreemrechts straks aan de macht kan komen, is het wellicht Ninove.
Waarom kan extreemrechts daar zo scoren? Er is een combinatie van factoren met het verdwijnen van lokale industrie en tewerkstelling, een afbouw van alle openbare (en private) dienstverlening en tegelijk een toevloed van mensen die Brussel ontvluchten omdat de hoofdstad onbetaalbaar wordt. De goedkopere huisvesting in onder meer de Denderstreek en de hoop op een rustiger leven buiten de stad, trekt mensen aan. Verder is er een traditie van extreemrechts. Reeds bij de eerste doorbraken van het Vlaams Blok waren er actieve kernen in de Denderstreek. De afgelopen jaren heeft D’Haeseleer met Forza Ninove een lokale dienstverlening uitgebouwd. Van mensen helpen met het invullen van een belastingbrief tot het tekenen van elk rouwregister van een inwoner uit Ninove. Waar andere partijen zich steeds meer beperken tot marketing, is Forza Ninove lokaal ingeplant.
In een context van enorme sociale problemen en een gebrek aan antwoord daarop, zowel door de nationale politiek als de lokale partijen, en bij gebrek aan een voldoende aanwezige arbeidersbeweging die doorheen collectieve strijd echte antwoorden biedt voor individuele problemen, kan extreemrechts scoren. Waar de arbeidersbeweging grotendeels afwezig is, groeit de ruimte voor andere krachten. Machtsdeelname door extreemrechts zal ongetwijfeld gepaard gaan met verdere aanvallen op de arbeidersbeweging en al wie niet in het kraam van extreemrechts past.
Welk antwoord kan de arbeidersbeweging bieden? Wonderoplossingen zijn er niet. Consequent bouwen aan een krachtsverhouding om sociale verandering af te dwingen, is de enige manier om de woede te richten tegen de echte verantwoordelijken voor de sociale tekorten en problemen. Het is een werk dat intensief is en tegelijk een programma vergt dat zich niet baseert op het beleid van het establishment, maar op de sociale noden van de overgrote meerderheid van de bevolking. Een offensieve en gedurfde klassenbenadering is de beste manier om samen voor een betere toekomst te strijden, en zo meteen de wanhoop waarop extreemrechts teert de kop in te drukken.
VB-voorzitter Tom Van Grieken was op het slotevenement van zijn partij optimistisch over de kansen dat het cordon sanitaire bij de lokale verkiezingen sneuvelt: “Er zit geen klein barstje in het cordon. Het cordon sanitaire staat op springen,” verklaarde hij. Het leek er nochtans eerder op dat hij wel optimistisch moest zijn om zijn troepen moed in te spreken.
Artikel overgenomen vanop blokbuster.be
Nadat de verhoopte overwinning zich op 9 juni niet volledig realiseerde en extreemrechts ondanks een enorm hoge score een ‘overwinningsnederlaag’ leed, heeft Van Grieken het moeilijk. Het scenario van een schokkende overwinning op 9 juni als springplank naar lokale bestuursdeelname na 13 juni, werd op 9 juni eigenlijk al geschrapt. Komt daar bij dat enkele van de hoogste scores werden behaald in gemeenten waar het Vlaams Belang amper over een lokale werking die naam waardig beschikt. En dan zijn er nog de aangebrande kandidaten, die misschien niet het resultaat maar wel de bereidheid tot samenwerking ondermijnen.
“Extremistische Vlaams Blokkers”
Het tweede hoogste resultaat, na dat van Ninove, haalde het VB in het West-Vlaamse Houthulst. De lokale VB-afdeling wordt er geleid door iemand die zich omschrijft als “Blokker van het eerste uur” met ook de opvattingen en subtiliteiten van dat eerste uur. Na zijn eerste publieke uitspraken kreeg lijsttrekker Jackie Vercamer een spreekverbod van zijn partij, om hem “tegen zichzelf te beschermen.” Een andere VB-kandidaat beweert overplakt te worden door Vercamer en roept op om de “extreme Vlaams Blokkers eruit” te zetten. Dezelfde kandidaat haalde eerder op zijn Facebook-pagina uit naar CD&V-voorzitter Mahdi omdat die de paus weigerde te ontmoeten. De naam en afkomst van Mahdi volstonden om hem te omschrijven als “een moslim aan het hoofd van een christelijke partij.” Dat komt van iemand die zegt dat het VB zich gematigd moet durven tonen en die bevestigt dat zijn partij bevolkt wordt door “extremistische Vlaams Blokkers.”
Het is niet enkel op het platteland dat dubieuze kandidaten de weg naar de VB-lijsten vinden. In de stad Brussel moest het VB afstand nemen van Emanuele Licari, die op de achtste plaats staat. Hij staat bekend als aanhanger van het Franstalige Nation, de Italiaanse fascisten van CasaPound en voorheen van de neonazistische groep L’Assaut. Licari was zelfs een tijdlang woordvoerder van Nation. Bij een eenvoudige blik op het verleden en de sociale media van Licari is het moeilijk om naast zijn openlijk fascistische opvattingen te kijken. Toch beweert het VB in Brussel dat de partij misleid is omdat Licari “informatie achterhield tijdens de lijstvorming.”
Van sommige kandidaten klink het excuus van ‘wir haben es nicht gewusst’ wel erg ongeloofwaardig. Dat was het geval met de 90-jarige Roeland Raes op de lijst in Aalter. De oud-ondervoorzitter van het VB en mede-oprichter van de partij is algemeen bekend. Zijn negationisme is dat ook. De wijze waarop Dewinter zijn Joodse kandidaat David Rosenberg (een ondernemer actief in vastgoed en medicinale cannabis) in bescherming nam door Raes te laten dumpen en weg te zetten als een “zwaar dementerende man”, was opmerkelijk. Raes is echter niet de enige negationist bij het VB. Zo is er Marleen Govaerts die in 2010 al in opspraak kwam omdat ze beweerde dat Auschwitz “fake” was. Letterlijk zei ze toen: “Het is een lege kazerne met wat materiaal door de Amerikanen daar geplaatst na de oorlog.” Govaerts is voormalig Kamerlid voor het VB en haar dochter is nog steeds parlementslid voor die partij. De partijtop kent haar dus en zag er geen graten in dat ze kandidaat is voor het VB in Knokke-Heist. Lokaal lijsttrekker Philip Claeys is gepokt en gemazeld in het Vlaams Belang, maar beweert nu dat hij niet op de hoogte was van die uitspraken.
In Leuven is er een gekende neonazi kandidaat op de VB-lijst. Koen Sweeck was een tijdlang woordvoerder van de neonazistische groep ‘Autonome Nationalisten’ en haalde het veroordeelde Griekse Gouden Dageraad als voorbeeld aan. Na zijn breuk met de Autonome Nationalisten bleef Sweeck actief onder neonazistische hooligans en groepjes gelinkt aan Blood&Honour. Nu beweert VB-lijsttrekster Huybrechts dat Sweeck dit verleden achter zich heeft gelaten en daarmee is de kous af.
In Hoboken staat David Vercruysse op de districtslijst van het Vlaams Belang. Hij was in 2000 de eerste die in België veroordeeld werd wegens negationisme, na de verspreiding van een Engelstalig neonazistisch tijdschrift. Werner De Gres uit Wilrijk is terug kandidaat voor de gemeenteraad in Antwerpen, ook al werd hij in 2022 door Van Grieken op non-actief gezet na racistische uitspraken over voetballer Didier Lamkel Zé. In Lubbeek is de lokale VB-voorzitster Nathalie Zaman-Piot grote fan van Jürgen Conings, de extreemrechtse militair die een terreuraanslag wilde plegen maar een einde maakte aan zijn eigen leven.
Zo zijn er nog tal van voorbeelden te geven. Het gaat verder dan de relatief onbekende kandidaten. In de Zevende Dag verklaarde lijsttrekker Filip Dewinter dat de bevolkingstoename van de afgelopen jaren in Antwerpen niet altijd “even kwalitatief” was. Blijkbaar zijn er volgens Dewinter ‘kwalitatieve’ en ‘niet-kwalitatieve’ inwoners. In propaganda van het VB in Deurne staan zaken als: “Door de voortschrijdende omvolking en groeiende diversiteit wordt ook het zwerfvuil- en sluikstortprobleem almaar groter” of nog dat de komst van migranten leidt tot “verloedering en onveiligheid” omwille van een “exotisch uitzicht” van het straatbeeld. Racistische haatpraat is nooit kwalitatief!
Houdt het cordon stand?
Schandalen rond lokale VB-kandidaten zijn een weerkerend fenomeen telkens er gemeenteraadsverkiezingen zijn. Het beperkt zich zoals gezegd niet tot de eerder onbekende kandidaten. Tom Van Grieken heeft er alles aan gedaan om zijn eigen verleden op te kuisen, maar antifascisten die al langer actief zijn weten dat hij gekend stond als straatvechter. Zijn kompaan Tom Vandendriessche is geen haar beter. Als scholier organiseerde hij al een gewelddadige fascistische militie om nadien onder meer via de champagnenazi’s van KVHV-Gent een opmars binnen het Vlaams Belang te beginnen.
Bij elk schandaal rond een lokale kandidaat wordt de verantwoordelijkheid naar de lokale afdeling doorgeschoven. Nochtans geven alle lokale afdelingen aan dat hun programma en kandidatenlijsten eerst door hogerhand moeten goedgekeurd worden. “Alle kandidaten moeten ook een fiche invullen waarbij ze onder meer op eer moeten verklaren dat ze een blanco strafblad en geen lopende rechtszaken hebben. En de partij controleert of ze geen wilde dingen hebben gezegd op Facebook,” zei een lokale VB-lijsttrekker in De Standaard.
Het aangebrande karakter van kandidaten zal de verkiezingsresultaten wellicht niet beïnvloeden. Er is internationaal integendeel een trend waarbij extreemrechts opzettelijk die vuile kant sterker naar voren schuift. Dit zagen we met de AfD in oostelijke deelstaten van Duitsland of nog met de Oostenrijkse FPÖ die antivax-toestanden moeiteloos koppelt aan allerhande complottheorieën en daar nog mee scoort ook. Dat is een uitdrukking van de steeds grotere vervreemding onder de bevolking. Wie voelt zich nog verbonden met hoe het er vandaag aan toegaat en de politieke verantwoordelijken daarvoor?
Langs de andere kant is het voor extreemrechts wel moeilijk om met een vuil profiel coalitiepartners te vinden. Zelfs met een rechterzijde die steeds meer elementen van extreemrechts overneemt, is dat niet evident. Het maakt dat de grootste kans voor het VB om lokaal te besturen nog steeds Ninove is, waar het kans maakt om als Forza Ninove een absolute meerderheid te halen. Volgens kopstuk D’Haeseleer zal ook in dat geval een coalitie met N-VA voorgesteld worden (vrij vertaald in VB-propaganda: ‘één kopen, twee krijgen, bij Forza Ninove krijg je er de N-VA gratis bij’). De Wever zegt dat zijn partij nergens in coalitie gaat met het VB, maar toch werden enkele dissidente geluiden genoteerd bij lokale N-VA-verantwoordelijken, zoals in Roeselare en het polderdistrict in Antwerpen (waar de facto het cordon in 2018 werd doorbroken toen het minderheidsbestuur van N-VA en CD&V afhankelijk werd van de snel tot onafhankelijke omgedoopte VB-lijsttrekster).
Het cordon sanitaire zal extreemrechts niet stoppen omdat het niets doet aan de voedingsbodem ervan. Wij verzetten ons tegen bestuursdeelname door extreemrechts omdat het een gevaar betekent voor mensen met een migratie-achtergrond, LGBTQIA+ personen, syndicalisten en al wie niet in hun plaatje past. Het biedt extreemrechts bovendien mogelijkheden van repressie en het actief bestrijden van organisaties die niet meestappen in een beleid van racisme, seksisme en andere vormen van verdeeldheid die uiteindelijk enkel in het belang van een kleine superrijke elite zijn. Verzet tegen extreemrechts is voor ons ook een strijd tegen een kapitalistisch systeem gekenmerkt door crisissen op alle vlakken.
Bij sommige uitspraken van extreemrechts weet je niet of je moet lachen of huilen. Toen Trump migranten ervan beschuldigde katten en honden te stelen om op te eten, moest Kamala Harris lachen. Nochtans staat ze zelf voor een beleid dat evenzeer vluchtelingen aanwijst als schuldigen voor wat fout loopt en staat ze voor meer repressie. Dat is dan weer om van te huilen. Of natuurlijk een reden te meer om ons te organiseren in strijd voor een andere maatschappij. Gelukkig groeit het besef van die noodzaak onder jongeren en werkenden.
Artikel uit maandblad De Linkse Socialist
Blame the system, not its victims
Op 21 september hield de ordedienst van het Vlaams Belang, de knokploeg Voorpost, een betoging in Antwerpen. Alle extreemrechtse clichés werden op een hoopje gegooid. Extreemrechts betoogde tegen ‘omvolking’, een samenzweringstheorie die beweert dat het establishment bewust de bevolkingssamenstelling wijzigt, en voor ‘remigratie’, het massaal deporteren van vluchtelingen en wellicht ook veel migranten die hier al langer wonen. Wat betekent het in de praktijk? Het terugsturen van de slachtoffers van genocide naar Gaza of van de oorlogsslachtoffers naar Soedan en andere landen. Met die boodschap wil het Vlaams Belang scoren.
Het zijn niet de migranten die het openbaar vervoer kapot besparen, ervoor zorgen dat er niet in sociale woningen wordt geïnvesteerd maar dat dubieuze projectontwikkelaars zich kunnen verrijken, of nog dat de zorgsector steeds meer aan de private belangen wordt overgelaten. Dat de 10% rijksten maar liefst 55% van het totale vermogen in handen hebben, is voor extreemrechts niet van tel. Naar beneden schoppen, is veel gemakkelijker.
Het ontmenselijken van vluchtelingen maakt dat ze als zondebok worden gebruikt om verdeeldheid te zaaien. Tegelijk moet er dan niet ingegaan worden op de redenen waarom mensen alles achter laten. Zelfs de evidente link met de vreselijke beelden van grootschalige vernietiging en verwoesting in Gaza wordt vakkundig uit de weg gegaan.
De Hongaarse premier Orban, een voorbeeld voor het Vlaams Belang, dreigde ermee bussen met vluchtelingen naar Brussel te sturen om zijn verzet tegen de Europese asielregels kracht bij te zetten. De reactie van de meeste traditionele politici in België was dat ze de bussen zouden terugsturen, Georges-Louis Bouchez daarentegen gaf Orban gelijk: “Hongarije heeft gelijk dat het weldenkend links de ware gevolgen van haar politiek toont.” Binnen dit debat wordt het voorstellen van vluchtelingen als objecten, ongewenste objecten die zo snel mogelijk terug geduwd moeten worden, als uitgangspunt door alle politici van rechts en extreemrechts aanvaard.
We verzetten ons tegen de repressieve aanpak van vluchtelingen met Frontex, het opsluiten van vluchtelingen in gesloten centra (gevangenissen dus), het subsidiëren van politierepressie in dictatoriale landen aan de Europese grenzen, het ‘illegaal’ verklaren van mensen of nog het verder besparen op de opvang zoals in de plannen van de Arizona-onderhandelaars te lezen was.
Dat koppelen we aan vastberaden strijd tegen de redenen waarom mensen op de vlucht gaan, van neokoloniale plundering over imperialistische oorlogen tot door winstbelang aangewakkerde klimaatverandering. Als we oproepen tot massaal protest met een arbeidersboycot en internationale stakingen tegen de genocide in Gaza, wordt dat meteen afgebrand door Bouchez en zijn vrienden in de raden van bestuur van grote bedrijven. Antwoorden op de redenen waarom mensen vluchten, is te ‘weldenkend’ voor hen. Opkomen voor een samenleving die de omstandigheden creëert waarin iedereen vrij kan gaan en staan waar die wil, vinden ze ‘polariserend’.
Extreemrechts stoppen
Het beleid van rechts en de gevestigde politiek maakt duidelijk dat zij geen antwoord op extreemrechts bieden. Zij organiseren de tekorten en de sociale spanningen om de winstmachines van hun bevriende kapitalisten op volle toeren te laten draaien. Tegelijk versterken ze de verdelende retoriek waar extreemrechts groot mee wordt. Wie daar nog enige twijfel over heeft: lees de Twitter-feed van Georges-Louis Bouchez. Of kijk naar de opnieuw ingevoerde symbolische grenscontroles in Duitsland.
Er is actieve strijd tegen extreemrechts nodig. De antifascistische betoging in Antwerpen op 21 september was daar een voorbeeld van. Er was een goede samenwerking tussen activisten die al dan niet lid zijn van een organisatie, rond een gedeeld inzicht in de noodzaak van actief antifascisme gekoppeld aan eisen voor maatschappijverandering. Met actief antifascisme wordt de ruimte voor extreemrechts beperkt en wordt gebouwd aan een krachtsverhouding om een alternatief voor de verdeeldheid naar voren te brengen.
Een getuige van het racistisch geweld afgelopen zomer in Groot-Brittannië vatte de groei van extreemrechts samen. “De drijfveer van het geweld is niet de moordaanslag, niet eens puur racisme, maar economische instorting en veertien jaar van doorgedreven bezuinigingsbeleid. De Conservatieven hebben de Britse samenleving uitgekleed: investeringen in huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg, jeugdclubs en welzijnswerk zijn afgebouwd. Alle stootkussens zijn weggehaald. We waren niet opgewassen tegen de klappen van de pandemie, de oorlog, de inflatie. Mensen komen in ademnood. Daarop entte zich een politiek van haat.”
De echte oplossing ligt in het samen organiseren van een strijd voor een samenleving gebaseerd op onze behoeften, niet op tekorten. Zolang er armoede, wachtlijsten voor sociale woningen en onzekerheid blijven bestaan, kunnen extreemrechtse groepen deze problemen misbruiken om mensen tegen elkaar op te zetten. Daarom komen wij op voor een socialistisch alternatief voor het kapitalistisch systeem, een alternatief dat de beschikbare middelen investeert in de sociale noden.
Het is onmogelijk om in de 600 woorden die ik heb voor dit artikel alle maatregelen uit de nota van De Wever op te sommen. Ik nodig iedereen uit om de analyses van de vakbonden, het dossier in deze krant of de nota zelf te lezen, want de uitdaging van de komende weken zal zijn om de ongekende omvang van de aanvallen die worden voorbereid te bespreken en onder de aandacht te brengen. We nemen best de tijd om met onze collega’s de voorstellen te ontleden en uit te leggen wat er gepland wordt. Dat is een eerste stap om hen bij de strijd te betrekken.
Door Karim, delegee ACOD
De toekomstige regering hoopt ongetwijfeld verdeeldheid te zaaien door elk van haar doelwitten gefaseerd aan te vallen. Het voordeel van dit lek is dat hun plan om iedereen aan te vallen nu duidelijk is. Op het menu van de aanvallen: besparingen op de budgetten van de openbare diensten (al in een erbarmelijke staat), nieuwe aanvallen op de pensioenen (het opleggen van de verhoging van de pensioenleeftijd tot 67 jaar is dus niet genoeg), leraren, werklozen (ga maar eens uitleggen aan de vele slachtoffers van collectieve afdankingen zoals bij Audi dat ze binnen twee jaar naar het OCMW moeten), het zorgpersoneel (hoe snel zijn de beloften na de Covid-crisis vergeten?!). Kortom, iedereen zal getroffen worden.
De kapitalistische maatschappij plaatst alle werkenden voor de noodzaak van een verenigd front. Tegenover deze aanval van historische proporties moeten we actief nadenken over de opbouw van een verenigd front van strijd door onze klasse. Als we onze levensomstandigheden willen beschermen, is er geen andere optie dan de weg van de strijd op te gaan.
De vele bedrijfssluitingen dragen bij aan dit sombere beeld en vragen om een dringende discussie in alle organisaties van de sociale beweging over een strategie van massale strijd tegen de toekomstige regering en voor het behoud van onze sociale verworvenheden. We zijn nogal sceptisch over de huidige strategie van de vakbondsstrijd bij Audi, we vrezen dat de strijd zal begraven worden voor hij echt begonnen is.
Er is echter potentieel. Op maandag 16 september kwamen we met duizenden op straat om onze woede en actiebereidheid te laten zien. Personeel van de onderaannemers van Audi liepen vooraan. De toespraken van de vakbondsleiders leken moedeloos, ze gaven geen uitdrukking aan de actiebereidheid op de betoging. Er kwamen geen vooruitzichten, geen eisen die ons toelaten om een bredere eenheid in strijd op te bouwen waarmee we ons ook kunnen verzetten tegen de toekomstige Arizona-aanvallen.
Kameraden, we staan tegenover een heersende klasse die haar belangen hardhandig zal verdedigen met een beleid dat een mix is van het slechtste van Thatcher en Trump. Kameraden, we moeten aan de slag. Discussiëren, druk zetten op onze vakbondsleiders, desnoods zonder hen acties op gang trekken. We kunnen het ons niet veroorloven om te verliezen. Samen kunnen we de aanvallen stoppen.
Iemand wiens naam ik me niet herinner, schreef lang geleden dat “bedeesdheid bij de slaven leidt tot stoutmoedigheid bij de tirannen.” Laten we niet bedeesd zijn, maar de strijd aangaan!
Op het congres van Vooruit moest Conner Rousseau zwaar uithalen naar N-VA om het Vlaams regeerakkoord te kunnen framen als iets waarmee erger vermeden werd. Hij beweerde veel van de “lelijke ideeën” van N-VA te hebben gestopt en tegelijk middelen afgedwongen te hebben voor welzijn en openbaar vervoer. Een nadere blik toont enkele vage sociale beloften, maar vooral veel rechts en verdelend venijn dat wel concreet is.
Sancties voor de ‘have-nots’, “zuurstof voor de markt” om hun winsten veilig te stellen
Het sanctionerende gehalte in dit Vlaamse regeerakkoord is opvallend. Het doet wat denken aan een keizer-koster-mentaliteit waarbij voor van alles en nog wat regels worden opgelegd. Tenminste voor wie niet als volwaardig wordt beschouwd: werklozen, vluchtelingen, sociaal huurders, anderstaligen … Daarbij wordt de toegang tot sociale rechten meer voorwaardelijk, individueler en in het bijzonder gelinkt aan taaleisen. Taalnationalisme als uitsluitingsmechanisme dus!
Het regeerakkoord pleit voor een “aanklampende bemiddeling en controle” van werklozen met snellere controles en sanctioneringen. Er moet sneller gestart worden met opleidingen. De rol van de VDAB daarin wordt beperkt tot de “regie” van het traject. “Enkel waar er geen privé of semipubliek opleidingsaanbod is, kan de VDAB dat zelf voorzien.” De private opleidingssector staat mooie tijden te wachten! Opvolging van werklozen kan ook meer op het lokale niveau gebeuren, waarbij de verplichte gemeenschapsdienst wordt uitgebreid onder de nieuwe naam van “samenlevingsjobs.” Het gaat om verplichte tewerkstelling na een jaar werkloosheid in taken voor lokale besturen, vzw’s en scholen aan 4,5 euro per uur bovenop de werkloosheidsuitkering. Waarom zouden lokale besturen nog personeel aan goede voorwaarden en lonen aanwerven als ze beroep kunnen doen op goedkoop dwangpersoneel? Het idee dat deze werkervaring een opstap is naar een reguliere job wordt op die manier ondermijnd.
Gezien het federale voorstel om de werkloosheidsuitkering in de tijd te beperken, wil de nieuwe Vlaamse regering meer inzetten op arbeidsbemiddeling van leefloongerechtigden. In aansluiting op het federale voorstel van een jacht op langdurig zieken krijgt de VDAB de verplichting om 12.000 terug-naar-werktrajecten per jaar te realiseren, wat tegen 2029 moet toenemen tot 20.000. Het uitgangspunt is niet dat er minder langdurig zieken zullen zijn. Dat zou ook vreemd zijn met een beleid dat geen antwoorden biedt op de redenen waarom mensen ziek uitvallen.
Anderstaligen moeten van deze Vlaamse regering eveneens een tandje bijsteken. Anderstalige nieuwkomers met schoolgaande kinderen moeten aantonen dat ze een inspanning doen om Nederlands te leren. Zonder bewijs van deelname aan een cursus door minstens één ouder verliezen ze de schoolbonus. Dit is het eerste punt rond onderwijs in het akkoord. Pas erna wordt ingegaan op de positie van leerkrachten. Dit gebeurt in erg vage bewoordingen zoals het “opwaarderen van de maatschappelijke status van het beroep.” Allemaal goed en wel, maar om dat te doen is er geld nodig. Een massaal plan van publieke investeringen in opleiding, infrastructuur en voldoende personeel is niet te vinden in het regeerakkoord. Zo wordt rond de infrastructuur enkel gezegd dat het “investeringsritme aangehouden wordt.” Lees: er komen geen extra middelen. De noodzakelijke massale investeringen waar het onderwijspersoneel eerder dit jaar voor betoogde, komen er niet. In plaats van meer middelen voor het hoger onderwijs, wil de Vlaamse regering het aantal studenten beperken met verplichte starttoetsen. De sancties zijn concreet, de beloften vaag. Het is een rode draad in het regeerakkoord. Als de scholen via het CLB het lokale sociaal beleid kunnen contacteren als “ouders moeite hebben om hun verantwoordelijkheid op te nemen,” doet dit vermoeden dat het eerder gericht zal zijn op sancties dan op het aanbieden van hulp. In een op sancties gericht beleid zijn er op alle niveaus kleine politieagenten nodig.
Het opleggen van regeltjes wordt verder aangevuld met het optrekken van het verplichte taalniveau voor sociaal huurders of nog de aanzet tot een breder hoofddoekenverbod bij de Vlaamse overheid onder het mom dat elk contact “als neutraal” moet ervaren worden. Het opleggen van regels gebeurt natuurlijk niet overal. De mogelijkheden van bezwaar tegen vergunningen wil de regering inperken. De actiegroep Climaxi stelt vast: “De combinatie van weinig klimaatinvesteringen en een minder democratische wetgeving is zowel voor lokale dossiers als voor het internationale klimaat nefast.”
De winstbelangen staan centraal in het regeerakkoord en er wordt gepleit voor een KMO-vriendelijk beleid. Tegelijk wil de Vlaamse regering bedrijfssubsidies onder de loep nemen omdat deze een “rem kunnen zijn op ‘creatieve destructie’.” Ook bij het verdedigen van de winstmachines en het doorsluizen van publieke middelen daartoe, wordt de controle dus overgelaten aan de ‘vrije markt’. Het is een indicatie dat publieke investeringen geen sociaal doeleinde hebben, maar gericht worden op de belangen van de grote bedrijven. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de extra investeringen in openbare werken.
Wat met de sociale beloften?
De extra investeringen in welzijn zijn een trofee van CD&V en Vooruit. Er komen (voorwaardelijk) 10.000 plaatsen bij in de kinderopvang. Dat is minder dan nodig, maar een noodzakelijke stap vooruit. Voor de Vlaamse regering gaat het niet enkel om een sociale dienst, maar ook om een “belangrijk instrument om de combinatie tussen werk en privé ook praktisch werkbaar te maken.” Rond werkbaar werk wordt voor de rest amper iets concreet gezegd in het akkoord. Omdat de maatregel rond kinderopvang vooral daarop gericht is, wordt ook de voorrang voor werkenden bevestigd.
De daling van de registratierechten voor de aankoop van een eerste eigen woning van 3 naar 2%, wordt voorgesteld als een maatregel om wonen meer betaalbaar te maken. De Wever had het echter meteen ook over “een stukje zuurstof voor de markt” omdat er “veel te weinig wordt gebouwd in Vlaanderen.” De connecties met de private projectontwikkelaars beperken zich duidelijk niet tot het lokale niveau. Het regeerakkoord stelt: “Als overheid faciliteren we de gezonde werking van de vastgoedmarkt en sturen we gericht bij waar nodig.” De noodzaak van een drastische uitbreiding van het aanbod van sociale huisvesting werd daarbij niet opgemerkt.
Als sociale maatregelen passen in de winstbelangen, zijn ze concreter in het regeerakkoord. Andere voorstellen blijven wel erg vaag. De belofte van Vooruit om alle schoolkinderen een gezonde maaltijd op school aan te bieden, is bijvoorbeeld sterk afgezwakt: “Als basisscholen en het betrokken lokale sociale beleid in collectieve ondersteuning willen voorzien rond gezonde maaltijden op school, kunnen ze een beroep doen op Vlaamse cofinanciering.”
Het gedeeltelijk herstel van de indexering van het groeipakket (de kinderbijslag) komt op een ogenblik dat de inflatie weer lager is, waardoor er voorlopig niets verandert. De sociale toeslag voor ouders met laag inkomen wordt niet geïndexeerd. En over het inhalen van het voorheen geleden verlies door de onvolledige indexering de afgelopen jaren, een verlies van 1 miljard euro, wordt uiteraard niets gezegd. CD&V mocht een trofee binnenhalen, maar het mocht niets kosten.
Rond het openbaar vervoer wordt in vage termen gesproken over uitbreiding van het aanbod. Inzake de noodzakelijke middelen wordt enkel gesteld dat de “investeringstoezeggingen uit het openbaredienstencontract met De Lijn nagekomen” worden. Meer middelen voor onderhoud en vervanging hebben als doel om “onze infrastructuur op peil te houden.” Tegelijk wordt de deur geopend voor fors duurdere tarieven. Met Annick De Ridder (N-VA) als nieuwe minister van Mobiliteit, is het duidelijk dat dienstverlening geen prioriteit zal zijn. De Ridder is een gekende en rabiate tegenstander van het openbaar vervoer. Twintig jaar geleden, toen ze nog liberaal parlementslid was, klaagde ze steen en been over de zogenaamd vele “lege bussen” die rondreden. Dat belooft dus weinig goeds.
De verlaging van successierechten kan overkomen als sociaal, aangezien steeds meer mensen voor hun oudere dag afhankelijk zijn van middelen die ze erven van hun ouders. Het is frustrerend dat daar een groot deel van verdwijnt via successierechten. De grootste bedragen van erfenissen zijn echter niet bij de werkende klasse te zoeken. De superrijken organiseren hun erfenissen veel efficiënter en hebben tal van achterpoortjes om op de veel grotere bedragen minder te moeten betalen. Dit versterkt en vergroot de ongelijkheid in de samenleving, erfenissen zijn voor superrijken doorgaans de belangrijkste bron van hun rijkdom. Het verlagen van successierechten zou volgens het regeerakkoord in eerste instantie gericht zijn op kleine en middelgrote erfenissen. Concreet is het nog niet en er wordt niets gezegd over hoe achterpoortjes voor de allerrijksten aangepakt worden. Dient een eventuele verlaging van onze erfbelasting als middel om het niet over de enorme ongelijkheidsmachine van het erfrecht tout court te moeten hebben?
De afschaffing van de jobbonus voor lage lonen treft 1 miljoen rechthebbenden op 2,5 miljoen werkenden. Die jobbonus was een paradepaardje van Open VLD en moest daarom verdwijnen. Met deze bonus werd het loon van werkenden aangevuld, zodat de werkgevers dat niet moesten doen. De bijpassing verdwijnt op termijn, enige druk op de werkgevers om zelf degelijke lonen te betalen is er niet.
Over de dienstencheques zou er naast het regeerakkoord een informeel akkoord zijn om de prijs te verhogen en de fiscale aftrek af te schaffen. Dit maakt dienstencheques duurder. Slechts een beperkt deel hiervan zou gaan naar het loon van het personeel in de sector, dat nochtans al lang actie voert voor echte loonsverhogingen.
Sterke oppositie nodig tegen zwakke regering
De onderhandelingen verliepen stroef, op het einde moest De Wever erbij gehaald worden om de laatste plooien glad te strijken. Er waren lekken over bitsige confrontaties, ook tussen N-VA’ers onderling (Demir versus Weyts en Demir versus De Ridder, waarbij De Wever moest tussenkomen). ‘Sterke Jan’ Jambon is al lang gelost, niet enkel omdat Conner Rousseau daarop aandrong. Enkele N-VA-sterkhouders van de vorige Vlaamse regering deden het niet goed inzake voorkeurstemmen op 9 juni. Het verlies van N-VA bij de Vlaamse verkiezingen (opnieuw een daling met 4 zetels nadat er in 2019 ook al 8 zetels verloren gingen), maakt dat Vooruit en CD&V relatief meer gewicht hebben. Om zijn congres mee te krijgen, haalde Conner Rousseau zwaar uit naar N-VA. Tijdens de onderhandelingen aarzelde Sammy Mahdi (CD&V) niet om naar de media te stappen met zijn eisen. Zelfs indien het alsnog gelukt is om voor de gemeenteraadsverkiezingen te landen, is de kans klein dat dit een stabiele en samenhangende regering wordt.
Bovendien is er een context van enorme tekorten en crisis op de terreinen waarvoor de Vlaamse regering bevoegd is. In De Standaard stelt Marc Reynebeau: “Onderfinanciering heeft al tal van Vlaamse kroonjuwelen, van onderwijs via zorg en sociale huisvesting tot openbaar vervoer, tot probleemgevallen gemaakt.” De PVDA merkt terecht op: “We zitten in een wooncrisis, het openbaar vervoer faalt en de tekorten in de zorg en het onderwijs zijn groot. Maar ondanks lange onderhandelingen leggen de N-VA, CD&V en Vooruit amper oplossingen op tafel. Wel komen ze met vage beloftes, zonder uit te doeken te doen waar ze gaan besparen.”
Het ABVV zegt tevreden te zijn met de aangekondigde investeringen in zorg, kinderbijslag, openbaar vervoer en onderwijs, maar stelt zich “ook nog veel vragen” omdat “de budgetten en de concrete uitwerking vaag blijven.” Bij het ACV wordt gelijkaardig gereageerd, met de waarschuwing dat “de commercialisering van de zorg geen duidelijke halt wordt toegeroepen.” BBTK Social Profit verklaart “voorzichtig optimistisch” te zijn over zorg en welzijn. “Er wordt een ongezien grote investering in de Vlaamse social profit aangekondigd,” aldus BBTK, dat echter ook moet erkennen dat er nog geen exacte cijfers beschikbaar zijn. Over de asociale aanvallen in het regeerakkoord blijft het ondertussen veel te stil in de vakbondsreacties.
De PVDA merkt op: “Wij gaan er de komende vijf jaar alles aan doen om de nodige investeringen in huisvesting, zorg, openbaar vervoer en het onderwijs af te dwingen.” Dat is een goede opstelling, die we best concretiseren met plannen inzake strijd. De uitdagingen zijn enorm, de tekorten blijven oplopen en deze regering zal die verder vergroten. Het regeerakkoord maakt duidelijk dat de deelnemende partijen ervan uitgaan dat de Arizona-regering op federaal niveau er komt. Dat betekent extra aanvallen op de werkende klasse en al wie het moeilijk heeft. De oppositie hiertegen mag niet beperkt worden tot sterke uitspraken, we moeten ons organiseren op elke werkplek en in elke buurt om doorheen strijd eisen rond onze noden te formuleren en te populariseren. Zo kunnen we een krachtsverhouding opbouwen waarmee we kunnen winnen. Als we dat niet doen, laten we ruimte aan allerhande valse profeten – van marketingboys tot extreemrechts vergif – die door verdeeldheid te zaaien de werkende klasse verzwakken.
Bij gebrek aan antwoord op het toenemend aantal mensen dat uitvalt wegens ziekte, is de jacht op de zieken geopend. Die jacht wordt uitgebreid tot al wie verdacht wordt van medeplichtigheid, van dokters tot ziekenfondsen. De nota van De Wever voorzag in een heel arsenaal aan maatregelen daartoe.
Door Geert Cool
Niet beperkt tot langdurig zieken, iedereen wordt geraakt
De aanvallen zouden zo goed als iedereen treffen. Zo wil De Wever de carensdag terug invoeren. Die maatregel houdt in dat een eerste dag ziekte bij een korte arbeidsongeschiktheid niet uitbetaald wordt. Tien jaar na de afschaffing ervan – in het kader van de eenmaking van het statuut van arbeiders en bedienden – wil de N-VA het voor iedereen terug invoeren. De nota van De Wever stelt dat dit nodig is om “oneigenlijk gebruik van korte periodes van arbeidsongeschiktheid zonder medisch attest tegen te gaan.” Tegelijk wordt korte afwezigheid zonder doktersbriefje (wat mogelijk is in grote bedrijven) op de helling gezet: werkgevers kunnen van deze maatregel afwijken “voor het geheel of een deel van de werknemers.” De onderliggende boodschap is duidelijk: wie ziek thuis zit, is een profiteur en “oneigenlijk” afwezig.
Net zoals er na de afschaffing van de carensdag op 1 januari 2014 geen toename was van het aantal ziektedagen, was dit ook na de afschaffing van de verplichting van een doktersbriefje niet het geval. De werkgevers klaagden dat meer werknemers zich één dag ziek melden. Bij de federale ambtenaren werd eveneens vastgesteld dat meer ambtenaren zich voor één dag ziek melden, maar tegelijk komen die sneller opnieuw werken en is het totaal aantal dagen ziekte van korte duur licht gedaald. Hetzelfde blijkt in de privé: volgens onderzoek van Attentia nam het kort ziekteverzuim in 2023 af tegenover 2022. Ook Acerta kwam tot de vaststelling dat het kort ziekteverzuim niet stijgt als gevolg van de afschaffing van het ziektebriefje voor 1 dag. (zie: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/01/05/ziekteverzuim-klimt-naar-recordhoogtes-werknemers-10-procent-va/)
Anders geformuleerd: als de nota De Wever het geeft over oneigenlijk gebruik van korte periodes van arbeidsongeschiktheid zonder medisch attest, is dat niets anders dan stemmingmakerij en het verdacht maken van wie een dag ziek thuis blijft.
Geen diagnose van waarom er toename is van aantal langdurig zieken
De strafste aanval in de nota van De Wever is die op de langdurig zieken. Zij moeten zo snel mogelijk terug aan het werk. Ongetwijfeld zijn er veel langdurig zieken die niet liever zouden willen dan een mogelijkheid om aan de samenleving bij te dragen. Het probleem zit echter meestal bij de kwestie van aangepast en haalbaar werk. Als werkenden uitvallen, komt dit doorgaans ofwel door fysieke gezondheidsproblemen ofwel door mentale overbelasting. Hierover zegt de nota van De Wever echter niets.
Van de bazen vraagt hij enkel in bijzonder vage termen dat ze een “werkomgeving” creëren “waar langdurig ziekteverzuim zo veel als mogelijk wordt vermeden.” Het blijft bij vriendelijk vragen en een tijdelijke niet nader bepaalde bijdrage aan het bedrag van de ziekte-uitkering die na de maand gewaarborgd loon wordt betaald. Die algemene regel zou meteen de sanctie vervangen die recent ingevoerd werd voor bedrijven met een groot aantal langdurig zieken. De verantwoordelijkheid van de bazen wordt dus veralgemeend en afgebouwd.
Wel dreigt een sanctie voor werkgevers die niet snel genoeg een re-integratietraject opstarten om hun zieke personeel “met een arbeidspotentieel” terug aan de slag te krijgen. Niet dat de bazen zich daar echt zorgen over hoeven te maken: er wordt voorzien in een grotere rol voor de regionale bemiddelingsdiensten en er kan voor tewerkstelling naar andere bedrijven gekeken worden. Oh ja, de baas kan vanaf de eerste dag ziekte een re-integratietraject opstarten.
Zieken die onvoldoende meewerken aan dit traject kunnen meteen gedurende zes maanden een deel van hun uitkering verliezen en nadien een nog groter deel indien geoordeeld wordt dat ze onvoldoende actief zijn inzake hun terugkeer naar de werkvloer. Kortom, als ze niet aan de slag gaan, komt dat omdat ze niet genoeg hun best doen. Zou de stress die dit alles met zich meebrengt een positief of een negatief medisch effect hebben op mensen met een burn-out of psychische problemen?
Financiering van dokters en ziekenfondsen afhankelijk van hoeveel zieken ze arbeidsgeschikt verklaren
Om de druk nog verder op te voeren, komen de dokters in het vizier. Een ziekte-attest moet volgens De Wever vervangen worden door een “geschiktheidsattest” waarin een dokter aangeeft waartoe de patiënt wel geschikt is. Wat dit concreet inhoudt, is onduidelijk. Moet een behandelde arts een overzicht geven van mogelijke jobs of handelingen die iemand wel kan uitvoeren? Om te vermijden dat artsen niet meestappen in dit beleid, voorziet de nota van De Wever in de mogelijkheid om wie “significant meer en/of langere periodes van arbeidsongeschiktheid voorschrijft” aan te spreken en “financieel te responsabiliseren” (lees: te sanctioneren). De gegevens daartoe moeten op basis van datamining verzameld worden. Bescherming van privacy en van de relatie tussen dokter en patiënt? Daar doen we niet aan mee onder N-VA-bewind!
Behalve de artsen worden ook de ziekenfondsen aangepakt. De Wever ziet een belangenconflict omdat adviserende geneesheren van de ziekenfondsen oordelen over de arbeidsongeschiktheid van leden van diezelfde ziekenfondsen. Het wil daarom de verantwoordelijkheid overdragen naar een nog nader te bepalen overheidsinstantie. In afwachting daarvan zou de financiering van de werkingskosten van de ziekenfondsen “meer afhankelijk” worden “van de mate waarin zij er effectief in slagen om langdurige zieken te re-integreren op de arbeidsmarkt.” Hiermee worden de adviserend artsen een kanjer van een belangenconflict opgelegd: de financiering van hun werking wordt afhankelijk van het aantal beslissingen die langdurig zieken arbeidsgeschikt verklaren. Een langdurig zieke arbeidsongeschikt verklaren, betekent snijden in de eigen werkingsmiddelen. Over de redenen waarom iemand arbeidsongeschikt is, wordt ondertussen uiteraard niet gesproken.
De ziekenfondsen hebben vandaag nog een zekere onafhankelijke positie tegenover de overheid. Dat is verdacht en onaanvaardbaar voor de N-VA. Niet dat er cijfers kunnen voorgelegd worden van vermeende laksheid bij adviezen over arbeidsongeschiktheid. Het is het principe dat telt: de controle moet gebeuren door een instantie die veel directer de bevelen van de overheden, in het bijzonder van de N-VA, uitvoert. In dat kader moet de “focus verschuiven van een grotendeels medische benadering naar een multidisciplinaire en meer arbeidsmarktgerichte benadering.” Mensen die ziek zijn medisch benaderen, getuigt voor de N-VA van een verkeerde focus. Het gaat niet om het wegnemen van redenen waarom mensen ziek worden of om een genezingsproces. Neen, zieken zo snel mogelijk terug aan het werk krijgen is de enige doelstelling. Ook de financiering van de bemiddelingsdiensten zou daarop afgestemd worden: de nota heeft het over samenwerkingsakkoorden met een “ambitieuze doelstelling en groeipad” in het “actieve bereik van re-integratie naar werk” waarbij er ook sprake is van “resultaatgerichte financiering.”
Hoe ouder de werkenden, hoe meer risico op uitval wegens ziekte. Meer dan driekwart van de langdurig zieken is 45 jaar of ouder. De sterkste toename van het aantal langdurig zieken is onder werkenden van 55 jaar en ouder. De belangrijkste redenen zijn psychische stoornissen (37,54%) en ziekten van het bewegingsapparaat en bindweefsel (31,88%). (https://www.vbo-feb.be/nl/nieuws/meer-dan-500-000-langdurig-zieken/)
Het pensioenbeleid van de opeenvolgende regeringen doet ons steeds langer werken. Dit leidt onvermijdelijk tot meer uitval wegens ziekte. Het komt er eigenlijk op neer dat ze ons doen werken tot we letterlijk niet meer kunnen. Om vervolgens wie uitvalt af te doen als luie profiteurs…
Hierover zwijgt de rechterzijde in alle talen. Het lot van wie ziek is, interesseert hen immers niet. De medische focus moet weg, de enige vraag is hoe die zieken terug aan de slag kunnen. Het probleem is overigens nog groter. Verschillende Arizona-voorstellen zullen het aantal burn-outs verder opdrijven. Op de gezondheidszorg wil De Wever bijvoorbeeld 300 miljoen euro besparen. Hoeveel extra zorgwerkers willen ze in een burn-out storten door onvoldoende middelen uit te trekken voor een degelijke zorgsector?
Geen individuele kwestie, maar een maatschappelijk probleem
De bedrijven willen zo productief mogelijk personeel. Langdurig zieken horen daar niet bij, er is immers het risico op herval en mogelijk is er nood aan een overgangsperiode waarin de werknemer minder productief is. Het is ook die drang naar steeds meer productiviteit die de werkdruk verhoogt en aanleiding geeft tot een toename van het aantal burn-outs en andere mentale problemen.
De nota De Wever speelt in op en versterkt onbegrip over langdurig zieken. Van verwijten dat het ‘hun eigen schuld’ is tot beschuldigingen van luiheid. Dit onbegrip wordt in stand gehouden door de dominante visie die burn-out beperkt tot een louter individueel probleem. Voor de bazen en politieke verantwoordelijken is dat een interessante visie, zo blijft hun verantwoordelijkheid buiten schot. Het antwoord kan eveneens beperkt worden tot het individuele terrein, inclusief een steeds grotere nadruk op sancties. Op die manier wordt sociale bescherming omgevormd van iets algemeen geldend tot een individueel ‘privilege’.
Klinisch psycholoog Paul Verhaeghe merkte jaren geleden al op: “De stoflong en de loodvergiftiging hebben plaats gemaakt voor stress gerelateerde aandoeningen die zowel het gezond zijn als het welzijn betreffen.” (https://m.standaard.be/cnt/dmf20131220_00897586) Daarmee legt hij terecht het verband tussen ziektes en de sociaaleconomische omgeving waarin ze voorkomen. Een dergelijk verband is voor De Wever en co taboe. Het resultaat is dat er geen correcte diagnose kan gesteld worden van het probleem en dat bijgevolg ook het antwoord niet kan werken.
Een antwoord door de arbeidersbeweging
Het kapitalistische systeem maakt ons letterlijk ziek. De druk van de winstmachines levert hen fenomenale winsten op, voor ons houdt het werkomstandigheden in die niet vol te houden zijn. De Arizona-onderhandelaars leggen de verantwoordelijkheid bij wie uit de boot valt omdat zelfs over het zieke systeem spreken taboe is.
Bescherming van de gezondheid van werkenden is steeds een belangrijk strijdpunt van de arbeidersbeweging geweest. Opkomen voor een gezonde werk- en leefomgeving en voor degelijke lonen, lag zelfs aan de basis van de organisatie van de werkende klasse.
Vandaag is er nood aan offensieve eisen voor betere arbeidsomstandigheden (zoals arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen), toegang tot rustmomenten, verlaging van de werkdruk en strikte medische opvolging van problematische werksituaties. Daarnaast is er nood aan voldoende personeel en middelen in sectoren die vandaag een grote uitval kennen, zoals zorg, onderwijs en de welzijnssector. Een collectieve kwestie zoals de toename van het aantal burn-outs en langdurig zieken vraagt collectieve antwoorden waarvoor de arbeidersbeweging moet strijden.
300 antifascisten betoogden vandaag door Antwerpen Noord. We protesteerden tegen een optocht van het extreemrechtse Voorpost, dat op het Conscienceplein de campagne van Dewinter wilde ondersteunen met racisme en haat. De antifascisten waren met dubbel zoveel als extreemrechts!
We trokken door de levendige wijk van Antwerpen 2060 met activisten van verschillende organisaties en antifascisten die geen deel zijn van een organisatie. Er was een opmerkelijke en erg welkome versterking van Franstaligen. De groeiende Coördinatie van Antifascisten in België (CAB) leidt effectief tot meer coördinatie waarbij we elkaar versterken. Blokbuster en Campagne ROSA waren aanwezig met zowel een ‘oude garde’ strijdbare syndicalisten als jonge activisten.
Op het einde was er een open mic waarbij gesproken werd door activisten van Actief Linkse Studenten, Anarchistisch Collectief Antwerpen, CAB, Antwerp for Palestine en LSP.
Op een ogenblik dat extreemrechts en rechts wereldwijd in het offensief gaan tegen migranten en vluchtelingen (van Trump over Orban tot de Duitse regering die terug grenscontroles invoert en Europese regeringen die brutaal geweld bepleiten met onder meer Frontex en gesloten asielcentra), is een antwoord vanuit de arbeidersbeweging nodig. Wij zeggen: blame the system, not its victims.
We staan voor solidariteit met vluchtelingen en staan mee vooraan in bijvoorbeeld het protest tegen de genocide in Gaza, terwijl extreemrechts zeker in Antwerpen die genocide openlijk steunt. Hoe hypocriet kan je zijn: steun geven aan het platbombarderen van Palestijnse gebieden en vervolgens eisen dat Palestijnse vluchtelingen teruggestuurd worden!?
Het besparingsbeleid dat de afgelopen jaren gevoerd is en die de N-VA nu een versnelling hoger willen schakelen, richt zich eveneens tegen migranten en vluchtelingen als onderdeel van een verdeel-en-heerspolitiek waarbij de levensstandaard van de volledige werkende klasse onder vuur ligt. Daar is strijd tegenover nodig!
Antifascistisch protest zoals vandaag in Antwerpen draagt daartoe bij!
Onder de foto’s kan je het pamflet lezen dat we vandaag verdeelden. (Foto’s door Laurent)
Stop racisme en fascisme!
Vandaag organiseert Voorpost een actie in Antwerpen voor ‘remigratie’ en tegen ‘omvolking’. Dit is niets minder dan een poging om de verkiezingscampagne van Vlaams Belang te versterken met racistische propaganda. Filip Dewinter, die het moeilijk heeft in Antwerpen, kan de extra steun van deze extreemrechtse groep goed gebruiken. Bij de laatste parlementsverkiezingen haalde Dewinter weinig voorkeurstemmen, het VB moest de PVDA voor zich dulden in hun historisch bastion. Het Vlaams Belang pompt nu extra middelen in de campagne om gezichtsverlies te voorkomen, en de Voorpost-betoging maakt hier deel van uit.
De gewelddadige racistische rellen in Groot-Brittannië laten overduidelijk het gevaar zien van dergelijke acties. Door het electorale succes van het Vlaams Belang krijgen groeperingen als Voorpost steeds meer zelfvertrouwen. Ze gebruiken termen als ‘omvolking’ en roepen op tot remigratie, maar dit is niets anders dan een strategie om de werkende klasse te verdelen en af te leiden van de echte oorzaken van de problemen in onze maatschappij.
Wij verzetten ons krachtig tegen de repressieve migratiepolitiek van Frontex (Europees Grens- en kustwachtagentschap) en tegen gesloten centra. Wij pleiten voor een humane aanpak die de rechten van migranten respecteert en hen niet criminaliseert. Migratie is vaak het gevolg van oorlogen, economische uitbuiting en klimaatverandering, problemen die één voor één veroorzaakt worden door het kapitalistische systeem.
Vlaams Belang zwijgt met klem over de oorzaken waarom mensen vluchten. Het staat immers aan de kant van het grootkapitaal, wat garen spint bij de talloze conflicten. Terwijl er een genocide aan de gang is in Gaza, steunt het VB het Israëlische regime onvoorwaardelijk. Niet omdat ze bij het Vlaams Belang nu ineens wel bekommerd zouden zijn om joodse mensen, maar om hun islamofobie nog wat meer in de verf te zetten.
Het zijn niet de migranten die De Lijn kapot besparen of die ervoor zorgen dat minister Diependaele (N-VA) sociale woningbouw verwaarloost. De tekorten aan publieke diensten, betaalbare woningen en sociale zekerheid worden veroorzaakt door een kapitalistisch systeem dat winst boven de noden van de bevolking stelt. Racistische groepen als Voorpost willen ons wijsmaken dat de schuld ligt bij migranten of andere kwetsbare groepen, terwijl de rijkste 10% van de Belgen maar liefst 55% van het totale vermogen in handen heeft.
Bedrijven zoals Audi, die miljardenwinsten maken, sluiten winstgevende fabrieken zonder enige verantwoordelijkheid voor de gemeenschappen die ze achterlaten. Over die vorm van ‘migratie’ zwijgen groepen als Voorpost. Ze hebben er geen boodschap aan zolang ze hun verdeel-en-heerspolitiek kunnen spelen.
De echte oplossing ligt in het samen organiseren van een strijd voor een samenleving gebaseerd op onze behoeften, niet op tekorten. Zolang er armoede, wachtlijsten voor sociale woningen en onzekerheid blijven bestaan, kunnen extreemrechtse groepen deze problemen misbruiken om mensen tegen elkaar op te zetten.
Strijd daarom samen met LSP tegen extreemrechts, racisme en het kapitalistische systeem, een systeem dat winst boven de mensen plaatst. De beschikbare rijkdom moet democratisch ingezet worden om tekorten in de maatschappij aan te pakken. Enkel zo kunnen we de voedingsbodem voor extreemrechts wegnemen en de basis leggen voor een socialistische samenleving zonder alle kapitalistische barbarij.
Het Vlaams Belang in Aalter zet Roeland Raes op de lijst voor de gemeenteraadsverkiezingen. Raes verblijft in een woonzorgcentrum in Aalter. Hij lag aan de basis van het Vlaams Blok en radicalere groepen zoals Voorpost. In 2010 werd Raes veroordeeld door het Brusselse Hof van Beroep wegens negationisme (ontkennen of minimaliseren van de holocaust). Zijn standpunten waren niet nieuw, maar deden in 2001 stof opwaaien toen hij ze op de Nederlandse televisie bracht.
Artikel overgenomen vanop blokbuster.be
In de jaren 1970 en 1980 werd de holocaust regelmatig ontkend door extreemrechts. Anti-Joodse standpunten waren niet uitzonderlijk. Toen Roeland Raes in 1976 een van de leiders van de nadien verboden privé-militie VMO (Vlaamse Militanten Orde) werd, publiceerde die groep een brochure onder de titel “Stierven er werkelijk zes miljoen?”. Raes lezers aan om het materiaal van holocaust-ontkenner Siegfried Verbeke grondig te lezen: “Zeker sinds de sluwe zakenlui met de holocaust-zwendel weer eens klassieke thema’s aanroeren zoals de zes miljoen verdwenen joden” was een brochure van Verbeke volgens Raes “het passende antwoord op de door links én israëlitische kringen geïnspireerde anti-Duitse en antirechtse hetze.”
In 2006 zei Raes in een interview met De Standaard: “In de jaren zeventig bestonden minder taboes over krasse taal of reminiscenties aan de jaren dertig en veertig. De maatregelen tegen ons waren toen niet zo uitgesproken en vastberaden.” ‘Herinneringen aan de jaren 1930 en 1940’ betekent in de praktijk het steunen van het nazisme en de collaboratie ermee. Na de stemming van de anti-negationismewet in 1995 (mee goedgekeurd door het Vlaams Blok onder grote druk) verklaarde Raes in het tijdschrift van Voorpost dat de collaboratie verantwoord was. In een interview met De Morgen zei hij dat er effectief joden omgekomen zijn, maar “of dit nu ten gevolge van vergassing is of van ziekten die in de kampen zijn uitgebroken, daar ga ik me vandaag tegenover u niet over uitspreken.” Hij voegde eraan toe dat hij de anti-negationismewet liever niet had gehad.
Roeland Raes speelde jarenlang een prominente rol bij extreemrechts. Hij was een van de oprichters van Voorpost, de groep die vandaag als ordedienst van het VB de bruine draad vormt tussen het VB en de meer extreme militanten. Hij was tevens een van de oprichters van het Vlaams Blok en werd meteen ondervoorzitter onder Karel Dillen. Bij de grote electorale doorbraken van het Blok raakte Raes verkozen in het parlement, maar bleef hij op de achtergrond in de media. Kopstukken als Dewinter en Annemans trokken de aandacht. De groei maakte dat het VB postjes kon uitdelen en daarvoor beroep deed op figuren als Raes. Eind 2000 werd hij afgevaardigd als politieke vertegenwoordiger in de raad van bestuur van de UGent.
Dat leidde tot massaal antifascistisch protest. Er werd een “Anti-Raes Comité opgezet door linkse studenten van diverse organisaties, waaronder de Actief Linkse Studenten. Het comité organiseerde protestacties en blokkeerde de toegang tot de raad van bestuur. Het protest vestigde de aandacht op de figuur van Roeland Raes. Een Nederlandse journalist die hem zou interviewen, had tijdens de voorbereiding ook contact met activisten van het Anti-Raes Comité. We wezen erop dat Raes meermaals de holocaust ontkende en het moeilijk had met de wet waarmee dit werd verboden. In het interview zou Raes zeggen: “Ik denk dat wat men ons heeft willen doen geloven, op bepaalde punten sterk overdreven is.” De uitspraken werden opgepikt door de Belgische media en brachten het VB in een lastig parket. Raes moest ontslag nemen als ondervoorzitter en als lid van de Raad van Bestuur van de UGent. Het dwong de rector om zich voor het eerst publiekelijk uit te spreken tegen de aanwezigheid van Raes en op Vlaams niveau werd een decreet opgemaakt om de politieke vertegenwoordiging in de raad van bestuur van de Gentse universiteit aan te passen.
Raes verdween van het voorplan, maar bleef achter de schermen een actieve rol spelen in het Vlaams Belang. In 2010 werd hij in hoger beroep veroordeeld en moest hij een schadevergoeding betalen aan het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding en aan het Forum van Joodse Organisaties.
Nu duikt Raes terug op een kieslijst van het Vlaams Belang op. Het gaat niet om een prominente plaats, hij staat 27ste op de extreemrechtse lijst in Aalter. Lokaal lijsttrekker Paul Beheyt zei daarover: “Hij kreeg een symbolische plaats, uit respect, want hij blijft een van de stichters van het Vlaams Blok.” De partijtop gaf groen licht voor deze kandidatuur. “Dat ene feitje mag de grote verdiensten van Raes niet duperen,” aldus Beheyt. “Feitje”? Zelfs over het eigen negationisme zijn ze negationistisch…
De kandidatuur van Raes zegt veel over de roots van het Vlaams Belang. Die partij komt voort uit de collaboratie met het nazisme en dat blijft een rol spelen. Raes was steeds brugfiguur tussen de meest extreme elementen en de publieke façade van de partijkopstukken. Het is ook vanuit die optiek dat hij aan de basis lag van de groep Voorpost, die komende zaterdag de Antwerpse straten onveilig wil maken met een betoging voor “remigratie” (deportatie van migranten) en tegen “omvolking” (een samenzweringstheorie met nazi-inspiratie). Zo wil Voorpost de campagne van Dewinter een duwtje in de rug geven.
Gelukkig is er antifascistisch protest. Een tegenbetoging start komende zaterdag om 14u op het De Coninckplein. Dergelijk protest is belangrijk om een tegengewicht te bieden, de ruimte voor extreemrechts te beperken en om de aandacht te vestigen op het voor bredere lagen van de bevolking onaanvaardbare neofascistische karakter van extreemrechts. Het is door aanhoudend antifascistisch protest in 2001 dat de ‘val van Raes’ werd bekomen. Die traditie zetten we zaterdag verder door strijdbaar antifascisme op straat te brengen in Antwerpen.
In 2001 publiceerden de Actief Linkse Studenten en Blokbuster een brochure over de strijd tegen Roeland Raes in de Raad van Bestuur van de Gentse universiteit. Daarin stond volgend portret van Raes.
Een portret van Roeland Raes (2001)
Eerste activiteiten binnen extreemrechts
Roeland Raes (°4.9.1934) werd op vrij jonge leeftijd politiek actief. Reeds in 1955 vervoegde hij de rangen van de Volksunie, op dat ogenblik nog een verzamelplaats van collaborateurs en andere extreemrechtse activisten. Raes werd verantwoordelijk voor de studentenwerking en speelde een leidinggevende rol in de Volksuniejongeren. Z’n politieke voorkeur werd ook snel duidelijk. Begin jaren ’60 werkte Raes mee aan het blad ‘Ter Waarheid’. Dit blad werd genoemd naar een gelijknamig blad als een tijdschrift uitgegeven door Joris Van Severen van het Verdinaso (Verbond van Dietse Nationaal Solidaristen) in de jaren ’20. Het blad ‘Ter Waarheid’ fusioneerde in 1964 met ‘Dietsland-Europa’ dat in 1968 het officiële blad zou worden van Were Di.
Het St. Maartensfonds staat bij ons vooral bekend als een organisatie van Oostfronters. Het werd in 1953 opgericht door ex-Oostfronters en ex-SS’ers. Het gaf het maandblad ‘Berkenkruis’ uit en had verantwoordelijken zoals André Van Hecke. In 1980 kende het fonds een afsplitsing waarin Van Hecke meeging: de organisatie Hertog Jan Van Brabant, dat het tijdschrift ‘Periodiek Contact’ uitgeeft en naar eigen zeggen meer op een traditioneel nationaal-socialistische lijn staat. De Oostenrijkse tegenhanger van het St. Maartensfonds en co wordt gevormd door de ‘Ulrichsgemeinschaft’, dat jaarlijks een bijeenkomst van oud-SS’ers organiseert. Elk jaar is er een feestrede ter ere van de collabo’s. In 1985 en 1990 werd de feestrede gedaan door Jörg Haider. In een toespraak erkende Haider de “opoffering van de soldaten van Duitsland die vrijheid gebracht hebben voor West-Europa”. In feestredes voor het St. Maartensfonds klinkt het gelijkaardig, Oswald Van Ooteghem hield eind jaren ’80 een feestrede en verklaarde over de Oostfronters: “Zij gingen om te strijden voor Vlaanderen en zij streden voort om Europa te behouden voor een overrompeling van het bolsjewisme. Onze oostfrontstrijders hoeven zich niet te schamen… hun strijd maakt deel uit van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd.”
In de jaren ‘60-’80 waren er geregeld activiteiten van ex-collaborateurs waar Roeland Raes z’n opwachting maakte. Zo was hij een graag geziene gast bij de activiteiten van het Sint Maartensfonds (SMF), een schimmige groep die z’n adoratie voor Adolf Hitler niet onder stoelen of banken steekt. André Vanhecke, uitgever van ‘Periodiek Contact’ was overigens nog kandidaat voor het Vlaams Blok bij verkiezingen.
Negationisme
Raes stelt dat hij in een publicatie die niet officieel van het Blok is “iets ruimer” z’n mening kan verkondigen. Hij stelt dat daar wellicht een zekere schizofrenie aanwezig is. Die schizofrenie werd bijzonder duidelijk bij de stemming over de anti-negationismewet. De volledige Blok-fractie stemde voor de wet, met enorm veel tegenzin. Er werd bovendien gesteld dat ze dit enkel deden omdat de tegenstanders teveel op dat punt zouden focussen. In het NSV-blad ‘Branding’ stond hierover een artikel van de toenmalige Antwerpse NSV-praeses (voorzitter), Roeland Buisseret (zoon van voormalig Blok-parlementair Xavier Buisseret die op de achtergrond is verdwenen nadat hij té handtastelijk was tegenover jonge meisjes, zoals het hoort in een “gezinspartij” wellicht…). Buisseret stelde: “uit goede bron vernemen we dat de meningen in het Vlaams Blok nogal verdeeld waren, maar de partijtucht vereiste dat er een gezamenlijk standpunt werd ingenomen”. Raes zelf maakte achteraf z’n standpunt duidelijk. In het door hem gesteunde blad van Voorpost stond een reactie op de oproep van Lionel Vandenberghe van het Ijzerbedevaartcomité waar opgeroepen werd dat nazi-collaborateurs hun verontschuldigingen moesten aanbieden voor hun misstappen. In het blad van Voorpost stond dat er geen enkele reden is voor dergelijke verontschuldigingen en dat de collaboratie verantwoord was…
Eerder maakte Raes z’n standpunt over de uitroeiing van joden en andersdenkenden onder het nazisme ook al duidelijk. In 1976 werd de VMO (Vlaamse Militanten Orde) overgenomen door de groep rond Buisseret-Raes-… Er werd onmiddellijk gestart met de publicatie van een brochure onder de titel “Stierven er werkelijk zes miljoen?” van Richard Harwood. In die publicatie wordt de holocaust ontkend. In het VMO-blad ‘Alarm’ werd hierover gesteld dat “alle Arlarm-lezers en VMO-militanten” opgeroepen worden om “aan de verspreiding van deze brochure mee te werken”. Drie jaar later was er in het blad ‘Haro’ opnieuw een bijdrage over de holocaust. In een dubbelnummer onder de titel “Holocaust, hoe lang nog?” werd van leer getrokken tegen de ‘vermeende’ holocaust. Dit nummer werd samengesteld door Siegfried Verbeke. Siegfried Verbeke deed er inspiratie op voor z’n later werk voor het ‘Vrij Historisch Onderzoek’ (V.H.O.), een dubieuze negationistische instelling dat haar activiteiten heeft moeten stopzetten omwille van de anti-negationismewet. Eerder werk van Verbeke, in ‘Haro’, werd door Roeland Raes in ‘Haro’ beschreven als volgt: “Zeker sinds de sluwe zakenlui met de holocaust-zwendel weer eens klassieke thema’s aanroeren zoals de zes miljoen verdwenen joden” zou de eerder genoemde Haro-brochure van Verbeke “het passende antwoord (zijn) op de door links én israëlitische kringen geïnspireerde anti-Duitse en antirechtse hetze”.
Haro stond overigens ook in voor de verspreiding van de Nederlandstalige vertaling van ‘Nürnberg ou la terre promise” van Maurice Bardèche. De vertaling werd verzorgd door Karel Dillen. In deze brochure wordt letterlijk gesteld dat de concentratiekampen, zoals Auswitch, na de oorlog zijn gebouwd met film-decors uit Hollywood en dit onder druk van de Joodse lobby.
Na de stemming van de anti-negationismewet was Raes iets voorzichtiger. In een interview met Marc Spruyt stelde hij dat er joden omgekomen zijn, maar “of dit nu ten gevolge van vergassing is of van ziekten die in de kampen zijn uitgebroken, daar ga ik me vandaag tegenover u niet over uitspreken.” Tot slot stelde hij “Ik ga u toch niet verbazen met te zeggen dat ik die wet liever niet had gehad.”
Racisme
In het verleden deed Raes een aantal bedenkelijke uitspraken o.a. over de joden. Zo stelde hij in het Nederlandse dagblad ‘Algemeen Dagblad’: “Joden zijn een probleem dat wij weinig bekijken omdat wij hier minder joden hebben dan Nederland. Maar ze hebben een eigen staat, dus een jood hoort in Israël.” Op een bijeenkomst die Raes bijwoonde van de Nederlandse NVU van de beruchte neo-nazi Joop Glimmerveen werd een pamflet verspreid dat stelde dat de bestraffing van de “on-arische profiteurs” niet zachtzinnig zou zijn. In dat pamflet werd volgende oproep gelanceerd: “Het is tijd om de straten van Nederland te zuiveren van staatsvijandig ongedierte.” Het is dan ook geen toeval dat Raes in 1979 nog een lovende bijdrage schreef over “Contribution à une éthique racisteé van René Binet.
Anti-vakbondsstandpunt
Het standpunt van Raes over vakbonden is veelzeggend. Volgens het Blok horen de vakbonden thuis op de lijst van subversieve organisaties. Over een vakbondsactie bij Exel in Diegem in 1995 stelde Roeland Raes een parlementaire vraag waarin hij een veroordeling vroeg van de vakbonden op basis van de wet tegen privé-milities. Een wet waar Raes zich overigens de details van herinnerde van de tijd van de veroordeling van de VMO begin jaren ’80…
De vakbond is niet de enige vijand voor het Blok en Raes. Ook de vredesbeweging begin jaren ’80 moest eraan geloven. Karel Dillen slaagde erin om in een parlementaire vraag te eisen dat zou opgetreden worden tegen deze “derde kolonne” van Moskou.
Vrouwen
“20 jaar geleden emancipeerde men de neger,10 jaar geleden kwamen de jongeren aan de beurt. Te oordelen naar bepaalde voortekens (zie sommige artikels in tijdschriften en filmen in de aard van de “apenplaneet”) zal men over 10 jaar de chimpasees emanciperen. Intussen, na de negers en nog juist voor de apen, emancipeert men de vrouw.” (Artikel in het tijdschrift Revolte , januari 1982, onder hoofdredactie van Roeland Raes.)
Rechtse revolte?
Na de verkiezingsoverwinning van het Blok in 1991 werd Raes parlementslid. In het blad Revolte, waar Raes tot 1989 hoofdredacteur van was, doet Voorpost een oproep aan haar parlementsleden: “Zij zijn het (…) die zullen bepalen of de rechtse revolte wordt ingezet. Wij betrouwen op hun beginselvastheid en op hun compromisloosheid. Houzee.” Roeland Raes was tot in 1989 hoofdredacteur van ‘Revolte’ en is ook vandaag nog steeds aanhanger van de organisatie ‘Voorpost’. Roeland Raes is dus één van de parlementairen op wie gerekend wordt voor “de rechtse revolte”… Raes stelde overigens over z’n standpunten dat hij in een publicatie die niet officieel van het Blok is “iets ruimer” z’n mening kan verkondigen. Hij stelt bovendien dat daar wellicht een zekere schizofrenie aanwezig is.
Internationale contacten
De contacten met neo-nazi’s zijn bijzonder duidelijk aanwezig bij het Blok. Over een politiek manifest van de Duitse NPD (berucht omwille van z’n aanslagen op vreemdelingen en linkse activisten en tevens bekend omwille van het verbod dat hen boven het hoofd hangt) schreef Raes dat dit “een goed voorbeeld van verwantschap met ons eigen politiek werken” was…
Op internationaal vlak speelde Raes een belangrijke rol in het ontwikkelen van contacten voor het Blok en bij het onderhouden van die contacten. Zo was hij jarenlang de contactpersoon in België voor de naar Argentinië gevluchte collaborateurs. In Argentinië werd na WO 2 een netwerk opgezet van gevluchte nazi-collaborateurs uit Vlaanderen. Er werd een blad gepubliceerd dat ‘De Schakel’ noemde. In dat blad was er steun voor het Vlaams Blok, maar ook voor het apartheidsregime in Zuid-Afrika en het regime van dictator Pinochet in Chili. In de redactie van ‘De Schakel’ vinden we tal van prominente nazi’s terug. Zo was er Leo Poppe, bij verstek ter dood veroordeelde ex-VNV senator of Renaat Van Thillo, voormalig leider van de “Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen”, een door de SS gecontroleerde organisatie die militanten ronselde om vrijwilligerswerk te verrichten in Duitsland. ‘De Schakel’ had ook een Vlaamse correspondent, met name Roeland Raes.
In Nederland onderhoudt Raes goede contacten met de NVU van Glimmerveen. In 1973 werd Roeland Raes zelfs medevoorzitter van deze fascistische partij. De NVU wordt vandaag geleid door Joop Glimmerveen en Constant Kusters, twee neo-nazi’s die goede banden onderhouden met Odal.
De historische beweging tegen de genocide in Gaza heeft een impact op veel jongeren. De campusbezettingen waren sterk en genoten een brede steun. Na een tijdelijke pauze in de zomervakantie werpt de vraag zich op hoe we het protest kunnen doorzetten. De sterktes van onze beweging voor de zomer zijn een goed vertrekpunt.
Artikel uit de septembereditie van De Linkse Socialist
De kracht van zelforganisatie
Aan de UGent probeerde de rector het protest voor te stellen als iets gestuurd door mensen van buitenaf. Dat was een leugen om een van de grootste troeven van de beweging te minimaliseren: de krachtige zelforganisatie van onderuit. Honderden studenten en personeelsleden waren betrokken bij de bezettingen aan de universiteiten. Ze namen de acties zelf in handen met democratische algemene vergaderingen, met tientallen discussies en werkgroepen, met eigen onderzoek en debat over actievormen en eisen.
De dossiers die opgesteld werden door activisten waren soms ronduit indrukwekkend en maakten het de autoriteiten moeilijk om de activisten met lege beloften weg te sturen. De zelforganisatie maakte het onmogelijk om het protest te negeren en zorgde ervoor dat repressie niet evident was. De brede sympathie voor het protest maakte het mogelijk om dit wekenlang vol te houden.
Een bezetting zorgt voor veel onderlinge gesprekken en uitwisseling van inzichten. Het maakt de solidariteit concreter, zeker als deze democratisch wordt georganiseerd. Langs de andere kant is een bezetting een erg intensieve actiemethode. Ook zonder bezettingen kunnen methoden als algemene vergaderingen echter doorgezet worden.
Aan verschillende universiteiten kwamen er toegevingen en werden samenwerkingsverbanden met Israëlische universiteiten en bedrijven gestopt of onder de loep genomen. Onder druk van protest, onder meer aan de Luikse luchthaven en met een betoging in Namen, besliste de Waalse regering om alle doorvoer van wapens naar Israël te verbieden.
Strijd loont dus! Zelfs indien dit niet volstaat om de genocide te stoppen, geeft het aan hoe we zaken kunnen afdwingen. Wat op relatief kleine schaal van een universiteit mogelijk is, kunnen we ook op groter niveau doorzetten.
Massale steun, grote betrokkenheid
De bezettingen gaven studenten en personeelsleden een mogelijkheid om zelf een actieve rol op te nemen en zich de beweging toe te eigenen. Die betrokkenheid is belangrijk en maakt het mogelijk om de bredere steun voor ons protest actief te mobiliseren. Elke bezetter is een propagandist van de beweging geworden.
Er waren al veel grote betogingen. Telkens weer was het verrassend hoeveel mensen bereid zijn om op straat te komen. Telkens weer bleek ook de kracht van internationale solidariteit. Acties en slogans in een land werden al gauw overgenomen in andere landen. Zo kwamen de campusbezettingen overgewaaid uit de VS. De golf van bezettingen inspireerde jongeren over heel de wereld en werd beantwoord met solidariteit uit de Palestijnse gebieden zelf.
Palestijnse studenten binnen de Groene Lijn hebben onder invloed van de internationale beweging eigen onafhankelijke organisaties op campussen opgezet, waaronder Jam`etna (جمعتنا) aan het Technion en het Gezamenlijk Comité van Studentengroepen aan Instellingen van Hoger Onderwijs (الهيئة المشتركة للكتل الطلابية في المعاهد العليا). Op 28 mei was er een actiedag met zowel Palestijnse als Joodse studenten. Aan de Hebreeuwse universiteit waren er 300 betogers tegen de invasie van Rafah.
Er is actieve solidariteit met strijd tegen alle vormen van onderdrukking en uitbuiting. Op de internationale vrouwendag waren er delegaties vanuit de Palestijnse beweging. Groepen als ‘Queers for Palestine’ namen deel aan de Prides. Enkel in Antwerpen was er repressie hiertegen. Twee activisten werden opgepakt toen de delegatie rond ‘Pride is a Protest’ de Pride aangreep om effectief te protesteren (zie pagina 15). Deze solidariteit is belangrijk. Het ondermijnt argumenten van het Israëlische regime dat zich voordoet als bastion van ‘democratie’ en zelfs van verzet tegen onderdrukking. Pinkwashing is veel moeilijker als het concreet beantwoord wordt.
Deze solidariteit kunnen we verder uitbouwen, ook binnen de arbeidersbeweging. Het zijn de werkenden die alles doen draaien. Zij kunnen export of doorvoer van wapens stoppen. De arbeidersbeweging kan ook op andere vlakken een rol spelen. Waar de campusbezettingen de georganiseerde steun van het personeel kregen, stonden ze veel sterker. Dit was onder meer het geval in Gent, waar de vakbonden een voorbeeldige positie innamen: steun in woorden én daden. Er waren tal van solidariteitsbezoeken van vakbondsdelegaties. Daar kunnen we verder op bouwen. Organiseren we bij de volgende Gaza-betogingen delegaties van werkplekken of sectoren?
Inzicht dat heel het systeem schuldig is
Als je eenmaal in actie komt tegen onrecht, kan je niet wegkijken van andere vormen van onrecht. Dat verklaart de steun aan protest voor vrouwenrechten of tegen LGBTQIA+fobie. Binnen de solidariteitsbeweging is er uitdrukkelijk aandacht voor andere conflictgebieden zoals Soedan of Congo. Deelname aan strijd maakt het mogelijk om solidariteitsbanden op te bouwen. Dit kan de komende maanden onder meer met het protest tegen de geplande afdankingen bij Audi of bij acties tegen extreemrechts.
Deze ervaringen wijzen in de richting van diepgaandere vaststellingen over de oorzaken van onderdrukking, uitbuiting en genocide. Heel het systeem is schuldig. Dat maakt het noodzakelijk om alternatieven te verdedigen die zich niet beperken tot onderdelen van dat kapitalistisch systeem, maar een breder antwoord formuleren.
Kunnen we vertrouwen op onderhandelingen of een ‘politiek akkoord’ om de genocide te stoppen? Velen hopen van wel, met een bredere kijk op het systeem weten we dat dit niet het geval is. Alles wat de werkende klasse ooit afdwong, was op basis van strijd waarbij de machthebbers toegevingen deden omdat ze bang waren dat ze anders nog meer zouden verliezen. Een massale anti-oorlogsbeweging dwong het Israëlische regime in 1982 om de oorlog in Libanon af te bouwen. Massaal protest is ook hoe de betogers in Bangladesh deze zomer een einde maakten aan het bewind van Sheikh Hasina. De zelforganisatie van de afgelopen maanden wijst in deze richting: we vertrouwen enkel op onze eigen krachten om tot verandering te komen.
Verandering betekent het einde van de genocide, de belegering en de bezetting. Het betekent ook een strijd voor massale investeringen in de heropbouw van Gaza en alle getroffen gemeenschappen. De middelen hiervoor moeten gehaald worden bij de kapitalisten in Israël, in de regio en de landen die steun gaven aan het genocidale offensief. Hun macht moet gebroken worden om plaats te maken voor socialistische verandering in de regio, zodat een einde kan gemaakt worden aan alle vormen van nationale onderdrukking en het recht op zelfbeschikking gegarandeerd wordt.
Strijd verder organiseren en coördineren
Voor de zomer zagen we de kracht van de studentenacties. Dit gewoon herhalen volstaat niet, we moeten opschalen. Er waren eerste stappen in de richting van meer coördinatie tussen de bezettingen. Samen staan we sterker, zowel qua mobilisatie als qua inzichten. Tijd nemen voor uitwisseling en democratische discussie en besluitvorming rond acties en eisen zou de beweging vooruithelpen.
Het zou het ook mogelijk maken om solidariteit met andere acties en bewegingen breder te delen en om onze eigen mobilisatie zo breed mogelijk te organiseren. Regionale betogingen, bijvoorbeeld in de vorm van afwisselende provinciale betogingen, kunnen opbouwen naar een momentum van nieuwe nationale en zelfs internationale actiedagen.
Daarnaast blijft discussie nodig over onze eisen en benadering. Hoe kunnen we effectief een einde maken aan de genocide, bezetting en onderdrukking? Welke krachten in de samenleving zijn daartoe in staat? Wie zijn onze bondgenoten en wie niet? Als we tegenover heel het systeem staan, is een verfijning en verdieping van ons programma nodig.
We verzetten ons tegen een regionale escalatie, tegen de moorden en demonstratieve aanvallen, tegen een invasie in Libanon. We eisen het einde van de genocide in Gaza, de terugtrekking van alle Israëlische strijdkrachten en zijn voor een vrijlating van alle gevangenen en gijzelaars. De aanvallen van het leger en de kolonisten op de Westelijke Jordaanoever moeten stoppen. Er is nood aan een programma van heropbouw van Gaza onder democratische controle van de bevolking. Hetzelfde is nodig voor alle getroffen gemeenschappen. Wij komen op voor een onafhankelijke democratische socialistische Palestijnse staat met gelijke rechten voor alle bevolkingsgroepen, we koppelen dit aan de strijd voor democratie en socialistische verandering in Israël en de regio, met een waarborg van gelijke rechten voor alle naties en alle minderheden.
