Category: Sociaal

Op zondag 4 maart protesteerden in Louise-Marie, een dorpje nabij Ronse, zo’n 250 mensen tegen de komst een stort. Boosdoener is OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffen Maatschappij) dat een voormalige zandgroeve wil omvormen tot stortplaats voor de kankerverwekkende stof asbest.

Verslag door Frederik De Groeve (frederik@kovver.com)

Ondanks een negatief advies van de stad Ronse dreigt een oude zandgroeve binnenkort tot een stortplaats voor de kankerverwekkende stof asbest te worden omgedoopt. In februari kreeg OVAM hiervoor groen licht van de provinciale milieuvergunningscommissie, tegen het advies in van het stadsbestuur van Ronse.

Hoewel de stof sinds 1998 niet meer mag worden gebruikt, worden tijdens afbraak- en renovatiewerken nog grote hoeveelheden asbest aangetroffen en verwijderd, denken we maar aan het Berlaymont-gebouw te Brussel. Gezien iedereen van dit gevaarlijke goedje af wil, hebben afvalverwerkende bedrijven hieraan een vette kluif. Het gerucht gaat de ronde dat OVAM een som zou hebben neergeteld van 1,4 miljoen euro voor de site in Louise-Marie.

In onze buurlanden is het verplicht om asbest te verwerken in glas alvorens het mag worden gestort. Dit om te voorkomen dat asbestvezels in de lucht terecht zouden komen, Ze kunnen bij inademing zware ziektes kunnen veroorzaken, zoals asbestose, mesothelioom en longkanker. OVAM voelt zich echter niet geroepen om grondige preventieve maatregelen te treffen en beweert doodserieus dat het volstaat om het gestorte asbest te besproeien met water om de verspreiding van de vezels tegen te gaan. Dat de zandgroeve gelegen is nabij een voetbalveld en enkele wandelpaden en op enkele tientallen meters van de bewoners van Louise-Marie laat de afvalstoffenmaatschappij volstrekt siberisch.

De bevolking blijft echter niet bij de pakken zitten. Er werden reeds een aantal bezwaarschriften ingediend en het voorbije weekend betoogden zo’n 250 bezorgde en boze inwoners en sympathisanten tegen de plannen van OVAM. Ze kregen daarbij een stevig duwtje in de rug van een colonne tractoren. De boeren uit de streek waren duidelijk ook niet opgezet met het geplande asbeststort.

Binnenkort beslist de bestendige deputatie over de aanvraag van OVAM. Het is nog even bang afwachten, maar het is nu al duidelijk dat de ongeruste buurtbewoners niet van plan zijn om zomaar met het leefmilieu en de volksgezondheid te laten sollen. Meer en hopelijk goed nieuws hierover kan u binnenkort verwachten.

Wat na de aandacht voor het milieu in de verkiezingscampagne? Dat was de opening van het edito van Le Soir op 13 februari. We moeten ons echter ook afvragen op welke wijze de verkiezingscampagnes van de traditionele partijen echt "groen" zijn. Het is immers duidelijk dat de discussie ook na 10 juni zal worden verder gezet.

Vincent Devaux

De centrale vraag is welke partij bereid is om in te gaan tegen de fundamenten van een samenleving waar enkel de belangen van de aandeelhouders en de winsten van tel zijn. Hoe kunnen we anders tot de radicale veranderingen komen die nodig zijn om de energiereuzen aan te pakken. De energiemultinationals beschikken vandaag over een immense impact op het functioneren van de samenleving (energiekeuze, middelen voor onderzoek naar alternatieve energie, controle op de winsten die voor dergelijk onderzoek zouden kunnen worden ingezet).

Alle verklaringen van de traditionele partijen rond milieu en ecologie hebben weinig geloofwaardigheid zolang niet wordt aangegeven hoe er een fundamentele verandering kan worden bekomen. De traditionele partijen, groenen incluis, hebben het over hervormingen die moeten kaderen in de huidige neoliberale logica. We weten wat hervormingen vandaag inhouden: ons meer laten betalen terwijl tegelijk het patronaat steeds meer cadeaus krijgt.

De liberale MR kwam reeds naar voor met het voorstel om een CO2-taks in te voeren op auto’s of voor wie veel energie verbruikt voor verwarming. De villa van MR-voorzitter Reynders zal wellicht wel goed geïsoleerd zijn, maar niet iedereen kan zich dat permitteren. Dit soort voorstellen zou vooral de werkenden en hun gezinnen raken, maar zou uiteindelijk niet leiden tot grote veranderingen. Of is men de ecotaksten reeds vergeten?

Ook de groene partijen hebben geen alternatieven op milieuvlak. Groen heeft het over de nood aan een “energierevolutie”, maar ziet ook wel heil in een CO2-taks of in wegentol zoals in Londen. Ecolo gebruikt de slogan van een “Verenigde Naties voor het klimaat”. Waar is de VN echter ooit ingegaan tegen de belangen van de grote multinationals?

Als we de traditionele partijen laten doen, zullen het de arbeiders zijn die de “hervormingen” moeten betalen via allerhande taksen. Minister van leefmilieu Bruno Tobback stelde dat hij wel een aantal oplossingen ziet, maar niet weet hoe hij daarna nog de verkiezingen kan winnen… Wellicht doelde hij daarbij niet op de stemmen van oliepatroons.

Er zijn heel wat middelen aanwezig. In 2006 maakten de 5 grootste oliemultinationals samen 120 miljard dollar winst. Deze bedrijven hebben natuurlijk geen belang bij de ontwikkeling van alternatieve energie of onderzoek daarnaar. Neen, de winsten verdwijnen in de zakken van de aandeelhouders. Wat naar onderzoek en ontwikkeling gaat, dient enkel om de winsten verder te vergroten. Exxon Mobil beloofde bijvoorbeeld 10.000 dollar aan iedere wetenschapper die artikels publiceert waarin brandhout wordt gemaakt van het klimaatrapport van het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change.)

Om een alternatief te bieden op de steeds sterker ontwikkelde ecologische crisis, is het noodzakelijk dat we de controle krijgen over de productiemiddelen, de rijkdommen en de organisatie van de sleutelsectoren. Die bedrijven moeten onder de controle van de bevolking worden geplaatst zodat democratisch kan beslist worden over de toekomst van onze planeet. Enkel dan zal het mogelijk zijn om massaal te investeren in onderzoek naar alternatieve energie, degelijk en gratis openbaar vervoer,…

De traditionele partijen hebben tegenwoordig de milieuproblemen ontdekt. Zo ondertekenden quasi alle Franse presidentskandidaten een “ecologisch pact”. De Franstalige politici, met Di Rupo op kop willen die retoriek overnemen en ook een rol laten spelen in de federale verkiezingen in dit land. Ook langs Vlaamse kant proberen de traditionele partijen zich allemaal van hun meest groene kant te laten zien.

Boris Malarme

Maar uiteraard hebben de traditionele politici het nooit over de winstdrift of de anarchie van de kapitalistische markt als oorzaak van veel sociale en ecologische problemen.

Meer betalen voor het milieu?

Zo zien we dat momenteel alle Franstalige partijen, dus ook het groene Ecolo, zich uitspreken voor de liberalisering van elektriciteit en gas in Brussel en Wallonië. Die maatregel werd op 1 januari ingevoerd onder het mom dat het zou leiden tot prijsdalingen. Dat gaat nochtans in tegen de politieke milieuretoriek van de laatste jaren. Daarin werd ons immers altijd gezegd dat de consument als verantwoordelijke voor vervuiling meer moest betalen om zo “geresponsabiliseerd” te worden.

De politici liegen bovendien als ze nu zeggen dat de facturen lager zullen zijn na een liberalisering. In Vlaanderen was er reeds in juli 2003 een liberalisering. Een recent dossier in Testaankoop stelt dat de elektriciteitsrekeningen sindsdien enkel maar zijn toegenomen. Bovendien betaalt de Vlaamse consument ook nog eens extra gemeentebelastingen na het verlies van gemeentelijke inkomsten omwille van de liberalisering.

Het argument dat er extra belastingen nodig zijn om de consumenten te “responsabiliseren”, gaat niet op. Een nieuwe belasting op de uitstoot van CO2 (bijvoorbeeld bij auto’s) is op zich geen nieuw idee. Het raakt vooral de arbeiders en hun gezinnen, terwijl de rijken in hun bedrijfswagens wel wat extra uitbuiting van de arbeiders zullen eisen om de winsten (na betaling van de extra belastingen voor hun bedrijfswagens) verder op te drijven. Tenslotte moeten we vaststellen dat het geld dat via ecotaksten en dergelijke wordt opgehaald, vaak niet wordt gebruikt voor ecologische doeleinden.

Een verhoging van bijvoorbeeld de benzineprijs biedt geen oplossing. In vergelijking met de vervuiling door de bedrijven, is de vervuiling van de gezinnen bijzonder beperkt. Bovendien zijn het niet de consumenten die kiezen welke producten er voor handen zijn. Met allerhande ecotaksen zijn het eens te meer de arbeiders en hun gezinnen die moeten betalen.

De liberalisering van de elektriciteit zorgt ervoor dat de energiesector niet langer in handen is van de publieke sector, maar gedomineerd wordt door de belangen van de privé waar enkel de winsten tellen. De collectieve belangen zoals dienstverlening, toegankelijkheid maar ook respect voor het leefmilieu, worden zo van de kaart geveegd. Private bedrijven zullen niet aarzelen om de elektriciteit af te sluiten van wie de facturen niet meer kan betalen.

Welke alternatieven?

Op dit ogenblik worden de meeste investeringen in wetenschappelijk onderzoek verricht door bedrijven die op zoek zijn naar nieuwe winsten op korte en middellange termijn. Op het vlak van energie wordt vooral onderzoek gedaan naar fossiele energie en niet naar hernieuwbare energie. Op dat terrein zagen we geen enkele belangrijke wetenschappelijke doorbraak.

Een aantal Europese landen stellen dat ze nu voorstander zijn van kernenergie, en er is momenteel een sterke uitbreiding van die sector (zo worden er momenteel wereldwijd 29 nieuwe kerncentrales gebouwd). Het argument dat gebruikt wordt, is dat deze energie niet zo vervuilend is omdat er geen uitstoot van gassen is. Over het radioactief afval wordt gezwegen, ook al is het niet duidelijk wat daarmee zal gebeuren op langere termijn.

Het is mogelijk dat een bepaald land maatregelen neemt op milieuvlak, maar het is even duidelijk dat de grote bedrijven niet zullen aarzelen om hetgeen hen afgenomen wordt voor milieumaatregelen elders terug te pakken. In naam van de concurrentie zal altijd wel een uitweg gezocht worden.

Om antwoorden te bieden aan de milieuproblemen zoals klimaatsverandering of de afbraak van de ozon, zal er op internationaal vlak een antwoord nodig zijn. De kapitalisten zullen echter niets doen als het hun winsten in gevaar brengt. Ze aanvaarden zelfs geen beperkte akkoorden. Dat zien we bijvoorbeeld in de VS waar het verdrag van Kyoto nog steeds niet werd goedgekeurd, ondanks het feit dat de VS in staat voor de productie van 25% van de broeikasgassen.

Er is nood aan een massaal programma om te investeren in onderzoek naar milieuvriendelijke energie, openbaar vervoer en andere methoden om rationeler met energie om te gaan. Indien de fossiele en nucleaire energie wordt afgebouwd, moet dit gepaard gaan met de aanwezigheid van alternatieven en de inschakeling van alle arbeiders uit de sector in andere economische activiteiten zodat er een behoud is van alle jobs en dat zonder loonverlies. Dat kan pas efficiënt zijn indien de energiebedrijven genationaliseerd worden en onder de democratische controle van de arbeiders staan.

De milieuproblemen zijn een directe verantwoordelijkheid van de paar honder multinationals die de wereldeconomie domineren en die om het even wat produceren, als het maar winst oplevert. Het milieu is verbonden met zowat alle aspecten van de productie van goederen en diensten. Een energieplan moet dan ook onderdeel vormen van een algemeen plan van nationalisatie en planning van het geheel van de sleutelsectoren van de economie. Enkel in een socialistische samenleving kan een antwoord worden geboden aan de ecologische problemen waarmee we vandaag worden geconfronteerd.

Naar aanleiding van een artikel op deze site over kapitalisme en ecologie, kregen we een lezersreactie van een arbeider uit Leuven. De lezersbrief is niet zozeer een kritiek op ons artikel, maar eerder een aanvulling. Heb je zelf ook opmerkingen over bepaalde artikels? Of wil je een artikel publiceren op deze site? Stuur ons dan een mail via redactie@lsp-mas.be

“De aanleiding voor dit artikel is een artikel van Vincent Devaux op 2 januari 2007. Het klopt als een bus, maar ik denk nog iets te kunnen toevoegen omdat ik dingen toevallig oppikte uit de media of omdat ik er over nagedacht heb, zaken die Vincent zijn mening enkel gaan versterken.

Vincent vraagt zich af of het al te laat is of niet. Volgens een documentaire die ik deze week zag, heeft de steenkoolsmog die China de lucht inblaast – een smog die op 3 dagen de wereld rondreist – voorlopig ook een positief effect, ze zou nl. de opwarming gedeeltelijk afremmen. De juiste reden heb ik niet kunnen onthouden, maar het zou wel eens kunnen zijn dat wanneer we alle smog uit de lucht halen, dat de schade dan pas echt exponentieel zichtbaar wordt. Er zijn nu al de beelden van poolkappen…

We beseffen allemaal dat we slecht bezig zijn (te laat sneeuw in de Alpen, abnormale orkanen in de VS, 10 zandstormen ergens in Azië dit jaar terwijl er normaal 1 storm om de 50 jaar plaatsvindt, uitdrogende tropische rivieren, woestijnvorming en ik loop nu in putje winter in een trui rond). We mogen dan blij zijn met de goedkope Chinese producten die dankzij uitbuiting en steenkool waargemaakt worden, ik vraag mij af waarom we China geen kerncentrales leveren om het probleem op zijn minst uit te stellen tot er oplossingen zijn.

Als mens mogen we toch eens af en toe ons verstand gebruiken, maar kapitalisme doet dat niet op lange termijn? We proberen elkaar de grond in te kloppen uit winstbejag. Huidige commerciële praatbarakken (parlement) gaan het probleem niet oplossen. Zelfs de zoon van Koffie-Anan maakt zich schuldig aan corruptie (olie voor voedselprogramma in Irak) uit egoïsme. Soms moeten mensen niet aan hun eigen belangen denken, maar aan de volgende generaties.

Een belangrijke stap zou een geplande economie zijn, maar zover zijn we nog niet gezien de godsdienstoorlogen die ontstaan door een gebrek aan opleiding of onderwijs. Elke dag dat we op deze manier verder gaan is er een dag verloren in de strijd tegen de natuur voor zover het al niet te laat is. Survival of the fittest blijft ook voor ons een feit.

Wie denkt dat ik kerncentrales ga aanbevelen, denkt verkeerd. Maar steenkoolovens moeten morgen dicht. Wij kunnen dit, als we maar willen. Tijdens oorlogen kan de wetenschap ineens alles… Er wordt inderdaad veel te weinig geïnvesteerd in onderzoek naar hernieuwbare energie, de reden is vaak kortzichtige winst voor een individu of voor aandeelhouders die slapend rijk worden. Toch zijn er al enkele onderzoeken gebeurd, maar daar wordt maar weinig mee gedaan.

Ik las in de krant dat een parkje zonnepanelen van 800km² ons wereldwijde energieprobleem zou oplossen. Een utopie, zeg het maar… In Afrika leven er misschien wel een miljard mensen met een utopie. De utopie om hun eigen voedsel te kweken op onvruchtbare grond. Ze lopen dagelijks kilometers voor emmertjes slijk. Wij leven trouwens ook in een utopie, want de hulp die we hen sturen is nauwelijks genoeg om de rentes van hun leningen af te betalen. Stel u nu eens voor dat wij hun eten geven (koud kunstje) en zonnepanelen en we leren hun via propaganda hoe ze bouten in elkaar moeten draaien. Voor een miljard mensen is 800 km² een "kleinigheid", kijk wat mieren kunnen. Hoeveel km² kerncentrales zouden we nu wereldwijd hebben? De natuur bruist van de energie, voorlopig. Kernenergie is een knap staaltje wetenschap, atomen kapot schieten om water te koken, maar als dat kan dan kan het ook eenvoudiger. Onze natuur maakt nl. zelf kokend water op verschillende plaatsen.

Ik ben maar aan het suggereren, aan de wetenschappers om mijn ongelijk te bewijzen. Ik zie de natuur overal bewegen en dat is energie. Lang geleden maakten we brood op rivierkracht. Een maand geleden werd er door een Japanner een batterij op water en koolstof uitgevonden en ondertussen gaan we nog minstens 10 jaar verder met de chemische duracell. Ga desnoods 100 olifanten genetisch manipuleren (slechte oplossing) zodat ze toertjes lopen en turbines laten draaien, daarmee zou de rest van de biotoop gered zijn. Ik begin maar dom te doen, om aan te tonen dat wanneer we kernenergie gebruiken, op de maan rondlopen, dat we heus wel alternatieven kunnen vinden voor een probleem dat op nummer 1 van ons lijstje staat. Ik ben de eerste om onderwijs te krijgen en op de wetenschappelijke trein te springen, probeer het maar eens in dit systeem, daar zijn 4 doctoraten en duizenden euro’s voor nodig om dan afgeknald te worden als je wat gevonden hebt.

Met dit artikel geschreven door een gewone arbeider wil ik politiekers, wetenschappers en arbeiders inspireren. Soms moeten we ideeën van "domme" arbeiders samenleggen om tot een oplossing te komen. Bij deze doe ik een ode aan iemand die er niet meer is, maar ze vond politiekers nogal dom met hun gezever over het mestactie plan. Drop het dan in de woestijn was haar antwoord. Ik vrees dat ze gelijk heeft, maar we doen er niets mee. Op korte termijn is dat niet rendabel. Op lange termijn zal het de zoetste vruchten afwerpen…

---

Reactie

Over een aantal punten zijn we het niet volledig eens, maar het klopt effectief dat het kapitalisme vandaag niet in staat is om op langere termijn te plannen. Toch niet als dat de winsten op korte termijn kan ondermijnen. De kosten van de huidige vervuiling lopen inmiddels op, zowel economisch als menselijk.

Het is wellicht utopisch om als niet-wetenschappers pogingen te doen om alternatieven naar voor te brengen inzake energie. Dan wordt ons immers verteld dat zonne-energie nooit voldoende kan zijn om te voorzien in alle nodige energiebehoeften. Maar het klopt evenzeer dat er vandaag onvoldoende middelen in onderzoek naar alternatieve energie wordt gestopt.

LSP brengt geen utopische ideeën naar voor die kunnen worden afgeschoten door wetenschappers. We willen wel meer ruimte en middelen voor die wetenschappers om te werken aan alternatieven. In een geplande economie zou dat een evidentie zijn aangezien het voorzien in de behoeften van bredere lagen van de wereldbevolking ook impliceert dat rekening wordt gehouden met de behoefte om te leven in een veilige en gezonde omgeving.

Is een ecologisch kapitalisme mogelijk?

Het kapitalisme als maatschappelijk productiesysteem heeft in niet onaanzienlijke mate bijgedragen tot de opwarming van onze planeet. Deze opwarming is te wijten aan de verhoogde concentratie van ‘broeikasgassen’ (waaronder koolstofdioxide (CO2), methaan (CH4), …) in onze atmosfeer, die haar oorsprong vindt in de massale verbranding van fossiele brandstoffen (hoofdzakelijk niet-hernieuwbaar), ontbossing, industriële landbouw,…

Vincent Devaux

De socialistische bewegingen hebben hun strijd aanvankelijk vooral gericht tegen de meest directe gevolgen van de brutale uitbuiting waarmee de arbeiders geconfronteerd worden. Maar marxisten hebben sinds het midden van de 19e eeuw ook standpunten ingenomen tegen de gevolgen van dit systeem op het milieu. (1)

De gevolgen van de uitstoot van CO2 en andere gassen is reeds tientallen jaren bekend. In de VS verscheen in 1979 het rapport-Charney (naar de naam van een meteoroloog) in opdracht van de regering.(2) Dit rapport voorzag reeds een verhoging van de gemiddelde temperatuur, maar het kapitalisme redeneert steeds op korte termijn.

Vandaag kunnen we enkel vaststellen dat de experts destijds reeds een aantal terechte opmerkingen maakten. Vandaag wordt door een meerderheid van de wetenschappers toegegeven dat klimaatsveranderingen het gevolg zijn van menselijke activiteiten en dat deze veranderingen een bedreiging vormen voor het welzijn van miljoenen mensen.

Er zijn veel effecten van de klimaatsveranderingen: opwarming van de atmosfeer, opwarming en verzuring van de oceanen, afsmelten van ijsbergen, terugtrekken van de poolkap,… Wetenschappers onderzoeken nog steeds de omvang van de gevolgen van klimaatsveranderingen alsook de neveneffecten ervan.

In wetenschappelijke kringen wordt vaak gesproken over de zogenaamde "positieve retroactie", waarmee bedoeld wordt dat de sommige effecten van klimaatsveranderingen op hun beurt het tempo van de klimaatsverandering versnellen. Een beetje zoals de interesten op schulden de schulden soms doen toenemen. Dat sneeuwbaleffect zou op langere termijn enorme gevolgen hebben.

De directe gevolgen voor de mensheid zijn belangrijk: veranderingen in de biodiversiteit, toename van bepaalde ziektes (zoals cholera), toename van het aantal natuurrampen (overstromingen, hittegolven, orkanen,…). Volgens de perspectieven van de VN en het rapport-Stern, zouden er tegen 2010 zo’n 50 miljoen "milieu-vluchtelingen" zijn. Tegen 2050 zou het om 200 miljoen mensen gaan. (3)

Een groter bewustzijn rond deze kwestie?

Als we de media van de afgelopen periode mogen geloven, zouden de politici het probleem ernstig nemen. De documentaire van Al Gore, An Inconvenient Truth, wordt wereldwijd verspreid sinds oktober. Van 6 tot 17 november was er de twaalfde internationale conferentie over de opwarming van de aarde in Nairobi (Kenya). Enkele dagen daarvoor kwam het rapport-Stern uit, genoemd naar de vroegere topman van de Wereldbank.(4) In dat rapport worden de financiële gevolgen van de opwarming becijferd. Stern stelde dat de kosten kunnen oplopen tot 5.500 miljard euro tegen 2050. Hij voorspelde dat de opwarming van de aarde een impact kan hebben die vergelijkbaar is met de wereldoorlogen of de economische crisis van 1929.

Al die elementen zorgen ervoor dat de problematiek onder een ruimer publiek wordt bekendgemaakt. Maar ze hebben nog iets gemeen: het gebrek aan oplossingen voor de problemen.

Het Kyoto-protocol was erop gericht om de uitstoot van CO2 te beperken op internationaal vlak. Ondanks de beperkte doelstellingen in het protocol, werd het niet goedgekeurd door de grootste vervuiler op wereldvlak: de VS. (5) Ook Australië weigerde het verdrag goed te keuren en Canada denkt eraan om zich terug te trekken. Rusland heeft minder problemen na het ineenstorten van haar economie na 1990. Heel wat westerse landen kopen gezonde lucht van minder geïndustrialiseerde landen op om zo de Kyoto-normen te behalen…

De armste landen hopen op solidariteit van de rijkste landen, maar die komt er niet. De oplossingen die worden aangebracht zijn allemaal geschoeid op neoliberale en neokoloniale leest. CO2-quota’s vormen geen oplossing, het leidt er enkel toe dat de problemen geëxporteerd worden door onder meer het inplanten van vervuilende industrieën in het zuiden om zo de CO2 uitstoot in het noorden te beperken. Dat verandert niets aan de uitstoot op zich en de gevolgen ervan.

Vormt kernenergie een alternatief?

Het Kyoto-protocol wordt gebruikt als excuus om over te gaan tot de verdere uitbouw van de kernenergie als "enige geloofwaardige alternatief op olie". Minister van energie, Marc Verwilghen, baseert zich daartoe op het rapport van de commissie "Energie 2003" dat handelde over de energiebehoeften in dit land. Dat rapport stelde: "België moet… de nucleaire optie open laten en de sluiting van kerncentrales herbekijken." (6)

Een dergelijk standpunt komt overeen met de mening van de patroonsfederatie Agoria waar vooral de nood aan goedkope energie naar voor wordt gebracht. Thomas Leysen, voorzitter van Agoria en topman van de groep Umicore, liet zich in dergelijke zin uit.

Met zo’n standpunt wil men de discussie vermijden over de financiering van het onderzoek en de ontwikkeling van hernieuwbare energie. Daar wordt vandaag amper in geïnvesteerd waardoor de efficiëntie ervan beperkt blijft. Als er geen middelen zijn voor onderzoek naar andere energie, blijft kernenergie natuurlijk de enige optie. Ook al betekent dit dat er heel wat kernafval is dat een bedreiging kan vormen voor toekomstige generaties.

De OESO-lidstaten hebben de afgelopen 20 jaar zo’n 160 miljard dollar uitgegeven aan subsidies voor onderzoek en ontwikkeling van de nucleaire sector. Dat bedrag moet nog verhoogd worden met de kosten voor de behandeling van het afval en de veiligheid. De mogelijkheid van kernfusie zou echter ten vroegste functioneel kunnen zijn binnen 50 jaar…

Wat zou mogelijk geweest zijn moesten die enorme middelen gebruikt worden in het kader van een duurzame politiek waarbij er meer middelen zijn voor onderzoek en ontwikkeling van energie die rekening houdt met de bevolking en hun leefomgeving? Dat biedt natuurlijk geen garanties op fundamentele verandering, maar het kan wel een aanzet vormen. Een dergelijke houding is echter niet mogelijk in een markteconomie.

Hypocrisie en "oplossingen" op korte termijn

Vandaag wordt Al Gore opgevoerd als de spreekbuis van de verdediging van het milieu. Maar had Gore als medewerker van president Clinton in het Witte Huis niet zelf ingestemd met het lozen van dioxine in zee. Was hij niet mee verantwoordelijk voor het NAFTA-akkoord (7) waarin regelgeving over het leefmilieu werd beschouwd als "afwijkingen van de markt" waartegen moest worden opgetreden? (8)

Hoe zou Al Gore een radicaal beleid rond het milieu gevoerd hebben als hij president was geworden met de financiële steun van de oliesector? Een dergelijke vraag stelde de Duitse socialist Friedrich Engels zich in de 19e eeuw al toen hij het had over het probleem van de hygiëne in de industriële steden (9), maar het gaat even goed op voor de energiekwestie vandaag.

De burgerij heeft enkel oplossingen voor het milieuvraagstuk die op hun beurt opnieuw de situatie erger maken. Het antwoord van de burgerij op de problemen veroorzaakt door de kapitalistische productie bestaat er niet uit dat die problemen worden weggenomen. De problemen worden enkel verplaatst.

Zolang een samenleving de beslissingen over energie overlaat aan aandeelhouders die enkel aan hun directe winsten denken, in een systeem gebaseerd op concurrentie en competitie, zullen we tijd blijven verliezen en zal de situatie erger worden. Er moeten oplossingen gevonden worden voor de milieuproblemen en ook voor de sociale problemen. En het ene mag niet ten koste van het andere gaan.

Om iets te veranderen aan de wijze waarop vandaag met energie wordt omgesprongen, is het noodzakelijk dat de controle over de samenleving wordt overgenomen door de arbeiders en hun gezinnen op basis van strijd rond sociale en ecologische thema’s. De energiesector moet onder de democratische controle van de arbeiders komen, zodat het mogelijk is om onderzoek te doen naar energie die rekening houdt met de belangen van alle arbeiders en hun gezinnen.

We zullen steeds meer bewegingen zien en deze zullen niet beperkt zijn tot het zuiden, waar het probleem van klimaatsveranderingen sterker voelbaar is. Wij moeten deelnemen aan acties en bewegingen rond dit thema om er een socialistisch antwoord naar voor te brengen. De verdediging van ons leefmilieu is een sociaal thema dat verbonden is met de strijd tegen het huidige systeem.

---

Voetnoten

1. Zie o.a. Marx’ kritiek op de bodemuitputting (aangehaald en bediscussieerd in het boek "Marx’s Ecology", http://www.monthlyreview.org/marxecol.htm)
2. Courrier International Hors série "Trop Chaud": Hierin werd een artikel aangehaald van The New Yorker waarin dit rapport werd aangehaald
3. Le Soir, 18-19.11.2006, " Une vague de réfugiés environnementaux "
4. http://www.hm-treasury.gov.uk/independent_reviews/stern_review_economics_climate_change/stern_review_report.cfm
5. Met 5% van de wereldbevolking staat de VS in voor 25% van de totale CO2-uitstoot
6. Le Soir, " Le nucléaire resurgit ", 16.11.2006
7. Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst
8. Courrier International Hors série "Trop Chaud". Met referentie naar een artikel in The Independent van juni 2006
9. Het huisvestingsvraagstuk, Friedrich Engels