Category: Op de werkvloer

Jan Slangen

In de actieweek van 9 tot 12 juni is LSP op de verschillende acties voor koopkracht aanwezig met een pamflet dat we hier publiceren. De ondermijning van de koopkracht moet worden beantwoord met een verhoging van de lonen en een herstel van de index. Naast het herstel van een volledige index, zou een verhoging van de lonen met 1 euro per uur een goed begin zijn.

LSP-pamflet. (Dit is een licht aangepaste versie van ons pamflet na de eerste drie dagen van de actieweek)

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

> PDF-versie van dit pamflet
[/box]

De mythe van de vrije markt

“De beste remedie tegen armoede is niet minder, maar nog meer vrije markt”, aldus Verhofstadt (G8-top Genua 2001). De uitspraak kon net zo goed van Vandenbroucke (SP.a) of Leterme (CD&V) komen. De redenering? De vrije markt maakt uiteindelijk iedereen rijk, de één al vlugger dan de andere. Van die mythe blijft niets meer overeind. Wie destijds spaargeld belegde in hoogtechnologische aandelen (bijv. Lernhout en Hauspie), is eraan voor de moeite. Idem dito voor de honderd-duizenden huiseigenaars in de VS die zwichtten voor een aanlokkelijke hypotheeklening. Zij leven voortaan in tenten. In Europa is het zover nog niet. Maar van bedrijven als Nestlé en andere, die miljardenwinsten boeken door de stijgende voedselprijzen, terwijl miljoenen mensen honger lijden, hoeven we geen medeleven te verwachten.

Na de forse stijging van de voorgaande jaren zijn de huurprijzen vorig jaar alweer met 5% opgelopen, koophuizen met 15% en appartementen met 8%. Vooral door financiële speculanten werd brood op 1 jaar tijd 13% duurder, eieren 25%, pasta 25%, mazout 26% … Al 15% van de bevolking is intussen arm en voor het eerst komen ook hier werkende armen voor. Een patroon zoals die van Delhaize, die vorig jaar 25% opslag kreeg tot 2,6 miljoen euro, voelt dergelijke speldeprikjes niet.

“Acties minderheid “absurd”?

Na de fabels over “buikgevoelens” en “loon-prijs spira-len” komt het patronaat aandraven met het aloude verhaal over de competitiviteit van “onze” bedrijven. Alsof de recordwinsten, de uitkering van dividenden en de managerslonen nooit hebben bestaan. En de regering? Caroline Ven, tot voor kort directrice van de denktank van VKW, de meest rechtse der patroons-organisaties, verklaarde recent in De Tijd dat “de acties van een minderheid voor meer loon absurd zijn”. Ze probeert werkenden en uitkeringstrekkers tegen elkaar uit te spelen. Diezelfde Caroline werd door Leterme (van ACW-signatuur!) geselecteerd als hoofdeconome voor diens kabinet!

Eindelijk een actieplan; laat de basis oordelen en beslissen

In het voorjaar gingen tientallen bedrijven, vooral in de sectoren waar ons all-in akkoorden werden opgedrongen, spontaan in staking. Telkens met succes, zij het dat de patroons via loonboni of eenmalige premies, structurele loonsverhogingen trachtten te omzeilen. Ze kregen navolging van de Vlaamse ministeries, bij de NMBS en in de non-profit gaan stemmen op om het loonakkoord 2005-2010 te breken.

LSP wees er al eerder op dat we de werkenden niet bedrijf per bedrijf mogen laten strijden, maar dat deze beweging georganiseerd moet worden. Met de actieweek van 9 tot 13 juni kwam er eindelijk schot in de zaak. De opkomst was massaal en buiten de verwachtingen van de vakbondsleiding. Dit ondanks het feit dat de acties van bovenaf werden beslist i.p.v. op interprofessionele bijeenkomsten per gewest, en ondanks dat sommigen pleitten om te werken met quota op het aantal deelnemers en niet alle centrales even actief mobiliseerden.

De strijd is begonnen! Wat we nodig hebben om die te winnen zijn: gewestelijke interprofessionele vergaderingen om de acties te evalueren met de basis. We kunnen dan meteen een nationale actiedatum in het najaar bepalen, zodat regering en patronaat weet dat het ernst is en niet zomaar wat stoom aflaten. Misschien zelfs starten met het opzetten van actiecomite’s in de werkplaatsen om de mobilisatie vanaf nu voor te bereiden.

Maar zonder een politiek instrument zullen we ook niet ver komen. Dit heeft de stemming van het generatiepact in het parlement ons geleerd. Van de regering Leterme moeten we niet beter verwachten, integendeel. Waarop wachten de vakbonden om het initiatief te nemen voor een “syndicale partij”, één die bereid is en in staat is de arbeiders één te maken en de syndicale eisen ook politiek te verdedigen?!

LSP wil volgende eisen ter overweging aan de vakbondsbasis voorleggen:

• Meer koopkracht door meer loon en welvaartsvaste uitkeringen, zodat we niet zelf, via belastingsvermindering, onze opslag betalen
• 1€ opslag per uur
• Een index die de reële levensduurte compenseert, geen all-in akkoorden
• Afschaffing van de loonnorm, interprofessionele akkoorden die zoals vroeger geen loonplafond, maar een loonbodem bepalen (een minimum waarop iedereen sowieso recht heeft, zodat ook de zwakkere sectoren mee genieten)
• Voor collega’s die buiten het IPA vallen: het doorbreken van alle loonakkoorden langer dan 2 jaar, zoals het akkoord 2005-2010 bij de Non-profit
• Afschaffing van de BTW op basisnoodzakelijke producten
• Een massaal plan van publiek gefinancierde woningbouw

Om dit te betalen:

• Harde aanpak van de grote fiscale fraudeurs
• Vermogensbelasting op grote fortuinen

De jongste maanden waren we getuige van welke nefaste gevolgen het heeft om sleutelsectoren als energie en bankwezen over te leveren aan de hebzucht van de privé-sector. Als grote banken zich in moeilijkheden bevinden mag de overheid plots wel ingrijpen. Voor ons komt de controle in dergelijke sectoren toe aan de gemeenschap. Wij pleiten voor nationalisatie ervan onder democratische controle van de arbeidersbeweging en de gemeenschap in haar geheel.

Vandaag waren (onder meer) de Limburgse arbeiders aan de beurt om in actie te komen voor meer koopkracht. Met 4.000 aanwezigen overtroffen ze zeker en vast de verwachtingen wat aantal betreft, maar ook qua strijdbaarheid moesten ze niet onderdoen voor de actievoerders van gisteren en eergisteren. Uit verschillende bedrijven in de omgeving waren stevige delegaties gekomen, en ook hier was de delegatie van De Lijn opvallend aanwezig.

Sven De Deken

De arbeiders pikken het niet langer dat ze hun koopkracht er systematisch op zien achteruitgaan, terwijl de winsten en de toplonen elk jaar opnieuw recordhoogtes bereiken. Het is hen ook duidelijk dat enkele fiscale maatregelen zoals lastenverlagingen hen niet vooruit helpen, maar er integendeel enkel voor zorgen dat we de sociale zekerheid en diensten verder aantasten. Er moet dan ook een echte loonsverhoging komen, en we zullen niet tevreden zijn met enkele centiemen. Onze militanten droegen vestjes met daarop de eis voor “1 euro meer per uur”, een aantal syndicalisten vond dat nog te weinig. Echter niet alleen aan de koopkracht voor werkenden moet dringend iets gedaan worden. In de speeches werd ook aan de alarmbel getrokken wat de pensioenen en sociale uitkeringen betreft, die al jaren de stijging van de levensduurte niet meer volgen.

Voor de meeste arbeiders is het duidelijk dat we voor het optrekken van de koopkracht, en een beleid dat er op gericht is om die ook in de toekomst te kunnen bewaren, niet moeten rekenen op de traditionele partijen. Zowel de paarse als de oranjeblauwe coalities regeren in het belang van de rijksten in ons land, en proberen alle lasten en kosten af te schuiven op de gewone mensen. We hebben dringend een nieuwe arbeiderspartij nodig, die moet groeien vanuit syndicale milieus.

LSP was aanwezig met een kleine delegatie. We verkochten 18 exemplaren van ons maandblad en hadden enkele interessante discussies. Voor de actievoerders van vandaag was het duidelijk dat deze actieweek geen eindpunt mag zijn, maar moet gezien worden als een begin. De volgende weken zouden volgens hen (en ons) moeten gebruikt worden om een sterkere regionale actie op poten te zetten, die dan gepaard gaat met stakingspiketten aan de bedrijven, om dan als volgende stap een algemene nationale staking met een mars op Brussel te organiseren. Hopelijk heeft de vakbondsleiding oren naar de verzuchtingen van de basis, en stellen ze vrijdag op hun persconferentie een begin van actieplan voor dat nadien kan worden uitgewerkt door regionale interprofessionele vergaderingen.

Vandaag kwamen in Namen zo’n 4500 betogers bijeen voor de derde dag van de actieweek voor koopkracht. Dat was zowat het dubbele van wat werd verwacht. Ook in Namen bleek de actiebereidheid van de basis en de woede onder een brede laag. Dat bleek onder meer toen de betogers voor het Waalse parlement stonden, waar een binnenplein even werd bezet. Ook voor de zetel van de Waalse regering werd actie gevoerd.

LSP/MAS was aanwezig met een kleine delegatie en verkocht daarbij 48 exemplaren van het maandblad "Alternative Socialiste" (de Franstalige versie van Socialistisch Links). Ons pamflet werd goed onthaald en heel wat aanwezigen toonden interesse in ons materiaal. Zowel jongeren als syndicale militanten kwamen interessante discussies voeren en toonden zich bereid om deel te nemen aan onze werking en partij. Tegen het einde van de betoging was onze ploeg om tussen te komen al uitgebreid…

De media hadden het deze morgen nog over zo’n 15.000 betogers, maar uiteindelijk trokken zowat 20.000 mensen door de straten van Mons. Dit stadje in Henegouwen zal zich deze mobilisatie nog lang herinneren. LSP/MAS was aanwezig met haar campagnemateriaal voor meer koopkracht door meer loon. We verkochten 86 exemplaren van ons maandblad en een 20-tal aanwezigen gaven hun contactgegevens op. Enkelen willen rechtstreeks de discussie aangaan om lid te worden van onze partij. We publiceren straks enkele verslagen en interviews, maar in afwachting daarvan publiceren we al enkele foto’s.

Foto’s door Florian Valée

Voor de betoging in Bergen spraken we met Christian Delmotte, ABVV-afgevaardigde bij Lepage-Frère, een onderaannemer actief in industrieel onderhoud. Hij werkt in de kerncentrale van Tihange en beschikt over een grote portie kwaadheid. Volgens hem is hij niet kwader dan de anderen, of toch niet veel.

Christian, we zijn hier voor de tweede dag van de actieweek voor koopkracht na betogingen in Antwerpen en Luik. Waarom vind jij het belangrijk om hier vandaag te komen betogen?

CD: “We komen hier de algemene malaise aantonen. Het gaat niet om iets bijkomstig, maar om het brood op de planken van de gezinnen. Het feit dat er hier heel wat volk begint toe te stromen, is een uitdrukking van de ongerustheid van de arbeidersbeweging, onder meer inzake de index. Ook de kwestie van werk is problematisch, het feit dat we steeds minder kunnen doen met ons geld, de schulden van veel gezinnen of ook nog de pensioenen. Iemand die zijn hele leven heeft gewerkt om nog 1000 euro in de maand te krijgen, hoe kan die nog wat genieten van zijn oude dag? En wat zal er met onze kinderen gebeuren? Wat zal hun positie zijn als we nu niet reageren? Het gaat hier dus om een probleem van de samenleving.”

Het is vandaag exact een jaar geleden dat er verkiezingen waren en er is nog steeds een communautaire knoop…

CD: “Dat belangt ons niet aan. Hier gaat het om een oproep van de arbeiders en alle sectoren komen in actie. Dat is overigens niet beperkt tot België. Er waren ook de vissers of de boeren die geraakt worden door de groot-distributie. Er is een algemeen ongenoegen dat toeneemt.”

Er was op 15 december al een betoging voor koopkracht. We hebben lang moeten wachten vooraleer er nog een actie werd opgezet. Wat denk jij daarvan?

CD: “De basis is het niet bepaald eens met de wijze waarop de vakbondsleiding optreedt. We hebben gewacht op een ordewoord van onze leiding. Het feit dat er hier zoveel volk is, is ook daar een resultaat van. Maar waarom kwam er geen nationale staking? We moeten alles plat leggen zodat ze ons daarboven zouden horen en zouden ‘luisteren’. De betoging in Luik heeft gisteren het voorbeeld gegeven en ik hoop dat er hier straks evenveel betogers zijn. Maar het gaat niet enkel over de betogers in de verschillende steden hier, ook in andere landen begint er vanalles te bewegen. Kijk maar naar Frankrijk.”

Hoe is de mobilisatie in jouw bedrijf verlopen?

CD: “We zijn met iets minder dan 200 arbeiders en we werken een beetje overal met mensen die van overal komen. Ik werk in Tihange op 90 kilometer van bij mij thuis. Voor ons zou een nationale staking een manier zijn om gemakkelijker te mobiliseren. We hebben nu pamfletten uitgedeeld en veel gediscussieerd. Iedereen is het beu, het was niet moeilijk om dit thema aan te brengen. Maar ook de arbeiders die niet bij de vakbond zijn, hadden hier moeten zijn. Naast de delegees waren er nog enkele voortrekkers die actief deelgenomen hebben aan de mobilisatie en die ook actief zullen deelnemen aan de evaluatie van de betoging.

”We werken met een gemeenschappelijk vakbondsfront en dat werkt goed. Er was nochtans een beetje frustratie na de sociale verkiezingen omdat het ABVV de meerderheid van het ACV had overgenomen. We zitten echter in hetzelfde schuitje en we moeten laten zien wat we willen.”

Je werkt en militeert al enkele jaren. Wat denk je van de strijdbewegingen vandaag?

CD: “Er is heel wat potentieel en daarbij kunnen we lessen trekken uit strijdbewegingen van het verleden. In 1986 werkte ik bij ACEC, dat vandaag Alstom is geworden. Op dat ogenblik voerden we strijd voor de 36-urenweek. We hebben 13 weken gestaakt en het bedrijf bezet. En we hebben die 36-urenweek afgedwongen. Nadien werd die maatregel uitgebreid tot heel de regio van Charleroi, we hadden een voorbeeld gesteld.”

We moeten dus terugkeren naar het strijdsyndicalisme…

CD: “Ja, het syndicalisme dat zich beperkt tot dienstverlening is gevaarlijk. Dat leidt tot het ontstaan van baronieën in de vakbond. Ze mogen niet zomaar doen wat ze willen, ze zijn verantwoording verschuldigd. Enkel en alleen met onderhandelingen, wordt niet gemobiliseerd en bereiken we minder. Voor het komende Interprofessioneel Akkoord zal het niet makkelijk zijn, ze moeten niet proberen om ons te rollen. We zullen niet tevreden zijn als we slechts weinig krijgen. De gepensioneerden hebben het moeilijk en de arbeiders ook. Er zijn nochtans middelen genoeg aanwezig.

”Dit belangt iedereen aan, los van hun kleur. We moeten toegeven dat de balans van het dienstensyndicalisme zwak is en bouwen aan een krachtsverhouding om de strijd aan te gaan. Maar hetgeen ik nu zeg, kunnen anderen even goed zeggen. Kijk maar naar het spoor bijvoorbeeld. Ik ben van niemand bang, ik lever strijd voor de kinderen. Begrijp je wat ik bedoel?”

Op de betoging in Bergen spraken we met tal van betogers. We proberen hier enkele reacties samen te vatten om een beeld te geven van wat leefde in de onderbuik van de betoging.

Daniel is militant van het ABVV, Laurent van het ACV. Ze discussiëren samen en kwamen ook samen naar de betoging. Ze komen beiden uit Boussu en kennen elkaar al heel lang. Ze zijn ervan overtuigd dat we verenigd sterker staan in de strijd.

Daniel: “Het is tijd dat we iets doen, de kloof tussen rijken en armen blijft maar toenemen…”

Laurent: “En de regering wil…”

Daniel: “We moeten opkomen tegen diegenen die er dik inzitten, genre Reynders en alle politici, de baas van Belgacom en Electrabel. Op het ogenblik van de liberalisering werd ons gezegd dat het minder duur zou worden. Dat is een leugen, de prijzen nemen toch toe.”

Laurent: “Wie kan nog geld opzij zetten? In de index hebben we vandaag breedbeeldschermen en dat soort zaken? Waarom? En waarom benzine niet?”

Daniel: “Op het werk is het ook zo. Iedereen is nerveus en prikkelbaar omdat de druk toeneemt en we hebben daarnaast allemaal onze eigen problemen. Hoe kunnen we de eindjes aan mekaar knopen, waarom moet net nu het dak lekken waardoor we het moeten herstellen,… Dat heeft een impact op de werksfeer. We beginnen de dag als we op ons tandvlees zitten en we eindigen het op onze knieën. Het verandert nu wel een beetje. Onze baas heeft de druk voor vandaag wel gevoeld, terwijl hij met de betoging van 15 december niets van onze bekommernissen wou horen.”

Marc: “Ik werk in een steengroeve. Ik kom naar hier om onze stem te laten horen en het liefst zo luid mogelijk. Hopelijk zal er hierna echt verandering komen. We moeten allemaal samen in staking gaan. Betogingen zijn goed, maar volstaan niet om iets af te dwingen. De mobilisatie is zeker goed, we hebben er allemaal genoeg van!”

Onder de betogers merkten we ook enkele studenten op. François is een student die beelden komt maken van de betoging voor een schoolproject.

”Ik zou anders ook gekomen zijn, ook al zou dat met de examens misschien moeilijk zijn geweest. De huidige situatie doet ons vrezen voor de toekomst, ook al is het moeilijk om een exact beeld te krijgen van wat er gebeurt en wat er wordt gezegd. Ik heb er mijn twijfels bij dat de media een correct beeld brengen. Mijn vader werkt bij Duferco en ik weet dat het moeilijk is. Ik ben gevoelig voor de situatie van de arbeidersklasse vandaag, daarom ben ik hier op de betoging.”

Johan en Mélissa: “We zijn (nog) niet gesyndiceerd, maar kwamen de betoging toevallig tegen. De eisen raken ons, dus stappen we mee op. We willen verandering. De voedselprijzen slaan op hol. En ook de huisvesting is veel te duur. Als je werkloos bent, moet je voor een huurcontract soms een borg vinden die wel werkt, dat is niet makkelijk…”

“Het is dringend”, met die woorden vatte de regionaal secretaris van het ABVV het gevoel op de koopkrachtbetoging in Bergen samen. De problemen zijn talrijk, de woede is daar, het was zelfs af en toe moeilijk voor de sprekers van ABVV en ACV om zich verstaanbaar te maken. De woede werd luidruchtig geuit op de betoging.

De regionaal secretaris van het ABVV maakte een stand van zaken op, wat gepaard ging met uitroepen van heel wat aanwezige militanten. “De loonsverhogingen gaan volledig naar de prijsverhogingen. We hebben er genoeg van om de aandeelhouders van Electrabel rijker te maken. We hebben er genoeg van dat de inkomens uit kapitaal niet belast worden. Telkens een euro aan de kleine man wordt gegeven, krijgen de groten er 3. Diegenen die ons regeren, zullen moeten luisteren.” Het zijn maar enkele van de uitspraken van de regionaal secretaris.

De federaal secretaris van ACV Bergen-La Louvière nam vervolgens het woord: “Het gaat hier over een strijd tegen het kwade. En dat kwade is het neoliberalisme”. Hij vervolgde met een veroordeling van het misprijzen van de media en het patronaat tegenover de ongerustheid inzake de koopkracht. Op een bepaald ogenblik moest de spreker even zwijgen, niet omdat hij buiten adem was, maar wel om te wachten tot de syndicale militanten buiten adem waren. De reacties waren immers overweldigend toen de ACV-spreker stelde “dat die heren en dames van de politieke wereld beter eens een maand zouden proberen te leven met onze lonen”. Het verschil tussen de reële wereld en die van de politici die “perfect” lijkt, is bijzonder groot en was het voorwerp van heel wat discussies tijdens de betoging.

De spreker vervolgde met een antwoord op een aantal cijfers die de afgelopen dagen zijn naar voor gebracht als “antwoord” op de beweging voor koopkracht. Hij stelde: “We hebben in maart de grootste inflatie gekend sinds het midden van de jaren ’80. Als we onze consumptie moeten aanpassen, moeten we dan op klompen lopen in plaats van schoenen? De index volstaat niet. Heel wat prijzen gingen omhoog en we wachten in sommige sectoren al maanden opdat onze lonen de index zouden volgen. Diegenen met de laagste lonen voelen de minste prijsstijging hard aan.”

De regeringspolitiek kreeg het hard te verduren. Nochtans was het ook hier opvallend dat de MR als schietschijf werd gebruikt, terwijl de regeringspartners van PS en CDH er opvallend makkelijk van afkwamen. “We horen zeggen dat er geen geld meer is. Voor de kleine man! Er zijn immers ook de fiscale cadeaus. De grote bedrijven verdienen fortuinen met onder meer de notionele intrestaftrek. Wij moeten ons opofferen voor de luxe van anderen.”

Hierna volgende verschillende delegees van ABVV en ACV die duidelijk maakten dat werkenden amper rond komen met hun loon. “Als we niets doen, dan zijn we binnenkort allemaal daklozen.” Of nog: “Na de werklozen en de gepensioneerden is het aan de werkenden om arm te worden, maar toch zijn het de werkenden die alle inspanningen moeten doen.” Wat een tegenstelling met de lonen van de topmanagers: “Tot 4 miljoen euro, dat is het loon van arbeiders als die 220 jaar werkt”. Een ABVV-delegee gaf een openlijke kritiek op de regering: “In dit land hebben we een rechtse regering. Die bereidt een tweede Generatiepact voor en nieuwe maatregelen tegen de werklozen op een ogenblik dat de OCMW’s het al niet aankunnen.” Tegenover een premier die zich beroept op 800.000 kiezers, verklaarde een ACV-delegee: “De vakbonden vertegenwoordigen geen 800.000 kiezers, ze vertegenwoordigen miljoenen arbeiders.”