Zowat 400 syndicalisten van alle bonden, alle sectoren en gewesten, hebben deze ochtend de oproep van de bediendenbonden tot actie aan de Brusselse rechtbank beantwoord. Op die manier wilden ze het juridisch verzet ondersteunen tegen de eenzijdige verzoekschriften waarmee distributieketen Carrefour eind vorig jaar een feitelijk stakingsverbod had afgedwongen. Op 3 december had de rechtbank van Veurne de bedoelde verzoeksschriften reeds onwettig verklaard. Een nieuwe uitspraak ten gunste van de vakbonden zou een belangrijke overwinning betekenen voor het stakingsrecht.

Destijds aan Carrefour werden ook een aantal militanten van LSP door de gerechtsdeurwaarder betekent, een extra stimulans om er vandaag bij te zijn. We collecteerden peterslijsten voor onze verkiezingsdeelname, verkochten ons maandblad en deelden de pamfletten uit voor de solidariteitsbetoging met de arbeiders van Bekaert Hemiksem op 24 januari aanstaande. De rechtbank spreekt zich uit op 11 februari.

De bediendenbonden hebben ook in Brussel verzet aangetekend tegen de toekenning van de eenzijdige verzoekschriften waarmee stakersposten in de praktijk werden verboden. De strijd bij Carrefour is nu misschien wel voorbij, maar de discussie over het stakingsrecht en het recht op collectieve actie niet. Daarom gaan de bonden verder met hun juridisch verweer. Komende maandag wordt een actie gevoerd aan de Brusselse rechtbank.

Oproep van de vakbonden

COLLECTIEVE ACTIE IS EEN RECHT !

Justitiepaleis Brussel maandag 12 januari 2009 om 9 uur

De voorbije maanden vochten de vakbonden een bitsige principestrijd uit met Carrefour.

Inzet: de loon- en arbeidsvoorwaarden in de nieuwe hypermarkt te Brugge. Naar aanleiding van dit sociale conflict verzocht de warenhuisketen rechters in het hele land om de aangekondigde stakersposten te verbieden. In nagenoeg alle gerechtelijke arrondissementen werd dit verzoek ingewilligd.

De rechters verboden in vrij gelijkaardige bewoordingen ‘elke rechtstreekse en onrechtstreekse verhindering of bemoeilijking van de normale bedrijfsvoering van Carrefour’. Aan dit verbod werden imposante dwangsommen van 1.000 euro en meer per inbreuk gekoppeld. Vakbondsafgevaardigden aan het piket werden zwaar aangepakt, alsof ze misdadigers waren. Hun misdaad? Ze eisten gelijk loon voor gelijk werk voor hun collega’s in de Brugse Carrefourwinkel en vroegen de klanten om solidariteit.

Eenzijdige verzoekschriften, gerechtsdeurwaarders, politie met waterkanon en wapenstok; dit is een verregaande beperking van het recht op collectieve actie en stakingen!

Daarom hebben de bediendebonden verzet aangetekend. Op woensdag 3 december viel het verdict in een eerste zaak voor de rechtbank van Veurne. De rechter oordeelde dat het eenzijdige verzoekschrift ongewettigd was en volgde dus het vakbondsstandpunt! Dat is een eerste syndicale overwinning in de juridische strijd tegen het gebruik van rechterlijke bevelschriften in arbeidsconflicten.

Ook in Brussel stappen we naar de rechtbank om verzet aan te tekenen tegen een gelijkaardig eenzijdig verzoekschrift, gekoppeld aan dwangsommen. Onze advocaten zullen in de rechtszaal met vuur het recht op actie voeren bepleiten. En wij willen hun betoog kracht bijzetten door massaal aanwezig te zijn in en om de rechtbank.

Wil je mee protesteren tegen de aanval op het stakingsrecht?

Dan ben je van harte welkom : maandag 12 januari om 9 uur op het Poulaertplein, voor het justitiepaleis in Brussel.

De afgelopen weken en maanden lag het stakingsrecht in ons land steeds meer onder vuur. Verschillende acties bij Carrefour kregen af te rekenen met deurwaarders en zelfs fysiek geweld van de ordediensten om de stakersposten te breken. Ook elders werd het stakingsrecht ondermijnd. Open VLD diende zelfs een wetsvoorstel in om het stakingsrecht in de openbare sector wettelijk te ondermijnen (via minimale dienstverlening in gevangenissen, luchthavens en bij het spoor). Straks mag staken enkel nog als niemand het merkt…

Geert Cool

Waar komt het stakingsrecht vandaan?

Het is op basis van arbeidersstrijd dat het stakingsrecht werd afgedwongen. Bij de opkomst van het industriële kapitalisme werd alles eraan gedaan om de organisatie van arbeiders te verbieden. De vrijheid van ondernemen werd centraal gesteld en stond tegenover het recht van de arbeiders om zich te organiseren.

De wet Le Chapelier uit 1791 stelde dat iedere samenscholing van arbeiders was verboden omdat dit inging tegen de “vrije uitoefening van nijverheid en arbeid”. Dat is exact de redenering die door Carrefour werd gevolgd en de steun kreeg van onder meer een Brusselse rechter. De directie van Carrefour vroeg een verbod op “daden die de werkgever beletten zich de toegang tot de onderneming te verschaffen” omdat deze “feitelijkheden [vormen] die het recht op vrijheid van onderneming aantasten.”

De wet Le Chapelier uit 1791 ging samen met het Decreet D’Allarde uit hetzelfde jaar (bij ons ingevoerd in 1795) waarin de vrijheid van ondernemen algemeen werd vastgelegd. De directie van Carrefour baseerde zich in essentie op het decreet D’Allarde om dwangsommen op te leggen tegen de stakers. We gaan met andere woorden niet terug naar de negentiende, maar naar de achttiende eeuw.

Eind negentiende eeuw werd de wet Le Chapelier omgevormd tot het artikel 310 van het strafwetboek dat samenscholingen op het bedrijf verbood. Dat artikel werd in 1921 afgeschaft onder druk van de arbeidersbeweging die in actie kwam om haar rechten op te eisen: algemeen stemrecht, het recht om zich te organiseren,… De bewegingen op het einde van de Eerste Wereldoorlog kenden hoogtepunten met de Russische Revolutie van 1917 en de mislukte Duitse revolutie van 1918. De burgerij had schrik voor de kracht van de georganiseerde arbeidersbeweging en moest toegevingen doen.

Het stakingsrecht werd afgedwongen door arbeidersstrijd en werd meermaals juridisch erkend (onder meer in het Europees Sociaal Handvest). Stakersposten en wegblokkades vormen een onderdeel van het stakingsrecht en het recht om zich te organiseren. Dat werd in België bevestigd door verschillende rechtbanken (onder meer Cassatie in 1997 en het Hof van Beroep in Antwerpen in 2004).

Het recht op collectieve actie mag niet zomaar worden beperkt. Het Europees Comité van Sociale Rechten oordeelde enkele jaren geleden in een verslag over België dat vreedzame stakersposten een onderdeel zijn van het gewaarborgd recht op collectieve actie, waardoor dwangsommen tegen zo’n stakerspost niet aanvaardbaar zijn.

Het opzetten van stakingspiketten en zelfs van wegblokkades vormt een onderdeel van de vrije meningsuiting. Het Europees Hof van Justitie, dat niet bekend staat omwille van links-socialistische sympathieën, stelde dat de vrijheid van betogen (inclusief een wegblokkade) slechts uitzonderlijk kan beperkt worden (Schmidberger arrest van 2.8.2003).

Een antwoord op de juridische argumentatie

Op verschillende acties van personeelsleden van Carrefour en sympathisanten werden eenzijdige verzoekschriften betekend aan actievoerders. Er werd preventief een algemene rechterlijke tussenkomst gevraagd (en bekomen). Eerder werd de wettelijkheid daarvan betwist door onder meer professor Gilbert Demez van de UCL die het had over een overschrijding van de rechterlijke macht.

Wij namen zo’n eenzijdig verzoekschrift door en zochten naar de inhoudelijke argumenten. We vonden er drie: het eigendomsrecht, de vrijheid van ondernemen en het recht op arbeid.

Het recht van arbeiders om zich te organiseren op de werkvloer wordt ondermijnd omdat het in tegenspraak zou zijn met het “eigendomsrecht” van de patroon. Nochtans betwisten stakersposten niet de eigendom van het bedrijf. Neen, de stakersposten moeten weg om werkwilligen aan te voeren – het liefst interimmers die niet zeker zijn of ze kunnen blijven. Blijkbaar wordt de arbeidskracht van interimmers door het patronaat ook als haar eigendom gezien.

Het tweede argument van Carrefour was het recht op arbeid en loon van de niet-stakende werknemers. De directie baseert zich daarvoor op artikel 23 van de Grondwet waarin staat dat iedereen het recht heeft om “een menswaardig leven te leiden” en daartoe recht heeft “op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen.”

Collectieve onderhandelingen en het recht op degelijke arbeids- en loonsvoorwaarden staan dus even goed in de Grondwet. Het is geen toeval dat de liberalen dit artikel van de grondwet willen veranderen om er het principe van de “vrijheid van ondernemen” aan toe te voegen en het decreet D’Allarde in de Grondwet te verankeren. Nu hadden verschillende rechters geen dergelijke grondwetswijziging nodig om de directie van Carrefour te volgen in de toepassing van de “vrijheid van ondernemen”.

Samengevat wordt de juridische basis dus gevormd door een algemeen principe uit 1791 en een wel erg eenzijdige interpretatie van artikel 23 van de Grondwet. Wat hiervoor moet wijken, is het stakingsrecht en het recht op collectieve actie.

De advocaten van Carrefour vroegen (en verkregen) een rechterlijke beslissing waarin de “opdracht van de openbare macht” werd gepreciseerd: de politie moest “gevolg geven aan de opdrachten die de gerechtsdeurwaarder haar zal geven, desnoods door fysieke dwang te gebruiken om de vreedzame toegang tot de gebouwen te verzekeren.” Wie besliste over de opdrachten van de politie? Het patronaat!

Hoe het stakingsrecht verdedigen?

Er zijn juridische argumenten voor het stakingsrecht dat werd afgedwongen door arbeidersstrijd. De basis voor de stakingsbrekers blijkt erg beperkt te zijn, maar toch lijken zij steeds meer gelijk te krijgen bij de rechters. Er zijn gelukkig uitzonderingen zoals een Mechelse rechter die verklaarde dat het stakingsrecht een grondrecht is. Maar de meeste rechters laten het patronaat beslissen en geven hen middelen om deurwaarders te kunnen inzetten die bovendien beroep kunnen doen op de politie als eigen privé-militie.

Het gebruik van dwangsommen bij stakingen leidde reeds meermaals tot protest. In 2002 haalde een syndicale petitie 80.000 handtekeningen op en werd er onderhandeld tussen vakbonden en patronaat om een “herenakkoord” te sluiten, een niet afdwingbaar akkoord. Daarin werd door het patronaat beloofd om bij stakingen een gerechtelijke tussenkomst te vermijden. Van dit herenakkoord blijft niets meer over.

Voor de verdediging van het stakingsrecht kunnen we niet rekenen op het gerecht, het patronaat of de traditionele politici. Terwijl we uiteraard iedere stap voor de verdediging van het stakingsrecht steunen, zal het nodig zijn om een krachtsverhouding uit te bouwen waarmee in de praktijk afgedwongen wordt dat de patroons niet langer durven over te gaan tot het gebruik van eenzijdige verzoekschriften. Dat is hoe het stakingsrecht is afgedwongen en hoe het zal moeten worden verdedigd.

Uiteraard is het belangrijk om alle werknemers te overtuigen om aan de staking deel te nemen: als er geen werkwilligen zijn, kunnen de deurwaarders zelf aan de kassa van de Carrefour gaan zitten of de post gaan ronddragen. Daarnaast is de kracht van het aantal belangrijk: 50 of 100 mensen een bevelschrift betekenen is nog haalbaar voor een deurwaarder. Maar wat indien er 1.000 of meer militanten aan het stakingspiket staan? Na de precedenten van de afgelopen weken zullen er nieuwe volgen. Om ons recht op collectieve actie te behouden, zullen we er steeds opnieuw voor moeten strijden.

---

Oproep delegaties Total en Agfa

De ABVV-delegaties van Total en Agfa lanceerden een oproep tegen de tussenkomst van deurwaarders aan de stakersposten. Deze oproep werd reeds ondertekend door tientallen delegaties en militanten.

“Al jaren kennen we deze problematiek. En telkens worden er solidariteitsacties in elkaar gestoken. En telkens worden er oproepen verspreid om de getroffen kameraden te steunen. Ook de afgelopen week was dit thema weer brandend actueel. We hebben allemaal gehoord van Beaulieu, Carrefour, de rechtszaak van de kameraden van het Rode Kruis om er maar enkele op te noemen. De ondertekenende delegaties eisen dan ook dat er dringend werk wordt gemaakt van deze problematiek over de grenzen van de centrales heen. Vandaag zijn zij het en morgen wij.

“Het hart van de vakbond zijn de militanten die zich, dag in dag uit, inzetten voor anderen. Laat hen dan ook niet in de kou staan wanneer zij problemen hebben en zorg ervoor dat ze hun kameraden kunnen blijven verdedigen.”

> Meer info: bloggen.be/syndicalevrijheden

Een ooggetuigenverslag

Op zaterdag 8 november nam ik als militant van ACOD-onderwijs deel aan een stakerspost bij Carrefour in Sint-Pieters-Leeuw. Het piket bestond uit militanten van deze en andere Carrefour-vestigingen, en enkele militanten van buitenaf die hun solidariteit kwamen betuigen. De werknemers van Carrefour kregen voorafgaand aan deze actie dreigtelefoons om hen aan te manen toch te komen werken indien ze hun toekomst bij Carrefour niet in het gevaar wilden brengen.

Tim, militant van acod-onderwijs

Vooral bij tijdelijke werknemers maakte dit indruk, en dus was syndicale solidariteit welkom om tegen dit soort psychologische oorlogsvoering van de directie in te gaan.

Vanaf 6u stonden wij met een 50-tal militanten aan het piket. Ondanks de dreigtelefoons van de directie waren slechts 12 personeelsleden (van de 112) zich komen aanmelden om te werken. Het openen van de winkel was vooral symbolisch: de directie wou tonen dat ze desnoods bereid was geweld te gebruiken om een staking te breken.

Omstreeks 8u probeerde een deurwaarder een rechterlijke beslissing voor te lezen aan de vakbondsleden. Deze pogingen werden onthaald op uitbundig gefluit en de tonen van De Internationale, en dus besloot de deurwaarder een andere aanpak te proberen. Hij en de winkeldirecteur marcheerden recht op het piket af. Vooral de winkeldirecteur probeerde door duwen, slagen en stampen een doorgang te forceren, of toch een vechtpartij uit te lokken. De stakende arbeiders bleven gedisciplineerd, reageerden niet op deze provocaties, maar bleven staan waar ze stonden.

Toen de deurwaarder doorhad dat deze aanpak óók niet werkte, riep hij de politiecommissaris erbij, en gaf opdracht mijzelf en een andere militant, die toevallig voor de directeur stond, onmiddellijk op te pakken. Twee enthousiaste politieagenten sprongen ons in de rug, en sleepten ons hardhandig van het stakingspiket weg. Ondanks het feit dat wij op geen enkel ogenblik fysiek of verbaal geweld gebruikten, maakte één van de agenten er een spel van om mijn arm zo ver mogelijk krom te trekken tot ik pijnscheuten voelde over mijn hele lichaam. We werden een politiecombi ingeduwd, en naar het lokale politiebureau gereden. Onderweg negeerde de combi, zonder zwaailichten of sirenes een rood licht, maar we kregen geen antwoord toen we vroegen of rode lichten enkel voor “gewone” mensen gelden…

Vier uur zaten we in de cel en op geen enkel moment kregen we te horen waarom we precies werden opgepakt. Er werd ons enkel gezegd dat het om een “bestuurlijke aanhouding wegens verstoring van de openbare orde” ging. Waarin die verstoring dan wel bestond, kon niet worden verduidelijkt.

Toen we achteraf terug werden gereden naar de parking van Carrefour, waar de gerechtsdeurwaarder onze identiteit opnam, en ons op straffe van 1000 euro boete per inbreuk verbood nog deel te nemen aan syndicale acties bij Carrefour, konden we persoonlijk meemaken hoe ver dit soort verordeningen de syndicale vrijheden aan banden kon leggen. De deurwaarder vertelde ons smalend dat hij vanaf nu het recht had ons te laten oppakken en boetes op te leggen voor om het even welke reden: het dragen van een vakbondsvestje op de Carrefourparking zou daarvoor al voldoende zijn. Alsof hij wou bewijzen dat hij gelijk had gaf hij onmiddellijk daarop de opdracht aan enkele politieagenten om een vakbondsmilitante die enkel pamfletten uitdeelde op staande voet te arresteren. Vijf agenten wierpen zich op de verbijsterde dame, en sleepten haar over de grond een politiecombi in. Die vertrok richting politiebureau, melancholisch nagekeken door de winkeldirecteur, die een warm hart kreeg bij het zien van zoveel politie-ijver in dienste van het patronaat…

Carrefour, Ikea, UCB,… De lijst van aanvallen op het stakingsrecht wordt steeds langer. Tegen de achtergrond van een economische crisis wil het patronaat nieuwe aanvallen op de lonen en arbeidsvoorwaarden inzetten. Om dat makkelijker te maken wil het de mogelijkheden van collectief verzet door de arbeiders beperken. Vandaar het offensief tegen het stakingsrecht.

Door Cédric (Brussel)

Vooraan in het patronale offensief zagen we de directie van Carrefour. De opening van een hypermarkt in Brugge werd als precedent aangegrepen om de arbeids- en loonsvoorwaarden van de distributiesector in de solden te zetten. Ook het systematisch inzetten van gerechtsdeurwaarders en de politie tegen stakersposten vormt een precedent waardoor het recht op collectieve actie in vraag wordt gesteld. Bij Carrefour werden arbeiders opgepakt omdat ze klanten van de winkel aanspraken of een pamflet met de syndicale eisen hadden gegeven. Dat volstond om opgepakt te worden en met hoge dwangsommen bedreigd te worden.

De medialeugens zullen niet meer volstaan om de werkenden en hun gezinnen de besparingsmaatregelen op te leggen. Hierop grijpt het patronaat naar de grote middelen: rechtbanken en politiematrakken worden bovengehaald om ons in de pas te doen lopen. De rol van politie en gerecht bij de recente sociale conflicten maakt duidelijk aan welke kant zij staan: wie durft in te gaan tegen de belangen van het patronaat, wordt gestraft. Terwijl de Aalsterse arbeidersstrijd eind 19e eeuw vandaag dient als achtergrondverhaal voor de musical Daens, is ook de patronale agressie van toen terug. Jammer genoeg niet in de vorm van een musical, maar wel in de reële wereld van de deurwaarders, stakersposten en directies die besparen op hun personeel.

Het patronaat heeft het over het “recht op arbeid” om de stakersposten te verbieden. Dat is hypocriet van een bedrijf als Carrefour waar er in 2007 alleen 1.560 jobs verloren gingen. Voor die arbeiders wordt het recht op arbeid blijkbaar anders geregeld. Wij zijn voorstander van een recht op arbeid, maar dan wel een degelijke job aan een even degelijk loon. Diegenen die vandaag beweren op te komen voor het recht op arbeid, zijn net diegenen die de jobs en lonen willen aanpakken.

Zwakheid zet aan tot agressie. De patronale agressie moet het syndicale vertrouwen breken en daarop moeten we antwoorden. Er zal nood zijn aan een sterke krachtsverhouding op basis van een mobilisatie van alle sectoren om iedere aanval op het stakingsrecht af te slaan. Het stakingsrecht is door de vorige generaties afgedwongen in strijd. Dat is ook hoe we het vandaag zullen verdedigen: iedere aanval beantwooden met mobilisaties en solidariteit.

Jammer genoeg beschikken we ook niet over een politieke vertegenwoordiging die de syndicale eisen en bekommernissen opneemt. Daartoe zullen we zelf met en rond de syndicale basis moeten bouwen aan een arbeiderspartij, een syndicale partij. LSP wil mee de strijd aangaan op syndicaal en politiek vlak. Steun ons daarbij en sluit aan!

Een rechtbank in Veurne heeft beslist dat de directie van Carrefour ten onrechte gebruik maakte van een procedure op eenzijdig verzoekschrift met het gebruik van dwangsommen. De rechtbank keert zich hiermee tegen een eerdere beslissing van verschillende rechters. Professor Blanpain uit Leuven mengde zich onmiddellijk in de discussie door deze beslissing onbegrijpelijk te noemen. Tal van andere specialisten in het arbeidsrecht zijn echter een andere mening toegedaan.

In Veurne werd een procedure opgestart tegen het opleggen van een dwangsom aan één van de actievoerders aan de Carrefour-vestiging in Koksijde op 10 november. Via een derdenverzet werd een nieuwe uitspraak afgedwongen over de toepassing van een procedure op eenzijdig verzoekschrift. De rechtbank was duidelijk in haar beoordeling: deze procedure werd ten onrechte gebruikt om de staking te breken. Daarmee wordt ook het standpunt gevolgd van een Mechelse rechter die eveneens weigerde om een eenzijdig verzoekschrift goed te keuren en rechtskracht te geven.

Het eenzijdig verzoekschrift van Carrefour was verregaand. Er werd een verbod opgelegd om een maandlang actie te voeren aan Carrefour en dat op straffe van een dwangsom van 1.000 euro. De deurwaarder beschikte over een ruime interpretatiemarge bij het bepalen van wat kon gezien worden als actievoeren. Een delegee van Carrefour in Koksijde kreeg een verzoekschrift betekend en stapte naar de rechter omdat hij zich uiteraard benadeeld voelde. Als delegee kwam ook het recht op het uitoefenen van zijn syndicaal mandaat in het gedrang, de uitoefening van dat mandaat kon immers ook gezien worden als “actie voeren”.

Professor Blanpain was er traditioneel als de eerste bij om kritiek te geven op de uitspraak van de rechtbank in Veurne. “Als er geen duidelijkheid komt, kan binnenkort om het even wie om het even wat blokkeren”, aldus de professor. Als iedereen zomaar een eigen mening kan hebben, dan is er blijkbaar een probleem voor de professor. Als specialist in het arbeidsrecht moet de professor toch ook wel weten dat er zoiets als collectieve actie bestaat en dat de juridische aanpak van dergelijke collectieve acties verschilt van individuele acties. Als morgen de professor op zijn eentje de E40 naar Leuven wil blokkeren, dan zal hij snel opgepakt worden wegens ordeverstoring (en ook wel om de professor zelf te beschermen). Als echter een groep van enkele duizenden arbeiders een weg blokkeert, dan vormt dat onderdeel van het recht op collectieve actie. Dan gaat het recht op actie overigens voor op het recht op vrij verkeer. Dat beweert alvast het Europese Hof van Justitie in het Schmidberger-arrest uit 2003. In die zaak werd een uitspraak gedaan tegen de poging van een transportbedrijf om via de overheid een schadevergoeding te eisen van milieu-activisten die een tijdlang de Brenner-pas hadden geblokkeerd. Blanpain vergist zich als hij denkt dat een dergelijke uitspraak betekent dat “om het even wie” zomaar “om het even wat” kan blokkeren. En als hij ons niet gelooft, mag hij gerust de proef op de som nemen en effectief eens proberen om op zijn eentje het huis van zijn buurman te blokkeren.

In Veurne besliste de kortgedingrechtbank dat de beschikking die aan een vakbondsdelegee werd betekend nietig is. Dat is een logische beslissing als we het recht op collectieve actie in rekening nemen. Een beslissing in andere zin zou betekenen dat geen enkele actie nog mogelijk is en de volgende stap zou uiteraard zijn dat staken enkel nog mag als niemand het kan merken, laat staan de gevolgen ervan kan voelen.

Deze nieuwe uitspraak in Veurne bevestigt de verdeeldheid die er onder magistraten heerst rond deze kwestie. Deze verdeeldheid is geen gevolg van juridische onduidelijkheid, daar is het recht op collectieve actie voldoende vastgesteld, maar een onderdeel van een ideologisch offensief waarbij het recht van de arbeidersbeweging op eigen initiatieven zoals acties steeds meer wordt ondermijnd. Dat offensief moet door de arbeidersbeweging worden beantwoord.

Joris Van Gorp, voorzitter van PVDA-Antwerpen, werd vrijgesproken in het proces dat chemiebedrijf BASF had aangespannen tegen hem. Het bedrijf stelde dat Van Gorp “laster en eerroof” had gepleegd omdat hij pamfletten aan de poort had uitgedeeld. Deze vrijspraak is belangrijk voor alle linkse en syndicale militanten. Een veroordeling had immers een nieuwe beperking van het recht op actievoeren betekend.

BASF eiste een veroordeling van Van Gorp en een schadevergoeding. Dat gebeurde op basis van pamfletten waarin de PVDA zich onder meer uitsprak tegen maatregelen om via winstparticipaties en maaltijdcheques het indirecte loon van de arbeiders aan te pakken. Voor de directie was dat “laster”. Nochtans is het evident dat dergelijke “loonsverhogingen” uiteraard welkom zijn voor de arbeiders, maar tegelijk een beperking vormen van de middelen voor de sociale zekerheid.

De rechter ging niet in op de argumenten van BASF en stelde: “De grenzen van de kritiek zijn ruimer ten aanzien van ondernemingen dan ten aanzien van privépersonen.” Er is met andere woorden de mogelijk om kritiek te formuleren op bedrijven. Een beslissing in een andere zin zou een enorme inbreuk hebben betekend op het recht op vrije meningsuiting. Op een ogenblik dat het recht op actievoeren steeds meer onder vuur ligt (denk maar aan de aanvallen op het stakingsrecht), is het belangrijk dat BASF er niet zomaar is in geslaagd om een kritische stem het zwijgen op te leggen via rechterlijke procedures.

LSP is tevreden met deze uitspraak. Wij verdedigen het recht op actievoeren en de vrije meningsuiting die daarmee gepaard gaat. Ieder onderdeel van de arbeidersbeweging die onder vuur wordt genomen, moet collectief worden verdedigd.

Syndicale delegaties TOTAL Raffinaderij en AGFA Gevaert

Wij zijn zo hard vragende partij om bij Europa te horen maar als het op de rechten van de mens aankomt dan blijkt de Europese droom voor sommige partijen meestal veraf. De vergelijkingen die over de vrijheid tot actievoeren worden gemaakt aangaande minimum dienstverlening zijn verkeerd, net zoals het verhaal dat men weergeeft over stakingen en de bijhorende piketten.

Men verwijst voor de minimumdienstverlening naar sectoren zoals de chemie en de petroleum. Deze minimumdienstverlening staat dan ook in het teken van de veiligheid want er zitten immers nog steeds gevaarlijke producten in installaties. Waar is het veiligheidsprobleem als een trein niet vertrekt of een vliegtuig niet kan op stijgen?

In het verleden hebben wij op de Total raffinaderij ooit ten tijde van een staking het “pikket” verlaten om ondersteuning te bieden tijdens een alarm op de raffinaderij. Als de situatie veilig en onder controle was ging men verder met de actie maar men was er wel op het moment dat het bedrijf de mensen nodig had.Dit gewoon om aan te tonen dat werknemers wel degelijk inzitten met hun bedrijf, zelfs al zijn ze dan in actie!

En dat werknemers inzitten met hun bedrijf wordt dagelijks bewezen. Bij AGFA zijn elk jaar tientallen dagen van technische werkloosheid. En in andere sectoren, zoals de metaal, was men bereid om langer te werken aan hetzelfde loon. Werknemers doen nu eenmaal inspanningen als het gaat om het behoud van hun job en hun bedrijf. Ook dat wordt door velen vergeten precies.

En het zijn die werknemers die dan ook heel goed beseffen dat de vrijheid op actievoeren niet zomaar kan worden aangewend. En daarom begint alles met sociaal overleg. Om niet tot de vrijheid op actievoeren te moeten overgaan dient het sociaal overleg echter op een gezonde en eerlijke manier te verlopen.

En daar wringt het schoentje. Bij een vestiging van een internationaal technologiebedrijf in Belgie verbroken de werknemers het voorbije jaar alle voorgaande productiecijfers, omzetcijfers, … Meer dan er was vooropgesteld door het management! Alle records werden gebroken. Er was echter één probleem. De verhouding van de dollar ten overstaan van de euro zorgde ervoor dat er minder winst werd gemaakt dan verwacht. Lees minder winst, nog steeds geen verlies dus maar wel winst! Uiteindelijk koos dat bedrijf om mensen te laten afvloeien. Diezelfde mensen die wel het voorbije jaar alle records hebben verbroken werden nu geslachtofferd in de naam van : "we maakten minder winst dus eigenlijk hebben we verlies." Wie begrijpt die redenering vragen wij ons af? En laat het duidelijk zijn, dit bedrijf is geen alleenstaand geval.

Over zulke zaken horen we de politiek natuurlijk nooit. Bedrijven die winst maken en herstructureren om nog meer winst te maken. Waar is het innoveren naar toe? Het ondernemen dat moet zorgen voor meer winst en meer arbeidsplaatsen? Winsten opsmukken met nog meer lastenverlagingen dat is het enige dat men blijkbaar nog kent.

Mensen horen en lezen dat ook. En diezelfde mensen zijn zich ook terdege bewust van de situatie waarin hun bedrijf zich bevindt. Die weten ook dat er sociaal overleg gebeurt tussen werkgevers en de vakbonden. En dit overleg duurt meestal weken en maanden. Soms met succes voor beide partijen maar soms loopt het overleg ook vast. En dan is het enige drukkingmiddel dat die werknemers hebben de vrijheid op actievoeren. Maar dan is men dus wel al weken tot zelfs maanden aan het onderhandelen om dit te voorkomen.

En die discussie is nu eenmaal niet terug te brengen tot het recht op werken van het individu. De meerderheid beslist en de minderheid heeft zich daar aan te houden. Zo zijn de regels van het spel, zo zijn de regels van democratie. Als morgen Open VLD een wet goedgekeurd krijgt en vanuit de oppositie stemmen enkele partijen tegen, geldt die wet dan alleen voor mensen van Open VLD? Natuurlijk niet. Zo is het ook met de vrijheid op actie voeren. Een minderheid kan en mag zijn wil niet opleggen aan een meerderheid.

En het drukkingmiddel van actie voeren is nu éénmaal gericht op het toebrengen van financiële schade. En dat drukkingmiddel moet gevrijwaard worden als men de vrijheid op actie voeren wil vrijwaren.

De strijd gaat op zulke momenten tussen de werknemers en de werkgever. Voor de werknemers tellen de afspraken van het collectief, en die worden nageleefd. En soms wordt het collectief ondersteund met solidariteit vanuit andere bedrijven. Werkgevers plaatsen nu echter het individu boven het collectief. Hoe oneerlijk is de strijd tussen werknemers en werkgever als rechters zich gaan uitspreken tegen hen en als politiediensten hardhandig optreden? Hardhandig optreden op terrein waar zij zelf niets te zoeken hebben, waar zij niets van de achtergrond kennen, laat staan van de gemoedstoestand van diegene aan het pikket. En dat allemaal onder de noemer van enkele individuen, de zogenaamde werkwilligen. Het betoog van werkwilligen is dan ook geen eerlijk betoog.

Net zomin als de minimumdienstverlening een eerlijk betoog is. Als er morgen een minimum aan treinbestuurders dient te zijn, of een minimum aan vlieghavenpersoneel waardoor er geen hinder meer is, dan is er ook geen drukking meer. Dan is het actievoeren, en de vrijheid hierop, gedaan. Dan legt men de Europese wetgeving, alsook de rechten van de mens, naast zich neer.

Men ontneemt met andere woorden de werknemer zijn laatste redmiddel om de sociale onrechtvaardigheid waarover het dan gaat recht te zetten. Die werknemer die maar al te goed beseft of er op dat moment gebruik kan worden gemaakt van het recht op actievoeren.

Men verschuift alle kracht compleet naar de werkgevers. Waarom zouden werkgevers nog mee doen aan sociaal overleg? Wat zou bedrijven beletten om allemaal te handelen zoals het technologiebedrijf? Waarom nog collectieve afspraken maken? Een werkgever zal zeggen dit is het en de werknemer zal het maar moeten slikken.

---

> Eerder namen de ABVV-delegaties van Total en Agfa het initiatief voor een oproep tegen de aanvallen op het stakingsrecht. Er werd ook een blog opgestart rond syndicale vrijheden: bloggen.be/syndicalevrijheden

Rudi Dom en Sven Naessens

Laat ons maar beginnen met het woord werkgever uit het woordenboek te schrappen. Langs alle kanten grijpen zij de crisis aan om de werkzekerheid te stelen. Soms met recht van spreken maar veelal ook onterecht. Ze stelen banen en ontnemen de werkende klasse zo alle zekerheid. En laat ons eerlijk wezen, de kloof tussen rijk en arm wordt groter met de dag. Spreken in termen van werkgevers en werknemers is verleden tijd. We zitten terug in een tijd van nieuwe klassenstrijd.

De klok wordt decennia terug gedraaid. De werkgever is niet meer, de “werksteler” is geboren. Bovendien wordt de economisch-sociale neerwaartse spiraal, ingeleid door het verlies aan koopkracht, door hen alle dagen versterkt. De “werksteler” voedt ze, De werkende klasse leidt honger.

En de werkstelers voelen zich terug goed in hun vel van Charles Woeste. De werkende klasse moet langer werken, minder verdienen en het patronaat moet altijd beloond worden ! Alle rechten worden aangevallen. Elke groep of ieder individu dat niet in de lijn loopt, wordt de kop ingeslagen. Inbreuken op de privacy, hardhandige arrestaties en onderdrukking zijn schering en inslag. Repressieve maatregels vormen het ordewoord van de werksteler.

En ook de leugen wordt niet geschuwd. Tegen tijdelijke arbeiders wordt gezegd dat hun contract zal worden stopgezet als ze mee actie voeren. En ook vaste werknemers worden onder druk gezet, thuis opgebeld en schrik aangejaagd ! In de media spreekt de werksteler dan over werkwilligen.

En daar stopt het niet bij. Alle regels worden aan de laars gelapt. Het recht op werken is geen recht dat in de grondwet beschreven staat. Anders kan elke werkloze een deurwaarder onder de arm nemen en eender waar, zijn of haar recht op werken gaan opeisen.

De werksteler plaatst het individu dan ook boven het collectief. Een individu is immers makkelijker te onderdrukken en een bepaalde richting uit te sturen dan een collectief geheel. Jij hebt het recht om te werken maar jullie hebben niet het recht om actie te voeren, de denkwijze van de werksteler.

Als collectief kan je dan twee dingen doen. Je kan de eerlijke speler blijven in dit spel. Blijven proberen om via dialoog tot oplossingen te komen. Kiezen voor een defensieve aanpak.

Of je kan kiezen om als collectief te reageren. Als collectief te zeggen, nu is het gedaan ! En het borrelt bij het collectief. De eruptie is nabij, een nieuwe klasse strijd staat voor de deur. De werkstelers hebben de handschoen gelegd en het collectief staat op het punt ze op te rapen.

Wie Daens zal spelen in dit verhaal is nog maar net de vraag…

---

Eerste ondertekenaars:

Delegaties

AC BASF – ABVV Chicago Metallic – ABVV delegatie Sabca – AC Agfa Gevaert Heultje – AC Ajinomoto OmniChem – AC federaal – AC Johnson Controls – AC Monsanto – AC FAO – ACOD GAZELCO WVEM – Acod VRT – Alcatel Lucent Bell – ALGIST BRUGGEMAN – Antwerpse bouwwerken Groep Eiffage – ASSA ABLOY – Barco Kuurne – Bayer – BBTK delegatie Aquafin NV – BBTK / Carglass NV – BBTK AGFA GS – BBTK Agfa Healtcare – BBTK Agfa-Gevaert Materials – BBTK AMP – BBTK Monsanto – BBTK broeders alexianen tienen – BBTK Carglass – BBTK delegatie van Arcelor Mittal – BBTK Hansen Transmissions – BBTK Hessenatie Logistics – BBTK Onafhankelijk Ziekenfonds – BBTK St Kamillus – BBTK Philips Innovative Applications Turnhout – BBTK-delegatie RZ St.-Maria te Halle – BBTK Dexia AM – BBTK BD – Bekaert Aalter – BBTK-delegatie Picanolgroup Ieper – Bekaert Advanced Coatings Deinze – Bekaert Ingelmunster – Bekaert Zwevegem – BEP Europe – Betafence Zwevegem – Blonde – Borealisgroup – BP – BRC – Buysmetal – BVBA Unilin Boards – Caterpillar grimbergen – Caterpillar Houthalen – Caterpillar Lummen – CLAMETAL DIKSMUIDE – Clemaco Contracting – CMB Brussels airlines – Crown Verpakkingen België – Crown Baele – Daikin – Deknudt Decora – didak injection nv te grobbendonk – DLOGISTICS PACKING TIENEN – Ergon – Evonik Degussa – Fabricom-GTI.nv – Ford Genk – Furmanite SGS – GIRAUD België NV – GM Belgium – Gr4 Securicor cash services – Griffith Labo – Groep Unilin – Hansen transmissions international – Harol – Henrad N.V – Honda Europe – INEOS NV – IS Quality & Methods – JAGA NV – Kingspan Tarec – Kronos Europe NV – L P C Belgium – LU herentals – Metaal Volvo Group Belgium Parts Division – Metaal Volvo Trucks Group Belgium – Miller-Graphics Roeselare – Mlkerij inza – N.V. LEITZ – NV KOPAL – NV.OTIS – NV Vyncolit – Nyrstar Belgium NV – Oiltanking Stolthaven Antwerp nv – Packo Zedelgem – PAUWELS TRAFO – Petroplus – PRA – Procter & Gamble – Promat International – Proviron/Huber – Rizla – Rode Kruis – Sapka – sas automotive – SECURITAS – SECURITAS TRANSPORT & AVIATION SECURITY – Shetron-Sobemi Europe – Siemens NV – Smurfit kappa turnhout – STILL nv – Struik Foods – SUPERIA – Swedish match – Terca Zonnebeke,Groep Wienerberger – Transpac – Umicore Olen – UNILIN DECOR IZEGEM – Union Syndical – Van De Wiele – KINGSPAN TAREC INDUSTRIAL INSULATION NV – VEOLIA – Volvo Cars Gen – Vopak Eurotank – VUB – VZW Zonnewende – Zonnetij Aartselaar

Individuele militanten

Axel Collier militant VOLVO – Brigitte Mortier Citibank – Bruno De Wit Syndikaal afgevaardigde ABVV-BBTK – De smet patrick delegee exxonmobil BBTK – D’hondt Roger – Dirk Lagast gemeenteraadslid Koekelberg (SP.a) – dirk vanvliet delege ACOD – Fanny Cloet Syndicaal Afgevaardigde ACOD Gazelco – Frank Leau – Franky Denis Ex delege Total – Georges Masscheleyn, militant Proviron Oostende – Gil Dussaiwoir délégué Diners/Citibank – Hilde Mercie – Hugo Raemen – Ignace Willems Syndicaal afgevaardigde NV Interparking – ivo Rottiers Antwerpse bouwwerken Groep Eiffage – Jan Simon delege Scana Noliko – Jan Vlegels militant van ACOD-onderwijs aan de UA – Jo Lebuf BBTK afgevaardigde Psychiatrisch Centrum Dr Guislain Gent – Kelders Kamiel Delege op brugpensioen AC – Michel KNOCKAERT BBTK-Hoofdafgevaardigde Picanol – Michel Vandermaesen Delegee BBTK CITROËN BELUX NV – Nelly De Weirdt – Nelly Laeremans – Paul Verelst Delege AC – Peter Vanderbiest delege ACOD De Post Brussel – Peter Vertonghen Delege stad Antwerpen – Raf Vandecasteele ex afgevaardigde ABVV-CMB – Raiselis Giuseppe delege AC – Rudy Snel – Tik Priem Delege AC Bouw – Vanglabeke Noël bruggepenssioneerd metaalarbeider – Walter Schelstraete diversiteitsconsulent dienst ondernemingen – Rudy De Leeuw – René DEGRYSE, secretaris BTB ABVV Vervoer& logistiek Ieper Kortrijk Roeselare – Carola Van Hove Vormingsmedewerker AC – Jan Vandeputte, voorzitter ACOD RVA – Kristof Bruyland, regiosecretaris van ACOD onderwijs Kortrijk Roeselare – Kris VAN SANTE secretaris BBTK Aalst – Tyno PARMENTIER,Sekretaris ABVV Textiel – Paulli, gewezen gewestelijk secretaris van de METAALBOND ABVV AALST-RONSE-OUDENAARDE – David Roland, ex-secretaris ABVV Metaal Oostende Veurne Diksmuide – Tom Willems Vormingsmedewerker Oost Vlaanderen – Julien Uyttebroek, federale algemene centrale – Johnny Goethals, Gewestelijk secretaris Overheidsdiensten Oost Vlaanderen – Rudy De Feyter, Propagandasecretaris ACOD Oost Vlaanderen – Christiaan Verhellen, Bestuurslid TKD WAREGE – Ronny Leblon, secretaris AC Antwerpen – Patrick Lodewijckx, Secretaris De Algemene Centrale ABVV – Maes Luc, ondervoorzitter acod-spoor Gent

Afdelingen uit het ABVV

Afdeling voeding Antwerpen (Yvan De Jonge gew.secretaris/ Dany Van Cauwenbergh secretaris)- Afdeling ABVV-TKD Kortrijk/Menen – Afdeling TKD Antwerpen – bestuur ACOD sector TBM ( Tram-Bus-Metro )