De woede kwam op straat in Brussel, gevoed door de duizenden jobs die bedreigd zijn, in het bijzonder in de industrie. De woede wordt ook gevoed door de aangekondigde sociale afbraak op alle beleidsniveaus. Het was niet verrassend dat bijvoorbeeld het Franstalig onderwijspersoneel met een eigen kleine delegatie aanwezig was. Het asociale offensief dat voorbereid wordt door de Arizona-onderhandelaars was een veelbesproken onderwerp onder de betogers.
Het succes van de betoging is het startschot van het sociaal verzet. Er volgt nog een betoging van de sociale sector op 7 november, er is ongenoegen in het Franstalig onderwijs, er zijn stakingen zoals op de luchthaven van Charleroi of bij Ontex in Eeklo. En dan is er nog de horrorcatalogus die door de Arizona-partijen wordt bekokstoofd. Dit alles toont de noodzaak en het potentieel van eenheid in de strijd, zeker indien er een actieplan zoals in 2014 komt. Dit beleid kunnen we niet aanvaarden, strijd is nodig!
De directie haalde alle mogelijke manoeuvres en provocaties boven. Er was zelfs een personeelsvergadering die niet in de fabriek maar in Vorst Nationaal werd belegd, waarbij de politie de werkenden als criminelen behandelde en het personeel van de onderaannemers niet toeliet. Waarom dit alles? Uit angst voor verzet. De directie kent de strijdbaarheid van de Belgische arbeiders, de massamobilisaties en zelfs de bedrijfsbezettingen. Die actiemiddelen kunnen de reeds aanwezige brede steun onder de bevolking versterken om de sociale afbraak in al zijn vormen van tafel te vegen, zowel bij Audi als elders.
Audi nationaliseren: de enige manier om jobs en de toekomst van de regio te redden
Om het bedrijf in Vorst draaiende te houden, was er geen gebrek aan belastingvoordelen en staatssteun: 157,7 miljoen euro alleen al in de afgelopen zes jaar, aldus het ABVV. Voor de 3.000 werkenden op de site is dat meer dan 52.000 euro per persoon!
Audi in de watten leggen heeft duidelijk geen zin. Maar de partijen in het parlement hebben absoluut niets anders voor te stellen, met de opmerkelijke uitzondering van de PVDA. Die roept op tot een Europees moratorium op de sluiting van autofabrieken. Dat is een positieve stap. Maar met de huidige samenstelling van het Europees Parlement, of zelfs die van de Kamer, zal het een zeer lange strijd worden. Hoe zit het met de nabije toekomst? Om te breken met het fatalisme moeten we een echte krachtsverhouding opbouwen.
De betoging op 16 september kan het begin zijn van een strijd voor het behoud van de productiemiddelen, de jobs en de know-how van het bedrijf. We kunnen werkenden van Audi uitnodigen op vakbondsvergaderingen en op personeelsvergaderingen in heel het land. Zo kunnen we deze strijd, die ons allemaal aanbelangt, verbreden. Het protest van de social profit (7 november), de woede bij het Franstalig onderwijs, stakingen zoals die op de luchthaven van Charleroi of bij Ontex in Eeklo en de horrorcatalogus van Arizona die in voorbereiding is, tonen zowel de noodzaak als het potentieel van een eengemaakte strijdbeweging met een opbouwend actieplan zoals in 2014.
Welke eis rond Audi verdedigen? ACOD-LRB Brussel stelde in een solidariteitsmotie vast dat “onze regering in 2008 in staat was de banken te nationaliseren om het financiële systeem en de rijksten te redden. Vandaag moeten we vechten om Audi te nationaliseren, wat de enige manier is om jobs en de toekomst van de regio te redden”. Maar in tegenstelling tot de banken, niet op een tijdelijke manier om winsten te redden, maar om jobs te redden, onder de controle en door de actie van de werkenden.
De noden van iedereen centraal stellen, niet de hebzucht van de aandeelhouders, door controle van de werkenden en de gemeenschap
De regelmatige overproductiecrises in de auto-industrie illustreren de chaos van de productie als die bepaald wordt door de hebzucht van de aandeelhouders. De autosector is al langer in transitie door de milieucrisis. De bazen van de sector blijven hardnekkig een doodlopende weg ingaan. Ze gingen zelfs zo ver om sjoemelsoftware in auto’s te installeren, zoals Volkswagen deed in meer dan 11 miljoen dieselwagens in de zogenaamde Dieselgate.
In een fabriek als die in Vorst kan alles geproduceerd worden. Er is geen gebrek aan behoeften waarin moet worden voorzien in deze maatschappij die langs alle kanten kraakt. Het eerste waaraan we denken zijn bussen, zeker sinds de sluiting van Van Hool is er een tekort aan wisselstukken, en aan al wat nodig is om de mobiliteitscrisis op te lossen. We kunnen echter verder gaan. Het nieuw verkozen PVDA-Kamerlid Robin Tonniau, die 11 jaar in de autosector werkte, merkte terecht op: “Dit is een hypermoderne fabriek waar alles geproduceerd kan worden. Ik heb er gewerkt, dus ik weet waar ik het over heb.”
Er zijn ook recentere ervaringen, zelfs indien op beperkte schaal, met de reconversie van een activiteiten in een aantal bedrijven tijdens de Covid-crisis. Safran Aeroboosters (ex-Techspace aéro), Sonaca en FN Herstal produceerden toen ademhalingstoestellen en reserveonderdelen. Elders werd hydro-alcoholische gel geproduceerd. Als de privésector niet in staat is om te zien hoe de immense technologische capaciteiten en knowhow van zo’n fabriek gebruikt moeten worden, dan weet de gemeenschap er wel raad mee!
In Italië stuurde de multinational GKN in 2021 een e-mail naar de 400 werkenden van de fabriek Campi Bisenzio in Firenze om hen af te danken. Een algemene vergadering besloot om de fabriek te bezetten. Die bezetting is nog steeds bezig en de staalarbeiders zijn overgegaan tot de productie van elektrische batterijen en zonnepanelen. Waarom nodigen we de vakbondsleden van GKN niet uit in België? Ongetwijfeld zullen ze daarop ingaan. Ze staan bekend wegens hun actieve solidariteit en bovendien zou een uitbreiding van dergelijk initiatief hun eigen strijd versterken.
De werkenden van GKN zijn bewust bezig met het opbouwen van actieve solidariteit buiten de fabriek. Er zijn regelmatig arbeiders aanwezig bij andere strijdbewegingen (stakingen, klimaatacties, feministisch en LGBTQIA+ protest …). Ze brengen telkens hun bekende spandoek mee: Insorgiamo (‘We staan op’). Eenheid in de strijd is de beste manier om de racistische, islamofobe, seksistische en andere vooroordelen terug te dringen die rechts en extreemrechts bewust proberen te versterken in de samenleving.
In de eerste 35 weken van 2024 (tot 1 september) waren er 6.971 faillissementen in België, 8,6% meer dan in 2023 en 19,3% meer dan in 2022. Dit vertegenwoordigt 21.391 verloren jobs, 16,1% meer dan in 2023 en 55,3% meer dan in 2022. Dit is met name te wijten aan het einde van de overheidssteun voor bedrijven in verband met de Covid-19-crisis (in het bijzonder de bevriezing van faillissementsprocedures) en de energiecrisis. De dreiging van een “sociale tsunami” is niet tijdelijk.
Het is de manier waarop de maatschappij als geheel functioneert die een probleem vormt. Om dit aan te pakken hebben we een strijdbaar syndicalisme nodig, gebaseerd op democratische algemene vergaderingen en de betrokkenheid van iedereen in de strijd en in de beslissingen die genomen worden. Een strijdbaar syndicalisme dat onze onmiddellijke belangen verdedigt, maar ook een maatschappijvisie waarin we niet bij de eerste de beste gelegenheid als Kleenex worden weggegooid. Een strijdbaar syndicalisme dat dringend een breed front ontwikkelt om te strijden voor een industrieel beleid dat de mensen en het milieu dient. Strijdbare syndicalisten en de politieke linkerzijde hebben hierin een cruciale rol te spelen, in al hun diversiteit. Wij zijn vastbesloten om hieraan bij te dragen.
Onteigen de site op basis van strijd en geef het in handen van de werkenden om jobs, knowhow en productiecapaciteit te redden. De productie kan geheroriënteerd worden in het kader van een investeringsplan voor mobiliteit en openbaar vervoer in het bijzonder. Het personeel van Audi en zijn toeleveranciers kan het voortouw nemen in een klassenstrijd tegen het verlies van jobs en sociale afbraak.
Het kapitalisme is een ziek systeem en we hebben een ander soort maatschappij nodig. Om democratische controle en beheer van productie en distributie mogelijk te maken, moeten we ervoor zorgen dat de economische hefbomen, de sleutelsectoren van de economie, publiek eigendom worden, onder controle en beheer van de werkenden en de gemeenschap. De werkenden die de rijkdom produceren kunnen dan democratisch beslissen hoe hun kennis gebruikt wordt.
Dit zou een rationele planning van de economie mogelijk maken, gebaseerd op een zorgvuldig onderzoek van de beschikbare middelen en alle huidige technische mogelijkheden, om de economie aan te passen aan de behoeften en eisen van de bevolking met respect voor de planeet. Een dergelijke benadering zou het mogelijk maken om verspilling, onnodige productie en geprogrammeerde veroudering te voorkomen en tegelijkertijd een harmonieuze groene transitie mogelijk te maken. Het zou de basis leggen voor een ander soort samenleving, een democratische socialistische samenleving.
Dit jaar zal de globale automobielsector naar schatting 13 miljoen elektrische wagens produceren. De vraag is echter een pak lager: 9,3 miljoen. Die overproductie zou de komende jaren verder toenemen met miljoenen onverkochte auto’s. Zeker in China is de productiecapaciteit veel groter dan de binnenlandse vraag.
Dit leidt tot discussies over protectionisme en importheffingen op Chinese elektrische voertuigen. Langs de andere kant willen Europese autobouwers de toegang tot de Chinese markt niet verliezen. De sector lobbyt bij de Europese Unie en Europese regeringen om vooral via subsidiëring de markt van de elektrische wagens te vergroten en de eigen autobouwers te bevoordelen.
Vanaf 2035 zouden er in de EU geen wagens met een verbrandingsmotor meer mogen verkochten worden. Een aantal autobouwers zoals Mercedes schroeven echter hun investeringen in elektrische voertuigen terug in verhouding tot die in verbrandingsmotoren. Het aandeel van elektrische voertuigen neemt toe in de verkoop, maar onvoldoende om tegen 2035 effectief van fossiele brandstoffen af te geraken.
Veel gezinnen zijn bereid om inspanningen te leveren voor het klimaat. De prijs van elektrische wagens en het aanbod om deze op te laden blijven echter grote struikelstenen. Om de prijs aantrekkelijker te maken, kijken de grote bedrijven naar de gemeenschap. Het argument van het grote aandeel van Chinese staatssubsidies wordt aangegrepen om evenveel te vragen in naam van de ‘eerlijke concurrentie’. Op publieke middelen voor zorg, onderwijs of sociale bescherming moet volgens de bazen bespaard worden, maar om hun eigen winstmachines te laten draaien zijn ze niet vies van staatsinterventies.
De koopkrachtcrisis van de afgelopen maanden en de gevolgen van de toenemende economische problemen leiden tot een dalende verkoop van auto’s. In China daalde de verkoop van Volkswagen met 19% in het tweede kwartaal van 2024. BMW verloor er 4,7% en schreef dit toe aan zowel de “grotere concurrentie” als de “sputterende vraag van consumenten.” In Europa ligt de verkoop nog steeds onder die van voor de pandemie. Dit zet de sector onder druk. Mercedes-Benz maakte in de eerste jaarhelft 19% minder winst en kende een wereldwijde daling van de verkoop met 3,7%. Binnen de afkoeling van de automobielmarkt valt vooral de fors teruggevallen vraag naar elektrische wagens op. Stellantis (van onder meer Peugeot, Citroën en Fiat) zag de winst in de eerste jaarhelft halveren. Audi boekte in de eerste jaarhelft 1,1 miljard euro minder winst.
In deze context lijkt een oplossing voor Audi Brussels op basis van het schuiven met de productie van modellen weinig waarschijnlijk. Als de hoop daarop gevestigd wordt, dreigt een scenario dat eindigt met een sociaal plan van ontslagpremies. Dat kan aantrekkelijk zijn voor de huidige werknemers, maar het betekent een zoveelste verlies van degelijke jobs in de industrie. Een volledige sluiting in Brussel zou ook een reeks onderaannemers meesleuren, mogelijk zonder goede ontslagpremies voor het personeel daar.
Het vertrekpunt van onze strijd moet het behoud van alle jobs zijn. Indien Audi en de Volkswagengroep niet bereid zijn om de beschikbare productiecapaciteit te benutten, kan de gemeenschap dit beter zelf in handen nemen. De bazen aarzelen niet om onze jobs en toekomst op te offeren om meer winst te boeken. De traditionele partijen komen niet verder dan meer publieke steun aanbieden, zodat de winsten op peil blijven. Onze mobiliteitsnoden zijn daar niet bij gebaat. Het belang van mobiliteit en de context van klimaatuitdagingen maken dat we deze sector best niet in handen laten van de aasgieren van de private markt.
Op 16 september is er een nationale betoging uit solidariteit met de arbeiders van Audi Brussels. Dit is een uitstekende gelegenheid om de solidariteit zo breed mogelijk te organiseren met de volledige arbeidersbeweging en daarbuiten.
Deze mobilisatie kunnen we versterken door ze op elke werkplek te bespreken om zoveel mogelijk collega’s mee te trekken.
Een sterke betoging kan een springplank zijn naar een actieplan om het personeel van Audi en de onderaannemers maximaal te organiseren gekoppeld aan een brede solidariteitsbeweging.
Het Franstalig onderwijspersoneel kan alvast niet verweten worden dat het zweeg over de problemen in de sector. Sinds 2022 waren er in alle grote Franstalige steden betogingen met telkens 10.000 of meer deelnemers. Dit was ongezien sinds de grote onderwijsstakingen van 1996. Het personeel maakt zich grote zorgen en wil het tekort aan leerkrachten bestrijden door de job te herwaarderen en een einde te maken het chronische gebrek aan middelen voor onderwijs. Respect is echter niet wat het onderwijspersoneel krijgt. ‘Het kan ons geen barst schelen’ is de korte samenvatting van het onderwijshoofdstuk in de regionale regeringsverklaring van MR en Les Engagés.
Artikel op basis van een bijeenkomst van Franstalige leraars die lid zijn van LSP
Het regeerakkoord is natuurlijk slechts een intentieverklaring, maar het is wel beangstigend. De afgelopen jaren was een van de weinige progressieve maatregelen de geleidelijke invoering van maatregelen om het onderwijs meer ‘gratis’ te maken. Dit werd eerst ingevoerd in het kleuteronderwijs en vervolgens in de eerste twee jaar van het lager onderwijs. Vanaf dit schooljaar geldt het ook voor het derde leerjaar. Het voorziet een forfaitair bedrag van ongeveer 70 euro per leerling om te besteden aan schoolbenodigdheden en extra kosten (zoals zwemmen, culturele activiteiten …). Deze middelen volstaan bij lange na niet, maar de toekomst ervan is onzeker. De nieuwe Franstalige meerderheid wil deze maatregel namelijk ‘evalueren’ en ‘aanpassen’. In het licht van andere voorstellen valt het ergste te vrezen.
Enkele jaren geleden ging een leerkracht in discussie met Olivier de Wasseige, toenmalig voorzitter van de werkgeversorganisatie Union Wallonne des Entreprises die ondertussen Waals parlementslid voor Les Engagés is. De leerkracht zei: “wij willen jongeren maatschappelijk vormen, terwijl jullie willen dat we ze vormen voor jullie bedrijven.” Die vaststelling blijft vandaag overeind. De regionale regeringsverklaring staat bol van verwijzingen naar publiek-private samenwerking voor woonzorgcentra, huisvesting en openbaar vervoer. Ook onderwijs wordt behandeld als een privaat bedrijf. De nieuwe regering verdoezelt de bedoelingen niet: “We willen de bruggen tussen het onderwijs en de bedrijven versterken.” Zo wil de regering elke jongere verplichten om een stage van vijf dagen te doen in een bedrijf of vrijwilligersorganisatie, en dit als onderdeel van de verdere schooloriëntatie van de leerling na de gemeenschappelijke sokkel in de eerste jaren van het secundair onderwijs.
Zoals de ‘Oproep voor een Democratische School’ (OVDS) stelt, gaat de regering van MR en Les Engagés ervan uit dat een schooldirecteur zich morgen “moet zien als de baas van een klein bedrijf dat concurreert met anderen” waarbij de concurrentie tussen netten en scholen wordt opgevoerd door een grotere autonomie om een “assertief educatief en pedagogisch beleid” te voeren. Het komt neer op een uitbreiding van de invloed van de marktwerking op het onderwijs.
Aanval op het statuut
Op hypocriete en cynische wijze verklaren de MR en Les Engagés dat ze jonge leerkrachten willen beschermen. Blijkbaar willen ze dat doen door de vaste benoemingen te vervangen door contracten van onbepaalde duur, zoals in de private sector. Met een grotere mate van eerlijkheid verdedigen ze het principe van de vrijheid van ontslag. Régis Dohogne, de vroegere algemeen-secretaris van CSC Onderwijs, reageerde met een opiniestuk waarin hij verwees naar de opmerking van Lacordaire: “Tussen de sterke en de zwakke, tussen de rijke en de arme, tussen de meester en de dienaar, is het de vrijheid die verdrukt en de wet die bevrijdt.”
Dohogne merkt op dat er 33 jaar strijd en de stakingen van de jaren 1990 voor nodig waren om de bescherming van het statuut af te dwingen, in het bijzonder voor leerkrachten in het vrije onderwijs die het slachtoffer waren van de willekeur van de inrichtende machten. Hij legt uit: “Het specifieke kenmerk van het onderwijs, namelijk met de netten, betekent dat er in werkelijkheid eigenlijk één werkgever is. Als iemand ontslagen wordt in een school, wordt die het slachtoffer van een echt beroepsverbod. De telefoon werkt en de directie zal de redenen voor het ontslag achterhalen zonder dat de betrokkene zich kan verdedigen. Dit lijkt op het werkboekje van de 19e eeuw.”
Bovendien wordt er gesproken over een uitbreiding van de werktijd met 2 uur voor toekomstige leraren, waardoor niet alleen de werkdruk toeneemt, maar ook het aantal beschikbare uren en dus de werkgelegenheid in gevaar komt.
Solidariteit opbouwen en in actie gaan
In een van zijn laatste verklaringen als verantwoordelijke van ACOD Onderwijs trok Joseph Thonon (die in augustus werd opgevolgd door Luc Toussaint) een vergelijking tussen de huidige situatie en die van de jaren 1990. “In de jaren 1990 gingen er jobs verloren. Vandaag dreigt het verlies van de vaste benoeming. Dat is vreselijk. We kunnen dus lange stakingen verwachten.”
Buiten de sector zullen veel mensen zich afvragen waarom de vakbonden tegen arbeidsovereenkomsten van onbepaalde duur zijn, terwijl er elders opgekomen wordt voor dergelijke contracten als antwoord op de onzekerheid en precariteit. De MR en Les Engagés zullen niet nalaten om te suggereren dat leerkrachten bevoorrecht zijn. Minister Valérie Glatigny (MR) zei dat het geen goede zaak zou zijn als de leerkrachten het beeld scheppen dat ze pas terug uit vakantie meteen gaan staken.
Om te winnen, is er nood aan offensieve eisen die duidelijk maken dat het in de eerste plaats gaat om de toekomst van de jonge generaties en het maatschappijkritische onderwijs dat die verdienen. Kleinere klassen waar het niet binnen regent, voldoende pedagogische omkadering en degelijke arbeidsvoorwaarden die de ontwikkeling van leerlingen bevorderen. We mogen ons niet laten verdelen. De aanvallen stoppen, doen we door ons te organiseren in de strijd voor meer middelen en meer collega’s.
Midden juni vernamen we via de pers dat Gianni Angelucci, al 24 jaar ABVV-activist en voorzitter van de FN-metaaldelegatie, en Basilio Rotolo, voorzitter van de regionale vakbond van Herstal, uit het ABVV gezet waren.
Op maandag 17 juni, toen het ABVV als winnaar uit de sociale verkiezingen van FN kwam, mobiliseerden een honderdtal kameraden zich voor de gebouwen van het ABVV in Luik om hun afgevaardigden te steunen en te eisen dat de mening van de vakbondsafgevaardigden gerespecteerd zou worden.
Zoals onze Gazelco-kameraden in een motie schreven, drukken we onze diepe verontwaardiging uit over de interne oorlogen binnen het ABVV, die onze organisatie verzwakken. In de huidige context en tegenover de aanvallen die rechts op ons voorbereidt, is het duidelijk dat het ABVV de strijdbare en democratische vakbond moet zijn die we nodig zullen hebben in onze strijd.
Het is onaanvaardbaar dat bepaalde hogere structuren van onze organisatie repressieve, bureaucratische en gewelddadige methodes gebruiken om de vrijheid van meningsuiting binnen het ABVV te muilkorven. Uitgesloten kameraden wordt bijvoorbeeld verweten te veel gemobiliseerd te hebben tijdens de internationale dag van de strijd voor vrouwenrechten op 8 maart 2024. Deze kritiek is des te verwonderlijker omdat het om een stakingsdag ging die door het nationale ABVV werd uitgeroepen. We willen eraan toevoegen dat de kameraden van FN in Herstal, door massaal te mobiliseren op die dag, gewoon de nagedachtenis eerden van de vrouwelijke arbeidsters van FN die in 1966 een heroïsche strijd voerden voor gelijke beloning.
Wij eisen dat de directie van [de metaalcentrale] MWB Liège/Huy/Waremme de vervolging van onze kameraden stopzet. We eisen dat de vakbondsbasis, onze aangesloten leden en de arbeiders van FN beslissen wie hen het best kan vertegenwoordigen. Op een van de laatste FN-werknemersvergaderingen bevestigden 500 activisten opnieuw hun volledige steun aan de delegatie.
Het laatste woord laten we aan Gianni die zijn laatste bericht op de Facebookpagina van ABVV FN Herstal als volgt afsloot: “We kijken uit naar 8 maart 2025, wanneer we even hard zullen mobiliseren als altijd. De delegatie zal jullie nodig hebben en samen zullen jullie grootse dingen bereiken. Straks zijn jullie in gevechtsorde om de risico’s te bestrijden die voor onze deur staan. Niemand mag jullie ooit vertellen wat je moet doen!!!! … Ons ABVV is niet het zelfbeschermende ABVV van vandaag, maar een ABVV van strijd en debat, een ABVV waar het woord staking geen taboe is. Ons ABVV is ziek, ernstig ziek, maar er zijn nog altijd kameraden die dezelfde waarden delen als wij. Ik reken op de delegatie om jullie bij te staan, om jullie te verdedigen en om dit syndicalisme dat mensen samenbrengt te bewaren.”
Deze woorden weerspiegelen de waarden die onze sector verdedigt en we zijn het volledig eens met hun conclusie.
Met rechtse regeringen zal de pensioenleeftijd van 67 jaar verder bevestigd worden. Voor veel werkenden is zo lang werken onmogelijk. We laten in deze reeks elke maand iemand aan het woord die in dat geval verkeert.
door Guy Van Sinoy
“Mijn naam is Daniel en ik werk al 13 jaar in een houtzagerij in de Ardennen. Je moet weten dat 3/4 van de Belgische bossen in de Ardennen liggen. Net als andere bedrijven in de sector is de zagerij waar ik werk een klein bedrijf met ongeveer vijftien werknemers. Er zijn geen sociale verkiezingen en weinig werknemers zijn lid van een vakbond.”
“Het is gevaarlijk werk. Ongelukken komen vaak voor omdat we altijd onder druk werken om sneller te gaan. De machines (zagen, schuren, schaven) maken veel lawaai en kunnen ernstige verwondingen veroorzaken. Vorig jaar verloor een 22-jarige arbeider een hand en raakte hij voor het leven verlamd.”
“Elke dag komt er een rij vrachtwagens om te laden. De meesten komen uit Oost-Europa. Ze hebben dus haast omdat hun reis lang is. We spreken niet dezelfde taal, want ik ken geen Duits, Russisch, Roemeens of iets anders. We begrijpen elkaar niet altijd en ik sta vaak in mijn eentje planken van 3 of 5 meter lang om te draaien. Ontstekingen in de schouder of pols komen vaak voor.”
“De machines zijn niet alleen gevaarlijk, ze geven ook veel fijn houtstof af. Omdat het hout bijna altijd met chemicaliën wordt behandeld, bestaat er een risico op aandoeningen aan de luchtwegen. Er is geen comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw) en de preventie wordt tot een minimum beperkt.”
“In deze omstandigheden zie ik me niet werken tot 67 jaar. Als de regering de pensioenleeftijd niet verlaagt, moet Georges-Louis Bouchez maar eens een paar maanden stage lopen bij ons…”
Dit artikel is geschreven vanuit een kantoor in een Openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn (OCMW), in een van de steden met de grootste vraag naar sociale bijstand. Elke dag staan er eindeloze rijen mensen, vaak met een migratie-achtergrond, te wachten om gehoord te worden door een maatschappelijk werker, in de hoop licht te vinden aan het einde van de tunnel van onvermoeibare discriminatie en dagelijkse strijd voor een waardig leven. Deze rijen, deze gezichten, deze verhalen resoneren met mijn eigen ervaring als voormalig hulpzoekende, nu zelf sociaal werker. De bestaansonzekerheid is nog lang niet verdwenen, maar we hopen er tenminste een beetje waardigheid aan te kunnen toevoegen.
door Diamela Colombina
De mensen met wie we elke dag te maken hebben, bevinden zich in dezelfde situatie als ik enkele jaren geleden. Als alleenstaande moeder stond ik vaak voor diezelfde kantoren. Vandaag sta ik aan de andere kant van het loket en probeer ik diegenen die het nodig hebben te ondersteunen. De afstand tussen de begunstigden en de maatschappelijk werkers is miniem. We zijn zelfs slechts enkele stappen verwijderd van de vreselijke onzekerheid die ons in dezelfde situatie kan brengen als degenen die we helpen.
Er is meer nodig dan nieuwe software
Naast het ontoereikende loon staan ook onze arbeidsomstandigheden op het spel. We werken vaak met onzekere contracten die enkel hernieuwbaar zijn op basis van beschikbare subsidies. We zijn afhankelijk van de kruimels die van de tafel vallen, zoals opgemerkt in een opiniestuk van activisten van ‘Travail Social en Lutte’. Dat opiniestuk werd op 7 juni afgegeven aan Karine Lalieux (PS), de federale minister van Pensioen en Sociale Integratie die tevens bevoegd is voor mensen met een beperking en voor armoedebestrijding. Kruimels volstaan niet om ons uit de onzekerheid te halen, noch om effectieve hulp te bieden aan mensen die wanhopig wachten op steun van de overheid, steun die vaak niet komt.
De brief van Travail Social en Lutte werd afgegeven door een groep activisten, zowel personeelsleden als gebruikers van diensten. We verzamelden voor het kantoor van minister Lalieux om onze verontwaardiging te uiten over de precaire werkomstandigheden en over het in de steek laten van mensen in kwetsbare situaties. Ondanks onze vreedzame bedoelingen werden we agressief benaderd door private bewakingsagenten. Die waren ingehuurd door het kabinet om de “orde te handhaven.” Het doel was om ons uiteen te drijven en van het kabinet een ontoegankelijk fort te maken. Dit incident illustreerde op treffende wijze de groeiende kloof tussen het beleid en de dagelijkse realiteit van sociaal werkers en gebruikers.
We lieten er ons niet door ontmoedigen. Het stimuleerde onze vastberadenheid enkel maar. Deze ervaring toont nogmaals het systematische geweld waar we elke dag mee te maken krijgen: geweld dat zich niet enkel uit in hongerlonen en onzekere contracten, maar ook in fysieke onderdrukking als we proberen onze stem te laten horen. De symbolische actie van het overhandigen van een opiniestuk had tot doel om onze eisen te verduidelijken en om de eenheid van sociaal werkers en gebruikers van onze diensten te versterken in strijd.
Vaak worden nieuwe programma’s en werkwijzen voorgesteld als een hulpmiddel om de dienstverlening te verbeteren. Deze hulpmiddelen zijn dikwijls even duur als een voltijdse collega met een degelijk contract. Deze paradox toont een diep onbegrip van de realiteit van ons werk en de werkelijke behoeften op het werkveld. Investeringen moeten gericht zijn op mensen, op stabiele, goed betaalde jobs, in plaats van op technologische oplossingen die vaak los staan van de echte problemen.
Zo voerde de minister het REMI-systeem in, het referentiebudget voor een menswaardig leven. Deze toepassing is ontworpen om de behoeftes van mensen te evalueren en de hulp daarop af te stemmen. Er is 70 miljoen euro van de middelen voor armoedebestrijding uitgetrokken om dit instrument in de OCMW’s in te voeren, waarvan een groot deel zal worden gebruikt om licenties te betalen aan een privébedrijf. Het wordt voorgesteld als een instrument om meer rechtvaardigheid te bekomen en de toewijzing van sociale bijstand te vergemakkelijken, maar in de praktijk heeft het de neiging om de dienstverlening af te bouwen en het werk van de sociaal werkers mechanischer te maken. Het versterkt het beleid van controle in dienst van de neoliberale ideologie.
Verzet organiseren
Travail Social en Lutte is een actiegroep die mensen uit alle lagen van de bevolking verenigt. Dit is vandaag meer dan ooit nodig, onder meer om in te gaan tegen de rechtse retoriek over werklozen. De activisten van Travail Social en Lutte leggen nadruk op hoe uitbuiting werkt en koppelen bijvoorbeeld de feministische strijd aan de zorg voor minderjarigen in moeilijkheden in precaire gezinnen. We werken regelmatig samen met een gelijkaardig initiatief langs Nederlandstalige kant: Sociaal Werkers in Actie.
Als sociaal werkers moeten we vluchtelingen begeleiden zonder duurzame oplossingen te kunnen bieden. De overheid wil niet dat we die mensen echt helpen. Dat past immers niet in het beeld dat de rechtse politici zelf verspreiden in de media om de angst op te kloppen. Daartoe worden zelfs betrouwbare statistische data aan de kant geschoven. Tegenover hun campagne om onzekerheid en isolement te versterken, is ons centraal uitgangspunt de noodzaak van solidariteit.
We organiseren ons om te strijden en om op te komen voor een samenleving die feministisch, sociaal en strijdbaar is. Geïnspireerd door onze Franse collega’s van Travail Social en Lutte hopen we een nieuwe frisse wind te laten waaien op basis van offensieve eisen. Internationale solidariteit is essentieel. In België, Frankrijk en elders voeren sociaal werkers dezelfde strijd. Elkaar steunen en samen mobiliseren, is nodig om betere werkomstandigheden af te dwingen en zo ook de mensen die we helpen beter te kunnen bijstaan. Samen kunnen we de bakens verzetten en bouwen aan een toekomst waarin waardigheid en sociale rechtvaardigheid geen loze woorden zijn, maar concrete realiteiten.
Meer informatie: travailsocialenlutte.collectifs.net
Onlangs kopte De Standaard: “Tien dagen ouderschapsverlof, daarmee moeten jonge vaders het vandaag doen.” Hoewel het sentiment achter deze kop, namelijk het feit dat jonge ouders beter verdienen, zeker te verdedigen valt, zitten er een aantal fouten in verborgen.
door Lena (Antwerpen)
Socialezekerheidsregelingen mogen (en moeten!) met een kritische blik benaderd worden, maar we moeten ervoor oppassen dat we geen kritiek geven op de verkeerde punten, en geen aanpassingen eisen die de facto een verslechtering van de situatie tot gevolg hebben. Om het juiste te kunnen vragen, is wat juridische context nodig.
Laten we even de terminologie bekijken. Rond het ouderschap zijn drie soorten ‘verlofstelsels’ van belang:
Moederschapsrust: dit is het geheel van rustperiodes waar een zwangere werknemer recht op heeft. De moederschapsrust bestaat uit twee onderdelen: de voorbevallingsrust (prenatale rust, gewoonlijk zes weken) en de nabevallingsrust (postnatale rust, gewoonlijk negen weken).
Geboorteverlof: de biologische vader of de tweede ouder (dit is de partner van verschillend of hetzelfde geslacht die op het ogenblik van de geboorte gehuwd of samenwonend is met de moeder) kan tien dagen gewettigd afwezig zijn van het werk in de loop van vier maanden na de bevalling. Vroeger heette dit het ‘vaderschapsverlof’. Omwille van de progressieve benadering van wie de tweede ouder kan zijn, werd deze term aangepast in de wetgeving.
Ouderschapsverlof: biologische of tweede ouders die meer tijd willen om bij hun kind(eren) te zijn, kunnen ouderschapsverlof opnemen. Het ouderschapsverlof kan door elk van beide ouders worden opgenomen voor een voltijdse periode van vier maanden, maar kan ook deeltijds opgenomen worden (bijvoorbeeld halftijds gedurende acht maanden).
De kop in de Standaard gebruikt dus eerst en vooral foute terminologie (‘ouderschapsverlof’ in plaats van ‘geboorteverlof’). Het klopt dat het geboorteverlof slechts 10 dagen bedraagt, maar het klopt allesbehalve dat “jonge vaders het daarmee moeten doen”. Er is naast het geboorteverlof namelijk ook nog het ouderschapsverlof. Trouwens, het enkel en alleen verwijzen naar een vader als mogelijke tweede ouder is anno 2024 op zijn minst achterhaald te noemen.
Merk op dat hierboven voor de verschillende afwezigheden verschillende termen worden gebruikt, namelijk verlof en rust. In essentie wijzen beide termen op het feit dat een werknemer gedurende een bepaalde periode afwezig blijft van het werk. De semantiek van de termen is echter volledig verschillend. In het geval van ‘verlof’ ligt de nadruk op het vragen van toestemming aan de werkgever om afwezig te blijven van het werk. In het geval van ‘rust’ ligt de nadruk op de noodzaak om te rusten, te bekomen na een periode van ziekte, inspanning of vermoeidheid.
Wanneer we het ouderschap bekijken in de wet, vinden we samenstellingen met de term ‘rust’ logischerwijze enkel terug wanneer de afwezigheid van het werk de moeder betreft die zwanger is en bevalt van het kind. Voor de vader of de tweede ouder vinden we samenstellingen met de term ‘verlof’. Deze termen zijn door onze wetgever bewust gekozen bij het opstellen van de eerste socialezekerheidsregelingen, en weerspiegelen in die tijd gangbare maatschappelijke ideeën.
Hoewel dus bij aanvang de nadruk werd gelegd op de rust die de vrouw nodig had om zich voor te bereiden op de bevalling, en achteraf om te herstellen van de zwangerschap en de bevalling, is de aandacht in de loop van de tijd verschoven. De moederschapsrust is er niet enkel omwille van de medische consequenties, maar geeft ook aan de jonge moeder de mogelijkheid om een band op te bouwen met haar kind. Vanuit die gedachte kon de redenering dat ook de vader of de tweede ouder van gelijk welk geslacht diezelfde mogelijkheid dient te krijgen, niet uitblijven. Dit is een zeer positieve evolutie. In deze sfeer (de mogelijkheid om een band met het kind op te bouwen) stellen dat enkel moeders moederschapsrust nodig hebben, is discriminatoir! Men erkent vaders en tweede ouders dan niet in hun rol als ouder. Beide ouders staan hier op gelijke voet, en zouden dezelfde mogelijkheden moeten krijgen. Voorstellen die een uitbreiding van het geboorteverlof beogen, zijn dus zeker aan te moedigen.
Men mag echter niet uit het oog verliezen dat wat het medische aspect (de zwangerschap en de bevalling) betreft, de ouders niet op gelijke voet staan. De vrouw die bevalt van het kind, heeft, naast de mogelijkheid om een band op te bouwen met het kind, ook nog steeds de nood aan lichamelijk herstel. Haar dit ontzeggen of afnemen, is ook discriminatoir! In veel landen zien we gebeuren dat het geboorteverlof en ouderschapsverlof voor de vaders en tweede ouders sterk uitgebreid wordt. Dit wordt dan meteen kritiekloos aanzien als iets positief, een na te streven doel, ook voor België. Maar vervolgens stellen we vast, dat in deze landen het geboorteverlof enkel en alleen kan uitgebreid worden doordat de moeder een stuk van haar nabevallingsrust opgeeft aan de vader of tweede ouder, of dat het ouderschapsverlof gedeeld moet worden onder de ouders, en zij bijgevolg niet allebei recht hebben op de volledige periode. Het staat mooi om als land te zwaaien met schijnbaar positieve mogelijkheden voor jonge ouders om meer tijd met hun kind(eren) door te brengen, maar de moeder nabevallingsrust afnemen ten gunste van de tweede ouder, of het ouderschapsverlof laten delen onder de ouders is allesbehalve positief te noemen. Een werkelijke uitbreiding van het geboorteverlof voor de tweede ouder zou een beter streefdoel zijn.
We moeten beter willen voor onze jonge ouders! Laten we niet in de val trappen van schijnbaar positieve maatregelen. Voor een sociale zekerheid die mogelijkheden geeft aan iedereen die daar nood aan heeft, en die niet enkel mogelijkheden kan geven aan een groep door ze van een andere groep af te nemen!
Op 9 juli werd tijdens een bijzondere ondernemingsraad door de directie van Audi Brussels haar intentie tot herstructurering kenbaar gemaakt. Oorzaak is de overproductie van elektrische wagens en het eenzijdig inzetten van de directie op een duur model van een luxe elektrische wagen, de Audi Q8 e-tron.
De directie zegt dat het de productie van dat model wil delokaliseren naar Mexico. De timing werd doelbewust gekozen in de zomer om weerstand te vermijden. Bovendien werden de wagens van de site gehaald zodat er tijdens onderhandelingen minder druk kan uitgeoefend worden door het personeel.
We drukken onze solidariteit uit met alle mogelijk getroffen werknemers, bij Audi en bij onderaannemers.
Dit zou een zoveelste klap kunnen zijn waarbij kwalitatieve goedbetaalde jobs zouden verdwijnen. Dit jaar zouden het er 1400 zijn bij Audi zelf, maar zonder perspectief gaat dit naar een sluiting waarbij alle 3000 jobs bedreigd zijn. Daarenboven zijn er nog een hele reeks onderaannemers en ook indirecte jobs die zwaar getroffen zullen worden.
In 2023 bedroeg de winst van Audi (wereldwijd) nog 6,3 miljard euro (de winst na belastingen verschilt maar 20 miljoen…).
Daarenboven werd Audi ook in België rijkelijk bediend met subsidies. Het ABVV becijfert dit op 157,7 miljoen euro. Wat houdt de regering tegen om een fabriek, waarvoor betaald is met belastinggeld, open te houden om jobs te redden? Als Audi en de VW-groep geen toekomst zien voor deze vestiging, kunnen we hen beter aan de deur zetten. Een nationalisatie zou niet alleen jobs redden, maar ook de aanwezige kennis en productiecapaciteit. Met de aanwezige knowhow kan het personeel in samenwerking met vertegenwoordigers van de vakbonden en de gemeenschap in het algemeen een plan opstellen voor investeringen in groene mobiliteit en om het aanbod aan openbaar vervoer uit te breiden.
De recente ervaring met Van Hool leert ons dat een taskforce van de regering(en) strikt binnen een vast kader blijft: strooien met subsidies (die uiteindelijk de winst van aandeelhouders aanspekken), zoeken naar een overnemer (door opnieuw te wijzen op subsidies en belastingvoordelen waar een toekomstige overnemer van zal profiteren). Kortom beloven dat we allen zullen opdraaien voor hun toekomstige winsten. Vergelijkbare praktijken gebeuren ook in de buurlanden, vaak zelfs met meer middelen.
Het auto-onderdelen bedrijf GKN in Firenze toonde aan dat het ook anders kan. De arbeiders werden in 2021 op de hoogte gebracht werden dat ze allen ontslagen werden. Ook hier werden de publieke middelen royaal ingezet om de directie ervan te overtuigen om de vestiging te behouden. Het bedrijf had eerder 3 miljoen euro overheidssteun gekregen. De woede was groot. Na een algemene vergadering ging het personeel over tot een fabrieksbezetting. Die bezetting loopt tot vandaag verder. Er was een reconversie van de productie naar zonnepanelen en elektrische batterijen. Vanuit de fabriek, die onder controle van het personeel staat, onderhoudt een fabriekscomité een voortdurend contact met andere sociale bewegingen (klimaatactivisten, feministen, queers …).
Op de regering moeten we niet rekenen. Op de goede wil van de directie evenmin. Om te vermijden dat Audi Brussels eindigt als een sociaal drama, kan de strijd best van onderuit worden georganiseerd aangevuld met een brede solidariteitscampagne.
Zoals ACOD LRB Brussel in een uitstekende solidariteitsmotie schrijft: “Laten we niet vergeten dat onze regering in 2008 in staat was om de banken te nationaliseren om het financiële systeem en de rijkste mensen te redden. Vandaag moeten we vechten om Audi te nationaliseren, wat de enige manier is om jobs en de toekomst van de regio te redden.”
Er zijn enorm veel mobiliteitsnoden vandaag. Er zijn werkenden met een ervaring en productiecapaciteit in een fabriek die gemakkelijk kan omgevormd worden tot productie gericht op de noden van de bevolking.
Daarvoor moeten we echter buiten de logica van onderhandelen over vertrekpremies en sociale afbraak treden, wat kan door de strijd te organiseren en een krachtsverhouding op te bouwen. Zoals ACOD LRB in een solidariteitsmotie stelt: “Onze arbeids- en loonvoorwaarden gaan er voortdurend op achteruit. Als de directie van Audi erin slaagt om dit plan door te drukken, zullen andere bedrijven en sectoren het slachtoffer worden van de eindeloze hebzucht van de grote aandeelhouders.”
De Brusselse afdeling van ACOD LRB (Lokale en Regionale Besturen) stemde een motie waarin het zich engageert tot actief antifascisme, meer bepaald in het kader van de Coördinatie van Antifascisten in België (CAB). Een nuttig voorbeeld voor andere vakbondsinstanties!
Extreemrechts is de vijand van de werkenden! Stop de intoxicatie, weerleg de vooroordelen!
De context van crisis, massale werkloosheid en besparingen die we al enkele jaren meemaken, gecombineerd met een gevoel van machteloosheid tegenover een toekomst die steeds somberder lijkt, biedt een vruchtbare voedingsbodem voor de verspreiding en normalisering van bepaalde racistische, seksistische, homofobe, anti-vakbonds-, autoritaire en antisociale ideeën.
Deze ideeën zijn gevaarlijk en spelen een fundamentele rol in het afleiden van de legitieme woede van mensen tegen de heersende klasse om deze te richten op de meest achtergestelde en kwetsbare groepen, door hen te stigmatiseren en uit te sluiten. De arbeidersbeweging is zich altijd bewust geweest van haar collectieve kracht door de eenheid van alle onderdrukten. Laten we dus niet het verkeerde doelwit kiezen!
Extreemrechtse ideeën verdelen de werkenden!
Het discrimineren, stigmatiseren en verarmen van migranten, werklozen, zieken, armen, LGBTQIA+ mensen en gepensioneerden berooft ieder van ons van een deel van onze menselijkheid.
Fascistische en extreemrechtse programma’s hebben een bijzonder lot in petto voor arbeiders: ze stellen voor om vakbonden, het stakingsrecht en alle vormen van protest van arbeiders tegen hun werkgevers of de staat te verbieden. Extreemrechts propageert steeds haat tussen groepen van de bevolking. Deze retoriek dringt steeds meer door in de politiek en de media en bedreigt het cordon sanitaire. De haatzaaiende woorden verdelen werkenden die zich zouden kunnen en moeten verenigen om te strijden tegen asociale en ondemocratische maatregelen of tegen verslechterende arbeidsomstandigheden. Dit alles komt slechts één laag van de samenleving ten goede, namelijk de bazen.
Voor ACOD LRB en de linkse vakbonden zijn de echte oorzaken van de crises en de ongelijkheid te vinden in het op de werkgevers gerichte neoliberale sociaal-economische beleid van onze regeringen en Europa. Als activisten uit de arbeidersbeweging moeten we de dialoog met alle werkenden voortzetten, ongeacht hun keuze bij de verkiezingen, en de tijd nemen om de echte oorzaken van hun woede uit te leggen. De eenheid van de werkenden staat op het spel!
Er is geld om onze werk- en leefomstandigheden te verbeteren.
Laten we ons verenigen in deze strijd!
ACOD LRB BRUSSEL ROEPT DAAROM OP:
Alle vakbondsactivisten moeten waakzaam te zijn en systematisch reageren op elke uiting van racisme op onze werkplekken!
Alle vakbondsactivisten moeten de straat op gaan wanneer dat nodig is tegen uitingen van haat in welke vorm dan ook.
We roepen alle sectoren van ACOD Brussel en de federale ACOD om zich, net als ACOD LRB Brussel, aan te sluiten bij de nieuwe Coördinatie van Antifascisten in België. We moeten dringend een verenigde antiracistische beweging opbouwen en de vakbonden hebben hierin een cruciale rol te spelen. We hebben ook permanente educatie- en communicatiemiddelen nodig (sociale netwerken, video’s, enz.).
Het ABVV moet nadenken over de oprichting van een groep stewards die opgeleid zijn om onze betogingen te beschermen tegen mogelijke toekomstige aanvallen van extreemrechts. De voorbeelden van de voorbije maanden zouden ons ernstig moeten verontrusten: de aanwezigheid van het Vlaams belang op de betoging van de sociale sector in 2023, provocaties van het Vlaams Belang op vakbondsvergaderingen, enz.
We vragen onze verantwoordelijken om deze eisen door te geven aan elk niveau van onze vakbondsorganisatie (ACOD en ABVV) en ons te informeren over hun standpunt terzake.
“Niets is belangrijker dan het stoppen van het fascisme, want het fascisme zal ons allemaal stoppen.” Fred Hampton
