Gezondheidszorg op maat van begroting of van patiënten en personeel?
Artikel uit de juni-editie van ‘De Linkse Socialist’
Exact een jaar nadat we met 15.000 betoogden, komt de witte woede op 9 juni opnieuw op straat. Het afgelopen jaar hebben de vakbonden niet stilgezeten, dit in tegenstelling tot de bevoegde regeringen en de werkgevers. De vele acties en stakingen werden beantwoord door een handvol onderhandelingsmomenten op Vlaams vlak en een politiek van verstoppertje spelen door de ontslagnemende federale regering. De regering van lopende zaken stelde geen beslissingen te kunnen nemen in de zorgsector, maar ze kon wel beslissen om een oorlog in Libië te starten.
[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]
Duitsland. Stakingsacties bij Berlijnse ziekenhuis Charité
Met zowat 13.000 personeelsleden is Charité een van de grootste universitaire ziekenhuizen in Europa. Na een waarschuwingsstaking op 15 maart stemde 93% voor een stakingsactie vanaf 2 mei. Het ongenoegen is groot omdat het gemiddelde loon 14% onder het nationaal gemiddelde ligt. Het personeel wil 300 euro extra per maand voor iedere werknemer. Er wordt ook geprotesteerd tegen de loondumping bij onderaannemers. Zo betaalt CFM (Charité Facility Management, verantwoordelijk voor logistieke taken in het ziekenhuis) lonen van 5 tot 7 euro per uur! Bij CFM moet iedere werknemer individueel onderhandelen over het loon.
Er werd een week gestaakt waarbij onder meer een betoging met 2.500 deelnemers werd gehouden. De directie verklaarde bereid te zijn om een einde te maken aan de loondiscriminaties tussen werknemers van het oosten en het westen van het land. Daarnaast komt er een loonsverhoging van 150 euro vanaf juli 2011 om nadien te worden opgetrokken tot ongeveer 300 euro extra tegen eind 2015.
Stephan Gummert van de vakbondsdelegatie van ver.di bij Charité stelde in een interview met ons Duits zusterblad, ‘Solidarität’ onder meer: “Carité heeft erg lage lonen en we willen een zelfde loonsverhoging als de 14,9% die de dokters de afgelopen twee jaar kregen. De eis van 300 euro extra wordt algemeen gesteund door het personeel. De slechte arbeidsomstandigheden, geen vooruitzichten op verbetering, slechte lonen en steeds meer conflicten op de werkvloer hebben tot een explosieve sfeer geleid. Er was een grote actiebereidheid en het personeel organiseerde zich op allerhande manieren om van de staking een succes te maken. Vanwege de patiënten kwam er veel solidariteit. Het was belangrijk om met alle personeelsleden samen in actie te gaan.”
Vanaf 6 mei ging het personeel van Charité terug aan het werk, bij CFM werd tot 14 mei gestaakt. Toen verklaarde de directie van CFM zich bereid om alsnog collectieve loonsonderhandelingen te voeren.
De goed voorbereide stakingsactie waarbij nadruk werd gelegd op de betrokkenheid van alle personeelsleden en waarbij er een grote solidariteit was, zowel onder het personeel als bij de patiënten en ook van buitenaf met een solidariteitscomité, heeft tot resultaten geleid. Het valt uiteraard af te wachten of de directie de beloften zal nakomen, maar het personeel heeft alvast aangetoond dat het met een offensieve strijd toegevingen kan afdwingen.
[/box]
Dat actie loont, bewijst het nieuwe voorstel van de Vlaamse regering op 2 mei na de geslaagde betoging van 29 maart. Het budget voor het meerjarenplan voor de Vlaamse sectoren werd aanzienlijk opgetrokken van 147 miljoen naar 210 miljoen Euro. De nationale betoging van 9 juni van ALLE sectoren (inclusief de Franstaligen die op 29 maart met een kleine delegatie eerder symbolisch aanwezig waren) van de non-profit valt dan ook in volle onderhandelingen die dienen afgerond te worden eind juni. De extra druk van de mobilisatie zal niet overbodig zijn. Het resultaat van de onderhandelingen zal begin juli door de achterban gewikt en gewogen worden.
Een ander voorbeeld dat actie loont, zagen we in het afsluiten van het protocol-akkoord op 21 februari voor 500 extra VTE’s (voltijdse equivalenten) tegen 2014 in de Vlaamse gehandicaptensector na enkele geslaagde stakingsacties. De reële dreiging van een escalatie van de acties, zowel in omvang, spreiding en regelmaat deed Vandeurzen uiteindelijk zwichten. In 1983 werd de wettelijk voorziene personeelsomkadering bevroren en dit heeft volgens de vakbonden geleid tot een personeelstekort van 2200 VTE’s vandaag. Uiteraard kunnen die 500 bijkomende jobs maar een begin zijn maar zonder acties was het waarschijnlijk bij een vriendelijk schouderklopje van de minister gebleven.
In tegenstelling tot de Vlaamse sectoren, blijven de federale sectoren (ziekenhuizen, rusthuizen …) al een tijdje op hun honger zitten. Als tussenoplossing werd er voor deze sector een mini-akkoord (ter waarde van 50 miljoen Euro voor de openbare en de privésector samen) uit de mouw geschud enkel voor dit jaar. Halverwege 2011 kunnen we alleen maar vaststellen dat er door de obstructie van de werkgevers nog maar weinig van dit mini-akkoord uitgevoerd is. We hebben het dan over de uitbreiding van de avondpremie tussen 19u en 20u voor alle personeelsleden die in 2010 enkel gold voor de mensen “aan het bed van de patiënt” en toekenning van extra personeel in de wijkgezondheidscentra. Voor de federale sectoren zijn er zelfs nog geen onderhandelingen opgestart voor een meerjarenakkoord met het excuus van een regering in lopende zaken.
De vakbondsmilitanten beseffen dat indien er geen gesprekken starten na de betoging van 9 juni, er vanaf september hardere acties zullen moeten volgen om de druk op de ketel te verhogen. Echte stakingen in plaats van betogingen zullen dan onvermijdelijk op de agenda komen.
Egoïstisch of nodig voor de samenleving?
De eisen van het personeel worden door regeringen en werkgevers afgedaan als onrealistisch en te duur. De media worden bewerkt met valse berichten en verdraaide cijfers. Minister Vandeurzen (CD&V) stelde dat de bonden een verkeerd beeld geven van de starterslonen in de non-profit en dat eerder moet worden verwezen naar een enquête van de KULeuven en Vacature waaruit bleek dat beginnende verpleegkundigen bij de best betaalde bachelors behoren.
Dat het om een loon ging met alle premies voor avond-, nacht- en weekendwerk alsook feestdagen inbegrepen, werd niet vermeld. Een meer objectieve studie van het HIVA (onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving) toont aan dat de lonen in de non-profit gemiddeld 10,5% lager liggen dan lonen voor gelijkwaardige functies in andere sectoren.
De werkgevers lieten bij monde van ADMB (externe dienstverlening voor bedrijven en zelfstandigen) weten dat Poolse verpleegkundigen de oplossing zijn voor de personeelsschaarste in de zorgsector. Over de loon- en arbeidsvoorwaarden van deze werknemers werd erg stil gezwegen.
Voor publieke en kosteloze nationale gezondheidsdienst
De regeringen staan lijnrecht tegenover de gebruikersverenigingen en vakbonden. De regeringen willen een gezondheidszorg op maat van een besparingsbegroting, het personeel en de gebruikers willen een gezondheidszorg op maat van patiënten en personeel.
De Nationale Bank van België berekende dat de gezondheidsuitgaven voor een 70-jarige gemiddeld 3,5 keer hoger liggen dan voor een 35-jarige. Voor een 90-jarige liggen de uitgaven zelfs 12 keer zo hoog. De regering citeert deze cijfers graag om nieuwe besparingen op te dringen of ons langer te laten werken. Voor de vakbonden duiden deze cijfers vooral op de nood aan bijkomende middelen in de sector.
Verschillende politieke partijen stellen dat de groeinorm voor de gezondheidszorg de komende jaren moet afgebouwd worden. Tegelijk willen ze een verdere commercialisering van de sector om de publieke kosten te beperken. De geleverde kwaliteit en werkomstandigheden in commerciële instellingen vormen geen probleem voor de politici. De vakbonden moeten strijden voor een publieke en kosteloze nationale gezondheidsdienst, waar het privé-initiatief gebannen wordt. Een dergelijke nationale gezondheidsdienst moet onder democratische controle van de bevolking staan.
Strijd voortzetten!
De eisen van de non-profit zijn niet egoïstisch, maar nodig voor de samenleving. Meer personeel, meer middelen en bijkomende vorming zorgen voor een betere dienstverlening, voor zorg op maat. Daarenboven zullen bijkomende jobs ook de jongerenwerkloosheid tegengaan. Maar hoe broodnodig de uitvoering van de eisenbundel ook is, de regering wil nog liever besparen op welzijn dan tegemoetkomen aan eender welke minimumeis.
Daarom is het nodig een strijdbaar actieplan op te stellen. De nationale betoging van 9 juni mag geen eindpunt zijn of een aanloop naar een zomerstop, maar de start van een strijd die zal duren tot alle eisen ingewilligd zijn.
> www.polsslagnonprofit.blogspot.com