Category: Autosector

Vertrekpremies tot 144.000 euro

Meer dan 1.200 VW-arbeiders hebben beslist in ruil voor een buitengewone vertrekpremie het bedrijf “vrijwillig” te verlaten. Daarmee lijkt de zwanenzang ingezet voor VW-Vorst, één van weinige overgebleven iconen van het strijdsyndicalisme in België. Naar verwachting zullen de 1.500 vertrekpremies die VW wil toestaan, de komende dagen moeiteloos overschreden worden. De hoogte van de premies heeft te maken met de strijdbare tradities.

Eric Byl

Het is echter bedroevend dat zo snel werd ingezet op vertrekpremies, nog voordat duidelijkheid is gecreëerd over de toekomst van het bedrijf en een regeling is getroffen voor de talloze jobs die zullen sneuvelen bij de onderaannemers. Een kritische balans en enkele suggesties voor de toekomst.

Begrijpelijke reactie

De reactie van veel arbeiders is te begrijpen. De arbeidscondities bij VW werden de jongste jaren onhoudbaar en bovendien blijft de toekomst onzeker. De krokodillentranen van de nationale vakbondsleiders waren niet van aard om de arbeiders te overtuigen dat ze met volharding voor iedere job zouden strijden, laat staan de hele Belgische arbeidersbeweging zouden mobiliseren. Het feit dat iedereen naar huis werd gestuurd, na de druk bijgewoonde personeelsvergadering van 22 november, met de boodschap dat ze verder zouden ingelicht worden via de media, was al een teken aan de wand. De totale afwezigheid van een ordewoord aan het einde van de internationale solidariteitsbetoging op 2 december, bevestigde het vermoeden dat strijd voor iedere job met zulke leiders totaal uitgesloten is. Wie kan het de arbeiders onder die omstandigheden kwalijk nemen, te kiezen voor de korte pijn?

Enkele tientallen arbeiders legden ons uit waarom ze uiteindelijk tekenden. Bruno: “Ik heb 18 jaar gewerkt bij VW, de premie bedraagt in mijn geval zo’n 100.000 euro bruto, zelfs als daar na belastingen maar 50.000 euro van overblijft, dan nog zou ik bijna 20 jaar lang iedere maand 250 euro moeten sparen om dat bijeen te krijgen. De kans dat VW het hier nog 20 jaar uithoudt, beschouw ik als onbestaande.” Diens collega, die er 26 jaar heeft opzitten bij VW: “Ik vang het maximum, ik beklaag diegenen die zullen blijven, want die zullen afzien.” In café Le Cox tegenover de fabrieksgebouwen zijn het uitzonderingen die (nog) niet hebben getekend. De arbeiders hebben de balans opgemaakt en rekenen kunnen ze, “hier zit veel geld samen”, zegt één van hen lachend, terwijl hij het rijtje afgaat, “6 miljoen bfr, 4 miljoen, 3 miljoen, nog eens 3 miljoen, 2 miljoen en ik 4 miljoen”, de ironie is ons niet ontgaan.

Sluiting of uitgekiend scenario

Daarmee wordt het verhaal bevestigd dat Jacques Guilmot ons eerder in de aan het piket geparkeerde solidariteitsbus van het Comité voor een Andere Politiek (CAP), had verteld. Jacques is één van de uitmuntende vakbondsafgevaardigden die destijds mee het strijdbaar karakter van VW-Vorst hielpen opbouwen. Hij had zijn syndicaal mandaat opgegeven en werkte de laatste jaren opnieuw aan de band, “om het contact met de basis te versterken”. Hij deed dat omdat hij “wist dat er zaken aankwamen en dat de delegees hun kracht putten uit de arbeiders zelf”. Bij VW zijn er zo’n 60 vrijgestelden van de vakbonden, het gevolg van de protocollen in de auto-industrie, met als nefast neveneffect dat er een kloof is gegroeid tussen veel afgevaardigden en de basis.

Jacques vertelde ons dat volgens hem VW helemaal niet van plan was de site te sluiten, maar van Vorst “een model wou maken inzake inlevering op lonen en arbeidscondities”. Dat is nu net wat op de agenda staat: arbeidsduurverlenging en minstens 20% besparing op de loonkosten. In afwachting van het mogelijke toewijzen van de productie van de Audi A1 die nog maar in het stadium van de tekentafel zit, liggen drie scenario’s op tafel: meer polo’s, een deel Golfs of de Audi A3. Uitsluitsel daarover voor de 3.000 overblijvende VW-arbeiders zou pas voor later deze week zijn. Wij denken dat het beter was geweest het instemmen met vertrekpremies onder andere afhankelijk te maken van garanties over de lonen en de arbeidscondities van de 3.000 die blijven.

Harde tijden

Het zullen echter niet alleen de 3.000 overblijvers zijn die zullen afzien. Van een vertrekpremie van 144.000 euro wordt geschat dat na belastingen 57.600 euro over blijft (*). Agoria en de Belgische patroonsorganisaties staan op hun achterste poten. Ze durven er niet aan denken dat syndicale delegaties en arbeiders in andere bedrijven de hoogte van die bedragen als uitgangspunt zullen nemen. Bij Renault-Vilvoorde in 1997 bedroeg de premie voor iemand met 20 jaar anciënniteit slechts 25.000 euro bruto, evenveel als VW over heeft voor uitzendkrachten die vrijwillig vertrekken! Bij Inbev, eerder dit jaar, bedroeg de premie voor iemand met 20 jaar anciënniteit 42.100 euro bruto. Sommige VW-arbeiders hopen dat de regering een deel van de premies zal vrijstellen van belastingen. Dat is niet totaal uitgesloten, maar nu de delegatie de deuren al open heeft gezet en velen al vertrokken zijn, heeft ze meteen de noodzakelijke krachtsverhouding om dat af te dwingen, uit handen gegeven.

De regering zou al toegevingen hebben gedaan op het generatiepact voor de vijftigplussers, die zouden op brugpensioen kunnen, maar enkel als ze gedurende 6 maand al het mogelijke hebben gedaan om opnieuw aan de slag te kunnen. Benieuwd wie dat binnen 6 maand mag beoordelen. Hoe dan ook staan veel vertrekkers bij VW harde tijden te wachten. Als ze al een andere job vinden, zullen ze fors inleveren, wellicht veel meer dan 250 euro per maand. Bij VW zijn ze gewoon aan een sterke vakbondsmacht die bij de nieuwe werkgevers doorgaans onbestaande is. Als ze geen werk vinden, zal de premie snel opgesoupeerd zijn en als ze dan door de werkloosheidsdiensten aan de tand zullen gevoeld worden en de vernederingen moeten ondergaan die daar schering en inslag zijn, zullen velen zich beklagen dat men niet harder gestreden heeft voor iedere job.

Werknemers van onderaannemers in de kou

Bij de werknemers van de onderaannemers is de frustratie na het vertrek van talloze VW-arbeiders nog fors toegenomen. Sommigen van hen werken al tot 20 jaar op de site van Vorst. Hun patroons zullen echter nooit bereid zijn dergelijke vertrekpremies uit te betalen. Naar verluid zou VW ook voor hen een enveloppe hebben voorzien, maar de inhoud ervan moet nog onderhandeld worden en de krachtsverhoudingen daarvoor zijn nu ondermijnd. Tijdens het hele conflict was ons opgevallen dat de delegatie meestal vergaderde achter gesloten deuren in plaats van de arbeiders maximaal te betrekken zoals destijds bij Clabecq en in andere conflicten. Erger nog was dat de delegaties van de werknemers bij de onderaannemers niet mee mochten aanschuiven en dus meestal in het ongewisse bleven over de nieuwste ontwikkelingen. Nu de VW-arbeiders vertrokken zijn, zijn ze meteen hun grootste bondgenoot kwijt. In die zin was het beter geweest indien de VW-delegaties gewacht hadden met de vertrekpremies tot een oplossing gevonden was voor alle categorieën van werknemers, ook van de onderaannemers.

Geen keuze

Veel arbeiders vertellen ons dat ze na de personeelsvergadering maar één conclusie konden trekken: “game over”. LSP is er nochtans van overtuigd dat dit niet het enig mogelijke scenario was. Al voor de zomer hadden we een pamflet uitgedeeld aan VW over een mogelijke herstructurering en de noodzaak om zich voor te bereiden omdat “zwakheid aanzet tot agressie van de patroon”. De VW-delegatie bevestigde echter haar vertrouwen in het gegeven woord van de directie. Wij denken dat het beter was geweest toen al een sensibiliseringscampagne op poten te zetten. Toen de directe van het Antwerpse chemiebedrijf Lanxess, een afsplitsing van Bayer met een goede duizend werknemers, op 17 oktober de verdere opsplitsing van het bedrijf in 3 entiteiten aankondigde startten de vakbondsdelegaties een sensibiliseringscampagne. Er werden spandoeken opgehangen in het bedrijf, de delegaties deelden tot 5 keer toe pamfletten uit en spraken de arbeiders toe en prikacties werden georganiseerd. Resultaat: een dikke maand later, op 4 december zag de directie af van haar voornemen. Dat betekent nog niet dat een dergelijke strategie ook in VW tot spectaculaire resultaten had geleid, maar het zou de arbeiders alvast veel beter voorbereid hebben.

Uiteraard is het moeilijk een multinational als VW op haar industrieel plan terug te doen komen. Het is zelfs zo goed als uitgesloten dat te doen louter op de kracht van de VW-arbeiders zelf. De VW-arbeiders hebben echter een traditie van solidariteit met andere bedrijven. Zij zijn het die in ’96 door hun mars naar het justitiepaleis de beweging rond de zaak Dutroux mee op gang trokken. Dat is men nog niet vergeten en bijgevolg was het solidariteitsgevoel met de VW arbeiders wijd verspreid. Een solidariteitsstaking van 24 uur in alle sectoren of toch op zijn minst werkonderbrekingen zouden met enthousiasme onthaald zijn in alle grote bedrijven van België. Er bestond een potentieel om heel de arbeidersklasse en heel de publieke opinie te mobiliseren en van VW-Vorst een internationale aantrekkingspool te maken die de krachtsverhoudingen tot ver buiten het bedrijf had kunnen keren. VW-Vorst had het potentieel om voor de arbeidersbeweging hetzelfde te betekenen als het breken van de Britse mijnstaking in ’85 betekende voor het Europese patronaat: het begin van een tegenoffensief tegen de agressie van het Europese patronaat.

Breuk met sociaal-democratie en christen-democratie nodig

Zover kwam het dus niet en we kunnen dat niet verwijten aan de vakbondsdelegaties van Vorst. We weten niet welke discussies plaats hebben gegrepen tussen de vakbonden van Vorst en de nationale instanties. Die laatste zijn echter met handen en voeten gebonden aan de sociaal-democratie en de christen-democratie, samen met de liberalen de belangrijkste uitvoerders van het neoliberale wanbeleid. Om een multinational als VW tot dergelijke toegevingen te dwingen heb je een stok achter de deur nodig, niet het terugeisen van de gegeven subsidies, want dat zou de directie verhalen op buitenlandse VW-arbeiders en hen tegelijk opzetten tegen de Belgische, waardoor de arbeiders aan kracht inboeten, maar door het bedrijf desnoods te nationaliseren en de productie om te schakelen naar bijvoorbeeld een ecologisch verantwoorde productie. We zien niet hoe een Vande Lanotte, een Vandenbroucke of een Di Rupo en een Onkelinkx hiertoe te bewegen zouden zijn, dat vereist een nieuwe, echte arbeiderspartij. LSP werkt hieraan in samenwerking met onder andere Jef Sleeckx binnen het Comité voor een Andere Politiek.

De terugwedstrijd voorbereiden

De directie van VW heeft haar slag thuis gehaald. 2.800 arbeiders van de 5.800 zijn weggesaneerd en de overblijvers zullen fors inleveren in hun loon en arbeidscondities. De arbeiders hebben één keer tegen gescoord met ongeziene vertrekpremies tot gevolg, wellicht reeds vooraf ingecalculeerd door de directie. Het staat 2 tegen 1. Er moeten echter nog veel partijen gespeeld worden en we mogen nu niet bij de pakken blijven zitten, maar de lessen trekken uit de voorbije strijd en de volgende voorbereiden. De arbeiders bij VW hebben een traditie van strijd, laat ons die behouden bij diegenen die ook morgen bij VW werken en laat ons vooral met enkele duizenden ex-werknemers van VW die traditie invoeren bij de toekomstige werkgevers. Laat ons in het Comité voor een Andere Politiek samen bouwen aan een politieke kracht die volledig onafhankelijk is van het patronaat en versterk LSP zodat we stap voor stap, bedrijf na bedrijf een kracht kunnen opbouwen die de strategie van de patroons kan doorzien en van antwoord dienen.

---

(*) Het Volk van 10/12/2006 "Eerst zien wat overblijft". We hoorden ook een voorbeeld van iemand die bij Renault een premie van 25.000 euro kreeg en er uiteindelijk netto 7.500 euro van over hield

Porsche heeft recent haar aandeel van Volkswagen opgedreven en controleert nu 27,4% van de VW-aandelen. Wellicht zal Porsche hierdoor ook meer te zeggen krijgen in de beslissingen van VW. De richting van Porsche is alvast duidelijk: het bedrijf maakte 2,11 miljard euro winst in het vorige boekjaar.

In het boekjaar dat midden 2006 werd afgesloten, bereikte Porsche een recordwinst van 2,11 miljard euro. In het boekjaar 2005/2006 was er een omzet van 7,27 miljard euro (10,5% hoger dan een jaar voordien). In dat boekjaar werden 96.794 wagens verkocht. Dat betekent dat er zowat 20.000 euro winst gemaakt werd per verkochte auto. Met prijzen van 50.000 tot 100.000 euro per auto, komt dat neer op 20% tot 40% van de verkoopprijs die pure winst is voor Porsche.

In de eerste vier maanden van het nieuwe boekjaar steeg de omzet lichtjes met 0,7% tot 2,05 miljard euro. Er valt dus te verwachten dat Porsche ook dit boekjaar enorme winsten zal boeken. Nochtans is de verkoop van de wagens wat teruggevallen. Er was een daling van de verkoop met 1,7% tot 29.640 wagens in de eerste vier maanden van het nieuwe boekjaar (dus vanaf 1 augustus). Er werden minder, maar duurdere wagens verkocht.

De winst kwam deels door de verkoop van bepaalde bedrijfsonderdelen, maar het vorige boekjaar werd eveneens een winst van 1,24 miljard euro gerealiseerd. Er kan dus gesteld worden dat er gemakkelijk tot 10.000 euro winst per auto wordt gemaakt. Met 25.000 werknemers komen we dan nog aan een winst van zowat 50.000 euro per jaar per arbeider.

Porsche heeft haar aandeel in Volkswagen de afgelopen periode opgedreven tot 27,4% en het wil komen tot 29,9% van de aandelen. Daarmee wil het bedrijf inspraak hebben over de koers die gevaren wordt door VW. Met de doorgedreven samenwerking wil Porsche besparen op de productie door dit grootschaliger te doen. De carroserie voor de sportwagen Panamera zal bijvoorbeeld in de VW-fabriek van Hannover gemaakt worden.

Het aantal aandelen blijft net onder de 30% omwille van legale redenen, maar in de praktijk is er toch steeds meer sprake van een overname van Volkswagen door Porsche. En de bedoelingen van Porsche zijn eveneens duidelijk: meer winst maken!

Bij Volkswagen liggen de winsten per verkochte wagen lager dan bij Porsche. Zelfs de totale winst is beperkter (1,2 miljard euro voor VW). Zal de directie van VW onder invloed van Porsche proberen die winsten op te drijven door meer winst te maken per verkochte wagen? Alles wijst alvast in die richting.

De afgelopen dagen leek het alsof alle problemen bij Volkswagen van de baan waren. Het aantal ontslagen zou meevallen, zelfs bij de onderaannemers zouden er maximaal “slechts” 1100 jobs verdwijnen. De arbeiders van VW zouden dan wel wat harder moeten werken, maar wat is drie uur per week gratis werken in vergelijking met je job verliezen? Dat was de dominante retoriek van de afgelopen dagen. Maar wat is er eigenlijk van aan?

1. Het jobverlies zal wel nog meevallen

Er is nog absoluut geen zekerheid rond de komst van de Audi A1 naar Vorst. De directie van VW houdt de boot af om duidelijke garanties daarover te bieden. Ook na de ondernemingsraad van deze week zijn er geen garanties.

Bijgevolg behoudt de VW-directie twee opties: een volledige sluiting van de vestiging in Vorst of de productie van de Audi A1 met minder arbeiders en een lager loon. Verhofstadt had eerder gezegd dat hij wel garanties had gekregen over de komst van de Audi A1, maar dat wordt ontkend door de directie.

2. Bij de onderaannemers zullen “slechts” 1.100 jobs verdwijnen

Minister Vanvelthoven stelde dat er maximaal 1.100 jobs weg moeten bij onderaannemers van VW-Vorst. Dat werd echter onmiddellijk reeds tegengesproken door het kabinet van de Brusselse minister voor Economie en Werk Benoît Cerexhe. Vanuit dat kabinet werd gesteld dat er tussen de 1.410 en 2.289 ontslagen zouden volgen bij onderaannemers.

Bovendien wordt in dat scenario nog uitgegaan van de komst van de Audi A1, wat zoals hierboven reeds gezegd werd niet zeker is. Er wordt ook enkel rekening gehouden met toeleveranciers in België. Er zouden in totaal zo’n 800 bedrijven leveren aan VW, waarvan 35 vanuit België.

De eerste ontslagen zijn overigens al concreet: de directie van Johnson Controls in Geel wil 230 arbeiders afdanken. Het bedrijf maakte autozetels voor VW-Vorst.

3. De overblijvers worden gespaard

Wie in VW kan blijven werken (in het geval dat de Audi A1 effectief naar Vorst komt), zou er goed van afkomen. Toch is nu al min of meer beslist dat er een arbeidsduurverlenging komt zonder een aanpassing van het loon. Nog zonder de vakbonden daarover in te lichten, werd dat al min of meer aanvaard door premier Verhofstadt.

Concreet wil de directie dat de arbeiders 38 uur werken in plaats van de huidige 35 uur. Het loon wordt niet aangepast, dus wordt er 3 uur extra gratis gewerkt per week. Geen slecht cadeau voor de directie… Moest ze dit voorgesteld hebben zonder een aankondiging van herstructurering was ze er nooit mee weggekomen. Maar nu wordt het bijna als een overwinning gezien. Was dat de bedoeling van de strategie van de VW-directie? Zodanig harde maatregelen aankondigen dat "gewoon harde" maatregelen als “normaal” overkomen?

Als het niet geslikt wordt, kan VW nog steeds terugvallen op haar andere optie: de sluiting van VW-Vorst in twee fasen. Nu 4.000 arbeiders op straat zetten en nadien de overblijvers.

Jan Vanderpoorten (ABVV VW-Vorst) stelde over de langere werkduur terecht: “Het VBO pleit al vijftien jaar voor een vermindering van de loonkost door langer te werken voor hetzelfde loon. VW is het eerste echte grote experiment.” Als de VW-directie er effectief mee wegkomt om de arbeidsduur 3 uur per week op te trekken zonder loonsverhogingen, zal dit een precedent vormen dat we nog veel zullen zien terugkomen…

Aan het stakingspiket bij VW in Vorst spraken we vorige week met Karel Gacoms, ABVV-secretaris die onder meer optrad in de dossiers Sabena, Philips en Renault-Vilvoorde. We vroegen hem naar zijn mening over de wet-Renault 10 jaar na het débâcle in Vilvoorde.

Nicolas Croes

“De wet-Renault waarover zoveel wordt gesproken, is geen wet voor de arbeiders. Er is niets fundamenteel veranderd inzake sluitingen. Op vlak van de vorm wel een beetje. We beschikken nu, als de wet wordt nageleefd, over een zekere periode om alternatieve voorstellen te formuleren tegenover een sluiting of herstructurering, en we kunnen daar gebruik van maken om een krachtsverhouding op te bouwen onder de arbeiders. Maar de mogelijkheid van collectieve ontslagen blijft natuurlijk. Er is niets veranderd aan het kapitalistisch systeem. Daar zal meer voor nodig zijn…

Het belangrijkste in een dergelijke situatie is de krachtsverhouding, de solidariteit en de acties. Ik heb daar mijn ideeën over, maar het is aan de delegatie om voorstellen te doen.”

De wet-Renault kwam er na de sluiting van Renault in Vilvoorde in 1997. Dat nieuws werd bekend door de topmanager Louis Schweitzer bekend gemaakt vanuit de salons van een groot hotel. De arbeiders van het bedrijf vernamen via de media dat ze op straat zouden komen te staan.

De regering heeft naar aanleiding van de sluiting van Renault een procedure van informatie en consultatie opgelegd in het geval van collectieve afdankingen. Hierdoor moet eerst de Ondernemingsraad op de hoogte worden gebracht van een voornemen om over te gaan tot collectieve afdankingen. Op dat ogenblik mag de beslissing officieel nog niet definitief zijn, dat kan pas na consultatie van de vakbonden. De arbeiders kunnen tegenvoorstellen of alternatieven naar voor brengen. Meestal verandert dat natuurlijk weinig aan het uiteindelijke resultaat.

De efficiëntie van deze wet wordt geregeld in twijfel getrokken door de vakbonden. De wet is eerder een uitdrukking van het falen van de regering om iets te doen tegen massale afdankingen. Eerder stelde ABVV’er Marc Deschrijver over de wet-Renault: “De wet-Renault moet de arbeiders bezig houden en verplicht hen om deel te nemen aan consultaties en informatiesessies. Maar uiteindelijk verdwijnen de jobs even goed.”

We zijn akkoord met Gacoms als hij stelt dat het belangrijkste een krachtsverhouding is, de solidariteit en acties. Jammer genoeg hebben we op dat vlak aan Renault minder goede herinneringen. Er waren veel spectaculaire acties door Renault-arbeiders, vaak in Frankrijk. Maar een nationale algemene staking in heel de automobielsector bleef uit. Het kwam tot een hervatting van de arbeid om “de strijd op een andere manier verder te zetten”. Dat was om te vermijden dat de arbeiders zouden worden “uitgeput” door een lange staking. Uiteindelijk sloot het bedrijf even goed en bleven er slechts 400 arbeiders over.

Tegen 2008 wil VW 5,1 miljard euro winst opstrijken op de kap van 4.000 VW-arbeiders en hun gezinnen en een veelvoud daarvan bij de onderaannemers. De directie houdt twee opties open: volledige sluiting van Vorst in 2 fasen om sluitingspremies te omzeilen of een nieuw model (Audi A1), maar pas vanaf 2009, en op voorwaarde dat de lonen 20% dalen en de gemeenschap twee jaar lang betaalt voor de arbeiders die vanaf 2009 aan de slag zouden kunnen. Afdanken om goedkoper terug aan te werven, het is niet nieuw. Bij Ford-Genk werden na de 3000 afdankingen in 2003 al 1.297 tijdelijke arbeiders aangeworven…

LSP-pamflet

En dit na alle toegevingen door de arbeiders (opdrijven van de werkdruk, meer flexibiliteit, weekendwerk,…) en de gemeenschap (verlaging van de lasten op ploegenarbeid, overuren,… of het cadeau van het Automotive Park waarin 35 miljoen euro werd geïnvesteerd door de gemeenschap).

Krachtsverhouding opbouwen

De betoging vandaag biedt iedereen de kans zijn/haar solidariteit te betuigen. De directie en de regering deden alles om de mobilisatie te ondermijnen. De directie met de aankondiging dat de Audi A1 mogelijk naar Vorst zou komen (tenzij andere vestigingen meer cadeaus bieden), de regering met de mededeling dat er al 1.500 vacatures zijn voor VW-arbeiders.

Enkele grote bedrijven willen graag ervaren VW-arbeiders goedkoop aanwerven. Dat andere werkzoekenden alweer langer moeten wachten op een inkomen, vermeldt men niet.

Tegenover de verdeel-en-heerspolitiek van de directie en de regering, is eenheid in actie van alle arbeiders vereist. Deze betoging mag geen begrafenisstoet worden, maar het begin van een goed georganiseerd actieplan voor het behoud van alle jobs.

Algemene staking?

Als de VW-directie hiermee wegkomt, zullen anderen volgen. Op dit ogenblik zijn herstructureringen bezig bij Agfa Gevaert en andere bedrijven, er zijn afvloeiingen bij onder meer De Post (op 10 jaar tijd -9000 jobs!). VW wordt een trendsetter. Zelfs de IPA-onderhandelingen zijn naar de achtergrond verdreven door de gebeurtenissen in Vorst. Velen stellen zich de vraag hoe de strijd bij VW zal gevoerd worden. Het komt de VW-arbeiders en haar syndicale delegaties toe daarrond initiatieven te nemen, maar we willen graag enkele suggesties doen.

De herstructurering bij VW leidt tot een algemeen ongenoegen en bereidheid tot verzet. Waarom geen gebruik maken van het succes van deze betoging om een algemene 24-urenstaking tegen de talloze herstructureringen af te kondigen? Dit zou de eenheid van de arbeiders benadrukken en ook het verzet tegen het verlies van jobs. Het zou de eis “behoud van alle jobs” kracht bij zetten en bovendien internationale uitstraling hebben.

Om alle jobs te behouden, moet het industrieel plan van VW van de kaart worden geveegd. Dat kan enkel als we heel de publieke opinie, eerst in België, daarna elders in Europa kunnen mobiliseren. Zelfs als we uiteindelijk verplicht worden een sociaal plan te slikken zal actie nodig zijn om betere voorwaarden af te dwingen.

Syndicale strijd vergt politiek alternatief

De strijd tegen een multinational kan niet gewonnen worden binnen één bedrijf of sector, daarvoor moeten alle arbeiders worden gemobiliseerd. Dat vergt een politiek alternatief. De overheid zou de geschenken aan VW om de tewerkstelling in Vorst te verankeren, kunnen terugvorderen. Zelfs als ze daarin zou slagen, zal VW de ontlopen middelen echter compenseren op de kap van de VW-arbeiders in andere vestigingen.

Een overheid die de belangen van de arbeiders verdedigt, zou de vestiging in Vorst overnemen, alle jobs behouden en de productie omschakelen op basis van een maatschappelijk debat over mobiliteit. In een kapitalistisch systeem tellen echter enkel de winsten. Er is nood aan een socialistisch alternatief waar de productie afgestemd is op de behoeften van de arbeiders en hun gezinnen (zowel qua werkgelegenheid, werk- en leefomgeving,…).

Eén jaar geleden voerden we strijd tegen het Generatiepact. Momenteel wordt in Duitsland actie gevoerd tegen de voorstellen van de regering om de pensioenleeftijd tot 67 jaar op te trekken. Als het van de traditionele politici afhangt, wordt geen rekening gehouden met onze bekommernissen. In het parlement werd amper tegen het Generatiepact gestemd, ondanks honderdduizenden betogers en stakers.

Over VW beperkten de politici zich tot grote uitspraken tegen “de Duitsers” of tegen elkaar. Ze aanvaarden allemaal de neoliberale logica. De oppositie van het VB wil daar nog verder in gaan. Zij stelt dat een bedrijf “geen liefdadigheidsinstelling” is en dat het probleem bij de lonen ligt.

Sinds de beweging tegen het Generatiepact is – op initiatief van Jef Sleeckx, Lode Van Outrive en Georges Debunne – gewerkt aan het opzetten van het Comité voor een Andere Politiek (CAP). Op de conferentie van 28 oktober 2006 waren 650 aanwezigen. Er werd beslist om deel te nemen aan de komende parlementsverkiezingen om het verzet tegen het neoliberaal beleid een stem te geven.

Vandaag trokken ruim 25.000 betogers van Brussel-Zuid naar Brussel-Noord om te protesteren tegen de geplande afdankingen bij Volkswagen en onderaannemers. De opkomst voor de betoging viel mee, maar er is toch enige onduidelijkheid over hoe het verder moet. Kunnen we geloof hechten aan de positieve verhalen die gisteren de media domineerden? Zijn er alternatieven mogelijk voor de strijd voor het behoud van alle jobs?

Geert Cool

De media werden gisteren gedomineerd door triomfantelijk nieuws. Volkswagen zou dan toch beslissen om de Audi A1 naar Vorst te brengen en zou vanaf 2009 enkele duizenden arbeidsplaatsen in Vorst voorzien. De topmensen van VW hadden dit zelfs aan premier Verhofstadt bevestigd. Voor de overige arbeiders zou de regering overigens wel andere jobs vinden, de vacatures blijven maar binnenstromen.

Ziet de toekomst voor de VW-arbeiders er dan plots terug rooskleurig uit? De realiteit waarmee we de komende weken zullen geconfronteerd worden, zou wel eens kunnen tegenvallen… Was de positieve berichtgeving vooral bedoeld om de betoging de wind uit de zeilen te nemen?

De komst van de Audi A1 naar Vorst is nog verre van zeker. De directie van VW stelt immers haar eisen. Er moet een oplossing voorzien worden tot 2009 en de loonkost moet met 20% naar beneden. VW wil dat de gemeenschap haar nog meer betaalt om hier extra winsten te komen maken. Achteraf kan de Belgische situatie dan aangehaald worden als argument om ook elders de lonen aan te pakken. En wat zal het lot zijn van de arbeiders die vanaf 2009 de Audi A1 mogen maken? Twee jaar op kosten van de overheid niets doen, een gesubsidieerd reserveleger waarover VW naar eigen goeddunken kan beschikken? Bij een tegenvallende verkoop van de Audi A1 kunnen de arbeiders terug naar de reservebank worden verbannen?

Het is duidelijk dat VW onze rechten en verworvenheden wil aanpakken. Zowel in het geval van een volledige sluiting als in het geval van een verdere productie is het duidelijk wat de bedoeling is: een optimalisering van de winsten. Als er verder zal gewerkt worden in Vorst zal het tegen slechtere voorwaarden moeten zijn en met slechtere contracten. Dat is wat VW wil.

En ander werk? Toen bij Ford 3 jaar geleden 3000 arbeiders op straat werden gezet, werd ook gezocht naar ander werk voor de ontslagen arbeiders. Nu blijkt dat 81% van de ontslagen Ford-arbeiders financieel heeft moeten inleveren als ze een nieuwe job vonden. Ford zelf maakt handig gebruik van 1.297 tijdelijke contracten.

Hoe verder na de betoging?

De betoging van vandaag was strijdbaar, zoveel is duidelijk. Met 25.000 aanwezigen volgens de vakbonden (15.000 volgens de tellers van de politie) was er een goede opkomst voor een betoging op een zaterdagvoormiddag. Er was een enorme solidariteit vanuit heel het land en tal van sectoren. Zelfs vanuit Duitsland waren er delegaties met metaalarbeiders. De arbeiders van VW vormden een sterk en levendig blok, dat in groep aan de betoging aankwam.

In de betoging ontbrak het echter aan een ordewoord over hoe de strijd nu moet worden verdergezet. Wat volgt na de betoging? Of was dit een laatste stap, een begrafenisoptocht waarbij we wel nog zullen zien wat er van VW kan overblijven? Op de betoging verspreidde LSP/MAS een pamflet met de vraag waarom niet gedacht wordt aan een algemene 24-urenstaking. Uiteraard is zoiets slechts haalbaar als het gedragen wordt door de arbeiders van VW en hun syndicale delegaties. Maar het opent ten minste de discussie over een verdere strategie.

Er was overigens heel wat steun voor dat standpunt. Onze pamfletten gingen vlot van de hand, net zoals onze kranten en solidariteitsbadges. Onze militanten verkochten 450 exemplaren van ons maandblad en voor 800 euro aan badges.

Daarnaast kwamen we mee tussen met het Comité voor een Andere Politiek dat eveneens een pamflet heeft verspreid. Aan de CAP-bus stond onder meer Jef Sleeckx de betogers op te wachten. Er was heel wat interesse in de CAP en de discussie over een politiek alternatief.

Ondanks de aanwezigheid van SP.a, PS, Groen en Vivant (dat symbolisch helemaal achteraan opstapte met een klein groepje) is het duidelijk dat die partijen geen antwoorden bieden. Ze kunnen zich enkel neerleggen bij de logica van het neoliberaal systeem dat ze doorgaans zelf verdedigen. Elio Di Rupo zag in VW een kans om de liberalen te schofferen door te stellen dat dit een voorbeeld was van een doorgedreven liberalisme, maar hoe kan het beleid van deze regering anders dan liberaal worden genoemd? De openbare diensten worden geprivatiseerd of geliberaliseerd. Bij De Post spreken we over een vermindering van reeds 9000 jobs op 10 jaar tijd. Is dat het menselijke liberalisme van Di Rupo en de SP.a?

Neen, er is nood aan een andere politiek. Het Comité voor een Andere Politiek gaat in tegen de neoliberale logica en is daarom steeds aanwezig geweest aan het stakingspiket van VW. Daar staan we de arbeiders bij en maken we deel uit van hun strijd. Op die manier kan aan een alternatief worden gebouwd en wordt CAP ook gezien als een onderdeel van de strijd die gevoerd wordt.

De betoging van 2 december was groot. 25.000 betogers volgens de vakbonden (we hadden het zelf iets hoger geschat), is zeker niet slecht. Er was ook een bereidheid aanwezig om de strijd verder te zetten. Maar daar is wellicht onvoldoende mee gedaan op deze betoging. Nu is het afwachten wat de volgende stappen zullen zijn in de strijd voor het behoud van alle jobs bij VW. De solidariteit is aanwezig, de actiebereidheid is er, waarop wordt nog gewacht?

Eind november maakte Volkswagen bekend dat de Golf niet langer in Vorst zal worden gemaakt. Hierdoor verdwijnen 4.000 jobs en nog eens een veelvoud daarvan bij onderaannemers. Nochtans zijn er de afgelopen jaren tal van cadeaus gegeven aan de directie: lastenverlagingen, meer flexibiliteit van de werknemers, investeringen op kosten van de gemeenschap,… VW beantwoordt deze vrijgevigheid met een sociaal bloedbad.

Sociaal bloedbad

Het verdict voor VW-Vorst was harder dan verwacht. Twee derde van het personeel moet verdwijnen en er wordt al met meer gedreigd. Ook de overblijvende jobs zijn onzeker. Na het terugtrekken van de Golf zouden er enkel nog jaarlijks ongeveer 60.000 auto’s worden geproduceerd in Vorst, terwijl de vestiging slechts rendabel is vanaf een productie van 200.000 auto’s.

Een deel van de productie van de Polo zou vanuit Spanje naar Vorst worden overgebracht. Zo kan de directie de Belgische arbeiders tegen de Duitse uitspelen en de Spaanse tegen de Belgische.

Er wordt gevreesd dat de herstructurering een stap is in de richting van een sluiting, waarbij de directie nu wil vermijden dat ze aan iedereen een sluitingsvergoeding moet betalen.

Een andere optie is het openhouden van het bedrijf met minder werknemers en tegen veel slechtere voorwaarden. Eventueel door nadien opnieuw tot aanwervingen over te gaan maar dan op basis van tijdelijke interim-contracten, zoals dit ook bij Ford Genk gebeurde. Daar werden na de 3.000 afdankingen in 2003 reeds 1.297 tijdelijke arbeiders aangeworven. Dat was in het kader van de introductie van nieuwe modellen. Door met tijdelijke contracten te werken, kan het personeel veel gemakkelijker worden afgedankt en vervangen. In plaats van arbeiders met een vast contract, geeft Ford de voorkeur aan tijdelijke contracten.

Dat kan ook in VW-Vorst een optie zijn, waarbij de grotere flexibiliteit en de slechtere loonsvoorwaarden achteraf als argument worden gebruikt om dit ook in andere vestigingen door de strot van de VW-arbeiders te rammen.

Solidariteitsbetoging

De aankondiging van de herstructurering kwam er op dinsdag 21 november. Er werd een algemene personeelsvergadering aangekondigd voor de volgende dag. Daar werden de plannen van de directie bekend gemaakt, maar het bleef akelig stil over een actieplan.

Een aantal arbeiders en delegees wilden van de personeelsvergadering gebruik maken om ook een lokale betoging te houden. Dat werd tegengehouden met het argument dat niet alle vakbonden akkoord waren. Er werd gewerkt aan een vakbondsfront aan de top, ook al betekende dit dat er op 22 november niet werd betoogd.

Er was een grote druk van de basis om samen in actie te komen tegen het sociale bloedbad dat de directie wil aanrichten. Daarom kwam er uiteindelijk de oproep voor de internationale solidariteitsbetoging van 2 december.

Eengemaakte actie

De solidariteitsbetoging is belangrijk om aan te tonen dat de arbeiders van VW en de onderaannemers er niet alleen voor staan. Er is een brede steun voor de slachtoffers van de VW-directie. Zowel in de lokale gemeenschap in Vorst, bij onderaannemers als in andere bedrijven is er steun en solidariteit.

Die solidariteit moet expliciet worden georganiseerd. Daarom was het ook belangrijk om te werken met een affiche van het solidariteitscomité om de solidariteit zichtbaar te maken.

De betoging van 2 december kwam er omwille van de enorme woede aan de basis. We moeten echter vermijden dat de betoging een begrafenisoptocht wordt. Een laatste aandenken voor de duizenden arbeiders van VW en onderaannemers. De betoging mag geen eindpunt zijn, maar moet net aangegrepen worden om een actieplan naar voor te brengen.

Algemene 24-urenstaking

Op 2 december zal aangetoond worden dat er een brede solidariteit is. Dat moet de arbeiders van VW en onderaannemers versterken in hun verzet tegen de geplande afdankingen. Met een algemene 24-urenstaking die wordt aangekondigd op 2 december zou het mogelijk zijn om aan te tonen dat de brutale herstructureringspolitiek van de multinationals geen vrij spel krijgt.

Zo’n staking zou bovendien duidelijk maken dat we niet willen toegeven en jobs laten verdwijnen. De afgedankte werknemers van Vorst zouden volgens de media elders aan de slag kunnen. Maar dat zorgt er enkel voor dat andere arbeiders geen toegang hebben tot die jobs. Het zal er sowieso toe leiden dat zo’n 12.000 arbeiders zonder job zitten en noodgedwongen moeten leven op de kosten van de gemeenschap.

Een 24-urenstaking zou een eenmakend effect kunnen hebben. Het zou in België de arbeiders verenigen en bovendien zou het ertoe kunnen leiden dat ook in Duitsland actie wordt gevoerd. Als er maar één VW-vestiging in Duitsland in actie zou komen, zou dit een zware slag voor de VW-directie betekenen.

VW is niet het enige bedrijf waar er afdankingen of herstructureringen plaatsvinden. Het is wel één van de grootste bedrijven met bovendien een traditie van strijd voor het behoud van jobs. De stakingsacties bij VW in 1994 blijven voor veel arbeiders een begrip. In die zin hebben de arbeiders van VW voldoende draagkracht om een nationale actie op te zetten voor het behoud van alle jobs.

Welke eisen?

Volkswagen gebruikt een verdeel-en-heerspolitiek. De Belgische arbeiders worden tegen de Duitse opgezet, de Spaanse tegen de Belgische. In Vorst zullen de overblijvers tegenover de afgedankten worden opgezet en vice versa.

Tegenover die verdeeldheid moeten we eenmakende eisen naar voor brengen. Dat kan enkel door op te komen voor het behoud van alle jobs. Geen enkele baan mag verloren gaan! Niet bij VW en niet bij de onderaannemers.

Om een dergelijke eis af te dwingen, is een herziening van het industrieel plan van VW nodig. Nu wil het bedrijf 20% van haar capaciteit afbouwen om de winsten te kunnen opdrijven van 1,12 miljard euro tot 5,1 miljard euro in 2008. Dat gebeurt op kosten van de gemeenschap, wat onaanvaardbaar is.

Eerder kreeg VW reeds voldoende cadeaus van de regering: naast het Automotive Park kreeg het lastenverlagingen (o.a. op ploegenarbeid en overuren), meer flexibiliteit van de arbeiders,… Het spreekt voor zich dat als VW toch een sociaal bloedbad aanricht, dat de geschenken moeten worden teruggegeven.

Veel arbeiders van VW en onderaannemers van VW kenden onzekere weken in de aanloop naar de bekendmaking van de plannen van de VW-directie. Die onzekerheid blijft ook nu verder duren. In het kader van de Wet-Renault is er een consultatie- en informatiefase waarin de herstructurering een “voornemen” van de directie moet blijven.

Dat betekent dat er officieel rekening moet gehouden worden met opmerkingen van de vakbonden. Hierdoor zullen de officiële afdankingen nog even op zich laten wachten. Voor de arbeiders blijft het bijgevolg bang afwachten of ze deel zullen uitmaken van de groep die moet verdwijnen volgens de directie.

Aan het stakingspiket bij VW zijn er heel wat discussies. We spraken er met Jean-Pierre.

Hoe lang werk je al bij VW?

Ik werk al 28 jaar bij VW-Vorst, in de walserij.

Hoe kwam de aankondiging van de directie bij VW aan?

4.000 jobs weg, dat is schandalig. Het is onmenselijk. Hoe kan ik nu mijn hypothecaire lening afbetalen? En dan heb ik nog twee dochters die aan het studeren zijn…

Hoe moeten de politieke wereld en de vakbonden reageren?

De reactie van de politici was erg beperkt, zeker na zo’n patronale agressie. Aan VW zagen we reeds heel wat delegaties van andere bedrijven die uit solidariteit naar hier kwamen. We zagen onder meer mensen van Ford, Duferco, voormalige Sabena-arbeiders. Maar de vakbonden bij VW treuzelen te lang om te mobiliseren.

Wat na de betoging van 2 december?

We moeten verdergaan om zoveel mogelijk jobs te redden. Zoniet zal de directie gewoon de cadeaus die het van de overheid kreeg, gebruiken om ons uit te betalen. We moeten de puntjes op de i zetten. Als ze vandaag één vierde van het personeel willen behouden, is dat enkel om geen sluitingspremie aan de anderen te moeten betalen. Ik ben 51 jaar en denk niet dat ze mij zullen houden.

Gisteren bracht een delegatie van Europarlementsleden een bezoek aan VW-Vorst. Het ging om afgevaardigden uit Frankrijk, Portugal, Italië, Griekenland, Cyprus, Spanje en Duitsland. Ze beloofden VW-Vorst op de agenda van het Europees parlement te plaatsen. Tegelijk viel het bezoek op door het gebrek aan contact met gewone arbeiders aan het stakingspiket.

De parlementairen kwamen in grote wagens aangereden (of beter gezegd: ze werden aangereden door hun chauffeurs) die vlak bij het piket parkeerden. Ze stapten uit met veiligheidsagenten er rond en trokken meteen naar de camera’s. Die waren massaal aanwezig om het bezoek in beeld te brengen.

De stoet van parlementairen en journalisten trok naar binnen waarop de toegang tot het gebouw werd afgezet. Na een onderhoud met enkele delegees, haastten de parlementairen zich terug weg in hun chique wagens. Een aantal arbeiders stond verbijsterd naar dit schouwtoneel te kijken. Ging dit over ons? Of was het een bezoek voor de media?

De parlementsleden van Europees Verenigd Links hebben zich met dit bezoek misschien wel geprofileerd rond het sociaal drama bij VW-Vorst, maar een beetje aandacht voor de arbeiders die aan het piket stonden, zou niet misplaatst geweest zijn. In die zin was de afwezigheid van Jef Sleeckx (wegens ziekte) jammer. Als er iemand wel aanvoelt met wie hij moet gaan spreken aan een stakerspiket, dan is het wel Jef Sleeckx. Het verschil zou erg groot geweest zijn aangezien Jef niet gezien wordt als een “buitenstaander”.

Vandaag komt de discussie in het Europees parlement en trekt een delegatie van VW-arbeiders naar het parlement om te protesteren. Het is belangrijk dat de VW-arbeiders deze week overal acties opzetten ter mobilisatie naar de grote betoging van komende zaterdag. Die betoging zou wel eens de grootste vakbondsbetoging sinds het Generatiepact kunnen worden.

Ook het Comité voor een Andere Politiek en het solidariteitscomité rond de solidariteitsbus die voor de poorten van VW staat, zijn actief in de mobilisatie naar die betoging en in het organiseren van solidariteit. Zoals Het Laatste Nieuws gisteren schreef, wordt ook gedacht aan het opzetten van een Sinterklaasfeest voor de kinderen van VW-arbeiders. Natuurlijk ligt de nadruk nu wel vooral op de betoging van zaterdag. Die betoging mag geen begrafenisstoet worden, maar moet een verder actieplan naar voor brengen.

De Duitse vakbond IG Metall roept bij VW in Wolfsburg op om deel te nemen aan de internationale solidariteitsbetoging in Brussel. Ook de Dutise VW-arbeiders werden de afgelopen jaren getroffen door besparingsmaatregelen van de directie. Er kwamen afvloeiingen en de werkduur werd verhoogd terwijl tegelijk de lonen verder bleven dalen. Terwijl de politici en de media uithaalden naar het "verraad" van de Duitse vakbonden omwille van hun "nationalisme", zullen VW-arbeiders uit Wolfsburg aantonen dat ze wel degelijk solidair zijn.

De Duitse vakbond IG Metall bij de Volkswagenfabriek van Wolfsburg zal zaterdag mee actie voeren tijdens de grote internationale betoging door Brussel. "Wij van IG Metall Wolfsburg weten dat solidariteit niet louter een woord is, maar ook medeverantwoordelijkheid betekent", luidt het. "Daarom willen de 70.000 leden van IG Metall Wolfsburg hun onbegrensde solidariteit met hun collega’s van Vorst benadrukken. We staan aan hun kant en willen dan ook gezamenlijk vechten en betogen voor de verdediging van de jobs in België", aldus IG Metall Wolfsburg. (belga/hln)

Dit is alvast een goede zaak om de vuilspuiterij van de traditionele politici te ontkrachten. Alle voorzitters en woordvoerders van de traditionele partijen deden hun best om de fout van de ontslagen in Vorst bij de ‘nationalistische Duitse vakbonden’ te leggen. Dit is natuurlijk lulkoek: het is in eerste instantie het Volkswagenmanagement die deze beslissing neemt.

Dat de SP.a zich aansluit bij het gehuil van de ‘echte neoliberalen’ (zoals de VLD) bewijst voor de verandering dat zij niet langer de belangen van de werkende bevolking verdedigt. Nee, ze gaan zelfs nog een stukje verder: men verdeelt BEWUST de arbeiders van Duitsland en België om zo zichzelf uit de wind te zetten. De platte politiek van duizelingwekkende cadeaus aan het patronaat vergroot enkel de winsten en heeft geen invloed op de tewerkstelling zoals pijnlijk blijkt uit de Volkswagencrisis. Al die inleveringen dienen tot niets behalve snelle winsten voor de bazen!