Category: Ecologie

Moeten we allemaal wat minder consumeren?

Vaak horen we dat de verdediging van het leefmilieu enkel mogelijk is als we allemaal gaan “consuminderen”. De huidige prijsstijgingen worden door aanhangers van die theorie zelfs als als iets positief gezien. Als alles duurder wordt, kunnen we sowiesie minder consumeren…

Diegenen die zo ver gaan in hun standpunt vormen natuurlijk een karikatuur. Je moet al een grote portie cynisme bezitten om verheugd te zijn over de collectieve verarming op wereldvlak. We zijn van 750 miljoen hongerigen op de wereld in 1995 naar 950 miljoen vandaag gegaan. Wellicht zal slechts een kleine minderheid dat zien als iets positief, een onderdeel van de bestrijding van de zogenaamde overbevolking. Maar anderzijds is het argument van “consuminderen” wel breed verspreid.

Er wordt geschat dat 20 tot 30% van de wereldbevolking (voornamelijk in de VS, Europa en Japan) goed is voor het gebruik van 70 tot 80% van de grondstoffen op deze planeet. Ieder jaar wordt zowat 4 miljard ton afval weggegooid. De menselijke soort leeft op krediet door ieder jaar meer te consumeren dan wat de planeet op een jaar tijd voortbrengt.

Het klopt dus wel dat er op een andere wijze moet geconsumeerd worden. Alleen moeten we ons de vraag stellen hoe dat kan. Sommigen zien dat als een individueel gegeven. Maar tegen de achtergrond van dit systeem zullen individuele maatregelen beperkt blijven en de fundamenten niet veranderen. Bovendien zal “anders consumeren” vandaag vaak synoniem zijn voor “duurder consumeren” aangezien deze samenleving gebaseerd is op concurrentie en winsthonger.

De kern van de discussie begint niet bij de consumptie, maar bij het systeem waarin consumptie niet het vertrekpunt maar een gevolg is. Als er over de “consumptiewijze in de geïndustrialiseerde landen” wordt gesproken, gebeurt dit vaak om het niet te moeten hebben over de kapitalistische productiewijze en de imperialistische uitbuiting. Daar bevindt zich immers het belangrijkste probleem. Heel wat verspilling komt niet voort uit de consumptie van particulieren – die overigens ook niets over de wijze van produceren te zeggen hebben – maar uit de chaos van de kapitalistische economie (zie ook ons dossier op pagina 6-7). Consumptie vloeit voort uit dit systeem. Enkel tegen dat aspect ingaan, is als slechts enkele takken wegsnoeien van een dode boom.

In het verleden hebben ook andere samenlevingen reeds te maken gekregen met een uitputting van hun leefomgeving en milieu. De indianen van de Anasazis of de Mayas waren niet in staat om daar een antwoord op te bieden, anderen wel en dat steeds op basis van een centrale controle op de grondstoffen. Vandaag zouden de technologische mogelijkheden ons zelfs toelaten om dat op wereldvlak te doen, waarbij iedereen betrokken kan worden in het realiseren van een geplande productie en verdeling van de middelen.

Volgens een rapport van het WWF uit 2006 zou de mensheid binnen het huidige productiesysteem tegen 2050 reeds twee keer zoveel middelen en grondstoffen gebruiken dan wat de planeet op een jaar tijd kan hernieuwen. Uiteraard zal de wereld niet volledig uitgeput raken van vandaag op morgen, maar als de kredietcrisis in de VS iets aantoont, is het wel dat een kortetermijnvisie heel wat beperkingen heeft. De planeet zal ook reageren als het systeem teveel krediet van haar opeist. In beide gevallen, tegenover de economische alsook tegenover de ecologische crisis, zal het erop aankomen dat de arbeidersklasse de productiemiddelen zelf in handen neemt.

De stijgende voedselprijzen hebben heel wat verschillende redenen. Eén daarvan is het verdwijnen van soorten en planten die tot nu beschouwd werden als onuitputtelijke voedselbronnen. Aan het huidige ritme zullen de schaaldieren en vissen voor consumptie volledig verdwenen zijn uit de zeeën voor 2050.

Nicolas Croes

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Socialisme 2008

5 en 6 april

Zondag 6 april 14u30-16u30: Na Kyoto komt er een Europees plan tegen klimaatverandering. Is dit een stap vooruit?

Hoe realistisch is de afbouw van kernenergie onder het kapitalisme? Hoe zou een socialistische energiepolitiek er kunnen uitzien? Met Kristof Bruyland, voorheen actief in Agalev en Boris Malarme, verantwoordelijke Internationaal Verzet

Meer info vind je op de volgende pagina: > Socialisme 2008
[/box]

Begin februari dit jaar verzamelde de Katholieke Universiteit Leuven (KUL) internationale experten voor een discussie rond dit thema. Daaruit is gebleken dat er ieder jaar zo’n 100 miljoen ton vis uit de zee wordt gehaald. Dit is een belangrijke commerciële aangelegenheid voor een sector die jaarlijks goed is voor 85 miljard dollar.

De intensieve visvangst is verantwoordelijk voor het verdwijnen van 90% van de roofvissen zoals tonijn en kabeljauw. De populatie van de grote haaien in de Atlantische Oceaan is, volgens de Canadese universiteit Dalhousie, al met de helft afgenomen sinds 1970. In totaal worden drie kwart van de vissoorten overbevist.

De industriële visvangst is duidelijk verantwoordelijk voor heel wat schade die daardoor wordt aangericht. Eén van de methoden die wordt toegepast, bestaat eruit om reusachtige netten over de bodem van de oceaan te slepen waarbij alles dat het pad van de netten kruist wordt meegenomen of vernietigd. Iedere vier seconden wordt zo een equivalent van 10 voetbalvelden omgewoeld. De verschillende levensvormen op de zeebodem herstellen slechts erg langzaam van dit soort acties. Als het leven er zich al herstelt… Wij zijn op zich niet tegen vissen, maar de industriële aanpak bedreigt de evenwichten waardoor het voor kleine vissers steeds moeilijker wordt om te overleven.

Slechts 4% van de oceanen zijn nog intact

Wetenschappers wijzen ook op indirecte gevolgen van de industriële visvangst. Zo wordt vooral gezocht naar de mooiste en grootste vissen van bepaalde soorten, waardoor de reproductie vooral afhangt van kleinere vissen. Dat heeft op langere termijn gevolgen, de vissen worden genetisch gezien steeds kleiner. Zo is de Canadese kabeljauw tussen 1975 en 1992 gemiddeld de helft van haar omvang verloren. Nu deze soort beschermd is, zijn er wel opnieuw een paar centimeters bijgekomen.

De meeste soorten kennen geen enkele bescherming. De beschermde zeeplaatsen (MPA’s) omvatten in 1980 0,1% van de oppervlakte van de oceanen. Tegen 2007 was dat slechts toegenomen tot 0,7%. Een bijkomend probleem is dat het herstel van de schade veel meer tijd vergt dan de vernietigingen die worden aangericht. Zelfs indien er geen enkele visvangst meer zou zijn in de Barentszee, zou er toch nog 250 jaar nodig zijn om de schade van de afgelopen 40 jaar recht te trekken.

De huidige situatie van de zeeën en oceanen houdt in dat slechts 4% van de oceanen nog intact is tegenover vervuiling, overbevissing of vernietigingen die zijn aangebracht. (Le Soir, 18 februari).

Het zal niet volstaan om tegenover de aanvallen op ons milieu telkens één aspect eruit te pikken. Er is een globale aanpak nodig vanuit het besef dat er een verband is tussen de verschillende problemen. Te vaak beperken de “oplossingen” die naar voor worden geschoven zich tot één onderdeel van het probleem, waardoor er snel op grenzen wordt gebotst.

Het kapitalisme is verantwoordelijk

Heel wat wetenschappers beperken zich tot de stelling dat de bal zich in het kamp van de politici bevindt of dat het aan de beleidsmakers toekomt om de toekomst in handen te nemen. Wij hebben echter twijfels bij de mogelijkheden om via de traditionele politici tot oplossingen te komen voor problemen die veroorzaakt worden door de logica van het systeem dat ze zelf mee verdedigen.

We mogen onze toekomst niet in de handen van de traditionele politici geven. We zullen met de arbeiders en jongeren wereldwijd zelf het heft in handen moeten nemen. Om iets aan ons milieu (en bijgevolg het overleven van de mensen zelf) te doen, zullen we moeten opkomen tegen het kapitalisme. Enkel een democratisch geplande socialistische samenleving zal zich baseren op de belangen van de meerderheid van de bevolking omdat het de arbeiders en jongeren zelf zijn die dan de touwtjes in handen hebben. Dat zal nodig zijn om een einde te maken aan de verwoesting van onze planeet.

Barosso, de voorzitter van de Europese Commissie, verklaarde in 2007 aan de Financial Times Deutschland: “De VS beroept zich sterk op de marktmechanismen in de strijd tegen klimaatveranderingen en ze hebben gelijk. Maar die marktmechanismen werken enkel als er bindende doelstellingen worden voorop gesteld.” Dat was de logica achter het recente actieplan van de Europese Commissie tegenover de globale opwarming.

Nicolas Croes

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Socialisme 2008

5 en 6 april

Zondag 6 april 14u30-16u30: Na Kyoto komt er een Europees plan tegen klimaatverandering. Is dit een stap vooruit? Hoe realistisch is de afbouw van kernenergie onder het kapitalisme? Hoe zou een socialistische energiepolitiek er kunnen uitzien? Met Kristof Bruyland, voorheen actief in Agalev en Boris Malarme, verantwoordelijke Internationaal Verzet

> Socialisme 2008
[/box]

Het Europese plan omvat vier centrale doelstellingen tegen 2020: een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 20% tegenover 1990, het verhogen van het belang van hernieuwbare energie in de totale energieproductie met 20%, 10% van het transport gebruik laten maken van “duurzame biobrandstoffen” en tenslotte het realiseren van een energiebesparing van 20%.

Daarbij moet opgemerkt worden dat wetenschappers eerder stelden dat er een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 80% nodig is in de geïndustrialiseerde landen om de opwarming van de aarde te beperken tot 2 graden. En dan spreken we nog niet over de uitstoot in landen als China of India. Geen enkele vorige doelstelling inzake verminderingen van uitstoot werd effectief gerealiseerd. Verder moet worden opgemerkt dat de productie van biobrandstoffen een nefaste invloed heeft op ontbossing en prijsstijgingen voor voedsel. Bovendien wordt de invloed van biobrandstoffen op de totale uitstoot van broeikasgassen betwist. Inzake het gebruik van hernieuwbare energie wordt het voor EU-lidstaten mogelijk om “certificaten” van andere landen te kopen als ze zelf de doelstellingen niet behalen.

De kosten voor deze maatregelen worden door Barroso op 60 miljard euro per jaar geschat. Indien er niets gebeurt, zouden die kosten nog hoger liggen. Ondanks het feit dat de maatregelen onvoldoende zijn, werden ze toch reeds verworpen door het patronaat. De grote bedrijven doen er alles aan om de druk op de Europese Commissie op te voeren. “De nieuwe doelstellingen zullen de Europese concurrentiepositie verzwakken zonder dat ze een echt effect zullen hebben op de bescherming van het milieu”, aldus de Europese federatie van chemiepatroons.

De grote aandeelhouders en patroons moeten zich nochtans niet teveel zorgen maken. De EU wil vooral minder afhankelijk worden van de dure olie en gas van grote buitenlandse energieleveranciers. Anderzijds maakt de reactie van het patronaat duidelijk dat enkel de concurrentiepositie en de winsten tellen. Dat zal zeker in een periode van economische crisis een negatieve invloed hebben voor het milieu.

De klimaatveranderingen zijn slechts een symptoom van de kanker die onze planeet verwoest. De vervuiling van de oceanen (waarvan nog slechts 4% intact is), de geleidelijke maar steeds verdergaande vervuiling van de voedselketen,… geven evenzeer aan hoe ziek deze planeet is. De reden hiervoor is het actuele productieproces waarin enkel de winsten tellen. Kleine aanpassingen zullen niet volstaan, we moeten het kapitalisme vervangen door een ander systeem: een socialistisch alternatief.

De VN-discussies in Bali rond de klimaatverandering, die een slot moesten breien aan de gediscrediteerde Kyotobesluiten, vonden plaats na het laatste verslag van het Intergouvernementele panel inzake klimaatverandering (IPCC) dat, voor het eerst, verwittigde dat sommige gevolgen van de klimaatopwarming reeds onomkeerbaar zijn.

Pete Dickenson

Het IPCC ligt onder vuur van bepaalde wetenschappers, die de groep verwijten tot té optimistische conclusies te komen op basis van gedateerde gegevens. Sommige gegevens werden waarschijnlijk in 1998 verzameld, maar hebben intussen aan intensiteit gewonnen. Daarbij denken we aan bijvoorbeeld de uitstoot van broeikasgassen die snel toeneemt in onder meer China (waar elke week gemiddeld twee elektriciteitscentrales op steenkool de deuren openen). Het IPCC beweert nog dat het smelten van het ijs in Groenland 1.000 jaar kan duren, terwijl veel wetenschappers denken dat het veel sneller gaat.

Men vreest dat nieuwe breekpunten zijn bereikt, waarbij de milieuschade onomkeerbaar is. Eén van de schrikbeelden is een ineenstorting van het globale oceanische systeem, waarbij niet alleen de Golfstroom wordt aangetast maar ook de Aziatische moessons sterk zouden wijzigen. Dat kan leiden tot de opwarming van de Zuidelijke Oceaan en een destabilisatie van het ijs op de Zuidpool. El Nino kan een permanent gegeven worden in de Stille Oceaan. De verschillende fenomenen zijn met elkaar verbonden en hebben de neiging elkaar te versterken.

De orkaan Katrina werd waarschijnlijk veroorzaakt door de temperatuurstijging in de Caraïben en de Golf van Mexico. Nochtans volgde op deze ramp geen enkele efficiënte actie van de Amerikaanse regering tegenover klimaatverandering. In plaats daarvan richt men zich in de VS, zoals in het merendeel van de geïndustrialiseerde kapitalistische landen, op beleidsmaatregelen om kernenergie te ontwikkelen, omdat het weinig of geen broeikasgassen produceert en omdat zo’n aanpassing betrekkelijk weinig investeringen impliceert. Kernenergie biedt geen duurzame oplossing voor de problemen van klimaatverandering. Dat is echter slechts van ondergeschikt belang voor een systeem dat op winst is gebaseerd, een systeem waarbij het resultaat op korte termijn altijd prioritair is.

De Amerikaanse regering zoekt naar “wondermiddelen” om de klimaatveranderingen te “herstellen”. Mogelijk komt dat omdat de kosten van de bouw van nieuwe kerncentrales te hoog liggen, zeker tegen de achtergrond van een recessie. Maar het kan ook een paniekreactie zijn nadat 20 jaar niets werd ondernomen terwijl de klimaatveranderingen nu versnellen. Moest er een snelle en goedkope “oplossing” worden voorgesteld, dan zal de verleiding groot zijn om dit uit te proberen, los van de mogelijke gevaren die daarmee gepaard gaan.

Onderzoekers gaan vandaag na of het mogelijk is om de gevolgen van een vulkanische explosie na te bootsen door sulfaatdeeltjes in de atmosfeer te sturen om zo een afkoeling te bewerkstelligen. Dat effect werd onder meer veroorzaakt door bijvoorbeeld de uitbarsting van de vulkaan Pinatubo op de Fillippijnen in 1991. Dat is bijzonder gevaarlijk. Een studie van het National Centre for Atmospheric Research in Colorado stelde dat een dergelijke operatie rampzalige gevolgen kan hebben voor de cycli van de oceanen, wat op zijn beurt tot droogtes en hongersnood kan leiden.

Het is mogelijk dat een toekomstige VS-president een nabootsing van vulkanische activiteiten inzet als uitweg voor de klimaatproblemen. Het is immers relatief goedkoop en kan makkelijk worden toegepast. In een context van een steeds diepere en wanhopige crisis van het systeem, is het naar voor brengen van dit soort mogelijkheden geen zwartgallig doemdenken. Het is een waarschuwing voor de gevaren waaraan we kunnen worden blootgesteld. Het is niet ondenkbaar dat er pogingen zijn om op een goedkope, maar gevaarlijke, manier op te treden. Denk maar wat zou kunnen gebeuren na een tweede (en grotere) Katrina in de VS tegen de achtergrond van een ernstige economische recessie. De toekomstige president zou dan wel eens geneigd kunnen zijn om gevaarlijke “oplossingen” uit te proberen.

> socialisme.be/lsp/ecologie

De Europese Unie heeft een klimaatplan opgesteld om de opwarming van de aarde tegen te gaan, met individuele objectieven per lidstaat. Globaal gezien komt het erop neer dat men tegen 2020 wil dat 20% van de energie in Europa groen is. Momenteel ligt dat percentage in België bijvoorbeeld op 2%.

Jarmo Van Regemorter. Artikel uit de ALS-krant

In maart van vorig jaar was al vooropgesteld dat tegen 2020 in Europa 20% van de energie hernieuwbaar moet zijn en dat de CO2-uitstoot met 20% moet worden verminderd. Op 23 januari 2008 werd dit vertaald naar een individueel eisenpakket per land. België moet van 2% hernieuwbare energie naar 13% gaan en zijn CO2-emissie inperken met 15%. België, zo blijkt uit verschillende rapporten, is het land dat er het ergst aan toe is van alle EU-lidstaten wat het milieu betreft. Michelle Dardenne was er snel bij om te benadrukken dat het probleem zich vooral in Vlaanderen en Brussel bevond en dat Wallonië de enige regio is waar een vermindering van CO2-uitstoot is opgetreden. Hij vergat daarbij uiteraard wel te vermelden dat dat eerder te wijten is aan de sluitingen van tal van fabrieken in Wallonië en niet zozeer aan een efficiënte milieupolitiek van de Waalse regering!

Men zou kunnen stellen dat de doelen die vooropgesteld werden door de EU-Klimaatcommissie te weinig en te laat zijn. Ze voldoen zelfs niet aan de eisen die op het recente congres in Bali gesteld werden. Bovendien kan er geen twijfel over bestaan wie de kosten voor de groenere energie gaat dragen: de werkende bevolking. Het argument dat ‘iedereen zijn steentje moet bijdragen’ zal gretig gebruikt worden om arbeiders en hun gezinnen te verplichten meer te betalen voor groene energie. De ontwikkeling van de economische crisis beperkt de mogelijkheid dat kapitalisten –zelfs beperkte- maatregelen zullen nemen ten gunste van de planeet nog verder, want enkel het beveiligen van hun superwinsten winsten telt voor hen.

George Monbiot is hier niet zo gekend, maar hij is één van de betere linkse journalisten in de traditionele Britse media. Hij was betrokken bij tal van campagnes en is vooral actief rond milieu. Zijn nieuwste boek “Hitte” kent heel wat succes, de markt voor radicale ideeën over klimaatsverandering groeit immers.

Stephen Jolly, Melbourne

Monbiot stelde recent op een bijeenkomst in Londen in het kader van de klimaatbetoging in December dat het kapitalistische system aan de basis ligt van de klimaatcrisis. Hij voegde er aan toe dat er dringende acties nodig zijn, ook al kan het kapitalisme niet onmiddellijk worden vervangen. Monbiot had wellicht geen socialistisch alternatief op het oog zoals wij dat wel hebben, maar met zijn visie gaat hij wel in tegen die klimaatspecialisten die hun doelstellingen beperken tot eisen zoals het beperken van de globale opwarming tot 2 graden.

In zijn boek “Hitte” legt Monbiot uit dat een opwarming van 2 graden onder meer zou leiden tot het aantasten van 97% van de koraalriffen. Monbiot argumenteert dat we eigenlijk niet meer dan 2 graden boven het niveau van voor de industrialisering zouden mogen gaan. Dat komt overeen met 1,4% boven het huidige niveau. Het boek “Hitte” is vooral interessant omdat er wordt ingegaan op mogelijkheden om de globale opwarming tegen te gaan.

Zo zou een betere isolatie van nieuwe en bestaande gebouwen al een stap vooruit betekenen, of het gebruik van geopolymer cement, een andere organisatie van de distributiesector zou het transport drastisch kunnen verminderen, degelijk openbaar vervoer zou individueel transport kunnen verminderen. Monbiot brengt een hele reeks alternatieven die makkelijk haalbaar zouden zijn, maar botsen met de winstlogica van dit systeem.

Zo wordt het alternatief van geopolymer cement amper toegepast. Monbiot legt uit dat dit vooral komt omdat de bouwindustrie erg conservatief is, cementbedrijven spleen een machtige rol en willen hun belangen verdedigen door de bestaande productiewijze te behouden in plaats van een nieuw proces op te starten.

De mogelijke alternatieven die Monbiot aanhaalt, zijn interessant. Maar wellicht zijn ze enkel haalbaar onder een democratisch socialistische samenleving waar de bescherming van onze toekomst zwaarder doorweegt dan de winsten van de grote bedrijven. Onder het kapitalisme kunnen veranderingen enkel worden afgedwongen door massamobilisaties. Om op een consistente wijze op te komen voor het milieu, moet je een socialist zijn. Als je akkoord gaat met de argumenten in “Hitte”, dan is je plaats bij de LSP!

Op deze site kan je aantal stukken van het boek in het Nederlands lezen

Klimaatveranderingen zijn een algemeen erkend probleem geworden. Dat is terecht, maar er is minder overeenstemming over mogelijke oplossingen. Wij hebben onze bedenkingen bij veel van de zogenaamde oplossingen die vandaag naar voor worden geschoven en denken dat er niet alleen druppels op de hete plaat nodig, maar dat het vuur moet afgezet worden.

Floriane Meurant

Bij de oplossingen die vaak naar voor gebracht worden, zagen we de biobrandstoffen, zonnepanelen, elektrische wagens, de Kyoto-akkoorden,… We kunnen er bijna uit kiezen welke “oplossing” we naar voor schuiven. Maar zijn die oplossingen ook echt efficiënt? Neem het voorbeeld van de biobrandstof. Men probeert ons ervan te overtuigen dat we binnenkort allemaal “groen” kunnen rijden. Maar de ontbossing staat in voor 14% van de toename van de broeikasgassen en de productie van biobrandstof draagt in Brazilië in grote mate bij tot het ontbossen.

We zien ook pogingen om de verantwoordelijkheid van de klimaatproblemen bij ons allemaal te leggen. Daarbij wordt gesteld dat we met z’n allen inspanningen zullen moeten doen, wat met de dalende koopkracht overigens niet evident is. Het is bovendien vreemd dat wij wel de inspanningen zouden moeten doen, maar niet kunnen meebeslissen over hoe geproduceerd wordt (en dat terwijl 47% van de broeikasgassen rechtstreeks door de bedrijven worden uitgestoten).

Het Kyotoprotocol uit 1998 is een ander voorbeeld van een “oplossing”. De landen die dit akkoord ondertekenden, beloofden de uitstoot van broeikasgassen met 5,2% te verminderen tegen 2012. De VS, de belangrijkste vervuiler op wereldvlak, heeft dit akkoord echter niet ondertekend. Bovendien duurt het afbreken van de broeikasgassen in het milieu erg lang. Hierdoor is zelfs een vermindering met 5,2% totaal onvoldoende.

De ecologisch problemen worden steeds erger. Er is nood aan echte oplossingen en alternatieven door ons te richten tegen de echte verantwoordelijken voor de productie. We moeten de controle over de productie uit de handen van het patronaat en de aandeelhouders nemen op basis van een mobilisatie van de arbeiders en hun gezinnen, het zijn immers de arbeiders die met hun rol in de productie van doorslaggevend belang zijn.

LSP komt op voor:

• Drastische vermindering van de uitstoot van broeikasgassen! Stop de handel in emissierechten!
• Voor de (her)nationalisatie van de energiesector onder arbeiderscontrole zonder schadeloosstelling voor de aandeelhouders!
• Voor een massale ontwikkeling van kwaliteitsvol en gratis openbaar vervoer voor iedereen!
• Voor de massale bouw van sociale woningen die kwaliteitsvol, betaalbaar en milieuvriendelijk zijn!
• Het wetenschappelijk onderzoek moet uit handen van de ondernemingen! Voor de ontwikkeling van openbaar wetenschappelijk onderzoek, onafhankelijk van de aandeelhouders en de privé!

Deze eisen (en andere die we eraan kunnen toevoegen) gaan in tegen de winstlogica van het huidig systeem en kunnen niet gerealiseerd worden onder het kapitalisme. We moeten opkomen voor een andere samenleving, een socialistische maatschappij. Enkel dan is het mogelijk om te komen tot collectieve oplossingen en een geplande economie die in functie staat van de behoeften van de bevolking (met inbegrip van onze ecologische behoeften) in plaats van de winst. Vernietig het kapitalisme, voor het de planeet vernietigt!

Milieu en kapitalisme gaan niet samen

Op 15 november werd de zuidkust van Bangladesh getroffen door een cycloon. Hierdoor vielen minstens 3.250 doden. Duizenden huizen werden vernield en honderdduizenden mensen moesten vluchten. Een groot deel van de bevolking is geïsoleerd door de vernielingen en had geen toegang tot drinkbaar water.

Elodie Deward

Op het eerste gezicht is de verantwoordelijkheid van het kapitalistisch productiesysteem niet zichtbaar, zijn er niet altijd natuurrampen geweest? Nochtans is het zo dat een systeem waarin winsthonger de enige motor is, wel degelijk gevolgen heeft en de omvang van natuurrampen doet toenemen.

De grote machten van dit systeem en de verschillende internationale instellingen kopen “hun geweten” af door humanitaire hulp te sturen. Het valt nog af te wachten wat er zal worden gerealiseerd van de beloften… Van het miljard dollar dat beloofd werd na de aardbeving in Bam (Iran) eind 2003 was twee jaar later slechts 17 miljoen euro effectief betaald. Na de tropische stormen in Latijns-Amerika in 1998 werd 300 miljoen euro beloofd, maar slechts de helft betaald.

Als het erop aankomt om de textielarbeiders in Bangladesh uit te buiten of om de banken te privatiseren en het regime te steunen in haar repressie tegen stakingsacties en ongenoegen, zijn er wel middelen beschikbaar.

Er wordt niet geïnvesteerd in het vermijden van de omvang van natuurrampen. Het is geweten dat Bangladesh erg kwetsbaar is voor overstromingen en cyclonen. Een derde van het grondgebied van dit land bevindt zich in overstromingsgebied. Dat verergert nog door de gevolgen van de klimaatverandering, de stijgende zeespiegel bedreigt 11% van de bevolking in dit land. Toch wordt niet geïnvesteerd in preventieve maatregelen.

Bangladesh is geen geïsoleerd geval. De afgelopen periode zagen we tal van voorbeelden van een passieve reactie op de gevaren van natuurrampen en de gevolgen ervan. Orkanen, aardbevingen, overstromingen en tsunami’s leiden steeds meer tot catastrofes. De regeringen zetten intussen hetzelfde beleid verder.

Eind 2005 werd Zuidoost-Azië getroffen door een tsunami wat leidde tot een massale media-aandacht (niet in het minst omdat er heel wat Westerse toeristen werden getroffen). Vandaag zien we dat de hulp vooral wordt gebruikt om de toeristische centra opnieuw op te bouwen. Daarbij worden in een aantal gevallen zelfs de vissers uit hun dorpen verdreven.

De orkaan Katrina trof in 2005 New Orleans in de VS. Ook daar zagen we de gevolgen van het neoliberale beleid. Het budget voor de preventie en bescherming tegen natuurrampen in de VS moest 187 miljoen dollar inleveren om de “oorlog tegen het terrorisme” te financieren. Dat is slechts een peulschil tegenover de miljarden dollar die worden besteed aan de bezetting van Irak. Toen Bush 300 soldaten uit Irak terugriep om hen naar New Orleans te sturen, was dat vooral om te vermijden dat de bevolking overging tot “plunderingen”. De soldaten kregen het bevel om desnoods te schieten.

Naast de directe gevolgen van het huidig systeem op klimaatverandering en de daarbijhorende natuurlijke rampen, is het kapitalisme niet bereid om te investeren in degelijke preventie of hulpverlening. Klimaatveranderingen treffen vooral de armsten. Het VN-rapport van de UNDP stelde: “Een miljard mensen zullen door honger en ziekte worden getroffen doordat overstromingen en droogte in de komende jaren vaker voorkomen. De armste landen komen in een neerwaartse spiraal terecht van milieurampen, ondervoeding en gebrek aan water.”

Dit systeem is niet in staat om de meerderheid van de bevolking een veilige toekomst aan te bieden, waarom zouden wij dit systeem dan nog een toekomst geven?

Op zaterdag 8 december was er een eerste grootste manifestatie voor de verdediging van het milieu. Het was een eerste betoging aangezien er nog heel wat mobilisaties zullen nodig zijn om tot antwoorden te komen die een stap vooruit betekenen. Op de betoging zelf was er misschien niet direct iets te merken van opwarming, het regende en was koud, maar de problematiek van klimaatverandering wordt door steeds bredere lagen erkend als een immens probleem.

Nicolas Croes

Op de betoging waren er syndicale militanten van ABVV en ACV, militanten van verschillende politieke partijen en NGO’s, maar ook heel wat gezinnen. De actie in Brussel viel samen met betogingen in een 60-tal landen in heel de wereld. De opkomst viel nog mee, gezien de regen en de transportproblemen door een stakingsactie van de onafhankelijke spoorbond OVS waardoor een aantal betogers niet in Brussel raakten.

LSP/MAS was aanwezig op de betoging met haar jongerencampagne Internationaal Verzet met haar slogans “Vernietig het kapitalisme, voor het de planeet vernietigt” en “De wetenschap behoort aan iedereen toe, de planeet ook”. Ook de CAP was aanwezig met een pamflet. Wij steunen CAP en willen de noodzaak van een eigen arbeiderspartij naar voor brengen, aangezien het duidelijk is dat alle traditionele partijen enkel de belangen van de grote bedrijven verdedigen.

De meeste discussies over de ecologische crisis worden vandaag gedomineerd door voorstellen binnen het huidige systeem. Met onze strijdbare en dynamische delegatie brachten we een anti-kapitalistisch en socialistisch antwoord naar voor in dit debat. We leggen daarbij uit dat “oplossingen” binnen dit productiesysteem geen weg vooruit zullen bieden. In onze delegatie riepen we slogans als “C’est pas les éco-taxes qu’il faut payer, c’est le capitalisme qu’il faut éliminer” (“We moeten geen ecotaksen betalen, maar het kapitalisme afschaffen). Of nog: “Vervuiling, vervuiling, wiens fout? Die van de patroons”. Andere slogans gingen ook in tegen de hypocrisie van Al Gore rond dit thema, wat best wel enige aandacht trok. Natuurlijk is het positief dat op de omvang van het probleem wordt gewezen, maar politici als Gore brengen geen alternatieven aan – tenzij om de eigen commerciële belangen te dienen.

Al Gore verklaarde vlak voor de betoging nog dat de winstlogica van het kapitalisme geen probleem is, maar net een oplossing zou bieden. De voormalige Amerikaanse vice-president denkt dat de marktmechanismen de beste zijn om de strijd tegen klimaatverandering aan te gaan. “De markten beschikken op een uur over meer geld dan de middelen waarover alle regeringen op jaarvlak beschikken. We moeten een manier vinden om de energie en de vitaliteit van de markt aan te wenden om de CO2-uitstoot tegen te gaan.” Wij denken dat de energie en de vitaliteit van de markt vooral wordt gebruikt om de werkenden en hun leefmilieu uit te buiten. Enkel door de sleutelsectoren niet langer onder de controle te laten van een uiterst kleine minderheid van aandeelhouders en patroons, zal het mogelijk zijn om iets te doen aan vervuiling en verspilling.

De arbeidersbeweging moet een centrale rol spelen in de strijd voor de bescherming van het milieu. Zij staan immers centraal in de productie en kunnen voor verandering zorgen om op te komen voor hun eigen belangen, waaronder ook het ecologische belang.

We vormden op de betoging een strijdbare delegatie. We haalden rond de delegatie zo’n 200 euro aan strijdfonds op en verkochten zowat 150 exemplaren van ons maandblad. Er was een grote interesse in onze ideeën en we haalden dan ook heel wat contactgegevens op van geïnteresseerden. Blijf zelf ook niet langer aan de kant staan en sluit je vandaag nog aan bij de linkse socialisten!

Voorbij Kyoto, kernenergie en eco-taksen: voor een socialistisch alternatief!

Tot midden december vindt in Bali een nieuwe internationale milieutop plaats. Op deze VN-Conferentie wil men tot een klimaatakkoord komen voor de periode na 2012, als de eerste periode van het Kyotoverdrag afloopt. Wetenschappers erkennen vandaag dat de doelstellingen van het Kyotoverdrag onvoldoende waren om het tij te keren.

G.L.

De atmosfeer warmt op, de oceanen verzuren en de poolkap trekt zich terug. 20 tot 30% van alle planten en dieren loopt het risico uit te sterven. Bovendien is er een toename van het aantal natuurrampen. Volgens de perspectieven van de VN zullen er tegen 2010 zo’n 50 miljoen milieuvluchtelingen zijn!

Kyoto heeft geen antwoorden geboden. Het leidde tot een handel in emissierechten waarbij de rijkste landen emissierechten van armere landen opkochten. Het verdrag trad in werking in 2004, maar werd nooit goedgekeurd (geratificeerd) door de VS en Australië, andere landen kwamen hun beloften niet na. Volgens verschillende wetenschappers heeft het Kyotoverdrag niet geleid tot aantoonbare verminderingen van broeikasgassen. Bovendien diende het als excuus om niet over oplossingen te moeten discussiëren.

Het klopt dat er een probleem is op het vlak van alternatieven voor energie. Kernenergie wordt soms als mogelijke oplossing naar voor geschoven, maar dat houdt geen rekening met de verborgen energiekosten, de opslag van het nucleair afval of de beperkte mogelijkheden voor het ontginnen van uranium. De Belgische politici houden vast aan kernenergie omdat dit veel opbrengt. De winsten van Electrabel en de daaruit afgeleide taksen voor de overheid primeren.

Alle politici proberen zich “groen” op te stellen. De media-hype rond de film van Al Gore werd aangewend om ons nieuwe belastingen op te leggen op wegwerpverpakkingen. Ook in Denemarken werden dergelijke ecotaksen ingevoerd naar aanleiding van de film van Al Gore, maar daar wordt de opbrengst van deze taksen nog gestort in een fonds voor milieuvriendelijke maatregelen (niet dat er daar veel van in huis kwam). Bij ons worden ecotaksen enkel gebruikt om de begroting bij te sturen.

Terwijl de politici hun groene imago verdedigen en beweren iets te willen doen aan klimaatveranderingen, is slechts 2% van de geproduceerde energie in dit land afkomstig van hernieuwbare energiebronnen. Maar hoe kunnen we tot alternatieven komen als er geen middelen voor onderzoek zijn? Of als het onderzoek volledig gecontroleerd wordt door oliebedrijven en andere multinationals? Oliemultinational Exxon Mobil maakte in 2006 39,5 miljard dollar winst, dat is meer dan 10 keer zoveel dan wat de Amerikaanse overheid uitgaf aan wetenschappelijk onderzoek naar energie.

In de VS is het overheidsbudget voor onderzoek naar alternatieve energie gehalveerd sinds 1979. De investeringen in onderzoek naar energie bedragen slechts een twintigste van de middelen voor militair onderzoek. Bovendien gaat slechts 7,6% van de middelen voor energie-onderzoek naar hernieuwbare energie.

Een ecologisch kapitalisme is niet mogelijk. In dit systeem wordt enkel gezocht naar snelle winst, zelfs indien dit ten koste van het milieu gaat. Dat er voor de winsten van vandaag roofbouw wordt gepleegd op de natuur en op de levensomstandigheden van de generaties van vandaag en morgen, toont aan dat het kapitalisme niet duurzaam kan ontwikkelen.

Het is niet 5 voor 12, maar 5 erna. Als het kapitalisme kan verdergaan, zal het de planeet vernietigen. De arbeidersbeweging (die omwille van haar positie in het productieproces de enige is die het systeem fundamenteel kan veranderen) moet haar antwoorden naar voor schuiven: een democratische en geplande controle op de natuurlijke grondstoffen en mogelijkheden in het belang van de meerderheid van de bevolking. Sluit aan bij LSP om daaraan mee te bouwen.

Doe mee aan de klimaatbetoging!

Morgen wordt in Brussel betoogd als onderdeel van een internationale actiedag met betogingen in meer dan 80 steden. Wij roepen op om deel te nemen aan deze betoging. Website van de organisatoren: www.8dec2007.be. Afspraak: 14u30 Brussel Zuid.