Het kapitalisme verstikt de planeet

Milieu en kapitalisme gaan niet samen

Op 15 november werd de zuidkust van Bangladesh getroffen door een cycloon. Hierdoor vielen minstens 3.250 doden. Duizenden huizen werden vernield en honderdduizenden mensen moesten vluchten. Een groot deel van de bevolking is geïsoleerd door de vernielingen en had geen toegang tot drinkbaar water.

Elodie Deward

Op het eerste gezicht is de verantwoordelijkheid van het kapitalistisch productiesysteem niet zichtbaar, zijn er niet altijd natuurrampen geweest? Nochtans is het zo dat een systeem waarin winsthonger de enige motor is, wel degelijk gevolgen heeft en de omvang van natuurrampen doet toenemen.

De grote machten van dit systeem en de verschillende internationale instellingen kopen “hun geweten” af door humanitaire hulp te sturen. Het valt nog af te wachten wat er zal worden gerealiseerd van de beloften… Van het miljard dollar dat beloofd werd na de aardbeving in Bam (Iran) eind 2003 was twee jaar later slechts 17 miljoen euro effectief betaald. Na de tropische stormen in Latijns-Amerika in 1998 werd 300 miljoen euro beloofd, maar slechts de helft betaald.

Als het erop aankomt om de textielarbeiders in Bangladesh uit te buiten of om de banken te privatiseren en het regime te steunen in haar repressie tegen stakingsacties en ongenoegen, zijn er wel middelen beschikbaar.

Er wordt niet geïnvesteerd in het vermijden van de omvang van natuurrampen. Het is geweten dat Bangladesh erg kwetsbaar is voor overstromingen en cyclonen. Een derde van het grondgebied van dit land bevindt zich in overstromingsgebied. Dat verergert nog door de gevolgen van de klimaatverandering, de stijgende zeespiegel bedreigt 11% van de bevolking in dit land. Toch wordt niet geïnvesteerd in preventieve maatregelen.

Bangladesh is geen geïsoleerd geval. De afgelopen periode zagen we tal van voorbeelden van een passieve reactie op de gevaren van natuurrampen en de gevolgen ervan. Orkanen, aardbevingen, overstromingen en tsunami’s leiden steeds meer tot catastrofes. De regeringen zetten intussen hetzelfde beleid verder.

Eind 2005 werd Zuidoost-Azië getroffen door een tsunami wat leidde tot een massale media-aandacht (niet in het minst omdat er heel wat Westerse toeristen werden getroffen). Vandaag zien we dat de hulp vooral wordt gebruikt om de toeristische centra opnieuw op te bouwen. Daarbij worden in een aantal gevallen zelfs de vissers uit hun dorpen verdreven.

De orkaan Katrina trof in 2005 New Orleans in de VS. Ook daar zagen we de gevolgen van het neoliberale beleid. Het budget voor de preventie en bescherming tegen natuurrampen in de VS moest 187 miljoen dollar inleveren om de “oorlog tegen het terrorisme” te financieren. Dat is slechts een peulschil tegenover de miljarden dollar die worden besteed aan de bezetting van Irak. Toen Bush 300 soldaten uit Irak terugriep om hen naar New Orleans te sturen, was dat vooral om te vermijden dat de bevolking overging tot “plunderingen”. De soldaten kregen het bevel om desnoods te schieten.

Naast de directe gevolgen van het huidig systeem op klimaatverandering en de daarbijhorende natuurlijke rampen, is het kapitalisme niet bereid om te investeren in degelijke preventie of hulpverlening. Klimaatveranderingen treffen vooral de armsten. Het VN-rapport van de UNDP stelde: “Een miljard mensen zullen door honger en ziekte worden getroffen doordat overstromingen en droogte in de komende jaren vaker voorkomen. De armste landen komen in een neerwaartse spiraal terecht van milieurampen, ondervoeding en gebrek aan water.”

Dit systeem is niet in staat om de meerderheid van de bevolking een veilige toekomst aan te bieden, waarom zouden wij dit systeem dan nog een toekomst geven?