Category: Ecologie

Op 20 september vond opnieuw een internationale klimaatstaking plaats, die werd gevolgd door een klimaatactieweek en een nieuwe staking in heel wat landen op 27 september: wereldwijd trokken miljoenen mensen de straat op. Tegelijkertijd vond in New York de zoveelste VN-klimaattop plaats. Deze keer kwam er echter wel iets interessant uit de bus: de speech van Greta Thunberg. Terecht zei ze dat de elite koste wat het kost dit systeem wilt behouden, enkel aan haar eigen winsten denkt en sprookjes over eeuwige economische groei gelooft. Het potentieel om met klimaatstrijd verandering af te dwingen, is na de afgelopen week opnieuw in de verf gezet. Greta Thunberg zei in een interview, dat het allerbelangrijkste is dat we ons organiseren. Dat klopt. Op die manier kan de klimaatbeweging verder het debat laten gaan over de echte inhoud: behouden we dit systeem of willen we een leefbare planeet?

Door Arne (Gent)

2019: klimaatstrijd op een hoger niveau dankzij de stakingen!

Begin januari 2019 riep een tot dan onbekend groepje scholieren uit Mortsel op om wekelijks te staken. De oproep kreeg zoveel steun uit de samenleving dat de mainstream media hem mee verspreidde en ‘Youth for Climate’ meteen uitriep tot de leiding van de klimaatstrijd. Een nieuwe fase van de klimaatstrijd werd ingeluid: jongeren stonden aan het roer en de ludieke acties, het lobbywerk en de nadruk op individuele oplossingen werden vervangen door extra luide en strijdbare stakingsbetogingen die de elite probeerden wakker te schudden. Vandaag lijken internationale massastakingen voor het klimaat de normaalste zaak ter wereld te zijn terwijl Greta Thunberg een jaar terug nog op haar eentje staakte voor het Zweeds parlement.

De stakingsoproep enthousiasmeerde tienduizenden jongeren voor de klimaatstrijd waardoor deze naar een hoger niveau werd getild. Dat was 100% terecht, de uitdagingen waar we voor staan zijn gigantisch. Youth for Climate leek zich in het begin van de stakingsreeks ook erg bewust van deze uitdagingen. Ze leek de klimaatstrijd terecht te benaderen als een tegenbeweging tegen het kapitalisme. Zo beweerde Anuna De Wever begin januari dat “het hele fucking systeem fout zit”. Dat illustreerde ze door te zeggen “dat het altijd om geld en jobs gaat, terwijl er eten genoeg is op aarde om iedereen te voeden”. De journalist antwoordde dat de klimaatbeweging met dit soort standpunten loodrecht op de economische logica botst. Ze antwoordde terecht: “dat weet ik, maar fuck de economische logica, er is echt iets fundamenteels mis met ons geldsysteem!”

Genoeg politieke correctheid en individuele verantwoordelijkheid!

Veel jongeren wisten, net zoals Anuna, dat de verantwoordelijkheid voor de massale uitstoot bij grote bedrijven en de politieke elite ligt. Dat tonen de populairste klimaatslogans aan, maar even goed het feit dat meer, beter en gratis openbaar vervoer met uitstek de breedst gedragen eis is onder de klimaatstakers. Toch zijn het niet deze standpunten waarmee de klimaatbeweging geassocieerd wordt. De media maakt liever vergelijkingen met het verkiezingsresultaat van Groen om de beweging af te doen als nederlaag. De vragen die journalisten vorig jaar aan de klimaatstakers stelden poogden de beweging af te doen als een originele sensibiliseringscampagne door hen enkel te vragen naar wat zij persoonlijk deden om hun ecologische voetafdruk te verkleinen.

De rol van publieke vertegenwoordigers

Anuna De Wever, Kyra Gantois en Adelaïde Charlier verschenen na hun oproep in ieder praatprogramma of magazine dat er toe doet. Het bereik dat de beweging hiermee had was enorm en de noodzaak aan woordvoerders werd er direct mee vervuld. Als woordvoerders van de beweging leken Anuna en co vooral verantwoording te moeten afleggen aan de media. Maar klopt dat eigenlijk wel? Hadden Anuna en co niet eerder verantwoording moeten afleggen aan de klimaatstakers waar zij publieke vertegenwoordigers van zijn? Want op zich is het erg bizar dat de Youth for Climate leiding nog steeds geen van de populaire eisen, zoals gratis en beter openbaar vervoer opnam in haar eisenpakket of aan bod liet komen tijdens hun interviews. Wat we vaak te horen krijgen, is dat de beweging niet links of rechts is. Maar was het dan niet de bedoeling van onze beweging, zoals Anuna begin januari beweerde, om te breken met de dominante economische logica? Daar is een eis als meer, beter en gratis openbaar vervoer toch perfect voor? Anuna beweerde uiteindelijk eind mei dat gelijk welke regering er komt, die door Youth for Climate uitgeroepen zou worden tot een klimaatregering. Uiteindelijk zou dat betekenen dat Vlaams Belang en N-VA door Anuna benoemd zouden worden als mogelijke klimaatpioniers! Van een debat over eisen als gratis openbaar vervoer was al helemaal geen sprake meer…

Politieke recuperatie: wat het is en hoe te overkomen

Natuurlijk ligt de fout vooral bij de elite, die doodsbang is voor zo’n debat! Het zou er immers voor zorgen dat duidelijk zou worden waar al ons geld aan verspild wordt, hoe groot de ongelijkheid is en wie verantwoordelijk is voor al die vervuiling. De elite probeerde daarom de beweging politiek te recupereren. Politieke recuperatie houdt in dat een bepaalde politieke partij of individu iets claimt als steun voor zijn ideeën. Joke Schauvliege was de eerste die dat probeerde. Ze zei dat de klimaatbetogingen er waren als steun voor haar ‘klimaatbeleid’. Complete quatsch natuurlijk, maar een duidelijk eisenpakket (zie de voorstellen van ALS) met zaken die de beweging wilt afdwingen was in feite het enige dat dit had kunnen voorkomen. Uit zo’n eisenpakket zou immers heel rap blijken dat Joke Schauvliege allesbehalve een klimaatbeleid voert! Helaas hebben we geen zo’n eisenpakket en werd er ook geen echte poging ondernomen om daaraan te werken. In plaats daarvan werden ingewikkelde rapporten geschreven door de leiding van Youth for Climate samen met wetenschappers.

Youth for Climate’s meest aangehaalde eis is daardoor ‘een klimaatbeleid’ geworden. “Geen probleem!” antwoorden alle politici in koor, “als jullie gewoon wat minder vlees eten, meer fietsen en recycleren dan voeren wij wel een aantal taksen in op vliegtuigreizen en autorijden.” Dat is net wat we niet willen! En dat is de fout die Youth for Climate maakt, ze weigert een duidelijk standpunt in te nemen en houdt het daardoor bij holle frasen zoals dat ‘dat een klimaatbeleid of het klimaat niet links of rechts is’. Maar is het ondertussen niet duidelijk geworden dat (extreem)rechtse politici onze bondgenoten helemaal niet zijn? Of heeft de intimidatie van de extreemrechtsen op Pukkelpop dat niet duidelijk gemaakt? Of de branden in het Amazonewoud? Of het ontkennen van de klimaatverandering door Trump? Of de uitspraken van Bart De Wever die de klimaatstakigen hysterie noemt en de klimaatverandering als een noodzakelijk iets afdoet? We moeten er duidelijk over zijn: als er een klimaatbeleid komt zal dat wel degelijk links zijn.

Uiteindelijk blijft de apolitieke houding van Youth for Climate ook wat hypocriet. Groen en Ecolo mochten zonder problemen de klimaatbeweging gebruiken in hun campagnes voor symbolische klimaatmaatregelen als de klimaatwet of voor asociale taksen die betaald moeten worden door gewone werkenden. Dat is nochtans helemaal niet het klimaatbeleid waar we nood aan hebben: zo’n klimaatbeleid schrikt werkenden en jongeren enkel af! De beweging heeft nood aan een sociaal eisenpakket. Dat is de enige basis waarop de klimaatstrijd grotere massa’s achter hun banner zal kunnen scharen en overwinningen zal boeken. Jongeren en werkenden willen niet in strijd gaan voor extra taksen op de energiefactuur, maar voor een energie in publieke handen, wat groene en betaalbare energie garandeert. Hetzelfde geldt voor meer, beter en gratis openbaar vervoer tegenover file en vliegtuigtaksen. Dit zijn het type eisen waar we met de hele klimaatbeweging over moeten discussiëren.

Ons beter organiseren betekent een sterkere klimaatbeweging!

In feite is slechts één manier mogelijk om ervoor te zorgen dat deze discussie georganiseerd wordt: door hem zelf te organiseren, van onderuit! De beweging wordt niet gebouwd tijdens kleine vergaderingen door de leidinggevenden van verschillende klimaatorganisaties. Hij wordt gebouwd daar waar gestaakt wordt: op scholen, faculteiten en de werkvloer. Het is dan ook daar dat hij georganiseerd moet worden! Dat is misschien niet de meest evidente oplossing, maar het is wel noodzakelijk om op de scholen, faculteiten en werkplaatsen de steun voor nieuwe stakingen uit te breiden, nieuwe stakers te overtuigen en de motivatie voor de stakingen er hoog te houden door bijvoorbeeld te discussiëren over wat we wel niet zouden kunnen veranderen en afdwingen als we de klimaatstrijd verder uitbouwen.

Eigenlijk hebben we tijdens de afgelopen klimaatweek heel duidelijk kunnen zien hoe effectief het kan zijn om te bouwen van onderuit. Op KA Voskenslaan in Gent ging deze week een actie door met meer dan 150 scholieren en enkele leerkrachten. Het ‘Vosjes voor de Bosjes comité’ had al langere tijd de bezettingsactie voor meer, beter en gratis openbaar vervoer voorbereid. De flyers die het comité verspreidde waren er met uitleg over waarom we concrete eisen moeten formuleren en voorstellen om verder te discussiëren over acties met concrete eisen.

Wat zo’n comité is wordt met het verhaal van de Voskenslaan dus al een pak duidelijker: actief een invloed uitoefenen op je school, faculteit of werkplaats. In feite hoef je bij de opstart van een comité maar te beginnen met een paar mensen, de oproep om deel te nemen aan het comité via posters of flyers te verspreiden en je bent vertrokken. De groep die het eerst bijeen komt roept zichzelf uit tot het comité van de school, faculteit of werkplaats en stelt zichzelf als eerste doel er voor te zorgen dat de hele omgeving op de hoogte wordt gesteld van het bestaan van het comité. Iedereen wordt aangemoedigd om deel te nemen aan het comité en mee in strijd te gaan.

Alle klimaatstakers mee aan het roer van de klimaatstrijd!

Niemand hoeft goedkeuring te krijgen om een comité te kunnen opzetten van een nationale leiding. In principe is het zelfs andersom, het zijn op termijn de comités die goedkeuring moeten geven aan de nationale leiding, zoals Youth for Climate! Hoe dat in zijn werk gaat valt opnieuw aan te tonen met een concreet voorbeeld. Toen Youth for Climate vorig jaar besliste mee te stappen in de Sign For My Future campagne was de afkeer tegenover deze beslissingen erg groot. Veel jongeren wouden net ten strijde trekken tegen grote vervuilende bedrijven, niet samen met hen! Want dat is wat Sign For My Future uiteindelijk is: een coalitie waarin Youth for Climate en andere klimaatorganisaties als een ecologisch masker gebruikt worden door grote vervuilende bedrijven. Youth for Climate slaagde er uiteindelijk in voet bij stuk te houden omdat ze de stemmen van andere scholieren niet echt aan bod laten komen.

Toch voelden ze druk door de discussies die gevoerd werden op de speelplaats, tijdens de betogingen, op vergaderingen in Brussel met de lokale Youth for Climate vertegenwoordigers, etc. En die druk heeft uiteindelijk ook een overwinning opgeleverd voor zij die tegen Sign For My Future gekant waren! Toen de klimaatstakingen qua opkomst in een eerste neergaande fase zat wou Youth for Climate elke week een speciaal element toevoegen aan de betogingen om het enthousiasme om deel te nemen te vergroten. Een van de plannen was een betoging samen met de CEO’s van Sign For My Future op 9 mei. Uiteindelijk voelden ze aan dat met zo’n betoging heel wat klimaatstakers zich nog feller tegen Youth for Climate zouden uitspreken en werd het plan afgelast. Een kleine overwinning, maar vooral een concreet voorbeeld van hoe de druk van onderuit wel degelijk een impact heeft op de leiding.

Want stel je nu eens voor wat er gebeurd zou zijn wanneer op heel wat scholen comités bestonden zoals het comité op de Voskenslaan. Dan zou er tijdens de week waarin Youth for Climate besliste de Sign For My Future campagne te ondertekenen al rap gebleken zijn dat het ongenoegen over de beslissing groot was. De discussies in de comités zouden dat hoogstwaarschijnlijk bevestigd hebben en al even rap zouden daar ook verschillende ideeën kunnen ontstaan over hoe die comités de druk op de leiding van Youth for Climate konden vergroten. Er had bijvoorbeeld een petitie campagne kunnen doorgaan tegen het feit dat Youth for Climate de Sign For My Future campagne mee ondertekend heeft. Of er had bijvoorbeeld een actie kunnen komen aan het hoofdgebouw of de lokale filialen van BNP Paribas, een van die bedrijven die via Sign For My Future claimden milieubewust te zijn, maar tegelijkertijd miljoenen euro’s investeren in het verbranden van fossiele brandstoffen en mijnbedrijven die mee verantwoordelijk zijn voor de bosbranden in het Amazonewoud! Van de Sign For My Future campagne horen we ondertussen niets meer, je zou bijna gaan denken dat een groen masker voor CEO’s enkel nut heeft wanneer in hun richting gekeken wordt…

Organiseer je omgeving met een comité!

Als we ons beter organiseren bekomen we dus een sterkere klimaatbeweging. Een betere organisatie van de basis zal zorgen voor een grotere controle op de leiding van de beweging, maar in feite moeten we nog verder gaan. We kunnen het debat over de klimaatverandering niet laten vervallen in een discussie over of Greta Thunberg nu al dan niet oprecht kwaad is of over het klimaat dat een thema is waarmee niet gepolariseerd mag worden. Het debat moet gaan over wat nodig is om de uitstoot te verminderen, waarom dat vandaag niet gebeurt en hoe wij die uitstoot kunnen verminderen. Zo’n debat moet gevoerd worden door de hele samenleving want het zijn alle jongeren en werkenden samen die een maatschappijverandering mogelijk zullen maken.

Wanneer op termijn zoveel jongeren en werkenden als mogelijk een comité lanceren kunnen jongeren en werkenden écht zelf de klimaatstrijd organiseren. De verschillende comités zullen gecoördineerd moeten worden. Eerst op lokaal niveau door met bijvoorbeeld verschillende schoolcomités een gezamenlijke actie te doen in de stad of een grote stedelijke vergadering bijeen te roepen. Daar kunnen vertegenwoordigers van ieder comité naar toe gaan, een leidinggevend team verkiezen en woordvoerders die onze eisen publiek maken in de pers of op internet. Hetzelfde principe geldt voor het provinciale of nationale niveau. Alle woordvoerders of vertegenwoordigers op gelijk welk niveau staan onder controle van de comités die ze vertegenwoordigen en hen verantwoording afleggen wanneer dat nodig geacht wordt. Dat is de enige mogelijkheid om echte stappen vooruit te zetten. We moeten af van de top down organisatie van de klimaatstrijd en hebben nood aan echte democratie!

Klimaatstrijd moet verder naar hoger niveau: doe mee met ALS en LSP!

Een van de stellingen die de leiding van Youth for Climate de laatste tijd vaak gebruikt is dat “klimaat niet gebruikt mag worden om te verdelen, enkel om te verbinden”. De Actief Linkse Studenten & Scholieren gebruiken een slogan die daarop lijkt: “alles wat ons verdeelt, verzwakt ons”. De vraag is natuurlijk met wie Youth for Climate ons wilt verbinden: met Bart De Wever en andere asociale politici? Met vervuilende multinationals? Met organisaties als het VBO? De Actief Linkse Studenten & Scholieren zijn hier duidelijk in: wij willen werkenden en jongeren verbinden in de strijd, ons niet tegen elkaar laten opzetten met moraliserende vingertjes, dreigingen voor asociale pesttaksen of gelijk welke vorm van discriminatie. Gezamenlijke strijd van jongeren en werkenden is de enige manier om echte overwinningen te boeken. Daar is een duidelijk eisenpakket noodzakelijk voor, maar zeker ook een duidelijke tactiek en methode om dat eisenpakket af te kunnen dwingen.

En dat is waar Actief Linkse Studenten & Scholieren en activisten van de Linkse Socialistische Partij vandaag mee bezig zijn. Wij willen bouwen aan organisaties die kunnen tussenkomen in strijdbewegingen met initiatieven, ideeën, voorstellen tot concrete acties, … allen met hetzelfde doel: de strijd naar een hoger niveau tillen, richting overwinningen en bovenal: weg van het kapitalisme, richting een socialistische maatschappijverandering! Dat is de enige garantie om de verandering die we afdwingen ook te kunnen behouden. De nood aan een samenleving waar de noden van onze planeet en de mensen op de eerste plek komen, en niet die van de elite en hun winsten, is groter dan ooit. Het systeem veranderen doe je niet alleen, maar met de hele werkende bevolking en alle jongeren samen. Een systeem veranderen doe je ook niet alleen in België, daarom zijn we internationaal georganiseerd in bijna 40 landen over de hele wereld die deel uitmaken van het Committee for a Workers’ International. Stuur ons vandaag nog een berichtje, spreek met ons af en doe met ons mee! Samen staan we sterk en dwingen we echte verandering af!