Category: Noord-Amerika

Een nieuw stadium in het tijdperk van de wanorde

Donald Trump schokte de wereld met huizenhoge importheffingen begin april. Volgens zijn uiterst-rechtse regime betekende de belasting op import een dag van “bevrijding”. De rest van de wereld – zo meende hij – had de decennia daarvoor geprofiteerd van de enorme markt in de VS en in veel gevallen handelsoverschotten met de VS opgebouwd: ze exporteerden meer dan ze uit de VS importeerden. Zo was het mogelijk dat een arm land als Lesotho – dat o.a. diamanten exporteert – een groot handelsoverschot opbouwde met de VS – en dus een hoog invoertarief te verwerken kreeg!

door Peter Delsing

Na dagen van ineenzakkende beurzen en verrassende fenomenen als een dalende dollar en zelfs verkoop van Amerikaanse staatsobligaties moest Trump deels de aftocht blazen. Normaal gezien zijn de dollar en deze staatsobligaties “veilige havens” in de wereldeconomie. Door de start-stop invoertarieven en de chaos van Trumps beleid begonnen investeerders de VS te mijden.

De groeiende volatiliteit maakte de handel van grote hefboomfondsen ook meer onzeker. Ze moesten daardoor grote hoeveelheden Amerikaanse staatsobligaties verkopen, om hun kredietverstrekkers uit te betalen.

De waarde van deze Amerikaanse staatsobligaties daalde door massale verkopen, waardoor hun rente automatisch steeg: dit dreigde kredieten in de bredere economie duurder te maken. Trump plooide finaal voor de obligatiemarkt en liet de meeste invoertarieven zakken tot een nog steeds aanzienlijk hoge 10%.

Met als uitzondering: de staatskapitalistische aartsvijand en eveneens supermacht China, waarmee de tarieven in een onderling opbod escaleerden. Dit was de uitdrukking van toenemende spanningen in de bipolaire, imperialistische wereldorde.

Sinds midden de jaren 2010 deed het VS-imperialisme meer en meer afstand van de neoliberale globalisering en de vrijhandel. Trump I maar later ook Biden saboteren bijvoorbeeld bewust het systeem van arbitrage van handelsgeschillen binnen de Wereld Handelsorganisatie (WHO). De wereld werd richting protectionisme en grotere inter-imperialistische conflicten, militarisering en proxy-oorlogen geduwd.

Van vrijhandel naar handelsoorlog: het wereldkapitalisme zinkt weg in diepere crisis

Sinds de crisis van het kapitalisme in de jaren 1970 probeerden de heersende klassen in het westen een scenario zoals in de jaren 1930 te vermijden. De depressie van het systeem was niet kort en onmiddellijk vernietigend, zoals in de jaren 1930 toen massawerkloosheid van meer dan 20% en het fascisme al snel opkwamen. De burgerij en haar centrale bankiers hebben de lessen van toen geleerd: crisissen moeten zo lang mogelijk worden uitgerokken, in de hoop dat nieuwe markten, verhoogde uitbuiting en immense schuldenbergen het systeem tijdelijk stabiliseren.

Het neoliberale kapitalisme herstelde na de crisis van winstgevendheid in de jaren ’70 voor een stuk de winstmarges. Dat gebeurde door het verhogen van de uitbuiting en de uitbreiding van de markten intern door privatisering. Extern werden de markten vergroot – en dus de mogelijkheden om winst te pompen – door Oost-Europa, Rusland en China tot kapitalistische regio’s van exploitatie te maken.

De neoliberale globalisering en vrijhandel botsten – zoals marxisten altijd hadden gewaarschuwd – op de diepere crisis van het systeem, wat zich onder meer uitdrukte in de opkomst van rechts-populistische, extreemrechtse en links-populistische krachten die het neoliberale kapitalisme beweerden uit te dagen. Meer en meer wordt staatstussenkomst nodig om het systeem te redden, zoals bij de crisissen in 2008 en 2020. Daarnaast was er de opkomst van staatskapitalistisch China.

Hierdoor werd het kapitalisme door de verschillende en concurrerende heersende klassen meer en meer als een zero sum-systeem gezien. Wat door protectionisme – importheffingen en exportcontroles – direct voordelig was voor het ene, westers imperialistische kamp was een direct nadeel voor het Chinese imperialistische kamp.

Als ex-stalinistische staat bleef China bogen op sterke infrastructuur, de repressie van de arbeidersklasse,… maar met de ambitie om ook hoogtechnologisch met het westerse kapitaal te concurreren.

Doorheen Trumps regime toonde de draai naar protectionisme van de Amerikaanse burgerij – erger gemaakt door Trumps persoonlijke, zichzelf verheerlijkende en dictatoriale trekken – haar vermogen om in gevaarlijke handelsoorlogen te ontsporen.

Als economisch beleid houdt Trumps start-stop protectionisme geen steek – zoals dat bij kapitalistische handelsoorlogen doorgaans het geval is. Een commentator vergeleek Trumps invoertarieven met “een steak bakken door het huis af te branden”. Door andere landen en bedrijven te dwingen om met zijn regime te onderhandelen vergroot Trumps economische en politieke macht wel enorm. Een aantal technologische producten – waaronder Iphones, laptops … – kregen tijdelijk een vrijstelling van invoertatieven. Deze techbedrijven hadden de kas van koning Trump ook al ernstig gespijsd!

Het is onwaarschijnlijk dat grote bedrijven massaal hun productie naar de VS zullen brengen. Nike maakt 50% van zijn sportschoenen in Vietnam. De kapitalistische econoom Peter Schiff merkte op dat de productie met de lonen in de VS organiseren duurder zou zijn dan de oorspronkelijke 40% invoertarieven betalen. Het zal volgens Schiff waarschijnlijker zijn dat Nike andere markten, zoals in China, zoekt en in de VS veel hogere prijzen doorrekent.

Dit op een moment dat de Amerikaanse werkenden geen enkele stijging van de prijzen meer aankunnen en het consumentenvertrouwen naar beneden tuimelt.

Trump lijkt met zijn handelsoorlog een wereldwijde, gelijktijdige recessie te versnellen. De lijst van regio’s waar een recessie waarschijnlijker wordt – de VS zelf, Mexico, Canada, delen van Europa – wordt steeds langer.

Ook China zal zwaar geraakt worden met haar industriële basis door de tariefmuur die Trump optrok rond de VS: een scherpe terugval wordt waarschijnlijker, wat de poging tot meer staatsinterventie en stimulus in China verklaart. In staatskapitalistisch China is de langgerekte groei nu ook voorbij en omgeslagen in een langer uitgerokken crisis en depressie van de economie, met de groei van werkloosheid, loondalingen, groeiende kritiek op de ongelijkheid, etc.

China escaleerde echter de handelsoorlog door exportcontroles en zelfs een ban op een reeks van zeldzame aardmetalen. Dit kan Amerikaanse en Europese bedrijven in high tech, defensie, de luchtvaart … ernstig in de problemen brengen.

Verwerp het systeem: strijden voor socialisme

Werkenden moeten de nationalistische en pro-kapitalistische boycots van de burgerlijke politici verwerpen. Bij protectionisme en handelsoorlogen heeft de werkende klasse niets te winnen. Maar ook niet bij het vermeende alternatief van kapitalistische vrijhandel.

We moeten massaal protesteren en staken tegen de ontwikkelende crisis van het systeem en tegen nieuwe besparingen. Bedrijven die ontslagen omwille van de handelsoorlog of dalende verkoop willen doorvoeren, moeten door strijd en stakingsactie in publiek bezit worden gebracht onder controle van de werkenden.

Laat ons alle varianten van het falende systeem verwerpen en de strijd aangaan voor het enige alternatief: een economie die democratisch wordt beheerd door de werkende klasse – een systeem van socialistische planning in België en internationaal.

Mahmoud Khalil, een belangrijke organisator van het Palestijnse solidariteitskamp in Columbia University in New York City, is gearresteerd en wordt bedreigd met uitzetting uit de Verenigde Staten. Dit ondanks het feit dat hij in het bezit is van een Green Card, die hem wettelijk het recht geeft om daar te verblijven. Hij is getrouwd met een Amerikaanse burger en het koppel verwacht hun eerste kind.

Mahmoud’s arrestatie en daaropvolgende detentie in Louisiana (ruim 1.500 kilometer van zijn huis in New York), vloeit voort uit één van Trump’s verfoeilijke uitvoerende orders om in het buitenland geboren Palestijnse solidariteitsactivisten te deporteren – en dit op schandalige wijze onder het mom van verzet tegen antisemitisme.

Mahmoud is een in Syrië geboren Palestijnse vluchteling wiens grootouders Palestina ontvluchtten na de Nakba van 1948, toen 750.000 Palestijnen etnisch werden gezuiverd uit hun historische thuisland door zionistische milities.

Trump heeft gezegd dat zijn arrestatie en deportatie de “eerste van vele die nog komen” is. Samen met zijn vele andere racistische en draconische maatregelen voert hij nu een wraakzuchtige heksenjacht op tegen de Palestijnse solidariteitsbeweging. Dit is bedoeld om een onderdrukkend effect te creëren en stemmen tegen de genocide in Gaza het zwijgen op te leggen.

Twee dagen na zijn arrestatie door ICE – het staatsagentschap dat belast is met het uitvoeren van de deportatie van migranten – hebben pogingen om Mahmoud uit te zetten al geleid tot actief verzet in de vorm van protesten van tienduizenden mensen.

Binnen een dag ondertekenden meer dan twee miljoen mensen een petitie om zijn vrijlating te eisen, en een federale rechtbank heeft dit tijdelijk geblokkeerd, wat de druk van deze publieke verontwaardiging weerspiegelt.

Pogingen om antizionistische dissidenten in de VS het zwijgen op te leggen zijn niet nieuw.

In 2007 werd schrijver en activist Norman Finkelstein uit zijn functie aan de St. Paul Universiteit in Chicago gezet en sindsdien staat hij op de zwarte lijst.

Meer recentelijk, onder het toeziend oog van Joe Biden, werden protestkampen zoals die in Columbia en op andere campussen vorig jaar bruut onderdrukt door de politie. Duizenden werden gearresteerd en veel protesterende studenten werden van school gestuurd of geschorst.

Meer in het algemeen hebben verschillende staten in de VS wetgeving ingevoerd om het bepleiten van BDS (Boycot, Desinvestering, Sancties) tegen de Israëlische staat strafbaar te stellen.

Dit maakt deel uit van een verontrustende wereldwijde trend, waarbij veel kapitalistische staten die de Israëlische apartheid en genocide steunen elke schijn van handhaving van democratische rechten laten varen in hun optreden tegen Palestijnse solidariteitsactivisten.

Het steunen van de genocide in Palestina en het beknotten van democratische rechten in eigen land vat de aanpak samen van de westerse kapitalistische leiders in de afgelopen maanden van afschuw.

De strijd om de bezetting en de Israëlische apartheidsstaat af te breken is verbonden met de strijd om wereldwijd een einde te maken aan de heerschappij van hun systeem van kapitalisme en imperialisme.

In het licht van de onvoorstelbare verschrikkingen waarvan we getuige zijn, dringen we er bij al onze lezers op aan om zich vandaag aan te sluiten bij de strijd voor revolutionaire socialistische verandering.

De dreigementen van Trump versnellen het streven van Groenland naar onafhankelijkheid. Dit gebeurt te midden van groeiende gevaren van imperialistische uitbuiting en conflicten, nu het Noordpoolgebied een nieuw strijdtoneel wordt in de wereldwijde strijd om macht, natuurlijke hulpbronnen en strategische dominantie.

Dossier door Paul Smith

In 2019 leek het voorstel van Donald Trump om Groenland te kopen, waardoor de toekomst van het land gereduceerd zou worden tot een vastgoeddeal, misschien een grap, maar zijn hernieuwde interesse aan het begin van zijn tweede presidentschap – waarbij hij Denemarken afdreigt met invoerrechten en weigert militair geweld (tegen een NAVO-land!) uit te sluiten om het gebied in beslag te nemen – is een wake up call.

Wat misschien het gebral van een gek of dwaas leek, onthult nu een grimmige geopolitieke realiteit: klimaatverandering doet het Noordpoolijs smelten, opent nieuwe scheepvaartroutes en legt waardevolle minerale voorraden bloot. Als gevolg hiervan neemt het belang van Groenland toe in een wereld die wordt gevormd door concurrentie om natuurlijke hulpbronnen en intensievere geopolitieke rivaliteit tussen mondiale grootmachten.

De aanspraken van Trump over Groenland benadrukken ook de diepe tegenstrijdigheden van de politieke status van het eiland als een semi-autonome voormalige kolonie, evenals de gevaren en kansen die onafhankelijkheid met zich meebrengt.

De koloniale geschiedenis van Groenland

De inheemse bevolking van Groenland, de Inuit, bewoont het eiland al sinds 2500 voor Christus. In het eerste millennium na Christus bereikten Noorse zeevaarders Groenland en stichtten er nederzettingen die meerdere eeuwen duurden. De moderne kolonisatie begon in 1721 met de komst van de Deens-Noorse missionaris Hans Egede, die een permanente Europese aanwezigheid op het eiland vestigde. In 1814 werd Groenland officieel opgenomen in het Deense koninkrijk na de ontbinding van de unie Denemarken-Noorwegen.

Gedurende een groot deel van de koloniale geschiedenis functioneerde Groenland als een economisch aanhangsel van Denemarken. Het leverde grondstoffen zoals vis, zeehonden en walvissen en was afhankelijk van Denemarken voor geproduceerde goederen en bestuur.

Onder de kapitalistische ontwikkeling werd de inheemse Inuit-bevolking van Groenland onderworpen aan economische marginalisatie, gedwongen culturele assimilatie en afhankelijkheid van het Deense beleid.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog nam de VS de feitelijke macht over Groenland over terwijl Denemarken werd bezet door Nazi-Duitsland. Hoewel het land na de Tweede Wereldoorlog werd teruggegeven aan Denemarken, maakte de strategische ligging van Groenland tijdens de Koude Oorlog het land waardevol voor militaire operaties van de VS, met name in het kader van nucleaire afschrikking tegen de Sovjet-Unie.

In 1946 boden de VS aan om Groenland te kopen voor $100 miljoen ($1 miljard in actuele waarde), maar Denemarken weigerde. Desondanks behield de VS een militaire aanwezigheid, met name door de oprichting van de luchtmachtbasis Thule in 1951. De VS plaatsten kernwapens op het eiland en radarstations.

Dit gebeurde vaak zonder rekening te houden met het welzijn en de instemming van de inheemse bevolking van Groenland. Traditionele Inuit-nederzettingen werden met geweld verplaatst. In 1968 stortte een Amerikaans vliegtuig met kernbommen aan boord neer in de buurt van de luchtmachtbasis Thule, waardoor het gebied radioactief werd besmet.

Vandaag speelt Groenland nog steeds een cruciale veiligheidsrol voor de VS, omdat het de thuisbasis is van het waarschuwingssysteem voor ballistische raketten en van het Amerikaanse ruimte- en satelliettoezicht.

In 1953 werd Groenland ingelijfd bij het Koninkrijk Denemarken, waarmee een einde kwam aan de officiële koloniale status, maar weinig veranderde aan de koloniale relatie met Denemarken. In 1979 werd Groenland een zekere mate van autonomie verleend en in 2009 werd nog meer autonomie verleend.

Groenland heeft nu zijn eigen parlement, maar is financieel afhankelijk van Denemarken, dat jaarlijks financiële subsidies verstrekt die bijna de helft van de begroting van Groenland uitmaken. Daarnaast controleert Denemarken ook het buitenlands en veiligheidsbeleid van Groenland.

Onaangeboorde natuurlijke rijkdommen

Naast het strategische belang voor de veiligheid is Groenland een brandpunt geworden voor de grootmachten van de wereld vanwege de overvloed aan natuurlijke hulpbronnen.

Ondanks de existentiële dreiging van klimaatverandering zien kapitalistische landen het smeltende noordpoolgebied steeds meer als een economische kans. Naarmate de opwarming van de aarde versnelt en het ijs in het noordpoolgebied blijft krimpen, wordt Groenland – de thuisbasis van enorme, grotendeels onaangeboorde hulpbronnen vanwege het strenge klimaat en de afgelegen ligging – toegankelijker voor mijnbouw, boringen en nieuwe scheepvaartroutes.

De belangrijkste natuurlijke hulpbronnen in Groenland die de interesse wekken van kapitalistische staten en multinationals zijn onder andere:

1. Zeldzame aardmineralen – essentieel voor moderne technologie, waaronder smartphones, elektrische voertuigen, halfgeleiders en militaire hardware.

2. Andere essentiële mineralen, waaronder koper, lithium, kobalt en nikkel.

3. Olie en aardgas – Groenland heeft naar schatting grote offshore reserves, die kunnen wedijveren met die van grote energieproducerende landen. De geschatte waarde loopt op tot een bedrag tussen $ 1 triljoen en $ 4 triljoen.

4. Uranium – Groenland heeft enkele van de grootste uraniumvoorraden ter wereld, cruciaal voor kernenergie en de defensie-industrie.

5. Visserij – een vitale economische sector, aangezien de Groenlandse wateren enkele van de rijkste visgronden ter wereld herbergen.

6. Zoetwater en ijs – de enorme ijskap van Groenland wordt steeds meer gezien als een potentiële bron voor zoetwaterexport en zelfs klimaattechnische projecten.

Zeldzame aardmetalen

Hoewel zeldzame aardmetalen in overvloed aanwezig zijn, is de winning ervan schadelijk voor het milieu, omdat er enorme hoeveelheden giftig afval worden geproduceerd. Daarom waren tot voor kort maar weinig landen bereid om ze te delven. Hierdoor heeft China decennialang de wereldmarkt voor zeldzame aardmetalen gedomineerd, waarbij winst belangrijker was dan het milieu.

Bovendien heeft China talloze patenten op de winning en raffinage van zeldzame aardmetalen, waardoor het voor veel landen rendabeler is om hun onbewerkte ertsen naar China te sturen voor raffinage dan om het proces zelf uit te voeren. Momenteel is China goed voor meer dan 95% van de wereldwijde productie van zeldzame aardmetalen.

De afhankelijkheid van China voor de levering van zeldzame aardmetalen is echter steeds problematischer geworden in een tijd van toenemende geopolitieke spanningen en een escalerende handelsoorlog.

Trump is bezorgd dat de VS afgesneden kunnen worden van de Chinese export van zeldzame aardmetalen en gaat op zoek naar alternatieve bronnen. Dit verklaart zijn recente interesse in het veiligstellen van de rechten om de zeldzame aardmetalen in Oekraïne te exploiteren, evenals zijn focus op Groenland, waar naar schatting ongeveer 25% van de wereldwijde afzettingen te vinden zijn.

Op dit moment zijn de winning van zeldzame aardmetalen, uranium en het boren naar olie verboden in Groenland. De Groenlandse regering overweegt nu echter om haar natuurlijke hulpbronnen open te stellen voor de VS in een poging om economisch onafhankelijk te worden van Denemarken.

Het grote spel in het noordpoolgebied

Maar de VS is niet het enige land dat interesse toont in het Noordpoolgebied. Rusland, met 24.000 kilometer Arctische kustlijn, is een belangrijke speler in de regio, terwijl China, hoewel geen Arctische natie, zich graag wil vestigen als Arctische macht.

China heeft geprobeerd havens, infrastructuur en mijnbouwrechten in Groenland te kopen, maar deze pogingen zijn tot nu toe zonder succes gebleven. Bovendien is China na de Europese Unie de belangrijkste bestemming voor de export van Groenland (voornamelijk vis). Bovendien hebben China en Rusland gezamenlijke militaire oefeningen gehouden in de regio en werken ze samen op scheepvaartgebied.

Naarmate het poolijs smelt, ontstaan er nieuwe scheepvaartroutes, zoals de noordwestelijke en noordoostelijke doorgang, die het potentieel bieden voor kortere handelsroutes tussen Azië en het Westen, waarbij traditionele routes zoals het Suezkanaal, dat steeds kwetsbaarder wordt door de instabiliteit in het Midden-Oosten, worden omzeild.

Net als het Suezkanaal en het Panamakanaal is controle over deze strategisch belangrijke zeepassages van cruciaal belang. Ondertussen probeert de EU – met name Denemarken – haar politieke en economische invloed op Groenland te behouden om te voorkomen dat het in handen valt van de VS of China.

Het nieuwe tijdperk van geopolitieke conflicten en inter-imperialistische rivaliteit, vaak de “Nieuwe Koude Oorlog” genoemd, betekent niet dat de wereld verdeeld is in twee starre blokken. In werkelijkheid is de situatie veranderlijker, met tegenstrijdige belangen binnen en tussen deze blokken en veel actoren die kiezen voor een pragmatische, flexibele benadering.

In het geval van het Noordpoolgebied, dat een nieuwe maritieme grens aan het worden is, lijkt de dynamiek op die van het “Grote Spel” – de term die wordt gebruikt om de 19e-eeuwse rivaliteit tussen het Britse en Russische imperialisme om invloed en controle in Centraal-Azië te beschrijven.

Koloniale onderwerping, economische marginalisatie en culturele uitwissing

De belangrijkste factor in deze situatie is echter de bevolking van Groenland, die niet als pionnen mag worden behandeld. Gezien hun pijnlijke geschiedenis onder koloniale heerschappij, suddert er al jaren woede onder de Groenlandse bevolking. De voortdurende arrogantie van Denemarken en de weigering om het onrecht dat het heeft aangericht te erkennen, hebben de groeiende steun voor onafhankelijkheid alleen maar aangewakkerd.

Onder Deens bewind werd de Groenlandse economie met geweld geïntegreerd in het kapitalistische systeem, waarbij Deense commerciële belangen voorrang kregen boven de traditionele levensstijl van de Inuit. Gedurende de hele 20e eeuw drongen de Deense autoriteiten aan op de “modernisering” van Groenland door verstedelijking, loonarbeid en onderwijs in westerse stijl te bevorderen, vaak ten koste van de tradities en sociale structuren van de Inuit.

In de jaren 1950 en 1960 werden tientallen traditionele Inuit-nederzettingen onder dwang verplaatst naar appartementencomplexen als onderdeel van een zogenaamde moderniseringsoperatie. Eén gemeenschap werd zelfs 150 km verder naar het noorden verplaatst en gedwongen om een nieuwe nederzetting te stichten onder veel hardere omstandigheden om plaats te maken voor de Thule luchtmachtbasis.

In dezelfde periode werden Inuitkinderen met geweld gescheiden van hun families en naar Denemarken gestuurd als onderdeel van een “sociaal experiment” met als doel hun identiteit opnieuw vorm te geven.

Racisme en discriminatie strekken zich ook uit tot de behandeling van Groenlandse gezinnen in Denemarken. Kinderen van Groenlandse ouders lopen meer dan vijf keer zoveel kans om in een tehuis geplaatst te worden als kinderen van Deense ouders.

De “ouderschapscompetentietests” die in Denemarken worden gebruikt voor kinderbeschermingsonderzoeken blijken cultureel en taalkundig bevooroordeeld te zijn, wat er soms toe leidt dat pasgeboren baby’s enkele uren na de geboorte bij hun moeder worden weggehaald.

In de jaren ’60 probeerde Denemarken de bevolking van Groenland te beperken door ongeveer 4500 vrouwen onder dwang anticonceptie toe te dienen. In veel gevallen resulteerde dit in sterilisatie. Momenteel klagen 143 van de getroffen vrouwen de Deense staat aan voor het schenden van hun mensenrechten.

Zelfbeschikking

De intentieverklaring van Trump dat hij Groenland wil kopen of militair innemen, heeft de kwestie van zelfbeschikking voor de 57.000 inwoners van het eiland nog scherper in beeld gebracht.

Terwijl Trump beweert dat de inwoners van Groenland deel willen uitmaken van de VS, vertellen opiniepeilingen een ander verhaal. Uit een recent onderzoek bleek dat 85% van de Groenlanders ertegen is dat hun eiland deel uitmaakt van de VS, terwijl slechts 6% voor is en 9% geen mening heeft.

Interessant is dat een opiniepeiling in Denemarken uitwees dat 78% van de Denen tegen de verkoop van Groenland aan de VS is, maar dat 72% vindt dat de uiteindelijke beslissing bij de bevolking van Groenland moet liggen en niet bij Denemarken. Dit suggereert dat velen in Denemarken de onafhankelijkheid van Groenland waarschijnlijk zouden steunen als deze tot stand zou komen door een democratisch besluit van de bevolking van Groenland.

Alle parlementaire partijen van Groenland zijn ertegen dat het eiland onderdeel wordt van de VS en steunen onafhankelijkheid, maar er zijn verschillende meningen over hoe en wanneer dit moet worden bereikt.

In reactie op de hernieuwde belangstelling en dreigementen van Trump hebben sommige leiders, zoals premier Múte Egede, gekozen voor een meer verzoenende benadering van de VS. Hoewel de regering onafhankelijkheid tot het uiteindelijke doel heeft verklaard, bagatelliseert Egede nu het idee van een onmiddellijke afscheiding.

Aan de ene kant bevestigt hij dat Groenland niet te koop is, maar aan de andere kant staat hij open voor een grotere rol van de VS in het land. Egede heeft aangegeven bereid te zijn om met Trump samen te werken en merkte op dat Groenland “zijn deuren open heeft staan op het gebied van mijnbouw”.

Op dezelfde manier heeft Denemarken, hoewel het ook duidelijk heeft verklaard dat Groenland niet te koop is, aangegeven bereid te zijn om concessies te doen met betrekking tot de rol van de VS op het eiland.

Verkiezingen in Groenland

Op 11 maart gaan Groenlanders naar de stembus om het parlement met 31 zetels te kiezen. Onafhankelijkheid zal een centraal thema zijn in de verkiezingscampagne en Siumut, de regeringspartij van Groenland, heeft plannen aangekondigd om kort daarna een referendum over onafhankelijkheid te houden. De uitslag zal naar verwachting sterk in het voordeel van onafhankelijkheid uitvallen, aangezien slechts ongeveer 28% van de Groenlanders zich hiertegen heeft uitgesproken.

Naleraq, een kleine oppositiepartij, heeft het meest uitgesproken standpunt over onafhankelijkheid. Haar leider, Pele Broberg, is voorstander van onmiddellijke onderhandelingen over onafhankelijkheid.

Gezien het feit dat Groenland afhankelijk is van aanzienlijke subsidies van Denemarken, heeft Broberg de vraag opgeworpen: “Als we geen eigendom van Denemarken zijn, van wie zijn we dan eigendom? … Maar we mogen het zo niet zien.”

Het alternatief voor Naleraq is om het overheidsbudget drastisch te halveren om het verlies van financiële steun van Denemarken te compenseren. Het is echter onwaarschijnlijk dat een dergelijke oplossing brede steun zal krijgen. Hoewel een meerderheid van de Groenlanders voor onafhankelijkheid is, bleek uit een peiling dat 45% zich ertegen zou verzetten als dit een negatief effect zou hebben op de levensstandaard.

Misschien is het om deze reden dat Naleraq een grotere rol voor de VS weggelegd ziet en voorstelt om een defensieovereenkomst met de VS te sluiten na het bereiken van onafhankelijkheid, evenals een mogelijke “vrije associatie” met Denemarken of een ander land, mogelijk de VS.

Kan een onafhankelijk kapitalistisch Groenland levensvatbaar zijn?

Als revolutionaire socialisten steunen wij het recht op zelfbeschikking voor de bevolking van Groenland, inclusief het recht om zich af te scheiden van Denemarken. Het is niet aan imperialistische of voormalige koloniale machten om over de toekomst van Groenland te beslissen; het volk van Groenland moet zelf de controle hebben over de koers van hun land en de natuurlijke hulpbronnen.

Het is echter duidelijk dat een onafhankelijk Groenland van meet af aan voor grote existentiële uitdagingen zou komen te staan. Op kapitalistische basis zou een werkelijk onafhankelijke staat niet levensvatbaar zijn.

Zonder Deense subsidies en gezien het groeiende militaire belang van Groenland in de regio, zou het land een kostbaar bezit worden waar imperialistische machten om zouden vechten.

De meest waarschijnlijke uitkomst zou afhankelijkheid van de VS zijn, wat zou betekenen dat de Amerikaanse militaire aanwezigheid op het eiland zou toenemen en het Amerikaanse imperialisme groen licht krijgt om de onaangeboorde natuurlijke hulpbronnen te exploiteren.

De gevolgen voor het milieu zouden catastrofaal zijn, niet alleen voor de wildernis van Groenland en zijn bevolking, maar voor de hele planeet. Het is twijfelachtig of dit de toekomst is die Groenlanders echt willen. Als revolutionaire socialisten zijn wij fel gekant tegen elke vorm van vereniging of associatie met de kapitalistische Verenigde Staten.

Helaas wijzen de verklaringen van alle parlementaire partijen van Groenland in deze richting, inclusief de officiële verklaring van de regering van Groenland in januari, waarin werd verklaard: “Groenland kijkt ernaar uit om de mogelijkheden voor zakelijke samenwerking, de ontwikkeling van de delfstoffensector van Groenland, waaronder kritieke delfstoffen, en andere relevante kwesties met de VS te bespreken”.

De enige manier waarop Groenland echt onafhankelijk kan zijn, is door definitief te breken met het kapitalisme en een socialistische samenleving te vestigen.

Om dit duurzaam te laten zijn, zijn er echter dringend vergelijkbare ontwikkelingen nodig in andere landen, zoals de VS, Canada, IJsland en Denemarken, die zich dan zouden kunnen verenigen in een vrijwillige socialistische federatie.

Dit zou zorgen voor internationale solidariteit en steun aan Groenland, zonder enige verplichtingen en zonder de economische en politieke druk van het imperialisme. Daarom is de toekomst van Groenland nauw verbonden met de strijd voor het socialisme in de hele regio en wereldwijd.

WIJ ZEGGEN:

• Handen af van Groenland! De arbeidersbeweging wereldwijd, evenals bewegingen die strijden tegen racisme en andere vormen van onderdrukking, kolonialisme en ecocide, moeten protesteren tegen alle pogingen van de VS of andere imperialistische machten om Groenland te annexeren, of dat nu gebeurt door militair geweld, economische druk of “onroerendgoedtransacties”.
• Voor volledige politieke en economische onafhankelijkheid voor Groenland
• Voor de oprichting van een onafhankelijke socialistische republiek gebaseerd op arbeidersdemocratie en het mondig maken van inheemse gemeenschappen
• Voor de nationalisatie van grote bedrijven in belangrijke sectoren (visserij, mijnbouw, energie) onder democratische arbeiderscontrole en -beheer om ervoor te zorgen dat de rijkdom van Groenland ten goede komt aan de bevolking.
• Nee tegen imperialistische plundering van de natuurlijke hulpbronnen van Groenland. Voor de nationalisatie van natuurlijke hulpbronnen zonder compensatie. Inbeslagname van alle mijnbouwprojecten van buitenlandse en particuliere kapitalisten. Tegen projecten voor de exploitatie van zeldzame aardmetalen en olieboringen.
• Voor een democratisch geplande economie om te voorkomen dat imperialistische grootmachten de hulpbronnen van Groenland plunderen en om de bescherming van het milieu te waarborgen.
• Voor volledige restitutie van historische koloniale misdaden, waaronder gedwongen verhuizingen en culturele onderdrukking. Teruggave van al het gestolen land. Investeringen in inheems onderwijs, revitalisering van de taal en structuren voor zelfbestuur onder democratische arbeiders- en gemeenschapscontrole.
• Voor socialistische planning voor huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs. Bouw gratis huisvesting van hoge kwaliteit voor iedereen die het nodig heeft, met ondersteuning en respect voor de manier van leven van de Inuit. Creëer een universeel, openbaar gezondheidszorgsysteem dat vrij is van private belangen. Implementeer een socialistisch onderwijssysteem waarin de cultuur en geschiedenis van de Inuit centraal staan.
• Voor een breuk met imperialistische handels- en militaire allianties. Verdrijving van alle Deense en NAVO strijdkrachten van het grondgebied van Groenland. Weigeren dat het land of de wateren van Groenland worden gebruikt voor bases van de VS of de NAVO.
• Voor een Socialistische Federatie van het Noordpoolgebied. Socialistische bewegingen in IJsland, Noord-Canada, Sàpmi en inheemse Siberische regio’s om zich te verenigen in een revolutionair front. Voor een Arctische Socialistische Federatie om de imperialistische en kapitalistische overheersing van het Noorden aan te vechten. De socialistische revolutie van Groenland moet aansluiten bij de wereldwijde strijd tegen kapitalisme en imperialisme om te strijden voor een Socialistische Wereldfederatie.

Een Hitlergroet – dat is de boodschap van Elon Musk bij de inauguratie van Donald Trump. Dit is het fascistische, racistische, machistische extreemrechts dat het bestuur in de VS overneemt. Het wordt vertegenwoordigd door de machtigste kapitalisten, deze “broligarchie” zoals Carole Cadwalladr het noemt in The Guardian.

Door Jonas (Luik)

Musk is geboren onder de apartheid in Zuid-Afrika. Hij is de zoon van een aandeelhouder van een smaragdmijn in Zambia, maar wordt voorgesteld als een geniale self-made man en het perfecte profiel van de Trumpistische AltRight. Hij kocht Twitter om zijn anti-woke agenda op te leggen door te knoeien met de algoritmes en alle regels tegen racistische, seksistische en LGBTQIA+ haat te verwijderen. We herinneren ons zijn tweets waarin hij opriep tot een burgeroorlog in Engeland tijdens de racistische rellen, of waarin hij antisemitische samenzweringstheoretici steunde. 

Net als Henry Ford in de jaren 1920 steunt Elon Musk extreemrechts in Europa wanneer hij maar kan, zoals Tommy Robinson in het Verenigd Koninkrijk en, meer recent, het AfD in Duitsland, dat banden heeft met nazi-groeperingen. Hij heeft ook zijn steun betuigd aan Netanyahu in zijn genocide in Gaza.

Musk heeft op het juiste paard gewed

Zijn investering van 120 miljoen dollar in de campagne van Trump, zal de eigenaar van Tesla, X en SpaceX veel opbrengen. Niet alleen zijn de Tesla-aandelen met 15% gestegen, maar deze grote ‘libertair’ staat nu ook aan het hoofd van het nieuwe Department of Government Efficiency. Hij heeft de vrije hand gekregen om fors in het overheidsapparaat en de regulering te snoeien. Hij wil naar eigen zeggen 30% van het federale budget wegsnijden met dezelfde kettingzaag als Javier Milei in Argentinië.

Bovendien combineert Trump een protectionistische agenda met een grotere agressie tegen de Europese Unie. Tesla wil de totale hegemonie van elektrische wagens in de Verenigde Staten verwerven en zijn positie beschermen tegenover de geïmporteerde Europese merken. Trump wil bovendien de Europese Unie tot toegevingen dwingen rond de beperkingen aan de datamarkt.

Het duo Trump en Musk vormt een stormram van het Amerikaanse imperialisme tegen het oude Europese imperialisme in volle verval. Er is een tegenstrijdigheid tussen de twee die aan de oppervlakte kan komen in verband met China, waarvan Elon Musk volkomen afhankelijk is en waartegen Trump in het geweer komt. Maar op dit moment is er sprake van dat de rijkste miljardair de Amerikaanse dochteronderneming van TikTok opkoopt onder dreiging van een eenvoudig verbod.

De geschiedenis versnelt

Trump heeft de vrije hand, hij domineert de Republikeinse partij en beide kamers van het parlement staan achter hem. Trump zei tijdens de campagne zelfs: “Daarna hoef je niet meer te stemmen”. We zitten midden in een openlijk autoritaire wending, waarbij de burgerij besluit dat de democratische schijn minder nuttig is.

Tegelijkertijd neemt de sociale druk toe, vooral in de nasleep van de Covid19 pandemie. Volgens Human Right Watch “bezit de armste 50% van de Amerikanen slechts 1,5% van het privévermogen van het land”. Er waren een aantal stakingen in medische beroepen, leraren, scenarioschrijvers, arbeiders en havenarbeiders. Bijna 500.000 Amerikanen namen deel aan een van de 342 stakingen die in 2023 in de Verenigde Staten werden geregistreerd. En laten we niet vergeten dat Trump zonder de mobilisaties voor Palestina Netanyahu niet tot een staakt-het-vuren zou hebben gedwongen (hoe fragiel ook).

Verzet tegen de wereldwijde golf van extreemrechts is mogelijk. We moeten ons absoluut organiseren, onze antifascistische campagnes consolideren, gemobiliseerd blijven en solidariteit tonen in alle strijd tegen het kapitaal, het imperialisme en alle vormen van onderdrukking.

Door Donal Devlin (Socialist Party, Ierland)

Twee gerelateerde verhalen kwamen in het nieuws in de weken voordat de aartsontkenner van klimaatverandering Donald Trump werd beëdigd om zijn tweede termijn als president van de VS aan te vatten:

1. In 2024 overschreed de gemiddelde temperatuur wereldwijd een cruciale grens, namelijk 1,5°C boven het pre-industriële niveau – een niveau dat de regeringen van de wereld in 2015 vaststelden als cruciaal om onder te blijven om onomkeerbare, op hol geslagen klimaatverandering te voorkomen.

2. De angstaanjagende realiteit van deze opwarming van de aarde werd duidelijk toen Los Angeles werd verwoest door een inferno van niet aflatende bosbranden, waardoor tienduizenden huizen werden verwoest, 27 (op het moment van schrijven) doden vielen en talloze middelen van bestaan werden geruïneerd.

“Drill, baby, drill”

Een van de eerste daden van Trump is om de Verenigde Staten, ‘s werelds tweede grootste vervuiler na China, voor de tweede keer terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs van 2015. In tegenstelling tot andere regeringen zal zijn regering niet eens een nominale toezegging doen om de klimaatverandering aan te pakken. Hij schept inderdaad op over zijn wens om oorlog te voeren tegen de natuur – zijn karakteristiek ruwe campagneslogan “Drill, Baby, Drill” is hier een voorbeeld van. Zijn presidentschap zal olie- en gasbedrijven vrij spel geven om onbeperkt te ontginnen en te fracken, ongeacht de zeer destructieve kosten. 

Trump’s keuze als minister van Energie is de fracking-evangelist Christ Wright, CEO van olie- en gasbedrijf Liberty Energy. In zijn enthousiasme om de veiligheid ervan te bewijzen, dronk Wright in 2019 fracking-vloeistof in een video die hij op Facebook plaatste. Net als de meeste Trumpisten lijkt hij zalig onwetend over de wetenschap van klimaatverandering. Vloeibaar aardgas uit fracking bevat 85% methaan, dat 80 keer krachtiger is dan CO2.

Trump benoemt miljardairs

Meer in het algemeen is het kabinet van Trump vol gestouwd met miljardairs en toplui van Wall Street die giftige racistische, transfobe en misogyne ideeën en samenzweringstheorieën aanhangen. Het gaat onder meer om zijn minister van Volksgezondheid, Robert Kennedy Jr, die de walgelijke ableistische mythe heeft verspreid dat vaccins autisme veroorzaken.

Zijn ambassadeur bij de VN wordt Elise Stefanic, die de racistische ‘omvolkingstheorie’ heeft verkondigd, ook in haar campagneadvertenties voor het Congres. De nieuwe ambassadeur van de Israëlische staat is Mike Huckabee, die de zionistische nonsens verkondigt dat “er niet zoiets bestaat als een Palestijn” – een argument dat wordt gebruikt om 76 jaar Israëlische etnische zuivering, bezetting en genocide te rechtvaardigen.

Trump dreigt ook met sancties, zoals een reisverbod naar de VS, tegen leden van het Internationaal Strafhof (ICC) als vergelding voor zijn beslissing om arrestatiebevelen uit te vaardigen tegen de Israëlische oorlogsmisdadigers premier Benjamin Netanyahu en voormalig minister van Defensie Yoav Gallant.

Elon Musk en Vivek Ramaswamy zullen aan het hoofd staan van het nieuwe, eufemistisch getitelde Department of Government Efficiency (DOGE), een agentschap dat waarschijnlijk gevuld zal zijn met Silicon Valley bazen. Het doel van het agentschap is om een plan op te stellen om te besparen op de uitgaven van de federale overheid, met een besparing van $ 2 biljoen als doel. Daarmee verkondigen ze de neoliberale fantasie van het beteugelen van de “grote overheidsuitgaven”.  Ze hebben hun zinnen gezet op Sociale Zekerheid, Medicare en Medicaid.

Er bestaan fundamentele politieke obstakels voor een dergelijk programma. Veel Trump-aanhangers hebben bijvoorbeeld sympathie getoond voor de acties van Luigi Mangione en hebben een hekel aan private gezondheidsbedrijven, wat duidt op verzet tegen het afbreken van de rol van de staat in het verstrekken van gezondheidsdiensten. Bovendien heeft het Amerikaanse kapitalisme in een tijdperk van inter-imperialistische rivaliteit, met name met China, een ‘grote overheid’ nodig om te blijven investeren in cruciale strategische industrieën zoals de halfgeleidersector.

Extreemrechts versterkt

Net als in 2016 zal de verkiezing van Trump extreemrechts wereldwijd verder aanmoedigen, gezien de positie die hij inneemt en de racistische retoriek en het beleid dat hij voorstaat. Hij is vastbesloten om een einde te maken aan ‘birthright citizenship’ (dat je recht hebt op het Amerikaanse staatsburgerschap als je daar geboren bent) – waardoor de kinderen van miljoenen zogenaamde ‘illegale’ migranten worden gecriminaliseerd en hij heeft gezworen om 11 miljoen van hen te deporteren. Het criminaliseren van migranten is niet alleen schaamteloos racistisch, het is ook volkomen hypocriet. De angst voor deportatie en arrestatie betekent dat ze gemakkelijker kunnen worden gebruikt als een bron van super uitgebuite arbeidskrachten, wat cruciaal is voor het Amerikaanse kapitalisme en ongetwijfeld deel uitmaakt van de berekening.

De verkiezing van Trump is door trans- en queermensen in de VS en daarbuiten met een echt gevoel van angst begroet. Dit komt tegen de achtergrond van een venijnige aanval op hun rechten en pogingen om LGBTQ-fobie aan te wakkeren in wat misleidend “cultuuroorlogen” worden genoemd. Trump heeft gezworen om “mannen uit vrouwensporten te houden” en Medicare- en Medicaid-middelen te onthouden aan ziekenhuizen die minderjarigen genderbevestigende zorg geven. Reeds 26 door Republikeinen geleide wetgevende machten in de staten namen al dergelijke wetgeving aan.

President van de rijken

Met zijn overwinning wordt Trump omarmd door verschillende delen van de Amerikaanse heersende klasse, inclusief degenen die eerder de Democraten steunden. Time magazine riep hem uit tot “Man van het Jaar”. Nadat hij in 2020 van Meta werd gegooid, is de grote Trump-fan Dana White (van Ultimate Fighting Championship) nu in het bestuur van dat bedrijf opgenomen. Mark Zuckerberg beloofde de ‘fact-checking’ op Facebook en Instagram af te schaffen, waarmee hij de weg vrijmaakte voor racistische en achterlijke samenzweringstheorieën. Amazon, Uber, Google en Microsoft, en Apple CEO Tim Cook hebben allemaal $1 miljoen gedoneerd aan het inauguratiefonds van Trump.

In een periode van crisis en systemisch verval, ontdoen de kapitalistische leiders zich meer en meer van het dunne progressieve of “woke” laagje dat ze gedwongen waren aan te brengen in de context van het breed gedragen protest tegen onderdrukking de afgelopen jaren. Trump is hun nieuwe vertegenwoordiger in het Witte Huis en hij is de levende belichaming van alles wat rot is aan dit systeem.

Zijn verkiezing is een wake-up call. Op een ogenblik van toenemend racisme, LGBTQIA+fobie, genocide, klimaatcatastrofe en een enorme welvaartsongelijkheid is de noodzaak van een internationale en diverse beweging om voor socialisme te strijden urgenter dan ooit.

https://nl.socialisme.be/100434/komt-er-met-trump-een-fascist-aan-de-macht

https://nl.socialisme.be/100599/achtergrond-de-overwinning-van-trump-en-de-ondergang-van-de-democraten

https://nl.socialisme.be/100255/lesser-evilism-crasht-in-de-vs-trump-president-van-een-rot-systeem

Donald Trump wint de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Is dit het Weimar-moment van de Verenigde Staten? Komt er met Trump als 47e president een fascist aan de macht?  

door Stef (Antwerpen) uit maandblad De Linkse Socialist

https://nl.socialisme.be/100255/lesser-evilism-crasht-in-de-vs-trump-president-van-een-rot-systeem

Fasco-bingo

Ogenschijnlijk kunnen Trump, zijn MAGA-‘beweging’ en ‘Project 2025’ heel wat van de vakjes aanvinken. Ze hebben een dedain voor alles wat progressief is, ze zijn ultranationalistisch, ze staan voor aanvallen op vrouwen, migranten en de rechten van LGBTQ+ personen, prediken wraak tegen hun politieke tegenstanders en schuwen het complotdenken niet. Trump geniet de steun van een breed segment van de Amerikaanse kapitalistische klasse. Trumps vorige administratie deed zijn best om opkomende vakbonden te fnuiken. Tegelijk beweren ze dat ze de gloriedagen, de jobs en de welvaart zullen terugbrengen.

Extreemrechts bejubelt Trump en haalt zelfvertrouwen uit zijn overwinning. Maar zijn alle aanhangers van de vastgoedmagnaat gewonnen voor een vierde rijk in Amerika? Het zou weinig behulpzaam zijn om dat te denken of te concluderen dat Trump deze verkiezingen won dankzij zijn opportunistische conservatieve standpunten. Dat is koren op de molen van de rechtse Democraten die hun verlies aan ‘woke’ willen wijten. De Amerikaanse kiezer wilde een alternatief voor de afbrokkelende levensstandaard. In heel wat staten waar Trump het haalde, werd overigens ook voor het recht op abortus en een hoger minimumloon gestemd bij referenda.

Racistische deportatieplannen 

In de afgelopen jaren schakelden Trump en de zijnen nog een paar versnellingen hoger in hun racisme. Alle “illegalen” moeten het land worden uitgezet. ‘Amerika’ moet wit ‘blijven’. Naar schatting zijn er 11 miljoen mensen zonder geldige verblijfspapieren in de VS, waarvan er zo’n 7 miljoen werken. Uitzonderingen voor minderjarigen wil Trump intrekken. Er wordt gedacht aan ‘denaturalisatie’, waarbij staatsburgers hun nationaliteit zouden verliezen. Een ban op migratie uit moslimlanden komt terug.

Plannen om miljoenen mensen te deporteren, gaan onvermijdelijk gepaard met het (opnieuw) scheiden van kinderen van hun ouders, het vernielen van gemeenschappen en een gigantische klap voor verschillende sectoren van de economie. De enige manier om zo’n deportatie te organiseren is de facto met concentratiekampen. Maar is de schaal of de methode bepalend om het fascistisch te noemen? In de EU worden elk kwartaal zo’n 100.000 asielzoekers uitgewezen en ook hier zijn er gesloten centra en grenzen met prikkeldraad… Racisme zit ingebakken in het kapitalisme. 

Autoritair maar geen straatvechter

Trump is een rechts-populistische autoritaire figuur. De rechterzijde houdt zich onder zijn leiding bezig met het verbannen van boeken, sanctioneren van leerkrachten, inperken van vrouwenrechten, verbieden van gender-affirming care en het onderdrukken van vakbonden. Aanvallen op de media en politieke tegenstanders zijn legio, al blijven ze veelal bij retoriek. 

Toch distantieert Trump zich enigszins van de gortigste manifestaties van extreemrechts. Hij laat ze hun beloop, maar hij omringt zich niet met privémilities en zet deze niet actief in als zijn stoottroepen. De enige uitzondering daarop was de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Hoewel Trump zonder twijfel verantwoordelijkheid draagt voor die aanval, was dat allesbehalve een goed gecoördineerde poging tot staatgreep. 

Bovenaan de agenda van de tweede termijn van Trump staat een hertekening van de staatsbureaucratie. Ambtenaren wil hij vervangen met loyalisten. In zijn vorige ambtstermijn vaardigde hij al een decreet uit om 50.000 ambtenaren te ontslaan. Ook in het Pentagon is Trump vrij om topmilitairen te vervangen met generaals die hem naar de mond praten. De conservatieve ‘revolutie’ van Trump gebeurt overwegend via de kantoren van de staatsinstellingen. 

Een regering van de rijken

Het klassieke fascisme mobiliseerde brede lagen van de bevolking met een antikapitalistische retoriek om vervolgens een ijzeren dictatuur in het belang van de kapitalisten te vestigen. Als beweging van vooral de gegoede middenklasse werd het fascisme van Mussolini en Hitler gezien als de perfecte redder van het kapitalisme. Ze beschermden het systeem met harde hand door de organisaties van de werkende klasse volledig te breken en elke vorm van verzet hardhandig de kop in te drukken. Ook in de VS waren delen van het grootkapitaal voorstander van een fascistische machtsovername om de uitrol van de New Deal te stoppen. Na de ervaringen met het fascisme in de jaren 1930 en 1940 zullen de kapitalisten wel twee keer nadenken vooraleer ze die weg opnieuw opgaan.

Van verdoken steun voor het kapitaal is er bij Trump geen sprake. De beurzen juichen om Trumps overwinning. De Republikeinen zijn openlijk neoliberaal. Trump en MAGA lopen in de pas van de partij wanneer ze de Affordable Care Act proberen terug te draaien of wanneer ze in de staten de verhoging van het minimumloon blokkeren. Trump wil nieuwe belastingverlagingen voor de rijken. Hij wil kleptocraat Elon Musk 500 miljard laten besparen op overheidsdiensten en subsidies. De Amerikaanse kapitalisten hebben de touwtjes duidelijk goed in handen. Ook aanvallen op transpersonen zijn slechts nieuw in de zin dat gender twintig jaar geleden niet op de radar van de Republikeinen stond. Op staatsniveau zijn ze zelfs nog tegen het homohuwelijk. Een cultureel en institutioneel machtig MAGA maakt het wel onvermijdelijk dat de aanvallen intenser worden. Dat zagen we al in verschillende staten en met het terugdraaien van Roe v. Wade. 

Er zijn fascistoïde elementen in de plannen van Trump en MAGA. Maar die plannen passen op veel vlakken perfect in de Amerikaanse status quo. Waar Trump breekt met de tradities van zijn partij is dat vooral in hoe de VS haar imperialistische politiek voert. Expansiedrift was steeds inherent aan de traditionele Amerikaanse buitenlandse politiek. Trump predikt daarentegen vooral economische overmacht. Wanneer hij gevraagd wordt of hij Taiwan zou verdedigen tegen China is hij bijvoorbeeld veel minder duidelijk in zijn antwoord dan zijn voorganger. 

Trump: ‘as American as apple pie’, net zoals verzet dat is

Trump als fascist voorstellen en pakweg Andrew Jackson of George Bush niet, komt in feite neer op het witwassen van de Amerikaanse politieke geschiedenis. Alsof het Amerikaanse kapitalisme niet steevast beroep deed op extreemrechtse regimes en de eigen bevolking segregatie oplegde. Dit neemt niet weg dat een tweede termijn van Trump een reële bedreiging is voor de democratische rechten van de werkende klasse. De aanvallen op de ambtenarij en het kritisch middenveld en bewegingen van onderuit monddood maken, zijn verregaand. 

Het organiseren van de achterban om die op straat in te zetten om bijvoorbeeld de deportatieplannen te realiseren, zou in dit stadium ongetwijfeld een grote tegenreactie opwekken. Laat staan indien dit soort privémilities zou ingezet worden tegen betogers, vakbondsmensen, Pride manifestaties … Van gevestigde Democraten moet Trump niet bang zijn, voor massale uitbarstingen van woede en bewegingen van onderuit wel. Black Lives Matter kende een hoogtepunt op een ogenblik dat Trump president was.

Trump en zijn aanvallen stoppen, is mogelijk indien de werkende klasse zich organiseert in vakbonden en actiecomités. De werkende klasse in de VS heeft een rijke geschiedenis van verzet en protest. Daaruit moet echter ook politieke oppositie groeien. Trump won de verkiezingen door de enorme economische onzekerheid en woede bij brede lagen van de bevolking. Hij heeft daar geen antwoorden op. Het Trumpisme echt stoppen, gebeurt niet met een stem voor een ‘lesser evil’ over vier jaar. Het zal moeten gebeuren door te bouwen aan een socialistisch alternatief.

Uit angst voor de overwinning van Donald Trump riepen de Europese groene partijen, waaronder Groen en Ecolo, de radicale activiste Jill Stein op om haar kandidatuur in te trekken en zich achter Kamala Harris te scharen. Het was een uiting van een echte bezorgdheid van miljoenen mensen over de hele wereld voor de autoritaire, racistische en antifeministische agenda van Trump. Maar laten we eerlijk zijn: vertrouwen op de Democraten om het Trumpisme te verslaan, is als het afzagen van de tak waarop je zit. 

door Nicolas Croes

Aan deze kant van de Atlantische Oceaan is de situatie regelmatig extreem karikaturaal voorgesteld: een oude racistische witte man tegenover een jongere zwarte vrouw. De framing verklaart niet waarom vrouwen en mensen van kleur samen goed zijn voor 59% van de Trump-kiezers. Het lijkt erg vreemd, maar het electoraat van Trump is vrouwelijker en meer divers geworden.

https://nl.socialisme.be/100255/lesser-evilism-crasht-in-de-vs-trump-president-van-een-rot-systeem

Erfenis van vier jaar Democratisch presidentschap

Daniel Zamora, professor sociologie aan de ULB, wees er de dag na de verkiezingen op dat “meer dan een derde van de kiezers aangaf dat de economie hun grootste prioriteit was, terwijl slechts 11% immigratie aangaf. En van degenen die zich zorgen maken over de toestand van de economie, verkiest 80% Donald Trump boven Kamala Harris. Tot slot denkt slechts 20% van de Amerikanen dat ze beter af zijn dan in 2020.” (1)

Hij vervolgt: “De focus op het ‘fascistische gevaar’ en een mogelijk ‘einde van de democratie’ (…) heeft ons helaas doen vergeten dat Biden vier jaar geleden won door zijn boodschap op de economie te richten.” Wat bleef er vier jaar later over van de mooie woorden? Joe Biden had gewaarschuwd voor het risico dat 20 miljoen mensen zouden worden uitgesloten van de publieke ziektekostenverzekering in het geval van een overwinning van Trump. Onder Biden waren het er 25 miljoen. Huisuitzettingen hebben nu het niveau van voor de pandemie overtroffen en er waren nog nooit zoveel daklozen. 

De meeste commentatoren in de gevestigde media in Europa hebben de mond vol van de “goede macro-economische cijfers” van Biden en betreuren het feit dat het “gevoel van de bevolking” anders is. Misschien moeten ze zelf eens een paar nachten op straat slapen vooraleer ze neerbuigend spreken over ‘economische gevoelens’?

Geen loonsverhoging terwijl miljardairs gepamperd worden

Het centrale idee van Kamala Harris en de Democraten was om zich te richten op Republikeinse kiezers die niets van Trump moeten weten. De Democratische Partij was nooit een linkse partij, maar dit was de meest rechtse campagne in lange tijd. De oorlogszuchtige opstelling op het buitenlandse toneel ging gepaard met een onthutsende leegte op het sociale front. 

Kamala Harris verscheen herhaaldelijk aan de zijde van de Republikeinse Liz Cheney. Deze Democratische rekruut ligt aan de basis van de nationalistische groep ‘Keep America Safe’, die zich onder meer richt tegen de advocaten van gedetineerden in het kamp van Guantanamo. Ze was tegen Trump om de politieke erfenis van haar vader te verdedigen. Haar vader is Dick Cheney, CEO van oliemultinational Halliburthon en vicepresident in de regering van George W. Bush toen die Irak binnenviel. De onwrikbare steun van Kamala Harris voor het Israëlische regime leidde uiteraard tot grote woede onder Amerikanen van Arabische afkomst en moslims. 

Het antwoord van de Democraten op het ‘Elon Musk-effect’ was door op de proppen te komen met een eigen prominente miljardair. Mark Cuban verklaarde: “Ik ben sociaal liberaal, maar fiscaal conservatief (…). En ik denk dat vicepresident Harris perfect past bij onze missie.”

Het verhogen van het federale minimumloon is al jaren een belangrijk campagnekwestie in de Verenigde Staten. Nu bedraagt dat amper 7,25 dollar per uur. Na een aantal succesvolle lokale campagnes voor hogere minimumlonen beloofde Biden in 2020 om het federale minimum op te trekken tot 15 dollar per uur en om de mogelijkheden van werkenden om zich te organiseren en collectief te onderhandelen te versterken. Daar kwam niets van in huis. Nu bewees Harris pas op het einde van de campagne lippendienst aan dit symbolische bedrag, dat ver achterhaald is door de inflatie. In haar 35 publieke optredens werd een hoger minimumloon slechts twee keer vermeld, telkens zonder precieze indicatie. 

Trump won met iets minder stemmen dan in 2020. Harris kon echter slechts 68 miljoen kiezers mobiliseren, terwijl Biden er in 2020 nog 81 miljoen had. Deze verkiezingen zijn vooral een historische nederlaag voor de Democraten.

Streven naar verandering en een wanhoopskreet

Dit neemt natuurlijk niet weg dat de overwinning van Trump de haat verankert en de vervreemding van grote delen in de samenleving zal versterken. De frustratie neemt toe door het ontbreken van een vooruitzicht op betere leefomstandigheden of collectieve strijd ervoor. Geconfronteerd met een kwellend gevoel van machteloosheid, is het gemakkelijker om naar beneden te schoppen, naar de meer kwetsbaren, dan terug te vechten tegen de wereld van de machtigen. Dit verklaart waarom er zoveel mensen met een migratie-achtergrond alsnog voor Trump stemmen. 

Het stimuleren van collectieve strijd om overwinningen te behalen, is op dit moment een cruciale kwestie. ‘Don’t mourn, but organise’, zei de revolutionaire vakbondsleider Joe Hill (1879-1915) destijds al. Er is geen andere remedie dan de opbouw van een politiek alternatief dat gebaseerd is op collectieve actie, stevig verankerd in een klassenbenadering en dat alle onderdrukte mensen even fel verdedigt als de Democraten en Republikeinen, elk op hun eigen manier, de heersende kapitalistische klasse verdedigen.

Zoals Daniel Zamora opmerkt: “Het trumpisme lijkt geen anomalie te zijn, maar het meest zichtbare symptoom van een liberalisme in verval en, in zijn Europese versie, van een linkerzijde die nog steeds niet in staat is om de loop van de geschiedenis om te keren.” Het omkeren van de loop van de geschiedenis is waar links naar moet streven, een revolutionaire verandering van de hele samenleving. Zonder dit zal de toekomst nog ergere dingen in petto hebben dan Trump. Vergeet niet dat we destijds dachten dat het niet erger kon zijn dan Bush…

1) “La victoire de Trump, par-delà les fantasmes”, Daniel Zamora, revuepolitique.be, gepubliceerd op 7 november 2024.

Er bestaat vandaag veel ongerustheid, er zijn veel zorgen, en er is veel woede en wanhoop over hoe de wereld er vandaag uitziet. Er is in ons land een rechterzijde die zich voorbereidt op een keihard antisociaal beleid, dat in de eerste plaats niet-werkenden en mensen op de vlucht zal treffen, maar dat uiteindelijk ook de hele werkende bevolking zal raken.

Door Tim (Gent)

Er is de genocide die aan de gang is in Gaza en Libanon. En nu is er de verkiezing van Trump, die een nieuwe reeks aanvallen op de werkende klasse zal betekenen, en zeker ook op vrouwenrechten, op rechten van migranten en transpersonen, en uiteindelijk op iedereen die niet zal willen weten van het autoritaire pad van Trump en Musk.

Dit is echter één zijde van de historische fase waarin we zitten. Een fase waarin het kapitalisme kraakt en schuurt langs alle kanten, waarin het duidelijk is geworden dat dit economische systeem nooit zal kunnen zorgen voor vrede, vooruitgang en rechtvaardigheid, zelfs niet voor fundamentele democratische rechten. De periode na Wereldoorlog II, waar dit systeem concessies moest bieden aan de werkende klasse op al die vlakken is definitief voorbij, we zijn terug in het harde, vuile en rauwe dat het kapitalisme voor het overgrote deel van haar bestaan heeft gekenmerkt.

De andere zijde is de strijd voor een betere wereld, op heel veel vlakken en rond heel veel thema’s, die stilaan een nieuwe wind krijgt. Minder illusies in dit systeem of haar uitlopers, meer bewustzijn dat we uiteindelijk enkel kunnen rekenen op onszelf, op onze solidaire kracht, en onze capaciteiten om ons te organiseren.

Ja, ook ik heb moeten slikken bij de overwinning van Trump, net zoals mijn hart elke dag bloedt bij de beelden uit Gaza, mijn hoofd schudt bij de gedachten aan de antisociale maatregelen die gelijk welke volgende Belgische regering voor ons in petto heeft. Ik lijd mee met diegenen die afzien, en die zullen afzien.

Maar tegelijk voel ik ook een bevestiging van de dwingende noodzaak tot strijd en zelforganisatie. Niet alleen om het verzet te organiseren, maar ook om onze eigen alternatieven naar voren te brengen. Voor mij blijft dat het revolutionair en democratisch socialisme: een nieuwe maatschappij waarin de grote rijkdommen collectief en democratisch worden beheerd om de echte noden van iedereen te vervullen, en niet in handen zijn van de miljardairs.

In 1915 schreef de marxiste Rosa Luxemburg het “Juniuspamflet”, als aanklacht tegen de verwoesting van de Eerste Wereldoorlog. Ze zat zelf in de gevangenis omwille van haar protest tegen die oorlog, en de socialistische beweging lag op apegapen. Haar conclusie: “De burgerlijke maatschappij (het kapitalisme) staat op een kruispunt: socialisme of barbarij”.

Die woorden zouden vandaag kunnen geschreven zijn, en zijn sinds deze week actueler dan ooit. In de jaren die volgden haalden socialistische revolutionairen vele overwinningen, maar leden ze ook veel nederlagen. Laten we daar lessen uit trekken, zowel uit de overwinningen als uit de nederlagen. Net zoals Luxemburg toen beschreef, heeft de werkende klasse nood aan een nieuwe dynamiek, een nieuw programma en een nieuwe leiding, als de huidige niet meer beantwoorden aan wat nodig is. Laten we daaraan werken, met werkenden, activisten uit de vrouwenbeweging, antiracismebeweging, de beweging voor LGTBQI-rechten, de klimaatbeweging en zovelen meer die vechten voor een betere wereld. Laten we ons doorheen die strijdbewegingen samen organiseren, en bouwen aan dat nieuwe programma en die nieuwe leiding voor de hele werkende klasse.

Wij vormen de overgrote meerderheid van de wereldbevolking, het enige wat ons de macht in de weg staat, is ons eigen gebrek aan organisatie en bewustzijn van onze eigen kracht. We moeten moed, durf en stoutmoedigheid tonen tegenover de krachten van de reactie.

Ja, ik heb ook een dag getreurd toen Trump won, maar vandaag voel ik nog meer enthousiasme om mij volop te gooien in die strijd. Doen jullie mee? Laten we er samen rond discussiëren, ons vormen, agiteren en vooral: ons organiseren!