Category: Feminisme

Gisteren namiddag werden de organisatoren van de betoging (Karzar, LSP/MAS, CAP-vrouwen, 8mars.com) uitgenodigd voor een gesprek op het kabinet van burgemeester Decourty van Elsene. Daar kregen we te horen dat er een “misverstand” is gerezen en dat het nooit in zijn bedoeling heeft gelegen deze betoging te verbieden. Hij benadrukte akkoord te zijn met de houding die wij innemen tegenover het Iraanse regime en tegenover vrouwenrechten.

Dit is niet wat ons werd verteld door de zonale politie in onze onderhandelingen over de route van de betoging (donderdag ll), waar ons meerdere malen werd duidelijk gemaakt dat het grondgebied van Elsene – de kortste weg naar de Iraanse ambassade vanuit het oogpunt van de betoging – uitgesloten was en dat voor redenen van verkeershinder. Wij hadden geen enkele reden om te twijfelen aan wat ons daar werd verteld.

Het gesprek verliep in een goede atmosfeer en we zijn tevreden dat de betoging op een normale manier kan doorgaan. We willen met deze betoging de vrouwenbeweging in Iran immers een steuntje in de rug geven, tegelijkertijd met het naar voor brengen van onze eisen voor echte oplossingen voor de koopkrachtdaling in België, die de minst begoede lagen – waarin vrouwen oververtegenwoordigd zijn – het hardst raak. Een noodzakelijk protest dat niet terzijde kan geschoven worden voor verkeersredenen, noch gegijzeld mag worden door verschillende machtsstructuren die blijkbaar problemen hebben in hun onderlinge communicatie.

Wat er ook van zij: het recht op vrije meningsuiting heeft gezegevierd. Allen op de afspraak: 8 maart, 14 u. aan de VS-ambassade!

• Azar Behrouz, Iraanse vrouwenkoepel Karzar
• Anja Deschoemacker, vrouwencommissie Linkse Socialistische Partij, LSP-MAS
• Laure Miege, vrouwenwerk Actief Linkse Studenten
• Nadine Mertens, lid Uitvoerend Comité BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde
• Ivy Meert, vrouwen van Comité voor een Andere Politiek (CAP)

Op 8 maart betogen Iraanse vrouwen, vluchtelingen uit heel Europa, om hun woede te laten horen over het reactionaire regime in Iran. In Iran hebben vrouwen geen rechten. Zo mogen ze het huis niet verlaten zonder de toestemming van hun echtgenoot. Gezien worden met een man die niet je echtgenoot is of bijvoorbeeld je hoofddoek niet aanhebben, is voldoende om met zweepslagen te worden gestraft. Niet wettelijke gelijkheid, maar wettelijke ongelijkheid is er de regel.

Persbericht

De Iraanse vrouwenkoepel die dit jaar, samen met andere organisatie, o.a. Belgische, maar ook Turkse en Koerdische vrouwengroepen, in Brussel wil betogen, doet dit al jaren. Het is de eerste maal dat ze in een Europese stad op een verbod stoten. Elsene zal dus de geschiedenis ingaan als de enige stad in het “democratische” westen waar het vrouwen verboden wordt om te betogen op internationale vrouwendag! De burgemeester van Elsene, W. Decourty (PS), is dus blijkbaar akkoord met het Iraanse regime dat verzet van vrouwen onaanvaardbaar is en dat vrouwen monddood moeten worden gemaakt. In ieder geval treedt hij hier op als bondgenoot van het reactionaire regime in Iran.

M. Decourty geeft “verkeershinder” op als reden voor het betogingverbod op zijn grondgebied. Verkeershinder! Alle betogingen leveren meer op minder verkeershinder op – wat blijft er over van ons grondwettelijk recht op het uiten van onze mening (in Iran overigens onbestaande) indien een burgemeester zo’n reden kan inroepen om een betoging te verbieden? Het heeft te denken over op welke steun vrouwen in Elsene kunnen krijgen indien ze onderdrukking willen bestrijden…

Van Thielemans, burgemeester van Brussel-stad kregen we toestemming, maar het laatste stuk van de betoging – naar de Iraanse ambassade toe – wordt ons dus verboden door zijn partijgenoot in Elsene. Deze beslissing zal niet enkel bekeken worden in België. In Iran zelf zal men zich in hoge kringen in de handen wrijven van plezier: ook een democratisch land als België verbiedt hun vrouwen om protest te uiten!

De betoging op 8 maart is aangekondigd om 14u, met als startpunt de Amerikaanse ambassade, waar vrouwen via speeches hun verzet zullen uiten tegen de bezettingen in Afghanistan en Irak, bezettingen die vrouwen geen enkele verbetering hebben gebracht. Via de Europese wijk, waar we willen protesteren tegen de asociale politiek van de EU, wilden we opstappen naar de Iraanse ambassade, het eindpunt van de betoging.

Maar dat is dus buiten de burgemeester van Elsene gerekend ! Zelfs het onwaarschijnlijke en reeds onaanvaardbare voorstel van de politiediensten om een deel van de betoging af te leggen met de metro (!), wordt ons geweigerd door Mr. Decourty. Een protestactie zal plaatsvinden op donderdag 28 februari op 17u. voor het stadhuis van Elsene. Een persconferentie zal tegelijkertijd doorgaan in café L’amour Fou (Fernand Coqplein).

We zijn vastberaden om onze mening te uiten, zelfs als dat betekent dat we netjes op het voetpad moeten lopen tot aan de Iraanse ambassade. We nodigen de pers uit om onze betoging, uniek door het gedeeltelijk ondergronds parcours dat ons momenteel wordt opgelegd, mee te maken. Help ons deze schandalige situatie bekend te maken naar een breder publiek!

• Azar Behrouz, Iraanse vrouwenkoepel Karzar
• Anja Deschoemacker, vrouwencommissie Linkse Socialistische Partij, LSP-MAS
• Laure Miege, vrouwenwerk Actief Linkse Studenten
• Nadine Mertens, lid Uitvoerend Comité BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde
• Ivy Meert, vrouwen van Comité voor een Andere Politiek (CAP)

---

Protestbrief

Zelfs na de enorme overwinningen die door vorige generaties behaald zijn, blijft er onderdrukking tegenover vrouwen bestaan. Toch stelt de stroming van het postfeminisme dat de grote strijd gestreden is en dat de hedendaagse vrouw gewoon haar kansen moet grijpen en moet ophouden met haar klaaggedrag. Hiertegenover poneren wij echter dat er een collectieve oplossing moet gezocht worden voor de problemen waarmee vrouwen worden geconfronteerd want “het persoonlijke is politiek”.

Artikel door G.L.

Er zijn heel wat landen zijn waar vrouwen in theorie gelijke rechten genieten als mannen. Maar wat in theorie toegekend wordt, is in de praktijk niet zo eenvoudig afdwingbaar. Sinds 1989 werd verkrachting binnen het huwelijk strafbaar en hoewel dit zeker een belangrijke overwinning was voor de vrouwenbeweging betekende het niet dat seksueel geweld tussen partners afnam. Dit komt omdat vele vrouwen financieel afhankelijk zijn van hun echtgenoot. De wortels van seksisme en van intrafamiliaal geweld liggen in de socio-economische achterstelling van de vrouw.

De verantwoordelijkheid van burgerlijke politici

Ten gevolge van haar zwakke socio-culturele positie, wordt vooral de vrouw hard getroffen door het neoliberale beleid. Ten gevolge van het Generatiepact zullen 71% van de vrouwen geen toegang meer hebben tot brugpensioen en 30% van de vrouwen heeft na een volledige loopbaan toch geen recht op een minimumpensioen omdat je hiervoor 30 volle jaren gewerkt moet hebben en vrouwen maken 85% uit van de deeltijds werkenden.

Het Generatiepact was de herwerkte versie van de nota ‘actief ouder worden’ van de hand van Freya Van den Bossche. Dit legt de hypocrisie bloot van vrouwelijke burgerlijke politici die wensen dat we op hen stemmen enkel omdat ze vrouw zijn, maar vervolgens niet het fatsoen hebben om de belangen van hun electoraat te verdedigen. Er is echter niets nieuws onder de zon, Thatcher en Merkel toonden ons reeds dat ‘vrouw zijn’ op zich niet betekent dat je voor de rechten van andere vrouwen zal opkomen.

Burgerlijke oplossing tegen armoede

Een studie wees uit dat huwen en gehuwd blijven voor een vrouw het beste is wat ze kan doen indien ze niet in armoede wilt vervallen. Met CAP vinden we echter dat samenblijven met je partner moet afhangen van de kwaliteit van de persoonlijke relatie en niet iets is waartoe een vrouw (of man) verplicht mag zijn uit financiële noodzaak. Dat zovele vrouwen economisch afhankelijk zijn van hun partner is echter een realiteit en het zorgt ervoor dat er binnen het gezin machtsverhoudingen ontstaan die de weg effenen naar intrafamiliaal geweld. Volgens een VN rapport zijn 85% van de slachtoffers van intrafamiliaal geweld vrouwen en de Raad van Europa stelt zelf dat intrafamiliaal geweld de belangrijkste oorzaak is van overlijden en handicap bij vrouwen tussen 16 en 44 jaar, nog voor kanker en verkeersongevallen. De VN verklaring inzake Eliminatie van Geweld tegen Vrouwen zegt dat misogyn geweld 1 van de meest cruciale sociale mechanismen is die de vrouw in een ondergeschikte positie dwingt ten overstaande van mannen.

Een echte oplossing voor vrouwen wereldwijd?

De gevestigde burgerlijke partijen zullen hun politieke agenda omtrent genderproblematiek in het beste geval hierbij houden dat ze enkele mediatieke campagnes zullen ondersteunen tegen intrafamiliaal geweld of zwaardere straffen zullen overwegen voor zij die zich schuldig maken aan seksueel en fysiek misbruik. Maar de vraag die we ons moeten stellen is of dit wel echte oplossingen zijn. Ze veranderen immers niet aan de oorzaken van geweld tegenover vrouwen. Deze ‘oplossingen’ laten vrouwen in dezelfde zwakke socio-economische positie waarin ze zich reeds zo lang bevinden en zullen niets veranderen aan de frequentie of de ernst van seksueel en fysiek misbruik.

De huidige neoliberale politiek staat lijnrecht tegenover de belangen van de werkenden (mannen en vrouwen). Maar vaak vergeet men dat zij die niet buitenshuis werken of slechts deeltijds (gepensioneerden, vrouwen, kinderen) nog harder getroffen worden door de huidige gang van zaken. De gevestigde partijen knabbelen aan uitkeringen en pensioenen en stellen dat vrouwen die werken in een onderbetaalde sector of te maken krijgen met intrafamiliaal geweld zelf verantwoordelijk zijn voor hun situatie.

Wij denken dat dit niet zo is. We denken dat het lot van mannen en vrouwen met elkaar verbonden is en dat het hoog tijd is voor strijd en solidariteit! Ondersteun met ons onderstaande eisen en laat je stem horen op 8 maart in Brussel!

• Voor een integrale aanpak van geweld op vrouwen en kinderen, met ernstige investeringen in preventie, crisisopvang, begeleiding en dadertherapie.
• Voldoende en degelijke sociale woningen want ook de hoge huurprijzen zijn een reden waarom vrouwen niet kunnen ontsnappen uit een gewelddadige gezinssituatie.
• Recht op 6 maanden ouderschapsverlof voor beide ouders, met behoud van loon.
• Gelijk loon voor gelijk werk… Voor een beduidende loonsverhoging in de laagbetaalde sectoren (non-profit, kuisdiensten, catering)
• Voldoende, degelijke en betaalbare kinderopvang met goede statuten voor zij die hierin werkzaam zijn.
• Degelijke openbare diensten met statutaire tewerkstelling die de huishoudelijke taken zoveel mogelijk overnemen zodat vrouwen in dezelfde mate als mannen kunnen deelnemen aan arbeid buitenshuis.

De wetten in Iran betreffende de minderwaardigheid van de vrouw tonen dat de situatie voor vrouwen in Iran, onder het barbaarse regime van de reactionaire religieuze krachten, een van de meest gewelddadige is. Een vrouw behoort namelijk toe aan haar vader en na het huwelijk, aan haar echtgenoot. Zij zijn het die het beslissingsrecht hebben over haar leven en dood. Zo mogen zij de vrouw doden indien ze vinden dat zij de familie in oneer heeft gebracht. De vrouw moet hun goedkeuring krijgen als ze wil werken, reizen, etc.…

Laure (ULB). Artikel uit de ALS-krant

De steniging omwille van ontrouw en zedendelicten zijn toegelaten en bovendien schering en inslag in Iran. Sommige vrouwen hebben weliswaar toegang tot leidinggevende postjes, maar dit is enkel in functie van het verbergen van de repressie die ze ondergaan, het verzwijgen van revoltes en het kalmeren van de woede. Om deze situatie goed te begrijpen en om perspectieven uit te stippelen is een blik in de geschiedenis noodzakelijk.

In 1979 vond de revolutie tegen de dictatuur van de Shah plaats. De vrouwen hebben een belangrijke rol gespeeld in het omverwerpen van het regime. In die periode genoot de communistische partij een grote autoriteit onder de arbeiders en bezat zij het potentieel om de revolutie tot een goed einde te brengen. Maar ondanks de socialistische aspiraties van een groot deel van de arbeiders en de vrouwen, gebruikte de leiding van de CP het potentieel niet. Hun strategie was, naar het voorbeeld van de Stalinistische theorie, « Allen tegen de Shah, de vijanden van onze vijanden zijn onze vrienden ! ». Op die manier sloten ze allianties met iedereen die pretendeerde het systeem te bevechten, wat ze er ook voor in de plaats wilden zien. Bijgevolg hebben ze bijgedragen aan het tot stand brengen van het fundamentalistisch islamitisch regime geleid door Khomeini. Twee weken nadat hij aan de macht kwam, stelde deze laatstgenoemde de verplichting tot het dragen van de hoofddoek in. De dag nadien (op 8 maart 1979), kwamen twee miljoen vrouwen (gesluierd of niet) op straat om zich uit te spreken tegen deze verplichting en om hun recht tot eigen keuze te verdedigen. Hun strijd heeft Khomeini tijdelijk in het defensief gedwongen totdat de beweging haar kracht verloor en het reactionair regime terug het verplicht dragen van de hoofddoek kon invoeren.

Vandaag is de situatie in Iran zoals we die kennen, maar dit neemt de moed van de Iraanse vrouwen om te strijden tegen hun onderdrukking niet weg. Ze vormen een belangrijke kracht en vertegenwoordigen onder andere 60% van de studenten. Het is dus geen toeval dat hen verboden wordt zich op de werkplaats te organiseren. Het islamitische regime gebruikt de onderdrukking van de vrouw als instrument om de arbeidersklasse te verdelen en in haar geheel te onderdrukken. Maar de strijd van de vrouwen tegen hun onderdrukking moet worden uitgebreid tot een strijd tegen het reactionaire regime en tegen de onderdrukking die dit regime oplegt aan het geheel van arbeiders, jongeren, homoseksuelen, religieuze minderheden, enz.

Het is zonder twijfel niet het Amerikaanse imperialisme of de instelling van een kapitalistische maatschappij die de vrouwen werkelijk zal bevrijden. Ook bij ons betekent de wettelijke gelijkheid tussen vrouwen en mannen helemaal niet hetzelfde op economisch vlak. Zij verzekeren evenmin het welzijn van de werkende bevolking, noch enige vorm van gelijkheid tussen hen en hun patroons. Daarom kan de strijd voor de emancipatie van de vrouw in Iran, net zoals de strijd voor de emancipatie van de volledige arbeidersklasse enkel beslecht worden met de komst van de socialistische maatschappij. Echter, de ervaringen van de revolutie van 1979 hebben aangetoond dat deze strijd enkel kan gevoerd worden door klasse-eenheid (niet in alliantie met mensen met tegenstrijdige belangen) waarbij de arbeidersklasse als enige doel de uitbouw van een dergelijke maatschappij voor ogen heeft. Een maatschappij waarin de economie democratisch gepland wordt door en voor de bevolking en niet in functie van de winsten en de privileges van een minderheid, zoals vandaag het geval is, in Iran en ook bij ons.

De onderdrukking van vrouwen uit zich niet enkel in de psychologische druk die op hen weegt, maar vertaalt zich ook in een ongelijke behandeling op de arbeidsmarkt. Vrouwen verdienen in België nog steeds 25% minder dan het loon van een man, voor hetzelfde werk.

Stefanie (VUB). Artikel uit ALS-krant

Omdat vrouwen nog steeds verantwoordelijk worden geacht voor het huishouden, de opvoeding van de kinderen, m.a.w. de ‘moederende’ functie in het gezin, worden zij belast met een dubbele dagtaak: na hun job wacht hen thuis nog een tweede, onbetaalde, werkdag. Dit is een reden waarom vele vrouwen er nog steeds voor ‘kiezen’ om deeltijds te werken, wat hun financiële onafhankelijkheid bemoeilijkt. De huidige aantasting van de koopkracht maakt deze situatie nog erger.

Op de arbeidsmarkt zien we ook dat vrouwen oververtegenwoordigd zijn in de sectoren die haar traditionele ‘verzorgende’ rol weerspiegelen: lager onderwijs, poetsvrouwen, crèches, verpleegsters, … en worden zij nog steeds geconfronteerd met het glazen plafond: in de hogere functies zijn ze ondervertegenwoordigd.

Om deze ongelijkheid te breken moet de arbeidersbeweging de solidariteit tussen mannen en vrouwen versterken, door samen de strijd te organiseren tegen de aanvallen op hun arbeidsomstandigheden en levensstandaard.

Naarmate het huidige neoliberale beleid met haar mediainstrumenten verdiept, verslechtert de situatie van studenten enorm. Sommigen onder hen worden verplicht om drastische oplossingen te vinden om hun studies te financieren bovenop de psychologische druk waaronder ze reeds te lijden hebben.

Elodie. Artikel uit de ALS-krant

Terwijl de verplichte uitgaven aan de Franse universiteiten zijn gestegen met 23%, zijn de universitaire beurzen en de toelagen voor huisvesting slechts gestegen met 10%. Inschrijvingsgelden, boeken, vervoer en huisvesting, basismiddelen voor de werking van het onderwijs, worden onbereikbaar voor een groot deel van de studenten. Deze situatie heeft als gevolg dat vandaag meer dan 100.000 studenten onder de armoedegrens leven. (Het is echter interessant om vast te stellen dat al deze cijfers Franse studies betreffen. Het is veelzeggend dat geen enkel cijfer voor België beschikbaar is!)

Het is dus niet verwonderlijk om het volgende veelzeggende cijfer terug te vinden in een onderzoek van het OVE (l’Observatoire de la Vie Etudiante). Het stelt dat in Frankrijk 40.000 studenten verplicht worden om voor de financiering van hun studies in de prostitutie te werken. Studentes zijn het meest kwetsbaar en de seksindustrie, financieel gezien de meest aantrekkelijke industrie, opent voor hen haar deuren op verschillende manieren. Te veel studentes zien dan ook hun leven transformeren van de verkoop van ondergoed naar de verkoop van hun lichaam in bars, als escort, voor de webcam of in de verkoop van pornografische foto’s en beelden.

Deze prijsstijging is niet het enige probleem waarmee studenten geconfronteerd worden. Ook aan de onderdrukking van de vrouw, een belangrijk thema in onze maatschappij, kunnen de studentes niet ontkomen.

Als slachtoffers van de mediatisering, die zich toelegt op de uitbuiting van het vrouwelijk lichaam als een object, voelen ze zich verankerd in een systeem van concurrentie en verplicht om aan bepaalde normen te beantwoorden, geïntegreerd in het schoonheidsideaal dat het kapitalisme oplegt en alle dagen onderhoudt door middel van verschillende methodes. Zij worden geconfronteerd met een onophoudelijke psychologische druk die tot de aankoop van onder meer erg dure cosmetica leidt, en naar een obsessie door een ideaal silhouette opgelegd door het systeem. Het is dus niet verbazingwekkend dat bepaalde gezondheidsproblemen (waaronder voedselproblemen) elke dag op hen wegen. De vrouw wordt zo geïntegreerd in de maatschappij op basis van haar uiterlijk. Te vaak spelen de opgelegde modellen van vrouwelijk succes op dit niveau!

Dit alles beantwoordt aan de logica van het kapitalistische systeem en het huidige neoliberale beleid. De vrouw zal haar werkelijke waardigheid slechts terugvinden in de vernietiging van dit systeem van ongelijke concurrentie, dat beheerst wordt door de elite van onze wereld. Een socialistische samenleving moet het antwoord zijn.

Op 8 maart organiseren Iranese en Belgische vrouwen samen een betoging voor vrouwenrechten. Internationale vrouwendag is een dag van strijd voor gelijke rechten, maar ook voor een andere samenleving.

Barbaarse onderdrukking

De situatie van vrouwen in Iran is problematisch: ze lijden onder de barbaarse onderdrukking door het reactionaire religieuze regime. Enkele voorbeelden:

• In Tabriz werd een vrouw opgehangen omdat ze de regels van het islamitische regime niet had nageleefd. Ze bleef nog enkele dagen aan een galg hangen zodat haar voorbeeld kon worden gezien… Duizenden vrouwen worden geslagen en opgepakt omdat ze de islamitische kledingscodes niet naleven.
• Zahra, een jonge Iranese vrouw, werd opgepakt, verkracht en vermoord. Ze was slechts één van de duizenden vrouwen die werden verkracht in de islamitische gevangenissen
• Naarmate er meer acties kwamen tegen de ongelijkheid voor vrouwen, kwam er ook meer repressie en geweld tegen hen. Zo werden tien vrouwelijke activisten opgesloten in de gevangenis en beschuldigd van “onwettelijk gedrag”

Dit soort wanpraktijken is vandaag “normaal” in de Iranese samenleving. We verzetten ons tegen de hel voor vrouwen in Iran: er zijn nog steeds stenigingen van vrouwen, ze worden opgehangen, gedwongen een hoofddoek te dragen of verkracht door de “revolutionaire garde”.

Het VS-imperialisme biedt echter geen alternatief aan. De VS aanvaardde de doorvoering van de sharia in Irak. De oorlog zorgde voor meer armoede en meer geweld dan reeds het geval was onder Saddam. Het Saoedische regime kan op heel wat steun van de VS rekenen, maar daar is er een strikt onderscheid tussen mannen en vrouwen waarbij vrouwen niet eens met een auto mogen rijden.

De Amerikaanse interventie in Afghanistan en Irak heeft de positie van vrouwen niet bepaald verbeterd. Eremoorden blijven schering en inslag in bijvoorbeeld het Koerdisch gebied van Irak. Duizenden Irakezen vluchtten naar Syrië, waarbij veel vrouwen in nachtclubs of elders gedwongen worden zich te prostitueren om rond te komen. In Afghanistan zijn er tal van berichten over vrouwen die verkracht worden, ook in gevangenissen van de door de vredestroepen opgeleide politie.

Het geweld tegen vrouwen is overal ter wereld aan een opmars bezig. In Congo werden duizenden vrouwen de afgelopen jaren verkracht. In Pakistan blijven eremoorden nog steeds voorkomen, ondanks een wet dat het verbiedt. In Rusland of Thailand zorgt de armoede en het asociaal beleid voor een sterke toename van de seksindustrie waarbij vrouwen als slaven worden verkocht.

Op 8 maart willen we duidelijk maken dat we een andere keuze maken. Zo komen we ook in Iran op voor de afschaffing van alle barbaarse wetten en praktijken tegenover vrouwen. We komen op voor democratische rechten, zoals het recht om al dan niet een hoofddoek te dragen, de controle te hebben over ons lichaam, het recht om te scheiden en de kinderen te houden na een scheiding, het recht om onze partners te kiezen,… We willen vrijheid en emancipatie van de vrouwen tegenover iedere onderdrukking en uitbuiting. Dat kan enkel door het islamitische regime in Iran te bestrijden.

Wettelijke gelijkheid is nodig – maar niet genoeg

In België – en het Westen in het algemeen – heeft de vrouwenbeweging en de arbeidersbeweging heel wat gelijke rechten voor vrouwen afgedwongen, althans op wettelijk vlak. Dat was enkel mogelijk op basis van strijd, de heersende elite gaf het nooit cadeau. Maar de discriminatie van vrouwen gaat verder. Vrouwenrechten moeten meer zijn dan wetten op papier, ze moeten ook in de praktijk worden afgedwongen.

Een meerderheid van de vrouwen kent lagere lonen en is financieel afhankelijk van hun man. Ze hebben een dubbele dagtaak: werken om geld te verdienen en daarnaast nog eens het huishouden. Er zijn nog al te vaak gevallen van huiselijk geweld tegen vrouwen of verkrachtingen. Gelijkheid voor vrouwen is volgens sommigen iets dat in het verleden werd afgedwongen, maar partnergeweld blijft de belangrijkste doodsoorzaak voor vrouwen tussen 16 en 44 jaar.

Het neoliberaal beleid treft vrouwen hard met aanvallen op de sociale zekerheid en de openbare diensten. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld steeds moeilijker om toegang te hebben tot betaalbare kinderopvang. De vrouw en haar familie moeten steeds meer inspringen om daaraan tegemoet te komen.

De betoging op 8 maart eist een einde aan alle discriminatie. We komen op voor een degelijke en goed betaalde job voor iedereen zodat vrouwen een onafhankelijke rol kunnen spelen. We verzetten ons tegen geweld en discriminatie en komen bijgevolg op voor een samenleving waar de noden van de meerderheid van de vrouwen en hun kinderen vóór de winsten komen.

Trotski stelde reeds dat vrouwenbevrijding en socialisme hetzelfde betekenen: het bevrijden van vrouwen betekent de opbouw van een socialistische samenleving waarin ieder werkt naar zijn/haar mogelijkheden en krijgt naar zijn/haar behoeftes. Niet de uniformiteit dus die socialisten verweten wordt (op basis van de ervaring met die bloedige karikatuur van het socialisme dat het stalinisme was), maar de gelijkheid in verscheidenheid waarop iedere reële samenwerking van mensen gebaseerd is.

In 1920 schreef de Russische socialiste Alexandra Kollontai een uitgebreide tekst over de internationale vrouwendag waarbij onder meer wordt ingegaan op de oorsprong van deze dag. Kollontai legt uit waarom het een dag van strijd voor vrouwenrechten is, maar ook een dag van strijd voor een andere samenleving.

Alexandra Kollontai, naar het Nederlands vertaald door Marxisme.Net

Een militante herdenking

De vrouwendag of de arbeidersvrouwendag is een dag van internationale solidariteit en een dag waarop wordt gekeken naar de sterkte en de organisatie van arbeidersvrouwen.

Maar het is niet enkel voor vrouwen een speciale dag. 8 maart is een historische en belangrijke dag voor de arbeiders en boeren, voor alle Russische arbeiders en voor de arbeiders van heel de wereld. In 1917 brak op deze dag de belangrijke Februarirevolutie uit [de Russische jaartelling in 1917 was nog anders dan de actuele jaarindeling]. Het waren de arbeidersvrouwen van Sint Petersburg die de revolutie begonnen. Zij besloten om in te gaan tegen de tsaar en zijn aanhangers. Voor ons heeft de internationale vrouwendag dan ook een dubbele betekenis.

Als dit een algemene vakantiedag is voor de arbeiders, waarom noemen we het dan “vrouwendag”? Waarom houden we speciale bijeenkomsten gericht op vrouwelijke arbeiders en boeren? Breekt dit niet de eenheid en de solidariteit van de arbeidersklasse? Om op die vragen te antwoorden, is het nuttig om eens terug te kijken en te zien hoe de Vrouwendag tot stand kwam en wat de bedoeling ervan was.

Hoe en waarom kwam de vrouwendag tot stand?

Nog niet zo lang geleden, 10 jaar om exact te zijn, was er een groot debat over de kwestie of vrouwen mochten deelnemen aan regeringen. De arbeiders in alle kapitalistische landen kwamen op voor de rechten van vrouwelijke arbeiders, maar de burgerij wilde die rechten niet aanvaarden. Het was niet in het belang van de burgerij om de positie van arbeiders in de parlementen te versterken en daarom verzette de burgerij zich overal tegen het stemrecht voor vrouwen.

Socialisten in Noord-Amerika kwamen bijzonder vastberaden op voor de eis van stemrecht voor vrouwen. Op 28 februari 1909 organiseerden vrouwelijke socialisten in de Verenigde Staten grote betogingen en meetings in heel het land om politieke rechten voor vrouwelijke arbeiders te eisen. Dit was de eerste Vrouwendag. Het initiatief van de vrouwendag komt dus eigenlijk oorspronkelijk van de vrouwelijke arbeiders in de VS.

In 1910 was er de Tweede Internationale Conferentie van Arbeidersvrouwen. De Duitse socialiste Clara Zetkin stelde daar voor om een internationale arbeidersvrouwendag te organiseren. De conferentie besliste om ieder jaar in elk land op dezelfde dag een vrouwendag te vieren met de slogan: “Het stemrecht voor vrouwen zal onze kracht verenigen in de strijd voor socialisme”.

In deze periode was de kwestie van het democratiseren van het parlement, door de toegang van vrouwen tot het stemrecht, van cruciaal belang. Zelfs voor de [Eerste] Wereldoorlog hadden vrouwen stemrecht in een aantal landen, maar niet in Rusland [Dit klopt niet echt aangezien vrouwenstemrecht een uitzondering was in Europa]. Vrouwen en zwakzinnigen mochten niet stemmen. Tegelijk vereiste de harde realiteit van het kapitalisme een actieve deelname van vrouwen in de economie van het land. Ieder jaar was er een toename van het aantal vrouwen dat moest werken in de fabrieken en in de werkplaatsen, of als dienstmeiden. Vrouwen werkten samen met mannen en de rijkdom van het land werd door hun handen gecreëerd. Maar toch mochten vrouwen niet stemmen.

De laatste jaren voor de oorlog was er een dermate grote stijging van de prijzen dat zelfs de meest vredelievende huisvrouwen interesse kregen in politieke kwesties en luid protesteerden tegen de plundereconomie van de burgerij. “Opstanden van huisvrouwen” vonden steeds meer plaats in verschillende landen, waaronder Oostenrijk, Engeland, Frankrijk en Duitsland.

Vrouwelijke arbeiders beseften dat het niet volstond om de handelaars aan te vallen of om koopwaar te vernietigen. Ze begrepen dat zo’n acties niets zouden doen aan de levensduurte. Het was nodig om het beleid van de regering te veranderen. En daartoe was het noodzakelijk dat de arbeiders een grotere politieke rol zouden spelen.

Er werd beslist om in elk land de vrouwendag te vieren als een vorm van strijd voor vrouwenstemrecht. Deze dag is een dag van internationale solidariteit om gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken en om de georganiseerde kracht van de vrouwelijke arbeiders in de strijd voor het socialisme te evalueren.

De eerste internationale vrouwendag

De beslissing van het Tweede Internationale Congres van Socialistische Vrouwen was geen loutere papieren beslissing. Er werd beslist om op 19 maart 1911 een eerste internationale vrouwendag te organiseren.

De datum was geen toeval. Onze Duitse kameraden kozen deze datum omwille van het historische belang ervan voor de Duitse arbeiders. Op 19 maart 1848, tijdens de revolutionaire beweging van 1848, moest de Pruissische koning voor het eerst de kracht van het gewapende volk erkennen en moest hij toegeven onder de druk van een dreigende arbeidersopstand. Onder de beloftes die hij maakte, maar die hij nadien niet nakwam, was ook de invoering van het vrouwenstemrecht.

Na 11 januari waren er grote inspanningen in Duitsland en Oostenrijk om de vrouwendag voor te bereiden. Er waren plannen voor betogingen die overal werden bekend gemaakt. In de week voor de vrouwendag verschenen twee brochures: Het stemrecht voor vrouwen in Duitsland en Vrouwendag in Oostenrijk. De verschillende artikels over de vrouwendag – “Vrouwen en het parlement”, “Arbeidersvrouwen en de gemeenteraden”, “Wat heeft een huisvrouw met politiek te maken?”,… – analyseerden de kwestie van gelijkheid voor vrouwen in de regering en in de samenleving in het algemeen. Alle artikels legden nadruk op het feit dat het absoluut noodzakelijk was om de parlementen te democratiseren, onder meer door vrouwenstemrecht.

De eerste Internationale Vrouwendag vond plaats in 1911. Het succes overtrof alle verwachtingen. In Duitsland en Oostenrijk waren er bijzonder grote acties. Er waren overal bijeenkomsten, zelfs in de kleine steden en de dorpen waren er zalen vol met vrouwen waarbij zelfs moest gevraagd worden aan mannelijke arbeiders om stoelen vrij te maken voor de vrouwen.

Dit was zeker een eerste uitdrukking van een militante opstelling van vrouwelijke arbeiders. De mannen bleven voor de verandering eens thuis bij de kinderen en hun vrouwen, de trouwe huisvrouwen, gingen naar meetings. Op de grootste betoging waren er 30.000 aanwezigen. De politie ging over tot het in beslag nemen van de spandoeken van de betogers, maar de vrouwen hielden voet bij stuk. In de oproer die hierop volgde werd een bloedbad vermeden door de tussenkomst van socialistische parlementsleden.

In 1913 werd de datum van de internationale vrouwendag verplaatst naar 8 maart. Die dag is sindsdien een dag van vrouwenstrijd gebleven.

Is de vrouwendag noodzakelijk?

De vrouwendag in de VS en in Europa had enorme resultaten. Het klopt dat geen enkel burgerlijk parlement toegevingen deed aan de arbeiders of inging op de eisen van de vrouwen. Op dat ogenblik was er immers geen dreiging van een socialistische revolutie.

Maar de vrouwendag bereikte wel degelijk iets. Het was eerst en vooral een uitstekende methode van agitatie onder minder politiek bewuste arbeidersvrouwen. De aandacht van die vrouwen werd getrokken door de meetings, betogingen, affiches, brochures en kranten die ingingen op de vrouwendag. Zelfs minder bewuste arbeidersvrouwen wisten: “Dit is onze dag, het feest van de arbeidersvrouwen” en ze trokken naar de meetings en betogingen. Na iedere vrouwendag sloten meer vrouwen zich aan bij de socialistische partijen en vakbonden. De organisaties werden sterker en het politiek bewustzijn groeide.

De vrouwendag had ook een andere rol, het versterkte immers de internationale solidariteit van alle arbeiders. De partijen in verschillende landen wisselden geregeld sprekers uit. Duitse kameraden spraken in Engeland, Engelse kameraden in Nederland,… De internationale samenhang van de arbeidersklasse werd sterker en dat zorgt ervoor dat de strijdbare kracht van de arbeiders in het algemeen werd versterkt.

Dit zijn de resultaten van een internationale strijddag van vrouwelijke arbeiders. Het versterkt het bewustzijn en de organisaties van arbeidersvrouwen. Hierdoor is het een belangrijke bijdrage voor het succes van diegenen die opkomen voor een betere toekomst voor de arbeidersklasse.

Arbeidersvrouwen in Rusland

De Russische arbeidersvrouwen namen voor het eerst deel aan de internationale vrouwendag in 1913. Dat was op een ogenblik van reactie toen het tsarisme de arbeiders en boeren in een ijzeren greep hield. Er was geen mogelijkheid van de viering van de vrouwendag met publieke betogingen. Maar de georganiseerde arbeidersvrouwen waren wel in staat om hun dag te vieren. Zowel de legale arbeiderskranten – het Bolsjewistische Pravda en het Mensjewistische Looch – hadden artikels over de internationale vrouwendag. Er waren speciale artikels en protretten van een aantal belangrijke figuren uit de vrouwenstrijd. Er waren ook solidariteitsboodschappen van kameraden zoals Bebel en Zetkin.

In die duistere tijden waren meetings verboden. Maar in Petrograd, in het bedrijf Kalashaikovsky organiseerden de vrouwelijke partijleden toch een publiek forum over de “vrouwenkwestie”. Er moest 5 kopecks entree worden betaald. Het was een illegale meeting, maar de zaal zat overvol. Verschillende partijleden spraken op de meeting. De meeting was amper gedaan toen de politie tussenkwam en heel wat sprekers kwam oppakken.

Het was van groot belang voor de internationale arbeidersklasse dat de vrouwen in Rusland, onder de tsaristische repressie, zich organiseerden en erin slaagden deel te nemen aan de acties van de Internationale Vrouwendag. Dat was een teken dat de Russische arbeiders opstanden en dat de tsaristische gevangenissen machteloos stonden tegenover de strijdbaarheid en het protest van de arbeiders.

In 1914 was de Internationale Vrouwendag in Rusland beter georganiseerd. Beide arbeiderskranten gingen in op de vieringen. Onze kameraden staken heel wat werk in de voorbereiding van de internationale vrouwendag. Omwille van politierepressie was het niet mogelijk om een betoging te organiseren. Diegenen die betrokken waren bij de plannen voor de vrouwendag, kwamen in de tsaristische gevangenissen terecht en een aantal van hen werden naar het koude noorden gestuurd. De slogan “voor vrouwenstemrecht” werd in Rusland immers een openlijke oproep om de tsaristische autocratie omver te werpen.

Internationale vrouwendag tijdens de imperialistische oorlog

Het uitbreken van de wereldoorlog had enorme gevolgen. De arbeidersklasse in alle landen kregen af te rekenen met het bloed van de oorlog. In 1915 en 1916 was de internationale vrouwendag een beperkte gebeurtenis. Linkse socialistische vrouwen die de standpunten van de Russische Bolsjewieken deelden, probeerden op 8 maart betogingen van arbeidersvrouwen tegen de oorlog te organiseren. Maar de verraders van de socialistische partij in Duitsland en andere landen, lieten niet toe dat socialistische vrouwen bijeenkomsten organiseerden. Socialistische vrouwen kregen ook geen reispas om naar neutrale landen te trekken om daar internationale bijeenkomsten te organiseren. Desalniettemin bleef het idee van de internationale solidariteit levend.

In 1915 was het enkel in Noorwegen mogelijk om een betoging te organiseren op de vrouwendag. Vertegenwoordigers uit Rusland en neutrale landen namen deel aan die betoging. Er was geen sprake van een vrouwendag in Rusland, aangezien de macht van het tsarisme en de militaire machine dat niet toelieten.

En dan kwam het belangrijke jaar 1917. Honger, koude en oorlogsmoeheid zorgden ervoor dat het geduld van de vrouwelijke arbeiders en boeren op was. Op 8 maart 1917 [volgens de Russische tijdsrekening was het toen 23 februari], op de internationale vrouwendag, kwamen de vrouwen op straat in Petrograd. De vrouwen, waaronder arbeiders en vrouwen van soldaten, eisten “brood voor onze kinderen” en “de terugkeer van onze mannen aan het front”. Op dat ogenblik vormden de protestacties van de arbeidersvrouwen zo’n bedreiging dat zelfs de tsaristische veiligheidsdiensten geen maatregelen durfden te nemen tegen de rebellen. Ze keken verward naar de stormachtige zee van volkswoede.

De Internationale vrouwendag van 1917 is een belangrijke historische gebeurtenis. Op deze dag ontstaken de Russische arbeidersvrouwen de fakkel van de arbeidersrevolutie en werd heel de wereld in brand gestoken. De februarirevolutie ging van start op deze dag.

Onze oproep tot strijd

De internationale vrouwendag werd 10 jaar geleden voor het eerst georganiseerd als onderdeel van de campagne voor politieke gelijkheid voor vrouwen en de strijd voor socialisme. Die doelstelling werd bereikt door de arbeidersvrouwen in Rusland. In de Sovjetrepubliek moeten vrouwen niet meer opkomen voor stemrecht en burgerlijke rechten. Ze hebben deze rechten al afgedwongen. De Russische vrouwelijke arbeiders en boeren zijn gelijke burgers. Ze beschikken over een machtig wapen om sneller tot een betere toekomst te komen, ze kunnen immers deelnemen aan de stemmingen, aan de werking van de Sovjets en in alle collectieve organisaties.

Maar rechten op zich volstaan niet. We moeten er ook leren gebruik van maken. Het stemrecht is een wapen dat we voor onze eigen belangen kunnen gebruiken en voor de belangen van de arbeidersrepubliek. In de twee jaren van Sovjetmacht is het leven echter niet absoluut veranderd. We bevinden ons in een proces van strijd voor communisme en we worden omringd door de wereld die we hebben geërfd van een donker en repressief verleden. Het huishoudelijk werk, het instaan voor de familie en zelfs prostitutie zijn elementen waarmee vrouwelijke arbeiders te maken krijgen. Vrouwelijke arbeiders en boeren kunnen daar enkel tegen strijden en gelijkheid in het leven verkrijgen, indien ze al hun energie besteden aan de strijd voor de omvorming van Rusland in een echte communistische samenleving.

Om dat te bespoedigen moet worden gewezen op de slechte economische staat in het land. We moeten twee dringende taken vervullen: de creatie van een goed georganiseerde en politiek bewuste arbeidersklasse en het opnieuw installeren van degelijke infrastructuur. Als ons arbeidersleger goed werkt, zullen we snel stoommachines hebben en zullen de spoorwegen kunnen functioneren. Hierdoor kunnen de arbeiders toegang hebben tot breed en brandhout.

Indien we erin slagen om snel opnieuw normaal transport te verkrijgen, zal dit de overwinning van het communisme bespoedigen. Daarmee zal het mogelijk zijn om te komen tot een volledige en fundamentele gelijkheid van vrouwen. De boodschap van de internationale vrouwendag dit jaar moet dan ook zijn: “Arbeidersvrouwen, boerenvrouwen, moeders, echtgenotes en zusters, alle inspanningen zijn nodig om de arbeiders en kameraden te helpen om de chaos van het transport te overkomen. Iedereen moet een rol spelen in de strijd voor brood, brandhout en grondstoffen.”

Vorig jaar was de centrale slogan van de internationale vrouwendag: ”Voor de overwinning van het rode front”. Nu roepen we de arbeidersvrouwen op om hun krachten te gebruiken voor een nieuw front, het arbeidersfront. Het Rode Leger heeft de buitenlandse vijanden verslaan omdat het goed georganiseerd was, gedisciplineerd en bereid tot zelfopoffering. Met organisatie, hard werken, discipline en zelfopoffering, zal de arbeidersrepubliek erin slagen om de interne problemen op te lossen, het gebrek aan transport en de economische problemen die leiden tot honger, koude en ziekte. “Iedereen voor de overwinning van het arbeidersfront!”

De nieuwe taken van arbeidersvrouwen vandaag

De Oktoberrevolutie gaf vrouwen gelijkheid met de mannen op het vlak van burgerlijke rechten. De vrouwelijke arbeiders, die tot voor kort de meest uitgebuitte laag vormde, kunnen in de Sovjetrepubliek trots een weg vooruit aanbieden voor hun kameraden in andere landen. Ze kunnen het pad van politieke gelijkheid aanwijzen door de vorming van een arbeidersdemocratie en een sovjetmacht.

De situatie in de kapitalistische landen is erg anders. Daar zijn veel vrouwen nog steeds overwerkt zonder enige rechten. In die landen is de stem van werkende vrouwen nog zwak. Het klopt dat in een aantal landen – Noorwegen, Australië, Finland en enkele Noord Amerikaanse staten – zelfs voor de oorlog al stemrecht was afgedwongen. In Duitsland kwamen er in het nieuwe burgerlijke parlement 36 vrouwelijke vertegenwoordigers, maar geen enkele communist. In Engeland werd in 1919 voor het eerst een vrouw in het parlement verkozen. Maar wie was zij? Een “lady”. Dat betekent een landbezitter, een aristrocrate. In Frankrijk wordt nu gediscussieerd over de invoering van vrouwenstemrecht.

Maar wat zullen deze rechten voor vrouwelijke arbeiders betekenen in het kader van een burgerlijk parlement? Zolang de macht in handen is van de kapitalisten en de kapitaalbezitters, zullen politieke rechten niet volstaan om de vrouwelijke arbeiders te bevrijden uit hun traditionele positie van slavernij thuis en in de samenleving. De Franse burgerij is bereid om opnieuw een toegeving te doen aan de arbeidersklasse, en dit omwille van de groei van de Bolsjewistische opvattingen onder de arbeiders. Om dat tegen te gaan, zijn ze bereid om vrouwen stemrecht te geven.

Meneer bourgeois – het is te laat!

Na de ervaringen van de Russische oktoberrevolutie is het voor iedere arbeidersvrouw in Frankrijk, Engeland en andere landen duidelijk dat enkel de heerschappij van de arbeidersklasse, enkel de macht van de sovjets, een garantie kan bieden voor gelijkheid. De uiteindelijke overwinning van het communisme zal de eeuwenoude ketens van repressie en gebrek aan rechten doorbreken. Als de taak van de internationale vrouwendag er voorheen één was van verzet en strijd voor vrouwenstemrecht, dan is er nu een nieuwe taak: het organiseren van arbeidersvrouwen rond de strijdbare slogans van de Derde Internationale. In plaats van illusies in burgerlijke partijen, is het beter om te luisteren naar deze oproep vanuit Rusland:

“Arbeidersvrouwen van alle landen! Organiseer een verenigd arbeidersfront in de strijd tegen diegenen die de wereld leegroven! Weg met het parlementarisme van de burgerij! We verwelkomen de sovjetmacht! Weg met de ongelijkheid van de arbeidersmannen en – vrouwen! Wij strijden ervoor opdat de arbeiders zouden overwinnen.”

Deze oproep kwam er tijdens het verraad van de nieuwe orde, in de strijd van de burgeroorlog. En toch heeft het een impact onder vrouwelijke arbeiders in heel de wereld. De arbeidersvrouwen zullen luisteren en onze oproep steunen. Recent werd gestreden om een aantal vrouwen naar de parlementen te sturen, maar nu weten we dat dit niet volstaat.

Enkel het omverwerpen van het kapitalisme en de vestiging van een sovjetmacht kan de vrouwen bevrijden van hun lijden, de vernederingen en de ongelijkheid die het leven van de vrouwelijke arbeiders in de kapitalistische landen zo hard maken. De Internationale Vrouwendag is van een internationale strijddag voor stemrecht veranderd in een strijd voor de volledige en absolute bevrijding van de vrouwen, wat een strijd betekent voor een socialistisch alternatief!

Weg met het systeem van winst en de macht van het kapitaal!

Weg met ongelijkheid, gebrek aan rechten en de onderdrukking van de vrouw – de kenmerken van de burgerlijke wereld!

Voorwaarts naar internationale eenheid van arbeidersvrouwen en mannelijke arbeiders in de strijd voor arbeidersdemocratie – de heerschappij van arbeiders van beide geslachten!

Het is onmogelijk een blauwdruk te maken van hoe de socialistische samenleving eruit zal zien, dat zal uiteindelijk beslist worden door die generaties die het socialisme opbouwen. Maar de machtsovername door de arbeidersklasse, vandaag de absolute meerderheid van de bevolking in de ontwikkelde kapitalistische landen, zal de belemmeringen die op de reële vrouwenemancipatie staan wegnemen. Vandaag zijn we er immers steeds meer getuige van dat de vrouwenemancipatie die heeft plaatsgevonden sinds de jaren ’60 enorm beperkt is en onder aanval blijft staan.

Anja Deschoemacker

Vrouwen hebben in de ontwikkelde landen belangrijke stappen vooruit gezet, ze hebben daar ook hard voor gevochten. Vooral de opname op de arbeidsmarkt is van groot belang: zonder financiële onafhankelijkheid kunnen vrouwen niet vrij zijn, hoeveel wetten er ook mogen gestemd worden.

Het maakt ook dat vrouwen opgenomen worden in de klassenstrijd, de enige strijd die volgens ons tot bevrijding kan leiden. Maar die opname is slechts gedeeltelijk.

De reële situatie is dat vrouwen verantwoordelijk blijven voor gezinstaken die ze gratis moeten uitvoeren, wat hun mogelijkheden op werk, vooral voltijds werk en zeker werk als kader, ernstig belemmert.

Vrouwen die carrière willen maken, moeten vandaag nog vaak de verscheurende keuze maken tussen carrière en kinderen – of een huisman vinden (maar enquêtes tonen dat mannen zo’n rol niet meteen aantrekkelijk vinden).

Om vrouwen echt “vrij” te maken en hun tweederangspositie op economisch vlak (hogere werkloosheid, lagere lonen, onzekere contracten,…) teniet te doen, zou het gezin moeten worden afgeschaft. Uiteraard spreken we hier niet over het gezin als de relatie tussen mensen en hun kinderen, die onder de niet-bezittende lagen over het algemeen uit vrije wil en uit liefde is aangegaan, maar over de instelling zelf.

Wat bedoeld wordt, is de organisatie door de samenleving van de huishoudelijke taken en het zien van iedere persoon als een individu die rechten en plichten in de samenleving heeft.

Vandaag heeft in België bijvoorbeeld een samenwonende vrouw niet langer recht op een werkloosheidsuitkering. Voor het leefloon wordt gewerkt met een “gezinsuitkering” voor het gezinshoofd, meestal een man. Ook kinderen worden niet als individuen met rechten gezien, maar als de verantwoordelijkheid van de ouders.

Wij pleiten ervoor dat kinderbijslag de reële kosten dekt, opdat iedereen ongeacht zijn/haar financiële toestand kinderen kan krijgen en ze in de beste omstandigheden kan opvoeden. Onder het kapitalisme is dit programma onuitvoerbaar omdat het regelrecht ingaat tegen de belangen van het systeem.

Het socialiseren van de huishoudelijke taken via wasserijen en strijkwinkels, bedrijfs en wijkrestaurants, crèches en zorginstellingen voor zieken, ouderen en gehandicapten, organisatie van vrijetijdsbesteding voor kinderen en jongeren, poetsdiensten, enz. is noodzakelijk om hierin verandering te brengen.

Vandaag organiseert de staat dit in zeer beperkte mate. Die diensten werken bovendien veelal met lage lonen en onzekere statuten voor haar werknemers.

Wij bedoelen dus niet dat ongeschoolde vrouwen voor peanuts de was van beter begoede gezinnen moeten doen. Onder het socialisme zouden die jobs volwaardige jobs zijn met een volwaardig statuut en volwaardige lonen en het zou bovendien gaan om nieuwe openbare diensten aan de bevolking, waarbij de kost door de samenleving in haar geheel wordt gedragen en niet rechtstreeks door de gebruiker wordt opgehoest.

Seksisme heeft een materiële basis in de samenleving, met name de ondergeschikte economische positie van vrouwen. Zolang vrouwen afhankelijk zijn, ook al is het maar ten dele, van een mannelijke kostwinner, zolang zullen relaties tussen mannen en vrouwen niet harmonieus verlopen en zullen machtsverhoudingen die relaties bepalen.

De Russische Revolutie heeft een schitterende poging gedaan om deze situatie op te lossen (en de lezers worden warm aangemoedigd om “De Positie van de Vrouw in de Ontwikkeling van de Maatschappij” van A. Kollontai te lezen, waar zij ingaat op de diverse maatregelen), maar de middelen ontbraken in dit straatarme en onderontwikkelde land, dat bovendien geconfronteerd werd met een dodelijke isolatie na het mislukken van de Europese revolutionaire bewegingen.

Trotski stelde terecht dat de tweederangspositie van vrouwen onder het stalinisme een teken was dat de samenleving niet langer in de richting van socialisme ontwikkelde. Zolang vrouwen niet vrij zijn en de relaties binnen de arbeidersklasse verpest worden door seksistische vooroordelen en tradities, kan ook de samenleving zelf niet vrij zijn.

Trotski stelde zelfs dat vrouwenbevrijding en socialisme hetzelfde betekenen: het bevrijden van vrouwen betekent de opbouw van een socialistische samenleving waarin ieder werkt naar zijn/haar mogelijkheden en krijgt naar zijn/haar behoeftes. Niet de uniformiteit dus die socialisten verweten wordt (op basis van de ervaring met die bloedige karikatuur van het socialisme dat het stalinisme was), maar de gelijkheid in verscheidenheid waarop iedere reële samenwerking van mensen gebaseerd is.

Het regeerakkoord van de interimregering Verhofstadt III beloofde een “ondersteuning van de koopkracht”. Daar zal niets van in huis komen, er is namelijk geen geld voor. Dat bleek reeds uit de manier waarop het in het akkoord werd geformuleerd, daar was nooit sprake van een “verhoging van de koopkracht”. De regering heeft wel andere prioriteiten: een staatshervorming bijvoorbeeld.

Ivy Meert

Intussen blijven er maar cijfers komen die aantonen dat de koopkracht daalt en in de toekomst zal blijven dalen. Het Planbureau bijvoorbeeld meldt dat we in maart 2008 de grootste algemene prijsstijging zullen hebben sinds augustus 1991. Er zijn dringend maatregelen nodig, maar de regering doet enkel iets als de winsten van de bedrijven bedreigd worden. Dat intussen veel gezinnen verarmen of hun spaargeld moeten aanspreken, lijkt de politici niet te deren.

De prijsstijgingen wegen hard door bij mensen met flexibele, deeltijdse, tijdelijke en laagbetaalde jobs, zoals de jobs die gecreëerd zijn met dienstencheques. Dit soort jobs worden vooral door vrouwen uitgevoerd. Uit een studie van de OESO bleek dat België op het vlak van economische participatie van vrouwen veel neo-koloniale landen voor moet laten, terwijl economische participatie en onafhankelijkheid één van de voorwaarden is voor vrouwen om zich te kunnen bevrijden. Verder wordt ook vastgesteld dat de huishoudelijke en gezinstaken vooral op de schouders van de vrouwen terechtkomen en het daardoor voor hen vaak niet mogelijk is om economisch onafhankelijk te zijn zonder in armoede terecht te komen. Eén op drie van de alleenstaande moeders is arm in België. “Het glazen plafond” is ook nog altijd realiteit. Er zijn weliswaar veel vrouwelijke studenten die een diploma behalen, maar ze kunnen het niet in dezelfde mate verzilveren op de arbeidsmarkt, ondanks de positieve discriminatie die wordt gestimuleerd door de overheid.

Het is duidelijk dat er weinig heil zal komen van de positieve discriminatie, omdat het verdeeldheid zaait tussen mannen en vrouwen, wat dan weer gezamenlijke strijd bemoeilijkt. Gezamenlijke vakbondsstrijd is nodig om onder meer effectieve maatregelen te kunnen afdwingen om de koopkracht te verhogen voor iedereen. Er is niet alleen solidariteit nodig tussen mannelijke en vrouwelijke arbeiders van eenzelfde land maar ook over de grenzen heen. 8 maart is de jaarlijkse internationale vrouwendag, oorspronkelijk een dag van strijd voor vrouwenrechten en verandering. Dit jaar zal er ook in Brussel een strijdbare betoging plaatsvinden. Wij roepen op om samen te betogen op 8 maart, want de plaats van de vrouw is in de gezamenlijke strijd tegen het neoliberalisme en voor een socialistisch alternatief!