Door een militante van BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde
In oktober hadden we het al over de rechtszaak van de vijf afgedankte vakbondssecretarissen van BBTK Brussel-Halle-Vilvoorde (hier kan je dat artikel vinden). De vijf werden in september 2010 door de nationale vakbondsleiding afgedankt wegens dringende redenen. De uitspraak werd begin december verwacht, maar het werd uiteindelijk 21 januari.
Het vonnis vormt een overwinning voor de drie betrokken secretarissen (de twee anderen komen voor de Nederlandstalige kamer van de Arbeidsrechtbank) maar ook voor alle syndicale militanten.
In 2010 was er een renovatieproject voor het gebouw van BBTK-BHV op het Rouppeplein. Het project van de nationale BBTK-leiding werd betwist door de regionale vrijgestelden van de sector industrie. We waren uiteraard voorstander van een renovatie, maar dachten dat dit op een goedkopere manier kon dan wat werd voorgesteld. Met de fragiele financiële situatie van de regionale afdeling dachten we dat dit beter was. We drongen erop aan dat er over dit project zou gediscussieerd worden op basis van alternatieven. Het zou gevolgen hebben voor de mogelijkheden van onze syndicale acties, dus stelden we voor dat de regionale afdeling met haar militanten zou beslissen. Het feit dat we het project durfden betwisten en een democratisch debat eisten, volstond blijkbaar om wegens dringende redenen afgedankt te worden.
Na bijna een jaar van strijd voor herintegratie in de instanties van de BBTK en het ABVV, werd de zaak uit wanhoop voor de rechtbank gebracht. Op 21 januari kwam er uiteindelijk een vonnis. Dat geeft ons over de volledige lijn gelijk. De dringende redenen worden niet erkend en de rechter oordeelt dat de BBTK misbruik van ontslagrecht maakte. Het ontslag was nietig. De rechtbank stelt dat de nationale BBTK-leiding niet de bevoegdheid had voor het ontslag van de vijf, te meer omdat deze beslissing niet werd geratificeerd door de instanties van de regionale afdeling. De beslissing werd integendeel betwist door de militanten van de betrokken regionale afdeling en sector. De rechtbank geeft de BBTK-leiding vier maanden de tijd om de ‘afgedankte’ secretarissen hun mandaat terug te laten uitoefenen.
In ons vorige artikel betreurden we de banalisering van de dringende redenen en de criminalisering door de vakbondsleiding van het protest tegen het ontslag. De zware fout die aan de basis van de dringende redenen lag, werd niet erkend. Het vonnis wil uitdrukkelijk vermijden dat dringende redenen worden gebruikt tegen syndicale strijd.
Dat is een belangrijk punt dat voor iedere overtuigde syndicalist van groot belang is. Het is nuttig om een onderdeel van het vonnis aan te halen dat duidelijk maakt wat de rechtbank naar voor bracht over de tegenstelling tussen de beschuldiging van grove fout en het recht op contestatie dat aan de basis van het syndicalisme ligt:
‘Het feit van zich te verzetten tegen een voorstel zowel voor wat de plaats betreft waar de kwestie ter sprake moet komen als over de grond van de zaak; waarbij men de tegenstellingen benoemt; constructief vergelijkende studies suggereert door een externe expert (hier een architect) terwijl men zich laat bijstaan door een advocaat fiscalist die voorbehoud maakt over de fiscale constructie van het immobiliënproject die het federaal secretariaat voorstelt kan redelijker wijze niet beschouwd worden als een zware fout. Het tegendeel aanvaarden zou de ontkenning zijn van elke democratische besluitvorming en de essentie zelf van het sociaal overleg.’ [vrije vertaling]
Dat is een belangrijke stelling tegen het grote risico dat boven het hoofd van iedere strijdbare syndicalist hangt, met name dat in de toekomst iedere vorm van contestatie kan gezien worden als een vertrouwensbreuk in de arbeidsrelatie en bijgevolg als een mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst eenzijdig te verbreken zonder opzegvergoeding. Contestatie van bepaalde beslissingen behoort tot het fundament van de organen van sociaal overleg (ondernemingsraad, comité bescherming en preventie op het werk, syndicale delegatie).
De rechtbank oordeelt dat het ontslag nietig was. Wat betekent dat juist?
De dringende reden werd niet erkend, maar de rechter gaat verder. Het ontslag van de secretarissen wordt nietig verklaard omdat de zogenaamde ‘statutaire’ voogdij enkel snel-snel werd ingevoerd om de regionale secretarissen te kunnen afdanken. De procedure om de afdeling onder voogdij te plaatsen, ging in tegen de statuten van de federale BBTK die bepalen dat een dergelijke voogdij vereist dat een uitnodiging wordt gestuurd voor een vergadering met dat punt op de agenda. Dat moet de regionale afdeling toelaten om zich voor te bereiden. Er werd enkel naar de verantwoordelijken van de regionale afdeling een mail hierover verstuurd, terwijl die op dat ogenblik al in een vergadering zaten op basis van een andere agenda. De rechtbank oordeelde dan ook dat de voogdij enkel in kaart werd gezet om een ‘wettelijke’ schijn te geven aan een ontslag dat buiten de daartoe bevoegde instanties werd beslist. Toen het Uitvoerend Comité van de regionale afdeling een week na de aankondiging van het ‘ontslag’ door de nationale leiding van BBTK hiervan op de hoogte werd gesteld, werd er meteen tegen geprotesteerd. Het comité heeft de beslissing niet geratificeerd.
De uitspraak bevestigt dat de instanties van de vakbond centraal moeten staan in het beslissingsproces. De statuten van het ABVV, BBTK en BBTK BHV bepalen dat de militanten kunnen beslissen en dat alle bevoegdheden van de basis vertrekken via delegatie. Het zijn de regionale instanties die de vrijgestelde secretarissen verkiezen en dus zijn het die instanties die als enige kunnen beslissen over sancties en het intrekken van het mandaat. In dit geval werden de basis en de regionale instanties aan de kant geschoven. De nationale leiding had in de weken na het ontslag overigens de voorziene militantenvergaderingen en het congres geannuleerd. Er werd binnen de vakbond eigenlijk gebruik gemaakt van patronale methoden waar we in veel bedrijven net tegen ingaan.
In een artikel van De Standaard op 4 september 2010 (de dag na het ‘ontslag’ van de vijf), verklaarde de nationale voorzitter van BBTK dat de vakbond middelen en personeel heeft en dus als een bedrijf moet beheerd worden…
Dat verhinderde dezelfde vakbondsleiders niet om in de rechtszaak net op te werpen dat de vakbond geen rechtspersoonlijkheid heeft en dat ze bijgevolg juridisch niet verantwoordelijk konden gesteld worden en dat de syndicale instanties moesten aangesproken worden.
Naast het erkennen van het recht op debat, bevestigt het vonnis dat beslissingen door de bevoegde instanties van de vakbond moeten genomen worden. Het zou een goede aanleiding kunnen zijn om hier intern over te discussiëren binnen BBTK en het volledige ABVV. Het is een gelegenheid om eens terug te kijken naar de principes waarop de vakbond zich baseert en om de bureaucratische uitwassen aan de kant te schuiven.
Het ‘antwoord’ van de gevestigde partijen op de oprukkende werkloosheid bestaat uit tientallen banenplannen om arbeidskracht voortaan op kosten van de gemeenschap aan te bieden en uit het vervolgen van werklozen. Het draagt enkel bij tot de groeiende kloof tussen arm en rijk, waarbij een job hebben geen garantie is om uit armoede te geraken.
