Dossier door Ben (Charleroi) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Ongetwijfeld heb je er al van gehoord. De vakbondsleidingen hebben een actieplan aangekondigd met een nationale betoging op 6 november, gevolgd door provinciale stakingen op 24 november (in Antwerpen, Limburg, Luik en Luxemburg), 1 december (Oost- en West-Vlaanderen, Henegouwen en Namen) en 8 december (Brussel, Vlaams- en Waals-Brabant) en een nationale algemene staking op 15 december. Als dit niet volstaat om het besparingsbeleid te stoppen, zouden er vanaf 5 januari nieuwe stakingsacties volgen.
Het is lang geleden dat een dergelijk stevig actieplan naar voor werd gebracht. De omvang van de aanvallen door de regering van de rijken vereist een gepast antwoord. Velen beseffen dat en het actieplan van de vakbonden kan dan ook op enthousiasme rekenen. Enkel een massabeweging kan de aanvallen stoppen en kan ons toelaten om een alternatief op het besparingsbeleid uit te bouwen.
Eenheid onder alle collega’s, vrienden, … opbouwen!
Het doel van de acties is niet om chaos te creëren. We willen een massabeweging uitbouwen waarmee we de regering en het besparingsbeleid weg krijgen, maar tegelijk willen we ook bouwen aan een alternatief op dat beleid. We moeten het debat polariseren en duidelijk maken dat werkgevers en werkenden geen gemeenschappelijke belangen hebben. Dat kan door aan te geven wie verantwoordelijk is voor het besparingsbeleid. Die verantwoordelijken willen we het niet alleen lastig maken, we willen doorheen de confrontatie de krachtsverhoudingen veranderen. We moeten het establishment ontwapenen door ons sterkste antwoord in te zetten, ons aantal.
Daartoe moeten we ons massaal organiseren. De bewuste minderheid speelt een belangrijke rol in het ontmaskeren van onrechtvaardigheid. Dat kan soms een moeilijke taak lijken die weinig oplevert. Na decennia van nederlagen en neoliberale propaganda, is het begrijpelijk dat het vertrouwen in een strijd die tot een overwinning op werkgevers en regering leidt niet groot is. De meest bewuste militanten moeten het voorbeeld geven, strijdbare initiatieven nemen, collega’s betrekken en het vertrouwen in strijd herstellen.
Er is een breed gedragen ongenoegen, we moeten aantonen dat deze frustraties het resultaat zijn van het besparingsbeleid en van het systeem zelf. We wijzen er vaak op dat alternatieven mogelijk zijn, doorheen massale strijd kunnen die alternatieven concreter worden.
Hoe de betogingen en stakingen voorbereiden?
De data van het actieplan zijn bekend, mogelijk zullen er nog andere bijkomen. Er wordt begonnen met een informatie- en mobilisatiecampagne. Het verdelen van pamfletten op de werkvloer en op straat, discussies met vrienden en buren, discussie op sociale netwerken, … Dat is allemaal nuttig. We kunnen immers niet rekenen op de gevestigde media om ons correct te informeren. Die gevestigde media zitten in het keurslijf van het besparingsbeleid. De enige manier om onze standpunten te verdedigen, is door het zelf te doen.
Het volstaat niet dat enkele bewuste militanten met jarenlange ervaring weten waarover het gaat. We hebben iedereen nodig en moeten ervoor zorgen dat onze argumenten aangescherpt worden doorheen collectieve discussie. Het bespreken van de aanvallen, het actieplan en onze antwoorden op het besparingsbeleid kan het beste gebeuren op personeelsvergaderingen waarop iedereen het woord kan nemen. Door alles collectief te bespreken, is het engagement van de betrokkenen ook groter. We moeten dat actieplan met alle strijdbare militanten zoveel als het kan bediscussiëren en ter stemming voorleggen op algemene personeelsvergaderingen. Wie gestemd heeft over een actieplan zal de legitimiteit van de actie, zelfs als hij/zij tegengestemd heeft, beter respecteren. Wie de stemming verliest, kan nog altijd gebruik maken van het individueel recht op staking, maar dan zonder de meerderheid te belemmeren aan het werk te gaan. Dat zal ons beter in staat stellen nadien de staking te evalueren en de collega’s bij een volgende gelegenheid wel te motiveren.
Op de personeelsvergaderingen moeten we ook bediscussiëren hoe we het actieplan concretiseren en welke rol iedereen daarin kan spelen. Om de mobilisatie gemakkelijker te maken en om de verdeeldheid tussen de verschillende vakbonden te overstijgen, maar ook om wie nog niet bij de vakbond is te betrekken, kan zo’n personeelsvergadering een stakerscomité verkiezen. In de meeste gevallen zal het gaan om de delegees van het gemeenschappelijk vakbondsfront, al dan niet aangevuld met enkele dynamische collega’s. Dat laat toe om iedereen die een actieve rol in de praktische organisatie wil spelen te betrekken.
Voor massale stakersposten zodat discussie onder collega’s mogelijk is!
Staken is niet iets wat we overlaten aan een paar delegees die voor de poort staan terwijl de rest thuis zit. De stakerspost heeft niet alleen als doel om het bedrijf af te sluiten, het is vooral ook een instrument om het vertrouwen van de werkenden in hun eigen kracht op te bouwen. Deelnemen aan een stakerspost is een kans om te discussiëren met collega’s en dit buiten de dagdagelijkse druk op de werkvloer. Het laat toe om de solidariteit uit te bouwen, elkaar wat beter te leren kennen en om discussies te voeren waarvoor er op het werk vaak geen tijd is. Een goede stakerspost stimuleert discussie over de strategie, doelstellingen, alternatieven, … Vaak maakt een stakerspost duidelijk dat de belangen van werkgevers en werknemers niet overeenstemmen, maar ook dat het de werknemers zijn die echt noodzakelijk zijn om een bedrijf te laten draaien.
Hoe groter de deelname aan de stakerspost, hoe gemakkelijker het is om twijfelende collega’s over de brug te trekken of toch minstens om de discussie met hen aan te gaan. Sommigen zullen misschien proberen om toch aan de slag te gaan, maar door de massale aanwezigheid van collega’s op de stakerspost beslissen om dat niet te doen. Als we staken en dus een groot deel van ons loon die dag inleveren, is het om tegen het besparingsbeleid in te gaan en uiteraard niet om onze kerstinkopen te doen.
De stakerspost organiseren
Een massale aanwezigheid op een stakerspost bekomen we niet zomaar door het te vragen. Het is een traditie die moet opgebouwd worden en die een concrete voorbereiding van elke stakerspost vereist. We kunnen niet een hele dag in de kou rechtstaan zonder iets te doen, en al helemaal niet als het regent. Een tent voorzien om te schuilen, wat hout om een vuurtje te stoken om op te warmen, een hapje eten, het zijn zaken die bijdragen aan het succes van een stakerspost. Het organiseren van activiteiten is dat eveneens, er kunnen discussies gepland worden of er kunnen solidariteitsdelegaties gevormd worden om bij de collega’s van andere stakersposten in de buurt langs te gaan.
En waarom geen stakerspost afsluiten met een algemene vergadering waar een evaluatie van de staking wordt gedaan om te zien hoe het de volgende keer beter kan georganiseerd worden? Waarom zoiets overigens niet doen met verschillende stakersposten van een industriezone of van naburige bedrijven samen?
Staken voor maximale dienstverlening
Bij elke staking duikt het idee van een minimale dienstverlening terug op. De regering wil dit nu ook effectief opleggen bij het openbaar vervoer en de gevangenissen. Laat er geen onduidelijkheid over bestaan, minimale dienstverlening verdedigen betekent het stakingsrecht aanvallen. Een minimale dienstverlening verzwakt de werkenden in hun strijd.
Het besparingsbeleid zorgt er overigens voor dat er in veel sectoren sowieso een wel erg minimale dienstverlening is. Denk maar aan de ziekenhuizen met overwerkt en onderbemand personeel, de overbevolkte klassen op school, de steeds minder onderhouden treinen, … Als er in die sectoren actie wordt gevoerd, is het om op te komen voor een maximale dienstverlening met meer publieke middelen, betere arbeidsvoorwaarden, … Wie twee uur op de spoed moet wachten om behandeld te worden, of een pendelaar die door gebrekkig onderhoud aan het materieel vertraging oploopt op een vuile trein omdat de NMBS bespaart op de uitbestede schoonmaakploegen, kan daarvan meespreken. Als het spoorpersoneel in actie gaat, is het ook uit protest tegen de redenen waarom er de rest van het jaar vertragingen optreden (te korte keertijden, besparingen op materieel en onderhoud, …).
Uiteraard moet er in die bedrijven waar er een veiligheidsrisico is in een minimale aanwezigheid voorzien worden. Maar dit dient te gebeuren door het stakerscomité zelf dat ervoor zorgt dat er geen problemen zijn. Het maakt deel uit van de organisatie van de staking.
Zijn we te radicaal?
Het patronaat en de gevestigde media zullen zeggen dat we radicaal zijn, in de plaats van de regering willen treden, gewelddadig optreden, … Het geweld komt van de regering en het patronaat, zij willen met hun besparingen onze arbeids- en levensvoorwaarden naar beneden halen. Dat leidt tot sociale rampen. Een systeem dat toelaat dat een kleine kliek van grote aandeelhouders en andere bankiers zich steeds verder verrijkt op onze kap, kunnen we niet aanvaarden. Een systeem waarin de 85 rijksten ter wereld evenveel bezitten als de helft van de wereldbevolking is een rot systeem dat dringend weg moet. De werkenden moeten de zaken in eigen handen nemen zodat ze zelf kunnen beslissen wat er gebeurt met de rijkdom die zij produceren.
