Category: Midden-Oosten en Noord-Afrika

“Syrische kinderen werken tien tot zestien uur per dag voor een habbekrats. De scholen die er zijn, zijn meestal religieuze scholen. Syrische olijfplukkers werken voor 1 euro per uur. Jonge Syrische meisjes worden uitgehuwelijkt, vaak als tweede vrouw van rijkere Turken. En tenslotte is er de prostitutie. Maar tegelijk verkoopt Europa zijn mensen­rechtenpolitiek, om deze ‘vluchtelingen’ maar buiten te houden. Het is degoutant.”

We spraken met een linkse militant die in Turkije woont over de situatie in dat land. De media bij ons zijn erg beperkt hierover. Nochtans gebeurt er veel: na de mislukte staatsgreep volgde een grote zuiveringsactie die wel eens een tweede poging tot staatsgreep wordt genoemd. Ook de oorlog tegen de Koerdische bevolking wordt opgevoerd. En ondertussen zitten er miljoenen vluchtelingen vast in het land. Hoog tijd voor een uitgebreid interview met een expert (die om begrijpelijke redenen anoniem blijft).

 

Vanop afstand lijkt het alsof Erdogan versterkt uit de mislukte staatsgreep komt: de angst en afkeer voor een terugkeer naar een nieuw militair regime lijken groter dan de oppositie tegen Erdogan. Klopt dit? Maakt Erdogan misbruik van de angst voor een militair regime om dictatoriale stapjes verder te zetten?

“De militaire staatsgreep kon noch bij de bevolking, noch bij enige politieke partij op steun rekenen. Zelfs de meest fervente tegenstanders van Erdogan kwamen op straat op het moment van de staatsgreep. Een gelukte militaire coup had waarschijnlijk het begin inge­luid van een burgeroorlog. Laat ons ook niet vergeten dat de mislukte coup heel geweld­dadig was, meer dan tweehonderd doden en tweeduizend gewonden, bombarderen van het parlement, schieten op de burgerbevolking, … . De angst en afkeer voor een nieuw militair regime is overigens terecht en positief te noemen.

“Hierbij moet ook vermeld worden dat de coup heel amateuristisch werd aangepakt, het zou een schoolvoorbeeld kunnen genoemd worden van ‘hoe doe ik een militaire coup mis­lukken’. De couppoging heeft in totaal zes uur geduurd.

“Onmiddellijk heeft de president de touwtjes in handen genomen. Hij noemde de mislukte coup zelfs ‘een geschenk uit de hemel’. Dat kan raar klinken met zoveel doden en ge­wonden, maar voor president Erdogan was dit inderdaad ‘een geschenk uit de hemel’.  Turkije mag dan al een in sneltempo afkalvende ‘democratie’ zijn, de president heeft de coup gebruikt, of liever misbruikt, om ‘zijn agenda’ uit te voeren, en dat was nooit moge­lijk geweest zonder coup.

“Enkele uren na de coup waren er al massale arrestaties en zuiveringen zowel in het leger als het gerecht en iets later werd de noodtoestand uitgeroepen. Hierdoor worden een aan­tal democratische rechten aan banden gelegd en krijgt de regering volmachten. Met een AKP-meerderheid in het parlement en gebruik makend van de noodtoestand, krijg je dus de facto een presidentiële dictatuur op zijn Turks. Opvallend ook is dat de ultra-nationalis­tische – zeg maar fascistische partij – MHP (een soort van ‘Turks Belang’) onmiddellijk op de kar van de president sprong, en mee het uitroepen van de noodtoestand goedkeurde!

“Een ander voordeel is dat de president geen rekening moet houden met oppositie binnen de eigen partij (AKP), want de zuiveringen zouden ook wel kritische AKP-parlementairen kunnen raken. Die houden dus hun bek.

“Na de coup riep de president de bevolking op om te blijven manifesteren tegen de coup. Een slimme zet. In tegenstelling met de bevolking die tijdens de coup op straat kwam, waren het nu vooral de aanhangers van de AKP, aangevuld met extremistische groeperingen, die de straten be­volkten en hun eisen hadden weinig te maken met democratie, integendeel, de roep om herinvoering van de doodstraf en provocaties in Koerdische en Alevitische wijken, gingen frontaal in tegen iedere vorm van een democratische rechtsorde. Het schiep wel een kli­maat van angst voor de oppositie. Op dat vlak is en blijft Erdogan een slimme strateeg, die telkens weet zijn machtspositie te versterken.”

 

“30.000 gevangenen werden op vrije voeten gesteld om plaats te maken voor de ‘nieuwe gevangenen’ en de minister van Justitie, Bekir Bozdag, heeft verklaard dat binnen de eerstvolgende vijf jaar maar liefst 175 gevangenissen zullen worden bijge­bouwd. Dat is niet alleen om de bouwsector een plezier te doen. Het zegt iets over de toekomst.”

Hoe groot is de campagne tegen elke vorm van oppositie in het staatsapparaat (leger, on­derwijs, …) en wat zijn de gevolgen daarvan voor het dagelijkse leven? Gaat het enkel om Gulenisten en PKK-aanhangers zoals het regime beweert?

“De zuiveringen, ontslagen en arrestaties, zijn massaal. Enkele uren na de coup wees de president de schuldigen aan, de Fetö (een begrip dat na de corruptieschandalen van 2013 gebruikt wordt om de aanhangers van Fetullah Gülen aan te duiden, en dat staat voor de ‘terroristische Gülenistische organisatie’).

“In een normale rechtsstaat, maar dat is Turkije allang niet meer, is het de rechterlijke macht die op basis van bewijzen (de anti-terrorisme wet was al veranderd, een vermoeden was voldoende) opdracht geeft arrestaties te verrichten of een onderzoek in te stellen. Ge­bruik makend van de noodtoestand gebeurde dit echter niet.

“In het ‘Turkse staatsblad’ worden gewoon de lijsten met namen gepubliceerd van mensen die van de ene op de andere dag hun job verliezen of gearresteerd worden. Een arrestant kan onder de noodwet gedurende een maand worden opgesloten en ondervraagd, zonder rechtsbijstand, zelfs zonder het recht om familie te zien. Turkije heeft ook het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens opgeschort. In de praktijk betekent dit dat je rechte­loos bent.

“Ik wil toch even stilstaan bij de gevolgen. Je naam wordt (terecht of ten onrechte) gepu­bliceerd in het Turkse staatsblad. Je verliest je job (zonder gerechtelijk onderzoek), je loon wordt niet meer uitbetaald, je verliest je pensioenrechten, je hebt geen recht op een werkloosheidsuitkering. Mensen die bijvoorbeeld aan Gülenistische universiteiten hebben gestudeerd, verliezen hun diploma’s. Tegelijk kan je het land niet verlaten, want je pas­poort is ingetrokken. Intussen blijf je in de onzekerheid zitten tot een rechter een uit­spraak doet. Je kan gearresteerd worden. Het wordt je verboden nog je job uit te oefe­nen. Ik denk dat de vergelijking met de dertiger jaren in Nazi-Duitsland niet overdreven is. Daarnaast kunnen je bezittingen in beslag worden genomen. En eerlijk gezegd, een nieu­we job vinden, vergeet het maar. Zelfs al heb je de bekwaamheden voor een bepaalde job, welke patroon in Turkije is bereid je aan te werven als je naam op de lijst van het Turkse Staatsblad staat, met het risico om zelf verdacht te worden?

“Enkele dagen na de staatsgreep verschenen in de regeringspers foto’s van enkele hoge militairen die bekenden tot de Fetö te behoren, ze zagen er gehavend uit en het was dui­delijk dat ze gemarteld waren. Daar is men mee gestopt want verklaringen die bekomen zijn na foltering hebben voor hogere rechtbanken (ik denk daarbij aan het Europees Hof voor de Rechten van de Mens) nul of generlei waarde. Dit tussen haakjes.

“Nochtans heeft Amnesty International in een uitgebreid dossier aangetoond dat er op­nieuw massaal gefolterd wordt in de gevangenissen.

“30.000 gevangenen werden op vrije voeten gesteld om plaats te maken voor de ‘nieuwe gevangenen’ en de minister van Justitie, Bekir Bozdag, heeft verklaard dat binnen de eerstvolgende vijf jaar maar liefst 175 gevangenissen zullen worden bijge­bouwd. Dat is niet alleen om de bouwsector een plezier te doen. Het zegt iets over de toekomst.

“Tevens werd en wordt de bevolking opgeroepen om de ‘Gülenisten’ aan te geven. Het doet een beetje denken aan de periode van de Moskouse processen of de periode in de dertiger jaren in Nazi-Duitsland. Je hebt ruzie met je buurman, een telefoontje volstaat om hem op de zwarte lijst te zetten, je wil een bevordering maar je functie is geblokkeerd door ie­mand anders, een telefoontje en de plaats komt vrij. Zelfs de regering geeft toe dat er misbruiken zijn. Nou ja, als je dergelijke domme maatregelen neemt, dan wakker je juist misbruiken aan.

“Dat men optreedt tegen de coupplegers, geen enkel probleem. Maar dan niet via nood­wetten, wel via het gerecht, op basis van concrete beschuldigingen. Onder de noodtoe­stand is er echter geen rechtsstaat meer. Rechters laten mensen opsluiten op basis van de meest belachelijke (en dikwijls niet bewezen) aanklachten. Het gaat ongelooflijk ver. Ook zij zijn bang hun job te verliezen als ze niet meedraaien in het systeem. Om een voorbeeld te geven, mensen die een autonummerplaat hebben die begint met de letter F (Fetullah Gülen) worden allemaal onderzocht in hoeverre zij bindingen hebben met de Gülenisten.

“Hierbij toch een bedenking. De Gülen-beweging was een grote en kapitaalkrachtige bewe­ging, met wereldwijd banken, bedrijven, universiteiten, scholen en ‘voorbereidende’ scho­len, waarvan de omzet geraamd werd op 50 miljard dollar. Dat de Gülen-beweging is geïn­filtreerd in het staatsapparaat, is een feit. Maar tot 2013 waren de AKP en Gülen commu­nicerende vaten. De grootste infiltratie van Gülenisten (maar ook van AKP-ers) greep plaats onder AKP-bestuur! Als een minister verklaart dat ambassadeurs zonder enige vorm van examen en zonder talenkennis of vereiste diploma’s werden benoemd, mag men er wel eens bijzeggen wie ze benoemde, dat was de AKP!

“Maar het is niet omdat je een ‘voorbereidende’ cursus die je moest klaarstomen om te sla­gen in het universitair examen hebt gevolgd, dat je een Gülenist bent, het is niet omdat je een diploma hebt behaald in een universiteit van Gülen, dat je een Gülenist bent. Ter ver­gelijking, ik liep school in een katholiek elite-college maar ben links en atheïst.

“Hetzelfde kan gezegd worden van mensen die vinden dat de Koerden recht op zelfbeschik­king hebben. Ook zij worden worden gearresteerd. Het steunen van het recht op zelfbe­schikking betekent echter niet dat je daarom de militaire strategie van de PKK steunt of er lid van bent.

“Maar volgens de brede terrorismewet in Turkije, ben je al gauw een terrorist.

“In feite zorgen die publicaties in het Turkse staatsblad voor angst, enorme angst. Een voorbeeld daarvan zijn de meer dan 12.000 leerkrachten in de etnisch Koerdische gebie­den die hun job verliezen. Meer dan 90% zijn lid van de onafhankelijke linkse onderwijs­vakbond Egitim-Sen en alle afgedankten hadden in december 2015 deelgenomen aan een staking om te protesteren tegen de aanslag door IS in oktober 2015 tijdens de vredesma­nifestatie in Ankara, georganiseerd door de onafhankelijke vakbonden, waarbij meer dan honderd doden vielen. Louter het deelnemen aan een vredesmanifestatie wordt dus als ‘terrorisme’ beschouwd.

“In Dersim (Tunceli), de enige provincie waar de Alevieten een meerderheid hebben en waar zaza (een van de Koerdische talen) wordt gesproken, werden op enkele uitzonderin­gen na alle leerkrachten afgedankt.

“Het gaat dus om een heksenjacht in kwadraat. De grootste oppositiepartij, de CHP, stelt dat er intussen 130.000 mensen hun job hebben verloren en dat zij 30.000 klachten heb­ben ontvangen. Het gaat dus niet meer om ‘mensen die deelgenomen hebben aan de staatsgreep of mensen die lid zijn van de PKK’, het gaat over een grote zuiverings­operatie tegen alle oppositie.

“Leerkrachten zijn bang om iets te zeggen, door de ‘aangeefcultuur’. Er was al een tekort van 65.000 leerkrachten, met meer dan 40.000 ontslagen is er een tekort van meer dan honderdduizend leerkrachten. De regering zegt dat er tegen 7 oktober 20.000 nieuwe leer­krachten zullen worden aangeworven na examens.

“Bedenkelijk is dat momenteel vele topmilitairen zijn uitgezuiverd, die vervangen werden door kolonels, zonder enige examens, en dat men zonder schriftelijke examens leden bij de krijgsmacht recruteert op basis van een mondelinge proef. Hierdoor komen duizenden rechtse en extreem rechtsen terecht in het leger om deel uit te maken van ‘anti-terreur-eenheden’.

“Dit leidt natuurlijk tot een ontwrichting van het staatsapparaat, meer in het bijzonder het leger, het gerecht, de politie en het onderwijs waar de meeste ontslagen en arrestaties zijn gevallen.”

 

“Turkije is de laatste jaren een onstabiel land geworden, met een enorme binnenlandse po­larisatie, een economie die het niet goed doet en op buitenlands vlak sterk geïsoleerd is en als ‘onbetrouwbaar’ wordt beschouwd.”

Is de groeiende dictatoriale opstelling van Erdogan een teken van sterkte (grotere greep op de macht) of net van zwakte bij een haperende economie en instabiliteit die versterkt is door de regionale oorlogscrisis?

“Ik denk dat – hoe raar het ook klinkt – het een teken van zwakte is. Wat nu aan het ge­beuren is, had Erdogan nooit kunnen realiseren binnen het rechtsbestel van Turkije.  Typerend is ook dat Erdogan speelt op ‘nationale eenheid’ en zo weinig mogelijk probeert de schuld af te schuiven op anderen dan de Fetö of de ‘terroristen van de PKK’.

“Turkije is de laatste jaren een onstabiel land geworden, met een enorme binnenlandse po­larisatie, een economie die het niet goed doet en op buitenlands vlak sterk geïsoleerd is en als ‘onbetrouwbaar’ wordt beschouwd.

“De verkiezingen van 7 juni 2015 zorgden voor het eerst in het verlies van de absolute meerderheid van de AKP. Van toen af is het van kwaad naar erger gegaan, met veel insta­biliteit, wat zich weerspiegelde in aanslagen en een oorlog in Koerdisch etnische steden. Regeringskranten maakten het duidelijk ‘Erdogan of de chaos’. Wat men er echter niet bijschreef was dat die chaos juist door Erdogan werd veroorzaakt.

“Erdogan denkt nu dat hij door het gebruik van nieuwe oorlogstechnologie de PKK voor eens en altijd zal verslaan. Net als zijn voorgangers beseft hij niet dat het kiezen voor een mi­litaire optie altijd geleid heeft tot verzwakking van de Turkse staat.

“De PKK is van tactiek veranderd, zij gaan naar het platteland en brengen slagen toe aan de Turkse ordediensten. Je leest het bijna nooit (overigens, hier kunnen wij het niet lezen want de meeste Koerdische websites zijn geblokt) maar het is een uitzichtloze oorlog.

 “Een oorlog die helaas door de president zelf, is begonnen.

“De ‘bondgenoten’ van Erdogan zijn eveneens niet opgezet met de ‘verovering’ van Jara­blus in Syrië (overigens, IS was allang Jarablus ontvlucht) en de poging om voor de zo­veelste keer een ‘safe no-fly’ zone te installeren heeft enkel de bedoeling te verhinde­ren dat Afrin met de andere Koerdische kantons wordt verbonden.

“In het zog van de Turkse tanks volgde het ‘Vrije Syrische Leger’. Deze organisatie is een papieren tijger met enorme tegenstellingen, en hoewel Turkije wil oprukken naar Al Bab (waar IS nog steeds aanwezig is) hebben zij op tijd van één week al verschillende dorpen rond Jarablus verloren aan IS en botert het niet tussen het Vrije Syrische Leger en de VS. Er zijn deserties en net als in het verleden blijkt het Vrije Syrische Leger een samenraapsel te zijn van extreem fundamentalisten die van de ene op de andere dag overlopen.

“Jarablus was makkelijk, maar Al Bab zou wel eens kunnen leiden tot dagelijkse doodskis­ten met Turkse militairen. Ik verwijs hiervoor naar het artikel van Kadri Gürsel uit Al Moni­tor (http://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/09/turkey-syria-fsa-fails-in-euphrates-shield.html?)

“Economisch gaat het ook niet goed met Turkije. De werkloosheid blijft enorm hoog (boven de tien procent volgens officiële cijfers), in werkelijkheid ligt het veel hoger (rond de twin­tig procent). Nu is het grote probleem van Turkije dat zij al jaren met een tekort op de handelsbalans zitten, dit heeft te maken met het feit dat de industriële sectoren een enorm lage meer­waarde hebben en gebaseerd zijn op het omzetten van halfafgewerkte producten in afge­werkte producten.

“Een voorbeeld maakt dit duidelijk. Turkije voert naast staal ook hoogtechnologische produc­ten in om auto’s te maken. Hiervoor betalen zij in euro’s of dollars. De loonkost is (rela­tief) laag, maar voor de invoer moet geleend worden (door de privé-firma’s) in euro’s of dollars, die moeten terugbetaald worden. Zolang je een stabiele munt hebt, is dat geen probleem, maar de Turkse lira is onderhevig aan grote schommelingen en de inflatie is hoog, waardoor de verstrekte leningen hoger in waarde worden. Dit heeft een impact op de private sector, die met een enorme schuldenlast zit, terwijl de overheid niet over voldoende reserves beschikt om die schulden te dekken.

“Erdogan probeert dit op te lossen door de consumptie in Turkije aan te zwengelen, dit wil hij doen door de rente te verlagen. Bij een lagere rente zullen consumenten immers ge­neigd zijn sneller consumptiegoederen aan te kopen (waarvoor ze leningen aangaan). Hierdoor stijgt de schuld van de consumenten. De cijfers zijn schrikwekkend als men de periode van de voorbije veertien jaar vergelijkt, bovendien zijn er veel schulden die nooit kunnen terugbetaald worden. Daarbij komt nog dat ratingsbureau Moody’s investeringskredieten de kwalificatie van ‘junk’ heeft gegeven, waardoor de intrestvoeten voor buitenlandse lenin­gen zullen verhogen.

“Een verlaging van de intrestvoet kan dan misschien leiden tot hogere consump­tie en de economie op korte termijn een injectie geven, op langere termijn grijpt het tegengestelde plaats, met risico’s voor de banken. Deze korte termijnpolitiek is totaal nefast voor de Turkse economie en zal uit­monden in een globale onoplosbare schuldencrisis.”

 

 “Kinderen (!) tussen de zes en veertien jaar, werken voor een habbekrats in hetzij door Sy­riërs opgezette, hetzij in Turkse bedrijven. Zij werken tien tot zestien uur per dag voor een habbekrats. De meeste kinderen van Syrische vluchtelingen gaan niet naar school. En de scholen die er zijn voor Syrische vluchtelingen zijn meestal imam-hatip scholen (religieuze scholen).”

Wat betekent de komst van meer dan een miljoen Syrische vluchtelingen voor het dage­lijkse leven in Turkije?

“Het zijn er meer. Het aantal (en dan spreken we enkel over vluchtelingen uit Syrië) ligt op 2.700.000 en daarnaast zijn er nog de vluchtelingen uit andere landen (bijvoorbeeld Af­ghanistan, Irak, …). Het grootste deel daarvan verblijft buiten de de vluchtelingenkampen en leeft in de grote steden. Slechts een kleine 300.000 leven in die kampen.

“Hoewel de vluchtelingenkampen volgens de VN tot de beste der wereld behoren (what’s in a name) is er sprake van o.a. seksueel misbruik. Het grote probleem is dat eens je in een vluchtelingenkamp zit, je geen statuut als politiek vluchteling kan aanvragen. Turkije erkent enkel politieke vluchtelingen als ze afkomstig zijn uit Europa.

“Het is de wereld op zijn kop, maar het is de realiteit. Vandaar dat vele vluchtelingen wei­geren naar een vluchtelingenkamp te gaan. Het grote probleem is dat de meeste Syrische vluchtelingen (wordt geschat op 90 procent) terechtkomen in de informele (zeg maar zwarte) economie. Let op, dit zijn cijfers van de Turkse overheid!

“Dit leidt tot enorme problemen. Turkije heeft een omvangrijke ‘zwarte’ economie. Zeker in sectoren als de seizoensarbeid en de horeca. Door het ontbreken van een werkver­gunning zijn vele Syrische families verplicht hun kinderen naar sectoren te sturen waar ze kunnen werken, de textielsector is daar een voorbeeld van.

“Kinderen (!) tussen de zes en veertien jaar, werken voor een habbekrats in hetzij door Sy­riërs opgezette, hetzij in Turkse bedrijven. Zij werken tien tot zestien uur per dag voor een habbekrats. De meeste kinderen van Syrische vluchtelingen gaan niet naar school. En de scholen die er zijn voor Syrische vluchtelingen zijn meestal imam-hatip scholen (religieuze scholen).

“Het probleem dat hierdoor ontstaat, is dat de ‘onderklasse’, het ‘lompenproletariaat’ van Turkije, hierdoor zwaar wordt getroffen. Dit lompenproletariaat (meestal afkomstig van etnisch Koerdische of heel arme streken, Sanli Urfa is daar een typisch voorbeeld van) ziet hoe de Syriërs bereid zijn om voor nog lagere lonen te werken. Dat geeft conflicten.

“Hoewel zij beiden behoren tot de meest uit­gebuite klasse, bevechten zij elkaar. Er zijn in­derdaad serieuze conflicten en dat is begrij­pelijk.

“De ‘Kamer van Koophandel’ van Hatay (Antakya) zegt dat zij tevreden zijn met de Syrische olijfplukkers (een officiële mededeling…) omdat zij gemiddeld tien tot twaalf uur per dag werken voor 45 tl per dag. Dat betekent 3 tl tot 4 tl per uur of omgerekend 1 euro per uur. Ik geef het je op een blaadje, daar kan je niet van overleven!

“Daarnaast zijn er de ‘bijeffecten’, zo worden vele jonge Syrische meisjes uitgehuwe­lijkt, meestal als tweede vrouw, aan rijkere inwoners van Turkije. Hoewel in theorie poly­gamie is verboden, neemt het aantal ‘islamitische’ huwelijken toe. Daarnaast worden zij ‘dienstmeid’ bij rijkere Turken en ga daar geen tekening bij maken.

“En tenslotte is er de prostitutie. Vele (soms heel jonge) Syrische meisjes en jongens belan­den in de prostitutie, dat zie je in de grote steden. Zij werken ook ‘onder de prijs’, dikwijls zonder gebruik van voorbehoedsmiddelen om aan een beetje geld te geraken.

“Vanuit het ‘rijke Westen’ wil men dat niet zien. Maar tegelijk verkoopt Europa zijn mensen­rechtenpolitiek, om deze ‘vluchtelingen’ maar buiten te houden. Het is degoutant.

“Door de toestroom (want moet volledig zijn) van Syrische politieke vluchtelingen, is het BNP (bruto nationaal product) van Turkije gestegen, want die mensen moeten eten, moe­ten werken, en dat draagt bij tot de economie.”

 

Waar zitten links en de vakbonden in deze ontwikkelingen in Turkije? Er was de opmars van HDP die op een groot potentieel wees, maar nu lijkt het stil op dat vlak. Komt dit en­kel door de repressie?

“Eerst en vooral, de linkerzijde in Turkije was en is enorm versnipperd. Zelfs in een partij als de CHP zie je die versnippering. Maar over één ding zijn de vakbonden en de linkerzij­de het eens: zij reageren zowel tegen de coup als tegen de ‘nieuwe staatsgreep’, want dat is wat uiteindelijk aan de gang is.

“De HDP had, en heeft, een enorm potentieel. Door het opheffen van de parlementaire on­schendbaarheid wil men de HDP opzijschuiven. Dat een beperkt aantal CHP-ers meestem­den met de AKP en MHP is onbegrijpelijk, want deze beslissing is genomen voor de staats­greep.

“Daarnaast is het onbegrijpelijk dat hoewel alle partijen in het parlement zich verzetten te­gen de staatsgreep, de CHP samen met de ultra-nationalistische (zeg maar fascistische) partij naar het paleis van Erdogan trokken en er geen probleem over maakten de HDP er buiten te laten. De zoveelste rampzalige fout van de CHP!

“Voor Erdogan is het duidelijk. De HDP wil hij vernietigen, dus hij stelt ze gelijk met de PKK, hij stelt ze gelijk met terroristen, hoewel de HDP het op een aantal punten zeker niet eens is met de PKK en aanslagen veroordeelt. Dat lees je niet in de Turkse pers.

“Blijkbaar is er plots geen Koerdisch probleem meer, blijkbaar is er enkel een terroristisch probleem. Nou ja, de Turkse overheid heeft er alles aan gedaan om het Koerdisch pro­bleem nog te verergeren. Meer dan een half miljoen Koerden zijn (intern) op de vlucht, volledige Koerdi­sche steden zijn door de staatsterreur vernietigd. Overigens, het Westen heeft er zo goed als over gezwegen.

“Ik kan niet inschatten of de HDP steun verliest. Zij verliezen wel de steun van ‘Koerden’ die voorheen op de AKP stemden en in juni vorig jaar hun kar keerden. Maar de HDP is meer dan de Koerden alleen, ook een deel van links en radicaal links steunt de HDP en ik denk dat ze dat blijven doen. Heb er geen cijfers over, het zijn mijn speculaties.

“De reden dat ‘gematigde’ Koerden afstand nemen van de HDP heeft te maken met de enorme propagandamachine die is opgezet. De wijze waarop de Turkse staatsterreur ste­den vernietigt, jaagt schrik aan, niemand wil dat meemaken. Overigens, in alle steden die met de grond zijn gelijkgemaakt, haalde de HDP tussen de 65 en 90 procent van de stem­men. Het is een waarschuwing aan de Koerden: staat de HDP in je stad sterk, dan vallen we er binnen.

“De HDP zit in een moeilijke positie. Enerzijds is de HDP de partij die je kan beschouwen als de ‘politieke vleugel’ van het Koerdisch verzet (en dan spreken we over meer dan de PKK), anderzijds is het een partij die steun krijgt van links en extreemlinks in de andere delen van Turkije.

“De Koerdische beweging is echter niet eenduidig. Het Koerdisch natio­nalisme herbergt zo­wel extreemlinks als heel conservatieve stromingen. Een van de verko­zenen in Diyarbakir, mijnheer Altan, pleit zelfs openlijk voor de invoering van de sharia (hij is weliswaar een uitzondering op de regel), ook Leyla Zanya behoort tot de heel gematigde vleugel en staat politiek zeker niet aan de linkerzijde. Maar de overgrote meerderheid van de verkozenen op de HDP-lijsten buiten de Koerdisch etnisch gebieden staan bekend als links of extreem­links.

“En er is natuurlijk de repressie. Er is zeker verzet, maar fragmentair. Vergeet niet dat we leven onder de noodtoestand. Gisteren werden nog 12 Koerdische en linkse Alevitische tv-zenders gesloten, waaronder een kinderkanaal (stel je voor, de smurfen spraken in het Koerdisch!), de krant Ozgür Gündem is verboden, de redactie is gearresteerd.

“De zuiveringen stoppen niet. Ik geef je op een papiertje: de repressie is een olievlek ge­worden. En de noodtoestand zal verlengd worden, minimum met drie maanden, maar de president zegt dat één jaar ook mogelijk is.

“Natuurlijk dat de fascisten van de MHP dat steunen. Hun leider, Bahceli, is de schoothond van Erdogan geworden. Het gaat ver: in de provincie Yozgat zijn bij noodwetdecreet cafés gesloten die alcohol verkopen. Wat dat met de staatsgreep te maken heeft, begrijp ik niet. Maar het zegt veel over het mis­bruik van de noodtoestand. Ik vrees alleen dat de interne problemen van Turkije enkel zul­len verslechteren.

“De vakbonden en het grootste deel van de linkerzijde, maken een correcte analyse, hun stelling is: ‘neen aan de staatsgreep, maar ook neen aan de civiele staatsgreep’. Het grote probleem is het ontbreken van een éénheidsfront. Geen éénheidsfront zoals Er­dogan het voorstelt, wel een éénheidsfront op basis van een concreet eisenprogramma, en de HDP had dat kunnen realiseren, maar door de criminalisering van de HDP is dat een stuk moeilijker geworden.

“Het is triest, maar in het verleden zei ik dat we in alle stilte op weg waren naar een dicta­tuur. Wel, die dictatuur is er nu.”

De vraag van één miljoen: is er een uitweg uit het verder afglijden naar burgeroorlog en ‘Pakistanisering’ van Turkije?

“Turkije is onvoorspelbaar. Eerlijk gezegd, de staatsgreep had ik nooit verwacht en ik volg toch dagelijks de politieke evolutie in Turkije. Het project van de HDP heb ik steeds ge­steund en dat doe ik nog.

“Er moet (dat is mijn persoonlijke mening) een binding komen die ‘het nationalisme’ over­schrijdt, een arbeiderspartij zoals de vroegere TIP (Turkse Arbeiderspartij in de zestiger ja­ren), waarin onafhankelijke vakbon­den, progressieven, sociaal democraten, minderheden etc. deel van uitmaken. Maar in een land waar de noodtoestand geldt, is dat geen evidente optie.

“Ik blijf de HDP steunen, het is een goed project, maar door de criminalisering van de HDP is er een probleem. De aanval­len op de HDP (zie de afdanking van 12.000 leerkrachten) is tegelijk een aanval op de onafhanke­lijke vakbonden. De voorzitter van de DISK is nu op bezoek in Mardin (Koerdisch etnische provincie) bij de HDP. Dat is positief.

“In één van zijn laatste toespraken verheugt de president zich erop dat er geen stakingen zijn dankzij de noodtoestand. Niet direct een ‘democratische’ uitspraak want voor zover ik weet is het ‘stakingsrecht’ niet opgeheven door de noodtoestand (hoewel het in de prak­tijk enorm moeilijk is te staken in Turkije). Maar als er één persoon in Turkije is die dagda­gelijks de grondwet overtreedt dan is dat de president die volgens de grondwet neutraal moet zijn, maar zich dag na dag ontpopt tot een steeds grotere dictator, niet alleen over zijn eigen partij, maar over heel Turkije.

“Ondanks het feit dat er verzet is, is dit gefragmenteerd. Maak je overigens geen illusies, verzet was hier al niet akkelijk en door de noodtoestand is het nog veel moeilijker ge­worden.

“Iedere vorm van verzet heeft behoefte aan solidariteit, dan gaat het zowel over het afdan­ken en criminaliseren van academici, de noodtoestand en de verlenging ervan, het verbod op Alevitische, Koerdische en linkse kranten, de willekeurige arrestaties en aanhoudingen, de smerige oorlog in de Koerdisch etnische gebieden, het overtreden van het internatio­naal recht door tanks naar Syrië te zenden, het lijstje is niet limitatief.

“Dat de Turkse staat druk uitoefent op Europa, blijkt duidelijk met het initieel verbod op de Koerdische week in Brussel en het opnieuw voor het gerecht dagen van Koerdische activis­ten. Ik ben blij dat hiertegen gereageerd wordt en dat de LSP hier (naast anderen) een actieve rol speelt. Dit is wat wij nodig hebben, want dag na dag zie ik hoe woordvoerders van re­geringen in Europa de knieval maken voor Erdogan. Er is een tegengewicht nodig.

“Wou dat ik in een glazen bol kon kijken maar zoals ik daarvoor al zei: de politieke situa­tie in Turkije verandert zowel op binnen- als buitenlands vlak zo snel dat ik geen enkel voorspelling durf te doen. De achilleshiel van Turkije is de economie en de buitenlandse politiek (denk hierbij aan Syrië en Irak).

“Tegelijk moeten wij bewegingen als de ‘juni-beweging’ steunen. Zij komt voort uit de Gezi-protesten, maar vormt een onderdak voor progressieven en is overkoepelend.

“Daarom, om te eindigen het pamflet dat de juni beweging onlangs uitdeelde in Istanbul, de verde­lers van de pamfletten zijn allemaal gearresteerd. De tekst is echter niet onbe­langrijk. (met dank aan de vertaling van het pamflet door Peter Edel[1])

We zullen secularisme vestigen!

‘Vandaag is de dag om secularisme te vestigen tegenover het sultanaat van het religieuze fundamen­talisme! Turkije wordt sinds veertien jaar door koopmannen van het geloof bestuurd. Gedurende veertien jaar is het bestuurd geweest door lieden die ‘kleine schepen’ voor hun kinderen kopen, die enorme bedragen verkwisten, die in paleizen wonen en daartoe integere gelovigen exploiteren.

Turkije wordt sinds veertien jaar bestuurd door hen die de rijken rijker maken en de armen armer, die het op het brood van de mensen voorzien hebben, die dat brood met de dag vaker stelen en daar­bij constant “Koran, religie en geloof” roepen.

Deze koopmannen van het geloof, deze bloedzuigers, waren tot voor kort partners van de Gülen-be­weging! Ze zeiden: “Wij (de regerende Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling – AKP) hebben alles gegeven wat ze (de Gülenisten) wilden.” Ze zeiden dat “zij die met hun voorhoofd het gebeds­kleed aanraken niemand kwaad zullen doen.” Samen stolen ze examenvragen, maakten ze zich schuldig aan vriendjespolitiek, kwamen ze tot aanstellingen gebaseerd op lidmaatschap van de be­weging in plaats van geschiktheid, en vulden ze de staat op met hun eigen mensen.

Met als doelstelling het creëren van een “waarkzuchtige en religieuze generatie” hebben ze het on­derwijssysteem aan stukken gescheurd en alle scholen in [religieuze] imam hatip-scholen veran­derd. Ze hebben het lesprogramma gevuld met bijgeloof dat niets te maken heeft met ratio en we­tenschap. De onbevangen gedachten van kinderen worden beneveld in de naam van “waardenonder­wijs” en er worden religieuze lessen gegeven in plaats van op essentiële wetenschap gebaseerd on­derwijs. Omdat ze van toekomstige generaties willoze voorwerpen willen maken in plaats van bur­gers. Ze willen dat mensen gehoorzamen, zich koest houden, niet voor hun rechten opkomen en geen vragen stellen.

Ze hebben de fabrieken, mijnen, havens, bossen en rivieren in de uitverkoop gegooid. Ze hebben de middelen waar ons land over beschikt aan hun volgelingen gegeven. Ze vinden het prima wanneer arbeiders werk doen zonder veiligheidsvoorzieningen. Zo zijn ze verantwoordelijk voor de dood van duizenden arbeiders bij bedrijfsongevallen, terwijl ze zelf in luxe leven.

Als gevolg van hun onderlinge machtsstrijd hebben ze het land op 15 juli in brand gestoken. De ce­maat [de Gülen-beweging] met wie ze tot voor kort samenwerkten en waar ze zich blind voor hiel­den, trachtte via haar organisatie binnen de strijdkrachten een staatsgreep te plegen, met als gevolg dat honderden dodelijke slachtoffers vielen en dat het land bijna in een burgeroorlog belandde.

Met de couppoging als excuus pleegden ze vervolgens hun eigen staatsgreep met de noodtoestand. Ze hebben wat er is overgebleven van de rechtsstaat vernietigd, de grondwet opzijgeschoven en het parlement nagenoeg gesloten. Ze hebben het wegzuiveren van de Gülen-beweging uit de staat in hun eigen voordeel toegepast, zijn een heksenjacht begonnen en hebben via hun decreten het werk van duizenden afgenomen. Ze trachten de oppositie te controleren met werkloosheid en honger.

De koopmannen van het geloof hebben niet alleen het geld van dit land gestolen, maar ook de bur­gers daarvan, de jeugd, het vandaag en het morgen. Ze hebben de hoop onder de bevolking wegge­nomen om in vrede en soldariteit te leven. Ze hebben het lot van dit land beperkt tot de woorden van een man. Ze hebben Turkije op de rand van de afgrond gebracht.

Maar we hoeven niet machteloos te staan niet tegenover deze ramp!

We moeten dit rampzalige pad verlaten. Voor ons vandaag en voor onze toekomst, voor onszelf en voor onze kinderen.

De werkers waarvan het werk is gestolen, de leraren die niet zijn aangesteld, de jongeren die geen baan konden krijgen door vriendjespolitiek, de slachtoffers van de examens waarvan de vragen wer­den gestolen, de boeren die hun producten alleen voor weinig kunnen verkopen, de vrouwen die het slachtoffer worden van eerwraak, de burgers waarvan hun geloof is geëxploiteerd, we moeten allen zeggen: tot hier en niet verder.

We moeten strijden voor secularisme ten opzichte van het sultanaat van het religieuze fundamenta­lisme. We moeten secularisme vestigen.

Vandaag is de dag om samen tegen dictatuur te strijden!

Vandaag is de dag om Turkije te veranderen in een land voor arbeiders, vrede, solidariteit en vrij­heid.

De Verenigde juni-beweging!’

[1]    Peter Edel is de auteur van het boek ‘de diepte van de Bosphorus’, een boek dat ik eenieder aanraad om te lezen, uit­gegeven bij EPO. Voor meer historische achtergronden verwijs ik naar het boek van Erik Jan Zürcher, ‘geschiedenis van het moderne Turkije’.