Category: Publieke sector – algemeen

Dikwijls merk je pas hoe belangrijk iets is wanneer het er plots niet meer is. Op plaatsen waar veel mensen op een kleine oppervlakte samenwonen, is huisvuilophaling een noodzakelijke dienst om de hygiëne en publieke gezondheid te garanderen. Veel Gentenaars hebben er de laatste jaren misschien niet altijd bij stilgestaan wanneer ze wekelijks hun gele vuilniszak buiten zetten. Wat zou er gebeuren mocht die op een dag niet worden opgehaald? En ook de dag nadien niet. Noch de week erna.

Door Bart Vandersteene, woordvoerder Linkse Socialistische Partij // PDF

‘s Avonds voor het slapen gaan of ‘s morgens op weg naar het werk zetten we het vuilnis buiten en bij thuiskomst zijn de zakken weg. Wanneer de mannen en vrouwen – die deze dienst aan de gemeenschap verzorgen – plots het werk neerleggen, blijkt plots hoe belangrijk hun rol in onze samenleving is. Na enkele dagen staking beweerde burgemeester Termont de bevolking al te moeten beschermen tegen mogelijke epidemieën. Toch waren het vooral de middenstand en de uitgekiende politiek van citymarketing die – onder het mom van de volksgezondheid – werden beschermd.

De spreekwoordelijke druppel

Dinsdag 26 mei legden de IVAGO-werknemers spontaan het werk neer en 10 dagen later, op donderdag 4 juni, zal het werkschema worden hervat. Het zat hen – om het zacht uit te drukken – hoog. De verhalen over de manier waarop ze door hun directie werden behandeld, zouden iedereen doen revolteren. De twee ergste managers, die een totaal gebrek aan respect toonden voor de werknemers, moesten buiten; daar was moeilijk een compromis over te maken. Het stadsbestuur dat meer dan voldoende op de hoogte was van de problemen, heeft jaren de tijd gehad om de situatie aan te pakken. In maart liepen de IVAGO-werknemers nog in een optocht naar het stadhuis, waar ze de belofte kregen dat de situatie zou veranderen. Maar als de politieke wereld niet in actie komt, hebben de werkenden geen andere keuze dan het initiatief zelf in handen te nemen. De dreiging met ontslag van een 58-jarige collega, die 2 jaar voor zijn pensioen zonder recht op uitkering op straat zou komen te staan, was de spreekwoordelijke druppel. Alle opgestapelde frustratie werd omgezet in een vastberaden staking. Toen een vakbondssecretaris in de media verklaarde dat het intrekken van het ontslag voldoende zou zijn om iedereen terug aan het werk te krijgen, was het kot even te klein. Had hij er dan echt niets van begrepen? Enkel drastische maatregelen, waaronder het vertrek van de twee managers, konden de basis zijn voor een werkhervatting.

Uiteindelijk wordt het werk hervat met een compromis: de personeelsmanager is weg en er wordt een vacature uitgeschreven, het evaluatiesysteem wordt herzien met inspraak van de vakbonden, er komt gestructureerd maandelijks sociaal overleg en het dreigend ontslag voor de 58-jarige werknemer wordt niet uitgevoerd. Maar de operationele manager blijf in dienst, weliswaar in een andere functie, waar hij volgens de directie geen direct contact meer zou hebben met de arbeiders en op geen enkele manier zou betrokken zijn bij hun evaluatie. Voor veel stakers is dit geen echte oplossing voor het probleem, eerder een verschuiving ervan. En waarom zouden ze blindelings vertrouwen dat de directie zich aan haar woord zal houden? Wie weet duikt diezelfde manager terug op in een nieuwe functie. Een grote waakzaamheid zal daarom noodzakelijk zijn. De krachtsverhoudingen liggen voor het moment echter in het voordeel van de stakers. Houden zo!

Privatisering maakt koopwaar van een openbare dienst

In 1994 werd IVAGO opgericht als intercommunale met een private poot. De privé investeerder kreeg de garantie op een mooi jaarlijks rendement in ruil voor de kapitaalinvesteringen. De private partners Sita nv en Indaver hebben grote financiële belangen in de afvalindustrie. Sita is onderdeel van de multinational Suez en zegt over zichzelf dat het tot de top 3 van de wereld behoort inzake afvalmanagement. Afval is big business geworden en dat is nogmaals pijnlijk helder geworden in het Gentse afvalbeleid en in de bedrijfscultuur van IVAGO.

De afgelopen 20 jaar werd de werkdruk stelselmatig opgedreven en de dienstverlening afgebouwd. Het grofvuil wordt enkel nog op bestelling afgehaald, papier en glas slechts maandelijks, je vuilniszak kost meer dan een klein brood. Binnenkort wordt elk bezoek aan een containerpark betalend, daarvoor zijn alle voorbereidende stappen genomen.
Wat ooit een publieke dienst was, staat klaar om verkocht te worden. Niet enkel in het afvalbeleid, maar ook de interne bedrijfscultuur, wordt het pad naar deze privatisering geëffend. Tegen eind 2018 komt daar duidelijkheid over. Vanaf 2019 mogen er geen gemengde intercommunales, met een publieke en private partner zoals IVAGO, meer bestaan en moet de keuze gemaakt tussen een volwaardige publieke intercommunale of een volledige privatisering.

In 2002, naar aanleiding van een gelijkaardige staking, zei een secretaris van het ACV ons het volgende: “Wij denken dat een overheid een belangrijke functie te vervullen heeft om ervoor te zorgen dat een openbare dienst gebruikt wordt voor de dienstverlening aan de bevolking en niet voor de winsten van de privé. De afvalophalers hadden zoals postbodes ook een sociale functie, maar dit is gedaan. Er wordt veel controle uitgeoefend op hun doen en laten. Ze mogen geen babbeltje slaan met de bevolking, moeten tijdens hun middagpauze in hun camion blijven zitten, daar staan dus sancties op die zelfs tot ontslag kunnen leiden.”

In de beleidsnota voor 2014-2019 schrijven de algemeen directeur Didier Naessens en Groen schepen Tine Heyse: “Het personeel is het kapitaal van IVAGO” en “de doelstelling van IVAGO is om voor al haar medewerkers een omgeving te creëren waarin het opnemen van verantwoordelijkheid, participatie, initiatief, en professionele groei mogelijk zijn.” In beleidsnota’s kan je schrijven wat je wil. De praktijk staat echter mijlenver van de fraaie managerstaal in dit document. “Binnen elke organisatie waar mensen werkzaam zijn, dient de zorg om arbeidsveiligheid en welzijn van de werknemers op het werk een belangrijk deel uit te maken van het beleid. Binnen IVAGO zijn we ons daar terdege van bewust, niet enkel omwille van het wettelijke kader, maar vooral omwille van de verantwoordelijkheid die we voelen en de zorg die we willen dragen voor al onze collega’s.”

In 2010 waren er in Gent 243.000 inwoners en 379 medewerkers bij IVAGO. Door de besparingen bij de stad Gent moet er 1 miljoen euro worden beknibbeld in de werking van IVAGO en zal het personeelsbestand bevroren worden op 380 medewerkers. Het stadsbestuur trekt projectontwikkelaars aan om nieuwe wijken te creëren waardoor de bevolking zal stijgen tot meer dan 260.000 inwoners tegen 2020. Er zullen alsmaar meer bezoekers en toeristen naar deze mooie en dynamische stad worden aangetrokken, o.a. dankzij de vele evenementen. Maar middelen voor meer personeel bij IVAGO zullen er niet zijn, dus is er maar één oplossing voor de managers: de huidige werknemers nog harder laten werken. De houding van het stadsbestuur is onderdeel van een bewuste strategie om een publiek bedrijf gericht op dienstverlening om te vormen naar een bedrijf waar winst voor de privé-aandeelhouders kan worden gemaakt. Een degelijk statuut voor de werknemers en aanvaardbare arbeidscondities moeten daarom worden afgebroken. De personeelsmanager leek geknipt voor deze asociale job, maar had niet op de solidaire en vastberaden reactie van het personeel gerekend.

Staking van onderuit opgebouwd

Tijdens de eerste twee dagen van de staking waren er geen vakbondskleuren te bekennen aan het piket. De staking was niet gepland, maar er waren niet veel woorden nodig om iedereen aan de poort te krijgen. Vanaf dan was er geen weg meer terug, al leken sommige vakbondsverantwoordelijken nog niet volledig te beseffen dat het deze keer menens was. Dankzij de netwerken die vorig jaar werden opgebouwd in de strijd tegen de besparingsregering, werd solidariteit georganiseerd bij omliggende bedrijven en werkplaatsen. Opvallend is ook de steun vanuit de publieke opinie.

Een vastberaden en verenigde groep werknemers die kan rekenen op solidariteit van collega-syndicalisten en belangrijke steun krijgt vanuit de publieke opinie, vormt een kracht die moeilijk te stoppen is. Een belangrijke les voor toekomstige strijdbewegingen!

Uit elke staking vallen lessen te trekken, zo ook uit deze. De inzet, vastberadenheid en solidariteit aan het piket was indrukwekkend. Maar bij de afloop en de uiteindelijke beslissing om de staking stop te zetten bestaat een wrang gevoel bij veel stakers.

Waarom kwam woensdagmorgen de algemeen directeur het ontwerp akkoord toelichten aan het piket? Waarom was de pers daarbij? Waarom kregen de stakers niet de kans om in een gesloten en vertrouwelijke omgeving onder elkaar en met hun vertegenwoordigers te kunnen discussiëren en overleggen om tot een besluit te komen?

Een stakerscomité, geleid en verkozen door de stakers, had een structuur kunnen geven aan de stakers om zelf controle uit te oefenen over de staking en de beslissingen, waarbij de afgevaardigden en secretarissen op een georganiseerde manier en op een permanente basis verslag en verantwoording komen uitbrengen bij de stakers.

Een stakerscomité had ook het heft in handen kunnen nemen om van het piket nog meer een ontmoetingsplaats te maken voor de stakers en hun gezinnen en voor solidariteitsbezoeken. Vandaag gebeurde het werk aan het piket spontaan door een groep hard werkende stakers. Vanuit de vakbonden had er materiële en financiële ondersteuning moeten komen om dit vanaf dag één in orde te brengen, een tent, elektriciteit, koffie en koeken ‘s morgens, een frigo en georganiseerde activiteiten aan het piket hadden kunnen helpen om de staking nog steviger wortels te geven.

Ondanks deze opmerkingen zal iedereen erkennen dat we een historische staking achter de rug hebben met een belangrijke overwinning. De werknemers van IVAGO hebben met deze staking een maatschappelijk cruciale vraag opgeworpen. Hoe kunnen we de openbare diensten beschermen tegen besparingen en privatisering.

LSP vakbondsmilitanten uit omliggende bedrijven hebben zich dagelijks ingezet om het piket te versterken en solidariteit te organiseren. Ze namen het initiatief tot een facebookpagina om de solidariteit een gezicht te geven en nieuws van de staking te verspreiden.

LSP Gent steunt de eisen van de stakers en schuift volgende programmapunten voor een effectief afvalbeleid als publieke dienst naar voor:
? afvalophaling moet opnieuw in publieke handen komen in een dienst onder democratische controle en beheer van de werknemers. Dit komt de arbeidsomstandigheden ten goede en neemt de reden weg waarom het huidig afvalbeleid kansloos is tegen zwerfvuil en sluikstorten;
? het herinvoeren van de goedkope (0,20 euro) vuilniszakken. Wanneer geen dividenden meer moeten worden uitgekeerd aan privé aandeelhouders is dit perfect mogelijk;
? een vuilniskorf op elke hoek van de straat. Zo organiseren we onze leefomgeving op een manier dat afval snel een geschikte bestemming kan vinden;
? een gratis en vlot toegankelijk containerpark in elke wijk waar snel en degelijk kan worden gesorteerd, ook door mensen die niet goed te been zijn of niet over een auto beschikken;
? een cultuur van afvalpreventie installeren zodat de hoeveelheid afval drastisch kan verminderen. Zo’n politiek kan slechts effectief zijn wanneer de gemeenschap controle uitoefent over de productie en daarin het winstprincipe kan vervangen door duurzaamheid.

Sinds afgelopen dinsdag (26 mei) zijn de werknemers van IVAGO in staking. De vuilniszakken stapelen zich op in de stad en de verbrandingsoven brandt niet meer. De staking gaat zeker verder tot en met maandag. ‘Genoeg is genoeg’, is er te horen. Dagelijks bezocht LSP het piket van de werknemers van IVAGO om solidariteit te betuigen. Op zaterdag 30 mei spraken we met één van de stakers aan het piket, een ACOD-militant.

Interview door Wouter W.

Waarom hebben jullie sinds afgelopen dinsdag massaal het werk neergelegd?

“De aanleiding was het dreigend ontslag van een werknemer die reeds 20 jaar bij ons werkte. Hij zal volgens de procedures voor het directiecomité verschijnen na een aantal slechte evaluaties. Het was voor ons een druppel die de emmer deed overlopen. Reeds lang behandelt een deel van het management de werknemers met weinig respect. Er waren eerdere incidenten. Daarnaast stellen we een aantal problemen vast die maar niet opgelost geraken: lonen die niet correct worden uitbetaald, fouten in de verlofregeling waardoor mensen hun verlof niet rechtmatig kunnen opnemen, een tekort van personeel ten aanzien van een stad die groeit. Gent heeft naast meer inwoners ook veel meer bezoekers en activiteiten. Het gevolg is meer afval. We moeten met hetzelfde aantal werknemers meer werk verzetten. In combinatie met een respectloze houding van sommige managers en soms het verwijt dat we niet voldoende hard werken, werd het dreigend ontslag van de collega de druppel te veel.”

Op 10 maart was er een betoging van werknemers van IVAGO die eindigde op het stadhuis. Werden er toen geen oplossingen geboden?

“Wel, we hebben toen duidelijk gemaakt dat deze problemen zich stelden. We hoopten op een ontvangst van de burgemeester. Die was toen met vakantie. Tine Heyse, voorzitter van IVAGO en Schepen van Milieu (voor Groen!), heeft ons toen ontvangen. Er zou een plan van aanpak komen. Vandaag moeten we in de feiten vaststellen dat er weinig veranderd is. Het gedrag van een aantal managers ten aanzien van werknemers is dikwijls nog steeds ongepast, looncorrecties waren niet correct en er zijn nog steeds foute uitbetalingen,… We zijn niet tevreden over de aanpak van de Stad Gent, die 50% van de aandelen van deze intercommunale bezit.”

Wat is uw reactie op de aanpak van Burgemeester Daniel Termont (Sp.a) de afgelopen dagen?

“Wij vinden het schandalig dat de burgermeester werknemers opvordert. Het is een aanval op deze staking. Hij probeert de staking te breken. We begrijpen dat er overlast is ten gevolge van onze acties, maar de volksgezondheid lijkt ons niet bedreigd. Bovendien staken we voor de inwoners van Gent. Want een goede huisvuilophaling en -verwerking moet een garantie zijn voor iedereen. Dit staat nog meer onder druk door de dreiging van een verdergaande privatisering.”

Wat kunnen jullie op dat vlak verwachten?

“We leven in onzekerheid. Indien er een verdergaande privatisering komt, zullen onze arbeidsomstandigheden verder worden aangetast. Nu wordt reeds meer via interimarbeid gewerkt om te vermijden dat er mensen statutair worden aangenomen. Wat zal het zijn als we volledig overgeleverd worden aan privébedrijven die winstmaximalisatie nastreven? Het management bestaat vandaag al uit privéspelers: ECOV (die de andere 50% van de aandelen bezit) stelt het management aan. Zij strijken vandaag al heel wat winst op: zowel als aandeelhouder via aandelen, als via extra’s voor het management (ter waarde van 400.000 euro afgelopen jaar). Winst maken op de afvalophaling en -verwerking gaat samen met een steeds hoger kost en een beperkte dienstverlening voor de inwoners. Zij betalen dubbel: via belastingen én via de aankoop van vuilniszakken of het gebruik van een containerpark (nu reeds na 10 beurten).”

Wat willen jullie bereiken?

“Aanstaande maandag wordt het overleg hervat. We hopen dat de directie en de stad tegemoet komen aan onze eisen. Er moeten genoeg arbeidskrachten zijn voor het gevraagde werk, we willen correcte betalingen en een respectvolle behandeling van elke werknemer, we vinden dat huisvuilophaling en -verwerking publieke opdrachten zijn en ten slotte willen we het dreigend ontslag van onze collega betwisten. We staan hier sterk als gemeenschappelijk vakbondsfront, met de steun van de werknemers en met heel wat solidariteit van inwoners. We gaan ervoor!”

Succes en solidariteit met alle werknemers!

? Facebook groep ‘Solidair met de Ivago-werknemers’