Sinds het opbreken van de onderhandelingen in augustus stierven meer dan 1.000 Nepalezen bij confrontaties tussen het leger en de Maoïstische rebellen. De zwakke heersende monarchie treedt repressief op tegen de bevolking van het verarmde en hoofdzakelijk agrarische land met 25 miljoen inwoners. Onder het kapitalisme is dit mooie deel van de planeet een sociale nachtmerrie voor de arbeiders en boeren.
Hugh Caffrey
Nepal heeft een lange geschiedenis van dictaturen, van het oprichten van het land in 1768 tot 1990, met daartussen één jaar (1959) dat er meerdere partijen aan de macht waren waarna de monarchie opnieuw de touwtjes in handen nam. Nepal bevindt zich tussen China en India en is bijgevolg van strategisch belang voor beide landen en voor het VS-imperialisme.
De koning is een militaire dictator die zich verschuilt achter een zwak parlement. De degeneratie van de heersende klasse rond de koning wordt duidelijk door de aanhoudende corruptie-schandalen, de liederlijke levensstijl van zijn zoon en de moord op een groot deel van de koninklijke familie in 2001 door de kroonprins die in een toestand van dronkenschap, aangevuld met de nodige drugs, was beginnen schieten.
De sociale basis voor de toplaag van parasieten is erg beperkt, dat blijkt o.a. uit de beperkte steun voor de koningsgezinde partijen in het parlement. De economie is sterk afhankelijk van hulp na een catastrofaal neo-liberaal beleid begin jaren ’90. De Indische en Britse regering, en meer en meer de VS, steunen het monarchistisch regime ondanks de duizenden doden sinds 1996.
Maoïstische aanvallen
De heersende klasse heeft steeds gewerkt via het koningshuis. Massale protesten in de jaren ’80 dwongen de heersende klasse om democratische hervormingen door te voeren in 1990. Maar voor de zwakke heersende klasse gingen zelfs beperkte democratische rechten te ver. De opeenvolgende regeringen legden een neo-liberaal beleid op, wat leidde tot enorme woede onder de bevolking en de verkiezing van een regering onder leiding van de ‘Communistische’ Partij (CP) in 1994-95.
Het huidige conflict begon in 1996. Een afsplitsing van de CP verklaarde dat het een Maoïstische Volksoorlog zou voeren. De heersende klasse herstelde in dezelfde periode het monarchistisch bewind. De koning benoemt en ontslaat marionettenregeringen naargelang het hem uitkomt en ondanks het feit dat de officiële CP recent de grootste partij werd in het parlement.
Na 11 september 2001 bestempelde de koning de rebellen als "terroristen". De VS-regering kwam hem prompt te hulp. De regering-Bush nam recent Maoïstische bezitting in beslag en heeft haar militaire steun aan Nepal verhoogd, o.a. door het sturen van 10.000 M16 geweren. De regering-Blair schaart zich achter het VS-imperialisme.
De Maoïsten controleren tussen 40% en 80% van de landelijke gebieden. In 2003 kwam er een staakt-het-vuren toen de monarchisten vreesden dat de hoofdstad Katmandoe ook zou vallen.
Regelmatig zijn er sterk bewapende aanvallen op de regeringstroepen, waarbij de rebellen "meer van hetzelfde" beloven voor de Amerikanen die er zijn als onderdeel van de VS-interventie. De rebellen kunnen rekenen op zo’n 3.000 tot 4.000 strijdkrachten van de harde kern en zo’n 12.000 militie-leden.
De politie is uit de landelijke regio’s (de meerderheid van Nepal) verdreven en het leger slaagt er niet in om de rebellen te verslaan. De diepe sociale crisis leidt er bovendien toe dat de Maoïsten steun krijgen van de bevolking.
De eisen van de rebellen omvatten o.a.: "Het herverdelen van het land, een minimumloon en gratis gezondheidszorg". Verder eisen ze ook een "verbod op vreemde cultuur" – waarmee ze zich richten tegen aangebrande films, video’s, tijdschriften.
De guerilla eist de afschaffing van de monarchie. Hetgeen ze voorstellen varieert van een orgaan dat een nieuwe grondwet moet opmaken tot een "niet-revolutionaire" wetgevende vergadering. Ze stellen dit voor als een stap in de richting van een "volksrepubliek" naar het model van China.
Dat programma is echter in tegenspraak met een aantal uitspraken in 2003. Tijdens het staakt-het-vuren "bezocht Dr Baburam Bhattarai, de voornaamste Maoïstische ideoloog, zelfs de kapitalisten van de Nepalese Handels- en Industriekamer om hen ervan te verzekeren dat zijn groep de markt-economie steunt". (BBC Nieuws van 20 september 2003)
Bovendien werd vanuit de guerilla opgeroepen tot de vorming van een anti-monarchistische alliantie met pro-kapitalistische krachten en reformistische partijen op wie ze recent nog geschoten hebben.
Algemene staking
Welke toekomst is er dan voor Nepal? De enorme militaire steun van het VS-imperialisme aan de monarchie kan een leiden tot een tijdelijke nederlaag van de rebellen. Het is niet uitgesloten dat er onderhandelingen komen en een vredesakkoord. Maar het kapitalisme is niet in staat om de fundamentele problemen op te lossen.
Maoïsme – Stalinisme met Chinese kenmerken
De term ‘Maoïsme’ komt van het regime van Mao Zedong die in China na de revolutie van 1949 aan de macht kwam na een lange boerenguerilla geleid door de Communistische partij. De Chinese revolutie leidde tot een aantal boerenguerilla’s in andere landen als onderdeel van nationale bevrijdingsstrijd in koloniale landen.
De revolutie zorgde voor een nederlaag van de kapitalisten en grootgrondbezitters. Met de steun van de Sovjetunie werd een Chinese versie van het stalinisme ingevoerd, een geplande economie zonder arbeidersdemocratie.
Het Chinese stalinisme slaagde er niet in om een echt socialistisch regime te vestigen. In de jaren ’80 zorgde het gebrek aan arbeidersdemocratie in het Oostblok voor stagnatie en de val van de regimes met de herinvoering van het kapitalisme.
De Chinese stalinisten probeerden hierop een uitweg te vinden door zelf het kapitalistisch herstel te organiseren onder de noemer "socialisme met Chinese kenmerken".
De Maoïsten hebben terrein gewonnen door het ontbreken van een echte arbeidersbeweging. De parlementaire ‘communisten’, de UML, hebben een programma van hervormingen, maar binnen het kapitalisme.
Een economische groei op basis van buitenlandse investeringen en export is erg onwaarschijnlijk in het kader van de huidige wereldwijde economische conjunctuur. De toevoer van Amerikaanse wapens om de oorlog te laten escaleren maakt een vredesakkoord bovendien meer en meer onwaarschijnlijk.
Maar de enorme potentiële macht van de bevolking om hun stempel te drukken op de ontwikkelingen in het land is erg duidelijk. In augustus was er een algemene staking van drie dagen, waartoe werd opgeroepen door de Maoïsten, die ertoe leidde dat het land plat lag. Het waren ook de massale protesten die zorgden voor beperkte democratische hervormingen in 1990.
Die kracht, gewapend met een duidelijke arbeidersleiding met een revolutionair socialistisch programma zou de oude feodale en kapitalistische heersers kunnen omverwerpen, het imperialisme de deur wijzen en beginnen met de opbouw van het land in samenwerking met arbeidersregeringen die in de regio zouden moeten gevormd worden, zeker in India en China.
Zoniet dreigt er een uitbreiding van het conflict, waarbij mogelijk ook buurland Bhutan zal betrokken raken op basis van de vluchtelingen, of waarbij een aantal Chinese en Indische provincies zouden betrokken raken.
De enorme taak voor de massa’s van Nepal, en in het bijzonder de arbeiders, is om zichzelf te bevrijden doorheen hun eigen acties en organisaties. Een eerste stap zou bestaan uit het opzetten van een echte socialistische organisaties, zonder Maoïsme of reformisme.
Zo’n organisatie zou uitleggen dat het Nepalese kapitalisme enkel kan bestaan op basis van repressie en dictatuur – parlementaire democratie is er een tijdelijk gevolg van druk vanuit de bevolking, de omvang en duur ervan zijn echter afhankelijk van de krachtsverhoudingen tussen de verschillende klassen.
Het kapitalisme kan Nepal niet ontwikkelen. Echte landhervormingen kunnen enkel doorgevoerd worden door een regering van arbeiders, kleine boeren en landarbeiders. De boerenguerilla kan hoogstens een ondersteuning vormen van de stedelijke arbeidersstrijd. Onder het vaandel van het Maoïsme zal het alleszins nergens toe leiden. De guerilla op zich zal immers niet leiden tot arbeidersdemocratie.
De enige weg vooruit voor de massa’s is een socialistische revolutie, als onderdeel van de internationale revolutie. Enkel de arbeidersklasse, met een massale revolutionaire partij die bewust is van haar taken, kan het feodalisme en kapitalisme omverwerpen en beginnen met de socialistische omvorming van de regio.
Een socialistisch programma in Nepal zou o.a. volgende eisen moeten bevatten:
- Afschaffing van de monarchie
- Het imperialisme uit Nepal
- Volledige democratische rechten
- Een revolutionaire arbeidersregering in samenwerking met kleine boeren en landarbeiders op basis van een socialistisch beleid
- Het tenietdoen van de privatiseringen door deze bedrijven onder publiek bezit met arbeiderscontrole en arbeidersbeheer te brengen.
- Nationalisatie van de grote bedrijven en banken onder democratische arbeiderscontrole en arbeidersbeheer
- Een socialistische federatie van de regio