Category: Dossier

Verklaring van International Socialist Alternative

Er dreigt een groot gewapend conflict in Europa nu het Kremlin overgaat tot grootschalige aanvallen op Oekraïne.

ISA betuigt haar volledige solidariteit met het volk van Oekraïne, dat al lijdt onder uitbuiting, onderdrukking, corruptie en toenemende armoede, en nu geconfronteerd wordt met de verschrikking van oorlog en bloedvergieten.

Terwijl Russische troepen en tanks de grens met Oekraïne zijn overgestoken, zijn de eerste mensen al gedood. Raketaanvallen hebben militaire bases en vliegvelden getroffen, ook in Kiev. Er zijn al berichten over beschietingen in woonwijken van Kharkiv, de tweede grootste stad van Oekraïne in het noordoosten van het land.

De Russische troepen moeten onmiddellijk uit Oekraïne worden teruggetrokken.

De erkenning van de Volksrepublieken Loegansk en Donetsk door de Russische Doema en de daaropvolgende goedkeuring van deze erkenning door Poetin, gevolgd door het verzoek van beide republieken om Russische bijstand, vormden het onmiddellijke voorwendsel voor de invasie. De vijandelijkheden hebben een nieuw en huiveringwekkend hoogtepunt bereikt na weken van escalerend wapengekletter tussen Rusland aan de ene kant en de NAVO en de VS aan de andere kant.

Hierdoor dreigt een groot gewapend conflict in Europa. Het conflict is nauw verbonden met de vele geopolitieke tegenstellingen in dit nieuwe tijdperk van wanorde. Socialisten moeten wereldwijd hun inspanningen opvoeren en zich voorbereiden om stelling te nemen tegen imperialistische oorlogen en voor het internationalisme van de arbeidersklasse. We staan voor principieel verzet tegen alle vormen van imperialisme.

Imperialistische belangen

Rusland beweert dat zijn veiligheid wordt bedreigd door de oostwaartse uitbreiding van de NAVO met wapens en troepen langs zijn grenzen. Maar nu beweert president Poetin dat de Russische aanval tot doel heeft Oekraïne te “demilitariseren” en “denazificeren”. Zijn aanvallen zullen het Oekraïense volk echter alleen maar bozer maken. Velen zullen de wapens opnemen om zich tegen de Russische troepen te verzetten.

Poetin heeft zijn aanval gerechtvaardigd door te beweren dat de onafhankelijkheid van Oekraïne slechts een gevolg is van de Russische Revolutie en de politiek van de bolsjewieken om onderdrukte naties het recht op zelfbeschikking te geven, een politiek waartegen Stalin en het bureaucratische regime waaruit Poetin zelf is voortgekomen, zich verzetten. Dit is een belangrijke les. Onafhankelijkheid kan niet worden bereikt door een beroep te doen op de NAVO of de EU, maar alleen in een gezamenlijke strijd tegen de nieuwe tsaar en zijn oorlog.

De bevolking die het meest te lijden zal hebben van een oorlog, zij die hun leven riskeren, het leven van hun zonen en dochters, moeders en vaders, hun huizen en inkomens – de mensen uit de arbeidersklasse die in Oekraïne wonen – zijn gereduceerd tot toeschouwers wier lot wordt bepaald door krachten die buiten hun macht liggen.

De huidige Oekraïense leiders, het kapitalistische establishment, wier enige zorg altijd de verdediging van de belangen van de oligarchen is geweest en die het land sinds zijn onafhankelijkheid van crisis naar crisis hebben geloodst, hebben zichzelf in het vorige decennium aan het westen verkocht. Op die manier hoopten zij bescherming van de NAVO te krijgen en economisch voordeel te behalen door dichter bij Europa te komen. Zij hebben op alle fronten gefaald: het gemiddelde gezinsinkomen ligt nu 20% onder het niveau van 2013 en de bescherming door de NAVO zal niet afhangen van het belang van het Oekraïense volk, maar van de economische en geopolitieke belangen van de VS en de NAVO-bondgenoten.

Ook de economische schokken van de oorlog zullen in de hele wereld voelbaar zijn. Nu al reageren de beurzen: de Russische markt daalde met 40% voordat hij werd opgeschort. De energieprijzen en de voedselprijzen zullen escaleren, waardoor de toch al sterke inflatiedruk in de wereldeconomie nog zal toenemen. En toekomstige generaties in Oekraïne en Rusland, die nu al leven met lage inkomens en slechte gezondheidszorg, zullen de kosten van de oorlog moeten betalen.

Deze oorlog heeft de vingerafdrukken van het conflict tussen de VS en China om de wereldheerschappij. De regering Biden verklaarde openlijk dat China haar “voornaamste concurrent” is en Rusland “de gevaarlijkste”. Binnen de NAVO zet de VS zijn Europese bondgenoten al jaren onder druk om hun oorlogsbudgetten te verhogen. Oorlog is de voortzetting van politiek met andere middelen. Eén van de huidige motieven van de VS is het versterken van de banden tussen het Amerikaanse en het Europese imperialisme als voorwendsel voor toekomstige conflicten met China. Dit alles gaat momenteel ten koste van het Oekraïense volk.

De NAVO heeft haar aanwezigheid in Oost-Europa opgevoerd en heeft nu bases in Polen, Roemenië en de drie Baltische staten, die allen aan de voormalige Sovjet-Unie grenzen. De NAVO-landen hebben Oekraïne tot de tanden bewapend. Biden en zijn oorlogszuchtige bondgenoten roepen al wekenlang dat een oorlog op til is en voorspelden tal van ‘false flag’-operaties van de Russen als voorwendsel om binnen te vallen. Ze hebben daarmee bijgedragen aan een zichzelf vervullende profetie. Ongeacht de mate van directe betrokkenheid van de NAVO bij de oorlog die zich ontvouwt, is het westerse imperialisme medeverantwoordelijk voor het aanwakkeren van een conflict waarbij gezinnen uit de arbeidersklasse zullen rouwen om hun omgekomen familieleden en de zwaarste prijs betalen voor de oorlogsinspanningen en de economische gevolgen daarvan.

Zwak Russisch imperialisme in het offensief

Het Russische imperialisme heeft berekend dat nu het moment is aangebroken om een beslissende stap te zetten om zijn belangen te verdedigen. Het VS-imperialisme is verzwakt, de Europese Unie worstelt met interne verdeeldheid en China wordt de grootste zorg van de VS bij de herschikking van de wereldorde. Poetin schendt het recht op zelfbeschikking van de Oekraïners, hij beschouwt Oekraïne als een integraal deel van Rusland, vergelijkbaar met Xi’s aanspraken op Taiwan.

Het belang van wat in Oekraïne gebeurt, reikt veel verder dan de grenzen van Oekraïne. Economische crisis, golven van reactionair nationalisme en mogelijk miljoenen vluchtelingen zullen meer wereldwijde crises veroorzaken, net nu het leek dat de pandemie een nieuwe, beter beheersbare fase inging.

Hoewel het regime autoritair is, moet het er toch rekening mee houden of de Russen een oorlog om Oekraïne zullen aanvaarden. 2022 is niet 2014, toen een massale patriottische golf de overname van de Krim begeleidde. De meeste Russen zijn niet te vinden voor een oorlog tegen Oekraïne, maar worstelen met een lagere levensstandaard, escalerende inflatie en, tijdens de pandemie, meer dan een miljoen ‘extra doden’. Volgens een opiniepeiling (23/02/2022) is 40% van de Russische bevolking, vooral de jongeren en de stedelijke bevolking, tegen de erkenning van de republieken, die als voorwendsel is gebruikt om de oorlog te beginnen.

Rusland is een militaire reus, maar zijn economie is slechts ongeveer 6% van de economieën van de NAVO samen. Zijn BBP is kleiner dan dat van Italië. Zware sancties en een oorlogsinspanning kunnen de economie zeer veel schade toebrengen en in combinatie met Russische oorlogsslachtoffers het groeiende wantrouwen in alles wat de regering zegt, nog verder verdiepen. Poetin mag dan blij zijn dat hij de steun heeft van Beijing, maar als een langdurige oorlog de economische middelen opslokt, zou hij Xi wel eens moeten vragen om hem uit de brand te helpen.

Het zijn de arbeidersklasse en de armen die betalen. De 500 grootste oligarchen in Rusland zagen hun rijkdom tijdens de pandemie met 45% toenemen tot 640 miljard dollar. Voor hen zal het verschil van een paar miljard dollar op bevroren bankrekeningen geen groot verschil maken.

Deze oorlog heeft weinig of niets te maken met de bescherming van één van de betrokken bevolkingsgroepen. De NAVO had en heeft geen problemen met dictators wanneer het hun uitkomt, en Poetin steunt de meest rechtse partijen in Europa – tot zover het “antifascisme” of het “verdedigen van democratische rechten”. Oorlog zal verschrikkelijk menselijk lijden betekenen, zal worden betaald in levens die zullen worden verspild, economische ontberingen, meer vluchtelingen en zal geen van de bestaande problemen en inter-imperialistische spanningen oplossen. Ondanks beweringen van het tegendeel is de oorlog niet in het belang van de arbeidersklasse en de gewone bevolking in de betrokken landen.

We kunnen op geen enkele van de betrokken imperialistische machten of oorlogsmachines vertrouwen om vrede, laat staan welvaart te creëren. Jarenlang heeft Oekraïne om echte hulp van de NAVO en het Westen gevraagd, zonder dit te krijgen. We moeten geen vertrouwen hebben in deze imperialistische instanties. Elke ‘diplomatieke oplossing’ die tussen hen wordt overeengekomen, zou aanvankelijk door de mensen overal ter wereld worden toegejuicht, maar zal uiteindelijk ten koste gaan van de gewone mensen en slechts de weg bereiden voor verdere spanningen en confrontaties. Deze machten zijn niet in staat gebleken de gezondheids- en klimaatcrisis waarvoor zij verantwoordelijk zijn aan te pakken, zijn niet bereid de stijgende kosten van levensonderhoud voor gewone mensen te bestrijden en nu zal hun oorlog de zaken nog erger maken.

De enige kracht die in staat is om oorlog en vernietiging te stoppen, is de verenigde arbeidersklasse. ISA roept de arbeidersbeweging wereldwijd op om een massale internationale mobilisatie tegen oorlog en imperialisme op gang te brengen, inclusief weigering van de productie en het transport van wapens en inclusief stakingen, terwijl ook sociale eisen naar voren worden gebracht die een echte uitweg kunnen bieden voor de meerderheid. Dit zou een verenigde actie kunnen inhouden van de werknemers van multinationale ondernemingen die in verschillende rechtstreeks betrokken landen werkzaam zijn.

Dit zal geen gemakkelijke kwestie zijn. We zullen het moeten opnemen tegen massale propagandamachines aan alle kanten, en het zal tijd en helaas lijden kosten, voordat de omstandigheden de propaganda zullen ontmaskeren en de echte problemen naar voren brengen. Oorlog is echter de vroedvrouw van de revolutie, zij legt de tegenstellingen op de meest zichtbare en tastbare manier bloot. Tijdige en moedige initiatieven in de beginfase van oorlogen zijn van doorslaggevend belang om de aard en het programma te bepalen wanneer een beweging aan kracht wint.

Deze oorlog is niet in het belang van arbeiders en jongeren, waar ze ook wonen. Het gaat om geopolitieke en economische imperialistische ambities. ISA zal zich verzetten tegen de oorlog waar we ook actief zijn, in Rusland, de VS, Oekraïne en elders. In het bijzonder staan we achter de jongeren en arbeiders in Rusland in hun oproepen om de oorlog te bestrijden door een anti-oorlogsbeweging op te bouwen in de werkplaatsen en universiteiten, voor solidariteit tegen de oorlogsstokers, en voor een oorlog tegen armoede, en niet tegen andere volkeren.

Wij zeggen:

• Neen tegen oorlog in Oekraïne! Voor het recht van de Oekraïners om over hun eigen toekomst te beslissen, inclusief het recht op zelfbeschikking voor minderheden!
• Voor de terugkeer van de Russische troepen naar de kazernes in Rusland en de terugtrekking van alle NAVO-troepen uit Oost-Europa.
• Geen vertrouwen in gelijk welke van de betrokken ‘vredeshandhavende’ imperialistische troepen
• Geen illusies in diplomatie van de oorlogszuchtigen. Bouw een massale beweging tegen oorlog en imperialisme die de werkenden en jongeren over de grenzen heen met elkaar verbindt
• De werkende klasse heeft nood aan een internationalistisch socialistisch alternatief voor kapitalistische conflicten die leiden tot oorlog en vernietiging

President Poetin kondigde aan dat Rusland de onafhankelijkheid van de twee betwiste regio’s in Oekraïne – Donetsk en Loehansk – zal erkennen. Hij heeft de Russische troepen opgedragen als ‘vredeshandhavers’ op te treden. Dit is een nieuwe, uiterst gevaarlijke fase in wat wel eens de ergste oorlog in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog kan worden.

Analyse door Sotsialisticheskaya Alternativa (ISA in Rusland)

De oorlogstrom weerklinkt nu al meer dan drie maanden steeds luider. Westerse mogendheden kondigden aan dat de Russische bezetting van Oekraïne op 16 februari om 3 uur plaatselijke tijd zou beginnen. Naarmate de deadline naderde, werd steeds meer nadruk op het gevaar gelegd en ontstond er een zekere mate van paniek in Oekraïne. De regering kondigde de mobilisatie van troepen en reservisten aan. Luchtvaartmaatschappijen staakten hun vluchten, terwijl de prijs voor zitplaatsen op de nog actieve vluchten vervijfvoudigden – oorlog is immers altijd winstgevend voor sommigen! Veertig landen kondigden aan dat zij gezinnen van diplomaten uit Kiev zouden evacueren, sommige naar de West-Oekraïense stad Lviv. Twintig gecharterde vluchten werden georganiseerd om VIP’s, oligarchen en hun gezinnen te laten vluchten, terwijl militaire hulp en materieel Oekraïne binnenstroomden.

Ondertussen werd de bevolking gevraagd “niet te panikeren”!

Toen de deadline verstreek, merkte een Russische krant cynisch op: “de oorlog is uitgesteld.” Veel Oekraïners slaakten ongetwijfeld een zucht van opluchting toen ze woensdag wakker werden. Woordvoerster Maria Zakharova van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de Amerikaanse beweringen over een op handen zijnde aanval ‘beschamend’. Ze vroeg de media haar te informeren over toekomstige data van een Russische aanval op Oekraïne, zodat ze haar vakantie kon plannen. Het Kremlin sprak op 16 februari over het verslaan van “de opgeklopte berichten die wereldwijd verspreid worden en niets anders zijn dan een ongekende informatiecampagne om de spanningen in Europa te provoceren en op te drijven.3

Toch bleven de spanningen escaleren. Het Witte Huis beweerde dat de invasie van Oekraïne op handen was. Boris Johnson verklaarde dat het Kremlin het hele land zou overnemen, en de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss stelde dat Rusland Oost-Europa zal overnemen.

Het Kremlin sprak deze beweringen tegen en ontkende dat het plannen heeft om binnen te vallen. Het Russische ministerie van Defensie verspreidde video’s waarop te zien was hoe troepen en uitrusting terugkeerden naar de kazernes. Maar in plaats van de Russische troepen terug te sturen naar Wit-Rusland “voor gezamenlijke oefeningen”, werd aangekondigd dat zij voorgoed zouden blijven. Het Russische wapengekletter ging door met nieuwe oorlogsspelletjes in het weekeinde waarbij hypersonische ballistische raketten werden getest.

Gevechten nemen toe in Oost-Oekraïne

In het weekend deden zich verontrustende nieuwe tekenen voor. Vrijdagochtend begon met artillerie-uitwisselingen langs de grens tussen het door Kiev gecontroleerde gebied en de betwiste Oost-Oekraïense republieken – Donetsk en Loehansk (DNR/LNR). Zoals lokale bewoners aangeven, was dit niet echt nieuw aangezien de oorlog al 8 jaar aan de gang is, waarbij meer dan 14.000 mensen om het leven zijn gekomen, maar dit was een dramatische toename. Waarnemers van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) melden dat ze op meer dan 30 plaatsen plaatsvonden. Later op de dag werd de jeep van het hoofd van de politie van Donetsk voor zijn kantoor opgeblazen, hoewel een plaatselijke inwoner opmerkte dat hij nog nooit zulke hoge officieren in zo’n goedkope auto had zien rijden.

Op maandag vond een duidelijk geënsceneerde televisiebijeenkomst van de Russische Veiligheidsraad plaats. De ene na de andere hooggeplaatste riep op tot de erkenning van de twee betwiste republieken Donetsk en Loehansk. Toen de procureur-generaal zijn boekje te buiten ging door te zeggen dat hij de oproep tot toetreding van de DNR/LNR tot de Russische Federatie steunt, werd hij gecorrigeerd door Poetin, die zei dat daarover niet wordt gesproken: het gaat enkel om de erkenning van de onafhankelijkheid van de twee republieken.

Later op de avond verscheen Poetin op de televisie om “de natie toe te spreken.” In een half uur durende excursie door de geschiedenis, die terugging tot de 9e eeuw, legde hij uit hoe Oekraïne een deel van Rusland was. In een belangrijk deel van zijn toespraak viel hij Lenin en de bolsjewieken aan, omdat zij volgens Poetin “het moderne Oekraïne hebben gecreëerd, op basis van zeer wrede methoden ten opzichte van Rusland zelf door afscheiding, door een deel van zijn historische grondgebied weg te scheuren.” Volgens Poetin was het Stalin die Oekraïne terug met de Sovjet-Unie “verenigde aan de vooravond van en na de ‘Grote Patriottische Oorlog’ [Wereldoorlog Twee].” Vervolgens steunde hij de stalinistische benadering van de nationale kwestie na de revolutie, toen Stalin probeerde de Russische Socialistische Federatie op te zetten met Oekraïne als ondergeschikt deel van Rusland, in tegenstelling tot Lenins vorming van de USSR met Oekraïne als gelijkwaardige partner.

Vervolgens beschreef hij de golf van corruptie die Oekraïne in zijn greep had, het gebrek aan democratie en, wat hij omschreef als de door het Westen geïnspireerde staatsgreep die in 2014 de macht had gegrepen. Hij beklaagde zich erover dat de machthebbers intimidatie, echte terreur organiseerden tegen degenen die zich tegen deze “ongrondwettelijke acties” verzetten. Politici, journalisten, sociale activisten worden bespot en publiekelijk vernederd. Oekraïense steden worden getroffen door een golf van pogroms en geweld, een reeks openlijke en onbestrafte moorden. Velen die deze toespraak volgen, vroegen zich ongetwijfeld af of Poetin het niet over Rusland zelf had…

Tot slot kondigde hij aan dat Rusland nu officieel de onafhankelijkheid en soevereiniteit van de republieken Donetsk en Loehansk zal erkennen. Russische troepen zijn als ‘vredeshandhavers’ naar de twee republieken gestuurd. Binnen enkele uren werd al gemeld dat Russische tanks zich in Donetsk bevinden.

Dit is een uiterst gevaarlijke zet. Een “hooggeplaatste VS-diplomaat” suggereerde gisteren dat “Russische troepen die naar de Donbas-regio trekken niet nieuw zouden zijn.” Maar dit is opmerkelijk naïef. Het is nu al duidelijk dat er een conflict zal ontstaan over waar de grenzen van de ‘onafhankelijke republieken’ liggen.

De republieken Donetsk en Loehansk omvatten niet het geheel van de voormalige regio’s met dezelfde naam. Aanzienlijke delen van de regio blijven onder de controle van Kiev: in het geval van Donetsk meer dan 40% van de 4 miljoen inwoners en tweederde van het grondgebied. Leonid Kalasjnikov, een hooggeplaatst lid van de Russische Doema en van de ‘communistische’ partij, heeft de troepen opgeroepen om de twee regio’s in hun geheel over te nemen. Indien de rol van de “vredeshandhavers” erin bestaat de Oekraïense troepen aan de huidige frontlinie te confronteren om deze regio’s in hun geheel over te nemen, bestaat er een zeer reëel gevaar dat de oorlog op dramatische wijze uit de hand loopt.

Is er nog hoop voor diplomatie?

Na de Veiligheidsconferentie van München van dit weekend kunnen de diplomatieke onderhandelingen worden voortgezet, maar het is nu vrijwel zeker te laat om nog enig verschil te maken. De eerste reactie van Macron en Scholz op de aankondiging van Poetin was het uiten van teleurstelling, maar de hoop dat de onderhandelingen kunnen worden voortgezet.

Tijdens de conferentie in München uitte Zelenski zijn ongenoegen over de westerse passiviteit. De VS hebben vanaf het begin geprobeerd om samen met de EU één front te vormen tegen Rusland. Zij hebben de Duitse weerstand tegen de dreiging van sancties tegen de Nord Stream 2 pijplijn moeten overwinnen. Tijdens de conferentie prees de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken de Duitse minister van Buitenlandse Zaken en lid van de groene partij Annalena Baerbock voor haar gecoördineerde en complementaire optreden. Bondskanselier Scholz stelde dat Duitsland “vliegtuigen nodig heeft die vliegen, schepen die de zee op kunnen, soldaten die optimaal zijn uitgerust voor hun gevaarlijke taken – dat zijn dingen die een land van onze omvang, dat binnen Europa een zeer bijzondere verantwoordelijkheid draagt, zich moet kunnen veroorloven. Dat zijn we ook verplicht aan onze bondgenoten in de NAVO.” Achter de bloeddorstige toespraken van mensen als Johnson, viel Zelenski’s oproep voor ‘preventieve sancties’ tegen Rusland echter in dovemansoren.

Vervolgens verschoof de aandacht naar de Franse president Emmanuel Macron. Tijdens de Conferentie van München kondigde hij aan dat hij “persoonlijke garanties” van president Poetin had gekregen. Het is natuurlijk niet de eerste keer dat een wereldleider van een conferentie in München terugkeert met een dergelijke verzekering, zoals de voormalige Britse premier Neville Chamberlain in 1938 deed na een ontmoeting met Hitler. De Britse minister van Defensie sprak over de “zweem van München”, waarmee hij impliceerde dat het resultaat een herhaling was van de “verzoening” van voor WO II. Macron zwaaide in ieder geval niet met een stuk papier. Niettemin was de volgende geplande fase een terugkeer naar het “Normandische formaat” – onderhandelingen tussen Frankrijk, Duitsland, Oekraïne en Rusland over de uitvoering van Minsk 2 en de status van DNR/LNR. Als er nu ook maar de geringste kans is op een diplomatieke overeenkomst, dan zal het in deze richting gaan.

Het zal verre van gemakkelijk zijn om tot een akkoord te komen. Rusland zal de feitelijke bezetting van de twee republieken gebruiken om grote druk uit te oefenen op Kiev, zelfs indien het niet verder het land binnendringt. Zelenski zal echter onder enorme druk komen te staan om niet toe te geven. Maar alleen al het bestaan van de republieken DNR/LNR zal verhinderen dat Oekraïne ooit lid wordt van de NAVO of de EU: staten die hun eigen grenzen niet kunnen garanderen worden niet aanvaard.

Het lijden in Oost-Oekraïne

De inwoners van de republieken DNR/LNR worden momenteel het zwaarst getroffen door de crisis. In het weekend kondigden de pro-Russische krijgsheren aan dat zij hun strijdkrachten zouden mobiliseren en dat vrouwen, kinderen en bejaarden naar Rusland zouden worden geëvacueerd. Tienduizenden zijn ‘s nachts gevlucht, maar werden achtergelaten om in verouderde bussen te slapen bij temperaturen onder het vriespunt. Velen hebben het gevoel dat zij onnodig in paniek zijn gebracht – een moeder vertelde hoe zij was overgehaald om met haar kinderen te vertrekken, zonder zelfs tijd te hebben gehad om het haar man te vertellen.

Ondertussen zijn de Russische politici cynisch ongevoelig. Terwijl de Russische televisie verslag doet van de aankomst van busladingen vluchtelingenkinderen en oma’s in tranen uit Oost-Oekraïne, stellen parlementsleden voor dat ze worden ondergebracht in de flats van degenen die door Covid zijn omgekomen… Anderen stellen voor dat de ambtenaren hun 13e maandloon (een eindejaarsuitkering om de lage lonen te compenseren) inleveren om dit te betalen. Patiënten die herstellen van een ernstige ziekte worden het ziekenhuis uitgezet en studentenhotels worden overgenomen om vluchtelingen te huisvesten.

Uit vele berichten van binnen de republieken DNR/LNR blijkt dat er grote scepsis bestaat ten aanzien van de autoriteiten. Mensen die anoniem met de pers spreken, zeggen dat de aanvallen worden overdreven, klagen dat zij niet openlijk per telefoon kunnen spreken, wetende dat zij worden afgeluisterd. Zoals iemand opmerkte: “De welgestelden, de zakenlui, de bankiers en de bandieten – ze zijn allemaal gevlucht in 2014.” Anderen zeggen dat de oorlog wordt aangewakkerd door de politici.

Belangen van Oekraïense bevolking worden opgeofferd

Oekraïne zal waarschijnlijk nog maanden, zo niet jaren, last hebben van de gevolgen. Buitenlandse bedrijven zijn gevlucht en er is een uitstroom van kapitaal van 15 miljard dollar als gevolg van de verhoogde oorlogskoorts, een bedrag dat de net iets meer dan 2 miljard dollar aan financiële hulp die de VS en de EU de afgelopen week hebben toegezegd, in de schaduw stelt.

Dit kwam tot uiting in een toespraak van Zelenski tijdens de conferentie in München dit weekend. Hij sprak over Oekraïne als het “schild van Europa”, maar klaagde dat sinds 2014 zowel de NAVO als de EU geweigerd hebben Oekraïne als lid te aanvaarden. Hij waarschuwde dat het “Boedapest-formaat” [de overeenkomst uit 1994 waarbij Oekraïne kernwapens opgaf in ruil voor veiligheidsgaranties] het land had achtergelaten zonder wapens en zonder veiligheid. In dat geval, zei hij “zullen wij vrij zijn van onze verplichtingen.” Hij ging verder: “Als we elke dag te horen krijgen dat er morgen oorlog zal uitbreken, wat zal er dan in het land gebeuren behalve paniek? Wat zal er van onze economie terechtkomen? U zegt ons: voer hervormingen door, verbeter uw beheer, bestrijd de corruptie – en dan zullen wij u helpen. Maar aan onze grenzen zijn er 150.000 troepen. Misschien moet u daar eerst iets aan doen voordat u eist dat wij iets doen?”

Een nieuwe koude oorlog

De huidige situatie maakt deel uit van de zich ontwikkelende polarisatie en herschikking van de wereld tussen de imperialistische belangen van de VS en China. De NAVO heeft haar aanwezigheid in Oost-Europa opgevoerd en heeft nu bases in Polen, Roemenië en de drie Baltische staten, die allen aan de voormalige Sovjet-Unie grenzen. 12.000 NAVO-troepen ondersteunen het kwart miljoen lokale troepen in die landen. Sinds 2016 heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie militaire hulp ter waarde van 1,65 miljard dollar naar Oekraïne gestuurd, terwijl het Verenigd Koninkrijk sinds 2020 1,7 miljard dollar heeft gestuurd. Andere NAVO-mogendheden zoals Canada, Frankrijk en Turkije, evenals de Baltische staten, hebben ook geholpen, zij het op veel kleinere schaal. Tijdens de huidige spanningen heeft de NAVO snel meer eenheden en materieel naar Oekraïne en zijn buurlanden gestuurd. Dit is een reëel gevolg van het harde beleid van de regering-Biden, die China als de “voornaamste concurrent” en Rusland als “de gevaarlijkste” noemt.

De pogingen van Biden om Duitsland en Frankrijk ertoe te bewegen één front te vormen, druisen in tegen hun belangen. Niet in de laatste plaats zal een totale oorlog leiden tot een economische crisis en een massale vluchtelingenstroom. Duitsland is voor zijn energievoorziening afhankelijk van Rusland, met name voor gas, en sancties tegen Rusland zullen leiden tot energietekorten en een verdere prijsstijging voor de consumenten in de EU. Dit is een van de redenen waarom de VS druk uitoefenen op de EU om haar energieleveranciers te diversifiëren, zodat zij niet zo afhankelijk is van Rusland. Duitsland is onder druk gezet om zijn steun voor Nord Stream 2 in te trekken, dat wacht op de definitieve certificering om in bedrijf te worden genomen.

In deze context hebben de VS onverwacht hun steun ingetrokken voor de Oost-mediterrane pijpleiding, die de rechtstreekse doorvoer van energie van Israël en het Midden-Oosten naar Europa mogelijk zou hebben gemaakt. Het lijkt erop dat dit is gedaan om Turkije te paaien, aangezien Erdogan openlijk zijn steun heeft betuigd aan Oekraïne in deze crisis, en een achterdeur biedt om wapens over te brengen naar Kiev. In Kiev is er al een fabriek gereed om Turkse drones te bouwen.

Het Witte Huis roept al wekenlang dat een oorlog op til is en voorspelde tal van ‘false flag’-operaties van de Russen als voorwendsel om binnen te vallen. De militaire strategie van het Kremlin omvat het voeren van een “hybride oorlog”: het gecombineerde gebruik van elektronische oorlogsvoering, ontkenbare middelen (huurlingen), politieke inmenging en provocaties. Het staat hierin niet alleen. De VS, Britten, Fransen en andere imperialistische machten passen dergelijke methoden al lang toe. Hun gebruik in de duistere onderwereld maakt het echter moeilijk te analyseren wie, wanneer en waar wat exact heeft gedaan. De gevaarlijke mix van westerse oorlogszucht en Russische cyberoorlog heeft een situatie geschapen die binnenkort niet meer te beheersen zal zijn.

Russisch imperialisme

Ook het beleid van het Kremlin is de afgelopen tien jaar verhard. Wanneer het nu klaagt over de uitbreiding van de NAVO in Oost-Europa, vergeet het dat het in de eerste tien jaar van Poetins ambtsperiode “samenwerkte” met de NAVO, die zelfs toestemming kreeg om een luchtmachtbasis in Rusland te gebruiken als tussenstation naar Afghanistan. Toen Poetin voor het eerst werd verkozen, sprak hij zelfs over de mogelijkheid dat Rusland lid zou worden van de NAVO! In 2019 was het echter een directe concurrent. Na zijn positie in Syrië en Centraal-Afrika te hebben versterkt, heeft Rusland zijn invloed in Wit-Rusland en Kazachstan vergroot. Het meest verontrustend voor het VS-imperialisme is dat de Chinees-Russische samenwerking toeneemt. Tijdens de winterspelen in Beijing ondertekenden Xi en Poetin een nieuwe overeenkomst waarbij Rusland de energieleveringen aan China zal opvoeren in ruil voor gezamenlijk verzet tegen nieuwe ‘kleurenrevoluties’.

Indicatief voor de sfeer waarin het Kremlin nu zijn besluiten neemt, zijn de foto’s van Poetins lange tafelgesprekken, eerst met Macron, en later met minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en minister van Defensie Sergej Sjoigu aan het eind van een nog langere tafel! Sinds het begin van de pandemie is Poetin geïsoleerd van de samenleving en de adviezen die hij wel krijgt, zijn steeds onevenwichtiger. Lavrov legde tijdens zijn ontmoeting verantwoording af over de besprekingen met Macron en anderen. Zijn commentaar was dat er weliswaar geen vooruitgang was geboekt met betrekking tot de belangrijkste eisen van Rusland, waaronder het terugtrekken van de NAVO tot de grenzen van 1997, maar dat er interessante ontwikkelingen waren op andere gebieden. Lavrov zei dat er nog ruimte was voor diplomatie, maar als Poetin dat wilde, moest hij doorgaan met de erkenning van DNR/LNR.

Een formeel besluit om de twee republieken te erkennen is in de Doema aangenomen, op initiatief van de reactionaire communistische partij. Hoewel veel afgevaardigden van de regeringspartij voor de resolutie stemden, was het standpunt van het Kremlin om nota te nemen van het besluit met de suggestie dat de afgevaardigden van de Doema de publieke opinie weerspiegelden, maar dat het aan Poetin toekwam om te bepalen wanneer het voorstel echt zou ondertekend worden. Het ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde ook gekant te zijn tegen de onmiddellijke erkenning van de republieken.

Hoewel het regime autoritair is, moet het er toch rekening mee houden of de Russen een oorlog om Oekraïne zullen aanvaarden. 2022 is niet 2014, toen een massale patriottische golf de overname van de Krim begeleidde. De meeste Russen zijn niet te vinden voor een oorlog tegen Oekraïne, maar worstelen met een lagere levensstandaard, escalerende inflatie en, tijdens de pandemie, meer dan een miljoen ‘extra doden’. Het wantrouwen in alles wat de regering zegt, groeit. Er zijn berichten over verzet tegen een volledige invasie, zelfs binnen de gelederen van het leger en de speciale diensten.

Poetin mag dan blij zijn dat hij de steun heeft van Beijing, maar als een langdurige oorlog de economische middelen opslokt, zou hij Xi wel eens moeten vragen om hem uit de brand te helpen.

Een socialistisch standpunt

Deze situatie toont aan wat we dertig jaar geleden al zeiden, toen de Sovjet-Unie instortte: noch de economieën, noch de nationale en democratische rechten van de mensen in de regio zouden worden beschermd met het herstel van het kapitalisme.

Socialisten moeten geen partij kiezen tussen de verschillende imperialistische machten. Het is niet onze taak te oordelen over beweringen van de Russen dat het Oekraïense leger met de artilleriebeschietingen is begonnen, of van Kiev (herhaald door het Witte Huis) dat de strijdkrachten van de betwiste republieken verantwoordelijk waren, en dat het om door Rusland geïnspireerde “false flag”-operaties ging om een invasie te rechtvaardigen. Het is ook mogelijk dat de aanvallen niet door het Kremlin werden gesteund, maar door de reactionaire leiders van de twee republieken werden georganiseerd om Rusland tot een interventie te dwingen.

Belangrijk is echter het recht van Oekraïne om een onafhankelijke staat te zijn. ISA spreekt zich onvoorwaardelijk uit voor dat recht. Alle imperialistische troepen, zowel die van Rusland als die van de NAVO, moeten onmiddellijk worden teruggetrokken uit Oekraïne en Oost-Europa. Om de spanningen te verminderen, moeten de Russische troepen die momenteel langs de grens staan, naar hun kazernes terugkeren.

Sinds de ineenstorting van de Sovjet-Unie, toen Oekraïne onafhankelijk werd, hebben de heersende elite en de oligarchen die hen steunen het land verwikkeld in het conflict tussen de economische machten van de wereld. De natuurlijke grondstoffen van het land, de banken en de grote ondernemingen moeten uit de handen van de oligarchen en multinationals worden genomen en in handen van de overheid komen, onder democratische controle van de werknemers.

Tegelijkertijd moet Oekraïne de rechten van zijn eigen minderheden en regio’s eerbiedigen. Er moet aan herinnerd worden dat de regering na Maidan pogingen ondernam om de rechten inzake de Russische taal in te perken. Bovendien was er angst onder een deel van de bevolking voor toenemende invloed van extreemrechts. Het Russische regime speelde daarop in. De taalrechten moeten worden gerespecteerd. Als een minderheid of regio autonomie wil, of zich zelfs wil afscheiden, moet zij het recht hebben dat te doen. Maar elk besluit moet worden genomen zonder militaire aanwezigheid, en in democratische stemmingen, gecontroleerd door de plaatselijke bevolking.

We kunnen geen vertrouwen hebben in de imperialistische mogendheden. Het Westen heeft keer op keer – in Irak, Syrië, Servië, Libië en elders – laten zien dat het niet garant staat voor democratie of soevereiniteit. Het verdedigt de belangen van de kapitalistische klasse die het vertegenwoordigt. Ook Rusland is zeker geen ‘verdediger van het Slavische volk’ dat het beweert te zijn, het eigen optreden tegen de Russische bevolking zelf bewijst dat. De Russische staat handelt om de belangen van de Russische oligarchie te steunen, net zoals het Westen dat doet. De Russische ‘vredestroepen’ zijn niet in Oekraïne om “de vrede te bewaren” maar om de economische en politieke belangen van de Russische heersende elite te verdedigen.

Socialisten moeten hun stem verheffen en oproepen tot een massale anti-oorlogs- en anti-imperialistische beweging. Dit is misschien niet de gemakkelijkste taak, aangezien velen die tegen imperialistische aanvallen op landen als Irak waren nu verdeeld zijn. Sommigen steunen Rusland en China in hun verzet tegen het VS-imperialisme, anderen verzetten zich tegen de Russische agressie en geven hun volledige steun aan Oekraïne en zijn imperialistische geldschieters.

Als socialisten kunnen wij echter niet de ene of de andere imperialistische mogendheid steunen in hun gekibbel over het lot van Oekraïne. Het lot van Oekraïne als een onafhankelijk land zonder inmenging van buitenaf kan niet worden toevertrouwd aan de heersende elite van het westerse of Russische kapitaal. Alleen een verenigde strijd van de arbeidersklasse tegen alle oorlogszuchtigen kan een situatie creëren waarin Oekraïne werkelijk onafhankelijk is.

De Oekraïense arbeidersklasse moet hierbij een belangrijke rol spelen. Als zij zich zou organiseren om huizen en jobs te verdedigen tegen militaire aanvallen, als zij ervoor zou zorgen dat de strijd niet wordt afgeleid langs nationalistische of pro-kapitalistische lijnen door een verenigde strijd te voeren van alle arbeiders in Oekraïne, ongeacht nationaliteit of taal, zou zij een krachtige oproep tot solidariteit kunnen doen aan arbeiders in Rusland, Europa en de VS. Op die manier verenigd kunnen de arbeidersklasse en de jongeren een einde maken aan de nachtmerrie van de oorlog, het recht op zelfbeschikking garanderen en de weg openen naar een nieuwe, democratische en socialistische maatschappij.

Eenheid van werkende klasse in hele wereld essentieel om oorlogsdreiging te bestrijden

Dossier door Sotsialisticheskaya Alternativa (ISA in Rusland)

Er komen wereldwijd politieke en economische schokken nu het Amerikaanse en Chinese imperialisme overgaan van samenwerking naar openlijke concurrentie. Als deze krachten botsen, brengt dit in de hele wereld schokgolven teweeg. Het verandert de verhoudingen tussen de verschillende imperialistische machten, met een enorme ontwrichting. Het epicentrum van deze ontwrichting bevindt zich momenteel in Oekraïne.

Hoewel beide partijen beweren dat zij geen conflict willen, staan het Amerikaanse en Russische imperialisme tegenover elkaar en slaan ze zo hard op de oorlogstrom dat dit wel eens als gevolg kan hebben dat er effectief een oorlog van komt, een oorlog waarvan de potentiële omvang in Europa niet meer gezien is sinds de Tweede Wereldoorlog. Ondertussen wordt de Oekraïense bevolking behandeld als pionnen. Over hun lot wordt beslist door krachten die buiten hun macht liggen. Het zijn nochtans de arbeiders en armen van Oekraïne en de imperialistische landen die hun leven, huizen en bestaansmiddelen dreigen te verliezen als gevolg van deze onnodige oorlog.

International Socialist Alternative is volledig gekant tegen de plannen van de imperialistische aasgieren en roept op tot een massale anti-oorlogsbeweging, gebaseerd op solidariteit tussen de werkende klasse van Oekraïne, de VS en Rusland.

In Oekraïne zelf benadrukken de oorlogszuchtigen dat een invasie op handen is. Het voormalige hoofd van de speciale strijdkrachten van Oekraïne, Sergej Krivonos, beweerde op de nationale televise dat er plannen worden gemaakt om duizenden Russische parachutisten naar vliegvelden rond Kiev te vliegen om de stad in te nemen. Voormalig president Porosjenko rekent erop dat de aanval zal bestaan uit ‘Iskander’ ballistische raketten die vanuit zee en over de grens worden afgevuurd om belangrijke Oekraïense doelwitten te vernietigen. President Zelenski ziet de indringers met tanks door Charkov rijden. Ooggetuigen melden dat het aantal vluchten op Oekraïense vrachtluchthavens enorm toeneemt, terwijl in stadsparken vrijwilligerstroepen worden opgeleid om te vechten.

De laatste dagen, misschien om de bevolking te kalmeren, zijn er in Kiev nuchtere stemmen opgegaan. Na de in brede kring bekendgemaakte evacuatie van de gezinnen van Amerikaanse, Britse en Australische diplomaten uit Kiev, werd een spoedvergadering belegd van de Oekraïense Raad voor Nationale Veiligheid en Defensie. Tijdens de persconferentie verklaarde secretaris Aleksej Danilov: “We zien vandaag geen basis voor de bevestiging van een grootschalige invasie. Het is zelfs fysiek onmogelijk dat dit gebeurt… Vandaag kunnen we [aan de grenzen van Oekraïne] ongeveer 109.000 troepen zien. We zien ongeveer 10-11.000 zogenaamde konvooien, begeleidingstroepen. Als onze partners denken dat dit een grote toename van het aantal troepen is, is dit voor ons niets nieuws. Een toename van 2-3.000 is niet kritiek.”

Ook op ICTV zei de Oekraïense minister van Defensie Aleksej Reznikov: “Op dit moment is er nog geen enkele aanvalsmacht van de strijdkrachten van de Russische Federatie gevormd, wat bevestigt dat ze geen op handen zijnde aanval plannen.”

Hij vergeleek de situatie met die van april jongstleden en voegde eraan toe dat hij de suggestie dat op 20 februari een aanval zou plaatsvinden, niet hoog inschatte.

Nee tegen imperialistische interventie

Buitenlandse mogendheden blijven de gemoederen echter verhitten. Vanuit het westen vliegen de Baltische Staten, Groot-Brittannië, Canada en Turkije wapens en kleine troepencontingenten over voor ‘oefeningen’. Het Pentagon heeft volgens de New York Times plannen om tot 50.000 manschappen naar Oost-Europa te sturen, en vandaag wordt gemeld dat 8.500 manschappen in ‘verhoogde staat van paraatheid’ zijn gebracht.

In Rusland is het moeilijker om aan informatie te komen. Het is duidelijk dat er een aanzienlijke toename is van militaire activiteiten. Er wordt wapenarsenaal verplaatst, op 40 kilometer van de Oekraïense grens worden gezamenlijke Russisch-Wit-Russische oefeningen gehouden met gebruikmaking van echte artillerie. Er zijn marine-oefeningen aangekondigd met 140 schepen – in alle zeeën rond Rusland, van de Stille tot de Zwarte Zee. Schepen van de westerse mogendheden en van Rusland rukken op naar de Middellandse Zee en de Zwarte Zee.

Onderhandelingen in allerlei verschillende formaten gaan door, hoewel er tot nu toe nog geen doorbraak is bereikt.

Mogelijke scenario’s

Een volledige invasie van Oekraïne door Rusland is in deze situatie de minst waarschijnlijke optie. Dit weerhoudt westerse oorlogsstokers er niet van te praten alsof zo’n invasie al aanstaande is. Het Institute for the Study of War, dat zichzelf presenteert als een “onpartijdige onderzoeksorganisatie zonder winstoogmerk” en die zich inzet om de Verenigde Staten te helpen bij het bereiken van hun strategische doelstellingen, heeft zijn kaart van “Mogelijke plannen voor een volledige invasie van Oekraïne” wijd verspreid.

Volgens deze kaart zal Rusland aanvallen vanuit de Krim en de niet-erkende republieken Donetsk en Loegansk (DNR/LNR) om de Oekraïense strijdkrachten af te leiden. Gemechaniseerde troepen zullen dan vanuit het noordoosten binnendringen om Kiev, Dnipro en Kharkiv te omsingelen – drie steden met een gezamenlijke bevolking van meer dan 5 miljoen. Vervolgens zullen zeestrijdkrachten, of troepen die naar de Moldavische afgescheiden republiek Trans-Dnjestrië zijn gevlogen, vanuit het westen binnenvallen om Odessa en de Zwarte Zeekust te veroveren. Meer troepen zullen vanuit Wit-Rusland in het noorden binnenvallen en daarbij de radioactieve woestenij rond Tsjernobyl doorkruisen.

Als Rusland op deze manier zou binnenvallen, zouden de humanitaire kosten ondenkbaar zijn. Met een bevolking die tweemaal zo groot is als die van het voormalige Joegoslavië, dat in het begin van de jaren negentig door interetnische oorlogen uiteenviel en 140.000 doden en 4 miljoen vluchtelingen opleverde, zou een bezetting van Oekraïne honderdduizenden doden en vele miljoenen vluchtelingen tot gevolg kunnen hebben. Naar alle waarschijnlijkheid zou een dergelijk conflict ook de naburige Baltische staten en Polen meeslepen.

Is dit een waarschijnlijk scenario?

Gezien de onstabiliteit van de regio, met recente volksopstanden in Wit-Rusland en Kazachstan, oorlog in Nagorno-Karabach en massaprotesten in Rusland, Georgië en Armenië, het agressieve buitenlandse beleid van de regering-Biden en het autoritaire, expansionistische beleid van het Kremlin, valt niets uit te sluiten. Maar zoals Clausewitz al zei: “Oorlog is de verderzetting van politiek met andere middelen.” Wat de gebeurtenissen zal bepalen, is de uitkomst van de politieke strijd – tussen de imperialistische machten, maar ook binnen de betrokken landen.

Het conflict mag dan gaan over het lot van Oekraïne, maar het toont het toppunt van cynisme van de imperialistische mogendheden dat in de eerste week van de onderhandelingen, die van start gingen met Amerikaanse en Russische diplomaten in Genève, Oekraïne niet eens was uitgenodigd. Ondertussen zijn we aan de derde week van onderhandelingen, maar er is nog geen oplossing gevonden.

De Russische Federatie houdt vast aan wat zij haar rode lijnen noemt: De NAVO mag zich niet verder over Oost-Europa uitbreiden, Oekraïne en Georgië mogen nooit worden toegelaten, en NAVO-wapens mogen zich niet aan Russische grenzen bevinden.

De VS van hun kant houden arrogant vol dat elk land dat dat wil, kan toetreden. Sindsdien hebben verschillende NAVO-landen wapens naar Oekraïne gestuurd, terwijl de NAVO zelf extra schepen en gevechtsvliegtuigen naar Oost-Europa stuurt. Oekraïne wordt opgeofferd als het toneel van een proxy-oorlog tussen de imperialistische mogendheden.

Het hele proces gaat gepaard met gevaarlijk dreigementen. Het westerse imperialisme kent daarbij geen grenzen, wat trouw wordt gevolgd in de gevestigde media. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken merkte voor zijn ontmoeting met de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergei Lavrov op dat Rusland een “lange geschiedenis van agressief gedrag heeft. Dit omvatte een aanval op Georgië in 2008 en de annexatie van de Krim in 2014, en het trainen, bewapenen en leiden van een separatistische opstand in Oost-Oekraïne.”

Hij liet natuurlijk na te vermelden dat de VS in de afgelopen twee decennia Belgrado hebben gebombardeerd, Afghanistan en Irak zijn binnengevallen, talrijke interventies hebben uitgevoerd in Syrië, Libië, Jemen, en talrijke delen van Afrika.

Hoewel relatief bescheiden in vergelijking met de extreme propaganda tijdens de overname van de Krim acht jaar geleden, zijn er in de Russische media regelmatig berichten over provocaties die door Oekraïense troepen worden gepland tegen DNR/LNR. Traditiegetrouw is het de ‘Communistische’ Partij die het luidst zingt in het koor van de oorlogsstokers. Zij roept de Doema op om DNR/LNR officieel te erkennen. Zelfs de woordvoerder van het Kremlin waarschuwt dat dit zou worden gezien als de agressie waar het Westen voor waarschuwt. Biden zegt immers dat elke poging van Russische troepen om de grens over te steken zal worden gezien als “een invasie”. Door de goedkeuring van het voorstel te vertragen, suggereren pro-Kremlin figuren dat het hun Plan B ondermijnt – wat Plan A is zeggen ze niet, maar er wordt gesuggereerd dat dit de succesvolle afronding van de onderhandelingen betekent.

NAVO-expansie

Poetin verwijst vaak naar de belofte van het VS-imperialisme aan de voormalige Sovjetleider Michail Gorbatsjov in februari 1990, dat als het Sovjetleger zich uit Oost-Duitsland zou terugtrekken, en het de facto deel zou gaan uitmaken van de NAVO in het nieuwe verenigde Duitsland, de NAVO zich niet verder naar het oosten zou uitbreiden. Sindsdien is de NAVO met meer dan 800 km uitgebreid tot aan de grens tussen Rusland en de Baltische Staten. De enclave Kaliningrad, die deel uitmaakt van Rusland, wordt aan al haar landgrenzen omringd door NAVO-landen. In 2008 is de NAVO op de top van Boekarest overeengekomen een bondgenootschap aan te gaan met Georgië en Oekraïne, met het uiteindelijke doel hen te laten toetreden. Als zij toetreden, zou dat betekenen dat de NAVO-strijdkrachten zich zouden uitstrekken over meer dan 4000 kilometer van de grens met Rusland.

Bij de nu jaarlijks terugkerende ‘Defender Europe’-oefeningen waren in 2021 28.000 manschappen betrokken. Zij werden volgens het hoofd van het Amerikaanse leger in Europa en Afrika generaal Chris Cavoli gemobiliseerd “naar operationele gebieden in heel Europa, waaronder Duitsland, Polen, de Baltische staten, andere Oost-Europese naties, Scandinavische landen en Georgië.” Deze oefeningen zijn slechts een deel van de activiteiten van de westerse mogendheden in de regio. 5.000 manschappen, 32 schepen en 40 vliegtuigen namen afgelopen zomer deel aan de ‘Sea Breeze’-oefeningen in de Zwarte Zee.

Dit is een onderdeel van de voortdurende polarisatie tussen de verschillende imperialistische belangen. De regering-Biden ziet China zeker als de grootste concurrent van de VS en is vastbesloten allianties aan te gaan en zich voor te bereiden op een wereldwijde uitdaging. Tegelijkertijd noemt hij Rusland “de grootste bedreiging”, vanwege de manier waarop het zijn militaire macht gebruikt om de expansie van de belangen van de VS elders te dwarsbomen, en door te helpen verdeeldheid te zaaien tussen de bondgenoten van de VS. Rusland heeft de plannen van de VS om Assad in Syrië te verdrijven gedwarsboomd en is tussenbeide gekomen in Libië. De westerse belangen in de Centraal-Afrikaanse Republiek en Mali zijn teruggedrongen en vervangen door Russische huurlingen.

Europese Unie buitenspel gezet

Door deze gebeurtenissen hebben de VS hun betrekkingen met Europa opnieuw naar een lager plan getild. De oprichting van de AUKUS-alliantie en het plotselinge vertrek uit Afghanistan hadden, zoals een commentator opmerkte, bevestigd dat “de China-mensen in het Witte Huis de bus besturen. En zij zien de EU niet als een nuttige partner voor zaken die voor de VS van belang zijn.” De EU was ook niet uitgenodigd voor de besprekingen van vorige week, behalve als individuele leden van de NAVO.

Voor een deel weerspiegelt dit de verdeeldheid binnen de EU zelf. Het Kremlin probeert al jaren steun te krijgen van rechts-populistische krachten, met name in Italië, Frankrijk en Oostenrijk, terwijl na de crisis van 2014, toen Rusland de Krim veroverde en de DNR/LNR werden opgericht, Frankrijk en Duitsland de gelederen braken en probeerden de kwestie op te lossen in wat bekend werd als het Normandië-formaat, verantwoordelijk voor de besprekingen in Minsk. Ook Polen, dat reeds in conflict is met Brussel over de vraag of EU-wetten voorrang hebben op de Poolse grondwet, is ongelukkig dat de EU in dit conflict niet krachtdadig optreedt.

De VS willen een eensgezinde aanpak met de EU om sancties op te leggen. Er lijkt overeenstemming te zijn over sancties tegen leidende figuren in het Russische regime, waaronder nu mogelijk ook tegen Poetin zelf. Maar Frankrijk heeft net voor zes maanden het voorzitterschap van de EU overgenomen. Macron heeft expliciet verklaard dat sancties tegen Rusland niet werken, terwijl andere EU-leden het niet eens zijn over wat de sancties eigenlijk moeten inhouden. De sanctie die op brede steun lijkt te kunnen rekenen, is het afsluiten van de Russische economie van het SWIFT-bankinformatiesysteem.

Meer omstreden is het lot van de Nord Stream 2 pijpleiding. Verwacht wordt dat de productie van aardgas uit Groot-Brittannië, Nederland en Noorwegen de komende jaren zal dalen, juist op het moment dat de vraag naar aardgas naar verwachting zal stijgen, omdat het als een ‘schonere’ energiebron wordt beschouwd. Om dit probleem aan te pakken heeft Rusland de nieuwe Nord Stream 2 pijpleiding onder de Oostzee aangelegd, waardoor het gas rechtstreeks naar Duitsland kan gaan. Dit heeft als bijkomend voordeel dat Oekraïne zijn inkomsten uit de doorvoer van gas kwijtraakt.

De pijpleiding is eind december gevuld met het eerste gas en wacht nu op de definitieve certificering door de Duitse autoriteiten, zodat zij in gebruik kan worden genomen. Een kwart van de olie en meer dan 40% van het gas van de EU komt momenteel uit Rusland, en er wordt aangenomen dat Nord Stream 2 alleen al de capaciteit heeft om in een derde van de toekomstige gasbehoeften van de EU te voorzien. Sancties tegen Nord Stream 2 zouden een ernstige ondermijning van de economie betekenen, vooral nu de energieprijzen de pan uit rijzen.

Dit is de reden waarom de VS op weerstand is gestuit bij het blokkeren van Nord Stream 2. De pas gevormde Duitse coalitie is in haar eerste grote crisis over deze kwestie beland. Bondskanselier Olaf Scholz van de sociaaldemocratische partij verzet zich openlijk tegen sancties tegen Nord Stream 2, een weerspiegeling van de belangen van de Duitse zakenelite. Merkel steunde het project, en voormalig kanselier Gerhard Schröder is voorzitter van het aandeelhouderscomité van Nord Stream 2. Minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock, een lid van de Groenen, roept echter op tot sancties. Zij legt uit dat dit een “feministisch buitenlands beleid” is. Als het leidt tot sancties en oorlog zou dit nochtans een zware tegenslag zijn voor vrouwen in Oekraïne en Rusland.

Een andere speler in dit gevaarlijke oorlogsspel is Turkije, ook een NAVO-lid. Erdogan heeft gesuggereerd dat hij als gastheer kan optreden voor onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne, waarbij hij duidelijk de ironie miste toen hij Rusland bekritiseerde door te zeggen: “Je kunt dit soort dingen niet afhandelen door te zeggen ‘ik zal iets binnenvallen, ik zal het innemen’.”

Turkije en Rusland hebben een relatie die het best kan worden omschreven als coöperatieve rivaliteit, waarbij ze het soms eens zijn wanneer ze de VS bekritiseren, en dan weer in conflict zijn, zoals in Syrië. Na de recente oorlog in Nagorno-Karabach, toen Azerbeidzjan veel steun kreeg van Turkije, steunde Erdogan openlijk de claim van Kiev op de Krim. Een fabriek in de buurt van Kiev is begonnen met de productie van door Turkije ontworpen drones, die reeds zijn gebruikt in Oost-Oekraïne.

De betrekkingen tussen de VS en Turkije bevinden zich op een historisch dieptepunt. Erdogans aankoop van raketten uit Rusland in 2019 leidde tot sancties van de VS. Nu wil het land Amerikaanse gevechtsvliegtuigen kopen om zijn luchtmacht te moderniseren. Een deel van de Amerikaanse elite ziet Ankara nog steeds als een potentiële bondgenoot tegen Rusland. Het sluit de ogen voor het gevaar van een ineenstorting van de Turkse economie, de groei van het autoritarisme en eerdere meningsverschillen uit angst om de betrekkingen helemaal af te snijden en Turkije veel dichter bij de zich ontwikkelende as China-Rusland te laten.

De plannen van het Kremlin

Biden is zich ervan bewust dat de zich ontwikkelende koude oorlog het Kremlin naar alle waarschijnlijkheid dichter bij het Chinese regime zal brengen, en heeft er belang bij deze belangrijke militaire macht te verzwakken door het een bloedneus te bezorgen voordat een dergelijke unie te veel voet aan de grond krijgt. De beweringen van het Witte Huis dat dit ter ondersteuning is van zijn beleid van “collectieve wereldwijde actie ter bevordering van de democratie” zijn door de haast om de wrede acties van het Kazachse regime te steunen, onderuit gehaald.

In een merkwaardig essay dat medio 2019 door het Kremlin werd gepubliceerd, rechtvaardigt Poetin zijn overtuiging dat Oekraïne deel uitmaakt van Rusland door onder meer te verwijzen naar: “De spirituele keuze van St. Vladimir… de troon van Kiev [die] een dominante positie innam in het oude Rusland… het gebruik sinds het einde van de 9e eeuw… het Verhaal van Vergane Jaren… de woorden van Oleg de Profeet over Kiev: ‘Laat het de moeder van alle Russische steden zijn’.”

Toen hij de moderne tijd naderde, viel hij de bolsjewieken van Lenin aan omdat ze het Oekraïense volk zelf over hun lot lieten beslissen, zeggende: “Het recht van de republieken om zich vrijelijk af te scheiden van de Unie was opgenomen in de tekst van de Verklaring over de oprichting van de Unie van Socialistische Sovjetrepublieken en vervolgens in de grondwet van de USSR van 1924. Daarmee plantten de opstellers in het fundament van onze staat de gevaarlijkste tijdbom, die ontplofte op het moment dat het veiligheidsmechanisme dat de leidende rol van de CPSU bood, wegviel…”

Deze citaten alleen al logenstraffen elke suggestie dat Poetin de Sovjet-Unie in ere wil herstellen, of zoals sommige linkse figuren doen, om steun aan Rusland als progressiever regime te rechtvaardigen. Hij laat zich inspireren door het vroegere Russische rijk en spreekt consequent over een unie, met gebruikmaking van de oude tsaristische terminologie, van Byelorossia, Malorussia (Noord- en West-Oekraïne), Novorossiya (Zuid-Oekraïne tot Moldavië) en de Krim.

Noch in dit artikel, noch in de onlangs gepubliceerde Nationale Veiligheidsstrategie stelt het Kremlin een directe interventie voor om een van deze gebieden in te nemen. Maar commentatoren hebben het over ‘zwarte zwanen’ – onverwachte gebeurtenissen die kansen bieden voor actie. In 2014 maakte het Kremlin gebruik van de gebeurtenissen rond ‘Euromaidan’ om de Krim in te nemen, en een positie te verwerven in Oost-Oekraïne. Sindsdien is het militaire conflict doorgegaan, dat tot nu toe 14.000 levens heeft gekost.

In de afgelopen twee jaar zijn er andere ‘zwarte zwanen’ opgedoken. De opstand in Wit-Rusland, die door de liberale oppositie tot een nederlaag werd gevoerd, heeft het Wit-Russische regime weer in de baan van het Kremlin getrokken. Door de oorlog in Nagorno-Karabach heeft Turkije ten koste van Rusland zijn invloed in Azerbeidzjan vergroot, maar heeft het Kremlin ook meer greep gekregen op Armenië. Door de opstand in Kazachstan heeft het regime aldaar afstand genomen van Nazarbajevs strategie van balanceren tussen Rusland, China en de VS, nu Sakajev afhankelijk is geworden van Russische troepen om zijn regime te steunen.

De nieuwe ‘Nationale Veiligheidsstrategie’ die vorig jaar werd gepubliceerd, is echter veel assertiever. Volgens de directeur van het Carnegie Moscow Center had de vorige strategie, geschreven in 2015, betrekking op een ander tijdperk: “Toen waren de betrekkingen met het Westen al sterk verslechterd als gevolg van de Oekraïne-crisis, maar werden ze nog redbaar geacht; veel van de liberale fraseologie geërfd uit de jaren negentig was nog in gebruik; en de wereld zag er nog min of meer verenigd uit. De huidige versie …is een manifest voor een ander tijdperk: een tijdperk dat wordt bepaald door de steeds intensievere confrontatie met de Verenigde Staten en zijn bondgenoten; een terugkeer naar traditionele Russische waarden.”

Het is ongetwijfeld waar dat de toon en de ultimatums van het Kremlin veel agressiever zijn geworden.

Hoe moet dit in de praktijk worden gerealiseerd? ‘Plan A’ lijkt inderdaad de voortzetting te zijn van de onderhandelingen om de uitbreiding van de NAVO in oostelijke richting te beperken. Maar het Witte Huis lijkt niet bereid tot compromissen op dit punt. Hoe meer het Kremlin de inzet verhoogt met zijn troepenbewegingen en oorlogsspelletjes om het Westen onder druk te zetten, hoe meer het Westen wapens naar Oekraïne verplaatst en de oorlogsdreiging opzweept, hoe groter het risico van een onbedoelde escalatie. ‘Plan B’ lijkt dichterbij te komen nu de onderhandelingen vastlopen. Een officieel besluit van het Russische parlement en de Russische regering om de twee republieken te erkennen zou dan het proces bevestigen, waarbij Rusland is begonnen met de massale uitgifte van Russische paspoorten en de opening van handelsbetrekkingen. Russische troepen zouden dan naar de twee republieken trekken.

Een verdere escalatie, indien NAVO-raketten in Oekraïne worden geplaatst, zou de verplaatsing van Russische raketten naar andere landen kunnen zijn – Cuba en Venezuela worden genoemd. Een andere mogelijkheid is een snelle interventie in het grootste deel van het land om het Oekraïense leger een slag toe te brengen, alvorens het terug te trekken, zoals gebeurde in de oorlog tegen Georgië in 2008, toen het Russische leger de stad Gori aanviel.

Een escalatie dieper in Oekraïne lijkt problematisch – in 2014 verhinderden bittere gevechten dat de pro-Russische kant de corridor in het zuiden rond de stad Mariupol kon openen. Poetin moest zijn aanvankelijke doel om heel ‘Novorossiya’ over te nemen, laten vallen. Vandaag is het Oekraïense leger beter getraind en uitgerust, maar het belangrijkste is dat de Oekraïense bevolking een dergelijke aanval als een invasie zal opvatten, en zich hevig zal verzetten.

In tegenstelling tot toen, toen een patriottische razernij na de overname van de Krim toesloeg, staat de Russische bevolking vandaag veel wantrouwiger tegenover het Kremlin. Omikron heeft de grotendeels ongevaccineerde bevolking getroffen, terwijl de economische situatie en de dramatische versterking van het autoritarisme de steun voor het regime hebben ondermijnd. Uit een deze week gepubliceerde opiniepeiling blijkt dat nog steeds de meerderheid van de Russen niet gelooft dat er een oorlog zal uitbreken, hoewel een meerderheid die wel vreest, en de situatie niet ziet als een conflict met Oekraïne maar met Amerika, waarin “Oekraïne een eenvoudige pion is in het grotere spel dat door Amerika wordt gespeeld… het is het spel van de VS, met westerse landen en de NAVO, die Oekraïne gebruiken om Rusland onder druk te zetten.”

Het is veelzeggend dat ook het grootkapitaal weinig enthousiast is voor een oorlog. De recente beurscrash heeft 150 miljard dollar van de waarde van topbedrijven weggevaagd en de roebel is aan het dalen. Op dit moment spreekt het bedrijfsleven zich niet uit. Zoals een anonieme investeringsbankier opmerkt: “Hoewel niemand oorlog wil, moet je niet verwachten dat grote bedrijven opstaan en hun stem laten horen. We zijn passagiers geworden. Het bedrijfsleven bespreekt oorlog alleen in de eigen keuken. In het openbaar zal iedereen zijn mond houden.”

Deze opmerking legt echter een reëel gevaar bloot. Sinds 2014 is de sociale basis van de Kremlin-autocratie steeds smaller geworden. Poetin is steeds meer geïsoleerd geraakt, nog verergerd door zijn angst voor het coronavirus. Bezoekers van zijn residentie moeten zich twee weken in quarantaine houden, voordat ze door een speciaal gefabriceerde ‘desinfectietunnel’ gaan. Dit maakt de situatie zeer gevaarlijk, want er zijn weinig controles meer, geen waarschuwende woorden die het Kremlin kunnen beletten desastreuze beslissingen te nemen.

Oekraïne in crisis

Oppervlakkig gezien, en vooral als je luistert naar de toespraken van president Volodymyr Zelenski, is 2021 een goed jaar geweest voor Oekraïne. Het bbp daalde in 2020 met 4% tijdens de pandemie, het is erin geslaagd om in 2021 met 3,1% te groeien. Het ministerie van Economische Zaken en Zelenski zelf gaan er prat op dat het bbp van het land met 200 miljard dollar nu het hoogste post-Sovjetniveau heeft bereikt. Deze bewering houdt echter geen steek – volgens hetzelfde ministerie bedroeg het bbp in 2020 slechts 156 miljard dollar. In 2008 was dat 180 dollar en in 2013 183 dollar. (minfin.com.ua)

Andere statistieken tonen de werkelijke situatie aan. De inkomens van de huishoudens liggen 20% lager dan in 2013, de inflatie bedraagt officieel ongeveer 10% en de werkloosheid is opgelopen tot 9,7%. Toen hij werd verkozen, beloofde Zelenski dat het bbp in 5 jaar met 40% zou stijgen, dat hij zou aandringen op toetreding van Oekraïne tot de EU en dat hij het conflict in Oost-Oekraïne zou oplossen door onderhandelingen met Rusland. Hij heeft op al deze punten gefaald.

Gezien deze mislukkingen zijn de opiniepeilingen van Zelenski gedaald. Op populistische wijze voerde hij vorig jaar een wet in die de rechten van de oligarchen om bedrijven en de media te bezitten moest inperken, en voerde hij een campagne tegen “corruptie”. De eerste daarvan werd sterk gezien als een aanval op de oligarchen die pro-Russisch waren, hetgeen de toorn van het Kremlin heeft gewekt. Wat de maatregelen tegen corruptie betreft, verwoordde een commentator het als volgt: “Tot nu toe heeft nog niet één van de corrupte topfiguren daar iets van ondervonden. Er is daar een concrete reden voor: samenwerking met het kabinet van de president.” Naarmate de kritiek in eigen kring toenam, is Zelenski nu opgetreden tegen enkele van zijn eigen vroegere medestanders, door bijvoorbeeld de voorzitter van de Rada, het parlement, Dmytro Razumkov, te ontslaan.

Deze maatregelen hebben niet geholpen om zijn rating te herstellen. Uit een opiniepeiling in december bleek dat 67% van de bevolking vindt dat het de verkeerde kant opgaat met het land, tegenover 36% twee jaar geleden. Slechts 5% van de ondervraagden verklaarde dat hun materiële situatie de afgelopen twee jaar was verbeterd, terwijl het militaire conflict, de stijging van de prijzen van nutsvoorzieningen en de lage lonen door meer dan 60% van de ondervraagden werden genoemd als de “ernstigste problemen”.

Het is tegen deze achtergrond dat in Oekraïne de stemming voor oorlog wordt aangewakkerd. In december kondigde Zelenski aan dat er een pro-Russische staatsgreep op handen was. Dit complot lijkt te zijn overgenomen door het ministerie van Buitenlandse Zaken van Boris Johnson, dat deze week beweerde een complot te hebben ontdekt om een pro-Russische regering in Kiev te installeren. De suggestie wordt in Kiev met hoongelach ontvangen. Een voormalige woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde met de volgende woorden: “Dit scenario zou alleen werken met een volwaardige invasie die Kiev overneemt. De stad zou worden gedecimeerd, het land zou worden platgebrand en een miljoen mensen zouden op de vlucht slaan. We hebben 100.000 mensen in de hoofdstad met wapens, die zullen vechten … Er kan een plan zijn, maar het is onzin.”

Deze laatste bewering van Johnsons regering geeft een andere wending aan de verdeeldheid in Europa. Ongetwijfeld in een poging om de aandacht af te leiden van de existentiële crisis waarmee zijn eigen regering wordt geconfronteerd, heeft Johnson verklaard dat het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken de activiteiten opvoert om de eenheid van de NAVO te versterken onder leiding van de VS, terwijl hij kritiek uit op Macrons suggestie dat het nu tijd is om een Europese defensiestructuur op te zetten, en op de aarzelende houding van de Duitse regering ten aanzien van de sancties tegen Nord Stream 2.

In Oekraïne daalt het aantal mensen dat nu denkt dat een oorlog door onderhandelingen kan worden vermeden. Een minderheid denkt dat Rusland een grootschalige invasie voorbereidt. Veel waarschijnlijker is volgens velen een invasie en verhoogde militaire activiteit in de conflictzone tussen de niet-erkende republieken en de rest van Oekraïne. Uit een half december gehouden opiniepeiling bleek dat een meerderheid van de inwoners van Oekraïne zich tegen een invasie door Rusland zou verzetten, 33% zou daarvoor de wapens opnemen.

De situatie wordt nog gecompliceerder door het gevoel dat zij door het Westen in de steek zijn gelaten. Er heerst een groeiende anti-NAVO-stemming met opmerkingen als “Het is alsof ze ons in de steek hebben gelaten. Alleen Groot-Brittannië, de Baltische staten en Polen doen het goed. En in de VS is de president slecht, een dweil, maar er zijn daar ook goede mensen, die zouden moeten opstaan om zich tegen de president te verzetten.”

De zich ontwikkelende polarisatie in de wereld verandert de verhouding tussen Rusland en China. Nog niet zo lang geleden wedijverden zij om invloed. Nu groeien ze naar elkaar toe. Beide landen hebben rechtse autoritaire regimes, zijn bang voor hun eigen bevolking en gebruiken de agressie van de VS in de zich ontwikkelende koude oorlog om hun landen voor te stellen als geconfronteerd met een buitenlandse aanval. Beiden steunden de staatsgreep in Myanmar, Loekasjenko in Wit-Rusland en het regime in Kazachstan.

China ziet de situatie in Oekraïne als een ander voorbeeld van agressie van de VS. Er is echter een belangrijke nuance. Het heeft Poetin gevraagd geen oorlog in Oekraïne te beginnen voordat de Olympische Winterspelen voorbij zijn. Poetin is van plan de opening van de spelen bij te wonen en zal ongetwijfeld testen hoeveel steun hij van Peking kan verwachten, terwijl als de situatie in Oekraïne escaleert, dit een precedent zal scheppen voor het optreden van China in de Zuid-Chinese Zee en Taiwan.

Kan een oorlog worden vermeden?

De verschillende partijen zijn misschien niet van plan om het conflict te laten escaleren. Maar met hun oorlogszucht en ultimatums, hun gevestigde, nationale/imperialistische belangen kan de situatie gemakkelijk uit de hand lopen. Zelfs als er nu geen oorlog uitbreekt, is het, gezien de toenemende polarisatie in de wereld tussen verschillende imperialistische belangen, slechts een kwestie van tijd voordat zich hier, of elders, nieuwe “proxy”-conflicten ontwikkelen. Dit maakt het noodzakelijk een massale anti-oorlogsbeweging op te bouwen. Op welke basis?

Er kan geen vertrouwen zijn in vredesonderhandelingen die door de imperialistische mogendheden worden gevoerd. Het is het conflict tussen de belangen van de verschillende imperialistische mogendheden dat de voorwaarden schept voor het ontstaan van dergelijke oorlogen. De strijdkrachten en het materieel van alle imperialistische machten – Rusland en de NAVO – moeten worden teruggetrokken uit Oekraïne en Oost-Europa.

Oekraïne heeft het recht zichzelf te verdedigen, de vraag is in wiens belang en op welke manier. De heersende elite zal oproepen tot nationale eenheid, wat in werkelijkheid neerkomt op het verdedigen van de heerschappij van de oligarchen, die Oekraïne sinds de onafhankelijkheid van de ene crisis in de andere heeft doen belanden terwijl de rijken alleen maar rijker en rijker werden. Extreemrechts en oorlogsstokers zullen reactionaire nationalistische stemmingen aanwakkeren, waardoor de Oekraïners in hun eentje zullen blijven vechten, en in plaats van een einde te maken aan het conflict de haat zal aanwakkeren en het conflict zal verlengen.

Maar oorlog is niet in het belang van de arbeidersklasse. Een georganiseerde arbeidersklasse zou haar huizen en werkplekken verdedigen, en verenigd in een sterke anti-oorlogsbeweging in Oekraïne zou zij een krachtige klassenoproep doen aan arbeiders in Rusland en elders om actie te ondernemen om de oorlog te stoppen.

Om de oorlog daadwerkelijk te stoppen is echter een internationale beweging nodig, massabetogingen en zelfs stakingen in de VS, Rusland en de NAVO-landen. Maar zoals eerdere anti-oorlogsbewegingen hebben laten zien, waren zelfs de enorme wereldwijde protesten tegen de invasie van Irak, waarbij miljoenen mensen betrokken waren, niet genoeg om de oorlog te stoppen. ISA steunt de oproep van Sotsialisticheskaya Alternativa in Rusland en Oekraïne om zich te verzetten tegen de oorlog: “Socialisten roepen alle bewuste arbeiders en studenten op om te beginnen met het opbouwen van een sterke, internationale anti-oorlogsbeweging, die zich keert tegen iedereen die probeert een oorlog tussen volkeren te ontketenen. Wij strijden niet voor abstract pacifisme, maar staan voor een verenigde strijd tegen het systeem dat oorlog, armoede, klimaat- en ecologische catastrofe, pandemieën en autoritarisme veroorzaakt.”

Dit vereist de opbouw van krachtige politieke bewegingen om ons te verzetten tegen de kapitalistische heersende elites die van oorlog profiteren, om de olie- en gasbedrijven en andere grondstoffen die in handen zijn van de oligarchen in democratisch publiek bezit te nemen, en om een einde te maken aan de heerschappij van de imperialistische oorlogsstokers door het echte recht op zelfbeschikking te waarborgen en de opbouw van een werkelijk democratische, socialistische federatie van Europa en de wereld.