Category: Ecologie

 

De kwestie van economische groei en de relatie daarvan met de klimaatcrisis is een onderwerp van toenemende discussie. Hier bieden we een marxistische visie op dit voor de milieubeweging cruciale vraagstuk. Veel ecologen, activisten en academici beweren dat een obsessie voor economische groei de oorzaak is van onze huidige ecologische crisis en dat een engagement van “degrowth” (ontgroeien) de oplossing is.

Dossier door Conor Payne en Chris Stewart (Ierland) uit de brochure ‘Kapitalisme doodt de planeet’

Maar al te vaak ontbreekt het in deze discussie aan een klassenbenadering of een antikapitalistische inhoud, waardoor gewone werkenden met de vinger worden gewezen voor onze zogenaamde destructieve ‘consumptiepatronen’. Socialisten moeten daarentegen duidelijk maken dat de oorzaak van de klimaatcrisis het kapitalistische systeem is en zijn onophoudelijke drang om winsten te accumuleren. De enige manier om de crisis op te lossen, is strijden voor een socialistische wereld waarin menselijke behoeften, inclusief een duurzame relatie met de natuur, voorrang krijgen boven private hebzucht.

Groei onder het kapitalisme

In het kapitalisme is winstbejag de drijvende kracht achter de economie. De concurrentie tussen bedrijven en kapitalistische machten voor toegang tot markten en grondstoffen betekent dat dit winststreven meedogenloos en expansief is. Daarom impliceert kapitalisme ook een voortdurend streven naar economische groei.

Tegelijkertijd zullen deze ondernemingen trachten de kosten van hun activiteiten te ‘externaliseren’, om ze door iemand anders te laten betalen. Het kan de kapitalistische onderneming niet schelen op welke basis zij groeit, of haar producten nuttig zijn of schade berokkenen, of haar activiteiten ecologisch duurzaam zijn.

Kapitalisme is een systeem van tegenstellingen. Het is een systeem dat gebaseerd is op natiestaten, terwijl productie en markten mondiaal zijn. Dit sluit mondiale oplossingen en planning uit. Ook is het gebaseerd op privé-eigendom met een paar individuen die de macht hebben over productie, investeringen en banen. De kapitalisten behalen hun winsten door arbeiders uit te buiten, evenals de grondstoffen die in het arbeidsproces aan de natuur worden onttrokken. De voortdurende noodzaak om meer winst te maken, betekent dat het kapitalisme steeds meer grondstoffen onttrekt op steeds destructievere manieren, wat uiteindelijk leidt tot de uitputting van bodems, mineralen, bossen, het leven in onze oceanen enzovoort – wat de eigen bronnen van rijkdom van het systeem ondermijnt.

Het kapitalisme stuit in toenemende mate op de ecologische barrière voor zijn ongebreidelde ontwikkeling, zoals blijkt uit de toenemende natuurrampen, het uitvallen van het elektriciteitsnet in Texas in 2021 of nog de wereldwijde pandemie, die allemaal tenminste gedeeltelijk zijn toe te schrijven aan de toenemende vernietiging van de natuur.

Daarnaast is het kapitalisme een systeem dat investeringen in de eerste plaats organiseert via de chaos van de aandelenmarkt, waar investeringen alleen worden gemotiveerd door winstbejag. Vandaag kiezen kapitalisten er steeds vaker voor om met hun rijkdom te speculeren via complexe financiële producten die weinig te maken hebben met de werkelijke waarde in de maatschappij – wat Marx “fictief kapitaal” noemde. Dit komt omdat zij hier op korte termijn meer winst mee kunnen maken dan met daadwerkelijke productieve investeringen.

Tegelijkertijd betekent de wens van de kapitalisten om het deel van de rijkdom dat naar de arbeidersklasse gaat te verlagen, dat de arbeiders collectief niet in staat zijn alle goederen te kopen die de kapitalisten op de markt brengen. Dit is één van de manieren waarop de kapitalistische groei uiteindelijk op zijn grenzen botst en het systeem in een crisis en recessie stort. Het kapitalisme maakt nu voor de tweede keer in iets meer dan een decennium een wereldwijde economische crisis door.

Wanneer de groei was gebaseerd op productieve investeringen, bijvoorbeeld tijdens de economische opleving na de Tweede Wereldoorlog, leidde dit vaak ook tot een stijging van de levensstandaard van de arbeidersklasse, hoewel de winst van de arbeiders gewoonlijk verwaarloosbaar was in vergelijking met die van de bedrijven en de rijken. In die periode kenden kapitalistische regeringen, vooral in het Westen, sociale hervormingen toe in het belang van de arbeiders, zoals pensioenen, openbare gezondheids- en onderwijsdiensten, welzijnsbescherming enz. Dit gebeurde niet uit aangeboren goedheid, maar als een mechanisme om potentiële revolutionaire uitdagingen aan het systeem vanuit de arbeidersklasse af te wenden.

In de meer recente periode van het neoliberale kapitalisme is de basis voor de economische groei juist de vermindering van het deel van de rijkdom dat naar de arbeidersklasse gaat, in plaats van ontwikkelingen in de productie. Het kapitalisme heeft de lonen gedrukt, de openbare diensten uitgekleed en de economische zekerheid uitgehold. De ongelijkheid is geëxplodeerd naarmate de winsten van de economische groei zich aan de top concentreerden. Tegelijkertijd stimuleerden de kapitalisten meer en meer consumptie, in belangrijke mate gevoed door schulden. Door de kapitalistische globalisering is de productie over de hele wereld verspreid, om de winsten te maximaliseren door de beste plaatsen te vinden om arbeiders en het milieu uit te buiten. Dit maakt dat kapitalistische economische groei vandaag vaak geen vooruitgang betekent voor de mensen van de arbeidersklasse en een ramp is voor het milieu.

Het herstel na de grote recessie van 2008 werd door een grote meerderheid van de bevolking niet echt gevoeld. Het veranderde immers niets aan de realiteit van lage lonen, onzekerheid en woningnood. In Groot-Brittannië ontdekte het Office of National Statistics dat de reële lonen pas eind 2019 het niveau van 2008 terug hadden bereikt, en dat ondanks een decennium van ‘groei’. Tegelijkertijd was het aantal nulurencontracten met iets minder dan een miljoen werknemers het hoogste dat ooit is geregistreerd.

Ondertussen zal de toenemende last van de ecologische ineenstorting niet gelijkelijk worden verdeeld, aangezien de welgestelden zich proberen te beschermen tegen de gevolgen van het economische systeem waarvan zij hebben geprofiteerd. Toen ongekend lage temperaturen tot catastrofale stroomonderbrekingen in Texas leidden, werden wijken waar vooral arbeiders, armen en minderheden wonen het zwaarst getroffen. Lege wolkenkrabbers bleven de skyline van de stad ondertussen verlichtten.

Karl Marx zei over het kapitalisme: “De accumulatie van rijkdom aan de ene kant is dus tevens accumulatie van ellende, kwelling van arbeid, slavernij, onwetendheid, onmenselijkheid en zedelijke ontaarding aan de andere kant, dat wil zeggen aan de kant van de klasse, die haar eigen product voortbrengt als kapitaal.” Dit vat de kapitalistische economie van vandaag samen. Tegelijkertijd moeten de werknemers natuurlijk nog steeds het gelag betalen wanneer het systeem in een recessie terechtkomt. De realiteit is dat de kapitalistische economie in geen enkele fase van haar cyclus van hoogconjunctuur en laagconjunctuur werkt in het belang van de arbeidersklasse.

Een economie voor de noden, niet de hebzucht

Terwijl economische groei vandaag ongetwijfeld de koolstofuitstoot en alle vormen van milieuvernietiging omhoog stuwt, levert inkrimping op kapitalistische basis geen gelijkwaardige vertraging op in de intensiteit van milieuvernietiging. Volgens een studie, waarin 150 landen over de periode 1960-2008 werden onderzocht, betekende een stijging van het BBP met 1% gemiddeld een stijging van de koolstofemissies met 0,73%, terwijl een daling van het BBP met 1% slechts een daling van de koolstofemissies met 0,4% betekende. Dit komt doordat de milieu-inefficiënte goederen en infrastructuur die tijdens een hoogconjunctuur zijn gecreëerd, in het algemeen in gebruik blijven tijdens een laagconjunctuur. Minder consumptie op zich kan nooit zorgen voor de drastische vermindering van de koolstofuitstoot die nodig is. In plaats daarvan is een fundamentele verandering van de productie nodig.

Dit betekent dat zonder een geplande overgang naar een duurzame manier van leven de tendens zal zijn dat de uitstoot steeds verder toeneemt. Het debat over groei en degrowth is dus zinloos, tenzij het wordt gekoppeld aan de noodzaak om een einde te maken aan de chaos van de kapitalistische markt.

Het doel van de kapitalistische economie is om de winsten van de bazen te vergroten. Het doel van de economie onder socialisme zou zijn om op een duurzame manier in de menselijke behoeften te voorzien. Dit betekent dat de belangrijkste sectoren van de economie uit handen van het grootkapitaal worden gehaald en onder democratisch toezicht van de overheid komen te staan. Dit betekent dat we de energie-industrie, het vervoer, de agro-industrie en de productie in het algemeen kunnen reorganiseren op een geplande basis, in het belang van zowel de mensen als de planeet.

Een wereld van verspilling

Kapitalistische productie gaat gepaard met enorme verspilling. De omvang ervan is niet te onderschatten.

• 690 miljoen mensen in de wereld leden honger in 2019. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN voorspelt dat er daar als gevolg van de pandemie nog eens 132 miljoen mensen kunnen bijkomen. Tijdens de pandemie zorgden de sluiting van restaurants en andere verstoringen voor het op grote schaal dumpen van perfect goede producten. Zelfs in ‘normale’ tijden gaat minstens een derde van het voedsel verloren of wordt het verspild. Er wordt genoeg voedsel geproduceerd om iedereen te voeden, maar dit gebeurt dus niet. De verspilling heeft vele oorzaken, maar de status van voedsel als handelswaar die met winst moet worden verkocht, vormt de kern van het probleem. De agro-industrie laat voedsel op het land wegrotten om de prijzen hoog te houden, supermarkten gooien eetbaar voedsel weg dat ze denken niet te kunnen verkopen, goed voedsel wordt zelfs weggegooid omdat het door zijn grootte of vorm “onverkoopbaar” is.
• In 2020 werd ongeveer 569 miljard dollar uitgegeven aan reclame, wat dit jaar naar verwachting zal stijgen tot 612 miljard dollar. Daar komen nog de middelen bij die worden besteed aan promotie, public relations, ‘direct marketing’ en andere vormen van zelfpromotie door bedrijven. Het overgrote deel van dit geld wordt verspild, niet om ons te informeren maar om ons ervan te overtuigen zo veel mogelijk te kopen of een identiek merk van een product te verkiezen boven een ander, waarbij vaak wordt geprofiteerd van onze angsten en onzekerheden om valse behoeften te creëren die door consumptie kunnen worden ‘opgelost’.
• Omdat het kapitalisme niet produceert uit noodzaak maar uit winstbejag, raken reclame en marketing verweven met het productieproces zelf. De verpakkingsindustrie is nu de op twee na grootste ter wereld en veel verpakkingen zijn niet in de eerste plaats functioneel, maar een vorm van productpromotie. De verpakkingskosten bedragen ergens tussen 10% en 40% van de totale productkosten.
• Geplande veroudering betekent dat producten bewust niet worden gebouwd om duurzaam te zijn en door de consument vaak moeten worden vervangen. Dit omvat fast fashion gemaakt van materialen van lage kwaliteit en elektronica met batterijen die niet kunnen worden vervangen, wat bijdraagt aan 500 miljoen ton E-waste in 2019.
• Er zijn nog tal van andere sectoren en producten waar de arbeidersklasse niets aan heeft: van de wapenindustrie die dodelijke wapens produceert, tot luxegoederen zoals privévliegtuigen – een sector die heeft geprofiteerd van een reeks nieuwe, rijke klanten die tijdens de pandemie commerciële vluchten wilden vermijden. Als gevolg van de zoveelste kapitalistische speculatieve zeepbel verbruikt de cryptocurrency Bitcoin nu meer energie dan heel Argentinië, een land met 45 miljoen inwoners.
• Concurrentie tussen bedrijven betekent dat onderzoeks- en ontwikkelingsinspanningen vaak worden gedupliceerd en dat octrooien de verspreiding van nuttige technologie tegenhouden met het oog op winstmaximalisatie.

Zoals we kunnen zien, zijn de afvalbergen die onder het kapitalisme worden geproduceerd niet in de eerste plaats een resultaat van de eisen van de consument, maar dienen zij de behoeften van het kapitalistisch winstbejag. De structuur van de kapitalistische samenleving zelf is ook deels bepalend voor onze consumptiebehoeften. Wie niet in de buurt van betrouwbaar openbaar vervoer woont, ‘moet’ een auto kopen, mensen met een laag inkomen ‘kiezen’ voor fast fashion, enz.

Steeds meer producten maken die niet nodig zijn of die snel op de vuilnisbelt belanden, of steeds meer kunstmatige vraag genereren, is allemaal ‘groei’ in kapitalistische termen, maar het is geen menselijke vooruitgang. Een democratische socialistische planeconomie zou “meer met minder” kunnen doen als onderdeel van een geplande ecologische transitie – waarbij nutteloze of destructieve sectoren worden omgebouwd, duplicatie, overproductie en geplande veroudering worden geëlimineerd, de nadruk wordt gelegd op het vervullen van behoeften in plaats van het genereren van kunstmatige noden en landbouw, vervoer en energieproductie op een duurzame basis worden omgevormd. In zo’n systeem zouden hele sectoren, gemeenschappen en steden democratisch en op een heel andere basis worden gepland, wat een einde zou maken aan kapitalistische overproductie en verspilling en een rationelere toewijzing van middelen mogelijk zou maken.

In de twee jaar sinds de grote wereldwijde klimaatstakingen van 2019 heeft Covid-19 de klimaatcatastrofe overschaduwd. Toch is het coronavirus op zichzelf een veroordeling van de kapitalistische productiewijze die ecosystemen vernietigt en biologische en ecologische gevaren creëert die de ontwikkeling van onze hele biosfeer – het leven op aarde – bedreigen.

Dossier Jonas Brannberg (Zweden) en Blythe Serrano (Verenigde Staten) uit de brochure ‘Kapitalisme doodt de planeet’

De waarschuwingen over de wijze waarop de kapitalistische productiewijze het vermogen van de aarde onder druk zet om alle uitdagingen aan te kunnen, komen in een steeds hoger tempo. Het afgelopen jaar hebben we een recordaantal tropische stormen gezien in Midden-Amerika en Zuidoost-Azië, extreme hitte in Siberië en bosbranden in Australië en Noord- en Zuid-Amerika. 2020 was, ondanks het afkoelende weerfenomeen La Niña, het warmste jaar ooit.

Even bedreigend als de klimaatverandering zijn de bedreigingen die uitgaan van de snelle sterfte van soorten, overbemesting en de explosieve verspreiding van plastic en andere verontreinigende stoffen. Volgens klimaatonderzoekers hebben we de “veilige zone” al verlaten voor vier van de negen “planetaire grenzen” die de aarde in de stabiele klimatologische toestand houden waarin zij zich de afgelopen 11.700 jaar (het zogenaamde Holoceen) bevond.

[box type=”info”] Planetaire grenzen Het concept van “planetaire grenzen” wordt gebruikt om de “veilige werkruimte voor de mensheid” te definiëren: binnen die grenzen blijven is noodzakelijk om “duurzame ontwikkeling” te garanderen. De grenzen zijn klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, biogeochemische veranderingen, verzuring van de oceanen, landgebruik, zoet water, aantasting van de ozonlaag, gebruik van aërosolen en chemische verontreiniging.[/box]

Marx en de metabole kloof

Toen Karl Marx en Friedrich Engels, de grondleggers van het moderne socialisme, in de 19e eeuw het kapitalisme bestudeerden, zagen zij al de tegenstrijdigheid tussen het systeem en de natuur. Marx schreef dat het kapitalisme een metabolische kloof had gecreëerd tussen de menselijke samenleving en de natuur. Hij gaf een voorbeeld van hoe voedingsstoffen van het platteland naar de steden werden getransporteerd en later als afval in zee spoelden, met bodemuitputting tot gevolg.

Marx en Engels konden echter slechts de eerste glimp opvangen van wat een volledige transformatie zou worden van de relatie van de mensheid tot de natuur. In de jacht van het kapitalisme op steeds grotere winsten zijn de ecosystemen en natuurlijke grondstoffen van de aarde behandeld als gratis producten, waarbij grondstoffen, voedselproducten en andere hulpbronnen uit de natuur zijn opgezogen terwijl de vervuiling weer in de grond, de zee en de lucht werd achtergelaten. Met behulp van fossiele brandstoffen is de “fotosynthetische” barrière doorbroken: het kapitalisme heeft eenvoudigweg meer “productie” aan de natuur onttrokken dan zij kan geven.

Het is niet altijd gemakkelijk te zien wanneer geleidelijke veranderingen kwantiteit in kwaliteit veranderen (een geheel nieuwe toestand). Pas de laatste jaren zijn onderzoekers tot de conclusie gekomen dat de aarde halverwege 1900 het zogenaamde Holoceen al verlaten had.

Het Antropoceen (of kapitalisme-oceen)

We leven nu in wat het Antropoceen (het tijdperk van de mens) wordt genoemd, ook al is “Kapitalismeoceen” een betere omschrijving. Dat betekent dat we leven in een tijdperk waarin de mensheid, onder het kapitalisme, de belangrijkste kracht is geworden in de verandering van het leven op aarde. Het evenwicht in het systeem van de aarde, dat gedurende 2,6 miljoen jaar door middel van evenwichten en terugkoppeling van een verscheidenheid van levensvormen de gemiddelde temperatuur tussen -5 en +2 heeft weten te handhaven, wordt nu als gevolg van het kapitalisme ernstig bedreigd.

Gedurende het grootste deel van de menselijke geschiedenis is de aarde – of beter gezegd het deel van de aarde waarop leven kan bestaan – waarschijnlijk als min of meer oneindig beschouwd. In feite gaat het om een uiterst klein fragment van de natuurlijke wereld waarin wij leven. In het heelal zijn er minstens twee triljoen sterrenstelsels, en in ons eigen melkwegstelsel zijn er tot 400 miljard sterren. Rond één van deze sterren, onze zon, draait de aarde, met een dunne laag leven van slechts 20 km op en boven haar oppervlak.

Met een kapitalistisch systeem dat de afgelopen decennia een turbo-impuls heeft gekregen, is deze biosfeer van het leven ernstig aangetast. Het zijn niet alleen temperatuurveranderingen die de toestand waarin onze beschaving bestaat, dramatisch dreigen te veranderen. Het leven op aarde wordt ook bepaald door de circulatie in de atmosfeer (zoals de straalstromen, waarvan veranderingen de extreme koudegolf in Texas in februari 2021 veroorzaakten), door de circulatie van water via waterdamp, neerslag en oceaanstromingen, de ijskappen, de bodem, de ozonlaag, de circulatie van voedingsstoffen, enzovoorts. Met onze intrede in het Antropoceen beïnvloedt de menselijke samenleving niet alleen de dynamiek van al het leven op aarde, maar ook het hele aardsysteem: de oceanen, het ijs, de aarde, de atmosfeer en het klimaat.

Gevaarlijk verlies van biodiversiteit

Nooit in de geschiedenis van de planeet, sinds haar ontstaan 5 miljard jaar geleden, is de diversiteit van het leven zo groot geweest als tijdens het meest recente geologische tijdperk. Dit is dialectisch verbonden met de klimatologische omstandigheden. Stabiele klimatologische omstandigheden hebben de voorwaarden geschapen voor de ontwikkeling en diversificatie van het leven – maar de diversiteit van het leven heeft ook het aardsysteem gestabiliseerd en een “elastische” biosfeer geschapen – die in staat is veranderingen en onzekerheid op te vangen.

Onder het kapitalisme is deze diversiteit snel uitgehold. Sinds 1970 heeft het kapitalisme volgens het Wereld Natuur Fonds (WWF) 60 procent van de zoogdier-, vogel-, vis- en reptielenpopulaties weggevaagd. Gemiddeld wordt één op de vier onderzochte dieren en planten bedreigd, wat betekent dat ongeveer één miljoen soorten met uitsterven worden bedreigd.

Dit verlies aan biodiversiteit bedreigt ons rechtstreeks, bijvoorbeeld door de vermindering van het aantal bestuivende insecten, wat de voedselproductie bedreigt. Maar het dreigt ook de klimaatverandering te versnellen en maakt het moeilijker voor de planeet om zich aan te passen. Door de kapitalistische landbouwindustrie zijn bijvoorbeeld 90% van de lokale gewassen, die zich kunnen aanpassen aan de klimaatverandering, verloren gegaan toen grote multinationale ondernemingen andere gewassen met een hoog rendement introduceerden.

In de afgelopen decennia is 50% van het land op aarde in gebruik genomen voor landbouw, steden, wegen en andere infrastructuur. Vandaag is het veranderende landgebruik verantwoordelijk voor 14% van de uitstoot van broeikasgassen. Een voorbeeld hiervan vinden we in het rapport van de “Rainforest Foundation Norway”, die onlangs verklaarde dat slechts een derde van de regenwouden in de wereld onaangeroerd blijft.

Het gecombineerde gewicht van de huidige menselijke bevolking is 10 keer groter dan dat van alle wilde zoogdieren. Als we het gewicht van de voor menselijke consumptie gefokte veestapel daarbij optellen, maken de wilde zoogdieren slechts 4% van het totale gewicht uit. Het is echter het kapitalisme dat het probleem vormt, niet ‘de mensen’ of de mensheid in abstracto.

De rijkste 1 procent is de afgelopen 25 jaar verantwoordelijk geweest voor meer dan twee keer zoveel uitstoot van broeikasgassen als de armste helft van de wereld. De armste helft van de wereldbevolking heeft zijn uitstoot in diezelfde periode in feite helemaal niet verhoogd.

Omslagpunten

Bijzonder bedreigend is de klimaatverandering is dat het waarschijnlijk niet zal gaan om een louter geleidelijke verandering met stijgende kooldioxideniveaus in de atmosfeer. Wetenschappers hebben een aantal kritieke ‘omslagpunten’ voor het klimaat geïdentificeerd die, als ze worden bereikt, tot versnelde en mogelijk onomkeerbare effecten leiden. Sommige van die omslagpunten zijn misschien al gepasseerd.

In een paper uit 2019 met als titel “Climate tipping points – too risky to bet against” in het wetenschappelijke tijdschrift Nature, hebben wetenschappers een aantal kritieke omslagpunten voor het klimaat geïdentificeerd. Sindsdien is de wetenschappelijke gemeenschap er steeds zekerder van geworden dat deze omslagpunten zich binnen ons leven zullen voordoen.

Om de ergste gevolgen van de klimaatverandering af te remmen, zullen drastische en onmiddellijke maatregelen nodig zijn om de koolstofuitstoot te verminderen. We moeten duidelijk zijn: actie op de vereiste schaal en binnen het vereiste tijdsbestek is niet mogelijk onder het kapitalisme, een systeem dat gebaseerd is op de macht en de winsten van grote ondernemingen, die ze nooit vrijwillig zullen opgeven. De enige manier om de ergste gevolgen van de klimaatverandering te vertragen is het opbouwen van een onafhankelijke massabeweging van arbeiders en jongeren die strijden voor een einde aan de winning van fossiele brandstoffen, voor een Groene New Deal, en dit koppelen aan de strijd voor een socialistische transformatie van de samenleving.

Punten waarop geen terugkeer mogelijk is

Er zijn drie belangrijke omslagpunten waar wetenschappers al tientallen jaren voor waarschuwen, die verschrikkelijke gevolgen hebben als ze worden gepasseerd.

Eén van deze omslagpunten is het smelten van de West Antarctische ijskap. Als deze ijsplaten uit elkaar vallen, zal het ijs dat ze op hun plaats houden vrij in zee stromen, waardoor de zeespiegel met 1,5 tot 4 voet zal stijgen. Als de hele West-Antarctische ijskap instort, zou de zeespiegel 10 voet stijgen, waardoor alleen al in de Verenigde Staten meer dan 12 miljoen mensen moeten verhuizen en bijna heel New Orleans onder water komt te staan. De gevolgen zullen vergelijkbaar zijn in kuststeden over de hele wereld, en hele eilandnaties worden bedreigd.

Een ander belangrijk kantelpunt is de transformatie van het Amazonewoud in een savanne (grasland), wat kan plaatsvinden als 20-25% van het regenwoud wordt vernietigd. Nu al is ongeveer 18% gekapt. Dit zou rampzalig zijn voor de 30 miljoen voornamelijk inheemse mensen die afhankelijk zijn van de betrouwbare regenval die door het bos wordt geproduceerd, en het zou ook resulteren in een aanzienlijk verlies aan biodiversiteit. De omvorming van de Amazone tot grasland zou leiden tot meer droogte en dus een groter risico op bosbranden. Het droge seizoen is in de afgelopen 50 jaar al met een maand verlengd.

Een derde kritieke omslagpunt is de mogelijke instorting van de Golfstroom (onderdeel van de AMOC – Atlantic Meridional Overturning Circulation), die 20% van de overtollige warmte die zich aan de evenaar ophoopt, transporteert naar de poolgebieden op het noordelijk halfrond en ook een sleutelrol speelt bij het bepalen van de weerpatronen. Deze stroming vertraagt in een alarmerend tempo en zal naar verwachting met 45% vertragen tegen het jaar 2100, ook al beweegt zij zich nu al op haar traagste snelheid in ten minste 1600 jaar. Klimaatwetenschapper Tim Lenton waarschuwt dat de voortdurende vertraging van de Golfstroom een ravage zal aanrichten in de weerpatronen op het noordelijk halfrond en een escalatie van extreem weer zal veroorzaken, mogelijk nog binnen deze eeuw: “West-Europa zou zich moeten proberen aan te passen aan een totaal ander klimaat. Grote moessons kunnen verschuiven, op een slechte manier, bijvoorbeeld in India en West-Afrika.”

Andere mogelijke omslagpunten die verwoestende gevolgen voor het aardsysteem zouden hebben en de klimaatverandering versnellen, zijn het ontdooien van de permafrost (“permanent” bevroren vaste grond), het smelten van de ijskappen op aarde, het afbranden van de boreale bossen en veranderingen in de straalstroom. In het laatste IPPC-rapport wordt geconcludeerd dat het Noordpoolgebied tegen 2050 in de zomer ijsvrij zal zijn, wat er ook wordt gedaan.

Onlangs is het verontrustende bericht verschenen dat de permafrost sneller ontdooit dan geraamd, met grote emissies van het broeikasgas methaan als gevolg. Als dit het geval is, betekent dit dat een derde van het “broeikasgasbudget” dat ons onder de 1,5°C opwarming moet houden, al verdwenen is.

Elk van deze omslagpunten afzonderlijk vormt een alarmerende escalatie van de klimaatcrisis. Maar nog verontrustender is de voorspelling van wetenschappers dat cascade-effecten gemeengoed kunnen zijn, d.w.z. dat één omslagpunt andere zal uitlokken. Het Amazonewoud bijvoorbeeld herbergt maar liefst 100 miljard ton koolstof, waarvan een groot deel rechtstreeks in de atmosfeer zou vrijkomen, waardoor de temperatuur van de planeet zou stijgen en nieuwe omslagpunten ontstaan. Het resultaat kan een cascade van omslagpunten zijn die onze aarde in een ‘broeikasaarde’ veranderen – zelfs als de kooldioxide-uitstoot wordt verminderd. Dit zal natuurlijk tijd vergen – misschien wel honderden jaren – maar het probleem is dat wanneer we een omslagpunt bereiken, we niet weten of er nog een weg terug is.

De laatste jaren zijn de klimaatwetenschappers er steeds zekerder van geworden dat deze omslagpunten zich zullen voordoen – en snel. Tim Lenton stelt dat “de interventietijd die ons nog rest om het omslagpunt te voorkomen, al tot nul kan zijn geslonken, terwijl de reactietijd om tot een netto-nulemissie te komen in het beste geval 30 jaar bedraagt.” Hoewel dit potentieel catastrofaal kan zijn, suggereert recent onderzoek dat het wellicht mogelijk is deze omslagpunten tijdelijk te overschrijden zonder permanente schade aan te richten. Maar als er niet snel drastische maatregelen worden genomen, blijft een ramp onvermijdelijk.

Onderdeel van de crises van het kapitalisme

De klimaatcrisis kan niet los worden gezien van de andere crises van het kapitalisme: de economische, sociale en politieke crises. Ze wijzen allemaal op een systeem in verval waarvan de tegenstrijdigheden steeds sterker worden en dat crises veroorzaakt die allemaal op elkaar inwerken.

Zo wakkert de klimaatverandering conflicten aan die tot oorlog leiden en samen met de klimaatverandering zelf miljoenen mensen dwingen hun huizen te verlaten. Volgens Oxfam moesten in de afgelopen tien jaar jaarlijks 20 miljoen mensen vluchten als gevolg van de klimaatverandering. Als de samenleving niet van koers verandert, zal de toekomst nog veel slechter zijn. Afhankelijk van verschillende scenario’s voor bevolkingsgroei en opwarming, wordt geschat dat over 50 jaar 1-3 miljard mensen te maken kunnen krijgen met Sahara-achtige omstandigheden. Nu al leidt de klimaatverandering, net als de Covid-pandemie en andere crises, tot grotere klasse- en genderongelijkheid.

Hoewel de beperkende maatregelen als gevolg van de pandemie een vermindering van de klimaatemissies met ongeveer 7% in 2020 betekende, wijst weinig erop dat dit het begin is van duurzame verandering. Integendeel, de stimulusmiddelen die de staten naar de kapitalisten hebben gesluisd om de economie overeind te houden, zijn in veel grotere mate naar de fossiele-brandstofindustrie gegaan dan naar hernieuwbare energie. Net voor de G7-top in juni 2021 onthulde The Guardian dat de G7-landen tijdens de pandemie 189 miljard dollar aan de fossiele-brandstofindustrie hadden gegeven, veel meer dan de 147 miljard aan groenere alternatieven. De cijfers voor de G20-landen zijn nog slechter.

Het besef van de ernst van de situatie, de existentiële dreiging waarmee we worden geconfronteerd, de diepte van de “metabolische kloof” waarvan Marx slechts het begin zag, maakt het gemakkelijk te begrijpen dat het probleem niet kan worden opgelost door “alleen maar” over te schakelen op elektrische auto’s, zonnepanelen te installeren, of individuele gewoonten zoals minder of geen vlees eten. Dit komt niet in de buurt van de verandering die nodig is.

De existentiële dreiging van de klimaatcrisis is nog nooit zo duidelijk of urgent geweest. Het IPCC-rapport heeft bevestigd dat er een verwoestende existentiële klimaatcrisis is, veroorzaakt door menselijke activiteit, of meer specifiek: door menselijke activiteit in het belang van de heersende elite onder het kapitalistische systeem.

Dossier door Keishia Taylor (Ierland) uit de brochure ‘Kapitalisme doodt de planeet’

De verwoesting van onze planeet voltrekt zich voor onze ogen met razende branden en dodende overstromingen. Het is nu warmer dan het in 100.000 jaar is geweest. Het aantal klimaatgerelateerde extreme weersrampen is in de afgelopen 20 jaar wereldwijd met 83% toegenomen. Daarbij zijn er 1,23 miljoen mensen omgekomen. Het aantal overstromingen is verdubbeld en er zijn 40% meer zware stormen.

Onmiddellijke actie is noodzakelijk. Er zijn tal van stappen die regeringen nu al zouden kunnen nemen als zij het ernstig menen met de beteugeling van de klimaatverandering. Zij zouden bijvoorbeeld onmiddellijk alle overheidssubsidies en investeringen in projecten voor fossiele brandstoffen kunnen stopzetten en in plaats daarvan een efficiënte infrastructuur voor echt hernieuwbare energie ontwikkelen, die werk zou bieden aan al degenen die momenteel in vervuilende industrieën werken, plus nog miljoenen anderen. De regeringen weigeren zelfs de minimale en eenvoudige stap van massale investeringen in gratis, betrouwbaar en uitgebreid openbaar vervoer.

Het is duidelijk dat kapitalistische regeringen alleen die maatregelen nemen die het status quo zo weinig mogelijk verstoren en zelfs die maatregelen nemen ze enkel als ze ertoe gedwongen worden. Dit is compleet onvoldoende. In plaats van veranderingen door te voeren, geven ze de arbeidersklasse de schuld en straffen ze hen, en doen ze cynisch alsof onze rechten, banen en levensstandaard op de één of andere manier in strijd zijn met het beschermen van mensen tegen de klimaatcrisis. Het doel is duidelijk: ze willen de arbeiders verder kunnen uitbuiten.

‘Groen kapitalisme‘ is een leugen

Terwijl grote bedrijven nu cynisch een groen imago promoten, zijn zij in wezen de drijvende kracht achter deze crisis, in plaats van haar op te lossen. De verhoogde niveaus van broeikasgassen in onze atmosfeer kunnen worden herleid tot de industriële revolutie en de opkomst van het kapitalisme. Naarmate het naar grondstoffen hunkerende kapitalisme zich uitbreidde, verspreidde het de verbranding van fossiele brandstoffen over de hele wereld en werd meer en meer natuur afgebouwd omwille van de winst. Het merendeel van de broeikasgasemissies in de afgelopen 250 jaar was rechtstreeks afkomstig van bedrijven. Amper honderd bedrijven zijn de bron van meer dan 70% van de industriële emissies in de wereld sinds 1988. Tussen 2015 en 2021 hebben de 60 grootste banken ter wereld 3,8 biljoen dollar geïnvesteerd in oliemaatschappijen. Zij zullen doorgaan met het ontginnen en verbranden van fossiele brandstoffen zolang dat winstgevender is dan hernieuwbare alternatieven. Betalen voor ‘greenwashing’ PR is goedkoper dan echte veranderingen doorvoeren.

In een kapitalistisch systeem wordt de natuur behandeld als een onuitputtelijke bron van rijkdom. De gevolgen van het uitputten van natuurlijke grondstoffen, het vervuilen van ecosystemen en het verstoren van de processen die een integraal onderdeel vormen van het in stand houden van de biosfeer worden moedwillig buiten beschouwing gelaten in de formule voor het maken van winst. Dit ondanks het feit dat alle rijkdom voortkomt uit de ruwe grondstoffen van de aarde, en het werk dat door arbeiders wordt verricht om deze te ontginnen en te verwerken. Volgens een recent VN-rapport zou geen enkel bedrijf winstgevend zijn als het de kosten van zijn milieuschade moet betalen.

De maatschappij heeft al eeuwen te kampen met een ernstig klimaattekort (meer van het klimaat nemen dan het geeft), maar het economische en politieke systeem heeft dit schaamteloos genegeerd omdat duurzaam leven fundamenteel in tegenspraak is met de voortdurende behoefte van het kapitalisme om uit te breiden, kosten te besparen en winsten te maximaliseren.

We kunnen geen vertrouwen stellen in ‘groen’ kapitalisme. In welke vorm dan ook is het kapitalisme niet in staat de nodige maatregelen te nemen om de klimaatcrisis te bestrijden. In plaats daarvan moeten we de superrijken belasten, de belastingparadijzen sluiten en de banken en energiebedrijven in democratisch publiek bezit nemen om massale investeringen in groene technologie en energie te financieren, en voor een massaal programma van groene banen. Dit zou een proces van echte systeemverandering in gang zetten, waarbij een socialistische arbeidersdemocratie wordt gevestigd die de mensen en de planeet op de eerste plaats zet.

Wij verzetten ons tegen ‘eco-besparingen’, zoals heffingen op water voor huishoudelijk gebruik en CO2-belastingen, die werkende mensen straffen. Dit zijn pogingen om de schuld en de kosten van de crisis af te wentelen op mensen uit de arbeidersklasse, en ze zullen de uitstoot of verspilling niet beteugelen. Eco-besparingen zijn geen oplossing voor een crisis die begint bij de kapitalistische productie zelf.

Misdaad van de mensheid of tegen de mensheid?

We moeten duidelijk zijn: de klimaatcrisis is geen ‚misdaad van de mensheid‘. Het is een misdaad tegen de mensheid. De meeste koolstofemissies en vervuiling worden veroorzaakt door een klein aantal bedrijven waarover we geen eigendom, controle of zeggenschap hebben. De overgrote meerderheid van de wereldbevolking is verantwoordelijk voor heel weinig koolstofuitstoot. Uit een recent VN-rapport blijkt dat wereldwijd de 1% topverdieners verantwoordelijk zijn voor een gemiddelde uitstoot per hoofd van de bevolking van 74 ton CO2 per jaar. Voor de onderste 50% van de verdieners is dat 0,7 ton.

Bovendien leven veel mensen uit de arbeidersklasse, zelfs in de rijkere landen, in armoede of houden ze het hoofd nauwelijks boven water. Velen hebben geen toegang tot degelijke huisvesting of gezondheidszorg, of hebben geen economische zekerheid voor de toekomst. Dat is volstrekt niet te rechtvaardigen in een wereld van ongelooflijke overvloed.

Onder het kapitalisme is het onvermijdelijk dat de heersende elites proberen de gewone arbeiders op te laten draaien voor de klimaatcrisis die zij hebben veroorzaakt. Alle aanvallen op de levensstandaard van de arbeidersklasse, zelfs die welke met een ecologisch laagje vernis worden gerechtvaardigd, moeten door de klimaatbeweging worden bestreden als zowel onrechtvaardig als ineffectief. Laat de echte vervuilers betalen!

Een andere gevaarlijke mythe is dat de klimaatcrisis te wijten is aan overbevolking, dat er te veel mensen op de planeet zijn, wat zou leiden tot een klimaatcatastrofe, voedseltekorten en maatschappelijke ineenstorting. Natuurlijk zijn er eindeloze voorbeelden van niet-duurzame consumptie, landgebruik, vervuiling … Dit is echter geen bewijs dat er te veel mensen zijn, alleen dat de bestaande systemen onnodig verspillend, irrationeel en absurd zijn. In feite is er bewezen dat de wereld ruimschoots kan voorzien in de behoeften van allen die haar bewonen, indien een systeem wordt opgezet dat de behoeften van de mensen en de planeet als uitgangspunt neemt.

Het aantal mensen is veel minder belangrijk dan de manier waarop die mensen georganiseerd zijn: dit systeem is destructief, inefficiënt en roekeloos omdat het gericht is op private winst en niet op het algemeen welzijn. Socialisten begrijpen dat de oorzaak van de klimaatcrisis het kapitalistische systeem is en zijn onophoudelijke drang om winsten te accumuleren, en dat de enige manier om de crisis op te lossen is te strijden voor een socialistische wereld waar de menselijke behoefte, inclusief een duurzame relatie met de natuur, boven private hebzucht komt.

Vecht voor onze planeet en onze banen!

We moeten de kapitalistische leugen van “jobs vs. klimaat” aanvechten en ervoor zorgen dat de rechten van arbeiders worden beschermd. We hebben een socialistisch klimaatactieplan nodig dat een rechtvaardige transitie voor werkende mensen schetst. Dit zou een grootschalig programma van groene jobs en openbare werken inhouden, dat nieuwe groene industrieën bouwt en het werk uitvoert dat nodig is om over te stappen op een duurzame economie.

Een planeconomie in publieke handen, met echte democratische controle door de werkende klasse, zou miljoenen goedbetaalde en duurzame banen scheppen en nieuwe groene publieke sectoren uitbouwen. Werknemers in milieuschadelijke industrieën zouden hun werk op een duurzame manier kunnen omvormen, in de richting van projecten die de samenleving en de planeet ten goede komen, of kunnen worden omgeschoold en worden ingezet in nieuwe groene publieke sectoren.

Er moeten bijvoorbeeld openbare bouwbedrijven worden opgericht om miljoenen openbare woningen, scholen, ziekenhuizen, crèches en gemeenschapscentra te bouwen, die allemaal volgens de hoogste normen van energie-efficiëntie en met de kleinst mogelijke ecologische voetafdruk worden gebouwd. Bovendien moeten bestaande woningen en openbare en commerciële gebouwen worden aangepast om aan dezelfde normen te voldoen.

Alle openbare diensten moeten volledig in handen van de gemeenschap komen, zoals afvalinzameling en -recycling, watervoorziening, openbaar vervoer, onderwijs, gezondheidszorg en energie. De nationale parken zouden aanzienlijk worden uitgebreid, aangevuld met een groot herbebossings- en bebossingsprogramma, met voltijdse banen voor het aanplanten en onderhouden van bossen op duurzame wijze.

Geen enkele werknemer mag erop achteruitgaan. De enige echte “rechtvaardige transitie” is er één waarbij de werknemers in het centrum van de besluitvorming staan: waar zij de controle hebben over hun werkplek, hun gemeenschap en de economie als geheel.

Neem het land terug

We mogen nooit vergeten dat de strijd tegen de vernietiging van het milieu niet alleen wordt gevoerd door de internationale klimaatbeweging, maar ook in de strijd van miljoenen inheemse en onderdrukte gemeenschappen, vooral in Amerika en Afrika, tegen de destructieve en vergiftigende imperialistische projecten van Westerse en Chinese multinationals. Onze beweging moet zich volledig solidair verklaren met elk van hen en streven naar een zo groot mogelijke eenheid.

Pijplijnprojecten, ontbossing en imperialistische uitbuiting van natuurlijke grondstoffen moeten onmiddellijk worden gestopt en elke controle van bedrijven over de energieproductie moet worden bestreden. We hebben democratisch eigendom van en controle over natuurlijke grondstoffen nodig door arbeiders en lokale gemeenschappen om de levensstandaard van inheemse en andere gemeenschappen te beschermen, inclusief arbeiders die financieel afhankelijk zijn van de fossiele-brandstofindustrie.

Op dezelfde manier moeten we onze voedselsystemen, waar we allemaal van afhankelijk zijn om te overleven, veranderen. Deze moeten weg van de intensieve landbouwpraktijken van de grote agro-industrie, die een bedreiging vormen voor zowel het milieu en de volksgezondheid als voor de arbeiders zelf. De grote bedrijven die ons milieu en onze voedselsystemen schade toebrengen, moeten onder democratisch publiek eigendom worden gebracht. Dit zou ons in staat stellen duurzame landbouwpraktijken te combineren met nieuwe technologie, een essentiële stap op weg naar grootschalige en duurzame landbouw met hoge opbrengst.

Het stoppen van de dominantie van de kapitalistische vlees- en zuivelindustrie moet een onderdeel zijn van elke ecologische transitie in de landbouw. Op basis van democratische socialistische planning kan dit worden gedaan op een manier die de bestaansmiddelen van kleine en middelgrote boeren en landarbeiders beschermt.

Democratische planning, geen marktchaos

De uitdagingen waar we voor staan zijn van wereldhistorische proporties. Er is nog nooit iets ondernomen, laat staan verwezenlijkt, dat qua omvang of tijdschema vergelijkbaar is met wat nodig is. Het soort fundamentele transformatie – van productie, distributie, consumptie, energie, reizen – dat nodig is om een werkelijk duurzame wereld te bereiken, zou niets minder dan revolutionair zijn. Veel van de technologie en kennis om over te schakelen op een koolstofvrije economie bestaat al, maar private winstbelangen en marktconcurrentie staan de toepassing ervan in de weg. Het is ondenkbaar dat de kapitalistische markt, concurrentie, chaos en eigenbelang, deze verandering bewerkstelligen.

De structuur van de kapitalistische samenleving is deels bepalend voor onze behoeften als consument. Wie niet in de buurt van betrouwbaar en betaalbaar openbaar vervoer woont, ‘kiest’ voor autorijden, wie lange dagen maakt ‘kiest’ voor verpakte kant-en-klare levensmiddelen, mensen met een laag inkomen ‘kiezen’ voor fast fashion (goedkopere en minder klimaatvriendelijke kleding). Geen enkele hoeveelheid “milieuvriendelijke” consumptiekeuzes, die voor de meeste mensen uit de arbeidersklasse overigens onbetaalbaar zijn, kan de verandering teweegbrengen die nodig is.

We kunnen niet controleren wat we niet bezitten. Door de belangrijkste sectoren van de economie in publieke handen en onder democratische controle te brengen, kan op wereldschaal een allesomvattend economisch plan worden opgesteld, dat alle middelen van de samenleving mobiliseert om deze crisis het hoofd te bieden.

Dit zou bijvoorbeeld een mondiaal plan omvatten om de energienetwerken volledig te herbouwen en in de komende tien jaar voor 100% op hernieuwbare energie te baseren; een einde te maken aan de productie van nieuwe auto‘s die op olie rijden, de productie van elektrische voertuigen op te voeren en het openbaar vervoer massaal uit te breiden; de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen volledig af te bouwen; groene woningen en infrastructuur aan te passen en te bouwen om bestand te zijn tegen extreme weersomstandigheden en klimaatvluchtelingen op te vangen; herbebossing van de planeet en een grondige revisie van ons voedselsysteem, waarbij we massale monocultuur vervangen door lokale, organische alternatieven; en investeringen van historische omvang in nog niet ontdekte technologieën die kunnen helpen de crisis van waterverontreiniging en -tekorten, besmettelijke ziekten, de ineenstorting van koraalriffen en bestuivers en nog veel meer aan te pakken.

Een democratische planeconomie zou “meer met minder” kunnen doen als onderdeel van een geplande ecologische overgang – waarbij nutteloze en schadelijke sectoren, zoals wapenproductie en marketing, worden omgebouwd voor constructieve doeleinden; waarbij duplicatie, overproductie en geplande veroudering worden geëlimineerd; waarbij de nadruk ligt op het vervullen van behoeften in plaats van het genereren van kunstmatige wensen; en waarbij landbouw, transport en energieproductie worden omgevormd op een duurzame basis. In een dergelijk systeem zouden hele sectoren, gemeenschappen en steden democratisch worden gepland. Dit zou een einde maken aan kapitalistische verspilling en een rationelere toewijzing van middelen mogelijk maken. In een socialistisch systeem zou het doel van de economie niet langer zijn om winst te maken voor een kleine elite, maar om op een duurzame manier in menselijke behoeften te voorzien.

Samen staken – voor een strijdbare klimaatbeweging

De arbeidersklasse lijdt niet alleen onder de ergste gevolgen van de klimaatverandering, maar heeft ook een enorme macht. Werknemers doen de maatschappij draaien – van scholen tot fabrieken – en door te staken kunnen ze dit systeem tot stilstand brengen. De klimaatbeweging heeft geen echte of consistente bondgenoten in de kapitalistische heersende klasse. Alleen door zich te baseren op de methoden van sociale strijd en arbeidersstrijd kan zij effectief strijden voor de echte veranderingen die nodig zijn.

We moeten ons organiseren en opnieuw een strijdbare klimaatbeweging opbouwen die verbonden is met de arbeiders- en vakbondsbeweging. Een verenigde strijd zou bijvoorbeeld de behoefte aan gratis openbaar vervoer kunnen koppelen aan de vraag naar hogere lonen, of de noodzaak om groene technologieën in te voeren aan de behoefte aan kwaliteitsbanen voor jonge mensen. In al onze eisen moeten we ons richten tegen regeringen, super rijken en grote vervuilers – degenen met macht – en niet tegen mensen uit de arbeidersklasse.

De explosieve en militante jongerenacties toonden dat jongeren het voortouw nemen. Maar hoewel de schoolstakingen en de jongerenacties de regeringen onder druk hebben gezet om lippendienst te bewijzen, waren ze nog niet voldoende om belangrijke veranderingen teweeg te brengen. Om echte verandering af te dwingen, moeten we een massabeweging opbouwen met actiecomités op de scholen, hogescholen, werkplekken en lokale gemeenschappen om te bouwen aan economische stakingen die de economie lamleggen.

Heel wat vakbondsbureaucraten aan de top hebben een geschiedenis van het blokkeren van strijd. Op hen kunnen we niet vertrouwen, we moeten aan de basis bouwen onder werkenden en vakbondsmilitanten om samen op te komen voor vakbondsleiders die bereid zijn om de strijd aan te gaan. Alle effectieve campagne-tactieken moeten worden gebruikt, van petities, protesten, boycots, tot walkouts, bezettingen, blokkades en natuurlijk stakingen van verschillende duur en intensiteit.

Tenslotte moet de strijd voor klimaatactie onlosmakelijk verbonden zijn met alle strijd van mensen uit de arbeidersklasse tegen onderdrukking en ongelijkheid van welke aard dan ook. Het moet een strijd zijn van en voor de arbeidersklasse voor een eigen systeem. Het kapitalisme, het systeem van de rijken, ligt ten grondslag aan zowel sociale ellende als de vernietiging van de ecosystemen van de wereld.

Internationale arbeiderssolidariteit, geen imperialistische rivaliteit

Door de immense ongelijkheid in de wereld worden de armere landen het zwaarst getroffen door de klimaatcrisis. Om de eerste stappen te zetten tegen dit enorme onrecht, moeten alle buitenlandse schulden worden kwijtgescholden en octrooien op cruciale technologie en kennis worden geschrapt. In een kapitalistisch systeem krijgen winst, eigendom, octrooien en „intellectueel eigendom“ voorrang boven de behoeften van de mensheid en onze planeet. Dit bleek erg duidelijk tijdens de Covid-19 pandemie, toen de grote farmaceutische bedrijven vaccins oppotten terwijl ze de dood van miljoenen mensen accepteerden. Groene technologie, evenals medische en farmaceutische kennis en technologie, moeten vrij gedeeld worden tussen arbeiders in alle landen op basis van internationale solidariteit en samenwerking tussen de arbeidersklasse en de armen.

Het kapitalisme is een systeem dat niet in staat is tot werkelijke wereldwijde samenwerking. Nu gezamenlijke wereldwijde actie om de planeet te redden meer dan ooit nodig is, trekken kapitalisme en imperialisme de wereld alleen maar verder uit elkaar. Zelfs de klimaatcrisis wordt als wapen gebruikt in de nieuwe Koude Oorlog tussen de VS en China.

Alleen door de wereld te bevrijden van nationale concurrentie en inter-imperialistische rivaliteit en deze te vervangen door wereldwijde samenwerking kunnen de voorwaarden worden geschapen om een einde te maken aan de klimaatcrisis. Dit is enkel mogelijk door gecoördineerde actie van de internationale arbeidersklasse en armen voor wereldwijde revolutionaire verandering, tegen de nationale en internationale kapitalistische klassen die hun belangen verdedigen.

Organiseer je nu om te vechten voor internationaal socialisme

De verdedigers van het kapitalisme beweren soms dat hun systeem onvermijdelijk is; dat er “geen alternatief” is voor hun systeem. Aan iedereen die een klimaatramp wil afwenden en een rechtvaardige en duurzame toekomst wil opbouwen, zeggen wij dat er geen ander alternatief is dan te strijden om een einde te maken aan het kapitalistisch systeem. We moeten de rijkdom en grondstoffen van de wereld aan de miljardairsklasse onttrekken en gebruiken om de samenleving opnieuw op te bouwen op basis van democratische controle en solidariteit om op duurzame wijze in de menselijke behoeften te voorzien.

De rijke elite zal de macht echter nooit vrijwillig opgeven. We moeten ons organiseren om te vechten voor revolutionaire verandering. We hebben een massabeweging nodig, maar ook een revolutionaire organisatie met een programma om de strijd te bundelen, het kapitalisme te bestrijden en de maatschappij te transformeren.

Om systeemverandering op wereldschaal te bewerkstelligen, moet een dergelijke organisatie internationaal worden opgebouwd. Daarom strijdt International Socialist Alternative (ISA), een organisatie van arbeiders en jongeren, actief voor socialistische verandering in meer dan 30 landen. Sluit je aan bij ISA om de revolutionaire verandering af te dwingen die nodig is om een einde te maken aan het kapitalisme, de vernietiging van onze planeet en alle vormen van onderdrukking.