Category: Ecologie

Interview met Pascoe Sabido van Corporate Europe Observatory

In het kader van de onderhandelingen rond COP21, de klimaattop van de Verenigde Naties in Parijs, spraken we met Pascoe Sabido, onderzoeker en activist van Corporate Europe Observatory (CEO). Hij zit in Parijs en had het over de onderhandelingen, zijn visie op klimaatverandering, het gelobby van multinationals, de Europese Unie en sociale bewegingen.

Interview door Pietro (Brussel)

Wat is CEO?

“Het Corporate Europe Observatory (CEO) is een groep die onderzoek doet en mobiliseert. Er wordt specifiek ingegaan op de invloed van de bedrijven en hun drukkingsgroepen op de beslissingen van de Europese Unie. Die invloed leidt tot een beleid van sociale onrechtvaardigheid waarbij de afbraak van ons milieu versnelt.

“We moeten hun macht kunnen beperken om een antwoord te bieden op wereldwijde problemen zoals armoede, klimaatverandering, sociale onrechtvaardigheid, honger en vervuiling. We doen onderzoek naar de activiteiten van multinationals en gebruiken dit onderzoek om de impact van de multinationals op het gevoerde beleid aan te klagen.”

Het rapport ‘Cooking the planet’ onderzoekt de banden tussen de Europese Commissie en de lobbygroepen van de grote bedrijven. Welke rol speelden de Europese commissarissen Canette (energie en klimaat) en Sevcovic (vice-voorzitter van de Commissie) in de onderhandelingen voor COP21?

“De belangrijkste beslissingen waren al genomen voor zij in november 2014 hun functie opnamen. Maar zij zullen eens te meer zeggen dat ze een krachtig en bindend akkoord willen, terwijl ze eigenlijk enkel de meest vervuilende bedrijven willen geruststellen. Ze willen dat Europa fossiele energie, met inbegrip van schaliegas, blijft gebruiken en dat hernieuwbare energie geen centrale plaats inneemt.

“Ze blijven zeggen dat Europa opkomt voor een ambitieus plan tegen de globale opwarming en dat het de andere landen zijn die nog een hele weg moeten afleggen. Maar het zijn Europese bedrijven die zich verrijken met goedkope fossiele energie. In landen als Colombia is het de winsthonger van deze bedrijven die ervoor zorgt dat grondstoffen als steenkool worden geëxploiteerd.”

Wat is de rol van de oliesector en de private bedrijven in de onderhandelingen?

“Olie is van cruciaal belang voor de kapitalistische economie. De lobbygroepen van de sector hebben een grote invloed op onze regeringen. Ze financieren onze regeringen en vice versa. In een van onze rapporten brengen we het voorbeeld van een werknemer van de Europese Commissie die tegelijk werkt voor Saudi Aramco, een van de grootste oliebedrijven.

“De grote bedrijven speelden een erg belangrijke rol in alle klimaatonderhandelingen. Ze deden er alles aan om er zelf voordeel uit te halen en om te vermijden dat hen iets in de weg zou gelegd worden. De logica van deze onderhandelingen is volledig gebaseerd op de logica van de markt en de vrijhandel. Die worden gezien als oplossingen en niet als problemen.”

Is het mogelijk om de bedrijven tot verandering aan te zetten?

“Kunnen kalkoenen Kerstmis ontlopen? Niet bepaald. Het commerciële model van de grote bedrijven is niet verenigbaar met gelijk welke poging om regels inzake klimaat op te leggen. Als we iets willen bereiken, moeten we er in de eerste plaats voor zorgen dat de grote bedrijven niet langer onze regeringen in hun macht hebben. De aanpak van de Europese Unie is niet gebaseerd op de behoeften van de bevolking, maar op de belangen van de grote bedrijven. Volkswagen en de volledige automobielsector toonden dat hun winsten steeds voor de belangen van de planeet worden geplaatst.”

Je hebt de mobilisatie naar COP21 het voorbije jaar gevolgd. Welke discussies onder sociale bewegingen en NGO’s blijven je bij?

“Er zijn altijd uiteenlopende standpunten. Sommigen hebben een meer algemeen beeld en vertrekken vanuit het systeem, anderen zijn bang om het verband te leggen tussen de afbraak van het klimaat en ons economisch systeem, het kapitalisme. De strijd voor het klimaat is in essentie een vraag naar wie het in de toekomst voor het zeggen heeft: de bevolking of de multinationals. Het gaat om een kwestie van democratie. We moeten stoppen met ons te beperken tot de hoeveelheid broeikasgassen die toegelaten wordt: we moeten erkennen dat dit in de eerste plaats een sociale en een economische discussie is. Als we consequent willen zijn, moeten we alles compleet veranderen.

“Elke dag die voorbijgaat zonder verandering, betekent dat er nadien meer moet gedaan worden als gevolg van de klimaatveranderingen. Hoe meer de tijd loopt, hoe dringender de noodzaak van radicale systeemverandering. We hebben geen geleidelijke transitie nodig, maar een radicale omvorming van de samenleving.”

Welke rol kunnen sociale bewegingen en de arbeidersbeweging hierin spelen?

“De vakbonden hebben een grote rol te spelen. Op een dode planeet is er geen leven en geen werk. Indien de vakbonden geen strategie tot strijd ontwikkelen, geven ze toe aan de belangen van de werkgevers en de multinationals. Op dit ogenblik nemen de meeste vakbonden in de praktijk niet echt deel aan de mobilisaties rond klimaat. Nochtans biedt de discussie rond klimaat enorme kansen om op te komen voor een andere samenleving, een samenleving met degelijke openbare diensten (huisvesting, vervoer, gezondheidszorg, …) waarbij de notie van arbeid wordt herdacht en waarin de macht van de multinationals wordt gebroken.

“De werkenden moeten collectief en democratisch beslissen wat ze produceren en consumeren, voor wie ze produceren en hoe dit gebeurt. Dit zou een herverdeling van de rijkdom onder de volledige bevolking betekenen. Als we tegen klimaatverandering willen ingaan, moeten we een ander economisch model vestigen. De enige manier om dat te bereiken, is door er samen voor op te komen met massabewegingen. Het is niet evident, maar er zijn wel kansen, niet alleen voor wie ecologische rechtvaardigheid wil maar voor al wie opkomt voor sociale rechtvaardigheid.”

http://corporateeurope.org/

Er waren afgelopen zondag acties in 2.300 steden in 175 landen met alles samen 785.000 aanwezigen. Daarmee waren de acties tegen klimaatverandering op 29 november bijzonder groot. Het was de grootste klimaatmobilisatie ooit. De cijfers van het aantal betogers komen van de organisatie 350.org. Zonder het betogingsverbod in Parijs waren het er ongetwijfeld meer dane en miljoen geweest.

Artikel Elin Gaufin, vanuit Stockholm

Op 29 november werd massaal betoogd voor een groene toekomst. Het protest vormde een lichtpunt in een wereld waarin de krantenkoppen overlopen van oorlogen, terreurdaden en waarin de uitstoot ervoor zorgt dat de wereldwijde temperatuur steeds verder toeneemt.

In Australië waren er 140.000 betogers, waarvan 60.000 in Melbourne. In Nieuw-Zeeland waren er 33.000 betogers, in India 140.000, in Londen 50.000, in Rome en Madrid telkens 20.000, in Kopenhagen 10.000, in Genève 5.000, … In Zweden waren er in Stockholm en Göteborg telkens 4.000 betogers, in Malmö waren dat er ondanks het stormachtige weer 1.200. In Stockholm vormde Rättvisepartiet Socialisterna een sterk antikapitalistisch blok in de betoging.

In Frankrijk waren de betogingen verboden. De betoging in Parijs had als doel om 400.000 mensen bijeen te brengen. Ondanks het betogingsverbod waren er toch 10.000 mensen die een menselijke ketting van 3 kilometer vormden. Er werden 20.000 paren schoenen op een plein geplaatst als symbolisch protest. De oproerpolitie viel de vreedzame betogers aan met traangas en pepperspray. Er werden 200 mensen opgepakt.

Het is het begin van verschillende protestacties tijdens de klimaattop in Parijs. Nicolas Haeringer, de Franse woordvoerder van 350.org, stelde: “De mensenketting van vandaag is het begin van creatieve en krachtige mobilisaties van mensen tijdens de klimaatonderhandelingen in Parijs. We verzetten ons tegen de pogingen van de Franse autoriteiten om het incident te gebruiken om democratische rechten in te perken en verdedigen het recht op betogen, een recht dat eigen is aan gelijk welke democratie.”

Vorige week kwamen de Britse weerdienst MetOfficeT en de Wereld Meteorologische Organisatie met het weinig opbeurende nieuws dat de wereldwijde temperatuur voor het eerst met een volle graad was gestegen sinds het begin van de industrialisering. De temperatuursstijging werd dit jaar versterkt door de ongewoon sterke El Nino (een weerfenomeen dat om de drie tot vijf jaar plaatsvindt). Maar het feit dat de concentratie van koolstofdioxide in de lucht voor het eerst een wereldwijd gemiddelde van 400 ppm haalde, is geen natuurlijk fenomeen.

Het klimaat stuurt een waarschuwing naar Parijs, de wereldwijde klimaatbeweging versterkt de waarschuwing.

-> Lees ook: Welk programma en welke methode tegen klimaatverandering?

In Parijs en Brussel waren de gevolgen van de aanslagen en de terreurdreiging erg voelbaar. Tal van evenementen en betogingen werden verboden. De klimaattop in Parijs gaat wel door. De protestacties ertegen zijn verboden. En dit zowel in Frankrijk als in België. Nochtans schreeuwt de ernst van de situatie om een degelijke mobilisatie en grootschalig protest.

door Emily (Namen)

Vanaf 29 november komen 147 staatshoofden en regeringsleiders samen met duizenden politici en wetenschappers. Ze verzamelen in Parijs voor twee weken van onderhandelingen. Het vooropgestelde doel is het bekomen van een klimaatakkoord dat de opwarming van de aarde beperkt tot 2 graden Celsius. Dit betekent dat de broeikasgassen met minstens 40% moeten teruggedrongen worden. Het klimaatakkoord moet het protocol van Kyoto vervangen na 2020.

De teksten voor de onderhandelingen blinken uit in een gebrek aan concrete doelstellingen. Er zijn geen tussentijdse doelstellingen om de uitstoot van broeikasgassen te beperken, er wordt niet nagegaan hoe fossiele energie kan afgebouwd worden, … Alles blijft beperkt tot mooie woorden, maar er zullen geen daden volgen en dit terwijl de historische uitdaging groot is. Wetenschappers merken op dat we al bezig zijn met de opwarming van 2 graden te realiseren en dat dit heel wat druk zal zetten op de voedselveiligheid, aanleiding kan geven tot extreem weer, het niveau van de zeespiegel doet stijgen, … In vergelijking met het tijdperk voor de industrialisering is er al een opwarming van 0,85 graden Celsius vastgesteld. Als er niets verandert, kan dit tot 4,6 graden oplopen tegen het einde van de eeuw. Dit zou rampzalig zijn met honderden miljoenen mensen die moeten vluchten en tientallen miljoenen mensen die omkomen.

Gezien de ernst van de situatie is het betogingsverbod tijdens COP21 opmerkelijk. We hadden al geen enkele illusie dat er iets uit de top zou komen. Als we vervolgens zien wat wel toegelaten wordt en wat verboden is, dan zien we de prioriteiten van de regeringen helemaal open en bloot. Diegenen die de meeste gevolgen dragen van klimaatverandering – onze klasse, die van de werkenden, jongeren en armen – moeten zwijgen. De verantwoordelijken voor de klimaatverandering, de grote bedrijven, kunnen samen met de regeringsleiders hun belangen verdedigen om ervoor te zorgen dat er geen akkoord komt dat hun winsten bedreigt. Het betogingsverbod is ook goed nieuws voor bedrijven als EDF, BNP Paribas, BMW,… die als sponsors van de klimaattop optreden om zichzelf een groener imago aan te meten. Deze bedrijven zullen als sponsor aanwezig zijn in Parijs maar ook via de lobbygroepen en regeringen.

We mogen niet aanvaarden dat een minderheid beslist over de toekomst van de mensheid. We hebben meer dan ooit nood aan een beweging van jongeren, werkenden en armen om samen een krachtsverhouding uit te bouwen waarmee we tot echte verandering kunnen komen. Dat betekent dat we een ander systeem opbouwen waarmee de bronnen van rijkdom, de menselijke arbeidskracht en de natuur, ten dienste staan van de meerderheid van de bevolking en niet van de winsten van een handvol superrijken. Om tot verandering te komen, moeten we ons organiseren en mobiliseren. We komen actief op voor publieke controle en bezit van de natuurlijke grondstoffen, de energiesector, wetenschappelijk onderzoek en alle sleutelsectoren van de economie. Op deze basis is een rationele socialistische planning mogelijk in plaats van de enorme verspilling en de tekorten die eigen zijn aan het kapitalisme.

Wij zeggen: ‘socialistische verandering, geen klimaatverandering’ en ‘democratische planning, geen private winsten.’

Betoging in Oostende: zondag 6 december

In Parijs, maar vooral in Brussel viel het openbare leven gedeeltelijk stil. Heel veel evenementen en betogingen werden opgeschort omwille van de terreurdreiging. Toch werd de klimaattop in Parijs behouden. Het protest ertegen werd wel verboden. De ernst van de klimaatproblematiek vereist nochtans een massale mobilisatie.

Vanaf zondag 29 november zullen duizenden politieke vertegenwoordigers en wetenschappers samenkomen in Parijs om te onderhandelen over een modiaal akkoord tegen de klimaatopwarming. Net zoals bij de 20 vorige toppen ontbreekt het de teksten waarop de onderhandelingen zich zullen baseren aan ambitie: geen tussentijdse streefdoelen voor het beperken van broeikasgassen, er wordt niet gesproken over een vermindering van de ontginning van fossiele grondstoffen, etc. De beperking op de betogingen in de marge van de COP21 en het verbod erop in Parijs komen de grote bedrijven zoals EDF (moederbedrijf van Electrabel) of BNP Paribas goed uit. Zij zullen wel aanwezig zijn in Parijs via hun sponsoring van de top, maar ook dankzij de machtige lobbygroepen die er hen vertegenwoordigen.

Wij hebben geen enkele illusie over die top. Wij willen de hypocrisie aankaarten van de wereldleiders die zich beperken tot mooie woorden. LSP en ALS roepen op om een zo groot mogelijke mobilisatie op te zetten voor democratische controle op de natuurlijke rijkdommen en een socialistische planning tegen de weerzinwekkende verspilling van het kapitalistisch systeem. Wij willen bijdragen aan de uitbouw van een krachtsverhouding die in staat is om een einde te maken aan het systeem dat klimaatverandering verzoorzaakt en ons verarmt.

Om de te discussiëren over de recente gebeurtenissen en de gevolgen voor de klimaattop, mobilisaties en verzet in het algemeen komen we in verschillende regio’s samen met geïnteresseerden.

• Gent: Woensdag 2/12 – Open algemene ledenvergadering van ALS/LSP over de recente actualiteit. 19u30 Celtic Towers
• Antwerpen: Donderdag 3/12, 19u30 Agora. “Een socialistische visie op terreur en oorlog“. https://www.facebook.com/events/954894684597584/

Als we een fundamentele verandering willen bekomen in de manier waarop de mensheid en de maatschappij omgaan met de natuurlijke rijkdommen en onze leefomgeving, zullen we niet enkel een programma nodig hebben dat breekt met de winstlogica maar ook een methode om zo’n programma af te dwingen.

Dossier door Michael Bouchez, nationaal jongerenverantwoordelijke van LSP, uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Zoals het schandaal van VW aantoont, botst zelf de kleinste inspanning om de CO2-uitstoot te reduceren met de wetten van het kapitalisme. Joke Schauvlieghe – Vlaams minister van leefmilieu – illustreert met de rel rond het bos van Essers dat de neoliberale politiek eerder voor de belangen van de winst loopt dan voor onze leefomgeving. Ook op grotere schaal en in de energiesector blijven patenten en onderzoek achter slot en grendel zitten omdat het de winsten van de multinationals in gevaar brengt.

Zoals eerder gesteld in deze krant is enkel de democratische controle van de gemeenschap over de productie en de natuurlijke rijkdommen in staat om noodzakelijke investeringen te doen in openbaar vervoer en hernieuwbare energie om zo de drastische verlaging van de CO2-uitstoot met 95% tegen 2050 mogelijk te maken. Zo’n programma vergt natuurlijk de onteigening van de petroleumgiganten en de energiesectoren zodat deze economische hefbomen in handen van de gemeenschap komen. Dit is in het belang van de meerderheid van de bevolking, maar het gaat regelrecht in tegen die van de private sector en de multinationals.

Vertrouwen in de wereldleiders en groen kapitalisme?

Moeten we ons neerleggen bij de dominantie van de vrije markt en klagen dat het allemaal verloren is? Volgens ons niet. De terugkerende betogingen, acties en mobilisaties tonen aan dat miljoenen mensen bereid zijn om te vechten voor een oplossing. Ook in Kopenhagen in 2009 waren er 100.000 betogers naar aanleiding van de klimaattop. Wat echter vaak ontbreekt, is enerzijds het besef dat de oplossingen niet van de top zelf zullen komen en anderzijds de oriëntatie op het uitbouwen van een kracht die echt kan breken met de belangen van het kapitalisme.

Dat de wereldleiders geen oplossingen zullen bieden, werd al 20 keer duidelijk op de voorgaande klimaattoppen. In plaats van ‘druk’ te zetten op de wereldleiders of om aandacht voor de problematiek te smeken, kunnen we ons beter richten op de werkende bevolking om via betogingen en stakingen een krachtsverhouding uit te bouwen waarmee we een alternatief op het kapitalisme naar voor brengen. Zonder werknemers is er immers geen productie en dus ook geen winst.

Het zijn de werknemers in de energiesector en de automobielsector die over de know-how en de kennis beschikken om een productieproces milieuvriendelijker te maken. Vandaag hebben zij echter niets te zeggen over het installeren van frauduleuze software of het lozen van pakweg chemicaliën. Onder het kapitalisme weten ze ofwel van niets, ofwel wordt gedreigd met het faillissement en lijkt milieuverontreiniging de enige manier om de fabriek draaiende te houden en dus jobs aan te bieden.

In een genationaliseerde sector die niet gebaseerd is op winst, maar op de behoeften van de bevolking en dus ook van de werknemers en consumenten, zouden de werknemers samen met de overheid en de consumenten beslissen welke investeringen gedaan worden en hoe milieuvriendelijke productie kan. Het zou een logische democratische beslissing zijn om niet meer te investeren in fossiele brandstoffen of kernenergie maar in alternatieven. Een publieke energiesector zou middelen investeren in onderzoek en ontwikkeling van deze alternatieven. Het zou een einde maken aan de schandalige verspilling door planned obsolecence (geplande veroudering), een voor het kapitalisme noodzakelijk principe waardoor producten gemaakt worden om na enkele jaren defecten te vertonen. De geplande verspilling om de winsten van een kleine minderheid op te krikken, zou plaats maken voor een democratisch socialistische planning die de belangen van de meerderheid van de bevolking en dus ook van het milieu centraal stelt.

Wat is de rol van de arbeidersklasse?

Daarom roepen de Actief Linkse Studenten en LSP op om naar Parijs te trekken met antikapitalistische eisen en een socialistisch programma dat zich baseert op het onderscheid tussen twee tegengestelde belangen in deze maatschappij: de belangen van de 1% rijksten en die van de 99% anderen. De enige kracht die in staat is om de milieuonvriendelijke productiewijze van het kapitalisme onder druk te zetten, is de georganiseerde werkende bevolking die zich als een klasse organiseert.

Alle verworvenheden van de welvaartstaat zijn verkregen doorheen acties en strijd van de arbeidersklasse. Het is via comités op de werkvloer dat werknemers overtuigd werden van de rol die ze konden spelen in de afschaffing van kinderarbeid, het afdwingen van betaald verlof, sociale zekerheid, … Het is door lange en harde stakingen dat de 12-uren werkdag werd ingekort. Hetzelfde zal gelden voor klimaateisen, op niveau van bedrijven zien we dat nu al in het bekomen van maatregelen inzake veiligheid, hygiëne en bescherming op de werkvloer. De milieubeweging zal zich moeten organiseren rond een programma dat de belangen van de 99% verdedigt en de verantwoordelijkheid klaar en duidelijk bij de 1% rijksten legt.

De rol van de vakbonden

Het belang van zo’n programma wordt geïllustreerd door de rol die vakbonden vandaag spelen in de discussie over kernenergie. Het klopt dat een kernuitstap binnen het kader van de vrije markt zou leiden tot jobverlies of het aanbieden van nieuwe jobs aan slechtere voorwaarden. Het is niet verwonderlijk dat de ACOD-afvaardiging in de kerncentrale van Doel of de Franse vakbond CGT zich verzetten tegen de kernuitstap.

Indien we de kernuitstap niet koppelen aan de eis tot nationalisatie van de energiesector gericht op de ontwikkeling van alternatieve milieuvriendelijke energie met bijhorende jobs, zullen we het personeel uit de sector niet meekrijgen. Zonder dergelijke eisen komt een kernuitstap voor hen gewoon neer op jobverlies. Een socialistisch programma werkt verenigend en kan ervoor zorgen dat de werknemers in de sector een belangrijke rol spelen in de uitbouw van een krachtsverhouding om de sector in publieke handen te nemen.

Lessen uit het verleden. Welke krachtsverhouding uitbouwen?

Er waren al verschillende kansen om een sterke milieubeweging uit te bouwen die verbonden is met de arbeidersbeweging. In de nasleep van de top in Kopenhagen hield de Boliviaanse president Evo Morales een alternatieve klimaattop in Cochabamba met vakbondsmilitanten, klimaatactivisten, inheemse mensen, … Daar werd onder meer door de toenmalige Venezolaanse president Chavez verwezen naar de rol van het kapitalisme, de passiviteit van de wereldleiders en de dringendheid van de problemen. De standpunten op de top waren een verademing, maar het leidde niet tot de uitbouw van een reële beweging. Het bleef bij een gemeenschappelijke verklaring.

Het was mogelijk geweest om vanuit deze alternatieve klimaattop een krachtsverhouding uit te bouwen met een actieplan dat jongeren, vakbonden, milieuorganisaties, … organiseerde op basis van een antikapitalistisch programma. Op deze manier had de alternatieve klimaattop het begin kunnen zijn van een massabeweging.

Het had bijvoorbeeld kunnen oproepen tot een internationale strijddag naar het voorbeeld van 1 mei, met personeelsvergaderingen in bedrijven en sectoren, betogingen en stakingen gericht op de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie.

Een democratisch georganiseerd actieplan

Het uitblijven van een perspectief op een alternatief, een duidelijk programma en een methode die de mensen organiseert rond gemeenschappelijke belangen, kan leiden tot frustratie, ongeduld en verwarde actiemethoden. Zo vallen tijdens internationale betogingen de methodes van de “black blocs” op. Dat zijn groepen die zich meestal beroepen op het anarchisme en denken dat ze op gewelddadige wijze moeten ingaan tegen de ordediensten en symbolen van het kapitalisme (zoals banken). Het is geen methode gebaseerd op collectieve strijd en het creëren van een zo groot mogelijke eenheid van de werkende bevolking op basis van een duidelijk programma dat tegen het kapitalisme ingaat.

De realiteit is dat dergelijke gewelddadige acties door het kapitalisme gebruikt worden om repressief op te treden en de hele beweging te criminaliseren, al dan niet door provocateurs van de politie in de betogingen in te zetten. Het kan bredere lagen die sympathie hebben voor de beweging afschrikken, zeker diegenen die nog moeten overtuigd worden om zelf actief te worden in de strijd. Betogingen zijn er net op gericht om de discussie naar een breder publiek te brengen, om een grotere steun op te bouwen. In plaats van argumenten te geven aan diegenen die ons protest willen isoleren, moeten we gaan voor een actieplan waarmee we het systeem aan het wankelen brengen.

De methoden van de arbeidersklasse zijn gebaseerd op democratisch georganiseerde strijd en op de kracht van ons aantal waarmee we een krachtsverhouding opbouwen om tot fundamentele verandering te komen. Dat betekent een einde maken aan het verspillende en milieuonvriendelijke systeem om plaats te maken voor een democratisch socialistische maatschappij.

[divider]

De sponsors van COP21: wiens brood men eet, diens woord men spreekt

De lijst van sponsors van de klimaattop geeft aan dat we niet op de wereldleiders en de klimaattop kunnen rekenen. Ondanks het schandaal van de sjoemelsoftware bij Volkswagen speelt bijvoorbeeld de automobielsector een prominente rol: BMW is een van de grootste sponsors. Maar ook Renault/Nissan en Air France zijn van de partij. Verder ook energiebedrijven als EDF en Engie, beide zijn goed voor zowat de helft van de uitstoot in Frankrijk. Een andere sponsor is het Zweedse dat de Duitse overheid aanklaagde over de kernuitstap.

Zullen deze bedrijven op basis van hun deelname aan COP21 investeren in groene alternatieven? Zullen ze timmeren aan een duurzame productie? Volkswagen doorprikte elke mogelijke illusie daarin. Maar er is meer aan de hand. Veel bedrijven gebruiken een groen imago om hun bedenkelijke ecologische staat van dienst te maskeren of om er extra winst uit te puren. Kijk maar naar Suez Environment, een bedrijf waar de energiemultinational GDF Suez de grootste aandeelhouder van is en dat ook de klimaattop sponsort. Suez Environment is actief op de watermarkt. Toen een beweging in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires afdwong dat de waterdiensten uit handen van Suez werden gehaald, volgde een rechtszaak van de multinational waarbij een schadevergoeding van 405 miljoen euro werd bekomen. Suez Environment investeert momenteel vooral in het verwerken van vervuild water, ondertussen investeert moederbedrijf GDF Suez in koolontginning en fracking waarmee watervervuiling ontstaat. Suez Environment heeft direct belang bij het verderzetten van de ontginning van fossiele brandstoffen en fracking. De lucrativiteit van het ‘groene’ kapitalisme kent geen grenzen.

De rol van deze multinationals beperkt zich niet tot het sponsoren. Er zijn ook parallelactiviteiten zoals het “Sustainable Innovation Forum” en uiteraard wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om lobbygroepen in te zetten die de ‘oplossingen’ van de bedrijven promoten. Tenslotte is een klimaattop een mediacircus waar bedrijven als BNP Paribas bijvoorbeeld graag een graantje van meepikken. Ondanks investeringen in fossiele brandstoffen biedt de top een kans om het bedrijf groen voor te stellen. Het resultaat van de klimaattop valt te voorspellen aan de hand van de sponsors. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt!

Van 30 november tot 11 december is er de COP21 in Parijs. Dat is een ‘Conferentie van Partijen’, de 21ste dergelijke klimaattop sinds die van Rio de Janeiro in 1992. Duizenden politieke vertegenwoordigers, diplomaten en experten van allerlei slag zullen er onderhandelen om tot een wereldwijd akkoord te komen inzake de beperking van de uitstoot van broeikasgassen. Tijdens dergelijke prestigieuze bijeenkomsten wordt vaak gesproken over ‘ambitieuze doelstellingen’ en ‘historische akkoorden’. Op dure woorden wordt niet bespaard als het nodig is om de erg beperkte resultaten te verdoezelen. Sommige Franse onderhandelaars erkennen nu al dat de beperking van de globale opwarming tot twee graden celsius tegen 2100 niet meer op de agenda staat. (1)

Artikel door Clément (Luik) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Steeds meer mensen beseffen dat we niets moeten verwachten van een dergelijke top. De grote invloed van de multinationals en de private sector op deze “grote conferenties” kan niet meer weggestopt worden. Naast een grote aanwezigheid van allerhande lobbyisten treden de grote bedrijven nu ook op als officiële sponsors van het evenement. Zoals McDonalds de Olympische Spelen sponsort om zich een minder ongezond imago aan te meten, willen verschillende bedrijven de Klimaattop gebruiken om een ‘groen’ imago te kopen.

Vervuilers in dienst van het klimaat?

Onder de grote sponsors van de klimaattop in Parijs vinden we onder meer autobedrijven als BMW. Maar ook de energiebedrijven EDF en Engie (onderdeel van GDF Suez) zijn net zoals de bank BNP Paribas van de partij. Deze laatste drie bedrijven hebben overigens allen belangen in de ontginning van steenkool. Voor deze bedrijven is deelname aan de klimaattop bijzonder interessant. Ze kunnen zichzelf voor een relatief lage prijs voorstellen als groene ondernemingen en tegelijk krijgen ze meer mogelijkheden op het vlak van lobbywerk en kunnen ze hun agenda opleggen.

Deze ‘groene ondernemingen’ zullen zich in de kijker zetten met hun salon ‘Oplossingen COP21’ waarbij de bedrijven hun eigen bijdragen aan de ‘oplossingen’ voor het klimaatprobleem zullen voorstellen. Het gaat daarbij uiteraard vooral om commerciële producten.

Niet het milieu maar de winsten tellen

Dat de grote bedrijven controle willen hebben over de beslissingen die betrekking hebben op het milieu is niet verwonderlijk. Ze zijn zelf immers de belangrijkste verantwoordelijken voor klimaatverandering. Amper 90 bedrijven zijn verantwoordelijk voor 63% van de broeikasgassen die sinds het begin van de industrialisering werden uitgestoten. Vandaag wordt ongeveer 87% van de wereldwijde energie geproduceerd door fossiele brandstoffen.

Wie dacht dat de dringendheid van de situatie de grote bedrijven ertoe zou aanzetten om “hun verantwoordelijkheden” te nemen, is er aan voor de moeite. In 2013 was amper 8,5% van de wereldwijde energie afkomstig van hernieuwbare bronnen. De investeringen in hernieuwbare energie namen toe tot 257 miljard dollar in 2011. Sindsdien was er evenwel een afname met 23%. De economische crisis en het besparingsbeleid zijn daar de belangrijkste oorzaken van. In dezelfde periode waren er wel meer investeringen in schaliegas dat door fracking wordt ontgonnen, een betwiste en erg vervuilende energiebron.

Ook het wetenschappelijk onderzoek ontsnapt niet aan de winsthonger van de kapitalisten. Bij gebrek aan publieke middelen is het grootste deel van het onderzoek en de ontwikkeling vandaag in handen van de private sector. Amper 2% van de onderzoeksmiddelen gaat naar hernieuwbare energie. De resultaten van onderzoek worden bovendien vaak geheim gehouden door de bedrijven die er patenten op hebben. Enkel technologische vernieuwingen die meteen winsten opleveren, worden ook toegepast. Denk maar aan de sjoemelsoftware in de automobielsector.

Geen enkele illusie in de gevestigde politici

De hypocrisie van de gevestigde politieke leiders is algemeen bekend. In woorden verdedigen ze het milieu, maar in hun daden blijkt daar niets van, integendeel. De regering-Michel probeerde de BTW-verhoging op elektriciteit voor te stellen als een ecologische maatregel terwijl tegelijk het openbaar vervoer met de NMBS wordt afgebouwd. De extra taks op dieselwagens zou een ‘groene’ taks zijn, maar de opbrengst ervan gaat niet naar milieumaatregelen en tegelijk worden ook de tarieven bij De Lijn opgetrokken.

Vervuilende bedrijven laten betalen, kan natuurlijk niet omdat het investeerders zou afschrikken. Meer nog, om meer vervuiling mogelijk te maken, aarzelen de politieke leiders niet om internationale verdragen zoals TTIP (vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS) op ondemocratische wijze op te leggen. Het asociale karakter van dit beleid gaat hand in hand met een anti-ecologisch karakter.

Samen strijden op alle fronten

Ecologische crisis en sociale crisis zijn gevolgen van hetzelfde probleem. De inhaligheid van het patronaat kent geen grenzen, alles moet eraan geloven. Zowel de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking als de leefomstandigheden van de volledige mensheid worden op de helling gezet. Het kapitalistische establishment haalt zijn macht uit de controle op de productiemiddelen en dus op het geheel van de economie. We moeten die controle uit de handen van de 1% rijksten halen om met de gemeenschap op democratische wijze te kunnen beslissen. Het zou de basis vormen voor een democratisch geplande economie die vertrekt van de behoeften van de meerderheid van de mensen en dus ook van de planeet.

[divider]

Het geplande protest tegen de Klimaattop is verboden wegens de terreurdreiging. De Klimaattop zelf zal wel doorgaan, maar dus zonder kritiek vanwege betogers. Climate Express kondigde aan dat er mogelijk een actie in ons land komt in plaats van de betoging in Parijs.

[divider]

(1) http://www.lemonde.fr/climat/article/2014/12/10/negociations-climatiques-laurent-fabius-a-la-man-uvre_4537850_1652612.html

Het schandaal rond Volkswagen kwam als een schok. Blijkt dat een groot automobielbedrijf ons jarenlang heeft voorgelogen over het verbruik en de vervuiling van auto’s. Het schandaal kwam nochtans niet als een donderslag bij heldere hemel. Het is al jarenlang geweten dat grote automobielbedrijven tests manipuleren. Dat gebeurt onder meer door diegenen die de tests opmaken te bewerken via allerhande lobbygroepen.

Het rapport “Cooking the planet since 2014” van de NGO Corporate Europe Observatory brengt een overzicht van de vergaderingen en ontmoetingen die de Europese commissaris voor Klimaatactie en Energie en zijn naaste medewerkers hadden sinds hun aantreden in november 2014. Er waren 669 officiële ontmoetingen, waarvan 282 met vertegenwoordigers van de fossiele brandstofproductie. Er werd vooral samengezeten met mensen van olieproducent BP en elektriciteitsbedrijf E.ON. Die bedrijven hadden elk 15 ontmoetingen met de commissie, Statoil volgt met 14 en daarna komen Shell, Engie en Iberdrola met 12 ontmoetingen.

De Europese commissaris Cañete stond al voor zijn aantreden bekend als een ‘olieman’. De geknipte figuur dus om energie en klimaat in de Europese commissie voor zijn rekening te nemen. De aanstelling van Sefcovic als vicevoorzitter van de energie-unie met direct toezicht op de commissaris voor Klimaatactie en Energie moest de controverse rond de aanstelling van Cañete in de kiem smoren. Uit het overzicht van de ontmoetingen van zowel Cañete als Sefcovic blijkt dat er geen enkel verschil is. Het is pas in de aanloop naar de Klimaattop in Parijs dat wordt geprobeerd om nog wat ontmoetingen met vertegenwoordigers van NGO’s op te zetten in de hoop zo een iets groener imago te krijgen. Dit wordt meteen grondig aangepakt: verschillende NGO’s worden samen uitgenodigd om op zo’n kort mogelijke vergadertijd de cijfers op te krikken.

Terwijl de NGO’s uitgenodigd worden om het imago van de commissaris en zijn medestanders op te poetsen, ligt dat bij de lobbyisten van de bedrijven anders. Dan worden zaken gedaan. Van de 44 ontmoetingen rond de automobielsector waren er 31 met vertegenwoordigers van de auto-industrie. Die sector besteedt 18 miljoen euro per jaar aan lobbyen, vooral gericht op soepele uitstootnormen en aanpassingen van de testcycli. De top 5 van autobedrijven die het meeste geld aan lobbywerk besteden, is als volgt samengesteld: Volkswagen, Daimler, de Duitse autosector VDA, de Europese autosector ACEA en BMW. Volkswagen is natuurlijk bekend van het schandaal, BMW is een van de grootste sponsors van de Klimaattop in Parijs later dit jaar.

Het gelobby van de bedrijven is geen vorm van liefdadigheid. Het levert op. Een van de opstellers van het rapport “Cooking the planet since 2014”, Pascoe Sabido, verklaarde hierover in De Standaard vandaag: “Als je ziet hoe gemakkelijk de lobbyisten van de auto- en fossiele industrie toegang hebben tot de beleidsmakers, moeten we ons wel afvragen wiens agenda de Europese Unie eigenlijk uitvoert.”

Een van de resultaten van het gelobby door automobielbedrijven is een steeds verdere ondermijning van tests naar de uitstoot van auto’s. Dit gebeurt door de testprocedure te laten aanpassen, waarbij gedurende tests bijvoorbeeld de remmen uitgeschakeld worden om te vermijden dat het remmen enkele extra druppels brandstof zou kosten. Zo zijn er tientallen elementen die maken dat de tests steeds minder met de realiteit te maken hebben. Test Aankoop schreef deze zomer al: “Keer op keer wijzen onze autotests uit dat er een groot verschil is tussen de verbruikscijfers die de constructeur opgeeft en onze eigen metingen. Volgens een studie van de International Council on Clean Transportation uit 2012 bestaat er 25 % verschil tussen de aangekondigde en de werkelijke verbruikscijfers. En in 2013 stelden wij tijdens een van onze tests zelfs tot 45% verschil vast bij kleine gezinswagens.” Het magazine stelt dat dit verschil het resultaat is van gesjoemel bij zowel de testprocedure als de tests zelf.

Hoe dat gebeurt? Onder meer door de autobouwers vrij te laten welk erkend labo ze de test laten uitvoeren. Dit labo is geen publieke instelling en is dus afhankelijk van de opdrachten die het krijgt. Bovendien is er geen controle op de laboratoria. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt. De test om het verbruik te meten gebeurt met een lage snelheid van minder dan 35 kilometer per uur waarbij alle functies die energie verbruiken uitgeschakeld worden (tot en met de zijspiegel aan de passagierskant die wordt verwijderd om de auto lichter en aerodynamischer te maken!) en er nog enkele kunstgrepen worden toegepast zoals het loskoppelen van de alternator of het verder uit elkaar zetten van de beugels van de remschijven. En na dit alles mogen constructeurs nog eens 4% van de meetwaarden aftrekken.

Het probleem is dus niet beperkt tot Volkswagen, er is een algemeen probleem dat niet zal opgelost worden door de op winst beluste autosector en de politieke marionetten van deze sector die het op politiek vlak voor het zeggen hebben. Wat we met de gemeenschap niet bezitten, kunnen we niet controleren. Dat bleek eerder al in de bankensector en het wordt nu bevestigd in de automobielsector. We zien geen uitwassen van dit systeem, geen ‘gesjoemel in de marge’ maar de gewone gang van zaken die ingebakken zit in de logica van het kapitalisme. Om hieraan een einde te maken, moeten we niet rekenen op regulering door Europa of andere politieke verantwoordelijken die optreden als politieke verlengstukken van de lobbygroepen die er steeds weer in slagen om regulering aangepast te krijgen zodat deze totaal zinloos wordt. Het ‘gesjoemel’ met de tests van het verbruik van auto’s bevestigt dit, dergelijke tests zijn zodanig aangepast – en dit op legale wijze – dat het verband tussen de resultaten en de werkelijkheid compleet verdwenen is. Dan kan je evengoed geen tests doen.

Wat stellen we voor als alternatief? Aangezien het milieu te belangrijk is om over te laten aan bedrijven die enkel naar hun winst kijken en daartoe ook het politieke establishment opkopen, moeten we breken met dit systeem. De automobielsector moet in publieke handen komen zodat de gemeenschap er ook controle op kan uitoefenen en zodat het onderdeel kan worden van een publiek mobiliteitsbeleid dat nadruk legt op de ontwikkeling en uitbouw van gratis en degelijk openbaar vervoer aangevuld met onderzoek en ontwikkeling van auto’s die milieuvriendelijker zijn. Een dergelijke ombouw van de mobiliteit zal overigens ook heel wat investeringen en werkgelegenheid met zich meebrengen. Dit moet ook onderdeel zijn van een politieke strijd waarbij een alternatief wordt opgebouwd, dat we van de gevestigde politici niets moeten verwachten wordt nogmaals aangetoond door het rapport “Cooking the planet since 2014”. Wij pleiten voor een socialistisch alternatief waarbij de belangen van de meerderheid van de bevolking centraal staan in plaats van de winsten van een kleine elite.

Ga met ons mee naar Parijs naar de acties tijdens de Klimaattop om op het protest te pleiten voor een rationele socialistische planning als alternatief op het kapitalisme dat onze planeet in steeds sneller tempo om zeep aan het helpen is. Red onze planeet van het kapitalisme!

Op internationaal niveau bouwt de strijd tegen klimaatveranderingen voort op het Klimaatverdrag van de Verenigde Naties, een verdrag dat in 1992 op de top van Rio de Janeiro werd ondertekend. Nadien volgden meer dan 20 jaar waarin de 195 staten die het verdrag tekenden zich bezig hielden met het bespreken van een nieuw akkoord. Dit nieuw internationaal akkoord zou concrete voorstellen moeten doen om de uitstoot van schadelijke gassen te beperken. Sinds de top in Berlijn in 1995 komen duizenden vertegenwoordigers van regeringen elk jaar bijeen op de Conferenties van Partijen (COP). COP21 vindt eind dit jaar in Parijs plaats.

Artikel door Nicolas Croes uit de oktobereditie maandblad ‘De Linkse Socialist’

We zullen de spanning er niet langer inhouden, alle vorige klimaattoppen hebben niets opgeleverd en het ziet er niet naar uit dat het in Parijs anders zal zijn. Nochtans is het een dringende kwestie. Wetenschappers zijn het erover eens dat een wereldwijde stijging van de temperatuur met 2 graden of meer rampzalig zou zijn. Om dit te vermijden, zou de uitstoot van broeikasgassen na een piek in 2014 vanaf dit jaar een daling moeten kennen. We zijn daar nog lang niet. En dat moet je nog weten dat de grens van 2 graden (zoals naar voor gebracht door het Internationaal Klimaatpanel) volgens velen een conservatieve inschatting is. Tussen 1880 en 2012 was er al een verhoging van de temperatuur met 0,85 graden. Verschillende wetenschappers stellen dat 1,5 graden een maximale grens moet zijn.

Wie heeft het voor het zeggen?

In het collectieve werk “Stop klimaatmisdaden. Een oproep van het maatschappelijke middenveld”, vertelt Pablo Solon, de voormalige verantwoordelijke van de Boliviaanse onderhandelaars over klimaatverandering, een anekdote. Een ambassadeur die lange tijd actief was als onderhandelaar rond klimaat beschreef de veranderingen die hij in 20 jaar onderhandelingen zag: “Vroeger werd onderhandeld door mensen die om het milieu bezorgd waren, nu zijn het vooral onderhandelaars die de belangen van de bedrijven voor ogen hebben.”

Dat de commerciële belangen van de grote bedrijven voorgaan op de bescherming van het milieu, is niet nieuw. Het was al duidelijk van bij het begin van de onderhandelingen, van het raamakkoord over klimaatverandering op de VN-top in Rio de Janeiro in 1992. Artikel 3.5 van dat akkoord stelt dat er geen sprake van kan zijn dat “maatregelen in de strijd tegen klimaatverandering (…) een middel vormen om willekeurige discriminatie of verdoken beperkingen van de internationale handel op te leggen.”

Er is inderdaad een trend naar een grotere impact van de bedrijfswereld. De neoliberale machine doet zijn werk. Toen de onderhandelingen over klimaatverandering begonnen, waren de bedrijven slechts een van de partijen die als observator aan de onderhandelingen deelnamen. Vandaag speelt de bedrijfswereld een centrale rol, ze zijn met duizenden vertegenwoordigers aanwezig. Qua aantal zijn ze met meer aanwezigen dan het zogenaamde ‘maatschappelijke middenveld’.

De greep van de multinationals op de onderhandelingen is bijzonder groot geworden. Dat blijkt overigens uit de lijst van bedrijven die de COP21 financieel ondersteunen. Amis de la Terre, Attac Frankrijk, Corporte Europe Observatory, WECF en 350.org onthulden dat de professionele vervuilers de belangrijkste financierders van de COP zijn: “De meerderheid van deze bedrijven is verantwoordelijk voor een grote uitstoot van broeikasgassen die verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering. Het gaat onder meer om EDF of Engie. De uitstoot van hun steenkoolcentrales zijn goed voor een equivalent van ongeveer de helft van de uitstoot in Frankrijk.”

Pablo Solon is scherp in zijn conclusies: “Voor het kapitaal zou het ideaal zijn indien de onderhandelingen leiden tot een akkoord dat hen geen beperkingen oplegt, dat hen niet verplicht om weinig winstgevende investeringen te doen, dat de ontginning van grondstoffen die al een beurswaarde hebben niet aan banden legt, dat niet raakt aan de consumptie waar de verkoop van afhankelijk is, dat geen versneld ritme van transformatie oplegt zodat de winsten niet bedreigd zijn – en tegelijk moet het akkoord toelaten dat de bedrijfswereld zijn imago oppoetst. Dat is het soort akkoord waar de COP naartoe gaat.”

Concreet

De onderhandelingstekst van COP21 heeft het over “het volledig stoppen van uitstoot tegen het midden of het einde van de eeuw.” Dat is niets meer dan een mooi voornemen waar echter geen tussentijdse doelstellingen binnen vijf, tien of vijftien jaar aan verbonden worden. De noodzaak om te stoppen met de winning van fossiele brandstoffen uit de ondergrond om zo de uitstoot van koolstofdioxide te verminderen, komt nergens in de tekst aan bod. Toonaangevende studies stellen dat het beperken van de globale opwarming tot 2 graden (een cijfer dat zoals eerder gezegd door velen als conservatief wordt gezien) vereist dat 80% van de bestaande reserves aan fossiele brandstoffen niet ontgind worden. Hoe kan de uitstoot van CO2 beperkt worden zonder dat probleem aan te pakken?

Er is geen sprake van een bindend akkoord. Er wordt gegaan voor een “vrijwillige bijdrage” waarbij landen vrij beslissen wat ze doen. Nadien wordt de impact hiervan bekeken. COP21 zal die logica van INDC (Intended Nationally Determined Contributions) doortrekken tot in 2030.

Tenslotte gaat de onderliggende logica van de COP ervan uit dat bossen, grond en landbouw slechts opslagplaatsen zijn of verantwoordelijk voor de uitstoot van broeikasgassen. Verder gaat het niet. De natuurlijke cycli (de watercyclus, stikstof, koolstof, …) of nog de biodiversiteit worden volledig buiten beschouwing gelaten. Dat is niet verwonderlijk, de kapitalistische economie ziet de natuur slechts als een voorraad van grondstoffen die zoveel mogelijk benut moet worden. Als deze logica kan domineren, aanvaarden we een ecologische zelfmoord.

De planeet van het kapitalisme redden!

De mobilisaties in het kader van de klimaattop in Parijs vormen een kans om een andere stem te laten horen, een stem die de belangen van het milieu, de inheemse bevolkingsgroepen, de bewoners van met overstroming bedreigde landen en de werkenden en armen in brede zin van het woord niet onderwerpt aan de inhaligheid van de kapitalistische klasse. Diegenen die het argument van jobs in de sector van de fossiele brandstof naar voor brengen, kunnen we antwoorden dat hernieuwbare energie wereldwijd voor miljoenen jobs kan zorgen.

De verantwoordelijkheid van het kapitaal en de grote bedrijven wordt vandaag door brede lagen erkend. Maar toch worden de eisen vaak beperkt tot een legaal kader of andere maatregelen die jammer genoeg niet antwoorden op de vaststelling dat we geen controle hebben op wat we niet bezitten. De discussie over het milieu moet dan ook dringend ingaan op de noodzaak van de onteigening van de multinationals en de sleutelsectoren van de economie om deze in publieke handen te brengen zodat de energietransitie op democratische wijze kan gebeuren in het kader van een rationeel en democratisch geplande economische productie. Dat is wat wij onder socialisme verstaan.