PLAN VANDENBROUCKE

= COMMERCIALISERING, ELITARISERING, CONCURRENTIE…

Tussen 2008 en 2012 wil Vandenbroucke het Nederlandstalig onderwijs inpassen in een Europese onderwijsmarkt zoals voorzien in de Bologna-akkoorden en de GATS (afspraken over Bologna-akkoorden en de GATS (afspraken over de privatisering van openbare diensten binnen de WHO). Het doel is een onderwijs op twee snelheden naar Angelsaksisch model. De maat zal er gesteld worden door het bedrijfsleven en de arbeidsmarkt.

Pamflet van de Actief Linkse Studenten

Ook wordt een financiële concurrentiestrijd tussen de instellingen ontketend. De meerderheid van de studenten zullen hierdoor uitgesloten worden van degelijk onderwijs en honderden banen zijn bedreigd! We moeten ons organiseren en actie voeren om dit plan te stoppen!

NAAR NIEUWE SUCCESVOLLE BETOGINGEN IN ANTWERPEN EN GENT!

De grote betoging in Brussel is er gekomen op het vastberaden ininiatief van ACOD-VUB en de rol van de Actief Linkse Studenten onder studenten en in de studentenraad van de VUB. De omvang van de besparingen vereist dat we op gepaste wijze reageren! Door het Brussels initiatief hebben we druk kunnen zetten om ook acties te organiseren in andere regio’s, waardoor er nu acties zijn gepland in Anwerpen en Gent. Het is cruciaal dat gemobiliseerd wordt in Antwerpen en Gent. Het is cruciaal dat gemobiliseerd wordt en informatie wordt verspreid onder studenten en personeel en dat in Antwerpen net als in Gent een echte betoging wordt georganiseerd en niet slechts een kleine “ludieke actie”. ALS neemt daarin alvast het voortouw. Sluit aan bij ALS.

VECHTEN VOOR ONZE TOEKOMST!

Als het regent in Parijs druppelt het in Brussel…

Overal in Europa zien we dat rechten van jongeren worden aangevallen. Op dit moment zijn 45 van de 80 Franse universiteiten in staking tegen een nieuwe aanval op de arbeidsrechten van jonge werknemers in het zgn. Contrat Première Embauche. Dankzij CPE zal een jongeren gedurende 2 jaar zonder enige reden kunnen ontslagen worden! De schaal van de protesten anderzijds, doet aan mei ’68 denken…

Ook in België zien we dat het neoliberalisme jongeren hard raakt. Zo is Vandenbroucke al bekend van zijn “jacht op werklozen”: hij heeft de RVA omgevormd tot een instrument om (jonge) werklozen te dwingen slechte onderbetaalde jobs aan te nemen. Overal zijn de doelstellingen dezelfde: het verdedigen van de winsten van de grote bedrijven ten koste van gewone mensen.

We moeten dit beleid stoppen. ALS stelt de noodzaak van een nieuwe massale partij – links van SP.A en AGALEV – die de belangen van arbeiders en jongeren kan verdedigen.

VOLGENDE ACTIES:

29 maart Antwerpen

27 april Gent

PLAN VANDENBROUCKE

= ELITE-ONDERWIJS: IN 3 VOORBEELDEN

1 MASTER-NA-MASTER TOT 25.000 EURO! MASTER-NA-MASTER TOT 25.000 EURO!

In het voorstel worden ManaMa’s niet meer door de overheid gefi nancierd. Deze bijkomende opleidingen zijn echter geen luxe, maar voor veel richtingen een noodzakelijk vervolg om met een diploma af te studeren waarmee je kans maakt op de arbeidsmarkt! Universiteiten en hogescholen mogen ons hiervoor tot 25.000 euro aanrekenen! (In Leuven betaalt men nu al tot 9.000 euro).

2 BACHELOR NA BACHELOR NOG MAAR VOOR 50% GEFINANCIERD BACHELOR NA BACHELOR NOG MAAR VOOR 50% GEFINANCIERD

Ook een bijkomende Bachelor wordt in het voorstel slechts voor 50% gefi nancierd. In de penibele situatie waarin de onderwijsinstellingen zich nu bevinden, zullen ze niet geneigd zijn de andere helft zelf te betalen, maar zullen wij het zijn die het geld op tafel moeten leggen. De arbeidsmarkt van vandaag vraagt steeds vaker om ‘bijscholing’ (remember ‘levenslang leren’). Omscholing en bijscholing zal dus door het nieuwe plan voor velen niet betaalbaar zijn of een serieuze kost! Je kansen op de arbeidsmarkt hangen dus af van je spaarpot!

3 VAN INPUT NAAR OUTPUT: VAN ‘DEMOCRATISCH’ NAAR ELITAIR… VAN INPUT NAAR OUTPUT: VAN ‘DEMOCRATISCH’ NAAR ELITAIR…

Het budget wordt niet meer berekend volgens het aantal ingeschreven studenten, maar volgens een aantal output-criteria (aantal doctoraten, geslaagde studenten,…). Daardoor wordt een bisjaar niet meer gefinancierd door de overheid. De gevolgen hiervan kunnen verstrekkend zijn: universiteiten/hogescholen zijn bissers liever kwijt dan rijk, wat in de VS leidt tot perverse toestanden als het scannen van de sociale achtergrond vooraleer studenten toe te laten. Want het zijn immers vaak studenten die studeren met werken moeten combineren die dubbelen…

MEER MIDDELEN VOOR ONDERWIJS:

7% VAN HET BRP OM TE BEGINNEN!

Onderwijs wordt systematisch ondergefinancierd. In 1980 besteedde de overheid nog 7% van het BNP aan onderwijs, vandaag nog amper 5.6%. Om kwaliteitsvol en democratisch onderwijs voor iedereen aan te bieden moet het onderwijs budget omhoog. De Actief Linkse Studenten eisen:

> STOP PLAN VANDENBROUCKE

> STOP HET NEOLIBERAAL BELEID

> ONDERWIJS NAAR 7% VAN HET BRP UIT OVERHEIDSMIDDELEN EN NIET UIT PRIVÉKAPITAAL

> GRATIS, KWALITEITSVOL EN DEMOCRATISCH ONDERWIJS VOOR IEDEREEN!

De besparingsplannen van Frank Vandenbroucke in het hoger onderwijs leiden tot heel wat verzet. Vandaag was er een belangrijke betoging in Brussel om te protesteren tegen het Financieringsdecreet waardoor vanaf 2008 de financiering van het hoger onderwijs zou veranderen. Er werd massaal betoogd in Brussel, de opkomst lag veel hoger dan verwacht. Er waren minstens 2.000 aanwezigen op de betoging, zowel studenten als personeelsleden.

Geert Cool

De betoging kwam er onder druk van de syndicale delegatie van het ABVV aan de VUB en de Actief Linkse Studenten aan de VUB die steeds het ABVV aan de universiteit hebben gesteund. De ABVV-hoofddelegee aan de VUB is tevens lid van de Linkse Socialistische Partij. Vanuit de VUB werd aangedrongen op acties om te protesteren tegen de plannen van Vandenbroucke. Die stelt dat de nieuwe financiering pas binnen enkele jaren zal ingevoerd worden, maar het is duidelijk dat dit enkel zo is om de instellingen nu al de nodige voorbereidingen te laten treffen. De minister hoopt dat de instellingen zelf de besparingen doorvoeren in zijn plaats. Vandaar is eengemaakt verzet vandaag nodig.

De acties werden uiteindelijk ondersteund door bredere lagen. De verschillende vakbonden schaarden zich achter de oproep om te betogen en uiteindelijk sloten ook een aantal studentenorganisaties of politieke organisaties zich aan bij de oproep. Zelfs Animo, de jongeren van de SP.a, kwam betogen tegen de eigen minister van onderwijs. Frank Vandenbroucke is immers ook lid van de SP.a.

De grootste politieke kracht op de betoging was ongetwijfeld de Actief Linkse Studenten en LSP. Wij mobiliseerden mee aan de VUB, maar ook aan verschillende hogescholen waar leden actief zijn. We lagen mee aan de basis van de mobilisatie en hadden een sterke aanwezigheid op de betoging. Dat werd weerspiegeld in het feit dat we zo’n 65 nummers van onze krant verkochten en 170 euro strijdfonds ophaalden. We vormden ook een delegatie en riepen slogans zoals "Meer middelen voor onderwijs", "Oh, Franky is ne blauwe, ne neoliberaal! zijn onderwijsbeleid, dat is asociaal", "Neoliberalen? Dikke asocialen", "Wij zijn de ALS, we gaan nu niet naar de les, voor ‘t behoud van onze rechten, komen wij het Plan bevechten".

De betoging van 16 maart was een testcase. In het Leuvense zagen we een e-mail die rondging onder studentenvertegenwoordigers waarin werd gesteld dat een lokale betoging in Leuven niet haalbaar zou zijn omdat de mobilisatie te beperkt zou zijn. Er werd zelfs gesteld dat de betoging in Brussel een flop zou worden. Hetzelfde argument lag wellicht aan de basis voor de discussie over de actie in Antwerpen, om deze al dan niet om te vormen in een "ludieke actie" in plaats van een betoging.

Na het succes van de betoging in Brussel, is het duidelijk dat alles in het werk moet gesteld worden om van de volgende betogingen een succes te maken op het vlak van mobilisatie en qua strijdbaarheid. De volgende afspraken zijn 29 maart in Antwerpen en 27 april in Gent. In Brussel werd aangetoond dat het mogelijk is een grote en strijdbare betoging te organiseren. Dat kan ook in Antwerpen en Gent!

Enkele foto’s:

Regionale acties tegen Vandenbroucke

De bekendmaking in december van het Financieringsdecreet voor hoger onderwijs van Vandenbroucke plaatst studenten en personeelsleden voor het blok. Dit plan, dat op de eerste plaats als doelstelling heeft om het Nederlandstalig hoger onderwijs op vier jaar tijd, tussen 2008 en 2012, op norm en maat te maken van een geliberaliseerde Europese onderwijsmarkt, heeft catastrofale gevolgen voor studenten en personeel.

Simon Van Haeren

Betoging tegen de besparingen in het hoger onderwijs 27 april: betoging in Gent >10.000 tegen het plan Vandenbroucke 29 maart: betoging in Antwerpen > Verslag van de betoging > Fotoverslag 1 > Fotoverslag 2 16 maart: betoging in Brussel > Pamflet van de Actief Linkse Studenten > Ruim 2.000 betogers. Een verslag > Verslag vanop Erasmus door Jan Van Olmen > Fotoreportage door Jonas Van Vossole > Fotoreportage door Bart Van der Biest Lees ook: > Het plan Vandenbroucke: vermarkting van het onderwijs ten koste van studenten en personeel. > Vandenbroucke: ongeziene aanval op hoger onderwijs > Stop de vermarkting van het onderwijs > Frankrijk. Strijd tegen jongerencontracten doet denken aan mei ’68

Zo zal het inschrijvingsgeld voor een master-na-master (Manama) kunnen oplopen tot 25.000 euro. Aan verschillende universiteiten en hogescholen dreigen honderden ontslagen te vallen. Instellingen zullen fors in het aanbod moeten schrappen. Op langere termijn zal ook het basis inschrijvingsgeld de lucht in gaan, al wordt dit nog niet openlijk zo gesteld. Om dit plan naar de prullenbak te verwijzen, is er nood aan een actieplan om een krachtsverhouding op te bouwen tegen de Vlaamse regering. De regionale betogingen in Brussel op 16 maart, in Antwerpen op 29 maart, en in Gent op 27 april zijn alvast belangrijke afspraken.

Het hoger onderwijs kan inspiratie puren uit de indrukwekkende strijd van de Non-Profit. Na het Generatiepact, dat alle partijen veel krediet heeft gekost, beschikt de Vlaamse regering over een kleine maatschappelijke speelruimte. Hier moet gebruik van gemaakt worden.

Wat houdt het “besparingsdecreet” van Vandenbroucke in?

Het Financieringsdecreet is de opvolger van het Structuurdecreet waarmee het bachelor/master-systeem en de semestrialisering van het academiejaar ingevoerd werden en de formele basis werd gelegd voor het Bolognaproces. Het financiële gedeelte zegt veel over de ware aard van het Bolognaproces, veel meer dan alle klinkende Engelstalige termen die de afgelopen jaren werden ingevoerd.

Op begrotingsvlak weigert de Vlaamse regering meer middelen te investeren in het hoger onderwijs. Integendeel, tot 2012 is er zelfs geen volwaardige indexaanpassing.

Belangrijker echter nog dan deze besparing is de verdeling van de middelen en het verdelingssysteem (outputfinanciering) voor de geldstroom. Op basis van simulaties blijkt dat enkel de universiteit van Leuven, met 18 tot 23 miljoen euro extra, fundamenteel méér krijgt.

In Gent daarentegen zien we dat de Hogeschool Gent 3 miljoen euro verliest en de UG er slechts 3 miljoen euro bij krijgt. In Antwerpen en Brussel stapelen de verliezen zich op: de Universiteit Antwerpen verliest ruim 9 à 10 miljoen, de Karel de Grote Hogeschool verliest 3 miljoen euro.

Brussel is het zwaarst getroffen met o.a. de Erasmushogeschool die 3 miljoen verliest en de VUB die er met maar liefst 10 tot 12 miljoen op achteruitgaat, de Katholieke Universiteit Brussel verliest zelfs 60% van haar budget en zal opgeslokt worden door de Leuvense associatie. Ondertussen circuleren er zelfs nog negatievere versies waarin de VUB zelfs 27 miljoen euro verliest, wat er op lijkt te wijzen dat Vandenbroucke het vel van de VUB wil.

Welk programma voor de strijd?

Vandenbroucke speelt het spel van verdeel-en-heers. Voor de burgerij bewijst de regionalisering van het onderwijs nu haar nut. De aanval op het onderwijs gebeurt immers niet in één keer in heel het land. Als Vandenbroucke slaagt in zijn opzet, zal achteraf gezegd worden dat de Franstalige gemeenschap zeker niet kan achterblijven. Achter het idee van de splitsing van de sociale zekerheid zit overigens geen andere opzet.

Ook binnen de Vlaamse Gemeenschap probeert Vandenbroucke zijn plannen door te drukken door de verschillende associaties tegen elkaar uit te spelen. Verschillende directies lijken overigens in die val te trappen en onderhandelen momenteel achter de schermen met Vandenbroucke over de verdeling van de tekorten.

Voor studenten en personeel heeft die tactiek niets te bieden. De Actief Linkse Studenten eisen de afschaffing van het financieringsdecreet en meer geld voor onderwijs. Alleen op die basis kan een ééngemaakte strijd gevoerd worden. De eis van een verhoging van de middelen tot 7% van het BRP die het ACOD naar voor brengt als een absoluut minimum (t.o.v ongeveer 4% vandaag) is een goed begin!

Eind december, op het moment dat de meeste studenten bezig waren met hun semesterexamens van januari, lanceerde Frank Vandenbroucke zijn nieuw financieringsplan voor het hoger onderwijs. Waarschijnlijk hoopte de minister dat de examenperiode ervoor zou zorgen dat zijn plan niet al te veel commotie zou veroorzaken in de Vlaamse hoger onderwijsinstellingen. Nochtans is er alle reden om aan de alarmbel te trekken: in het plan worden een aantal dramatische stappen gezet in de vermarkting van het hoger onderwijs, en worden nieuwe besparingsmaatregelen genomen.

Tim Joosten

Dit artikel komt uit het nieuwe nummer van ‘Actief Links’, het blad van de Actief Linkse Studenten dat vanaf nu te verkrijgen is bij onze militanten.

Het plan werd bij de vakbonden en de directies van de meeste onderwijsinstellingen op algemeen protest onthaald. Vandenbroucke besloot dan ook zijn decreet niet langer in 2007, maar in 2008 van kracht te laten worden. Het plan Vandenbroucke is het financiële luik van de implementatie van de Bologna-akkoorden in Vlaanderen.

Onderwijs op twee snelheden

De bedoeling van die akkoorden is om tegen 2012 een Europese onderwijsmarkt tot stand te brengen, waarbij een hoger onderwijs op twee niveaus wordt gecreëerd. Aan de ene kant enkele topuniversiteiten, met veel geld, zodat de beste professoren kunnen worden aangetrokken, de beste laboratoria ingericht, waar enkel de allerbeste studenten mogen studeren, en waar de hoogste inschrijvingsgelden worden gevraagd. En aan de andere kant tweederangsinstellingen voor de meerderheid van de studenten, met lagere inschrijvingsgelden, maar ook minder middelen voor het onderwijs, slechtere arbeidsomstandigheden,…

De voorbije jaren werden de “structurele” hervormingen doorgevoerd die passen in dat Bologna-kader: de “bachelor-master”-structuur, “studiecredits”, de semestrialisering,… Reeds toen stelden wij met de Actief Linkse Studenten dat deze hervormingen slechts de voorbode waren van een neoliberaal proces dat de complete vermarkting van het onderwijs beoogde. We stelden dat wanneer het financiële luik van de Bolognahervorming zou voorgesteld worden, snel duidelijk zou worden waar het hem allemaal om te doen was. Vandaag, met het plan Vandenbroucke, is het zover…

Ten eerste is het plan Vandenbroucke een besparingsplan. Tot en met 2012 wordt het onderwijsbudget bevroren, enkel een indexering is voorzien. Gelet op de jaarlijks stijgende welvaart en kosten die buiten de index vallen (ook schoolgebouwen dienen verwarmd te worden, en mazout telt niet mee in de gezondheidsindex), zal het bedrag dat in 2012 aan onderwijs zal worden uitgegeven dus veel minder waard zijn dan vandaag.

Nog belangrijker echter is de politieke visie die schuilgaat achter het financieringsdecreet. Vandenbroucke zorgt met zijn plan voor een unicum in het Belgische onderwijs: hij introduceert een concurrentie-mechanisme. Onderwijsinstellingen zullen met elkaar moeten concurreren om een deel van de overheidsmiddelen te krijgen. De minister introduceert een aantal parameters waarmee de universiteiten en hogescholen punten kunnen verdienen. Hoe meer punten, hoe groter het percentage van het overheidsgeld dat de instelling zal krijgen.

Vorming van eliteonderwijs

Ten eerste zijn de parameters van de minister gebaseerd op een zogenaamde “outputfinanciering”. Voordien was de financiering van een instelling min of meer gebaseerd op het aantal studenten dat er studeerde. Nu zal het geld dat de universiteit of hogeschool krijgt afhangen van parameters zoals het aantal doctoraten, “succesvolle” studenten enz. Bovendien valt het meteen op dat Vandenbroucke bij de keuze van zijn parameters heel duidelijk voor de vorming van een eliteonderwijs kiest. Zo worden de grotere instellingen consequent bevoordeelt tegenover kleinere instellingen. Grotere klassen worden hoger ingeschat dan kleinere klassen met een directere benadering voor de studenten. Hiermee worden alle rapporten van visitatiecommissies en pedagogische experten genegeerd! Die zijn het er allemaal over eens zijn dat een meer persoonlijke benadering van de student, en kleinere leergroepen, juist positief is voor de kwaliteit van het onderwijs.

Het is dus duidelijk dat de belangen van de studenten, of de zorg voor kwaliteitsvol onderwijs, niet de beweegredenen zijn achter dit financieringsdecreet. Integendeel, de bedoeling is om één universiteit (de KUL) te ontwikkelen tot een topuniversiteit, die op wereldniveau de concurrentie met andere universiteiten aan moet kunnen. Daarnaast zal er een netwerk bestaan van tweederangsuniversiteiten en hogescholen in de rest van Vlaanderen, zwaar ondergefinancierd, en dus van slechtere kwaliteit. De resultaten spreken dan ook voor zich: op basis van verschillende simulaties blijkt dat de universiteit van Leuven tussen de 18 en 23 miljoen euro extra krijgt toegestopt. De Hogeschool Gent verliest 3 miljoen, en de 3 miljoen die de Universiteit Gent erbij krijgt zijn ruim onvoldoende. In Antwerpen zal de Universiteit 9 tot 10 miljoen minder krijgen, de Karel de Grote Hogeschool verliest 3 miljoen. In Brussel verliest iedereen: Erasmus 3 miljoen, de VUB 10-12 miljoen, en de KUB ziet haar budget met 60% dalen, en gaat van 5 naar 2 miljoen!

Uiteindelijk zal het zelfs de bedoeling zijn om ook in de inschrijvingsgelden het kwaliteitsverschil tussen de universiteiten te laten meespelen. Amerikaanse topuniversiteiten zoals Harvard, Yale,… vragen nu reeds tienduizenden dollars inschrijvingsgeld. Als een universiteit als de KUL de intentie wil hebben om op te boksen tegen dit soort elite-universiteiten, zal ze verplicht zijn ook een dergelijk bedrag te vragen. De andere Vlaamse universiteiten zullen zich kunnen beperken tot enkele duizenden euro inschrijvingsgeld, maar daar staat dan een lagere kwaliteit tegenover. Vandenbroucke is slim genoeg om te beseffen dat hij zijn hervormingen niet op alle fronten tegelijkertijd moet doorvoeren. Zo wordt er nog niet gesproken over een verhoging van de inschrijvingsgelden voor de basisopleidingen. Enkel de voortgezette opleidingen (zoals de Master na Master’s = ManaMa’s) worden niet meer door de overheid gefinancierd. Universiteiten krijgen het recht om zelf de inschrijvingsgelden te bepalen. Reeds dit academiejaar besloot de KUL de inschrijvingsgelden voor een aantal ManaMa’s op te trekken naar 5000 tot 9000€. Nu de overheidsfinanciering wegvalt, zullen andere universiteiten verplicht zijn te volgen. Voor veel studenten zijn deze ManaMa’s een broodnodige aanvulling op hun diploma om op de arbeidsmarkt terecht te kunnen. Minder kapitaalkrachtige studenten mogen echter hun hoop op het volgen van een voortgezette opleiding vanaf 2008 laten varen…

Vandenbroucke trekt de kaart van een hoger onderwijs op maat van het bedrijfsleven

Het zullen de grote bedrijven zijn die zullen dicteren wat we morgen gaan studeren, en welk soort onderzoek moet worden gevoerd. In het financieringsdecreet zullen niet alle opleidingen hetzelfde gewicht hebben: voor sommige, economisch interessantere, opleidingen zullen onderwijsinstellingen meer geld krijgen dan voor andere. Het idee achter de dure opleidingen en het hele concurrentiemechanisme is dat het hele onderwijssysteem zou afgestemd worden op de noden van de arbeidsmarkt.

Wij gaan uit van een heel andere visie op onderwijs

Volgens ons moet eenieder zijn/haar studies kunnen kiezen op basis van de eigen interesses. Wij willen een onderwijs dat vrij toegankelijk is voor iedereen, en waar dus voldoende overheidsmiddelen worden voorzien voor het onderwijs en onderzoek zelf, maar ook voor sociale voorzieningen zoals koten, het restaurant, sport- en medische infrastructuur,…

De Actief Linkse Studenten zullen de komende maanden overal campagne voeren om dit neoliberaal plan te doen kelderen. We willen opnieuw aansluiting zoeken met de strijdbare tradities van de studentenbeweging die in de jaren ’90 verloren zijn gegaan. De eerste afspraak is hierbij al vastgelegd: op 16 maart organiseren de vakbonden en studenten van de VUB een eerste betoging tegen dit plan in Halle, het kiesgebied van de minister. ALS zal hiervoor nationaal mobiliseren. We eisen de intrekking van het financieringsdecreet, en een alternatief plan waarin het overheidsbudget voor onderwijs gradueel wordt opgetrokken naar 7% van het BNP! We strijden voor ons recht op democratisch en degelijk onderwijs, en tegen de neoliberale marktlogica die de taak van het onderwijs enkel ziet als het afleveren van kant-en-klare arbeidskrachten. We roepen dan ook iedereen op om actief deel te nemen aan deze beweging, contact op te nemen met onze lokale afdelingen, en aan te sluiten bij de Actief Linkse Studenten!

Het langverwachte plan-Vandenbroucke, dat de financiering van het hoger onderwijs vanaf 2007 moet regelen, is klaar. Zoals verwacht, wordt met dit nieuwe financieringsdecreet een open aanval op het Vlaamse hoger onderwijs gelanceerd. Het plan is uitgesproken neoliberaal, en snoeit drastisch in de werkingsmiddelen van de meeste onderwijsinstellingen.

Tim Joosten

Universiteiten en hogescholen moeten miljoenen besparen

Het overgrote deel van de universiteiten en hogescholen moet ernstig inleveren. Eigenlijk wint enkel de KULeuven: die instelling krijgt er ongeveer 17 tot 22 miljoen euro per jaar bij.

De grootste slachtoffers zijn vooral de kleinere universiteiten en de hogescholen: de UA verliest 8 tot 10 miljoen, de VUB 9 tot 11 miljoen, en de Gentse hogeschool zal het jaarlijks met 3 tot 5 miljoen minder moeten doen.

Dit past natuurlijk allemaal in de logica van de Bologna-hervormingen: Vandenbroucke kiest duidelijk voor de optie om slechts één grote eliteuniversiteit te behouden, de KUL, die op internationaal niveau de concurrentie moet aankunnen. Daarnaast krijgen we dan een netwerk van minderwaardige en ondergefinancierde universiteitjes en hogescholen.

Onderwijs: geen dienst, maar een markt

Vandenbroucke lanceert hiermee duidelijk een nieuwe politieke visie op het hoger onderwijs. In die visie moet het onderwijs onderworpen worden aan de vrije markt, en mag het niet langer worden beschouwd als een dienst aan de bevolking. In 2012 moet er een internationale onderwijsmarkt komen, waarbij instellingen op leven en dood moeten concurreren voor geldmiddelen en topstudenten.

Dat komt ook heel sterk naar voren in de verdeelsleutel die VDB introduceert. Voor het eerst wordt er een heus concurrentiemechanisme ingevoerd in het hoger onderwijs. Voordien was de subsidiëring van het hoger onderwijs vooral een “inputfinanciering”. Dit betekende dat de overheid geld gaf aan de instellingen naargelang het aantal studenten dat er studeerde. Die subsidies lagen op lange termijn vast, concurrentie was dus totaal overbodig.

Nu wordt een systeem van “outputfinanciering” gehanteerd. Universiteiten en hogescholen worden afgerekend op het aantal “succesvolle” studenten, het aantal doctoraten,… De werkingsmiddelen worden elk jaar opnieuw herverdeeld tussen de verschillende instellingen naargelang hun prestaties. Dit volgens een mechanisme waarin de universiteiten en hogescholen als bedrijven met elkaar moeten concurreren voor middelen.

Kwantiteit boven kwaliteit

Ook de parameters waarop de onderwijsinstellingen worden beoordeeld, gaan dezelfde richting uit. Kleinere opleidingen en kleinere instellingen worden financieel gestraft. Richtingen met grote studentenaantallen worden sterk bevoordeeld. Nochtans blijkt uit de rapporten van de visitatiecommissies, die vandaag de kwaliteit in het hoger onderwijs controleren, dat kleinere opleidingen met een meer studentgerichte benadering, steevast beter scoren dan grotere opleidingen. De kwaliteit van het onderwijs is blijkbaar een van de laagste prioriteiten bij Vandenbroucke…

In naam van de “vrije concurrentie” wordt gewerkt aan een monopoliepositie voor de Leuvense universiteit. De KULeuven heeft veel schaalvoordelen tegenover bijvoorbeeld een kleine hogeschool in West-Vlaanderen, en die schaalvoordelen worden ook extra bevoordeeld. Beursstudenten zullen wel meer werkingsmiddelen opleveren dan andere studenten, maar nergens worden er middelen geboden om goedkope koten, kwaliteitsvolle maaltijden en andere sociale voorzieningen in te richten om die beursstudenten aan te trekken. Een instelling die in het huidige plan verliest, zal het heel moeilijk hebben om de achterstand in te halen.

Protest tegen financieringsdecreet

De publicatie van het financieringsdecreet heeft binnen het hoger onderwijs voor hevige reacties gezorgd. De meeste directies van hogescholen en universiteiten protesteerden reeds bij de minister.

Zelfs aan een universiteit zoals Leuven is een meerderheid van het academisch personeel niet te vinden voor het neoliberale onderwijsmodel van minister Vandenbroucke en oud-rector van de KUL Oosterlinck. De huidige rector Vervenne, de kroonprins van Oosterlinck, had het in de voorbije rectorverkiezingen dan ook zeer moeilijk tegenover de flamboyante TV-kerkjurist Rik Torfs, die kritisch stond tegenover een marktvisie in het onderwijs. De protesten van de academische overheden zorgden ervoor dat Vandenbroucke zijn plan een jaar uitstelde tot 2008.

De besparingen die vandaag worden voorgesteld, passen binnen het model van het hoger onderwijs dat de burgerij wil promoten. Op dit moment is er een overschot aan hoogopgeleiden in West-Europa, en de burgerij wil niet langer meer betalen voor deze dure diploma’s. Verder moet de enorme onderwijssector ingepast worden in het marktmodel, zodat de grote multinationals ook hun zegje kunnen hebben over het onderwijs en wetenschappelijk onderzoek.

We kunnen er dus zeker van zijn dat Vandenbroucke vastberaden is om zijn plan door te voeren. Hij probeert door een verdeel-en-heers tactiek de verschillende universiteiten en hogescholen onderling te verdelen, om zo zijn slag thuis te halen. Vandenbroucke beseft maar al te goed dat de studentenbeweging reeds jarenlang lamgeslagen is in Vlaanderen. Bovendien is er bij grote delen van de onderwijsvakbonden een passieve houding. Het is die vermeende zwakte die Vandenbroucke ertoe aanzet om met een zeer hard en vergaand besparingsplan op de proppen te komen. Eén ding vergeet Vandenbroucke wel: de strijd moet nog gevoerd worden…

Hoe de strijd aangaan?

Het komt er nu op aan om op een zo efficiënt mogelijke manier de strijd te voeren. We kunnen de arrogantie van Vandenbroucke enkel blokkeren door een massale beweging van personeel en studenten in het hoger onderwijs. We moeten daarbij niet veel verwachten van de studentenbureaucraten van het VVS (Vereniging van Vlaamse Studenten) of van de leiding van de onderwijsbonden. Onze militanten binnen het hoger onderwijs en onze studentenorganisatie ALS zullen bouwen aan een krachtsverhouding aan de basis om de confrontatie met de plannen van Vandenbroucke aan te gaan.

Welk alternatief?

> Meer geld voor hoger onderwijs!

De eisen die we naar voren moeten brengen, kunnen we bundelen in één strijdkreet: meer geld voor hoger onderwijs! We steunen de eis van het ACOD om de uitgaven voor onderwijs op te voeren naar 7% van het BNP, het niveau van 1980 (momenteel bedraagt het 4,9% van het BNP).

De discussie moet niet in de eerste plaats gaan over hoe het geld wordt verdeeld, maar over de noodzaak van een herfinanciering van het onderwijs om de kwaliteit ervan te verbeteren. Daarbij willen we uiteraard een herfinanciering met overheidsmiddelen en geen inmenging van de grote bedrijven in het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek. Naast de andere cadeaus aan het patronaat nog eens het wetenschappelijk onderzoek quasi gratis aan het patronaat aanbieden, moet worden uitgesloten.

Met het extra geld kan de werkdruk in het onderwijs, die de voorbije jaren enorm is toegenomen, worden verminderd. Betere arbeidsvoorwaarden en een lagere werkdruk kunnen ervoor zorgen dat lesgevend personeel meer zorg kan besteden aan de begeleiding van de studenten, en dat het administratief en technisch personeel het onderwijs efficiënter kan ondersteunen.

> Studieloon in plaats van torenhoge inschrijvingsgelden

Er kan een studieloon worden ingevoerd dat moet toelaten dat iedereen hoger onderwijs kan volgen. Vandaag is er nog altijd een zware ondervertegenwoordiging van studenten uit een arbeidersmilieu binnen het hoger onderwijs, en door de besparingen op sociale voorzieningen die de voorbije jaren hebben plaatsgegrepen, wordt het hoger onderwijs steeds minder toegankelijk.

De huidige hervormingen zullen dit nog versterken, onder meer met het voorstel om de Master-na-Master niet langer te financieren, waardoor de studenten de kosten volledig zouden moeten dragen met inschrijvingsgelden van wellicht verschillende duizenden euro per jaar.

> Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek

Verder moet er een einde worden gesteld aan de steeds verdergaande inmengingen van het bedrijfsleven in het wetenschappelijk onderzoek aan de universiteiten. Vandaag voeren veel instellingen goedkope onderzoeken uit voor grote multinationals.

Door een betere overheidsfinanciering kunnen onderzoekers onafhankelijker werken, en kan er een open discussie worden gevoerd over de prioriteiten van het wetenschappelijk onderzoek in de maatschappij.

> Organiseren van de strijd

We roepen alle studenten en personeelsleden in het hoger onderwijs op om met ons te mobiliseren tegen het liberaliseringsplan van Vandenbroucke. Door het organiseren van comités aan alle universiteiten en hogescholen, kunnen studenten en personeel een dynamiek creëren om de strijd aan te gaan. Comités waarin de discussie kan gevoerd worden over welke strategieën en programma naar voren moeten worden gebracht, en waarmee aan de basis kan gemobiliseerd worden voor acties. Samen zullen we het plan Vandenbroucke kelderen!

Met het Financieringsdecreet 2008-2012 voor het hoger onderwijs wil minister Vandenbroucke een grootschalige hervorming doorvoeren. Dit is een onderdeel van de Bologna-hervormingen die ook aan de basis van de Bachelor-Master lagen. Het financieringsdecreet is nog niet afgewerkt, maar de voorlopige plannen laten het ergste vermoeden.

Bart Vandersteene

Onderwijsinstellingen zullen in de toekomst hun waar moeten verkopen op de vrije markt van het hoger onderwijs. Het is de zoveelste stap in de richting van een onderwijs dat volledig wordt afgestemd op de behoefte van winsten van de bedrijven in de plaats van op de persoonlijke ontwikkeling van alle jongvolwassenen.

Vandenbroucke wil een bevriezing van het budget voor het hoger onderwijs tot 2012. Terwijl er net meer middelen nodig zijn om de onderfinanciering aan te pakken, wil Vandenbroucke niet weten van een verhoging van het budget. Het budget blijft op 1,12 miljard euro (580 miljoen voor de universiteiten en 540 miljoen voor de hogescholen).

Het budget zal opgedeeld worden volgens verschillende methoden. Er komt een vast gedeelte van het budget voor iedere associatie met ongeveer 2.000 voltijdse studenten. Die krijgen samen een vast deel van 5% van het budget. Er wordt 5% uitgetrokken voor “projectgebonden” onderdelen, projecten die de minister prioritair stelt (bepaalde vormen van onderzoek of studierichtingen). Het grootste gedeelte (90%) zou betaald worden aan de hand van criteria rond onderzoek en onderwijs. De Master-na-Master (ManaMa) zou niet meer gefinancierd worden door de overheid. Deze opleiding is in vele richtingen echter noodzakelijk om een diploma van enige waarde te halen. Studenten zouden bijgevolg de volledige kostprijs hiervoor zelf moeten betalen. Een dergelijke ManaMa wordt hierdoor compleet onbetaalbaar voor studenten die niet kapitaalkrachtig zijn.

Bovendien zal de financiering van de instellingen ook nog eens afhankelijk zijn van het “maatschappelijk en economisch nut” van de aangeboden opleidingen. Bepaalde opleidingen zouden bijgevolg meer geld opleveren, terwijl andere minder interessant worden op financieel vlak. De exacte indeling hiervan is nog niet gebeurd. Maar als bijvoorbeeld geoordeeld wordt dat de opleiding informatica economisch erg interessant is en bijgevolg een factor 1,5 krijgt, terwijl een opleiding geschiedenis maar 0,7 krijgt, dan zou een universiteit dubbel zoveel krijgen voor de informaticastudent in vergelijking met de geschiedenisstudent.

Ook het personeel heeft niets te winnen bij deze hervormingen. Als de onderwijsinstellingen zich moeten gedragen als bedrijven, zullen de beheerders vroeg of laat ook het statuut van het personeel in vraag stellen.

Slechtere arbeidsvoorwaarden voor het personeel; hogere inschrijvingsgelden voor studenten; beperking van het onderwijsaanbod; minder middelen voor sociale voorzieningen… Redenen genoeg om actie te voeren! Mogelijk komt er op donderdag 16 maart een eerste actie in Halle, de thuisbasis van onderwijsminister Vandenbroucke.

> Weg met het financieringsvoorstel van VDB

> Behoud van het publieke karakter van het onderwijs

> Meer geld voor onderwijs, optrekken van de onderwijsuitgaven tot 7% van het BBP

> Uitbreiden van de toegang tot het onderwijs door het onderwijs echt kosteloos te maken op alle niveaus

Minister van onderwijs Frank Vandenbroucke wil zwaar het mes zetten in de middelen voor het hoger onderwijs. Na de eerste hervormingen met de invoering van de Bachelor-Masterstructuur, worden nu concrete plannen opgemaakt voor een zware besparingsronde in 2007. Zo zou de Master-na-Master niet langer gefinancierd worden waardoor er bijzonder hoge inschrijvingsgelden zouden worden gevraagd voor dergelijke opleidingen.

Met een Financieringsdecreet 2007-2012 voor het hoger onderwijs, wil Vandenbroucke zijn grootschalige hervorming doorvoeren. Dat is een onderdeel van de Bolognahervormingen die ook aan de basis van de Bachelor-Master lagen. Het financieringsdecreet is nog niet afgewerkt, maar de voorlopige plannen laten het ergste vermoeden.

Vandenbroucke wil een bevriezing van het budget voor het hoger onderwijs tot 2012. Terwijl er meer middelen nodig zijn om de onderfinanciering aan te pakken, wil Vandenbroucke niet weten van een verhoging van het budget. Het budget blijft staan op 1,2 miljard euro (580 miljoen voor de universiteiten en 540 miljoen voor de hogescholen).

Het budget zal opgedeeld worden volgens verschillende methoden. Er komt een vast gedeelte van het budget voor iedere associatie met ongeveer 2.000 voltijdse studenten. Die krijgen samen een vast deel van 5% van het budget. Er wordt 5% uitgetrokken voor “projectgebonden” onderdelen, projecten die de minister prioritair stelt (bepaalde vormen van onderzoek of studierichtingen). Het grootste gedeelte (90%) zou betaald worden aan de hand van criteria rond onderzoek en onderwijs.

Daarbij zou enkel rekening gehouden worden met bachelor- en masteropleidingen. De Master-na-Master (ManaMa) zou niet meer gefinancierd worden. Studenten zouden bijgevolg de volledige kostprijs hiervoor zelf moeten betalen. Een dergelijke ManaMa wordt hierdoor compleet onbetaalbaar voor studenten die niet kapitaalkrachtig zijn.

Bovendien zal de financiering niet louter afhankelijk zijn van het aantal studiepunten. Die studiepunten zouden verrekend worden naargelang het “maatschappelijk en economisch nut”. Bepaalde opleidingen zouden bijgevolg meer geld opleveren, terwijl andere minder interessant worden op financieel vlak. De exacte indeling hiervan is nog niet gebeurd. Maar als bijvoorbeeld geoordeeld wordt dat de opleiding informatica economisch erg interessant is en bijgevolg een factor 1,5 krijgt, terwijl een opleiding geschiedenis maar 0,7 krijgt, dan zou een universiteit dubbel zoveel krijgen voor de eerste student in vergelijking met de tweede student.

De concrete uitwerking van de besparingsplannen is nog vollop bezig, maar het is duidelijk dat Vandenbroucke een harde aanval wil op de positie van studenten. We mogen dit niet zomaar laten passeren en moeten het verzet organiseren. Doe mee met de Actief Linkse Studenten!

De maskers van de voorstanders van het Bologna-decreet vallen af. Dat project is verre van progressief, maar een instrument van patronaat en regering om een neoliberaal beleid op te leggen in het hoger onderwijs. Met een structurele onderfinanciering wordt geprobeerd om het onderwijs in het keurslijf van de patronale belangen te dwingen. Hierdoor wordt het recht op onderwijs aan duizenden jongeren ontzegd.

Simon Van Haeren

De oude rector van de KUL, André Oosterlinck, verklaarde zonder omwegen dat het halveren van het aantal studenten aan zijn universiteit geen te hoge prijs is om te kunnen concurreren met Oxford of Cambridge.

Onlangs verhoogde de KUL effectief de inschrijvingsgelden. Voor 31 master-na-master opleidingen (een opleiding na je eerste diploma – meestal meer beroepsgericht) betaal je nu geen 505 euro, maar 3.000, 4.000, … tot en met 9.000 euro! Dit initiatief van de KUL betekent een breuk met het verworven recht op “betaalbare” inschrijvingsgelden en uiteindelijk met het recht op onderwijs in het algemeen. De wedloop om hoge inschrijvingsgelden is geopend en andere universiteiten en hogescholen zullen volgen.

Verzet tegen verhoging inschrijvingsgeld

De Franstalige Gemeenschap pakt de financieel zwaksten eerst aan. Dat blijkt uit de discussie over het inschrijvingsgeld voor bijna-beurs-studenten aan de Luikse universiteit. Het inschrijvingsgeld werd opgetrokken van 277 tot 430 euro, maar na studentenprotest werd de maatregel ingetrokken.

Het studentencomité CECAM (“Studentencollectief tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld” waarin ALS een stuwende rol speelde) verzette zich tegen de passieve houding van de “officiële” studentenvertegenwoordigers en mobiliseerde voor verschillende acties. Op voorstel van de ALS werd overgegaan tot een bezetting van het rectoraat. Aan deze actie namen 400 studenten deel, wat leidde tot een overwinning.

Dit jaar kwam de kwestie opnieuw op tafel in heel de Franse Gemeenschap. Volgens de logica van Bologna moet het inschrijvingsgeld voor bijna-beurs-studenten naar 430 euro. Na een aantal kleine acties krabbelde de Gemeenschapsregering opnieuw terug. De rectoraten moeten gevoeld hebben dat, o.a. aan de Universiteit van Luik en de ULB (Brussel), protesten zouden uitbreken, mogelijk zelfs in alliantie met het personeel.

CECAM, omgevormd tot SAEL (Syndicat Autonome des Etudiants Liègois – in werkelijkheid geen echte studentenvakbond), is echter verzwakt en vormt zich stilaan om tot een nieuwe “studentenbureaucratie” die enkel actief is in de officiële structuren. In de komende periode zal de kwestie van strijdbare, brede studentenorganisaties zich opnieuw stellen. ALS zal daarbij opkomen voor een strijdbare, actiegerichte strategie, om zoveel mogelijk studenten en personeelsleden te mobiliseren en te informeren, om een krachtsverhouding op te bouwen. Daarnaast moeten we voortdurend de link leggen met andere strijdbewegingen en oproepen tot solidariteit.

Politieke rechten van studenten onder vuur

ALS staat voor een consequent verzet tegen de besparingen. Dat is de reden waarom vanuit de rectoraten geregeld wordt opgetreden tegen onze aanwezigheid. Er wordt soms gepoogd om het gebruik van zalen te ontzeggen, er worden boetes op affiches opgelegd, of leden worden door de autoriteiten “tot de orde geroepen”.

Onlangs werd een ALS-lid die affiches aan het ophangen was zelfs geslagen door een security agent aan de VUB. Dat was een brug te ver en de VUB moest onder druk van de ACOD en ALS toegeven dat er een gedoogbeleid komt tegenover studentenaffiches op de campus.

ALS komt op voor gratis en democratisch onderwijs voor iedereen. We ondersteunen de eis van het vakbondsfront om 7% van het BBP te investeren in onderwijs, vanuit het overheidsbudget en niet door privatiseringen. Studenten en personeel staan het sterkst als ze samen hun belangen verdedigen. Er is nood aan een gezamenlijk actieplan van studenten en personeel rond de eis van 7% voor het onderwijs. De syndicale beweging tegen de aanvallen op het brugpensioen richt zich tegen hetzelfde neoliberaal beleid dat ons onderwijs bedreigt. We moeten dan ook samen ingaan tegen de besparingen en opkomen voor een socialistisch alternatief.

Militanten van ACOD-VUB en studenten van de ALS en LSP verzamelden vanaf 7u30 in de resto van de VUB om de algemene staking en de redenen waarom er gestaakt en betoogd wordt zo bekend mogelijk te maken bij het personeel en de studenten van de universiteit.

We zetten een stand op in de resto, hingen spandoeken uit en groepjes militanten gingen langs de verschillende personeelsdiensten om te discussiëren met de werkwilligen over de valse argumenten van de regering i.v.m het brugpensioen en de sociale zekerheid, en om hen alsnog te overhalen het werk neer te leggen en mee te gaan betogen.

Het bleek dat ook onder de werkwilligen er veel steun is voor de acties en ontevredenheid over de aanvallen van de regering maar dat niet iedereen aan de mogelijkheid om de regering terug te dringen gelooft. Met een groep van ongeveer 25 hebben we daarna deelgenomen aan de betoging.

Het was eens te meer duidelijk dat met een actieplan op lange termijn – met als doel het volledig stoppen van de besparingen tot aan de val van de regering en met daarnaast een aantal offensieve eisen – nog veel meer mensen betrokken kunnen worden bij de strijd!

“De onrust in het onderwijsveld is groot, en groeit nog”, zo staat in de inleiding van de persmap die de onderwijsvakbonden op 31 augustus publiceerden onder de titel ‘Naar een vertrouwensbreuk?’. De tekst neemt de besparingsplannen van Vlaams minister Vandenbroucke op de korrel en weerlegt diens leugenachtige mediacampagne van de afgelopen maanden. Toch blijft het wachten op een actieplan dat de vergelijking met de omvang van de besparingen kan doorstaan.

Simon Van Haeren

De hele zomer probeerde de minister de publieke opinie te bespelen met valse en verwrongen cijfers. Zo beweerde hij onterecht 600 miljoen euro extra te zullen investeren in onderwijs. Waarom die leugens? De minister beseft dat er verzet tegen zijn besparingen zal komen en wil zich nu reeds indekken. Het massaal uitsmeren van leugens in de media is een tactiek om het onderwijspersoneel te isoleren bij de rest van de bevolking. De regering zal niet nalaten de besparingen op de sociale zekerheid en de pensioenen te gebruiken om het onderwijs af te schilderen als een ‘verwende sector’.

De cijfers van de bonden daarentegen leggen bloot wat iedereen die in het onderwijs actief is al lang weet. De afgelopen decennia werd er bespaard – de werkdruk stijgt, de pensioenleeftijd werd verhoogd, de kwaliteit van de gebouwen en het materiaal gaat achteruit en het kan niet anders dat ook het niveau van het onderwijs ondermijnd wordt. Vandenbroucke doet daar nog eens een paar flinke scheppen bovenop.

In termen van werkgelegenheid betekent het plan van VDB het verlies van 1534 voltijdse banen plus het afschaffen van de vervangingspool (nog eens 2000 banen). Minder mensen en steeds maar nieuwe taken en zwaardere verantwoordelijkheden waar geen extra omkadering tegenover staat. Het kan niet anders dan dat de werkdruk stilaan een kookpunt bereikt. En toch ontkent de regering dat er een personeelstekort is in het onderwijs…

7% van het BRP voor onderwijs!

De vakbonden eisen dat het onderwijsbudget opgetrokken wordt naar mínimaal 7% van het BRP (Bruto Regionaal Product), wat ze een noodzakelijke investering noemen om het onderwijs in stand te houden. Tussen de jaren ’70 en nu zijn de investeringen teruggevallen van méér dan 7% van het BNP (toen nog een nationale bevoegdheid) tot ongeveer 4% vandaag. Het gaat dus eigenlijk om het rechtzetten van 20 jaar onderfinanciering.

Daarbij moet nog een belangrijke voorwaarde worden gesteld, namelijk dat de tekorten in het onderwijs niet worden opgevuld met privékapitaal zoals de regering het zou willen. Dat zou immers de privatisering van het onderwijs betekenen. De VS kan daarbij als voorbeeld dienen: 2/3de van de onderwijsmiddelen komen daar van geld van bedrijven. De gevolgen zijn er naar.

Waar wacht de vakbondsleiding op? Tijd voor actie!

Ondanks de omvang van de besparingen weigert de vakbondsleiding op te roepen voor serieuze acties. Tijdens de zomer werd de militanten gevraagd om ‘zich klaar te houden’, nu vragen we ons af waar het tegenoffensief blijft. Enkel op 5 oktober – Dag van de leerkracht – wordt er een ‘ludieke actie’ gepland aan enkele scholen in de regio Leuven (het arrondissement van de minister), waarbij symbolisch zakjes met een appel en een ei zullen worden uitgedeeld.

VDB heeft zich er al op voorbereid en voert zelf campagne: hij zal op de ‘Dag van de leerkracht’ een dagje voor de klas gaan staan. Zo krijgen we een gezellig onderonsje tussen vakbondsleiding en minister. Denkt de vakbondsleiding dan dat leerkrachten nog in Sinterklaas geloven? Als we onze eisen willen binnenhalen zal er voor gestreden moeten worden. Wij willen geen appels en eieren, maar een 24-urenstaking met een campagne naar de leerlingen en de ouders toe die uitlegt waarom 7% van het BRP voor onderwijs noodzakelijk is.