NL Socialisme

Category: Feminisme

  • 25 november: socialistisch feministische strijd tegen gendergeweld

    • “Wij zwijgen niet. We zijn niet bang. We gehoorzamen niet”. – Istanbul, Turkije: slogans op een protest tegen gendergeweld op Internationale Vrouwendag 2019 in weerwil van een betogingsverbod en het gebruik van traangas door de politie.
    • “Mijn leven is niet jouw porno” – Seoel, Zuid-Korea: belangrijkste slogan op 70.000 sterke betoging tegen ‘spionagecamera’s’ in openbare toiletten, oktober 2018.
    • “Seksueel geweld doodt ons, net als het beleid van de staat” – protestbord in Buenos Aires, Argentinië: betoging tegen feminicides en voor abortusrechten, juni 2019.
    • “Mijn lichaam is niet uw plaats van delict” – protestborden in Kaapstad, Zuid-Afrika: protest tegen gendergeweld na een piek in femicides, september 2019.

    In aanloop naar 25 november [in België vindt de betoging op zondag 24 november plaats], de internationale dag van verzet tegen geweld op vrouwen, zijn we solidair met de talloze strijden en sociale bewegingen die wereldwijd uitgebroken zijn tegen gendergerelateerd geweld in al zijn vormen. #MeToo heeft het deksel op de doofpot rond gender- en gezinsgeweld, pesterijen en misbruik opgeheven. De omvang van #MeToo is schokkend en heeft machtige zakenlieden en politici neergehaald; het inspireert slachtoffers in alle lagen van de bevolking: van atleten in de sportwereld, tot studenten aan de universiteiten, tot werkenden op diverse werkplekken zoals de agro-business, horeca, fabrieken, amusement en technologie, … #MeToo heeft de schijnwerpers gericht op de systemische aard van gendergerelateerd geweld en de realiteit dat alle of bijna alle vrouwen en niet-conforme mensen, op een bepaald moment in hun leven een vorm van seksuele intimidatie ervaren en in ieder geval angst voor de dreiging van geweld ervaren. De dapperheid van individuele slachtoffers die met hun persoonlijke verhalen naar voren komen, heeft de vraag op een ongekende schaal in de publieke sfeer gebracht en maakt in elk land indruk. Dit geeft een enorme impuls aan de opbouw van collectieve strijd tegen gendergeweld.

    Breed verspreid verschijnsel onder het kapitalisme

    Of het nu Harvey Weinstein, Jeffrey Epstein of Donald Trump was, #MeToo heeft voor miljoenen mensen benadrukt dat dat de rijken en machtigen van de heersende klasse dachten dat ze ongestraft recht hadden op misbruik en intimidatie. Deze individuen zijn een personificatie van de noodzaak om het kapitalistische systeem zelf te bestrijden, als we in opstand komen tegen gendergeweld in al zijn vormen en waar dan ook, met inbegrip van de meest voorkomende vorm van misbruik die afkomstig is van een partner of een ex-partner. De statistieken alleen al zijn een aanklacht tegen het systeem. Een op de drie vrouwen in de wereld krijgt in haar leven te maken met fysiek en/of seksueel partnergeweld of seksueel geweld zonder partner. In een recent onderzoek waarin meer dan 13.300 vrouwen tussen 18 en 45 jaar in de VS werden geïnterviewd, meldde ongeveer een op de 16 vrouwen dat hun eerste seksuele ontmoeting verkrachting was (JAMA Internal Medicine).

    Dezelfde macho-ideeën die leiden tot geweld tegen vrouwen en kinderen, leiden tot geweld tegen de LGBTQ-gemeenschap, en dat geldt vooral voor de trans en de gender niet-conforme gemeenschap. Het is onmogelijk om de tol te meten die breed verspreid geweld en misbruik binnen het gezin en het gezin met zich meebrengt, met vaak levenslange financiële, mentale en fysieke gevolgen voor de nabestaanden. Om maar één voorbeeld te geven: onderzoek heeft aangetoond dat ernstig kindermisbruik geassocieerd wordt met een 79% groter risico op het ontwikkelen van endometriose op volwassen leeftijd, een ondraaglijke, pijnlijke en slopende gynaecologische toestand. Een onderzoek van Women’s Aid onder vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld in Groot-Brittannië, dat in maart 2019 werd gepubliceerd, toonde aan dat meer dan twee op de vijf vrouwen schulden hadden en dat een derde hun huis moest opgeven als gevolg van misbruik.

    De explosieve toename van strijd tegen gendergeweld en pesterijen in al hun vormen is het krachtigste tegengif tegen geweld, misbruik en pesterijen die de tegenpool vormen van solidariteit van de arbeidersklasse en de collectieve actie die nodig is om de samenleving te veranderen.

    Organiseren tegen seksuele intimidatie op het werk

    Een deel van de bewegingen die zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld, zijn werkenden die zich organiseren tegen seksuele intimidatie op hun werkplek. Tachtig procent van de Bengalese textielarbeidsters, waarvan de overgrote meerderheid vrouwen en meisjes zijn, heeft seksuele intimidatie op het werk gezien of rechtstreeks meegemaakt, en deze kwestie heeft er in belangrijke mate toe bijgedragen dat de textielarbeisters zich verenigen en organiseren. Personeelsleden van Google hebben op 1 november 2018 in verschillende landen gecoördineerde actie ondernomen rond de kwestie van de beloning van topmanagers die beschuldigd worden van seksuele intimidatie, evenals de kwestie van racistische discriminatie op het werk. Deze actie heeft niet alleen geleid tot toegevingen van het management, het was ook een integraal onderdeel van de eerste stappen in de richting van het opzetten van vakbonden binnen dit beruchte anti-vakbondsbedrijf. In Zuid-Afrika hebben in juni 2019 200 voornamelijk mannelijke mijnwerkers moedige stakingsacties ondernomen, waaronder het weigeren van voedsel, terwijl ze een mijn een aantal dagen bezet hielden uit protest tegen de seksuele intimidatie door een baas van hun vrouwelijke collega. Stakingen van onthaalpersoneel onder de noemer #MeToo waren een schitterende stap in de concretisering van de strijd tegen gendergeweld en pesterijen als gevolg van de uitbarsting van individuele #MeToo-verhalen op sociale media.

    De strijd tegen gendergerelateerd geweld op de werkvloer brengen is bijzonder krachtig, omdat een collectieve strijd met collega’s niet alleen de economische macht heeft om door middel van stakingen enorme druk uit te oefenen op bedrijven om intimiderende managers te ontslaan, of om de nodige procedures in te voeren voor werkenden om seksuele intimidatie op het werk te voorkomen, maar ook omdat de strijd zelf het bewustzijn van werkenden van alle geslachten over kwesties in verband met gendergeweld doet toenemen. Daardoor wordt een gevoel van solidariteit tegen gendergeweld in al zijn vormen versterkt, wat op zich al een dynamische reactie is op seksistisch en misogynistisch gedrag en attitudes. De meest fundamentele eis van de werkenden voor waardigheid en veiligheid op het werk – naast het feit dat het een eis is voor een fatsoenlijk loon en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor alle werkenden – is noodzakelijkerwijs ook een eis voor een werkplek die vrij is van seksuele intimidatie.

    Ons antwoord is de massastrijd

    De andere belangrijke ontwikkeling in de feministische beweging van de afgelopen jaren is die van de ‘feministische staking’ . Deze was het sterkst ontwikkeld met tot 7 miljoen werkenden in de Spaanse staat die op 8 maart 2019 in actie gingen rond een reeks eisen, van gelijke en fatsoenlijke beloning over het stoppen van besparingen tot het beëindigen van het gendergeweld. Deze actie bouwde voort op de 5 miljoen sterke stakingsacties op de Internationale Vrouwendag het jaar ervoor. Op 14 juni 2019 ging in Zwitserland een half miljoen mensen de straat op in een soortgelijke ‘feministische staking’. De staking werd in eerste instantie door vrouwen in de vakbonden uitgeroepen, nadat op het congres van de Zwitserse vakbondsfederatie in juni 2018 een resolutie was aangenomen waarin werd opgeroepen tot een staking op 14 juni 2019. Het feit dat vrouwelijke vakbondsleden en jonge vrouwen in actie kwamen om deze oproep te concretiseren en ervoor te zorgen dat het niet alleen gebeurde, maar dat het een overweldigend succes werd met de grootste mobilisatie van werkenden in decennia, was een bewijs van een brede radicalisering en de stemming voor verandering. Dit werd ook duidelijk in de beweging in december 2018 in Israël, die op inspirerende wijze Joden en Palestijnen verenigde in een “vrouwenstaking” en protesten van tienduizenden mensen tegen feminicide. In september 2019 tartte een Palestijnse vrouwengroep de brute onderdrukking door de Israëlische staat en organiseerde ze protesten tegen feminicide op de Westelijke Jordaanoever, in Gaza en in Israël.

    De “vrouwenstakingen” of “feministische stakingen”, evenals de massale bezettingen van universiteiten in Chili en pleinen in Argentinië als onderdeel van de massabeweging tegen vrouwenmoord in Latijns-Amerika, “Ni Una Menos” , of “Niet één minder”, laten zien dat de beweging de machtigste wapens van de arbeidersbeweging aanneemt: stakingen en bezettingen. Deze ontwikkeling is zelfs voor de meest radicale prokapitalistische en gevestigde feministen ongemakkelijk, gezien het gebruik van de methoden van de arbeidersbeweging en de inspiratie van de kracht van massale actie, in het bijzonder met algemene stakingen. In Argentinië heeft Ni Una Menos de massabeweging tegen feminicides aangescherpt door de aandacht te richten op de kwestie van staatsgeweld, namelijk het verbod op abortus. Dat gebeurde in een fenomenale massabeweging. Een overwinning rond deze kwestie zou het leven van vrouwen en zwangere vrouwen redden en een enorme stimulans vormen voor de strijd voor het recht op abortus in heel Latijns Amerika.

    Net als de klimaatbeweging onder jongeren is het opmerkelijk dat er in deze strijd geen sprake is van een bewustzijn dat zich beperkt tot één thema. Het is juist en volstrekt noodzakelijk dat de beweging tegen gendergeweld zich richt tegen besparingen op openbare diensten en tegen lage lonen, dat de beweging strijdt voor openbare huisvesting en tegen gentrificatie van onze steden, de armoede van alleenstaande ouders en gepensioneerden aan de kaak stelt, zich richt tegen seksistische, racistische en anti-arbeiders vooroordelen in het rechtssysteem, en strijdt voor klimaatrechtvaardigheid. Het is allemaal onderdeel van dezelfde strijd! Daarom vereist een effectieve strijd tegen gendergeweld een strikte breuk met het feminisme van vrouwelijke CEO’s zoals Sheryl Sandberg en liberale feministen in de politiek en het bedrijfsleven – juist omdat hun klassenbelangen onvermijdelijk botsen met bredere eisen die essentieel zijn voor de werkende en arme vrouwelijke massa’s over de hele wereld.

    Van overwinningen tegen “trouwen met je verkrachter”-wetten in Jordanië, Libanon, Tunesië en Maleisië, de overwinning tegen de seksistische uitspraak in de “Wolfpack”-zaak in de Spaanse staat, tot het gratis aanbieden van abortus via de gezondheidszorg na een massabeweging in Ierland (waar een decennia oud grondwettelijk verbod op abortus werd ingetrokken na een strijd waarin socialistische feministen in de CWI-Meerderheid een belangrijke rol speelden): de recente golf van feministische strijd en massabewegingen hebben al belangrijke overwinningen geboekt.

    Extreemrechtse dreiging

    De opkomst van rechts-populistische, extreemrechtse en erg rechtse politieke krachten, van Trump tot Bolsonaro en Viktor Orban, is het meest schokkende bewijs van de bedreiging van het kapitalistische systeem om overwinningen tegen te houden, maar ook om de rechten die tientallen jaren geleden in vorige golven van massale feministische en arbeidersstrijd afgedwongen werden terug te dringen. Dit wordt treffend weergegeven door de voortdurende dreiging tegen Roe vs. Wade, de uitspraak die abortus in de VS in 1973 legaliseerde in wat wordt beschouwd als een van de belangrijkste overwinningen van de tweede golf van feminisme.

    De sfeer die is gecreëerd door de politieke campagne, de opgang en de overwinning van Bolsonaro in Brazilië – die ooit tegen een vrouwelijk parlementslid zei: “Ik ga je niet verkrachten, omdat je erg lelijk bent” – met zijn fascistische bendes en zijn schaamteloze, ongehoorde misogynie en racisme, heeft het geweld tegen zwarten, vrouwen en lgbtqi+-mensen, de arbeidersklasse en vooral de armen, vergroot. Het aantal vrouwenmoorden in Brazilië is in 2018 met meer dan 4% gestegen tot 1.206. Het aantal gemelde gevallen van seksueel geweld is dat jaar met 4,1% gestegen, waarbij meer dan de helft van de vrouwelijke slachtoffers kinderen onder de 13 jaar waren. Uit de cijfers blijkt ook dat in 2018 in Brazilië om de twee minuten een vrouw werd aangevallen bij een incident van huiselijk geweld. Het is geen wonder dat in deze context, met deze sociale crisis die verder verergert sinds hij aan de macht kwam in januari 2019, vooral jonge vrouwen, arme gepensioneerden, werkenden, zwarte, inheemse en arme vrouwen, in de voorste gelederen van de strijd tegen Bolsonaro staan.  Bolsonaro’s brutale steun aan de hebzucht van bedrijven wordt belichaamd door zijn privatisering en vernietiging van het Amazonegebied – in het meest duidelijke voorbeeld dat men zich kan voorstellen van hoe de winsten van de kapitalistische elite de planeet in brand steken.

    De enige manier om de rechtse dreiging aan te vechten en te verslaan is het opbouwen van een links alternatief op de kapitalistische status-quo die de voorwaarden schept voor ontevredenheid en vervreemding waarop rechts kan groeien. De kapitalistische politieke en zakelijke elite zal de dreigende nieuwe wereldwijde economische neergang proberen te gebruiken om de precaire situatie van arbeiders en jongeren en de extreme ongelijkheid die het kapitalisme kenmerkt, te verergeren. Daartegenover is er een dringende behoefte om de arbeidersklasse en de onderdrukten te verenigen in strijd. Doorheen strijd moet het socialistisch alternatief op de kapitalistische crisis aan de orde van de dag gebracht wordt.

    Plaats het kapitalisme op de beklaagdenbank!

    De onderdrukking van vrouwen en LGBTQI+gemeenschap, en daarmee de meest grafische uitdrukking ervan, met name gendergeweld, zit in het kapitalistische systeem ingebouwd. Historisch gezien heeft het kapitalisme als systeem van meet af aan de achterlijke ideologie van de patriarchale familie als instrument voor haar bewind bevorderd. Volgens een studie van Oxfam is het onbetaalde werk dat vrouwen over de hele wereld verrichten maar liefst 10 triljoen dollar per jaar waard, 43 keer de jaarlijkse omzet van Apple, in een voorbeeld van hoe de onderdrukking van vrouwen in het DNA van het systeem zit. Dit onbetaalde zorgwerk is een essentieel instrument voor het kapitalisme bij het in stand houden en vernieuwen van de werkende klasse waarvan de arbeid winst oplevert voor de kapitalistische klasse. Samenlevingen die afhankelijk zijn van de onderdrukking van vrouwen en deze van nature in stand houden, proberen de seksualiteit van vrouwen onder controle te houden, bijvoorbeeld via de patriarchale gezinsstructuur. Gendergerelateerd en seksueel geweld maken deel uit van de dwang in deze structuur, evenals bijvoorbeeld de beperking van de toegang tot reproductieve rechten door de staat. Verschillende vormen van gendergerelateerd geweld, van seksuele intimidatie tot verkrachting, houden verband met de objectivering van vrouwenlichamen.

    De strijd voor een socialistische samenleving, waarin de patriarchale gezinsstructuur wordt doorbroken en echt tot het verleden gaat behoren, waarin huisvesting, kinderopvang, ouderenzorg, jobs en een kortere werkweek allemaal openbaar, kwalitatief hoogstaand en voor iedereen volledig toegankelijk zijn, is een essentieel aspect van de strijd voor de bevrijding van vrouwen en holebi’s in de samenleving. Zoals Marx uitlegde, wordt onder het kapitalisme alles een handelswaar. Lichamen van vrouwen en meisjes worden vaak gezien als een object en gecommercialiseerd door het winstsysteem. De miljardenomzet in sectoren als de porno- en seksindustrie weerspiegelen, bestendigen en profiteren van genderongelijkheid. Ze zijn dan ook een vijand van echte seksuele bevrijding en vrijheid. De reactie van kapitalistische staten op deze sectoren is vaak om de meerderheid van de vrouwen en de niet-conforme mensen, vaak migranten en kleurlingen die in de sector werken, te onderdrukken, in plaats van de toplui die de winst maken aan te pakken. Bovendien krijgen degenen die op brute wijze worden gedwongen tot werk in deze industrie vaak te maken met repressie door de staat. Zo was er de bekende Amerikaanse zaak van Cyntoia Brown die al meer dan tien jaar in de gevangenis zit. Cyntoia Brown werd als kwetsbare 16-jarige gecontroleerd door een brutale mensenhandelaar en pooier toen ze iemand doodde die gewelddadig tegen haar was. Er dreigde een gevangenisstraf van veertig jaar, tot een massale campagne voor haar vrijlating in 2019 daar een stokje tussen stak.

    De structuur van het systeem zelf, de aard van de kapitalistische staat, is gebaseerd op geweld – hoe kan er een einde komen aan het interpersoonlijke geweld in een wereld waarin kapitalistische en imperialistische legers door de heersende klasse worden ingezet om mensen gewelddadig te onderdrukken en om oorlog te voeren?

    Vandaag zijn we getuige van een brute invasie van Turkse troepen in Noord-Syrië met als doel de Koerdische autonome Koerdische zone van Rojava te verpletteren. Het dictatoriale regime van Erdogan probeert elke vorm van Koerdisch zelfbestuur in de regio te vernietigen. Dit gebeurt met de volledige steun van het Trump-regime. Het Amerikaanse imperialisme, en het imperialisme in het algemeen, heeft eens te meer bewezen valse vrienden te zijn van het onderdrukte Koerdische volk. De moed van de strijders van de overwegend Koerdische gewapende groeperingen van de YPG (People’s Protection Units) en YPJ (Women’s Protection Units) die in Rojava gevestigd zijn in de strijd tegen ISIS, was voor velen een inspiratiebron in 2014-2015. Het brute staatsgeweld dat tegen hen wordt gebruikt, staat symbool voor het gewelddadige karakter van het kapitalisme en het imperialisme. Bovendien weten we dat mensen die voor oorlog op de vlucht erg kwetsbaar zijn voor seksueel geweld.

    Geweld en seksisme van de kapitalistische staat

    De massale sociale beweging voor democratie in Hongkong is onvermijdelijk verbonden met verzet tegen precaire arbeids- en huisvestingsomstandigheden in een van de meest neoliberale steden ter wereld. De beweging botst op gewelddadige staatsrepressie waarbij met scherp op protesterende jongeren wordt geschoten. Soortgelijke tactieken worden gebruikt tegen de massa’s in Catalonië. Dit is een voorbeeld van kapitalistisch staatsgeweld om de status quo te beschermen. Gezien dit aspect van de kapitalistische staat en de onlosmakelijke band tussen kapitalisme en imperialisme en oorlog, is het bestaan van macho en racistische houdingen binnen politie en leger nuttig en noodzakelijk voor het systeem. Deze realiteit blijkt ook uit statistieken. In de VS geeft onderzoek aan dat ten minste 50% van de mannelijke veteranen met geestelijke gezondheidskwesties als gevolg van gevechtsoperaties zich schuldig maakt aan partner- en gezinsgeweld en dat ten minste 40% van de gezinnen van politieagenten te maken heeft met huiselijk geweld, in tegenstelling tot 10%van de bevolking in het algemeen. Bovendien is victim blaming van slachtoffers in gerechtelijke procedures een kenmerk in alle gevallen van seksueel geweld over de hele wereld. In november 2018 ging Ruth Coppinger,  lid van de Socialist Party (CWI Meerderheid in Ierland) en parlementslid, viraal op sociale media met ongekende internationale media-aandacht, van de Indiase nationale televisie tot de New York Times. Ruth protesteerde tegen victim blaming toen ze een string in het parlement omhoog hield om te zeggen “dit is geen toestemming.” Ze deed dit nadat de advocaat van een man die beschuldigd werd van verkrachting van een tiener ondergoed voor de rechtbank had opgehouden als excuus. Ruth gebruikte het platform van het parlement om op te roepen tot protest in Ierland tegen het ingewortelde seksisme in de staat en om te pleiten voor wereldwijde stakingsacties op 8 maart, de Internationale Vrouwendag.

    Bouwen aan een internationale socialistische feministische strijd

    In de aanloop naar 25 november, een dag waarop in veel landen grote acties tegen gendergeweld zullen plaatsvinden, publiceren we artikelen uit een aantal van onze secties over de strijd tegen gendergeweld. Op de dag zelf zullen onze kameraden deelnemen en helpen bij het organiseren van vele demonstraties en acties tegen gendergeweld, en in het bijzonder bij het opbouwen van de socialistische feministische vleugel van de beweging. Hiermee bedoelen we het breken met elke vorm van feminisme die zich aanpast aan de belangen van het kapitalistische establishment en de elite van de grote ondernemingen. Socialistisch feminisme is een collectieve strijd. Het is solidariteit. Het verbindt zich met de arbeidersklasse, armen en onderdrukten van de wereld van alle geslachten en nationaliteiten in een gemeenschappelijke strijd tegen het kapitalisme. Het is dringend noodzakelijk de beweging op te voeren om een einde te maken aan het gendergeweld, dat al miljoenen mensen de straat op bracht in massale stakingen en bezettingen. Voor socialistische feministen is het onlosmakelijk verbonden met de opbouw van een massabeweging van de arbeidersklasse en onderdrukten voor socialistische verandering.

    In Hongkong gaat de massale pro-democratische opstand gepaard gegaan met vrouwen die #MeToo-protesten organiseren tegen staats- en gendergeweld. In Libanon, waar de strijd tegen armoede in oktober tot uitbarsten is gekomen, hebben vrouwelijke demonstranten getwitterd dat ze revolutionairen zijn en geen “baby’s” als reactie op de seksistische en objectiverende behandeling die ze in de media kregen. Zoals het lied van Bread and Roses over de staking van vrouwelijke textielarbeidsters in Lowell, VS, in 1912 stelde: “het opstaan van de vrouwen betekent het opstaan van ons allemaal.” Laten we in opstand komen tegen gendergeweld, en laten we in opstand komen tegen het kapitalistische systeem dat ongelijkheid en een gebrek aan democratie in de hand werkt met een handvol miljardairs die de lakens uitdelen, winst maken uit de onderdrukking van vrouwen en de arbeidersklasse proberen op te delen volgens de lijnen die het mogelijk maken, van geslacht tot ras, om een verenigde strijd te voorkomen. Een socialistisch alternatief zou de belangrijkste rijkdom en middelen, van banken tot grote bedrijven, uit particuliere handen nemen en in democratische arbeidersbezit en -controle brengen, om de economie te plannen met het oog op de behoeften van mens en planeet, niet met het oog op winst. Een dergelijke samenleving, gebaseerd op solidariteit, menselijke samenwerking en gelijkheid, zou de wortels van onderdrukking wegnemen en een wereld beginnen bouwen waarin we er echt voor kunnen zorgen dat er “ni una menos” of niet één leven verloren gaat of dat de geestelijke of lichamelijke gezondheid wordt verbrijzeld als gevolg van gendergeweld.

    • Ni Una Menos – Niet één minder: er mogen geen mensenlevens meer verloren gaan als gevolg van gendergeweld; geen geestelijke of lichamelijke gezondheidsschade meer. We strijden om een einde te maken aan gendergeweld, misbruik en pesterijen in al zijn vormen en overal waar het plaatsvindt, op de werkplek, thuis, op scholen en universiteiten, in overheidsinstellingen, op straat, online.
    • Bouwen aan massale betogingen op 25 november tegen gendergeweld als stap in de richting van massale protesten en stakingen op 8 maart 2020.
    • Gebruik de rijkdom van de kapitalistische elite om een enorme uitbreiding van de openbare diensten te financieren; van gratis gezondheidszorg, met inbegrip van uitstekende geestelijke gezondheidszorg en gratis begeleiding; gratis kinderopvang; gespecialiseerde diensten voor huiselijk geweld en seksueel geweld die lokaal beschikbaar zijn voor iedereen die ze nodig heeft. Geestelijke gezondheidszorg moet de lokale toegang tot de counseling en therapie omvatten die de slachtoffers nodig hebben, evenals gespecialiseerde psychologische beoordelingen en behandeling van de daders.
    • Echte huurcontroles en de bouw van een groot aantal openbare woningen: iedereen heeft recht op een veilig, betaalbaar en rustig huis.
    • Gratis, kwaliteitsvol, openbaar, seculier onderwijs met progressief, leeftijdsgebonden, inclusief LGBTQ, seksuele voorlichting die gericht is op toestemming.
    • De vakbonden moeten een echte strijd voeren om zich te verenigen, om te strijden voor het beëindigen van onzeker werk, voor een leefbaar loon voor alle werknemers en tegen seksuele intimidatie op het werk – zo’n beweging zou het voortouw kunnen nemen in de strijd tegen alle vormen van seksisme, vrouwenhaat, racisme, homofobie en transfobie om een gezamenlijke strijd van de arbeidersklasse op te bouwen.
    • Stop de rechtbanken die seksisme, discriminatie en slachtofferbeschuldigingen reproduceren. Alle onderdelen van de staats- en welzijnsdiensten die in contact komen met slachtoffers en daders moeten worden voorgelicht over de kwestie van gendergeweld en opgeleid om ervoor te zorgen dat klagers en slachtoffers met respect worden behandeld. Wij strijden voor een staat die democratisch geregeerd wordt door de arbeidersklasse van onderaf, waarbij de huidige vooringenomenheid ten gunste van de heersende klassen wordt weggenomen en de aanwezigheid van racisme, seksisme en discriminatie in de staat en het gerechtelijk apparaat voor eens en voor altijd wordt uitgebannen.
    • Stop oorlogen en strijd mee voor klimaatrechtvaardigheid. Stop racistisch migratiebeleid, voor het democratisch recht op asiel.
    • Democratisch publiek eigendom van de belangrijkste hefbomen van de economie, van de belangrijkste rijkdommen en grondstoffen; voor democratische controle en eigendom van de arbeidersklasse over deze rijkdommen; voor een democratisch-socialistisch plan van de economie dat voorziet in de behoeften van de mensen en de planeet, en niet in de winst.
    • Wij strijden voor brood en ook voor rozen: voor een socialistische samenleving waarin de patriarchale gezinsstructuur echt tot het verleden behoort, voor een socialistische wereld zonder klassenverschillen, onderdrukking, oorlog en geweld, waarin ieder mens recht heeft op een goede levensstandaard en de vrijheid om van het leven te genieten!

  • Minimum €14/u: een feministische eis!

    Foto: Liesbeth

    Het minimumloon in België bedraagt amper 9,65 euro bruto per uur. Een job is geen garantie op een waardig leven. Maar liefst 230.000 werkenden – of 5% van de beroepsbevolking – worden als arm beschouwd en 15% verdient minder dan 2.300 euro bruto per maand (ongeveer 1.400 euro netto). De vele besparingen op onze leef- en werkomstandigheden maken het allemaal nog erger. Op vrouwen hebben de besparingen nog meer effect. Alles wordt duurder, maar onze lonen volgen niet!

    Artikel door Celia (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    Loon van vrouwen: een aanvullend loon?

    De loonkloof tussen mannen en vrouwen in België bedraagt 21% op jaarbasis. Dit verschil is voornamelijk te wijten aan de oververtegenwoordiging van vrouwen in deeltijds werk. In de private sector werkt 41,6% van de vrouwelijke werknemers deeltijds, tegenover 7% van de mannen. Volgens een onderzoek van ‘Monde selon les femmes’ (1) kiest slechts 8% van de vrouwen bewust voor deeltijds werk.

    Het gebrek aan plaatsen in de kinderopvang, de opvang van kinderen voor en na school, het ontbreken van voldoende hulp voor oudere of zieke familieleden, zorgen ervoor dat deeltijds werken vaak de enige optie is. Wanneer een van beide partners in een gezin de arbeidstijd noodgedwongen moet verminderen, is het vaak de partner met het laagste loon. Dat is in de meeste gevallen nog steeds de vrouw. Zo komen we aan 23% van de vrouwelijke werkenden die ‘vrijwillig’ deeltijds werken.

    Maar liefst 83% van de vacatures voor deeltijdse betrekkingen in ons land komt uit sectoren waarin vooral vrouwen werken. Deeltijds werk betekent vooral een deeltijds loon. Het loon van vrouwen wordt nog vaak gezien als een aanvulling op het gezinsinkomen in plaats van als een volledig loon. Bovendien nemen vrouwen gemiddeld een groter deel van het huishoudelijk werk op zich: dat is vaak een onbetaalde tweede dagtaak.

    Jonge vrouwen mislopen heel wat jobs of promoties omdat ze zwanger zijn of aan kinderen denken. Tijdens het zwangerschapsverlof krijgt de overgrote meerderheid van de vrouwen slechts 70% van hun loon. In die periode is er overigens een explosieve toename van huiselijk geweld. (2) Al deze elementen maken dat een grote meerderheid van de vrouwen geen volledige loopbaan kent met gevolgen voor het pensioen: bijna de helft van de vrouwen heeft een pensioen dat lager is dan 1.000 euro per maand! (3)

    Meer algemeen dragen lagere lonen bij tot minder aandacht voor de rol van vrouwen in de samenleving, wat dagelijks seksisme aanwakkert. Meer dan 70% van de werkenden in de groep van de 10% laagste lonen zijn vrouwen! Kijk bijvoorbeeld naar het onderwijs: bij de laagste betaalde functies vind je meer vrouwen. Het gaat onder meer om kleuter- en lager onderwijs. Hoe hoger op de ladder, hoe meer loon en hoe meer mannelijke personeelsleden.

    Zoals eerder gezegd maken de besparingsmaatregelen van de opeenvolgende regeringen de situatie erger. Er is een uitbreiding van onzekere contracten met stelsels als flexi-jobs, meer interimwerk, dienstencheques, … Daarnaast kregen we de voorbije jaren een indexsprong, aanvallen op de pensioenen, afbouw van de zorgsector en openbare diensten, waardoor een deel van de zorg voor kinderen, ouderen of mensen met een handicap op de rug van het gezin en vaak de vrouw terechtkomt. Lagere lonen maken vrouwen afhankelijk van hun partner, waardoor het moeilijker is om uit een gewelddadige relatie te stappen en de stap om klacht in te dienen wegens pesterijen of geweld op het werk moeilijker te nemen is.

    Strijd tegen seksisme vereist strijd voor financiële onafhankelijkheid

    Het ABVV voert campagne voor een hoger minimumloon van 14 euro per uur, of 2.300 euro bruto per maand. Het is belangrijk om deze eis actief te ondersteunen: de eis populariseren, de petitie gebruiken, op de werkvloer een actieplan opstellen, … Met campagne ROSA (Reageer tegen Onderdrukking, Seksisme en Asociaal beleid) leggen we veel nadruk op deze eis. Een degelijk loon is immers noodzakelijk in onder meer de strijd tegen geweld op vrouwen.

    Een hoger minimumloon moet natuurlijk gepaard gaan met andere maatregelen, zoals een verhoging van de werkloosheidsuitkering tot boven de armoedegrens en kinderbijslag die de reële kosten voor het opvoeden van een kind dekt. Daarnaast moet het recht op een uitkering geïndividualiseerd worden: het bedrag mag niet afhankelijk zijn van de partner met wie je samenwoont. Een pensioen van minstens 1.500 euro netto per maand met een verlaging van de pensioenleeftijd moet het mogelijk maken om echt wat rust te kennen. Om het werk werkbaar te maken, is arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen nodig. Wie vandaag deeltijds werkt, zou hierdoor een volwaardig loon kunnen genieten. Er is ook dringend behoefte aan massale publieke investeringen in openbare diensten: gratis en voldoende kinderopvang, echt gratis en kwalitatief hoogstaand onderwijs, toegankelijke ouderenzorg, betaalbare gezondheidszorg, …

    Van propaganda naar overwinningen

    We hebben nood aan opbouwende campagnes van onderaf, liefst in gemeenschappelijk vakbondsfront om zoveel mogelijk mensen te bereiken. Personeelsvergaderingen, werkonderbrekingen, betogingen, stakingen: onze acties zijn steeds sterker als er meer collega’s betrokken zijn. Het is essentieel dat vrouwelijke werkenden zich organiseren en deelnemen aan de sociale verkiezingen, zeker in de meest precaire sectoren waar er vaak nog weinig vakbondsstructuren bestaan.

    Overwinningen zijn belangrijk als voorbeeld voor andere werkenden. In de VS, waar sociale afspraken doorgaans per stad of regio worden gemaakt, voerde onze zusterorganisatie Socialist Alternative campagne voor een hoger minimumloon van 15 dollar per uur in Seattle. Deze eis werd in mei 2014 effectief afgedwongen, waarna hetzelfde gebeurde in tal van andere steden. Een overwinning was mogelijk op basis van een grootschalige campagne met mobilisaties waarin het socialistische raadslid Kshama Sawant een actieve rol speelde. De campagne 15 Now bouwde 11 actiecomités op in verschillende delen van de stad, voerde campagne op straat, hield betogingen en nam deel aan publieke debatten. Met deze actiecomités en democratische algemene vergaderingen was het voor de activisten mogelijk om hun strijd zelf in handen te nemen. Socialist Alternative toonde bovendien aan hoe een verkozen positie kan gebruikt worden om een beweging op te bouwen en te versterken.

    Aan deze kant van de Atlantische Oceaan werd een jaar geleden in het Schotse Glasgow een overwinning geboekt na 12 jaar strijd. Ongeveer 8500 personeelsleden van de gemeente gingen 48 uur in staking om gelijke lonen te eisen. Het ging voornamelijk om vrouwelijk personeel dat al jaren gebukt ging onder loonverschillen. Op basis van strijd werden gelijke lonen en een compensatie van 567 miljoen euro afgedwongen. Dit was enkel mogelijk na een goed voorbereid actieplan dat opbouwde naar een 48-urenstaking met honderden piketten (aan basisscholen, kinderopvang, schoonmaakdepots, gemeentediensten, …) en een betoging met 10.000 mensen, waaronder veel vrouwen maar ook mannelijke collega’s. Zonder solidariteit onder alle collega’s en dus ook tussen vrouwen en mannen, was dit niet mogelijk geweest. Zo besloten 600 afvalophalers om de staking uit solidariteit te ondersteunen. Solidariteit en eenheid in strijd zijn essentieel om overwinningen te boeken.

    Ook in België zijn overwinningen mogelijk

    Laten we samen mobiliseren naar de nationale betoging tegen geweld op vrouwen van 24 november. We kunnen de komende weken de discussie aangaan over onze eisen en methoden om overwinningen te boeken. Met ROSA benadrukken we de noodzaak van strijd voor financiële onafhankelijkheid. Dat is nodig om een obstakel voor het verlaten van een gewelddadige partner weg te nemen. Het is niet alleen een strijd van vrouwen, maar van vrouwen en mannen samen tegen onderdrukking, onzekerheid en het daaruit voortkomende geweld. De betoging van 24 november is ook belangrijk om de eis van een hoger minimumloon onder de aandacht te brengen.

    Afspraak op 24 november om 13u30 aan Brussel-Centraal. Neem deel aan het strijdbare blok van ROSA dat de strijd tegen seksisme koppelt aan die tegen het systeem.

     

    Noten

    1. Le Monde selon les femmes, « Pourquoi les politiques d’austérité touchent davantage les femmes ? » in Recherche &Plaidoyer, Brussel, 2016.
    2. http://www.femmesprevoyantes.be/wp-content/uploads/2017/09/Analyse2012-grossesse-et-violences.pdf
    3. http://www.fgtb.be/documents/20702/312330/Gazette+p%C3%A9nibilit%C3%A9/d6fb961a-bcd6-490b-a4b3-470ceabd5252

  • Stop seksistisch geweld! Betoog mee met ROSA op 24 november

    Betoging tegen geweld op vrouwen op 25 november 2018. Dit jaar is er opnieuw een betoging: op 24 november. Foto: Liesbeth

    Vandaag durven steeds meer vrouwen de stilte te doorbreken door naar buiten te treden. Zij worden aangemoedigd door de getuigenissen in het kader van #MeToo, massademonstraties en stakingen voor vrouwenrechten de afgelopen jaren. Een nieuwe studie van de universiteit van Luik (1) geeft aan dat één op de vijf studentes in ons land een poging tot verkrachting onderging. Dat bevestigt de omvang van het probleem. Seksisme is aanwezig in alle poriën van de samenleving. Ook op campussen en scholen is dat het geval.

    Artikel door Marisa (Brussel) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

    Zelfs indien er vandaag meer over gesproken wordt, blijft het erg moeilijk om bepaalde gedragingen zoals intimidatie en geweld aan te klagen. Veel slachtoffers zijn bang dat ze niet ernstig genomen zullen worden of dat de schuld op henzelf wordt afgeschoven. Soms wordt de manier waarop een vrouw zich kleedt gebruikt om geweld te ‘rechtvaardigen’ of om te ‘bewijzen’ dat er toestemming was. Campagne ROSA komt op voor het recht om zich te kleden zoals men dat wenst, zonder dat men lastig gevallen wordt of dat dit gebruikt wordt om geweld goed te praten. We komen op voor seksuele voorlichting waarin de noties van instemming, geslacht, seksuele geaardheid, … aan bod komen. Om prostitutie door studenten te stoppen, komen we op voor een studentenloon dat de studiekosten dekt.

    Lage lonen en onzekere arbeidsvoorwaarden maken het moeilijker om pesterijen of geweld op het werk aan te klagen. Vrouwen vrezen immers dat ze hun job kunnen verliezen en de gevolgen hiervan voor zichzelf of hun gezin. Volgens een onderzoek van het ACV krijgt bijna één op de drie huishoudhulpen te maken met seksueel geweld op het werk. De economische kwetsbaarheid van vrouwen maakt hen afhankelijker van hun partner, en bijgevolg kwetsbaarder voor geweld binnen het gezin.

    De relatief minachtende opstelling tegenover vrouwen in onze samenleving komt onder meer voort uit het feit dat zij oververtegenwoordigd zijn in de laagst betaalde jobs, meer onbetaald werk doen, vaker lijden onder armoede en vaak in een afhankelijke situatie zitten. Geweld tegen vrouwen stoppen, betekent opkomen voor economische onafhankelijkheid. Dat is waarom campagne ROSA opkomt voor een minimumloon van 14 euro per uur, een minimum pensioen van 1.500 euro per maand, een individualisering van sociale uitkeringen en het optrekken van die uitkeringen tot boven de armoedegrens.

    Campagne ROSA mobiliseert voor de nationale betoging tegen geweld op vrouwen. Deze betoging op 24 november gaat uit van het platform Mirabal waaraan ROSA deelneemt. De plaats van vrouwen is in de strijd: tegen fysiek, seksueel en economisch geweld tegen vrouwen en andere mensen. We moeten samen strijden tegen de macht van de rijkste 1% van de bevolking. Zolang deze macht in handen blijft van degenen die profiteren van sociale onzekerheid, zullen we moeten blijven vechten. Om fundamentele verandering tot stand te brengen, moeten we het probleem bij de wortel aanpakken: het kapitalisme, een systeem gebaseerd op hebzucht en de zucht naar winst van een kleine minderheid. We moeten samen strijden met vrouwen, jongeren, LGBTQI+-mensen en alle lagen van de arbeidersklasse rond een socialistisch feministisch programma van maatschappijverandering.

    (1) https://soirmag.lesoir.be/246736/article/2019-09-10/une-etudiante-belge-sur-cinq-subi-une-tentative-de-viol-les-revelations

  • Recensie: “Feminisme voor de 99%”

    “Feminisme voor de 99%. Een manifest.”  Door Cinzia Arruzza, Nancy Fraser en Tithi Bhattacharya. In het Nederlands uitgegeven door EPO. 136 pagina’s. 15 €

    Recensie door Laura Fitzgerald (Socialist Party, Ierland)

    “Feminisme voor de 99%. Een manifest” is een kort boek dat aantrekkelijk is voor een nieuwe generatie die gepolitiseerd wordt door ervaringen met onderdrukking en uitbuiting onder het kapitalisme, maar ook door het voeren van strijd. De tekst haalt uit naar wat het omschrijft als het feminisme van de “overheersing van gelijke kansen”: het feminisme dat wordt verdedigd door het politieke en zakelijke establishment en zich uitdrukkelijk binnen de grenzen van het kapitalisme plaatst. Het boek benadrukt de vrouwenstrijd die wereldwijd ontwikkelt, in het bijzonder het idee van een feministische staking waarvan er inspirerende voorbeelden zijn uit Spanje, Italië, Polen en Latijns-Amerika.

    “Feminisme voor de 99%” is een sterk statement tegen het burgerlijke of het liberale feminisme van figuren als Facebook-topvrouw Sheryl Sandberg. De auteurs wijzen op de holle leugens van de identiteitspolitek van het establishment. Dat is erop gericht om een kleine groep bevoorrechte vrouwen in staat te stellen hogerop te geraken in de bedrijfswereld. Het vertrekt van een marktgerichte visie op gelijkheid die perfect aansluit bij het enthousiasme van de bedrijfswereld voor ‘diversiteit.’ “Het echte doel is echter niet gelijkheid, maar meritocratie,” stellen ze. De auteurs stellen voor om de feministische beweging langs klassenlijnen op te delen om in te gaan tegen het pro-kapitalistische feminisme dat uiteindelijk onderdrukking en uitbuiting in stand houdt. Ze streven ernaar de feministische beweging op te delen langs klassenlijnen om zo in te gaan tegen het pro-kapitalistische feminisme dat onderdrukking en uitbuiting in stand houdt.

    Een centrale stelling van de auteurs is dat sites van reproductie van een nieuwe beroepsbevolking voor het kapitalisme – huizen, scholen, ziekenhuizen, enz. – waar de tendens bestaat dat vrouwen dominant zijn in de betaalde en onbetaalde arbeid – de komende jaren een cruciale plaats van strijd zullen vormen. Het is zeker waar dat het decennialange neoliberale besparingsoffensief van het kapitalisme gepaard ging met een totale aanval op de publieke sector en delen van deze sector onderwierp aan het winstbejag. Dit leidt tot inspirerende strijd, vaak geleid door vrouwen in deze sectoren. Denk maar aan de massale lerarenstakingen in de VS tot de acties in de zorgsector in Europa.

    De aandacht van de auteurs voor de eerder genoemde “feministische staking” (met op 8 maart dit jaar maar liefst 6 miljoen stakers in Spanje!) is zeker gerechtvaardigd. Het feit dat dit fenomeen zich heeft voorgedaan, getuigt van het feit dat de meest strijdbare, radicale delen van de opkomende wereldwijde feministische golf – vooral onder de arbeidersklasse en de jongeren – instinctief naar de traditionele methoden van de strijd van de arbeidersklasse kijken in hun strijd, in het bijzonder naar het krachtigste wapen: de staking.

    De auteurs wijzen erop dat deze beweging stakingen heeft “gedemocratiseerd en hun reikwijdte heeft uitgebreid” en dat “zij zich niet alleen richt op lonen en werkuren, maar ook op seksuele intimidatie en aanranding, barrières voor reproductieve rechtvaardigheid en beperkingen van het stakingsrecht.” Als de sterk gebureaucratiseerde vakbondsleiding geen initiatief neemt of toelaat, gebeurt dit langs andere kanalen en wordt zo voor een nieuwe dynamiek in de strijd van de werkende klasse gezorgd. De Spaanse acties zijn daar een voorbeeld van: het was slechts door de grote druk van onderuit dat de officiële vakbonden uiteindelijk de oproep voor acties op 8 maart steunden.

    De acties van scholieren en studenten rond het klimaat geven de werkenden eveneens vertrouwen om hun eigen vakbonden ertoe aan te zetten om tot actie over te gaan, met inbegrip van stakingen. Het is een zwak punt in het boek dat de auteurs geen commentaar geven over de noodzaak om de vakbonden opnieuw op te bouwen en nieuw leven in te blazen, noch op het falen van sommige vakbondsleiders om effectief te strijden rond economische kwesties of bredere elementen van onderdrukking en ongelijkheid. Maar het positieve referentiepunt van het gebruik van het stakingswapen van de arbeidersbeweging is effectief belangrijk, net als de inspirerende politieke stakingen die al plaatsvonden.

    Op een gegeven moment verwijzen de auteurs kort naar mannelijke werkenden die een solidariteitsactie ondernemen. Het is jammer dat dit niet duidelijker wordt bepleit. In feite is het idee dat alleen vrouwen moeten staken een onderwerp van debat binnen de vrouwenbeweging, waarbij veel liberale feministen slechts een symbolische staking willen om de rol van vrouwen in de samenleving te illustreren, in plaats van een meer gecoördineerde confrontatie tegen het politieke en zakelijke establishment. In Spanje hebben mannelijke arbeiders die in het kader van de algemene staking op de Internationale Vrouwendag solidariteitsacties ondernomen. Dat heeft een groter deel van de economie platgelegd, waardoor de impact van de beweging een pak groter was.

    Deze zwakte in het boek hangt samen met een andere zwakte of onevenwichtigheid in het Manifest. De auteurs maken een terecht punt dat het kapitalisme het werk van vrouwen onderwaardeert – in het bijzonder in de zorg, zowel wat betaald als onbetaald werk betreft. Om daarop te antwoorden, stellen de auteurs voor om “de macht van vrouwen” centraal te stellen: “de macht van diegenen wier betaalde en onbetaalde arbeid de wereld doet draaien” met het idee van “het terugtrekken uit huishoudelijk werk, seks en glimlachen.” Uiteraard moeten werkloze vrouwen mee op straat komen en zich organiseren in hun buurt – dit was altijd een belangrijk onderdeel van arbeidersstrijd en revolutionaire geschiedenis. Maar een staking van “onbetaald reproductief werk” is niet alleen onmogelijk voor veel arbeidersvrouwen (denk maar aan het ophalen van kinderen van school, voeding geven aan een baby, zorgen dat bejaarde familieleden uit bed geraken, …), maar het biedt ook niet hetzelfde potentieel als een staking in de zin van het werk in loondienst neerleggen.

    De kracht van een staking komt grotendeels voort uit het feit dat werkenden essentieel zijn om winsten te creëren onder het kapitalisme. Er kan bovendien een krachtige en strategische solidariteit opgebouwd worden op de werkvloer. De impact en verstoring van het systeem door samen met de collega’s het werk neer te leggen, inclusief het betaalde ‘reproductieve’ werk (waarbij de arbeidskrachten voor het kapitalisme worden geproduceerd) zoals in de zorgsector, zijn van cruciaal belang.

    Het is positief dat dit korte boek oproept om deel te nemen aan strijd tegen het kapitalistische systeem van uitbuiting, onderdrukking en milieuvernietiging. Het schiet wel tekort als er niet expliciet voor een socialistisch alternatief wordt opgekomen. Maar ongetwijfeld zal het boek heel wat lezers aanzetten om verder te zoeken naar wat socialistisch feminisme nu juist betekent.

  • Tienduizenden vrouwenmoorden, 98% van de vrouwen ooit slachtoffer van seksuele intimidatie. Het hoeft zo niet te zijn!

    Deze zomer steeg het aantal feminicides in ons land verder. Dat zijn moorden op personen omdat ze vrouw zijn. Eind augustus liep het cijfer voor dit jaar op tot 14. In 2018 waren het er 36 en in 2017 minstens 39. Uit een nieuw rapport van de Verenigde Naties blijkt dat er in 2017 wereldwijd 87.000 vrouwen werden vermoord, waarvan 58% door hun partner of een familielid. (1)

    door Emily, nationaal coördinatrice van campagne ROSA

    Gelukkig heeft seksisme niet altijd zulke ernstige gevolgen, anders zouden er niet veel vrouwen overblijven. In ons land krijgt zowat elke vrouw ooit te maken met seksuele intimidatie in de openbare ruimte (van beledigingen over seksistische opmerkingen en aanrakingen tot erger). De VZW “Touche pas à mon pote” stelde in een onderzoek vast dat 98% van de vrouwen er ooit mee te maken kreeg. Redenen genoeg dus om het protest te blijven opvoeren. Op 24 november bijvoorbeeld. Dan is er de nationale betoging tegen geweld op vrouwen. Het initiatief gaat uit van het platform Mirabal. Campagne ROSA ondersteunt dit.

    Is het onmogelijk om de openbare ruimte te beveiligen?

    Je kan er moeilijk naast kijken. Metro’s, bussen en treinen zijn weer sardineblikjes. De terugkeer naar school gebeurt onder meer langs die weg. Het gebrek aan personeel om toezicht te houden, maakt seksistische intimidatie gemakkelijker. Soms weten we zelfs niet wie handtastelijk is en nog minder hoe we ons er tegen kunnen beschermen. Bij de haltes zijn er massa’s advertenties die vrouwen als objecten voorstellen. Waarom zouden vrouwen dan ook niet als zodanig behandeld worden?

    Er zijn maatregelen mogelijk om dit probleem aan te pakken, maar het is een politieke keuze om daar geen geld aan uit te geven. Er zijn geen specifieke wagons voor vrouwen of gelijkaardige maatregelen nodig, maar een drastische uitbreiding van het aanbod van openbaar vervoer. Dan staan we niet meer opeengehoopt, waardoor vrouwen minder kwetsbaar zijn voor ongewenst contact. Een betere dienstverlening ’s avonds en ’s nachts zou ervoor zorgen dat we ook na een avondje stappen veilig naar huis kunnen. Meer personeel voor het openbaar vervoer, ook personeel gevormd in preventie en het beheer van pesterijen, zou ertoe bijdragen dat het probleem aangepakt wordt, zelfs nog voordat het zich voordoet. Op de bussen, trams en metro’s wordt al lang bespaard op veiligheid. Vroeger was er een tweede personeelslid aanwezig naast de chauffeur, maar die werd weg bespaard ondanks hardnekkig verzet door de vakbonden. Als we de directie laten doen, wordt het personeel op sommige treinen straks ook beperkt tot enkel de chauffeur. Gelukkig houdt vakbondsstrijd in onder meer Groot-Brittannië zo’n maatregel momenteel tegen.

    Voor de veiligheid van reizigers en personeel, maar ook tegen een onhoudbare werkdruk, is gezamenlijke strijd nodig voor meer publieke middelen voor openbaar vervoer. Daarom ondersteunt de campagne ROSA de acties van het spoorpersoneel. Verzet tegen seksisme en syndicale strijd voor betere openbare diensten zijn innig met elkaar verbonden.

    Reclame is vaak de enige kleurrijke toets in overwegend grijze stations of aan bushokjes. Het verminderen van de ruimte voor commerciële ondernemingen zou ook al een stap vooruit zijn. Het zou de aanwezigheid van seksistische beelden verminderen. Voorstellen zoals het verplicht laten vermelden dat het om “geretoucheerde foto’s” gaat of het volledig verbieden van het gebruik van vrouwen als objecten, om slechts plaats te maken voor reclame voor schoonmaakproducten voor ‘goede huisvrouwen’ bieden geen antwoord. Commerciële reclame in de publieke ruimte vervangen door sociale en culturele informatieborden voor organisaties die sociaal actief zijn, lokale buurtactiviteiten organiseren of artistieke projecten opzetten, zou veel interessanter zijn. Maar dan moeten we raken aan de belangen van de publiciteitssector en moeten we er bovendien voor zorgen dat openbare vervoersmaatschappijen niet afhankelijk zijn van reclame-inkomsten. Er zijn meer publieke middelen nodig. Het geld kan gezocht worden bij de grote aandeelhouders.

    #PasTaPotiche

    Deze hashtag was afgelopen zomer populair in Franstalig België. (2) Letterlijk vertaald betekent het: ‘Niet je vaas’, maar in spreektaal wordt ‘potiche’ ook gebruikt voor een onderdanige vrouw die vooral dienst doet als decoratie. Veel jonge meisjes vinden inderdaad een studentenjob als gastvrouw. Het zijn vaak rampzalige werkomstandigheden waarbij de meisjes vooral in stilte en met een glimlach moet blinken. Een rokje maat 36 en hoge hielen, ongeacht het weer en het aantal werkuren, zijn de belangrijkste vereisten. Er is geen Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) om de werkenden te beschermen tegen koud weer of voor voet- en rugklachten door het dragen van hoge hielen. Ze worden ingezet om een glamoureus aspect te geven aan bijvoorbeeld een sportwedstrijd als de Tour de France, om een product te verfraaien en ‘sexy’ te maken.

    Voor een aantal jonge vrouwen is dergelijk werk belangrijk om een inkomen te hebben, maar ze worden onvermijdelijk beschouwd als objecten die zo weinig waard zijn dat alles toegelaten is. De hele dag door zijn er ongepaste opmerkingen. Het maakt deel uit van de functieomschrijving die oplegt om in alle omstandigheden te blijven lachen. Wie dat niet doet, moet de volgende dag niet meer terugkomen.

    Het probleem beperkt zich uiteraard niet tot deze sector. Dorine Cordy van BBTK-Brugge en woordvoerster van de gendercommissie van het ABVV stelde in De Standaard deze zomer dat er onder druk van #MeToo een beetje verandering is opgetreden. (3) Er wordt nu onder collega’s gesproken over seksuele intimidatie en het wordt niet langer als normaal gezien.

    Het management van grote bedrijven houdt meer rekening met seksisme omdat ze, in tegenstelling tot de kleine en middelgrote bedrijven, een preventieadviseur binnen het CPBW hebben. In het hoger vermelde artikel van De Standaard verklaarde Heidi Henkens, preventie-adviseur bij Mensura, dat er veel meer vragen van bedrijven komen op ogenblikken dat de media veel aandacht besteden aan grensoverschrijdend gedrag op het werk. Maar zeker in kleine bedrijven bestaan er nog vaak problemen. Bij afwezigheid van een preventieadviseur, een vertrouwenspersoon (4) en een vakbondsdelegatie staat een personeelslid er alleen voor tegenover leidinggevenden. Als slachtoffer praten, houdt risico’s in. Cordy van het ABVV: “Soms krijgen de slachtoffers slechtere uren of vakantieregelingen als ze het gedrag aankaarten. (…) Het eindigt vaak met een andere job. Of met een burn-out.” Een nieuwe job vinden is niet evident en op het einde van de maand moeten alle facturen betaald zijn. Veel vrouwen kiezen er dan maar voor om te zwijgen.

    Collectief vechten voor een andere samenleving

    Symbolische wetgeving (zoals de nauwelijks toepasbare anti-seksismewet tegen pesterijen op straat, de Conventie van Istanbul die door België niet eens wordt nagekomen, …) is slechts een druppel op een hete plaat als de kern van het probleem niet wordt aangepakt. Die moet gezocht worden bij de materiële situatie van vrouwen in onzekere en laagbetaalde banen, de dubbele dagtaak van huishoudelijk werk en zorg voor familieleden bij gebrek aan openbare diensten, het gebruik van vrouwenlichamen om winst te maken, … We kunnen de tweederangspositie van vrouwen en het bijhorend dagelijks seksisme niet aanpakken zonder strijd. Het is een maatschappelijk probleem en dus moeten we collectief het gevecht aangaan.

    Campagne ROSA benadrukt wat verschillende strijdbewegingen verenigt. We pleiten voor een grotere betrokkenheid van de vakbonden bij de strijd tegen specifieke onderdrukking van vrouwen, maar ook voor campagnes om de minst georganiseerde sectoren (waarin vrouwen stelselmatig oververtegenwoordigd zijn!) syndicaal te organiseren. Waarom de betoging van 24 november niet gebruiken om affiches op te hangen op de informatieborden van de vakbonden? Het kan tot interessante discussies leiden. Misschien kan je op de middag zelfs een informele bijeenkomst houden over de rol die de vakbond op dit vlak kan spelen. Misschien kan je collega’s en/of de vakbondsdelegatie overtuigen om samen in de kleuren van je vakbond naar de betoging te gaan? De arbeidersbeweging – zowel werkenden als hun gezinnen, ondersteund door hun organisaties – heeft zowel numeriek als door haar positie in de productie de potentiële kracht om deze strijd te winnen.

    • Zondag 24 november: betoging tegen geweld op vrouwen. 13u Centraal Station Brussel

    [divider]

    1. https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/gsh/Booklet_5.pdf
    2. www.liberation.fr, Hôtesse, j’ai eu l’impression d’être déshumanisée, transformée en poupée du client – 15 augustus 2019
    3. www.standaard.be: #Metoo in Vlaamse bedrijven ‘Er is een duidelijke tendens naar nultolerantie’ – 17 augustus 2019
    4. Een vertrouwenspersoon wordt aangesteld door de werkgever en is beschikbaar in geval van problemen op het werk zoals conflicten, morele intimidatie, enz. De vertrouwenspersoon wordt verondersteld de werkenden te informeren, te luisteren, te adviseren en te helpen bij het vinden van een oplossing voor de problematische situatie.

  • My body, my choice: vecht mee tegen seksisme!

    Eindelijk is het zomer, de tijd van festivals en ontspanning… Mogelijk kom je activisten van ROSA (Reageer tegen Onderdrukking, Seksisme en Asociaal beleid) tegen aan een stand op een festival (zoals Dour) of terwijl ze met pamfletten, badges, stickers en brochures campagne voeren. Vaak leidt dit tot discussie over de oorsprong van seksisme en hoe het te bestrijden, de voorstellen van de campagne ROSA, … Had je nog niet de gelegenheid om met ons te discussiëren? Beeld je een zonnige dag in met een koud drankje in de hand, waarbij we enkele veel gestelde vragen beantwoorden.

    door Brune (Brussel)

    Er wordt veel over seksisme gepraat, maar kunnen we er iets aan doen?

    We spreken er niet alleen over, we mobiliseren ook. Er zijn massale acties: in India tegen verkrachtingen en de straffeloosheid ervan, in Latijns-Amerika tegen vrouwenmoorden (1), in de VS tegen Trump en de conservatieve aanvallen op vrouwenrechten zoals toegang tot abortus of gezondheidszorg, … Het fenomeen #MeToo heeft tot concrete acties geleid, zoals bij McDonald’s in de VS of bij vestigingen van Google waar gestaakt werd tegen pesterijen en seksisme op het werk maar ook voor betere arbeidsomstandigheden. Sommigen spreken over een ‘derde feministische golf’ na de eerste golf begin vorige eeuw in de strijd voor vrouwenstemrecht en de 8-urendag, en de tweede golf in de jaren 1960 en 70 voor onder meer seksuele bevrijding en het legaal recht op economische onafhankelijkheid.

    De internationale vrouwendag (8 maart) is opnieuw een dag van strijd geworden waarbij niet alleen betoogd wordt, maar ook gestaakt voor gelijke lonen, gratis kinderopvang, … Er wordt die dag opgekomen voor betere materiële omstandigheden. Zonder die omstandigheden is een reële emancipatie niet mogelijk.

    Nog niet zo lang geleden kregen we voortdurend te horen dat seksisme verdwenen was, dat vrouwen verantwoordelijke functies kunnen opnemen, dat de wet in gelijkheid voorzag, … Het kwam er eigenlijk op neer dat we maar beter zwegen over vrouwenrechten. Dat was nonsens. Maar daar bovenop kwam ondertussen het besparingsbeleid dat nog opgevoerd werd na de crisis van tien jaar geleden. Dit beleid versterkt de positie van vrouwen als ‘tweederangsburgers.’

    Wat hebben besparingen met seksisme te maken?

    Veel mensen denken bij seksisme vooral aan reclame en de wijze waarop vrouwenlichamen als objecten worden voorgesteld. We vechten uiteraard tegen alle vormen van seksisme. Maar seksisme is veel ruimer dan dat. Neem nu geweld binnen het gezin. Dat is een van de belangrijkste doodsoorzaken voor vrouwen onder de 45 jaar, nog voor verkeersongevallen. Vrouwen die financieel afhankelijk zijn van hun partner om rond te komen, hebben het moeilijker om uit een gewelddadige relatie te stappen. Maatregelen die onze lonen ondergraven, sociale uitkeringen verlagen als je samenwoont of de jacht op werklozen: al dit soort maatregelen komt bij vrouwen nog harder aan. Aan de UGent werd in het kader van de campagne ‘Fight for €14’ nagegaan wie er minder dan 14 euro per uur verdient: het ging om 101 personeelsleden waarvan 66 vrouwen. Lage lonen en besparingen treffen vrouwen harder!

    Seksisme bekampen, betekent voor ons strijden tegen de tweederangspositie die veel vrouwen in deze samenleving hebben. Het betekent strijden tegen lage lonen en slechte arbeidsvoorwaarden die een reële economische onafhankelijkheid verhinderen. Het is ook een strijd voor een samenleving die diensten en zorgen aan mensen (kinderen, ouderen, zieken, …) collectief opneemt in plaats van dit door te schuiven naar individuele gezinnen en in het bijzonder naar vrouwen. Wie voldoende middelen heeft, besteedt huishoudelijk werk uit aan de private sector (doorgaans aan vrouwen die tegen slechte voorwaarden werken). Wie zich dat niet kan veroorloven, heeft aan huishoudelijk werk een tweede dagtaak. We moeten vechten voor meer middelen voor openbare diensten, in plaats van steeds meer te besparen zoals de regeringen de laatste jaren altijd deden.

    Jullie zijn antikapitalisten?

    Inderdaad. Seksisme bestaat omdat het kapitalistisch systeem er nood aan heeft. Seksisme is een bron van grote inkomsten (cosmetica, mode, porno, …) en bovendien draagt het ertoe bij dat vrouwen heel veel onbetaald huishoudelijk werk voor hun rekening nemen.

    Kapitalisme koestert en voedt racisme, seksisme, LGBTQI+-fobie (2) om de bevolking te verdelen en tegen elkaar op te zetten. Zo kan een kleine elite aan de top van de samenleving de meerderheid van de bevolking gemakkelijker blijven uitbuiten.

    Wij verdedigen een samenleving waarin de rijkdom gebruikt wordt om aan de behoeften van iedereen te voldoen, met respect voor de planeet. Dit kan enkel indien de economische macht weggehaald wordt bij de aandeelhouders van de grote bedrijven om deze onder democratische controle van de gemeenschap te plaatsen. Ons feminisme is dus een socialistisch feminisme.

    Wat stellen jullie voor om dit alles te bestrijden?

    We voeren acties tegen de voorstelling van ons lichaam als lustobject of koopwaar, maar ook voor de economische onafhankelijkheid van vrouwen. Deze eisen zijn integraal onderdeel van de strijd tegen geweld en pesterijen, verkrachtingscultuur of seksistisch geweld (op school, in de wijken, op de campussen, op de werkplaatsen). We nemen ook de tijd voor discussie over eisen en actiemethoden om onze strijd te organiseren.

    We nemen deel aan mobilisaties tegen het besparingsbeleid en verdedigen de opbouw van een krachtige sociale beweging van arbeiders (met en zonder werk) en jongeren. Deze beweging zal des te sterker zijn als zij de betrokkenheid van vrouwen waarborgt en specifieke feministische eisen integreert. We verdedigen het syndicaliseren van vrouwen, ook in de meest precaire sectoren (uitzendkrachten, dienstencheques, sociaal werk) waar veel vrouwen werken. Vandaag organiseren de vakbonden in ons land het grootste aantal vrouwen in strijd. Het potentieel van de vakbonden is dan ook niet te onderschatten.

    We staan voor de opbouw van een gezamenlijke strijd van onderdrukte en uitgebuite groepen tegen het kapitalistisch systeem. We nemen daarom deel aan diverse acties en mobilisaties tegen racisme, homofobie, transfobie, lesbofobie, …

    We bouwen mee aan een ‘pro-choice’-beweging, dat wil zeggen een beweging die pleit voor een programma dat vrouwen echt in staat stelt om te kiezen of ze al dan niet een kind krijgen. Dit betekent dat we het recht op en toegang tot abortus, goede seksuele voorlichting en voorbehoedsmiddelen verdedigen, alsook het recht om kinderen te krijgen zonder het risico in armoede te vervallen.

    Tot slot is het opbouwen van internationale solidariteit ook essentieel voor ROSA. We organiseren solidariteitsacties met vrouwenstrijd en verzet tegen discriminatie over de hele wereld. We nemen deel aan mobilisaties ter ondersteuning van mensen-zonder-papieren, waaronder veel vrouwen.

    [divider]

    Noten

    1. Elke moord op meisjes of vrouwen met het eenvoudige motief dat ze vrouwen zijn. Deze term benadrukt niet het geslacht van het slachtoffer, maar wel de reden waarom ze vermoord is: seksisme.
    2. LGBTQI+: Lesbiennes, gays, biseksuelen, trans, queers, interseksen, en al wie hen steunt.

    [divider]

    ROSA is een campagne die openstaat voor iedereen die mee de strijd wil aangaan.

    ROSA is een campagne opgezet door leden van LSP (Linkse Socialistische Partij) en ALS (Actief Linkse Studenten & Scholieren)

    ROSA verdedigt een eengemaakt feminisme dat vrouwen niet tegen mannen keert, maar hen verenigt in de strijd tegen discriminatie en besparingen.

    ROSA verdedigt een actief feminisme dat zich niet beperkt tot lobbyen in parlementen, maar een beweging wil opbouwen op straat, op school, op campussen, op de werkplek.

    ROSA koppelt de strijd tegen seksisme aan de strijd tegen besparingen en meer in het algemeen aan die tegen het kapitalisme.

    ROSA is een socialistisch feministische beweging. Seksisme is niet de schuld van mannen of van een specifieke cultuur. Slechts één groep in de samenleving profiteert van de onderdrukking van vrouwen: de superrijken, d.w.z. de kapitalistische heersende klasse. Vrouwen, jongeren en de hele arbeidersklasse hebben er belang bij om samen de strijd tegen het kapitalistische systeem te voeren. Door te vertrekken van de behoeften van de meerderheid kunnen we een samenleving opbouwen die gebaseerd is op gelijkheid en solidariteit, waarin geen mens een andere kan onderdrukken en uitbuiten: een democratische socialistische samenleving.

  • Spanje: verkrachters van ‘wolfsroedel’ veroordeeld door Hooggerechtshof

    “Geen misbruik, maar verkrachting” en “Wij geloven je.” Jongerenprotest tegen de eerste uitspraak waarin de verkrachters van de ‘Wolfsroedel’ wel erg lichte straffen kregen. Het massaprotest heeft druk gezet om tot een andere uitspraak te komen. Verslag van deze actie van 10 mei vorig jaar

    Belangrijke overwinning voor massale feministische beweging

    Het Spaanse Hooggerechtshof besliste om de veroordelingen in de zaak van de verkrachters van de ‘wolfsroedel’ in Pamplona zwaarder te maken. De vijf schuldige mannen krijgen 15 jaar gevangenisstraf. Het hof besliste verder dat de 18-jarige vrouw die slachtoffer was wel degelijk verkracht was en niet gewoon het slachtoffer van ‘gewoon’ seksueel misbruik.

    Artikel door John Hird, CWI-lid uit Baskenland

    De schandalige zaak duurde bijna drie jaar en veroorzaakte een massale beweging van vrouwen, en de werkenden en jongeren in het algemeen. Hun slogans “yo sí te creo” (ik geloof je) en “no es abuso, es violación” (geen misbruik, maar verkrachting) werden wereldwijd overgenomen.

    De zaak benadrukte niet alleen het seksueel geweld waar vrouwen het slachtoffer van zijn, maar ook de onverschilligheid van een gerechtelijk systeem dat gedomineerd wordt door reactionaire rechters met achterhaalde seksistische opvattingen. Dit is in de Spaanse staat des te sterker omdat de staatsmachine een directe erfenis is van het Franquisme (de heerschappij van dictator Franco). Alle rechters die beslisten om de verkrachters van de wolfsroedel lichtere straffen te geven om ze uit de gevangenis te houden, zouden moeten afgezet worden en de arbeidersbeweging moet opkomen voor een volledige doorlichting van het Spaanse ‘on-rechtssysteem’. Het moet vervangen worden door een echt rechtssysteem dat beheerd en geleid wordt door de werkende klasse en de onderdrukten, met gekozen rechters die afzetbaar zijn.

    Overwinning voor massabeweging

    Het is duidelijk dat het Spaanse rechtssysteem niet plotseling ‘het licht heeft gezien’ en een vreselijke onrechtvaardigheid heeft gecorrigeerd omdat het systeem ‘werkt’ zoals de politici beweren. Nee, het establishment zag de massabeweging van vrouwen en arbeiders en is er bang voor. Er is gereageerd om nog grotere mobilisaties te voorkomen. Dit is de verdienste van groepen als Libres y Combativas en Sindicato de Estudiantes (studentenvakbond) die de jongeren opriepen om op straat te komen en te staken tegen de oorspronkelijke vonnissen, vooral tijdens de massale algemene studentenstaking van 10 mei 2018.

    Dit is een grote overwinning voor de massabeweging, maar er zijn tal van andere gevallen van geweld tegen vrouwen in de Spaanse staat en daarom moeten de mobilisaties en campagnes worden voortgezet totdat het seksistische rechtssysteem van top tot teen veranderd is. Het is ook belangrijk om op te merken dat deze overwinning werd behaald ondanks de rol van de officiële leiders van de arbeidersbeweging, die onder onhoudbare druk van onderaf tot acties overgingen toen ze daartoe gedwongen werden, maar het toch beperkten tot symbolisch protest. Een massale strijdbare beweging van syndicalisten die van onderuit opgebouwd is en beschikt over een strijdbare revolutionaire leiding, had de situatie volledig kunnen veranderen en had van overwinningen tegen onderdrukking, besparingen en kapitalisme de dominante dynamiek van de klassenstrijd kunnen maken.

    In de Spaanse staat heeft de verontwaardiging over het seksistisch geweld en de straffeloosheid die het rechtssysteem aan daders geeft, een belangrijke plaats ingenomen in de opkomst van de massale vrouwenbeweging. We moeten erkennen dat de overgrote meerderheid van het geweld tegen vrouwen plaatsvindt in het eigen huis of binnen het gezin, een dagelijkse nachtmerrie waar miljoenen mensen mee te maken hebben en die wordt verergerd door de gevolgen van de besparingen.

    Er zijn belangrijke parallellen met andere landen, bijvoorbeeld met de #IBelieveHer-protesten in Ierland na het spraakmakende proces over de rugby-verkrachting in Belfast. In dat protest speelden de Socialist Party (CWI in Ierland) en de socialistisch feministische campagne ROSA een belangrijke rol.

    De beweging in de Spaanse staat vormde het epicentrum van de vrouwenbewegingen in de wereld, zowel wat betreft haar omvang – met miljoenen mensen die herhaaldelijk de straat opgaan – als wat betreft de wijze waarop de verenigde actie van de werkenden en de strijdmethoden op de voorgrond staan. Dit blijkt vooral uit de twee prachtige feministische algemene stakingen van 8 maart 2017 en 2018, toen miljoenen vrouwen en mannen deelnamen aan stakingsacties en massabetogingen. Dit is van groot belang voor socialistische feministen in het buitenland en geeft aan hoe we stappen vooruit kunnen zetten.

    Reactie

    Er zijn nu reactionaire politici die kritiek geven op de uitspraak. Francisco Serrano, kopman van de extreemrechtse partij VOX in Andalusië, bekritiseerde de uitspraak als volgt: “De veiligste relatie tussen een man en een vrouw zal nu enkel door prostitutie zijn. Het verschil tussen gratis seks en ervoor betalen, is voortaan dat je voor gratis seks meer moet betalen.” De woordvoerder van VOX in de regio Murcia, Juan José Liarte Pedreño, plaatste op Facebook een bericht waarin hij minister van Justitie Dolores Delgado een “hoer” noemde.

    De diepgaande politieke polarisatie in de Spaanse samenleving wordt nu duidelijk weerspiegeld in en door de massale vrouwenbeweging. Naast de retoriek tegen arbeiders en een rabiate Spaans-nationalistische opstelling, komt VOX ook met een uitgesproken antifeministische boodschap.

    De massabeweging die de afgelopen jaren het pleit op straat heeft gewonnen, moet waakzaam blijven en de strijd tegen geweld op vrouwen, het onrechtvaardige rechtssysteem en alle reactionaire politici en rechters verderzetten. Een einde maken aan het achtergebleven karakter van Spaanse staatsinstellingen zoals het gerecht, vergt een breuk met het kapitalisme en strijd voor socialisme. De opbouw van een democratische, revolutionaire socialistische partij van de werkende klasse, die actief opkomt voor socialistisch feminisme, is een cruciale taak die voor ons ligt.

  • Half miljoen betogers op Zwitserse ‘vrouwenstaking’. Krachtige solidariteit en strijd!

    Meer dan 500.000 vrouwen, werkenden en jongeren kwamen op 14 juni in heel Zwitserland op straat in het kader van een nationale vrouwenstaking.

    Artikel door Valerie Leary, activist van campagne ROSA en de Socialist Party (Ierland)

    De omvang van de betogingen vormde reeds een duidelijk signaal dat alles gewoon laten zoals het is onaanvaardbaar is. Er waren in Zürich alleen maar liefst 160.000 betogers. Aan het parlement in Bern waren er 40.000 betogers, in Lausanne en Bazel telkens 40.000 tot 50.000, in Genève 25.000, in Fribourg en Sion 12.000. In heel wat kleinere steden, zoals Neuchatel, St Gallen en Délemont, waren er tussen de 4.000 en 10.000 betogers.

    Geen betekenisvolle verandering

    Deze historische actiedag is de grootste mobilisatie uit de recente geschiedenis van het land. Het komt bijna 30 jaar na de nationale vrouwenstaking van 1991, waarbij ook meer dan 500.000 vrouwen op nationaal niveau op straat zijn gekomen. Dat dwong de doorvoering af wetgeving inzake gelijkheid, met inbegrip van gelijke lonen en de invoering van zwangerschapsverlof. Gelijkheid was een decennium eerder, in 1981, in de grondwet opgenomen, maar er was weinig gedaan om dit in wetgeving om te zetten en de mobilisatie van 1991 was nodig om het establishment tot handelen te dwingen.

    Dertig jaar later zijn de eisen niet echt veranderd. Vrouwen in Zwitserland verdienen nog steeds gemiddeld 20% minder dan hun mannelijke collega’s, hebben een grotere kans op onzekere en laagbetaalde banen, hebben lagere pensioenen en verrichten jaarlijks 282 miljoen uren onbetaald werk thuis of in de vorm van vrijwilligerswerk (het equivalent van 148.000 voltijdse banen). Onlangs stemde het parlement tegen twee voorstellen om vaderschapsverlof in te voeren.

    De stakers eisen gelijke beloning voor gelijk werk en een einde van onzekere werkomstandigheden, fatsoenlijke pensioenen in combinatie met een verlaging van de pensioenleeftijd, een herwaardering van huishoudelijk werk en zorgwerk, een verkorting van de arbeidstijd zonder loonverlies, de socialisatie van kinderopvang en zorg die vrouwen in het algemeen thuis verrichten, het recht om te kiezen en het recht op lichamelijke autonomie, of het nu gaat om abortus, seksualiteit of genderidentiteit, een einde aan gendergebaseerd, homofoob en transfoob geweld en intimidatie, rechten voor migranten, inclusieve en alomvattende seksuele voorlichting op scholen, internationale solidariteit en een einde aan racisme!

    Zich organiseren

    De eerste oproep voor de vakbond kwam van vrouwen in de vakbonden. Zij kregen op het Zwitserse congres van vakbonden in juni vorig jaar een resolutie erdoor waarin werd opgeroepen tot een staking op 14 juni 2019. Onmiddellijk daarna werd een vergadering bijeengeroepen en bijgewoond door zo’n 150 afgevaardigden uit elk kanton. Sindsdien zijn er in elke regio en stad vrouwencollectieven opgericht, met vakbondsactivisten, gewone werkenden, maar ook heel wat studenten en jongeren. Geïnspireerd door de recente golf van feministische bewegingen en de wereldwijde strijd, waaronder de massale staking op Internationale Vrouwendag 2018 in de Spaanse staat en de recente studentenbeweging tegen de klimaatramp, organiseerden de collectieven in maart een vergadering om formeel op te roepen tot de staking van 14 juni. Dit bracht meer dan 500 vrouwen uit het hele land bijeen.

    Het afgelopen jaar hebben de collectieven evenementen en acties georganiseerd en deelgenomen aan protesten, burgerlijke ongehoorzaamheid, de betoging tegen klimaatverandering, acties op de Internationale Vrouwendag en betogingen op 1 mei. Andere acties voor de staking van de afgelopen maanden waren onder meer verschillende interventies en kunstvoorstellingen in de openbare ruimte, het uitrollen van grote spandoeken op dammen en het opzetten van een feministisch radiostation. De staking kreeg brede steun onder de bevolking met peilingen waaruit bleek dat enkele dagen voor de staking reeds 63% van de bevolking de staking steunde en dat één op de vijf vrouwen van plan was om eraan deel te nemen. Zowel #frauenstreik2019 als #2019grevefeministe waren trending op de sociale media.

    14 juni – Dag van de protesten en piketten

    De protesten op 14 juni begonnen om 1 uur ‘s morgens met acties in veel steden, waaronder marsen tegen gendergerelateerd geweld, spandoeken op monumenten, luidruchtige “potten en pannen”-protesten en vreugdevuren. Vanaf de ochtend werden op veel werkplekken, met name buiten ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingsinstellingen, piketten georganiseerd met solidariteitsacties en bijeenkomsten van schoonmakers, vuilnismannen en andere traditioneel mannelijke beroepen.

    In elke stad werd piket-ontbijten georganiseerd om de stakers te ondersteunen. Deze ochtendacties werden door meer dan 100.000 mensen uit het hele land bijgewoond. De hele dag door waren er evenementen: van geïmproviseerde workshops in scholen of op straat, picknicks, toespraken en feministische koren tot het hoogtepunt van de middagbetogingen in alle steden en gemeenten.

    De werkgeversorganisaties veroordeelden de staking en noemden deze illegaal. Ze spraken zich ook scherp uit tegen de eisen van de stakers. De beweging en de druk waren echter van dien aard dat veel werkgevers zich genoodzaakt zagen een verzoenende houding aan te nemen waarbij ze het personeel toelieten om aan de actie deel te nemen.

    Traditionele rechtse partijen zoals de PLR (Liberale Radicale Partij), ministers van de regering en vooraanstaande rechtse politici kwamen ook onder druk te staan om enige vorm van steun aan de actie te betuigen. De UDC (Democratic Centre Union), een uiterst rechtse conservatieve kapitalistische partij, verzette zich weinig verrassend tegen de staking en vrouwelijke partijleden organiseerden een ‘liefdadigheidslunch’ om geld in te zamelen voor een antikeuze-organisatie!

    Partij van de werkenden nodig

    De Groenen en PS (Parti Socialiste) hebben zich bewust naar voren geschoven in deze beweging. Zij vormen echter geen alternatief. Ze zitten al tientallen jaren in de regering, zowel op federaal als op kantonniveau, en ze zijn draaien voortdurend naar rechts om een besparingsbeleid te steunen dat de vrouwen en de arbeidersklasse het hardst treft. Ze komen zelfs in woorden niet verder dan fel afgezwakte hervormingen.

    Hoewel vakbondsactivisten de ruggengraat van deze beweging vormden en hun eisen duidelijk zijn, is de beweging politiek zeer breed en verward, zonder duidelijk antikapitalistische visie en met de aanwezigheid van elementen van liberaal feminisme.

    Dit wijst op de noodzaak van een duidelijk links en socialistisch alternatief voor de arbeidersklasse in Zwitserland, een alternatief dat in staat is om de eisen van de beweging te verdedigen. Net als in de rest van Europa liggen de arbeidsvoorwaarden in Zwitserland onder vuur, maar geen enkele partij vertegenwoordigt de belangen van de werkende klasse op nationale schaal. De opbouw van een dergelijk alternatief zou een grote stap voorwaarts betekenen voor werkenden en jongeren.

    Een nieuwe generatie wordt actief

    Het momentum dat de beweging de afgelopen maanden kreeg, is inspirerend en heeft veel jonge vrouwen, werkenden en studenten voor het eerst politiek actief gemaakt. De actiedag heeft ook het idee van stakingsacties gepopulariseerd als methode om verandering af te dwingen en om eisen die de arbeidersklasse als geheel ten goede komen te verdedigen.

    Er is een oproep gedaan aan de collectieven om op 2 juli bijeen te komen om een verdere strategie te bespreken, maar de strijd moet worden voortgezet na deze staking en er moeten eisen aan de vakbonden gesteld worden om tot vervolgacties te komen, met inbegrip van stakingsacties waarbij alle werkenden betrokken zijn.

    Om tegemoet te komen aan de eisen van de honderdduizenden mensen die de straat op gingen, moet er een einde komen aan het kapitalistisch systeem dat ongelijkheid en discriminatie in de hand werkt, en dat gebaseerd is op uitbuiting en onderdrukking. Er moet een socialistisch alternatief komen dat alle werknemers en jongeren verenigt in een strijd om de rijkdom en middelen van de samenleving in beslag te nemen en ze in democratisch publiek bezit te brengen.

  • Campagne ROSA: niet treuren, maar het verzet organiseren!

    Trump, Bolsonaro, Erdogan, Poetin – rechts en extreemrechts populisme bedreigen vrouwenrechten

    De nieuwe doorbraak van het Vlaams Belang is een feit. Met 18% van de stemmen in Vlaanderen is het VB de tweede grootste partij na de N-VA, waarvan het een pak stemmen binnenhaalde. Dries Van Langenhove van Schild en Vrienden zal binnenkort zetelen in het federale parlement.

    Antiracisten zullen zich moeten organiseren om in te gaan tegen de te verwachten gevolgen van deze opgang die het zelfvertrouwen van de reactionaire troepen van VB en Schild en Vrienden een nieuwe impuls geven. Maar niet alleen migranten en linksgezinde jongeren moeten zich voorbereiden op de nieuwe strijd. Anti-feminisme is een vast onderdeel van het nieuwe extreem- en populistisch rechts, zoals het dat ook was in het fascisme onder Mussolini en Hitler.

    Alt-right, Schild en Vrienden,… – Oude wijn in nieuwe zakken

    De ondertussen beruchte Pano-reportage over Schild en Vrienden (september 2018) deed heel wat jongeren schrikken: het bestaan zelf van zulk ideeëngoed was lange tijd verborgen door de electorale verschuiving van VB naar N-VA. Waar het VB zich in zijn vorige glorieperiode vooral richtte op racisme, in navolging van het succesvolle profiel van het Franse FN, toen nog onder leiding van Jean-Marie Le Pen, werd in de reportage van S&V duidelijk dat anti-feminisme een belangrijk onderdeel was van het ideeëngoed. Hun ranzig en brutaal seksisme wordt in een “humoristisch” kleedje verpakt, maar extreemrechts kan niet verbergen dat het vrouwen slechts een zeer kleine rol in de samenleving toebedeelt, de klassieke “moeder en/of hoer”-rol.

    Het toont vooral het verschil in periode. In de jaren ’90 zat de vrouwenbeweging in het slop met een dominant post-feminisme dat alle vrouwenorganisaties had aangetast, vandaag worden de jonge opvolgers van Filip Dewinter en co geconfronteerd met een nieuwe feministische golf. Zoals in andere landen zoals de VS, Brazilië of Polen speelt anti-feminisme vandaag een prominentere rol in de populistisch en extreemrechtse beweging. Vrouwenrechten zijn vandaag opnieuw een belangrijk element geworden in de wereldwijde polarisatie tussen links en rechts.

    In landen waar rechtse populistische figuren zoals Trump en Bolsonaro – of Orban, Poetin en Erdogan – aan de macht kwamen, worden essentiële vrouwenrechten opnieuw in vraag gesteld. Zo wordt het recht op abortus steeds meer ingeperkt, maar ook allerlei wettelijke bepalingen die in het verleden verkregen werden door de vrouwenbeweging, zoals de erkenning als misdaad van partnergeweld en verkrachting binnen het huwelijk, komen onder zware druk te staan. Het toont de gevaren voor vrouwen van deze ontwikkeling, maar ook de nood aan het zich organiseren voor de strijd. En die strijd is zeker niet op voorhand verloren.

    De opgang van nieuw rechts niet onderschatten – maar we kunnen winnen!

    In Polen en Spanje hebben in het recente verleden rechtse regeringen pogingen ondernomen om het recht op abortus verder te ondergraven, maar massaal verzet heeft hen teruggedrongen. Nieuwe pogingen zullen zeker komen, maar massa-mobilisatie kan hen opnieuw dwingen gas terug te nemen. Het toont wat Campagne ROSA van bij haar ontstaan zegt: in dit kapitalistisch systeem zijn vrouwenrechten nooit definitief verworven. Wanneer de strijd gaat liggen en wanneer het de populistisch rechtse figuren goed uitkomt om de aandacht af te leiden van hun asociale politiek die de grote meerderheid van de werkende bevolking raakt, zullen vrouwenrechten opnieuw de schietschijf worden, naast rechten voor migranten en vluchtelingen, LBTQI-gemeenschap, nationale en religieuze minderheden, etc.

    Een belangrijke les die we uit de geschiedenis moeten trekken, is dat het belangrijk is onze echte bondgenoten te kennen. Dat zijn niet de vrouwelijke politici uit de burgerlijke partijen, die met de mond een zeker feminisme belijden, maar met de daad de mogelijkheden voor emancipatie voor grote lagen vrouwen verder inperken. Dat gebeurt door het stimuleren van een jobaanbod met lage lonen die onafhankelijk leven nauwelijks toestaan, zeker als met dat loon ook kinderen moeten worden opgevoed, of de verdere afbouw van de sociale uitkeringen, terwijl anderzijds de kost van huisvesting en essentiële diensten en voorzieningen steeds verder de pan uitswingen, ook al als gevolg van de politiek van diezelfde burgerlijke partijen.

    Malcolm X’s beroemde uitspraak dat er geen kapitalisme kan bestaan zonder racisme is evengoed toepasbaar op seksisme en vrouwenonderdrukking, zoals het dat ook op nationale onderdrukking is. In het kapitalistisch systeem bepaalt een zeer kleine onproductieve minderheid wat en hoe er geproduceerd wordt en wie er toegang toe heeft. Het gedachtegang is daarbij niet hoe de samenleving hiermee verder kan vooruitgaan, maar enkel hoe ze hun eigen winsten en kapitaal kunnen doen groeien.

    In dit systeem kan – en moet zelfs – economische groei gecombineerd worden met een reële achteruitgang van de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking. Als we de geschiedenis van de laatste 100 jaar bekijken, is dit de regel, terwijl de naoorlogse bloeiperiode met een toenemende groei in de algemene levensstandaard in de westerse wereld de uitzondering is. En zelfs toen werd dit enkel verkregen door massale strijd van de werkenden voor hun deel van de koek – en bovendien met een toenemende imperialistische uitbuiting van de rest van de wereld, wat uitgebreide migratiestromen op gang bracht en brengt.

    De echte bondgenoten van de vrouwenbeweging waren toen – en nu! – eerst en vooral de arbeidersbeweging en de andere groepen in de samenleving die specifieke onderdrukking ondergaan. We kunnen winnen als we onze krachten bundelen met die andere onderdrukte en gediscrimineerde groepen in de samenleving: migranten en sans-papiers, LGBTQI-militanten en vooral de in ons land zeer talrijke en bovendien groeiende groep van vakbondsactivisten. De oorsprong van alle vormen van onderdrukking ligt immers in de aard van het systeem zelf: de onderdrukking en uitbuiting van de meerderheid van de bevolking door een minderheid die haar winsten van hogere waarde inschat dan de noden van de samenleving als geheel.

    Activeer je, organiseer je, vecht voor een politiek alternatief op populistisch en extreemrechts én op de traditionele burgerlijke partijen

    Wie gechoqueerd was bij het bekijken van The Handmaid’s Tale, moet beseffen dat het niet allemaal pure fictie was, maar gebaseerd op historische reële maatregelen tegen vrouwen die genomen werden door fascistische regimes als dat van Mussolini in Italië of Hitler in Duitsland. Vrouwen werden door deze regimes uit publieke functies en uit het productieve leven geweerd, geleidelijk, maar ook schoksgewijs door bijvoorbeeld het verwijderen van vrouwen uit de openbare diensten. Op die politiek werd gedeeltelijk teruggekomen om het tekort aan arbeidskrachten voor de oorlogsproductie op te vangen, maar de lonen van vrouwen waren slechts 50 of 60% van die van mannen. Vrouwen werden ook geweerd uit hoger onderwijs, behalve de nieuw opgezette opleiding voor huishoudkunde en uitgesloten van een reeks opleidingen in het secundair onderwijs. Vrouwen werden niet geacht een publieke rol te spelen en moesten dus ook geen vaardigheden aanleren om dat te doen.

    Vrouwen werden als broedmachines gezien, enerzijds met stimulerende maatregelen om vrouwen aan te zetten meer kinderen te krijgen (wat nu ook door de Lega in Italië hernomen werd) maar anderzijds ook met gedwongen “productie” van kinderen in de Lebensborntehuizen. Arme vrouwen, ongehuwde toekomstige moeders, vrouwen met Arische kenmerken maar met “foute” ideeën, werden er gedwongen te bevallen en hun kinderen af te staan. In landen als Spanje onder Franco of in de Latijn-Amerikaanse dictaturen werden kinderen van socialisten en communisten afgenomen van hun ouders om doorgeschoven te worden naar gezagsgetrouwe gezinnen, in die gevallen met de uitdrukkelijke hulp van de katholieke kerk.

    Om duidelijk te zijn: dat staat niet voor morgen op de agenda. De stemmen voor het VB drukken geen algemene steun uit voor dergelijke ideeën, maar eerder een verwerpen van de traditionele burgerlijke partijen. De laatste jaren van brede syndicale mobilisaties, maar ook de groeiende mobilisaties van mensen-zonder-papieren, vrouwen, LGBTQI-gemeenschap, … tonen aan dat we niet zomaar kunnen spreken over “verrechtsing”, maar dat een proces van polarisatie plaatsvindt. Dat is ook duidelijk geworden door het feit dat de nieuwe doorbraak van het VB er komt samen met een doorbraak van de PVDA, die niet alleen haar aantal verkozenen sterk heeft zien toenemen, maar ook voor het eerst in het hele land verkozenen naar het parlement kan sturen.

    Om echt te kunnen wegen, zullen die verkozenen zich echter niet kunnen beperken tot een parlementaire rol. Indien de parlementsleden van de Socialist Party in Ierland, die aan de basis liggen van het opbouwen van Rosa, zich zouden gehouden hebben aan het indienen van wetsvoorstellen om het verbod op abortus af te schaffen, zouden Ierse vrouwen vandaag nog steeds naar het buitenland moeten reizen om abortus te plegen. Het gebruiken van hun positie om massastrijd te stimuleren en te organiseren is essentieel om overwinningen te boeken en de (extreem-)rechtse krachten terug te slaan. Als de parlementairen van de PVDA die rol spelen, zullen ze op de steun van Campagne ROSA kunnen rekenen.

    We zullen hierop echter niet wachten, maar ons de komende weken en maanden inzetten – samen met Blokbuster en Actief Linkse Studenten – om actief op zoek te gaan naar jongeren en werkenden om acties en campagnes op poten te zetten om het VB de pas af te snijden. Iedereen die hieraan wil bijdragen, is meer dan welkom. Don’t mourn, organise!

  • #Enough. Strijden tegen seksueel geweld betekent strijden tegen besparingen

    Mars tegen seksueel geweld afgelopen zondag in Antwerpen.

    De moord op Julie Van Espen heeft heel wat emoties teweeggebracht. Het eerbetoon in de vorm van samenkomsten en publicaties toont veel verdriet en steun voor de familie en naasten van het slachtoffer. Maar ook onbegrip en woede. Woede tegenover dit geweld. Woede tegenover de inefficiëntie van justitie. Woede tegenover de inertie van de politieke wereld. En dat is begrijpelijk. Steve Bakelmans – de man die bekend heeft dat hij Julie Van Espen verkracht en vermoord heeft – was al twee keer veroordeeld voor verkrachting. In 2017 is hij veroordeeld tot 4,5 jaar gevangenisstraf. (1) En toch loopt hij in 2019 vrij rond zonder begeleiding en slaat hij opnieuw toe! Hoe is het mogelijk dat anderhalf jaar na de media-aandacht voor #MeToo, er geen zichtbare verandering is in België wat betreft de preventie van en de strijd tegen seksueel geweld op vrouwen?

    Dossier door Aisha (Antwerpen)

    Seksistisch geweld: individueel probleem of maatschappelijk gegeven?

    Volgens de blog Stop Féminicide (2) is Julie Van Espen het elfde slachtoffer van vrouwenmoord sinds het begin van 2019 in België. In 2018 zijn er minstens 36 vrouwen slachtoffer geworden. In 2017 minstens 39. De term feminicide wordt door talloze militanten – maar ook door de Wereldgezondheidsorganisatie – omschreven als “elke moord op meisjes of vrouwen met het eenvoudige motief dat ze vrouwen zijn.” Michela Murgia – een Italiaanse schrijfster – preciseert dat “deze term niet het geslacht van het slachtoffer benadrukt, maar wel de reden waarom ze vermoord is: seksisme.”(3)

    Seksistisch geweld is alomtegenwoordig in verschillende vormen: van pesterijen tot verkrachting, van beledigingen tot moord. De cijfers zijn duizelingwekkend! In België: 8 klachten voor verkrachting per dag; 9000 oproepen voor “geweld binnen het huwelijk” (4); 1 vrouw op 6 is slachtoffer van seksuele pesterijen op festivals; 44 klachten per dag voor geweld binnen het huwelijk in Wallonië.(5) In Europa lijdt meer dan 1 op de 3 vrouwen onder fysiek en/of seksueel geweld.(6) Deze voorbeelden tonen de draagwijdte van het probleem aan. Geweld tegen vrouwen – en globaler gezien, seksisme – kan niet voorgesteld worden als een individueel probleem, maar wel als een structureel fenomeen dat gelinkt is aan de werking van het systeem. De positie als “tweederangsburger” die vrouwen hebben, de loonkloof, de systematische objectivering van het vrouwelijk lichaam, het gebrek aan seksuele opvoeding op school, de ontmanteling van de openbare diensten, de onzekerheid en armoede, … onderhouden en ontwikkelen een levendig seksisme en een context die zich leent tot geweld. En dat is de dagelijkse realiteit van veel vrouwen. Het komt erop aan te bepalen waardoor dit veralgemeend geweld ontstaat – en wie ervan profiteert – om niet alleen tegen de gevolgen van structureel seksisme, maar ook tegen de oorzaken ervan te kunnen vechten. Nochtans wordt het al te vaak als “ongewilde slippertjes” of geïsoleerde gevallen behandeld. In de media wordt het voornamelijk als “fait divers” (7) naar voor gebracht. En dat heeft gevolgen. Voornamelijk het idee dat de slachtoffers “op het verkeerde moment op de verkeerde plaats” waren, blijft erg aanwezig in de samenleving. Talloze vrouwen veranderen daarom iets aan hun gedrag: ze dragen bepaalde kledingstukken niet meer, komen niet meer buiten of vermijden bepaalde plekken. Dat zorgt voor verschillende foute ideeën.

    Ten eerste het idee dat er plaatsen bestaan die vrouwen moeten mijden omdat ze vrouwen zijn. De incoherentie hiervan wordt duidelijk als we beseffen dat de meerderheid van de gevallen van seksueel geweld gepleegd worden “door personen uit de omgeving van het slachtoffer: een partner, een ouder, een naaste, een kennis, een collega of een hiërarchisch verantwoordelijke.” (8) We zouden het recht moeten hebben om ons overal en altijd te begeven zonder angst en zonder beoordeeld te worden. Het zijn niet de vrouwen die moeten opletten welke weg ze nemen als ze naar huis gaan, gaan werken of vrienden bezoeken. En vooral werkende vrouwen hebben geen keuze: zij moeten naar hun werk, waar en/of wanneer dat ook is. Het is de samenleving die de veiligheid van de hele bevolking moet waarborgen. Als er evenveel middelen besteed zouden worden aan de strijd tegen geweld op vrouwen als de politieke wereld besteedt aan het redden van de banken of het opjagen van werklozen, dan zouden er belangrijke stappen vooruit gezet kunnen worden.

    Jammer genoeg bestaat er in deze samenleving geen ruimte waar vrouwen volledig veilig zijn. Net zoals er geen enkele situatie of plek is waar vrouwen zich uit vrije wil in gevaar plaatsen. Maar het is niet door bepaalde plekken te vermijden dat we veiliger zullen zijn. Nochtans zijn er de afgelopen jaren, voornamelijk in feministische kringen, ideeën ontstaan rond “veilige ruimtes”, wat zoveel betekent als nultolerantie voor discriminerende handelingen op een specifieke plek. Het lijkt logisch dat er een zoektocht is naar rechtstreekse oplossingen om de veiligheid te verzekeren. Maar we willen ons niet beperken tot “kleine bubbels’” en individuele gedragsveranderingen die, onder het kapitalisme, slechts tijdelijke verworvenheden kunnen zijn. Ons streefdoel is een samenleving waar elke vrouw haar plaats kan vinden en zich veilig kan voelen.

    Om te verzekeren dat de ruimte voor seksuele agressie kleiner wordt, moeten we meer sociale controle hebben op seksisme en stoppen met het banaliseren van seksueel geweld. Maar hoe kunnen we in de publieke ruimte tegen seksisme strijden als die publieke ruimte zelf overloopt van de beelden die seksisme en geweld banaliseren? De verkrachtingscultuur wordt gedragen door de porno-industrie en de prostitutie, maar evenzeer door grote bedrijven die het vrouwenlichaam gebruiken om eender wat te verkopen. Sommige reclamespots banaliseren seksueel geweld, zoals die van Calvin Klein of Dolce&Gabana die een collectieve verkrachting in scène zetten, enkel en alleen om winst te maken. Het is niet verwonderlijk dat deze alomtegenwoordigheid van de vrouw als object gevolgen heeft op de plaats van vrouwen in de samenleving.

    Een ander gevolg van het “op de slechte plek op het slechte moment”-discours is dat agressie wordt gezien als “pech.” Daardoor wordt er niet gezocht naar verantwoordelijken voor het geweld buiten de geweldenaar zelf. En uiteindelijk worden diegenen die de samenleving beheersen en een levendig seksisme onderhouden uit de wind gezet. Op enkele weken voor de verkiezingen komen alle politici in de media met grote verklaringen na de moord op Julie Van Espen. Ze noemen zichzelf allemaal feminist. Ze lijken allemaal gedetailleerde plannen en “mirakeloplossingen” te hebben rond de strijd tegen geweld op vrouwen. Het is niet de eerste keer dat we zo’n politieke en media-aandacht zien voor de strijd tegen seksisme. Als gevolg op #wijoverdrijvenniet, #MeToo, de Million Women’s Marches, … zijn ze ook al in de media gekomen met die verklaringen.

    In 2012 werd de politieke wereld tot reactie gedwongen door de documentaire “Femmes de la rue”, die door een studente met verborgen camera werd gedraaid in de straten van Brussel. Joëlle Milquet, toenmalig CDH-minister van Binnenlandse Zaken, ontwikkelde de wet van 2014 tegen seksisme in de openbare ruimte. Die bestraft elk gedrag dat tot doel heeft misprijzen voor een andere persoon uit te drukken op basis van geslacht met een gevangenisstraf van 1 maand tot 1 jaar en/of een boete van 50 tot 1000 euro. Maar de wet is erg moeilijk om toe te passen. Seksistisch gedrag wordt gebanaliseerd in de samenleving, vrouwen dienen geen klacht in en de bewijslast (die zeer moeilijk blijft) ligt bij het slachtoffer. Voor de traditionele politici gaat het er in werkelijkheid eerder om te tonen ‘dat ze iets doen’. Zo heeft België in 2016 de conventie van Istanbul ondertekend, die de strijd tegen geweld op vrouwen wilt opvoeren op Europees niveau en zich baseert op preventie, bescherming en vervolging. Maar de praktijk van hun politiek vertelt een heel ander verhaal. Terwijl ze de multinationals en grote bedrijven verder seksisme laten gebruiken als verkoopargument, verkleinen ze de budgetten van lokale politie en straathoekwerkers, net als die van justitie en preventieve diensten, onderwijs, gezondheidszorg en de sociale sector. Resultaat: personeelstekort, te weinig vorming voor professionals – voornamelijk rond het beheren van seksistisch, racistisch of homofoob geweld -, opvangstructuren voor slachtoffers, reële preventiecampagnes, … De strijd voeren tegen seksisme – zoals tegen elke andere vorm van discriminatie – vereist middelen die onverzoenlijk zijn met de huidige besparingspolitiek.

    Onderfinanciering + Besparingen = Inefficiëntie !

    De woede tegenover de wereld van justitie is er groot. Het idee leeft dat dit drama vermeden had kunnen worden – net als vele andere – als justitie beter functioneerde. Het staat vast dat het juridische arsenaal om slachtoffers van seksueel geweld te beschermen, verbeterd moet worden. Maar dat alleen zal in het geheel niet volstaan. Nieuwe wetten stemmen zonder de middelen te voorzien om ze te kunnen toepassen: dat is je reinste hypocrisie. Als de politici verontwaardigd zijn over het feit dat Steve B. vrijgelaten kon worden, ontslaat hen dat niet van hun verantwoordelijkheid in deze situatie. Jaren van onderfinanciering en besparingsmaatregelen hebben het juridische systeem ondermijnd.

    Aldus Liesbeth Stevens, professor recht aan de KU Leuven: “De strijd tegen seksueel geweld verloopt weinig efficiënt in ons land omdat justitie, structureel ondergefinancierd, er geen prioriteit van maakt. […] De betrokkenen zijn op individueel vlak wel van goeie wil, maar ze botsen op een systeem dat, als gevolg van onderfinanciering, hen verplicht om keuzes te maken, en dus om seksuele delicten niet prioritair te behandelen.” (9) In 2018 heeft administratieve dienst van het parket van Brussel 1.700 strafdossiers geklasseerd en werd aan de vervangers van de procureur des konings in Brussel gevraagd om éénmalig – voor een periode van 1 of 2 maanden – op systematische wijze alle gevallen van “diefstal, shoplifting, bedreigingen en pesterijen” zonder gevolg te klasseren. De reden die daarvoor wordt ingeroepen is het personeelsgebrek en de materiële onmogelijkheid om de dossiers te behandelen. (10)

    Besparingen bij politie en overbevolking in de gevangenissen – vaak aangeklaagd door de cipiers – maken de situatie alleen maar erger. In België wordt 50% van de klachten van verkrachting zonder gevolg geklasseerd. De wereld van justitie –niet bepaald de meest militante laag in de samenleving– is de afgelopen jaren op verschillende momenten in actie gekomen om deze tekorten aan te kaarten. Gerechtigheid verzekeren vereist middelen. Gerechtigheid die ook nog zou toelaten om efficiënter tegen seksueel geweld te strijden, vereist nog meer middelen.

    Maar we zijn niet naïef. Zelfs met alle democratische rechten is het onmogelijk om “gerechtigheid voor iedereen” te garanderen in een samenleving die draait voor de winsten van een zeer kleine minderheid. Justitie wordt altijd beïnvloed door de sociale klassenverdeling in de samenleving. Hoe kunnen we een justitie vertrouwen die – vaak – gebruikt wordt als repressie-instrument tegen de meerderheid van de bevolking, terwijl ze de rijkdom en privileges van de heersende minderheid verdedigt? Om gerechtigheid voor iedereen te bekomen, hebben we een samenleving nodig die zich op de behoeften van de meerderheid baseert, en niet op de winsten van enkelen.

    De strijd tegen seksueel geweld vereist dat we breder nadenken over de rol en de functionering van justitie. Talloze organisaties klagen op het terrein over de inefficiënte van gevangenisstraffen zoals die vandaag worden toegepast – en meer bepaald voor daders van seksueel geweld. Waar extreemrechts van deze drama’s profiteert om zwaardere straffen te eisen –zelfs tot de herinvoering van de doodstraf – hebben de experten binnen de sector het over de noodzaak om begeleiding te ontwikkelen om het risico op recidive te verminderen. Maar dat vereist evenzeer een einde aan de besparingen en extra middelen om bijkomend geschoold personeel aan te werven bij justitie, in de gezondheidszorg en in de sociale sector. Door middel van een gespecialiseerde opvolging zou het aantal recidivisten gehalveerd kunnen worden. Natuurlijk gaat het hier slechts om tertiaire preventie. Wat echt nodig is, is een primaire preventie, d.w.z. een efficiëntere preventiepolitiek tegen seksueel geweld in de samenleving!

    De besparingen hebben niet alleen een impact op de werking van justitie. De regering is trots op de bouw van drie centra voor slachtoffers van seksueel geweld. Dat is inderdaad een stap vooruit die er grotendeels kwam door de groeiende druk van de aandacht voor #MeToo. Er wordt zelfs aangekondigd dat nog drie nieuwe centra het daglicht zullen zien. Toch blijft dit ontoereikend. Deze centra hebben hun effectiviteit bewezen: “De kansen op herstel zijn groter bij slachtoffers van seksueel geweld die toegang hebben tot multidisciplinaire zorg” en “70% van de slachtoffers in een centrum met multidisciplinaire zorg leggen klacht neer, terwijl over het algemeen 90% van de slachtoffers van seksueel geweld dat niet doen.” (11) Het aantal slachtoffers dat zich hier heeft aangediend is veel groter dan verwacht. Maar de besparingslogica in de gezondheidszorg en de sociale sector dreigt deze initiatieven ernstig te beperken. Net zoals het gebrek aan scholing van politieagenten rond de opvang van slachtoffers van seksueel geweld, de bewijslast die bij het slachtoffer ligt, … een belangrijke rol spelen in de slechte opvang van slachtoffers. Hoe kan het ook anders zijn als blijkt dat één politie-agente op vier slachtoffer wordt van pesterijen op het werk? (12) Dat toont aan tot op welk punt politieagenten onvoorbereid zijn en zich niet bewust van de negatieve rol die ze spelen in de begeleiding van slachtoffers van seksueel geweld. De getuigenissen zijn talrijk en spreken voor zich: klachten die niet ernstig genomen worden, culpabilisering van slachtoffers, …

    [box type=”shadow” ]Laat ons strijden voor publieke investeringen in de slachtofferopvang !

    • Voor een publieke herfinanciering van de sociale sector om correcte begeleiding aan te kunnen bieden aan slachtoffers van geweld en discriminatie, maar ook om effectief aan preventie en bewustwording te doen
    • Voor publieke investeringen om opvanghuizen te bouwen voor mensen die ze nodig hebben, zowel vrouwen en gezinnen als bijvoorbeeld LGTBQI+-personen (slachtoffers van geweld)
    • Voor de opleiding van terreinwerkers (lokale politie, opvoeders, bus- en treinbegeleiders, medisch personeel, …) rond preventie en beheer van agressie en dagelijks seksisme.[/box]

    Maar het is niet enkel het repressief aspect dat in vraag gesteld moet worden. De politiek draagt een belangrijke verantwoordelijkheid voor de flagrante tekorten op het gebied van preventie van geweld op vrouwen. 1 of 2 shock-campagnes op televisie en radio kunnen de impact van dagelijks seksisme en het gebrek aan seksuele opvoeding niet compenseren. Terwijl politici klaar staan om bepaald seksistisch gedrag te verwerpen, zijn ze niet bereid om de wortels van het probleem aan te vallen. Ze wijzen wel mannen met de vinger – zeker onder de armste lagen van de samenleving – maar doen niets aan de alomtegenwoordige seksistische reclame op straat en in de media. Nochtans blijft de objectivering van het vrouwelijk lichaam het ongezonde idee verspreiden dat vrouwen uiteindelijk niets anders zijn dan voorwerpen die ook zo behandeld moeten worden, en dit draagt bij aan de banalisering van seksistische pesterijen. (13)

    Hun verklaringen vormen slechts een rookgordijn. Overbevolkte klassen en een gebrek aan middelen in het onderwijs laten seksuele opvoeding over aan televisie, internet en porno. En ondanks het overdreven veiligheidsdiscours blijft het aantal wijkagenten, maar ook sociale werkers, straathoekwerkers, … maar dalen. In Antwerpen heeft de gemeenteraad de stad vol met affiches gehangen die zich enkel aan mannen richten, met slogans als: “mag iemand jouw dochter volgen op straat?”, “mag iemand jouw vrouw aanraken?”, … Het gebruik van een bezittelijk voornaamwoord zegt veel over de weg die nog af te leggen is! Tegelijkertijd trekken dezelfde politici sociale werkers van de straat weg en privatiseren ze een deel van de sociale sector. Deze benadering stigmatiseert mannen en richt zich tegen degenen die op het terrein een verschil kunnen maken.(14)

    [box type=”shadow” ]Laat ons strijden voor een echte publieke preventiepolitiek !

    • Voor een publieke herfinanciering van onderwijs om meer bepaald seksuele en affectieve opvoeding te kunnen garanderen zodat jongeren zich niet tot het internet en porno richten.
    • Stop het gebruik van onze lichamen als voorwerpen om de winsten van bedrijven te verhogen.
    • Stop de banalisering van geweld tegen vrouwen in de media (reclame, porno, series, …)
    • Voor het gebruik van sociale ruimten voor sociale doeleinden (preventie, cultuur, …) in plaats van commerciële.
    • Voor meer openbaar vervoer met meer begeleidend personeel [/box]

    Om onze eisen af te dwingen, is strijd nodig!

    De eerste reacties na de moord op Julie Van Espen zijn er vooral van respectbetuigingen en steun aan de familie. Om tot echte verandering te komen, zal er evenwel strijd nodig zijn. De afgelopen jaren was er wereldwijd een toename van bewegingen tegen seksisme. Voor veel vrouwen is de noodzaak van strijd en organisatie steeds duidelijker. Er waren bewegingen voor de verdediging van het recht op abortus in de VS, Ierland, Polen en de Spaanse staat. Er waren massale mobilisaties in India en Latijns-Amerika tegen de verkrachtingscultuur. De beweging ‘Ni Una Menos’ ontstond in 2015 als reactie op het grote aantal feminicides in Latijns-Amerikaanse landen. In 2016 werd elke 30 uur een vrouw vermoord in Argentinië. Deze beweging heeft honderdduizenden gemobiliseerd en georganiseerd om een betere aanpak van seksueel geweld te eisen, meer middelen voor de strijd tegen dergelijk geweld, betere statistisch gegevens over geweld op vrouwen, betere begeleiding en bescherming van slachtoffers, versterking van de opleiding van leerkrachten op vlak van seksuele opvoeding, een verplichte vorming voor veiligheidsagenten en medewerkers van het gerecht rond seksueel geweld, … (15)

    De vorige feministische golven hebben het aangetoond: zonder strijd bekomen we geen verworvenheden. Zonder strijd zijn er zelfs stappen achteruit. Kijk maar naar de VS waar het recht op abortus momenteel onder vuur van de regering-Trump ligt. Zonder strijd probeert het systeem sommige eisen zelfs om te keren. “Het kapitalisme is een opportunistisch systeem dat elke mogelijkheid grijpt om winst te maken.” (16) De seksuele bevrijding die geëist werd door de tweede feministische golf werd door het kapitalisme gebruikt om het lichaam van vrouwen in al zijn aspecten te exploiteren. Door middel van reclame, films, … worden vrouwen gereduceerd tot objecten die slechts gericht zijn op de seksualiteit van de man.

    Enkel de opbouw van een sterke beweging kan zorgen voor de nodige krachtsverhouding om seksisme echt te bestrijden. Dit is geen strijd tussen mannen en vrouwen, maar een strijd tussen diegenen die seksisme gebruiken om hun winsten op te drijven en hun macht te consolideren aan de ene kant en de meerderheid van de bevolking die er de prijs voor betaalt aan de andere kant. Seksisme is een collectief probleem, het is enkel door collectieve strijd dat we het kunnen bestrijden. Er is eenheid van onderuit nodig tussen al wie dezelfde belangen heeft: jongeren, sociale uitkeringstrekkers en werkende mannen en vrouwen. We mogen niet in de val van de verdeeldheid trappen of in de verkeerde voorstelling dat de mannen er voordeel uit halen. Eenheid in de strijd is geen keuze, maar een noodzaak. Zonder betrokkenheid van de hele werkende klasse kan er geen grote vooruitgang voor de emancipatie van vrouwen worden geboekt. Strijdbewegingen van de werkende klasse bieden de sterkste kracht om de samenleving te veranderen, tenminste als ze de eenheid opbouwen door middel van een correct programma. Zulke bewegingen kunnen uitmonden in strijd van alle onderdrukte groepen, die elk hun eigen specifieke eisen verdedigen. (17)

    Er is geen kapitalisme zonder seksisme en zonder geweld

    De gevestigde politici zijn niet de enigen die een verantwoordelijkheid dragen voor het standhouden en versterken van seksisme. De hyperseksualisering en voorstelling van het vrouwenlichaam als een lustobject draagt in grote mate bij tot de verspreiding van een vernederend beeld van vrouwen als objecten. Seksisme laat de heersende klassen toe om hun winsten te verhogen door minder goed betaalde arbeidskrachten te kunnen inzetten (het loon van vrouwen is in België nog steeds gemiddeld 25% lager dan dat van mannen), door vrouwenlichamen te gebruiken in reclame, door de pornosector en prostitutie, … maar ook door heel wat taken voornamelijk aan vrouwen over te laten (opvoeden van kinderen, zorg voor oudere familieleden, …) in de vorm van gratis arbeid. Het geweld dat uit seksisme voortvloeit, is vanuit hun standpunt slechts een ‘kleine prijs.’

    Het is niet alleen kwestie om onrechtvaardigheden aan de kaak te stellen: de oorzaken ervan begrijpen, is noodzakelijk om deze te bestrijden. Geweld tegen vrouwen is geen probleem van cultuur of van een ‘slechte keuze’ door vrouwen, het gaat om geweld dat ingebakken zit in het huidige systeem, het kapitalisme. Geweld zit niet in individuen, zoals sommigen het stellen. Mensen worden niet gewelddadig geboren, ze worden het. Enerzijds leidt het kapitalisme openlijk tot geweld, onder meer door de aanwezigheid van verkrachtingscultuur in alle media, de vermarkting van vrouwenlichamen die we elke dag zien en te horen krijgen in een seksistisch discours. Anderzijds veroordeelt dit systeem vrouwen tot een minderwaardige positie door de toenemende jobonzekerheid, de loonkloof, pesterijen op het werk, onderwaardering van zogenaamd ‘vrouwelijke’ sectoren, de moeilijkheid om werk en gezin te combineren, de afbouw van openbare diensten en de overbelasting van huishoudelijk werk als gevolg hiervan, …. Dit systeem van ongelijkheid en sociale ellende laat enkele superrijken toe om steeds rijker te worden. De heersende klasse heeft er geen belang bij dat we allemaal gelijk zouden zijn. (18) Dit laat het establishment toe om de techniek van ‘verdelen om te heersen’ toe te passen en de meerderheid van de bevolking tegen elkaar op te zetten – onder meer mannen tegen vrouwen, op basis van godsdienst of afkomst, seksuele geaardheid, … Dat verzwakt ons vermogen tot eenheid in strijd.

    De werkelijke emancipatie van de overgrote meerderheid van de bevolking – mannen en vrouwen – en de strijd tegen seksistisch geweld hangen nauw samen met de strijd tegen dit systeem, dat alleen maar groeiende tekorten biedt en de rijkste 1% in staat stelt om zich bijna alle rijkdom toe te eigenen. De campagne ROSA verdedigt de noodzaak om de strijd tegen seksisme te koppelen aan die tegen het besparingsbeleid, en meer in het algemeen aan strijd tegen het kapitalisme. Vrouwen, jongeren en de hele arbeidersklasse hebben er belang bij om samen te strijden tegen het kapitalistische systeem. Democratische controle op de sleutelsectoren van de economie zou maken dat het niet langer nodig is om de lichamen van vrouwen als object voor te stellen. Het doel is dan immers niet langer om de winsten te maximaliseren, maar om aan de behoeften van de bevolking te voldoen. Financiële onafhankelijkheid en toegankelijke en degelijke openbare diensten zouden het voor vrouwen eindelijk mogelijk maken om echte keuzes in het leven te hebben. Door de noden van de meerderheid van de bevolking centraal te stellen, is een samenleving op basis van solidariteit en gelijkheid mogelijk, een samenleving waarin geen mens een andere kan onderdrukken en uitbuiten: een socialistische samenleving.

     

    [divider]

    Noten

    1. https://plus.lesoir.be/222851/article/2019-05-07/meurtre-de-julie-van-espen-en-2017-lemprisonnement-impossible-de-steve-bakelmans
    2. http://stopfeminicide.blogspot.com
    3. http://www.justicepaix.be/IMG/pdf/2017_analyse_ni_una_menos_le_mouvement_global_contre_la_violence_faite_aux_femmes.pdf (pagina 3)
    4. Cijfers uit 2016. https://www.rtl.be/info/belgique/societe/violences-conjugales-les-appels-au-centre-d-ecoute-ont-triple-le-nombre-de-plaintes-reste-identique–1097881.aspx 6
    5. Cijfers uit 2015. http://www.ajp.be/le-traitement-mediatique-des-violences-faites-aux-femmes-une-etude-et-des-recommandations-aux-journalistes/
    6. Vrouwen van 15 jaar en ouder. https://fra.europa.eu/fr/publication/2014/la-violence-lgard-des-femmes-une-enqute-lchelle-de-lue-les-rsultats-en-bref
    7. In 2018 bestelde de journalistenbond een studie over de wijze waarop de media omging met geweld op vrouwen. Dat wordt gekoppeld aan een reeks aanbevelingen. De studie wijst op het gevaar om de kwestie stelselmatig te benaderen vanuit het oogpunt van ‘fait divers’. Indien de algemene context stelselmatig achterwege wordt gelaten en er geen algemene analyse is, “wordt het verband tussen individuele zaken en maatschappelijke fenomenen weggegomd.” http://www.ajp.be/le-traitement-mediatique-des-violences-faites-aux-femmes-une-etude-et-des-recommandations-aux-journalistes/
    8. Bron: https://www.amnesty.be/IMG/pdf/mcmd_dazibao_noncnon_articlespip.pdf
    9. Zie: https://www.lecho.be/dossiers/elections-2019/la-lutte-contre-la-violence-sexuelle-n-est-pas-une-priorite-en-belgique/10124714.html?fbclid=IwAR3MOMgSYamr7ZRMElFr6-FKkisQFb3Hv5XSNrtd-8d2bolH5M-JNjQySzw 11
    10. Zie: https://www.lecho.be/economie-politique/belgique/general/vols-simples-et-harcelement-ne-sont-plus-poursuivis-a-bruxelles/10062733.html
    11. Zie: https://www.lalibre.be/actu/belgique/correctement-prises-en-charge-70-des-victimes-de-viol-deposent-plainte-5c8fdf0d9978e2710eea8332 13
    12. Zie: https://www.rtbf.be/info/dossier/les-grenades/detail_une-policiere-sur-quatre-harcelee-temoignage-d-une-ex-commissaire?id=10215850 14
    13. https://nl.campagnerosa.be/artikels/4170-pesterijen-ongewenste-intimiteiten-en-seksisme-stoppen-strijd
    14. https://nl.campagnerosa.be/artikels/4170-pesterijen-ongewenste-intimiteiten-en-seksisme-stoppen-strijd
    15. Bron : https://france.attac.org/nos-publications/les-possibles/numero-16-printemps-2018/dossier-le-s-feminisme-s-aujourd-hui/article/le-mouvement-ni-una-menos-pas-une-de-moins-en-argentine
    16. Zie: ‘Pleidooi voor een socialistisch feminisme’, https://nl.campagnerosa.be/dossiers/4165-pleidooi-socialistisch-feminisme
    17. Zie: https://fr.campagnerosa.be/dossiers/275-marxiste-feminisme
    18. Zie: https://nl.campagnerosa.be/artikels/705-stop-geweld-op-vrouwen
0
    0
    Your Cart
    Your cart is emptyReturn to Shop
    Continue Shopping