Tag: 1917

We sluiten onze reeks artikels over de Russische Revolutie van 1917 af met een artikel door Calvin Priest van Socialist Alternative (VS) over wat we vandaag uit de Oktoberrevolutie kunnen halen. Het hele jaar door brachten we elke week een artikel over 1917. We brachten vier boeken uit over dit onderwerp en ons weekend Socialisme 2017 met 275 aanwezigen stond in het teken ervan. Uiteraard zullen we ook na dit herdenkingsjaar aandacht blijven besteden aan de ervaring van de Russische Revolutie.

In een wereld gedomineerd door miljardairs en grote bedrijven, met toenemende armoede, racisme, seksisme en vernietiging van het leefmilieu, is de vraag wie de samenleving beheert van cruciaal belang.

Honderd jaar geleden, in Oktober 1917 in Rusland, werd die vraag beslist door acties van gewone werkende mensen die de macht namen en voor het eerst in de geschiedenis deze macht ook effectief behielden.

De beweging begon in de hoofdstad Petrograd op 24 oktober (6 november in de huidige kalender) en verspreidde zich door de steden van het vroegere tsaristische rijk. Werkenden en boeren namen de bedrijven, overheidsgebouwen en kazernes over in het krachtigste democratische optreden uit de menselijke geschiedenis.

Hiermee werden nooit geziene verworvenheden bekomen voor werkenden, boeren, vrouwen, LGBTQI mensen en onderdrukte minderheden. Het sociaal en economisch achtergebleven land werd het eerste om relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht te decriminaliseren, abortus legaal en gratis te maken, het recht op werk te voorzien, onderdrukte naties het recht op zelfbeschikking toe te kennen en om grote delen van de economie onder democratisch publiek bezit te plaatsen zodat ze door de werkenden zelf beheerd werden.

De aanhoudende crisis van het wereldkapitalisme vandaag en de groeiende interesse in socialistische ideeën, zeker onder jongeren, maken dat de ervaringen van de Russische arbeidersklasse meer dan ooit relevant zijn.

Hoe kunnen we tot fundamentele verandering komen?

De wereld wordt gekenmerkt door sociale crisis. Het kapitalisme slaagt er niet in om zich te herstellen na de Grote Recessie. Zelfs in de Verenigde Staten – het rijkste land uit de menselijke geschiedenis – is er een toenemende ongelijkheid. De toekomst van werkenden bestaat uit lage lonen, onbetaalbare huisvesting en het al erg onvoldoende gezondheidssysteem staat onder aanhoudende druk. De planeet wordt ondertussen bedreigd door rampzalige klimaatverandering, wat ontkend wordt door de Amerikaanse heersende klasse.

Miljoenen Amerikanen waren geïnspireerd door de presidentscampagne van Bernie Sanders vorig jaar en zijn eisen voor verregaande veranderingen in het belang van de werkende bevolking. De groeiende interesse in linkse ideeën ging over een bredere discussie voer ‘democratisch socialisme’ en een snelle groei van socialistische organisaties zoals Socialist Alternative en de Democratic Socialists of America.

Maar naast de brede woede tegenover de huidige gang van zaken, zijn er ook grote politieke verschillen in het antwoord op de vraag hoe we tot fundamentele en blijvende verandering in het belang van de gewone bevolking kunnen komen. De belangrijkste verschillen zijn terug te brengen tot de vraag of we denken dat verandering mogelijk is binnen het kader van het kapitalisme of als het kapitalisme zelf een fundamenteel obstakel voor blijvende verandering.

Met president Trump in het Witte Huis is de grootste uitdaging nu hoe we de haatdragende agenda van de miljardairs kunnen stoppen en hem van de macht kunnen verdrijven. De beweging moet mobiliseren tegen de republikeinse aanvallen, maar ook een stoutmoedig programma naar voor schuiven in het belang van de werkende bevolking. Daarbij kunnen de eisen die Sanders populariseerde, worden opgenomen: algemeen toegankelijke gezondheidszorg, gratis hoger onderwijs, een nationaal minimumloon van 15 dollar per uur, stopzetting van de massale opsluiting van mensen en een massale investering in groene infrastructuur en werkgelegenheid.

De strijd om deze essentiële hervormingen af te dwingen, botst op de beperkingen van het kapitalisme vandaag. Neem nu de strijd voor algemene gezondheidszorg: dit botst op de gecombineerde macht van de private zorgverzekeraars en de farmaceutische industrie die samen goed zijn voor meer dan een vijfde van de Amerikaanse economie.

Het doorvoeren van het volledige programma van Bernie Sanders kan enkel indien de werkende bevolking gemobiliseerd is en bereid om haar sociale macht te gebruiken om de grote bedrijven tot toegevingen te dwingen. Dit is des te meer het geval in deze periode van economische stagnatie waar er weinig ruimte is voor sociale hervormingen.

Er waren de afgelopen periode jammer genoeg voorbeelden van linkse populistische leiders die niet bereid waren om de massa’s tot revolutionaire verandering te brengen, maar in de plaats daarvan capituleerden voor de heersende klasse. Denk maar aan Griekenland waar in 2015 een linkse regering aan de macht kwam, maar waar die regering ondanks brede steun van de werkende bevolking capituleerde voor de Europese Unie en de banken om meer besparingen aan een reeds hard getroffen bevolking op te leggen.

Hervorming en revolutie

Voor marxisten zijn hervorming en revolutie met elkaar verbonden. We strijden voor elke hervorming die we onder het kapitalisme kunnen afdwingen, maar we zien hervormingen niet als een doel op zich. Het kapitalisme kan nooit hervormd worden om de belangen van de werkende bevolking en een duurzaam milieu centraal te stellen. De strijd voor verregaande eisen op basis van de noden van werkende mensen kan het vertrouwen vestigen om voor meer te strijden, maar het maakt ook de beperkingen van het kapitalisme duidelijk. Het stoppen van de dictatuur van de markten zal niet automatisch gebeuren. Een massale partij met een duidelijke marxistische leiding, strategieën en tactieken is noodzakelijk om de strijd tot conclusies te brengen.

Uiteindelijk was het in laatste instantie de aanwezigheid van zo’n organisatie, de Bolsjewistische Partij, die een fundamenteel verschil maakte in Rusland in 1917. Zonder die Bolsjewieken was de leiding in handen gebleven van de Mensjewieken en de Sociaal-Revolutionairen die de revolutie tot een nederlaag zouden gebracht hebben.

Ondanks de vernielingen in de daaropvolgende burgeroorlog en de beperkingen van de achtergebleven economie, zagen we het begin van een opleving van cultuur en menselijke ontwikkeling tot een niveau dat tot op vandaag niet gerealiseerd is in veel ontwikkelde kapitalistische landen. De Russische Revolutie toonde ook dat de arbeidersklasse de enige is die een beslissende nederlaag kan toebrengen aan alle vormen van onderdrukking. Een wereld zonder onderdrukking is immers in het collectieve belang van de arbeidersklasse. Veel verworvenheden van de revolutie werden nadien deels of volledig afgebouwd onder Stalin en de bureaucratie. Maar dit doet niets af van het historisch belang van die sociale verworvenheden en van hun blijvende relevantie.

De taak om de socialistische beweging opnieuw op te bouwen, zowel hier als in de rest van de wereld, blijft cruciaal. We hebben geen tijd te verliezen. Het klassenbewustzijn is dan misschien lager dan in Petrograd een eeuw geleden, maar we hebben anderzijds wel veel voordelen op de Russische arbeidersklasse die geconfronteerd werd met alle beperkingen van een economisch achtergebleven en geïsoleerd land.

Een socialistische wereld is meer dan ooit mogelijk. Zoals in 1917 hebben we niets te verliezen, behalve onze ketenen.

Na de Oktoberrevolutie van 24-25 oktober 1917 oude jaartelling (7-8 november huidige jaartelling) handelde de nieuwe Sovjet-regering snel om Rusland uit de Eerste Wereldoorlog terug te trekken. Zij deed een internationale oproep tot een algemene wapenstilstand om een eind aan het bloedbad te maken. Daarnaast riep zij op tot een vrede zonder annexaties en het recht van alle naties op zelfbeschikking. In de twee navolgende artikelen schetst Trotski, de nieuwe Volkscommissaris van Buitenlandse Zaken, het geopolitieke belang van de stellingname van Sovjet-Rusland [1].

OVER HET SOVJET-VREDESVOORSTEL

In de buitenlandse zaken wordt ons beleid bepaald door het Decreet over de Vrede zoals dit is vastgesteld op het Al-Russische Sovjet Congres. De vaststelling van dit decreet was een grote verrassing voor de routineuze denkhoofden van het burgerlijke Europa en in eerste instantie reageerden zij op dit decreet eerder als een partijpolitiek standpunt, dan als een concrete maatregel van een regeringsmacht die miljoenen vertegenwoordigt. De burgerij van de geallieerde landen reageerde met grote vijandigheid op het decreet. De houding van de regeringen van de ons vijandige landen was op zijn best wantrouwig en hoe kon dat ook anders.

Aan de ene kant vonden ze de omwenteling interessant omdat grotere problemen binnen Rusland hun militaire kansen zou verhogen en een bron van leedvermaak opleverde. Maar aan de andere kant, inzoverre dat ze inzagen dat onze overwinning geen tijdelijk luchtkasteel was, maar zagen dat de Sovjetmacht zich baseerde op brede bewapende lagen, in die mate moesten ze zich wel realiseren dat de overwinning van de Sovjets van enorm internationaal belang was. Deze houding was typisch gezien de Duitse reactie op het nieuws over onze overwinning op Kerenski [2]. Onze radioboodschap vanuit Tsarkoeje Selo werd door de Oostenrijkers onderschept, maar vanuit Hamburg werd het signaal juist gestoord om verspreiding ervan tegen te gaan.

Het Duitse wantrouwen was vanzelfsprekend omdat ze, als elke bezittende klasse, kan glunderen, maar ook reden zag om enigszins beangstigd te zijn. De verantwoordelijkheid om een voorstel te doen tot vredesonderhandelingen en een wapenstilstand lag bij de Sovjetregering. De militair-politieke situatie was niet gunstig om deze politieke stap eerder te zetten. De eenheden van (Generaal) Krasnov lagen vlak buiten Petrograd en het was mogelijk dat andere troepen hem zouden volgen [3]. In Moskou was het gevecht om de macht nog in volle gang. De informatie uit de provincies was onbetrouwbaar, vooral vanwege de zogenaamde ‘neutraliteit’ van de vakbond voor Post en Telegrafie.

In West Europa was de stemming verwachtingsvol. Er was [onder de burgerij] een overduidelijk gebrek aan vertrouwen in de nieuwe Sovjetregering. De arbeidersmassa’s hadden wel vertrouwen in de regering, maar er was de angst dat ze het niet zou volhouden. Maar de Sovjetregering heeft zich als feit geposteerd in beide hoofdsteden van het land, op veel belangrijke plaatsen in de provincies, de overweldigende meerderheid van het leger en heeft grote aantrekkingskracht op de brede boerenmassa’s. Deze feiten zijn onbetwistbaar. Ten aanzien van de sabotage vanuit de bureaucratische toplagen en de intelligentsia heeft de Raad van Volkscommissarissen een uitgesproken mening. De sabotage vanuit de toplagen moet gebroken worden met de hulp van degenen aan de basis, de saboteurs zijn lakeien van de contrarevolutionaire bourgeoisie.

Zelfs de meest bekrompen Europese diplomaten beseffen nu dat het onmogelijk is om binnen een dag of een week de Sovjetmacht te breken. De volledige politieke machteloosheid van de Russische bourgeoisie heeft zich aan hen geopenbaard, ondanks haar sterke economische macht. Ze moeten nu rekening houden met de Sovjetregering als een vaststaand feit en hun houding daarop aanpassen. Die houding wordt empirisch bepaald; in de dagelijkse praktijk. De vertegenwoordigers van de diverse Europese machten zijn gedwongen zich tot ons te richten ten aanzien van allerlei zaken rond het dagelijkse leven, zoals bijvoorbeeld het in- en uitreizen.

REACTIE DER GEALLIEERDEN

De politieke relatie met de Sovjetregering verschilt per oorlogvoerende natie. De meeste vijandigheid komt waarschijnlijk vanuit de Britse regering, waar de burgerlijke top het minste risico loopt, zelfs als ze de oorlog verliezen en het meest hoopte te winnen. De zich voortslepende oorlog was in de ogen van de Britse beleidsmakers helemaal niet zo nadelig en paste goed in hun strategie. Wat Frankrijk betreft, de meerderheid van het kleinburgerlijke democratische regime is ons gunstig gezind, maar is wanhopig. De regering der kleinburgerij is overgeleverd aan de genade van de Beurs.

De kleine Franse winkeliers-pacifisten zijn individueel absoluut niet op de hoogte van de geheime verdragen en de imperialistische doelen waarvoor zij hun bloed moeten vergieten. Frankrijk heeft meer onder de oorlog geleden dan wie ook. Frankrijk voelt dat het uitgerekte karakter van de oorlog haar bedreigt met degeneratie en dood. De strijd van de Franse arbeidersklasse tegen de oorlog groeit met de dag.

Frankrijk antwoordde op de verrijzenis van de Sovjetmacht met een nieuwe regering onder leiding van Clemenceau, die een resultaat was de hoge druk van de omstandigheden en de toename van interne oppositie door de arbeidersklasse. Clemenceau zit op de uiterst vaderlandslievende vleugel van de Radicalen en was de afgelopen drie jaar niet in staat om een regering te vormen. En nu hebben ze er een in elkaar gedraaid, zonder de socialisten en tegen hen gericht,  met horten en stoten, doodsbang voor de ontstane Sovjetregering. Kleinburgerlijk Frankrijk denkt dat wij bondgenoten van Wilhelm zijn en misschien wel tegen Frankrijk ten strijde trekken [4].

Fragmentarische informatie krijgen we uit Italië. Daarin is sprake van enthousiasme onder de Italiaanse arbeidersklasse over de nieuwe Sovjetregering. In Italië is er 9 maanden over getwijfeld wiens kant men in de oorlog ging kiezen, om zo het grootste voordeel te kunnen behalen. In die negen maanden had de Italiaanse arbeidersbeweging uitgebreid de tijd de verraderlijke rol van een coalitie tussen het proletariaat en de burgerij te aanschouwen.  De middenklasse en de boeren zijn gefrustreerd van de oorlog en die frustratie veroorzaakt een gunstige weerklank op de proteststemmen van het proletariaat.

De Verenigde Staten stapten pas na 3 jaar in de oorlog als een resultaat van sober boekhouden door de Amerikaanse Beurs. Amerika kan zich de overwinning van de ene coalitie over de andere niet permitteren; Amerika was geïnteresseerd in het verzwakken van beide coalities om zo de hegemonie van het Amerikaanse kapitaal te versterken. En daarnaast heeft ook de Amerikaanse oorlogsindustrie een aanmerkelijk belang. Tijdens de oorlog is de export van de Verenigde Staten meer dan verdubbeld en heeft een omvang gekregen die groter is dan van welke kapitalistische staat ooit. Bijna alle export gaat naar de geallieerde landen.

Toen in januari [1917] de Duitsers de onbeperkte maritieme oorlog uitriepen, liepen de stations en de kades over van producten van de oorlogsindustrie. Het transport raakte ontregeld en in New York vonden er ongeziene voedselrellen plaats. Het financierkapitaal confronteerde Wilson [5] met een ultimatum om de distributie van de materialen van de oorlogsindustrie te garanderen. Wilson gaf toe aan dit ultimatum, met daar onvermijdelijk op volgend de oorlogsvoorbereidingen en de oorlog zelf. Maar Amerika kan het feit van het bestaan van de Sovjetregering tolereren omdat ze uitermate tevreden is over de uitputtingsslag tussen de Geallieerden en Duitsland. En bovendien heeft Amerika aandelen in kapitaalsinvesteringen in Rusland.

INTERNATIONALE OPROEP

Wat Duitsland betreft leiden de interne economische omstandigheden ertoe dat het de Sovjetregering half-half moet tolereren. Het vredesvoorstel dat Duitsland heeft gedaan was enerzijds het testen van het politieke water, anderzijds erop gericht de verantwoordelijkheid van de voortduring van de oorlog op het vijandelijke kamp af te schuiven.

Alle informatie de we hebben over de indruk die ons decreet over de vrede in Europa heeft gemaakt, toont aan dat onze meest positieve aannames gerechtvaardigd waren. De Duitse arbeidersklasse is zich bewust van wat er nu in Rusland gebeurt, misschien zelfs beter dan dat deze gebeurtenissen worden begrepen in Rusland zelf. De daden van de Russische arbeidersklasse zijn veel revolutionairder dan haar bewustzijn, terwijl het bewustzijn van de Europese arbeidersklasse zich over decennia heeft ontwikkeld. Op basis van een klassenanalyse van de gebeurtenissen in Rusland wordt het proletariaat in het westen zich ervan bewust dat wij niet hebben bereikt, wat we hebben bereikt, dankzij een kleine groep samenzweerders met de hulp van een aantal matrozen en de Rode Garde, zoals de burgerlijke pers eenieder wijs probeert te maken, maar dat er een nieuw tijdperk in de wereldgeschiedenis is begonnen.

De arbeidersklasse heeft hier nu het staatsapparaat in handen en het zal een vredesmachine worden. Op die historische nacht van 25 oktober [7 november] kreeg de slachting de doodsteek. De oorlog, als reusachtige onderneming van verschillende klassen en groeperingen, werd gebroken. De Europese regeringen geven allang niet meer om hun eertijds vastgestelde doelen, maar over het afsluiten van de onderneming met zo min mogelijk schade aan hun suprematie. Geen van beide kanten kan nog denken aan een overwinning en de betrokkenheid van de arbeidersklasse in deze langdurige vete heeft een enorme impact. Het Decreet over Vrede wordt wijd verspreid in Europa. De oorlog kraakt in zijn voegen en het is de taak van de Sovjetregering haar een nekslag toe te dienen met een formeel voorstel om vredesonderhandelingen te beginnen.

DRUK OP HET IMPERIALISME

Ik heb de geheime verdragen in handen. De voormalige hoofden van het Ministerie, Neratov en Tatiesjev, hebben ze vrijwillig aan mij overgedragen, voor zover er hier sprake kan zijn van vrijwilligheid. Het zijn geen verdragen die op perkament zijn vastgelegd, voornamelijk bestaan zij uit diplomatieke correspondentie in telegrammen die zijn versleuteld. In de komende dagen zal ik met de publicatie ervan beginnen. De inhoud is vele malen cynischer dan we dachten en we twijfelen er niet aan, wanneer de Duitse sociaaldemocratie de ijzeren kluizen weet open te breken die haar geheime verdragen verborgen houden, deze zullen aantonen dat het Duitse imperialisme niet minder cynisch en roofzuchtig is als die van de Geallieerden.

Ik heb aan alle ambassadeurs van de geallieerde landen het navolgende document gezonden: “Geachte heren Ambassadeurs, ik heb de eer u te informeren dat het Al Russische Congres van de Sovjet van Arbeiders en Soldaten afgevaardigden, bijeen op 26 oktober, een nieuwe regering voor de Russische Republiek heeft gevormd, namelijk de Raad van Volkscommissarissen. De voorzitter van deze regering is Vladimir Iljitsch Lenin; de leiding over buitenlandse aangelegenheden valt mij toe als Volkscommissaris van Buitenlandse Zaken. In deze vraag ik uw aandacht voor de tekst zoals aangenomen op het Al Russische Congres van de Sovjet van arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, met het voorstel om te komen tot een wapenstilstand en een democratische vrede zonder annexaties en schadeloosstellingen op basis van het zelfbeschikkingsrecht van volkeren; en heb ik het voorrecht u te vragen deze te beschouwen als een formeel voorstel tot een directe algemene wapenstilstand op alle fronten en het onmiddellijk openen van vredesonderhandelingen. De competente regering van de Russische republiek heeft dit voorstel simultaan aan alle oorlogvoerende landen en haar regeringen gedaan. Weest u er van overtuigd, geachte Ambassadeur, dat de Sovjetregering het hoogste respect heeft voor uw bevolking, waarvan wij menen dat zij, net als alle andere volken uitgeput en bloedend door deze ongeëvenaarde slachtpartij, zal smachten naar vrede. Hoogachtend, de Volkscommissaris voor Buitenlandse Zaken; L. Trotski”.

EEN BEVEL AAN EEN TSARISTISCH GENERAAL

De commissaris voor militaire aangelegenheden, kameraad Krylenko, samen met de voorzitter van de raad van volkscommissarissen, kameraad Lenin, zijn onderhandelingen begonnen met de opperbevelhebber [6]. De volgende oproep hebben wij aan de opperbevelhebber gezonden: “Burger Opperbevelhebber. Op de autoriteit van het Al Russische Congres van Sovjets van Arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, heeft de Raad van Volkscommissarissen de macht in handen genomen en heeft de verplichting om aan de oorlogvoerende landen en haar regeringen het voorstel te doen tot een algemene wapenstilstand op alle fronten en het onmiddellijk openen van onderhandelingen met als doel om op democratische basis vrede te sluiten. Nu de Sovjetregering zich heeft gevestigd in alle belangrijke delen van het land, vindt de Raad van Volkscommissarissen het noodzakelijk om urgent een formeel voorstel uit te doen gaan over een algehele wapenstilstand aan alle oorlogvoerende landen en haar regeringen, aan onze bondgenoten en onze vijanden.

“Een berichtgeving van gelijke strekking is verzonden door de Volkscommissaris van Buitenlandse Zaken aan alle geschikte vertegenwoordigers van de Geallieerde landen in Petrograd. Burger opperbevelhebber, van u wordt verwacht, in opdracht van de Raad van Volkscommissarissen, naar besluit van het Al Russisch Congres van de Sovjet van Arbeiders en Soldaten Afgevaardigden, onmiddellijk na ontvangst van dit bericht, contact op te nemen met de militaire autoriteiten van de vijandige legers met een voorstel tot het onmiddellijk staken van militaire activiteiten met als doel het openen van vredesonderhandelingen. Wij dragen u op deze voorbereidende onderhandelingen te voeren en de Raad van Volkscommissarissen beveelt u:

• De Raad voortdurend op de hoogte te houden van de voortgang van uw onderhandelingen met de vertegenwoordigers van de vijandelijke legers;
• Een wapenstilstand alleen te sluiten met de toestemming van de Raad van Volkscommissarissen;

Was getekend, de Voorzitter van de Raad van Volkscommissarissen, V. Oeljanov (Lenin), de Volkscommissaris voor Buitenlandse Zaken, L. Trotski, de Commissaris voor Militaire Aangelegenheden, N. Krylenko, Verzegeld, N. Gorbunov, secretaris.”

 

VOOR EEN ECHTE VREDE

Wij verwachten dat het antwoord van Doechonin de politieke lijn zal volgen van de Sovjetregering. Maar hoe zijn antwoord ook uitvalt, het zal de Sovjets niet doen afwijken van onze weg naar de vrede. De drukpersen in Petrograd publiceren ons decreet voor de Vrede in alle talen, vooral in het Duits. En we verspreiden het in grote aantallen.

Ik heb een document dat bewijst dat Kerenski zich bewust heeft opgesteld als een vertegenwoordiger van het geallieerde imperialisme. Wij stellen de geallieerde regeringen voor het feit, net als de ons vijandige regeringen, dat het Russische volk en het Russische leger de oorlog willen beëindigen, dat we geen imperialistische eisen hebben, dat we alle oude verdragen die ons andermans territorium zouden toestaan, in de vuilnisbak van de geschiedenis gooien, dat we voor een werkelijke vrede staan en dat we een formeel voorstel doen om vredesonderhandelingen te openen en een wapenstilstand te sluiten.

Alle regeringen staan onder druk van hun bevolking en ons beleid is erop gericht die druk te verhogen. Dat is de enige garantie dat we die vrede ook zullen bereiken, een eerzame vrede die Rusland niet zal verpletteren en leidt tot een vreedzaam samen leven met de ons naburige volkeren van Europa.

 

In dit tweede artikel legt Lev Trotski de geheime afspraken bloot tussen het Verenigde Koninkrijk, Frankrijk en het Tsaristische Rusland over de verdeling van het Ottomaanse Rijk [7]

EEN BLIK OP DE GEHEIME VERDRAGEN

Tot dusver is maar een klein gedeelte van de geheime verdragen tussen de kapitalisten gepubliceerd. Naarmate de geheime archieven verder worden uitgeplozen, zal het Ministerie van Buitenlandse Zaken meer kunnen verklaren. Daar wordt het bewijs tegen de imperialistische diplomatie bewaard – die natuurlijk nooit had verwacht dat deze zouden worden gepubliceerd, die nooit had gedacht aan de mogelijkheid van de overwinning van de proletarische revolutie.

Het plan van de veroveringen zoals opgetekend door de Russische bourgeoisie en haar ‘bondgenoten’ zijn in grote lijnen vastgelegd. Het VK en Frankrijk drongen op hun recht aan om ‘vrijelijk’, oftewel; zoals zij het zelf beliefden, de westelijke grenzen van Oostenrijk en Duitsland te bepalen en, in ruil voor deze veroveringen, kreeg Rusland dan hetzelfde recht om de oostelijke grenzen met Oostenrijk en Duitsland  te bepalen zoals zij dat zelf wilde. “Als jij mijn rug krabt, krab ik de jouwe”, is het eerste principe (of wet) in de politiek van imperialistische diefstal.

Het project blijft niet beperkt tot de annexaties in Europa. ‘Rusland’, oftwel Sazonov en Tsjeretsjenko zoals algemeen bekend is, drongen aan op de annexatie van Constantinopel (het huidige Istanbul)[8]. Maar uit de verdragen wordt duidelijk dat het niet alleen Constantinopel, maar geheel Europees Turkije zou moeten toevallen aan de Russische bourgeoisie. De verdragen over de Balkan moeten nog worden gepubliceerd, maar uit het “Afschrift” dat vandaag werd gedrukt over de Russische-Roemeense relatie, is het beleid tot afpersing van de Roemeense regering duidelijk zichtbaar, waarbij territorium van de puur Slavische bevolking wordt toegeëigend, samen met de politiek van misleiding door Rusland om daarna op een ‘geschikt moment’, het verdrag met Roemenië te verbreken.

Maar een nog groter plan betreft de veroveringen van Aziatisch Turkije. Voor een belangrijk deel is de gehele huidige oorlog bedoeld om het “Turkse Erfgoed” af te breken, gevolgd door de ‘herverdeling’ van Turks land onder de Banken, de Industriëlen en Handelaren van de sterkste kapitalistische machten. Volgens de overeenkomst die vandaag door ons is gepubliceerd, zou Turkije gedwongen zijn zich stuk voor stuk op te delen tussen alle ‘bondgenoten’.

Alleen een klein deel, een ‘staartje’, zou voor Turkije overblijven  een klein stukje land, aan alle kanten omringd door de gelukkige eigenaren, ten koste van haar. Italië en Griekenland krijgen relatief weinig. Frankrijk krijgt een vette kluif in de vorm van de Syrische kust en land in het Noorden van de Mediterrane kust. De regio die aan Frankrijk wordt toebedeeld grenst aan het Russische, die een deel van de Zwarte Zeekust omvat en het land dat daarvandaan ten zuiden ligt.

Het Russische en Franse deel grenst dan aan de oostkant weer met het Britse, dat wordt doorgetrokken als een strook die loopt van de Perzische Golf, inclusief het gehele Messopotamië en Bagdad. Naast deze drie grote stukken van de Turkse taart die de ‘machten’ openlijk in handen hebben, voorziet de overeenkomst in de vorming van een ‘onafhankelijke’ Arabische Federatie, die echter onderworpen zal zijn aan “invloedzones”, die nog moeten worden toegewezen.

Een ‘invloedzone’ is een diplomatieke term die in alledaagse bewoordingen overheerst gebied betekent. Natuurlijk zal het in de praktijk alleen ‘onafhankelijk’ zijn van de invloed van de Arabieren zelf, overheerst door en afhankelijk van het internationale kapitaal. Aansluitend op de overeenkomst tot het opdelen van Turkije tussen ‘Rusland’ en het ‘Verenigd Koninkrijk’, is er ook een overeenkomst gesloten over het verdelen van Perzië (Iran) dat uiteindelijk elke schijn van onafhankelijkheid aan de Perzische bevolking ontzegt.

Het is onmogelijk dat de Russische bevolking op zoek is naar de plundering van andere landen of geweld tegen hen wil gebruiken. De boerenbevolking, die 90% uitmaakt van ons leger, heeft geen behoefte aan Turkse of Perzische landerijen. Het land waar onze boeren hun ogen op hebben gericht, is dat van onze eigen grootgrondbezitters en daar hoeven ze niet ver voor te reizen.

De slogan ‘vrede zonder annexaties of schadeloosstellingen’ wordt oprecht ontvangen door de arbeiders en de boeren en oprecht ontvangen door de regering van de arbeiders en de boeren. Maar deze slogan was volledig onaanvaardbaar voor de Russische burgerij. Miljoekov en Tseretsjenko waren net zo slecht als Sazonov in het voortzetten van de misdadige oorlog en de geheime verdragen, die met de bloedige hand van de laatste frauduleuze Romanov zijn getekend in de naam van Rusland.

[divider]

Verklarende noten:

1] Geschreven op 8 (21) november 1917 als ‘Verslag aan het Centraal uitvoerend Comité van het werk van de Volkscommissaris van Buitenlandse zaken’. Gepubliceerd in de Protocollen van het Centraal Uitvoerend Comité 1917 (protocol nr.8). Voor het eerst vertaald door Pete Dickinson in het Engels en Peter den Haan in het Nederlands in Socialism Today, nr.213, november 2017.

2] Alexander Kerenski was een sociaal revolutionair en leider van de Voorlopige Regeringen tussen Juli en oktober 1917.

3] Generaal Krasnov was een Kozakken officier in het Tsaristische leger. Direct na de Oktoberrevolutie nam hij de wapens op tegen de nieuwe Sovjetregering.

4] Wilhelm is een verwijzing naar de Duitse keizer.

5] Woodrow Wilson (democraat) was president van de Verenigde Staten van 1913 tot en met 1921.

6] Generaal Doechonin was de facto opperbevelhebber van het Russische leger. Hij weigerde het decreet voor de vrede uit te voeren en werd, ondanks pogingen van Nikolai Krylenko, de commissaris voor militaire aangelegenheden om zijn leven te redden, gedood door pro-Bolsjewistische soldaten in december 1917.

7] Gepubliceerd in de Pravda, nr 187 op 12 (25) november 1917.

8] Sergei Sazonov was Minister voor het Buitenland onder de Tsaar. Michael Tsjerestjenko, een rijke zakenman,  was Minister van Buitenlandse zaken in de coalitieregeringen in 1917.

9] Pavel Miljoekov was Minister van buitenlandse zaken in de eerste voorlopige regering en leider van de Cadetten Partij, de Constitutionele Democraten; de belangrijkste kapitalistische patij in Tsaristisch Rusland. Romanov verwijst naar Tsaar Nicolaas de Tweede, door de Februari-revolutie uit de macht ontheven.

De gevestigde media draaien overuren om de Oktoberrevolutie van 1917 in een kwalijk daglicht te stellen. Het is opmerkelijk dat er 100 jaar later nog zoveel energie wordt gestoken in het beschimpen en/of minimaliseren van de Oktoberrevolutie. Een nieuw ‘hoogtepunt’ hiervan was afgelopen weekend te lezen in de Nederlandse krant ‘De Telegraaf.’ De titel zet de toon: ‘Een bloedrood experiment.’

Reactie door Geert Cool

Het artikel stelt dat de ‘putsch’ van Lenin niet alleen verantwoordelijk was voor miljoenen doden in Rusland, maar ook voor de Koude Oorlog en eigenlijk voor zowat alles wat fout liep tussen 1917 en de val van het Oostblok (wie verantwoordelijk is voor de horror die nadien volgde, wordt niet aangegeven in het artikel). Verder wordt beweerd dat het stalinisme niets anders dan de logische verderzetting van het beleid van Lenin was. Het zijn vaak voorkomende clichés die nog wat aangedikt worden om er zeker van te zijn dat de lezer geen greintje sympathie zou hebben voor die revolutionaire Bolsjewieken.

De krant pakt uit met een ‘citaat’ van Lenin: “We moeten meer professoren neerschieten.” Welke lezer kan daar nu begrip voor opbrengen? Het wekt de indruk dat Lenin zich tegen intellectuelen en het onderwijs op zich afzette. De krant vergeet uiteraard te vermelden dat Rusland in 1918 het onderwijs verplicht en gratis maakte waardoor veel kinderen voor het eerst toegang hadden tot onderwijs. Het aantal scholen nam met 50% toe en de middelen voor onderwijs vervijftienvoudigden. Daar horen we ‘De Telegraaf’ niet over. Er zouden maar eens een paar lezers moeten denken: dat zou vandaag ook niet slecht zijn als oplossing voor het chronische gebrek aan middelen voor onderwijs… Neen, daarover wordt gezwegen om ruimte te laten voor een ‘citaat’ waarvan uiteraard geen bronvermelding wordt gegeven. Komt het uit een van de werken van Orlando Figes die niet bekend staat als iemand die nauwkeurig aan bronvermelding doet? (Maar daarentegen wel bijzonder ijverig lovende recensies van zijn eigen werk op anonieme wijze publiceert…)

Maar over naar de centrale argumentatie van ‘De Telegraaf.’ Eerste punt daarin is dat de Oktoberrevolutie een staatsgreep en geen revolutie was. Meer nog: het was een putsch door Lenin. Daarbij stellen zich enkele problemen: een staatsgreep is een optreden door een kleine minderheid van de bevolking. De Bolsjewieken genoten massale steun van de bevolking in Petrograd. De Voorlopige Regering was zo zwak dat er geen troepen gevonden werden om het regime te verdedigen. De inname van het Winterpaleis was een bewuste politieke daad van de massa’s in Petrograd. Hoe kan dit een putsch genoemd worden? Een staatsgreep ziet er anders uit. In Rusland was er overigens een voorbeeld van een poging tot staatsgreep onder leiding van de reactionaire generaal Kornilov. Die staatsgreep mislukte wegens het breed gedragen verzet van de bevolking en de soldaten hiertegen. Het misschien slechts een detail maar in ‘De Telegraaf’ wordt net als in vele andere burgerlijke media gesproken over een staatsgreep door Lenin terwijl algemeen bekend is dat Lenin pas op 25 oktober – de dag van de revolutie – terug naar Petrograd keerde. Lenin had in de dagen en weken voor 25 oktober herhaaldelijk aangedrongen om sneller werk te maken van de revolutie. “De crisis is rijp,” schreef hij naar al wie hij kon bereiken. Maar vanuit Finland was het voor Lenin onmogelijk om op directe wijze bij de voorbereiding van de revolutie betrokken te zijn.

Het artikel van ‘De Telegraaf’ doet vervolgens aan historische waarzeggerij, een weinig wetenschappelijke discipline die dient om te bewijzen wat men ook maar wil. Er wordt beweerd dat er zonder de Oktoberrevolutie geen sprake zou geweest zijn van opstanden en revoluties in Afrika, Cuba, Vietnam, … Zelfs de Nederlandse politieke verhoudingen zouden er anders uitgezien hebben. Natuurlijk was er een grote internationale impact van de Oktoberrevolutie. Maar dit neemt niet weg dat de onderliggende maatschappelijke verhoudingen die aanleiding gaven tot revolutionaire bewegingen in onder meer Duitsland (1918) of Cuba (1959) het resultaat waren van het kapitalistische bewind daar. De roep naar socialisme weerklonk ook in de Belgische en Nederlandse arbeidersbeweging. De Oktoberrevolutie versterkte die roep, maar de materiële basis ervan ligt bij de klassenverhoudingen en de uitbuiting in eigen land. De afgelopen jaren waren er revolutionaire bewegingen in onder meer Tunesië en Egypte, in de VS werd socialisme opnieuw populair. Schrijft de auteur van het artikel in ‘De Telegraaf’ ook die ontwikkelingen toe aan de ‘putsch van Lenin’ in 1917?

Het stalinisme wordt in het artikel voorgesteld als de verderzetting van het repressieve beleid van Lenin. “Iedereen die niet openlijk voor de revolutie was, werd bestempeld als een vijand en was vogelvrij,” aldus De Telegraaf. “Na Lenins dood in 1924 werd de repressie met verve door Stalin voortgezet.” Ook dit wordt vaak herhaald: Stalin zette enkel verder wat door Lenin opgestart was. Dit gaat natuurlijk helemaal voorbij aan de materiële omstandigheden en ontwikkelingen tussen 1917 en 1924. Lenin en de Bolsjewieken gingen uit van een wereldwijde golf van revolutie die niet beperkt zou blijven tot één achtergebleven land als Rusland. Ze beseften dat een ketting het eerst breekt in zijn zwakste schakel en dat een overwinning in Rusland een inspiratiebron zou zijn voor de arbeidersbeweging in andere landen.

Na 1917 was er effectief een revolutionaire golf doorheen Europa. Het mislukken van onder meer de Duitse Revolutie maakte echter dat Rusland geïsoleerd bleef. Daar kwam een burgeroorlog bovenop: een poging tot militaire omverwerping van het regime. Dit ging gepaard met de invasie door tal van buitenlandse legers die de Oktoberrevolutie op bloedige wijze de kop wilden indrukken (vreemd genoeg lijkt de auteur de slachtoffers van deze militaire invasie eenzijdig aan de Bolsjewieken toe te schrijven). Ook via en vanuit België werden wapens en militaire know-how naar de Witte Legers gestuurd. Ondanks hun zwakke militaire positie hielden de Bolsjewieken stand. De reden hiervoor? De brede steun die ze genoten onder de bevolking. Maar de burgeroorlog eiste wel een tol: zowel op menselijk als materieel vlak waren er grote inspanningen geleverd. Het maakte dat Rusland in puin lag en van daaruit moest proberen een nieuwe samenleving op te bouwen.

De tekorten en het isolement van Rusland creëerden ruimte voor een laag van bureaucraten om de macht naar zich toe te trekken. De oorspronkelijke brede betrokkenheid werd vervangen door bureaucratische beslissingen van bovenaf. De planning van de economie gebeurde niet door de meerderheid van de bevolking, maar door een toplaag van bureaucraten die uiteraard eerst zelf langs elke kassa passeerde. Is deze stalinistische ontaarding aan Lenin en de Bolsjewieken toe te schrijven? Is dit wat zij voor ogen hadden? Natuurlijk niet. De oude generatie van Bolsjewieken is vakkundig uitgeschakeld door Stalin. Moest Lenin eind jaren 1920 nog geleefd hebben, dan had hij wellicht ook dit lot ondergaan merkte zijn vrouw Kroepskaja op. Trotski werd verjaagd en in 1940 vermoord door een stalinistische agent. Zoals het dossier van maandblad ‘De Linkse Socialist’ in oktober stelde: “Stalin is niet de leerling van Lenin, maar zijn doodgraver.”

Het artikel van ‘De Telegraaf’ is slechts één van de vele waarin alles eraan gedaan wordt om de Oktoberrevolutie in een slecht daglicht te plaatsen. De belangrijkste reden hiervoor moet niet in het verleden maar in het heden gezocht worden: de angst voor massabewegingen vandaag. Massaal protest kan leiden tot revolutie als er geen andere uitweg meer gezien wordt. Een voorbeeld van een revolutie die de macht uit de handen van de elite haalde om gewone werkenden, boeren en soldaten de controle over hun eigen leven te geven, is gevaarlijk voor het kapitalisme. Terwijl een kleine toplaag in alle luxe en corruptie leeft (denk aan de ‘Paradise Papers’), heeft de overgrote meerderheid van de bevolking moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. “De hemel van de rijken is gemaakt door de hel van de armen,” zei Victor Hugo. De armen zijn echter met veel meer: als zij hun collectieve kracht omzetten in massaal protest en revolutie om tot maatschappijverandering te komen, dan is de elite machteloos. Die les uit 1917 geldt ook in 2017. De strijd voor een nieuwe samenleving gaat door: een samenleving zonder de oorlogen, hongersnoden, neokoloniale plunderingen, door de mens aangestuurde klimaatverandering, armoede en werkloosheid die allemaal eigen zijn aan het kapitalisme.

Honderd jaar nadat de Russische Revolutie de wereld schokte, zal elke socialist, anti-kapitalist en activist veel halen uit de analyses van de fenomenale gebeurtenissen destijds. Een nieuw Engelstalig boek, ‘October’ van China Miéville, brengt de juiste feiten ter verdediging van de revolutie. Tegelijk neemt het boek een twijfelende positie in over vaak voorkomende laster tegen Lenin en de Bolsjewieken.

Recensie door Per-Ake Westerlund

Het boek van China Miéville brengt het verhaal van 1917 van februari tot oktober. Het wordt voorgesteld als een soort lichtere versie van Trotski’s klassieker ‘Geschiedenis van de Russische Revolutie.’ De feiten zijn doorgaans goed uitgekozen en de beschrijving wordt aangepast voor de hedendaagse lezer, onder meer wat antiracisme en vrouwenrechten betreft.

Hij benadrukt het racisme en het antisemitisme van de tsaar, maar ook van de Witte contrarevolutionaire krachten vanaf 1918. In de revolutie van 1905 zette de tsaar proto-fascistische groepen op: de Zwarte Honderd. Daartegenover was de “socialistische beweging steeds multi-etnisch met een disproportioneel aandeel van minderheidsgroepen en naties.” Miéville beschrijft bijvoorbeeld de eerste Al-Russische Moslimconferentie van april 1917. De conferentie ging akkoord over tien principes, waaronder het vrouwenstemrecht, gelijkheid van de seksen en “het niet-verplichte karakter van de hoofddoek.”

De beschrijving van Lenin’s strijd om de Bolsjewieken weg te krijgen van de verzoeningsgezinde positie na februari 1917 legt nadruk op de rol van Alexandra Kollontai. Zij bracht de ‘Brieven van verre’ van Lenin in maart naar Rusland. Ze ging ook resoluut in tegen elke aarzeling rond de eis van vrouwenstemrecht en speelde een leidinggevende rol in de betoging van 40.000 vrouwen in dezelfde maand.

Maar Miéville is duidelijk beïnvloed door de positie van de historicus Lars Lih over Lenin. Het conflict tussen Lenin en de Bolsjewistische leiding in Rusland tijdens maart en april wordt geminimaliseerd. Miéville neemt eigenlijk twee standpunten in. Hij zegt dat Lenin’s ‘Brieven van verre’ de redactie van Pravda “schokten”, maar later stelt Miéville dat het conflict een “mythe” was. Miéville wijst naar Trotski “en anderen” als verantwoordelijken voor de creatie van deze zogenaamde mythe. Er zijn nochtans heel wat feitelijke verslagen van Lenin’s strijd tegen de Bolsjewistische leiding bij zijn terugkeer in april. Het standpunt van Lenin bestond uit het benadrukken van de noodzaak om met de arbeidersklasse de macht te nemen, terwijl andere Bolsjewistische leiders een verzoeningsgezind standpunt innamen tegenover de Voorlopige Regering.

Miéville gaat in op de brede proletarische steun voor de Bolsjewieken. Na de Februarirevolutie “trokken de Mensjewieken recht naar de machtskringen, de Bolsjewieken gingen naar de arbeidersdistricten.” In mei hadden de Bolsjewieken amper tien afgevaardigden op de 1.200 aanwezigen tijdens het eerste Boerencongres. Maar ze hadden wel twee derden van de arbeiders op de conferentie van fabriekscomités. Die conferentie was de eerste grote arbeidersvergadering die steun uitsprak aan de slogan van de Bolsjewieken voor “alle macht aan de sovjets.”

De ervaringen van de massa’s onder de Voorlopige Regering – op vlak van oorlog, grond, nationale kwestie, armoede, … – en de acties van de Bolsjewieken maakten het voor de Bolsjewieken mogelijk om uiteindelijk massale steun te bekomen onder de boeren en soldaten die vooral vanop het platteland kwamen. Miéville haalt de Mensjewiek Soechanov aan, na de mislukte poging tot militaire staatsgreep door Kornilov eind augustus: “De massa’s waren georganiseerd door de Bolsjewieken.” En hij vervolgt: “Met de Bolsjewieken beschikte het comité over de volledige kracht van de georganiseerde werkers en soldaten.”

Juli en de periode na oktober

Het boek van Miéville zal ongetwijfeld een goed effect hebben op nieuwe jonge lezers. De zwakte zit vooral in de beschrijving van wat er gebeurde nadat de arbeidersklasse in oktober de macht greep onder leiding van de Bolsjewieken. Voorheen reeds, in zijn beschrijving van de Julidagen, distantieert Miéville zich van de acties van de Bolsjewieken. In juli voelden veel arbeiders en soldaten in Petrograd zich sterk genoeg om de macht te grijpen. Het standpunt van de Bolsjewieken was dat het prematuur was om de macht te nemen omdat er nog niet genoeg steun was in de rest van het land en ander de soldaten. De Bolsjewieken kwamen tussen, eerst om een gewapende betoging te stoppen en toen dit mislukte om de betoging te beperken en de krachten van de arbeidersklasse te bewaren voor de toekomstige meer gunstige strijd.

Maar Miéville lijkt daarentegen vooral de acties te loven en stelt dat er geen beslissingen mochten genomen worden om de betoging te stoppen: “alsof er een beslissing kon genomen worden door de partij.” Het was natuurlijk geen gemakkelijke situatie voor een revolutionaire partij. De correctheid van het standpunt van de Bolsjewieken kan opgemerkt worden door Juli met Oktober te vergelijken. In Oktober was het niet nodig om de gewapende massa’s op straat te mobiliseren. De Bolsjewieken hadden de overweldigende steun onder de massa’s en de contrarevolutie stond op instorten. De kwalitatieve sprong van de machtsovername werd een bijna technische aangelegenheid waarbij bijna volledig vreedzaam de controle over de belangrijkste instellingen werd overgenomen. Juli daarentegen werd gevolgd door massale repressie. Het standpunt van Miéville over Juli wijst op een gebrek aan begrip van de nood aan een georganiseerde revolutionaire partij met leden die zich bewust zijn van de taken die voor hen liggen. Dat is de sleutelrol van een subjectieve factor in het benutten van een revolutionaire situatie.

Wat de periode na Oktober betreft, lijkt Miéville een deterministische visie te hebben op het lot van Rusland. Hij schrijft over het Sovjet-congres waar beslist werd om de macht te grijpen en concludeert: “Maar de oorlog is nog niet beëindigd, en de orde die zal opgebouwd worden is allesbehalve socialistisch. In de plaats daarvan zal de revolutie in de volgende maanden en jaren vechten, onder vuur liggen, geïsoleerd en gebroken zijn. We weten waartoe dit zou leiden: zuiveringen, goelags, honger, massamoord.”

Het klopt dat Rusland na Oktober 1917 geen socialistische samenleving was, Lenin benadrukte dit meermaals. Maar het klopt ook dat de machtsovername door de Russische arbeidersklasse het begin van een reeks revoluties inluidde. De Bolsjewieken onder Lenin en Trotski hadden steeds aandacht voor de internationale socialistische revolutie. Overwinningen in andere landen, in het bijzonder het geïndustrialiseerde Duitsland, zouden alles veranderd hebben. De lezers van Miéville zullen begrijpen dat de Russische Revolutie geïsoleerd stond, maar niet hoe dit kwam. De belangrijkste les van 1917 en de daaropvolgende revoluties is de absolute noodzaak van een revolutionaire partij met de nodige ervaring en inplanting, programma en acties. De Bolsjewistische geschiedenis van partij-opbouw doorheen strijd en debatten ontbrak in Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Finland en andere delen van Europa doorheen de revolutionaire bewegingen in de jaren na 1917.

Grondwetgevende Vergadering

Miéville probeert daarentegen de oorsprong van het stalinisme te zoeken bij beslissingen van de Bolsjewieken. Dit blijkt uit zijn opmerkingen over de Grondwetgevende Vergadering: “Het wordt onderdrukt. Het zou snel erger worden.” Hij schrijft later over de noodzaak om de “fouten en misdaden” van het nieuwe Bolsjewistische regime te erkennen.

De beslissing om de Grondwetgevende Vergadering te ontbinden, had niets te maken met het afblokken van een vorm van ‘democratie.’ Het was om een nieuwe ‘dubbelmacht’ te vermijden in een situatie waarin de arbeidersklasse de macht al genomen had doorheen de sovjets (massale raden van werkenden, boeren en soldaten).

De verkiezingen voor de Grondwetgevende Raad waren een soort van opiniepeiling waarin de Bolsjewieken 9 miljoen stemmen wonnen met meerderheden in Petrograd en Moskou. De Mensjewieken moesten het met 688.000 stemmen doen, terwijl de burgerlijke Kadettenpartij er 1,8 miljoen haalde. De Sociaal-Revolutionairen (SR) werden de grootste partij met 16,5 miljoen stemmen. Hun kandidaten waren vooral rechtse SR-figuren die geselecteerd waren voor de linkse SR een meerderheid in de partij vormden. De ontbinding van de Raad was een rustige gebeurtenis waartegen amper gereageerd of geprotesteerd werd.

De onderdrukking van de opstand in Kronstadt in 1921 was geen groot discussiepunt op dat ogenblik. Het werd in de jaren 1930 opgerakeld door anarchisten die hiermee wilden ingaan tegen de kritiek van Trotski op de anarchistische leiders in de Spaanse Revolutie. Onder extreem moeilijke omstandigheden voor de jonge arbeidersstaat en op het hoogtepunt van de burgeroorlog tegen de witte legers en de buitenlandse invasie, kon Kronstadt in 1921 een speerpunt van de contrarevolutie worden.

Miéville begrijpt niet dat de overwinning van de politieke contrarevolutie van Stalin en de opkomende staatsbureaucratie enkel mogelijk was doorheen een langdurige burgeroorlog. Zijn beschrijving van de cruciale debatten is wat kunstmatig en zelfs bijna neutraal: “Tussen 1924 en 1928 werd de sfeer in Rusland steeds giftiger, de strijd in de partij wordt steeds meer bitter, de wisselende kampen en klieken worden gevaarlijker.”

Het belang van die debatten had niet zozeer betrekking op de ‘sfeer’ maar op hun inhoud: nationalisme versus internationalisme, Bolsjewisme versus Mensjewisme, bureaucratie versus arbeidersdemocratie. De echte Bolsjewieken, zoals vertegenwoordigd door Lenin in zijn laatste jaren en Trotski met de Linkse Oppositie, voerden een moedige strijd tegen de ontaarding van Sovjet-Rusland tot een stalinistische dictatuur.