Tag: 1917

Nadat de Voorlopige Regering uiteen was gevallen op 26 augustus – de Kadetten stapten eruit om de weg vrij te maken voor Kornilow, de Mensjewiki om Kerenski alle ruimte te geven – was de volgende regeringscrisis een feit. Na het neerslaan van de Kornilov-opstand, met dank aan het Militaire Revolutie Comité, de Bolsjewistische fabriekscomités en regeringsgezinde Sowjets, was de Voorlopige Regering een lege huls geworden.

Om deze leemte te vullen stelde Kerenski een directorium in, bestaande uit 5 leden. Uiteraard zichzelf; Teresjtsjenko als Minister van Buitenlandse Zaken; de districtscommandant van Moskou Wersjowski, die hiertoe snel tot generaal werd bevorderd; admiraal Werdereweski, die snel uit de gevangenis werd ontslagen werd, waar hij vanwege medeplichtigheid aan de opstand in was gezet en de mensjewiek Nikitin, die vanwege gebrek aan draagvlag al snel uit de partij werd geroyeerd.

 Onder druk van met name de Petrogradse en Kroonstadse sowjets werden Trotski en een aantal vooraanstaande Boljewistische leiders op 4 september en de dagen erna op borgtocht vrijgelaten.[1] Om de toegenomen autoriteit van de Sowjets te pareren en de toenemende invloed van de Bolsjewiki de pas af te snijden, stelde het directoraat een Democratische Vergadering in, die plaats vond van 14 tot 21 september (oude jaartelling) in Petrograd.

Op 18 september las Trotski deze door hem opgestelde verklaring namens de Bolsjewistische fractie voor op de vergadering en hij werd op 20 september 1917gepubliceerd in Rabotsjii Poet nr 15 (Weg der Arbeiders)en verscheen daarna ook in Izvestia (Nieuws), het officiële orgaan van de Sowjet van Petrograd. In het Engels voor het eerst verschenen in Socialism Today no. 211 in een vertaling van Pete Dickinson. Voor het eerst in het Nederlands vertaald door Peter den Haan.

De revolutie is op een bijzonder kritiek moment terecht gekomen. Ofwel komt er een nieuwe opleving, of er zal een catastrofale ineenstorting volgen. Door de oorlog is het volk uitgeput en het wordt niet minder geplaagd en afgemat door de besluiteloosheid en weifelingen in het beleid van de regerende politieke partijen.

Nu, zes maanden na de omverwerping van het Tsarisme, wordt wederom aan de drijvende krachten achter de revolutie het vraagstuk rond de macht in al haar omvang gesteld. Dit volgt op een reeks van pogingen om een revolutionaire macht op te bouwen rond een coalitie van de democratie, gebaseerd op de bezittende klasse en het jammerlijke gestuntel van het “Litsjnie-regime” [2] die rechtstreeks hebben geleid tot de Kornilov-rebellie.

Elke nieuwe regeringscombinatie begon met een proclamatie of programma van staatsmaatregelen en toonde na een paar weken al haar volkomen machteloosheid om ook maar een stap voorwaarts te zetten. Na de ene deal na de andere met de tsenzoviks [3] kwam de overduidelijke rotheid van de coalitie naar buiten, hetgeen opwinding, bezorgdheid en woede veroorzaakte in de hoofden van alle arbeidende en onderdrukte lagen van de bevolking in het land. Niet alleen onder arbeiders, niet alleen onder de soldaten die al 3 jaar lijden in de loopgraven, maar ook onder de boeren uit zelfs de meest afgelopen dorpen, is het inmiddels duidelijk geworden dat de problemen van het land niet kunnen worden opgelost door een overeenkomst te sluiten met de Lvov’s en de Rodsjanko’s [4].

Een verlamde coalitie

We kunnen de democratisering van het leger niet overlaten aan de generaals van het oude regime, Kornilow en Alexeev, die de horigheid nog propageren. Het is onmogelijk controle over de Industrie uit te oefenen met ministers die bedrijven bezitten, of financiële hervormingen door te voeren met bankiers of militaire plunderaars, of hun handlangers; de Konovalovs, Paltsjinkies, Tretjakovs of Boerisjkins. En, als laatste, in een tijdperk van grootste schermutselingen in het centrum en op het platteland, is het onmogelijk om ook maar een serieuze maatregel tot regulering van de industrie, of van het juridisch systeem of van het onderwijs etcetera door te voeren op basis van het oude bureaucratische apparaat en systeem met haar geest van mensonvriendelijkheid en hardnekkige bureaucratie.

Ondanks de beste pogingen van de autoriteiten om de Sovjets terug te dringen en uit te putten, ondanks het kamikaze beleid van de officiële terughoudende leiding, werd de onoverwinnelijkheid van de sowjets aangetoond door de revolutionaire macht en initiatief van de gewone bevolking in de periode van de onderdrukking van de rebellie door Kornilov. De Voorlopige Regering heeft zichzelf voor eeuwig besmeurd, zowel voor het volkstribunaal als voor het oog van de wereld, door haar directe verantwoordelijkheid voor de machtsgreep van Kornilov aan de ene kant. En aan de andere kant door haar bereidheid om Kornilov alle vruchten van de revolutie in handen te geven. En na deze nieuwe ervaring, die voor altijd in het geheugen van de arbeiders, soldaten en boeren zal staan gegrift, is de leuze die door onze partij al direct in het begin van de revolutie naar voren werd gebracht – “Alle macht aan de Sovjets” – in de hoofdstad en op het platteland, nu de stem geworden van het gehele revolutionaire land.

Alleen zo’n macht kan, met een minimum aan ongeregeldheden, de mobilisatie van de gehele economie verzekeren. De macht zal direct gebaseerd zijn op de arbeidersklasse en de arme boeren, een macht die alle materiële welvaart van het land en haar economische mogelijkheden kan bundelen. Zonder haar maatregelen te beperken tot alleen het eigen belang van de eigen groep. Door het mobiliseren van alle wetenschappelijk geschoolde en technisch waardevolle krachten voor sociaaleconomische doeleinden; onmiddellijk het maximaal bereikbare geplande karakter te realiseren in de ineenstortende economie; de boeren en plattelandsarbeiders helpend om zo effectief mogelijk de landbouwproductie te organiseren; winsten te beperken, lonen vast te stellen en, in relatie tot de regulering van de productie, het verzekeren van een goede arbeidsdiscipline via arbeiderszelfbestuur en de gecentraliseerde controle over de industrie.

Sovjetdemocratie

De contrarevolutionaire partij, de Kadetten, is boven alles bang voor een overdracht van de macht aan de sovjets en is continue de minder bewuste elementen van de democratie aan het intimideren met het spookbeeld van een gewapende opstand van de Bolsjewieken. Daarom vinden wij het noodzakelijk om hier nog maar eens luid en duidelijk en ten overstaan van het gehele land te stellen dat in het gevecht om de macht voor ons programma, onze partij nooit en te nimmer van plan was of is, de macht te nemen tegen de georganiseerde wil in van de meerderheid van de arbeidende massa’s van het land. De overdracht van alle macht aan de sovjets zal de klassenstrijd niet afschaffen, net zo min als de onderlinge partijstrijd in het democratische kamp.

Onder omstandigheden van volledige en ongehinderde vrijheid van meningsuiting en door de doorlopende vernieuwing van de sovjets van onderaf, zal het gevecht over invloed en macht lopen binnen het raamwerk van de sovjetorganisaties. Maar het laten voortduren van de huidige beleid van geweld en onderdrukking tegen de arbeidersklasse en de revolutionaire elementen in het leger en onder de boeren om zo een verdere ontwikkeling van de revolutie tegen te houden zal, tamelijk onafhankelijk van de wil van een revolutionaire organisatie, onvermijdelijk tot een enorme botsing leiden. Een botsing die zijn weerga niet kent in de geschiedenis.

In de huidige omstandigheden is de coalitiemacht onvermijdelijk de macht van geweld en onderdrukking van de top tegen hen van de bodem. Nadat alles wat is gezegd en gedaan, kunnen alleen diegenen die er op uit zijn om tegen elke prijs een burgeroorlog te ontketenen, om daarna de verantwoordelijkheid hiervoor in de  schoenen van de werkende bevolking en onze partij te schuiven, gebruik maken van een dusdanige ervaring om nu toch weer een nieuwe alliantie voor te stellen tussen de democratie en de contrarevolutionaire bourgeoisie.

De Sovjet-macht staat voor vrede

De bevolking smacht naar de vrede. De coalitiemacht betekent een voortzetting van de imperialistische oorlog. Tot op heden heeft de Voorlopige Regering constant haar oren laten hangen naar de eisen van de geallieerde imperialisten, de dodelijke vijanden van de Russische revolutionaire democratie. Het desastreuze offensief van 18 juni, waartegen onze partij aanhoudend voor heeft gewaarschuwd, de Kornilov-methodes om het leger weer in het gareel te dwingen – welke werden uitgevoerd in actieve samenwerking met de verzoeningsgezinde ministers – dit alles werd direct of indirect opgedragen door de geallieerde imperialisten. Langs deze weg heeft de Russische revolutie al veel van haar morele autoriteit verspild, zonder haar materiële macht ook maar iets te versterken.

Het wordt steeds duidelijker dat de geallieerde imperialisten, terwijl ze de innerlijke kracht van de Russische revolutie verzwakken, er niet voor terug zullen deinzen om een vrede te sluiten die ten koste zal gaan van de Russische bevolking. Tegelijkertijd zal een halfhartige voortzetting van de oorlog, zonder het vertrouwen van het volk in de doelstellingen van die oorlog en in de leiders van de Voorlopige Regering, een belangrijke troef zijn in de handen van de contrarevolutie, die haar spel speelt met het oog op een afzonderlijke vrede met het roofzuchtige Duitse imperialisme.

Het vestigen van de sovjetmacht zal in de eerste plaats een direct, openlijk en definitief voorstel aan alle volkeren inhouden tot een onmiddellijke, eerbare, rechtvaardige en democratische vrede. Een revolutionair leger zou in staat zijn de onvermijdelijkheid van oorlog toe te geven als zo’n vrede zou worden afgewezen. Maar alles wijst er op dat zo’n voorstel van de revolutionaire macht zo een enorme weerklank zou vinden onder de uitgeputte werkende massa’s van alle oorlogvoerende landen, dat de voortzetting van de oorlog onmogelijk is. Sovjetmacht betekent vrede.

Genoeg draaikonterij!

Genoeg getwijfeld! Genoeg zwakke lafheid! Je kunt niet ongestoord de boerenbevolking uitputten en afmatten door ze zes maanden lang land en vrijheid te beloven en dan, vooruitlopend op de Grondwettelijke Vergadering, weigeren onmiddellijk het grootgrondbezit af te schaffen zonder compensatie en een snelle overdracht van de controle hierover aan de plaatselijke boerencomités. Het is genoeg geweest met deze draaikonterij! We hebben genoeg van de van het zwakke beleid van de leiders van de SR-en en Mensjewieken tot op heden [5]. Genoeg met de vertragingstactieken. Genoeg van holle woorden! De tijd is gekomen om een besluit te nemen.

De volgende maatregelen, die zijn opgesteld door veel invloedrijke revolutionaire organisaties, aangevoerd door de Petrogradse en Moskouse Sovjets van arbeiders en soldatenafgevaardigden, zouden moeten worden aangenomen als basis voor het werk van de revolutionaire macht:

1) Vooruitlopend op een besluit van de Grondwettelijke Vergadering, het afschaffen van het private grootgrondbezit zonder compensatie en overdracht en controle aan de boerencomités, met garanties tot behoud van de voorraden voor arme boeren.

2) De introductie van arbeiderscontrole over de productie en distributie op staatsniveau, centralisatie van de financiële activiteiten, controle over de banken en de nationalisatie van de grote industriële bedrijven, zoals olie, kolen en metaal. Algemene dienstplicht tot arbeid, onmiddellijke maatregelen om de industrie te herverdelen en in de levering van industriële producten aan het platteland tegen vastgestelde prijzen te voorzien. Progressieve belasting op het grootkapitaal en op bezit en inbeslagname van oorlogswinsten om het land te redden van economische ineenstorting.

3) Een verklaring dat alle geheime verdragen per direct vervallen en ongeldig zijn en een onmiddellijk voorstel aan alle volkeren van de oorlogvoerende landen tot een algemene democratische vrede.

4) Een garantie op het recht van zelfbeschikking voor alle naties binnen Rusland en het onmiddellijk stopzetten van alle onderdrukkingsmaatregelen tegen Finland en de Oekraïne.

Bovendien moeten de volgende maatregelen per direct worden afgekondigd [6]:

1) Alle repressieve maatregelen tegen de arbeidersklasse en haar organisaties moeten worden stopgezet; de doodstraf aan het front moet weer worden afgeschaft en het recht op volledige en vrije meningsuiting en democratische organisatie in het leger moet worden hersteld.

2) Officieren en commandanten moeten verkozen worden door lokale organisaties.

3) Algehele bewapening van de arbeiders en de Rode Garde organisaties.

4) De Staatsraad en de Staatsdoema moeten ontbonden worden. Per direct moet er een datum voor de Grondwettelijke Vergadering worden vastgesteld.

5) Alle klasseprivileges moeten worden afgeschaft: geen extra rechten voor de adel, maar gelijkheid van alle burgers.

6) De achturige werkdag moet worden ingevoerd net als een algemene bijstandswet.

Vanwege de noodzakelijke maatregelen die moeten worden doorgevoerd om tot een gezonder politiek klimaat te komen, alsmede om ons kwaadaardige juridische systeem te ontmaskeren, eisen wij de onmiddellijke aanstelling van een betrouwbare en democratische onderzoekscommissie naar alle aspecten van de gebeurtenissen van 3 tot 5 juli en het ter verantwoording roepen van alle rechterlijke autoriteiten, de zetbazen van het oude regime, die op dit moment verantwoordelijk zijn voor de onderzoeken tegen de arbeidersklasse [7]. De onmiddellijke vrijlating van alle gearresteerde revolutionairen en het zo snel mogelijk bijeenroepen van een openbaar proces rond alle gedane aanklachten.

Een Sovjetcongres

Wij vinden het noodzakelijk om te stellen dat de samenstelling van deze uitgeroepen bijeenkomst, de Democratische Vergadering, gebaseerd is geweest op volledig arbitraire gronden in de keuze van afgevaardigden.

Alles bij elkaar zijn hier zetels ingeruimd voor de minst revolutionaire en meest verzoeningsgezinde elementen van de democratie, waar ze, gezien de huidige politieke rol die ze spelen, absoluut geen recht op hebben. De vertegenwoordiging vanuit de legerorganisaties schiet absoluut tekort; wat er zit komt uit de oude leiding en is in de afgelopen zes maanden nooit verkozen en staan dus ver af van de vele soldaten. De slechts gedeeltelijk hervormde Doema’s en Zemtvo’s, hier aanwezig vanwege hun speciale aanstelling, zijn een bijzonder kwalijke uitdrukking van de revolutionaire politieke ervaring van de democratie en haar opvattingen [8]. In nog grotere mate geldt dit voor de coöperatieven, waarvan de hier aanwezige geselecteerde leiders slechts een verwaarloosbare binding hebben met de opvattingen van de democratische massa’s en hoe haar opvattingen zich hebben ontwikkeld.

Vergeleken met de zemstvo’s, de doema’s en de coöperatieven zijn de sowjets zeer ondervertegenwoordigd. Terwijl het juist die organisatie is die het beste de opvattingen van de arbeiders, de boeren en de soldaten weerspiegeld. Het waren juist de sovjets die, tijdens de meest kritieke dagen van de opstand van Kornilow, hun posities behielden en in veel plaatsen alle macht.

Daarom geloven wij dat alleen die beslissingen en voorstellen van de huidige bijeenkomst kunnen worden doorgevoerd die gericht zijn op de afschaffing van het litsjnie-Kerenski regime [9]. Een Al-Russisch congres van arbeiders, boeren en soldaten afgevaardigden zou zulke maatregelen toejuichen. Het onmiddellijk bijeenroepen van zo’n congres is vanaf heden de belangrijkste taak.

[divider]

Verklarende noten:

[1] Zie: Geschiedenis der Russische Revolutie; L Trotski, pag 930-960. De oude Russische kalender liep 13 dagen voor op de later ingevoerde ‘westerse’ kalender.

[2] Litsjnie dvorijanin is de uitdrukking voor een bastaard van adellijke afkomst zonder rechten. In deze is het een ironische verwijzing naar de Voorlopige Regering. Voor zijn mislukte coup was Kornilow Opperbevelhebber van het leger in de Voorlopige Regering, waar hij taak van de opgestapte Generaal Alexeev had overgenomen.

[3] Tsenzoviks; Stemgerechtigden in het Tsaristische Rusland vanwege hun bezit. In deze een synoniem voor de oude grootgrondbezitters.

[4] Prins Lvov was het eerst hoofd van de Voorlopige regering, lid van de Kadettenpartij. Rodsjanko was een leider van de monarchistische Oktobristen partij en voormalig hoofd van de StaatsDoema.

[5] Binnen de SociaalRevolutionaire Partij en de Mensjewieken was de meerderheid voor het voeren van de oorlog. Uit deze twee groepen werd ook steeds de kern van de Voorlopige Regering gevormd.

[6] Staande de vergadering werden de navolgende 6 punten in de verklaring toegevoegd, die waren opgesteld door Lev Kamenev en  Elenea Stasova. Dit was een weerspiegeling van de meningsverschillen binnen de Bolsjewistische partij als gevolg van de aprilstellingen van Lenin. Lenin en Trotski waren tegen deelname aan de bijeenkomst net als daarna het voorlopig parlement en spraken zich uit voor een boycot. Kamenev en ook Stalin waren voor deelname, evenals de “oude bolsjewiki”, een uitdrukking van Lenin over partijleden van voor 1914, die zich tegen een breuk met de mensjewieken na februari 1917 en zijn aprilstellingen keerden.

[7] Na de demonstraties in Juli greep de Voorlopige Regring haar kans om de Bolsjewiki zwaar te onderdrukken. De partijbladen werden verboden, Trotski en Kollontai werden gevangen genomen. Uit angst vermoord te worden, vluchtte Lenin naar Finland. Ook Zinoviev dook onder.

[8] De Doema’s en Zemtvo’s waren semi-democratische organen uit de Tsaristische periode.

[9] Alexander Kerenski, lid van de SR-en, was het hoofd van de Voorlopige Regering en na 4 september 1917 ook opperbevelhebber van het leger.

[divider]

21-22 oktober: Socialisme 2017

Op Socialisme 2017 vormt de Russische Revolutie een rode draad. 100 jaar na de grootste gebeurtenis uit de menselijke geschiedenis is het evident dat we er grondig op terugblikken en lessen trekken voor strijd vandaag.

>> Meer info

Na de julidagen van 1917 met grote spontane betogingen in Petrograd gevolgd door een repressieve aanpak van de Bolsjewieken, probeerde de Voorlopige Regering de verloren autoriteit te herstellen. Eén van de instrumenten daartoe was een ‘Landelijke Vergadering’ in Moskou midden augustus 1917. Terwijl die vergadering plaatsvond gingen de werkenden van Moskou in staking. In de nasleep van de Landelijke Vergadering schreef Leon Trotski het artikel ‘Te vuur en te zwaard’ dat op 31 augustus 1917 in de krant Proletarii verscheen, de krant ‘Pravda’ van de Bolsjewieken was immers verboden. In dit artikel antwoordt Trotski op de argumenten van Kerenski en co die het gevaar op links en rechts op gelijke hoogte stelden. Dit artikel is nu voor het eerst in het Nederlands vertaald door Peter den Haan.

TE VUUR EN TE ZWAARD [1]

Elk intelligent persoon (of elke sukkel) weet dat om Rusland te redden er een genadeloos gevecht met het anarchisme op links en de contrarevolutie op rechts noodzakelijk is. Dit is kort samengevat de essentie van het complete programma van de kranten Izvestia, Delo Naroda, Rabotchaja Gazeta… De “historische” toespraak van Kerenski tijdens de “historische” Staatsconferentie[2] was slechts een variatie op dit thema. Te vuur en te zwaard tegen de anarchie op links en de contrarevolutie op rechts.

Het klinkt natuurlijk prachtig en het heeft ook iets symmetrisch in zich. Maar klopt het wel? Wanneer zij het over de contrarevolutie hebben, denken ze niet aan een bepaalde houding of een aantal toevallige ongeregeldheden, maar aan bepaalde klassenbelangen die onverenigbaar zijn met het veiligstellen en verder ontwikkelen van de revolutie. Het zijn de grootgrondbezitters en het imperialistische kapitaal die de contrarevolutie ondersteunen. Maar welke klassen steunen de anarchie?

De burgemeester van Moskou, de Sociaal-Revolutionair Roedniev gaf hier een duidelijk antwoord op. Hij verwelkomde de Staatsconferentie namens de “gehele”bevolking van Moskou –minus dan de anarchistische elementen die een algemene proteststaking in Moskou hadden georganiseerd [3]. Maar wie had de staking uitgeroepen? De vakbonden in Moskou. Tegen de wens van de Regering in en die van de Militaire autoriteiten, de Sociaal-Revolutionaire en Mensjewistische meerderheid in de Sowjet van Arbeiders, Boeren en Soldatenafgevaardigden van Moskou; verordonneerden en organiseerden de vakbonden een algemene staking tegen de poging van de Regering om een contrarevolutionair parlement aan Moskou op te dringen. De vakbonden zijn de meest pure en onvervalste organisaties van de arbeidersklasse, oftewel van die klasse die door haar onophoudelijk zwoegen de macht en rijkdom van Moskou hebben geschapen. En het zijn deze vakbonden die de ‘fine de fleur’ van de arbeidersklasse verenigen – de fundamentele drijvende kracht achter de huidige economie. En juist deze vakbonden werden door de burgemeester van Moskou, van Sociaal-Revolutionaire huize nota bene, anarchistische elementen genoemd! En het is dan ook dat tegen deze bedachtzame en gedisciplineerde arbeiders dat het zwaard van het regeringsgeweld wordt gericht.

Hebben we niet hetzelfde in Petrograd gezien? De fabrieksraden zijn geen politieke organisaties. Zij worden niet opgericht na een kortstondige bijeenkomst. De overgrote meerderheid van de arbeiders kiezen juist hen die, plaatselijk, in het dagelijks leven, hun doorzettingsvermogen, daadkracht en toewijding aan het arbeidersbelang hebben bewezen. En uiteraard bestaan de fabrieksraden, zoals op de laatste conferentie weer eens werd bewezen, in overgrote meerderheid uit Bolsjewieken. In de vakbonden in Petrograd is het dagelijkse praktische werk, net als de ideologische leiding, geheel in lijn met de Bolsjewieken. In het arbeidersdeel van de Sowjet van Petrograd vormen de Bolsjewieken de overweldigende meerderheid. En dus: dat wordt er met “anarchie” bedoeld. Op dat gebied is Kerenski het helemaal eens met Miljoekov, Tseretelli met de zonen van Soevorin en Dan met de geheime politie. En zo is “anarchie” de georganiseerde vertegenwoordiging van de arbeidersklasse van Petrograd. En het is tegen deze klassenorganisatie van bewuste arbeiders dat Kerenski met zijn Avkentsievs, Bernatskies, Prokopovitjsjes, Skobejevs en andere Saltikovs te vuur en te zwaard belooft ten strijde te trekken.

Het zou overigens een onvergeeflijke fout zijn om de leiders van de kleinburgerij te geloven als ze beloven even hard op te treden tegen links en rechts. Dat is niet wat er gebeurt en het zal ook nooit gebeuren. Ondanks haar numerieke grootte is de kleinburgerij als klasse zowel economisch als politiek zwak. Ze is buitengewoon ongecoördineerd, economisch afhankelijk en politiek instabiel. De kleinburgerlijke democratie heeft niet de positie om gelijktijdig het gevecht aan te gaan met twee zulke formidabele krachten als de revolutionaire arbeidersklasse en de contrarevolutionaire burgerij. Alle ervaringen uit het verleden zijn hier een bewijs van. Voor een serieus politiek gevecht heeft de huidige kleinburgerij in de steden en op het platteland niet alleen een bondgenoot maar ook een leider nodig. Zodra zij het gevecht met de “anarchie” aangaat, in de persoon van de georganiseerde arbeidersklasse, valt de “democratie” van Kerenski en Tseretelli, wat ze er zelf ook over zeggen, onvermijdelijk onder de leiding van de imperialistische bourgeoisie. Daarom komen de aanvallen tegen rechts niet verder dan het stadium van planning en worden ze uiteindelijk vervangen door nederige buigingen naar rechts.

De Voorlopige Regering heeft de Pravda en ongeveer 10 andere Bolsjewistische kranten, die de leidende organen voor de arbeidersklasse waren, het zwijgen opgelegd. Avksentievs’ aanval naar rechts bestond uit het sluiten van de Narodnaja (Malenkaja) Gazeta. Maar was de Narodnaja Gazeta dan het leidende orgaan van de contrarevolutionaire bourgeoisie? Zeker niet. Het was niet meer dan de clandestiene spreekbuis voor de varkens van de Zwarte Honderd [4]. De rol die de Pravda speelde voor de revolutionaire arbeidersklasse wordt voor de imperialistische bourgeoisie gespeeld door de krant ‘Rech’. Maar is het niet overduidelijk dat alleen al bij de gedachte om de Rech te sluiten, onze heldhaftige gezagsdragers sidderen van angst? Ontegenzeggelijk is het Centrale Comité van de Kadettenpartij het hoofdkwartier van de burgerlijke contrarevolutie; zelfs in de ogen van de SR-en en de Mensjewieken. Maar toch zitten de vertegenwoordigers van dit hoofdkwartier nog in hun kantoor, terwijl de erkende vertegenwoordigers van de arbeidersleiding worden vervolgd. Dat is hoe het gevecht van de SR-en en Mensjewiki op twee fronten er feitelijk uitziet.

Maar laten we even terugkeren naar de staking in Moskou. De Rabotsaja Gazeta, het meelijwekkend orgaan dat probeert Marx met Avksentiev te verzoenen, stort de gebruikelijke verwensingen over de stakers heen, dat ze de macht van de “revolutionaire democratie” vernietigen. Hier hebben we dan “het verraad”, het “mes in de rug” en de “anarchie”. Maar we weten inmiddels ook dat de oppermacht die de Moskouse arbeidersklasse aan het vernietigen is, de macht van de revolutionaire democratie is, minus de georganiseerde arbeidersklasse, wat betekent dat het alleen nog om de macht van de kleinburgerij gaat. En dus beschouwt de ‘Arbeiderskrant’(!!) de arbeiders als criminelen omdat ze weigeren om hun eigen klassenstrijd in al haar vormen ondergeschikt te maken aan de wensen van het niet-proletarische deel van de Sovjet van Moskou. De suprematie van de kleinburgerij over de arbeidersklasse wordt verheven tot het hoogste goed van de sociaaldemocratische principes. Dus om tot een coalitie met de imperialistische bourgeoisie te komen zijn Tseretelli en zijn partij bereid tot monsterlijke toegevingen en vernederingen. De coalitie van de kleinburgerij met de arbeidersklasse betekent voor hen niets anders dan het simpelweg ontkennen van de eigen klassenonafhankelijkheid door de arbeidersklasse. Met andere woorden: de leiders van de lagere middenklasse eisen van de arbeiders dezelfde houding tegenover de kleinburgerij, die zij zelf betonen ten aanzien van de vertegenwoordigers van het kapitaal.

Het onafhankelijke beleid van de arbeidersklasse, dat feitelijk bestaat uit het pareren van imperialisme met internationalisme – dat is de “anarchie” die vijandig is tegenover de rijke klasse over de gehele wereld, onafhankelijk van de vorm van staatsorganisatie waarachter de belangen van het kapitaal schuilgaan. Tegelijkertijd wordt Avkentsiev, wiens wijsheid op niemand enige indruk maakte op de conferentie in Moskou, toch verstandig genoeg geacht om de arbeiderspers de mond te snoeren en Bolsjewieken gevangen te zetten op basis van “bovenwettelijke procedures”. Op hetzelfde ogenblik laat Kerenski zijn zwaard gelden tegen de partijen van de arbeidersklasse. Achter hem aan hobbelen de Tseretellis, Tskeidzes en Dans, terwijl ze het heilige water van het Mensjewisme over de onderdrukking door dictators sprenkelen, die buiten zinnen zijn en schandalige leugens verspreiden dat de georganiseerde arbeiders anarchie verspreiden over het land en aan het front. Maar de politieke afrekening is niet ver weg. Op hetzelfde moment dat Tseretelli, die door de Mensjewistische lakeien het geweten van de revolutie wordt genoemd, nederig zijn verontschuldigingen namens de democratie aanbood in Moskou, die, naar zijn zeggen, vanwege haar jeugd en onervarenheid te laat haar campagne van vernietiging van de Bolsjewieken was begonnen; op hetzelfde moment dat Tseretelli het applaus ontvangt van de verstokte vijanden van het volk – wordt in Petrograd, zelfs door Mensjewistische arbeiders, de naam van Tseretelli geschrapt van de kandidatenlijst voor de Stadsdoema.

De afrekening zal niet lang op zich laten wachten. Ondanks dat we worden opgejaagd, achtervolgd en belasterd, is onze partij nog nooit zo snel gegroeid als op dit moment. En dit proces zal snel overslaan van de hoofdstad naar de provincies, van de steden naar het platteland en het leger. De boeren kunnen horen en zien dat het diezelfde autoriteiten zijn die, om dezelfde redenen, de landcomités onderdrukken, ook de Bolsjewieken vervolgen. De soldaten merken de wilde beschuldigingen tegen de Bolsjewieken en tegelijkertijd het steeds strakker worden van de contrarevolutionaire strop om hun nek. De hele werkende bevolking van het land zal op basis van de nieuwe ervaringen leren om hun lot te verbinden aan die van het lot van onze partij. Zonder ook maar een minuut op te houden de klassenorganisatie van de arbeidersklasse te zijn, maar integendeel pas nu haar rol volledig vervullend, zal onze partij onder het vuur van de onderdrukking de werkelijke leider, steun en toeverlaat van alle onderdrukte, vertrappelde, belazerde en vervolgde massa’s worden.

Proletarii No. 5, 18 (31) augustus 1917

1. Trotski.

Verklarende Noten:

1] De letterlijke vertaling van de Russische kop van het artikel is “Met bloed en IJzer” en verscheen op 18 augustus (oude Russische jaartelling) in Proletarii, omdat andere bladen, waaronder de Pravda, na de julidagen en de toenemende reactie werden verboden. In 1918 werd dit artikel, samen met een aantal andere van de hand van Lenin en Trotski, door Louis C. Fraina in New York uitgegeven onder de titel: ‘De proletarische revolutie in Rusland’ en bestond uit 4 secties. Deel 4 werd hierna heruitgegeven door de Workers International League in 1946, onder de titel What Next ( bron: Marxist Internet Archive). Deze vertaling is van de hand van Peter den Haan en het is voor het eerst dat dit artikel in het Nederlands verschijnt.

2]  De Staatsconferentie of “Landelijke vergadering in Moskou werd in het Bolshoi theater gehouden van 13 t/m 15 augustus (26-28 augustus huidige kalender) en was een poging van Kerenski om zijn steun vanuit de rechtervleugel te vergroten. Er waren zo’n 2500 aanwezigen, waarvan alleen D.B. Rijazanov als Bolsjewiek erin was geslaagd om vanuit een vakvereniging vertegenwoordigd te worden en een verklaring namens de Bolsjewieken voor te lezen. Zelfs het Moskouse dagblad van de SR-en sprak haar verontwaardiging uit over de onevenredige vertegenwoordiging, omdat er vooral mensen vanuit de rechtervleugel aanwezig waren. Zie ook L Trotski, Gesch. v.d. R.R. deel 2, blz 735-777. Wel aanwezig was bijv. de anarchist Kropotkin, die zich aansloot “bij hen die opriepen eens en voor altijd met Zimmerwald te breken”.

3]Ruim 400.000 arbeiders in Moskou gingen op 13 (28) augustus in politieke staking uit protest tegen de “Landelijke Vergadering” in Moskou, om aan Kerenski en de Voorlopige Regering duidelijk te maken dat zij geen Staatsconferentie en verschuiving van de regeringsmacht naar Moskou wenste te zien en uit protest tegen het beleid van de Regering en haar vervolging van de Bolsjewieken.

4] Een verzameling van uiterst reactionaire groeperingen en knokploegen, opgezet en gesteund door Tsaar Nicolaas de 2^e, erop gericht om met geweld (en gesteund door de geheime politie) organisaties van arbeiders, maar vooral ook van joden, te onderdrukken en te terroriseren middels zgn. pogroms. Volgens officiële cijfers waren de Zwarte Honderd verantwoordelijk voor minstens 50.000 vermoorde Joden (L.C. Fraina, The proletarian revolution in Russia, Communist Publications, N.Y. 1918)

Na de Juli-demonstraties van 3 tot 5 juli in de hoofdstad Petersburg werden de Bolsjewiki en andere marxisten zwaar vervolgd en hard onderdrukt. De reactionaire krachten verzamelden en versterkten zich, een militaire staatsgreep leek aanstaande. Deze ontwikkelingen werden door Leon Trotski geanalyseerd in het blad Vpered (Voorwaarts) nummer 7, 25 juli 1917. Voor het eerst in het Engels vertaald door Pete Dickenson, in het Nederlands door Peter den Haan. Een verkorte versie van dit artikel is eerder verschenen in Socialism Today nr.210, magazine van de Socialist Party (Engeland en Wales).

De Revolutie is in gevaar- maar alleen van die kant waar ze werkelijk door bedreigd kan worden, van de zijde der contrarevolutie. Alle geruchten dat de contrarevolutie kan binnenkomen of binnenkomt door het ‘Bolsjewistische lek’ zijn in de praktijk inhoudsloze onzin. Op zijn best zou het kunnen betekenen dat de contrarevolutie altijd bereid is misbruik te maken van een of andere misstap van de revolutionaire partij. Maar de spil in dit verhaal is en blijft de contrarevolutie, haar klassensamenstelling, haar belangen, voornemens en kracht.

De contrarevolutie bestaat vooral uit de Monarchie, de Bureaucratie (die van de Overheid en van de Kerk), het oude officierencorps, de adel, de Abdijen en, als laatste, de imperialistische bourgeoisie en haar neefje, de Europese diplomaten. De gebeurtenissen van 3 tot en met 5 juli hebben de contrarevolutie niet gecreëerd, alleen maar blootgelegd. De blinden en halfzienden werden gedwongen hun schellen van de ogen te werpen, alleen maar om te zien dat het werkelijke gevaar voor de revolutie van rechts kwam, van de kant van de reactionaire krachten. Die krachten in de samenleving die nog niet door de revolutie zijn ondermijnd en die hopen hun politieke macht te herwinnen.

De eerste Voorlopige Regering en de tweede coalitie zagen het als haar voornaamste taak om het ‘land te leiden’ tot aan de Grondwettelijke Vergadering. In afwachting van haar bijeenroeping werden alle kwesties die tot de Revolutie hadden geleid uitgesteld. Het is precies dit beleid van vertragen en uitstellen dat onvermijdelijk de interne tegenstellingen verscherpte en tot een verschrikkelijke crisis leidde; ruim voordat de Grondwettelijke vergadering bijeen is geroepen.

‘In principe’ ging men er van uit dat Rusland een republiek zou worden. Maar de Voorlopige Regering durfde de republiek niet officieel uit te roepen en de gevolgen hiervan te aanvaarden, voor de rangen en standen van de adel, het grootgrondbezit, enzovoorts. De functie van hoofd van de regering bleef voorbehouden aan een prins en de titels van Groothertog en Groothertogin der Romanovs’ bleef gehandhaafd [1]. En dus bleef het karakter van de staat een vraagteken. Tegelijkertijd leidde het vooruitzicht van het uitroepen van een republiek tot hoogspanning onder de monarchistische elementen in de maanden die hen nog zouden resten en bij de eerste gelegenheid die zich voordeed  zetten ze alles op het spel.

De leuze van overdracht van het land van de grootgrondbezitters aan het volk en dergelijke werden min of meer semiofficieel gepropageerd. Maar deze leus heeft nog niets opgeleverd in de zin dat het grootgrondbezit is afgeschaft en de bevolking feitelijk recht op een eigen stukje land heeft gekregen. Met het oog op de voortdurende economische controle van de landadel en het grootgrondbezit op het platteland, hebben de boeren maar weinig vertrouwen in de abstracte en heilzame werking van een revolutie wier centrale organen zich op zeer ruime afstand bevinden. Dit vormde de voedingsbodem voor de chaotische inbezitnames en oproer aan de ene kant en voor de Zwarte Honderd demagogie aan de andere [2]. De landheren kregen niet alleen een pijnlijke waarschuwing, maar ook een behoorlijke periode de tijd – tot aan de grondwettelijke vergadering – om hun krachten tegen dit gevaar te mobiliseren en, indien mogelijk, de revolutie uit het zadel te wippen.

Hetzelfde treft men aan op allerhande gebied. Van boven af worden de democratische principes gebezigd, maar omdat alle reactionaire bureaucraten en rechters zijn blijven zitten, is het staatsapparaat in grote mate een verzamelplaats van antirevolutionaire krachten geworden, of een dekmantel hiervoor. Deze monsterlijke tegenstelling werd met hernieuwde scherpte gevoeld door hen, wier lichaam nog niet was hersteld van de ellende van de tsaristische ketenen. Bovendien haastte de contrarevolutionaire bureaucratie, de Zwarte Honderd en de Kadetten zich, gebruikmakend van hun officiële positie, om de revolutie ‘schipbreuk’ te laten leiden [3].

Het leger heeft de zwaarste schokken te verduren gekregen van de revolutie. De oude ijzeren discipline verging tot stof. In militaire eenheden werd een democratisch regime gevestigd, alles werd besproken en bekritiseerd. Het vraagstuk van oorlog of vrede werd rechtstreeks aan de orde gesteld in het bewustzijn van de soldaten. Het programma dat door de Sowjets naar voren werd gebracht en in woorden door de regering werd overgenomen – voor vrede zonder annexaties en een herziening van de oude verdragen – versterkte in de hoofden van de soldaten alleen maar de haat voor alles en iedereen die de oorlog wenste te verlengen, de open of heimelijke aanhangers van annexaties en de voorstanders van een nieuw offensief tegen elke prijs. Terwijl alle hete hangijzers werden doorgeschoven tot na de grondwettelijke vergadering en de herziening van de oude verdragen met de bondgenoten onder in de la verdwenen, nam de regering de mogelijkheid van het uitstellen van het offensief juist niet in overweging.

Het uiteenvallen van het leger, met alle tragische gevolgen van dien, resulteerde in de tegenstelling van aan de ene kant aangewakkerde hoop en de mooie voornemens van de regering en aan de andere kant haar volledige diplomatieke onmacht.

Op een zeer directe manier voelde de massa de ondragelijke tegenstelling waarin de revolutie verzeild was geraakt. De pogingen van de massa’s om deze tegenstellingen op hun eigen manier te overwinnen werden van boven af beschouwd als ‘anarchie’. Toen de matrozen in Kronstad hun van bovenaf aangestelde commissaris, de Kadet Pepeljeva, eigenhandig weer afzette, brulde de complete media met voorop de Sociaalrevolutionairen en Mensjewiki, over de afsplitsing van Kronstad van Rusland. Een van de aanhangers van Alexinskie vervalste zelfs een ‘eenheidsmunt’ van Kronstad [4]. Op allerlei manieren werd geprobeerd de matrozen van Kronstad angst aan te jagen, zelfs zover dat de Sowjet van Boerenafgevaardigden dreigde om de broodvoorziening vanuit de dorpen te staken. De spanningen tussen de linkervleugel van de revolutie en het kleinburgerlijke centrum werd door dit soort praktijken enorm vergroot.

De arbeiders van Petersburg, die zich in het centrum van het politieke leven van het land bevinden, ondervinden het scherpst de nadelige effecten van de economische ineenstorting en de mobilisatie van de contrarevolutionaire krachten, samenspannend met een in het binnenland machteloze regering. Toen de arbeiders van Petrograd in steeds grotere aantallen de overdracht van de macht aan de Sowjet eisten, verklaarden de SR-ren en de Mensjewiki dit uit de ‘achterlijkheid’ van de massa’s [5]. En zo bleek opeens dat het meest onontwikkelde deel van het grote revolutionaire leger het proletariaat van Petrograd was!

Hiertegenover werd de autoriteit van de provincies en de boerenbevolking geplaatst en er werd gedreigd dat Rusland de ‘rekening zou vereffenen’ met Petrograd. In het gevecht voor een duidelijk niet levensvatbare ‘coalitiepolitiek’, zagen de leidende partijen in de Sowjet zich gedwongen de wereld op zijn kop te zetten en de Peterburgse voorhoede van de revolutie te brandmerken als de grootste vijanden van de boerenbevolking en de boeren-soldaten. Met als gevolg dat de revolutionaire waakzaamheid van de arbeiders van Petersburg omsloeg in nerveuze achterdocht. En dat was de noodzakelijke psychologische voorwaarde achter de gebeurtenissen van 3 tot en met 5 juli.

Het demonstratieve opstappen van de Kadetten legde de volslagen onzinnigheid van de regeringscoalitie bloot, die de SR-en en Mensjewiki met een aan zelfmoord grenzende blindheid hadden gesteund. Waarom de Kadetten precies op 2 juli de coalitie verkozen op te blazen is op dit moment niet precies te zeggen. De kwestie rond de Oekraïne was maar een voorwendsel. Het is zeer wel mogelijk dat de Kadetten bepaalde toezeggingen van de Amerikaanse beurshandelaren hadden gekregen (Senator Root’s  werkbezoek!) dat zij geen geld zouden verstrekken aan een pure Sowjetregering. En dat ze met deze troefkaart in handen de ‘revolutionaire democratie’ poogden af te persen [6]. Maar het is ook mogelijk dat de Kadetten, als de belangrijkste aanstichters van het offensief aan het front en waar zij dus verantwoordelijk voor werden beschouwd en waarmee ze waren verbonden, grote haast hadden om zich uit de regering terug te trekken toen het offensief omsloeg in een tragische terugtocht. Uiteindelijk toonden de Kadetten door deze handelswijze hun ware aard als contrarevolutionaire afpersers en dat van de coalitieregering als tegen de bevolking gericht. Dat terwijl de Mensjewiki en SR-en aan de volksmassa’s de coalitie hadden voorgespiegeld als de enig mogelijke redder van revolutie.

Toen wij zeiden en schreven dat de coalitieregering tot onvruchtbaarheid gedoemd was vanwege het interne gevecht van tegenstrijdige klassenkrachten werden we als demagogen bestempeld. Toen we beargumenteerden dat we in een alliantie met Konovalov en met Sjingarev zouden kunnen fluiten naar het afromen van 100% van de winsten, of zelfs maar 50% ervan en dat het onmogelijk was om de agrarische revolutie hand in hand met Prins Lvov door te voeren, werden we beschuldigd van het opwekken van ‘duistere krachten’ onder de gewone bevolking en van demagogie en aanstootgevend gedrag [7]. Maar toen de Kadetten uit de regering stapten en de deur dicht sloegen, waren de Mensjewiki en de SR-en gedwongen –zich verdedigend tegen de Kadetten en hen beschuldigend- alles te bevestigen dat wij eindeloos hadden herhaald sinds het begin van de coalitieregering.

Neem bijvoorbeeld de Rabochaya Gazeta, een blad dat de strijdbijl tegen het Bolsjewisme heeft opgenomen. Op 13 juli schreef dit orgaan van de Mensjewiki; “Al twee maanden lang weigert de Voorlopige Regering het gevecht aan te gaan tegen de verschrikkelijke economische ineenstorting. Konovalov vond het gepast zich uit de regering terug te trekken, precies op het moment dat de regering bekend maakte dat het noodzakelijk was om het economische leven te reguleren. Waarom was het dan noodzakelijk om Konovalov te behouden, terwijl om hem tevreden te houden het noodzakelijk was af te zien van elke maatregel, gericht om de economische ramp te bestrijden?” Uiteraard was het helemaal niet nodig Konovalov te behouden. Dat hebben we op dat moment al uitgelegd.

De Rabochaya Gazeta gaat verder: “De bondgenoten van Miljoekov in de regering, van de partij voor volksvrijheid, steunde zijn buitenlandse beleid volledig en diezelfde regeringsvertegenwoordigers betoonden hun solidariteit met de heer Konovalov.” Helemaal waar, precies zoals wij hebben gesteld.

En de krant van de Mensjewiki vervolgt: “Dhr. Sjingarev bleef doof voor alle oproepen van de Sowjetdelegatie in het Nationale Voedselcomité over de noodzaak om de economische activiteit te reguleren. En het Ministerie van Handel en Industrie, onder leiding van de kadet Stepanov bleef, na het opstappen van Konovalov, een bastion in handen van de kapitalisten in hun strijd tegen de arbeiders en tegen het reguleren van het economische leven.” Wederom de spijker op z’n kop, precies zoals wij de rol van ‘kapitalistische ministers’ in de coalitieregering hadden gekarakteriseerd.

“En toen”, zo stelt Rabochaya Gazeta, “botste de revolutie met diezelfde personen, door hun oppositie in de pogingen om de acute nationale problemen in de Oekraïne op te lossen, evenals in haar pogingen om de anarchistische inbeslagnames van de grote landerijen door de boeren te stoppen, door de autoriteit van de landcomités te versterken ter verdeling van het land en de geschillen rond landverdeling te slechten. Had ze de Kadetten of  Lvov haar zin moeten geven? Had ze de Oekraïne desnoods gewapenderhand moeten neerslaan in plaats van een compromis te sluiten, of had ze het gevecht moeten aangaan met de boeren, in plaats van onmiddellijk, voor een deel dan, de boeren tegemoet te komen?”

En zo geeft de Rabochaya Gazeta openlijk toe dat de ‘socialistische ministers’ de boeren zelfs niet gedeeltelijk (!!) tegemoet konden komen omdat de kapitalistische ministers dit niet toelieten. Wij zeiden precies hetzelfde tegen de werkende bevolking en precies daarom werden we beschuldigd van demagogie door de gehele pers, de een na de ander, van Novoe Vremja tot de Rabochaya Gazeta.

Op het Al-Russische Congres nam Tseretelli de verantwoordelijkheid voor de gehele regering op zich [8]. De officiële sprekers probeerden de afgevaardigden te laten geloven dat geen enkele maatregel die was voorgesteld door een ‘socialistische minister’ werd tegengehouden door de burgerlijke meerderheid. Pesjekonov rapporteerde dat de ‘tegenstand van de bourgeoisie was gebroken’ [9]. Skobolev bezwoer het congres dat het opstappen van Konovalov om ‘puur persoonlijke redenen’ was en dit op geen enkele manier een verschil van opvattingen betekende tussen het georganiseerde kapitaal en het economische beleid van de democratie [10]. Het waren allemaal leugens. Ze hebben de afgevaardigden en het hele volk misleid. En toen we probeerden de dingen te laten zien zoals ze werkelijk waren en zeiden dat de Rabochaya Gazeta of de Dyelo Naroda zich hierover moesten uitspreken, werden we beschuldigd van demagogie en het ondermijnen van de autoriteit van de revolutionaire regering [11].

Als onder demagogie wordt begrepen de bevolking voorzien van valse informatie en het met voorbedachten rade achterhouden van belangrijke informatie met als doel om zo onder de bevolking op kunstmatige wijze een gunstige stemming te creëren voor de politieke plannen van partijen en groeperingen, dan was demagogie de kern van het beleid van de heersende groepen van de Sowjetmeerderheid. En als je, net als Lasalle, gelooft dat revolutionaire politiek begint met het stellen van ‘wat is’, dan was ons beleid revolutionair [12].

De massa’s in Petrograd klopten aan op de deur van de Sowjet, meermaals een doortastender binnenlands en buitenlands beleid eisend. Ze werden onthaald op volledige desinteresse en vijandigheid. Ze kregen als antwoord dat ze de zaak van de contrarevolutie hielpen. Ondertussen kon het niet anders dan dat diezelfde massa’s zagen dat alle organen van de contrarevolutie waren gericht op het bitter vervolgen van de Bolsjewieken, de arbeiders uit Petrograd en degenen uit Kronstad. Novoe Vremya, Russkoe Volja, Petrogradski Listok, Malinkaja Gazeta en Rech namen woord voor woord de beschuldigingen van de Mensjewieken en SR-en tegen de Bolsjewiki over. Ze drukten het portret van Tseretelli af als ‘vernietiger van de Bolsjewiki’ en in kolom na kolom weefden ze een web van schandelijke laster tegen de revolutionaire internationalisten, zich systematisch verschuilend achter de autoriteit van de Sowjet en de socialistische ministers [13].

Het is zeer wel mogelijk dat Zwarte Honderd avonturiers zich in de Bolsjewistische organisatie hebben weten te wurmen met als doel gebruik te maken van ‘haar actie’, op dezelfde manier hoe vroeger tsaristische schurken probeerden onze revolutionaire demonstraties om te vormen tot Zwarte Honderd pogroms. Maar dit leverde geen enkel ideologisch verband op tussen het Bolsjewisme en de reactie. Integendeel. Een van de taken van de huurlingen van de contrarevolutie was het compromitteren van haar linkervleugel, als de meest serieuze hindernis op de weg naar herstel van de monarchie.

Deze avonturistische subversieve pogingen werden aangevuld met een informeel, maar niettemin echt, politiek blok van de volledige reactie met de Mensjewieken en de SR-en – tegen de Bolsjewiki. We kunnen het feit niet ontkennen dat elk anti-Bolsjewistisch artikel in de Rabochaya Gazeta of in Dyelo Naroda direkt werd overgenomen en herdrukt in alle zwarte en gele pers. En dat de Malinkaja Gazeta, lang voor de ‘onthullingen’ van Aleksinski en andere afpersers, in elke editie de arrestatie van kameraad Lenin eiste.

De pogingen om de Bolsjewieken op een hoop te gooien met de “Duistere Krachten” waren juist daarom zo schandalig omdat het precies de vertegenwoordigers van de Bolsjewiki zijn geweest die het groeiende contrarevolutionaire gevaar bij het Democratisch Centrum met klem onder de aandacht hebben gebracht en onvermoeid het uitmesten van de nesten van de Zwarte Honderd hebben geëist. Het was juist in die geest dat de arbeiderssectie van de Sowjet van Petrograd een resolutie aannam op die tragische 3 juli.

Het opstappen van de Kadetten uit de regering en de onmiddellijke uitbraak van onthullingen over het interne karakter van de coalitieregering maakten aan de arbeiders en soldaten van Petrograd duidelijk dat wij wel goed hadden begrepen wat er in de top gebeurde. Er was niets gedaan om de anarchie in de productie te stoppen, omdat de vertegenwoordigers van de stakingsbrekers in de regering dit voorkwamen. Er was niets gedaan met het agrarische vraagstuk omdat het niet mocht van Lvov. Er werd in de praktijk niets serieus ondernomen in het gevecht voor de vrede, omdat het volledige buitenlandse beleid van het revolutionaire Rusland nog via de oude imperialistische routes verliep. Dit alles werd in zijn geheel bevestigd op 2 juli. In de ogen van de bevolking was de coalitieregering van de afgelopen twee maanden een groot zwart gat. Hoeveel kostbare tijd is er niet verloren gegaan, verspild aan kunstige prietpraat om de bevolking een rad voor ogen te draaien over wat er werkelijk aan de hand was – en in het opjagen van de Bolsjewieken.

De arbeiders en soldaten van Petrograd, juist omdat ze het voordeel hadden dichter op het vuur van de gebeurtenissen te zitten dan de rest van de bevolking, hadden juist daarom het gevoel van de noodzaak om direct op het zich ontwikkelen van de crisis in te grijpen. De meerderheid van de bevolking had er geen vertrouwen in dat de officiële leiders van de democratie de noodzakelijke conclusies uit de situatie zouden trekken en namen hun toevlucht tot heldhaftige maatregelen. “Verenig je met ons, in plaats van met de Kapitalisten!” Dat is wat de revolutionaire arbeiders in de richting van het revolutionaire centrum wilde schreeuwen, dat zich in het Taurische paleis had genesteld.

Geen van de revolutionaire partijen of verantwoordelijke groepen heeft de arbeiders opgeroepen de straat op te gaan op 3 juli en al zeker niet met de wapens in de hand. Dit is officieel vastgesteld op de uitgebreide zitting van het Uitvoerend Comité door de rapporteur Voitinski. Het tegendeel was het geval, net als alle andere partijen riepen de Bolsjewieken de arbeiders en soldaten op thuis te blijven. Niettemin gingen de massa’s de straat op. Gewapenderhand.

Welke rol  hebben de contrarevolutionaire provocaties of Duitse agenten hier in gespeeld? Op dit moment is dat zeer moeilijk vast te stellen. De gezamenlijke pers heeft zo’n dik rookgordijn van kwaadaardige leugens rond de gebeurtenissen van 3 en 4 juli gecreëerd, dat feiten of personen onzichtbaar bleven. Er zit niet anders op dan de resultaten van een officieel onderzoek af te wachten – niet datgene wat de hogepriesters der gerechtigheid in samenspraak met Aleksinski hebben geproduceerd. Maar het is al wel mogelijk om met zekerheid te zeggen dat de resultaten van zo’n onderzoek licht zullen werpen op het werk van de Zwarte Honderd bendes en de clandestiene rol van Duits, Engels of echt Russisch goud, het een of het ander, of alle drie. Maar geen enkel juridisch onderzoek kan de politieke betekenis van de gebeurtenissen veranderen.

De arbeiders en soldatenmassa’s van Petrograd konden niet omgekocht worden en zijn niet omgekocht. Zij zijn niet in dienst van Wilhelm, Buchanan of Miljoekov [14]. Schurkachtige huurlingen zijn in staat om met meer of minder succes een beweging voor hun eigen doeleinden  te laten ontsporen. Maar de beweging zelf was voorbereid, door de oorlog, de dreigende hongersnood, de reactie die zijn kop weer oprichtte, de hersenloze regering, het avontuur van het offensief en door het politieke wantrouwen en de revolutionaire onrust van de arbeiders en de soldaten.

De burgerlijke regeringspers heeft het over ‘gewapende opstand’ die is neergeslagen door de ‘werkelijke’ krachten van de revolutie. Er zijn geen greintje waarheid in dit officiële cliché dat al is neergezet om de gebeurtenissen van 3 en 4 juli te karakteriseren. De leus van de demonstratie was: “Alle macht aan de Sowjet”. De demonstranten paradeerden in optocht langs het gebouw van de Sowjet. Tegen wie was deze opstand gericht? De vervalsers, zich nergens wat van aantrekkend, hebben het over een poging om ‘de macht te grijpen’. Door wie? Hoe kwam deze poging tot machtsgreep tot uiting?

Als beschuldiging gebruiken ze de poging van demonstranten om Kerenski, Tseretelli en Tsjernov te arresteren. Iemand claimt dat een bepaalde groep Kerenski wilde arresteren, maar deze kwam te laat op het station aan. Een deel van de arbeiders van de Putilov fabriek riep heetgebakerd dat Tseretelli het paleis uit moest komen om hun vragen te beantwoorden. En als laatste, was er een groep van verdachte personen die zich bewust rond de ingang van het Taurische paleis hadden verzameld, om achter de rug van de massa’s om,Tsjernov inderdaad vast te nemen. Maar het was de moeite waard om de demonstranten publiekelijk te betrekken bij deze poging die mislukte omdat het groepje relschoppers meteen uit elkaar viel en Tsjernov zo terug naar zijn paleis kon keren [15]. Dat is alles wat er werkelijk aan de hand was. Tienduizenden demonstranten hadden hier helemaal niets mee te maken. En de leiders van de demonstrerende fabrieken en regimenten hebben ongetwijfeld pas de volgende dag via de kranten voor het eerst van deze ‘pogingen’ tot arrestatie gehoord.

Ongeacht alle verzinsels van de pers, de valse verklaringen en de fantasieën van de diverse geheime diensten, blijft het onbetwistbare feit staan, dat vele tienduizenden arbeiders en gewapende soldaten die bijna ongemoeid door de straten van Petrograd trokken op 3 en 4 juli, geen enkele poging hebben ondernomen om de macht over te nemen van een der staatsorganen of politieke instituten. Alleen al dit feit bewijst voor eens en altijd dat er op dat moment niet het minste teken van politieke voorbereidingen tot ‘machtsovername’ plaatsvond. Een opgewonden deel brak van de demonstratie om te protesteren. Dat ze wapens bij zich hadden was omdat ze bang waren voor een gewapende aanval van de  contrarevolutie. Laaghartige treiterij in de voorgaande maanden had de arbeiders en soldaten zeer achterdochtig gemaakt ten aanzien van Nevski Prospect en de gewapende elementen die daarbij hoorden. De enige gedachte van de demonstranten was om de contrarevolutie ondergronds te jagen door de wapens te tonen en zo de weg vrij te maken voor de demonstratieve optocht.

Desalniettemin werden er schoten gelost en bloed gemorst en waren er slachtoffers. Welk geweer er als eerste afging zal wel nooit worden vastgesteld. Maar er is geen twijfel over dat er kogels tussen zaten die vooraf waren betaald met Duitse marken, Engelse ponden en zuivere Russische zilveren roebels. Deze schaamteloze clandestiene provocatie, die zwaar leunde op (legale) onschendbaarheid, speelde een fatale rol in de gebeurtenissen van 3 -5 juli. Deze rol klip en klaar bloot te leggen is de taak van een onderzoek. Maar ook dan, zelfs als het onderzoek diepgravend zal willen zijn, zal dat toch niet veel kunnen veranderen aan het politieke gezicht van de gebeurtenissen.

Op 4 juli probeerden de Bolsjewieken, in een blok met de Interrayonisten, grip te krijgen op de spontaan ontwikkelende beweging, in een poging deze tot een vreedzame interventie en een politieke vorm te gieten [16]. Wij vinden dat we aan niemand excuus verschuldigd zijn, ook niet aan de platonische ‘kritiek’ van Novaya Dzjhizn – dat we geen stap terug hebben gedaan en ons niet aan de zijlijn hebben opgesteld – zodat Generaal Polovtsjev kon ‘praten’ met de demonstranten [17]. Hoe dan ook kon onze interventie, van welke kant je het ook bekijkt, het aantal slachtoffers niet hebben kunnen doen toenemen of de gewapende chaotische demonstratie hebben kunnen omzetten in een politieke opstand. Dat is volkomen duidelijk uit het hele plaatje rond de gebeurtenissen en vanuit  haar interne logica. Uit naam van het bewaken van de elementaire politieke integriteit zouden de eersten die hadden moeten opstaan tegen de standaard politieleugens de leiders van de SR-en en de Mensjewieken moeten zijn; als ze niet haar laatste restje van hun revolutionaire instinct hadden verloren, net als hun socialistische principes.

Platonische criticasters zijn die commentatoren aan de zijlijn van de beweging,  wiens beweringen geen gevolgen hebben, tenzij voor hun eigen gemoedsrust. Zulke criticasters, niet verbonden met de werkelijke bewegingen van het klassenbestaan van het proletariaat, worden makkelijk verleid met het idee dat ze over alle problemen hun schouders op kunnen halen. Maar het is vaak zo dat diegenen die het doelwit zijn van deze kritiek al alles weten wat de criticaster ook weet en nog een beetje meer daar bovenop.

Alleen simpele zielen kunnen geloven dat de gebeurtenissen van 3 tot 5 juli de revolutie tot een schipbreuk hebben geleid. Als de heftige politieke oproer in juli werkelijk het dak eraf heeft doen knallen, dan was dat een nep dak. Eentje dat de politieke werkelijkheid verhulde.

Wat duidelijk is geworden is de enorme kloof tussen aan de ene kant de grote bazen van de ‘revolutionaire democratie’ en aan de andere kant de voorhoede van de arbeidersklasse. Precies op het moment dat de liberale bourgeoisie openlijk brak met de SR-en en de Mensjewiki, bleek dat de leiders van deze laatsten, de liberale bourgeoisie najagend, zich uiteindelijk keerden tegen de meest revolutionaire vleugel van werkende massa’s. In de leus “Alle macht aan de Sowjet”, wat een samenvatting was van de ongelukkige ervaringen met de coalitieregering, zagen de leiders van de Sowjet in de allereerste plaats een revolte tegen de wil van de ‘revolutionaire democratie’. In plaats van te trachten zich aan het hoofd van de beweging te plaatsen en zo de feitelijke lijn van de ontwikkeling van de gehele revolutie te volgen en politiek te leiden, kwamen Kerenski, Tseretelli en anderen tot de conclusie om politiemethodes toe te passen om de veranderingsgezinden te ontwapenen. En dus, als straf voor hun onbehoorlijk gedrag, werden die soldaten en arbeiders ontwapend, die op het moment van gevaar de revolutie met het grootste offer zouden hebben verdedigd. Hier kan geen twijfel over bestaan.

Maar dat is nog  niet alles. Door Petrograd te ontwapenen hoopten de leiders van de Sowjet ongetwijfeld de liberale bourgeoisie af te kopen, door ze een stevig staaltje van hun krachtdadigheid te tonen en hun bestuurlijke rijpheid. Maar het resultaat was het tegenovergestelde. De liberale bourgeoisie had al concessies gedaan, uit angst dat de kleinburgerlijke democraten met haar zouden breken en samen zou gaan met het revolutionaire proletariaat. Hoe dieper de kloof tussen het SR en Mensjewiki centrum en de linkervleugel werd als gevolg van het beleid van slappe toegevingen, des te onwrikbaarder de bourgeoisie zich opstelde. De ontoegeeflijkheid van de bourgeoisie sloeg om in provocerende onbeschoftheid zodra Kerenski, Tseretelli en Tsjcheidse zich hadden ontdaan van hun linkervleugel door het revolutionaire Petrograd te ontwapenen.

En hier boven op kwam de rampspoed aan het front. Al aan het begin van het Al-Russische Sowjet Congres in begin juni, hadden de Bolsjewistische fractie en de Verenigde internationalisten in hun verklaring gewaarschuwd dat het geplande offensief niet was voorbereid, noch materieel, noch ideologisch en dat zij voor het leger fataal kon worden, door haar interne samenhang te vernietigen. De roeptoeterende voorstanders van het offensief noemden deze waarschuwing een ‘belediging’ van het leger. Maar wederom moest vastgesteld worden dat officieel patriottisme slechts zelden gepaard gaat met inzicht. De voorspellingen die we toen hebben gemaakt zijn op een verschrikkelijke manier bevestigd.

Zij die niets voorzagen – of nog erger, zij die naar de pijpen van de bondgenoten dansten en blind waren voor de realiteit en de noden van de revolutie, proberen nu vol schaamte de verantwoordelijkheid van de voortdurende ineenstorting aan het front op de Bolsjewieken af te wentelen. Maar deze aandrang verandert niets aan de situatie. De gok van het offensief leidde tot de rampspoed van de terugtocht en dreigt het leger en de revolutie te verslinden. En zelfs als Petrograd niet het drama van 3 tot 5 juli had doorgemaakt, dan nog hadden de gebeurtenissen aan het front de politiek van illusies en mooipraterij doorbroken. En haar belangrijkste vertegenwoordigers waren Tseretelli en Kerenski.

Dit is dezelfde gedachtegang die de tsaristische generaals al toepasten op de Joden om hun eigen falen te verhullen. Het is voldoende om in de toespraken van bijvoorbeeld een Liber, het woord Jood door Bolsjewiek te vervangen en je hebt een typisch voorbeeld van de militaire pogrom literatuur [18]. En dat is geen toeval. De Libers, net als de tsaristische generaals, hebben hetzelfde motief. Om de aandacht van de massa’s af te leiden van het bakroet van hun beleid en de woede en frustratie af te schuiven op een derde partij. Het is een politiek van lafheid, impotentie en schande.

Het tijdelijke evenwicht werd genadeloos vernietigd. Oog in oog met de contrarevolutie en de ineenstorting van het leger moesten er buitengewone maatregelen worden genomen. Het Centraal Uitvoerend Comité maakte bekend dat een bestuur zou worden georganiseerd, een regering voor de redding van de ‘revolutie’. De semi-officiële pers legde uit dat het hier om een revolutionaire dictatuur ging. Wiens dictatuur? Over wie? In wiens naam? Een dictatuur van de massa’s over de bezittende klasse? Of een dictatuur van de bourgeoisie over het leger, de boeren en de arbeiders?

Na het vertrek van de Kadetten, probeerde de socialistische ministers toch bondgenoten te vinden onder de liberale bourgeoisie. Na hun afwijzing door de Kadetten waren ze bereid om met elke Bourgeois genoegen te nemen om hun leemtes aan te vullen. Het cartooneske karakter van deze nieuwe combinatie doet vermoeden dat het vooral was bedoeld om de geallieerde regeringen en de beurzen gerust te stellen. Het moge duidelijk zijn dat uit zulke omstandigheden nooit een revolutionaire dictatuur kan voort komen. Het proletariaat is vijandig en half verpletterd. De bourgeoisie deed op bittere wijze afstand van de macht om de kat uit de boom te kijken. In een bepaald opzicht is dit een opmaat naar een ‘supra-klasse’ Bonapartistische dictatuur. Maar om dit te doen slagen is het noodzakelijk dat er een passieve, conservatieve boerenklasse is en deze zich weerspiegelt in een ‘gedisciplineerd’ leger. Die omstandigheden bestaan bij ons nog niet. En daarom voelen Kerenski en Tseretelli, precies op het moment dat ze de volledige autoriteit toegeschoven kregen, zich duidelijk in het luchtledige rond hangen.

Een revolutionaire dictatuur is ondenkbaar, zeker een die tegen het proletariaat is gericht, zonder een verenigde, doorgewinterde revolutionaire klasse die bereid is ‘tot het einde’ te gaan. Een Bonapartistische dictatuur is onmogelijk bij de afwezigheid van boeren die tevreden zijn met hun stukje grond en een zegevierend leger. Blijft over een derde type van dictatuur; een partij van “orde”, die heerst over het proletariaat, het leger en de arme dorpelingen.

En precies daarop hebben Kerenski en Tseretelli hun energie gericht. Na het neerslaan van de Bolsjewistische centra, het ontwapenen van arbeiders en ‘onbetrouwbare’ soldaten, het herstellen van de doodstraf in het leger, traden de hoofden van de Sowjet direct in onderhandeling met onderhandelingen met de Kadetpartij en met vertegenwoordigers van de meest invloedrijke burgerlijke organisaties. De regering van ‘revolutionaire redding’’ begon met een voorstel om samen te werken met de organisaties van de contrarevolutie. Met de steun van de Staatsdoema, de beurscomités, de grote en kleine organisaties van fabriekseigenaren, etc. moest de Staatsconferentie in Moskou een nieuw hoofdstuk openen; een definitieve breuk met de leiders van de kleinburgerij en het proletariaat die in het begin juist werd gepromoot; een definitieve capitulatie aan het imperialistische kapitaal en een definitieve liquidatie van de revolutie uit naam van de kapitalistische orde [19].

Maar men liep onderweg tegen grote problemen aan. De eisen van de bourgeoisie namen sneller toe dan de bereidheid van de leiders van de kleinburgerij om compromissen te sluiten. En het agrarische vraagstuk werd onmiddellijk een struikelblok.

De minister van Landbouw, Tsjernov, deed geen enkele poging om in de geest van het programma van de SR-en te handelen, waarin werd beloofd dat de partij niet alleen in de Grondwettelijke Vergadering voor landhervormingen zou opkomen, maar ook in de huidige revolutionaire periode. Tsjernov sprak zich uit tegen ‘aparte’(?!) oplossingen en volledig bezwijkend aan de druk vanuit de burgerlijke partijen, drong hij aan om alle problematische zaken uit te stellen tot na de grondwettelijke vergadering. Desondanks had hij, toen hij werd aangesteld als minister, toegezegd dat hij een decreet zou afkondigingen waarin allerlei grondtransacties na 1 maart zouden worden verboden, opdat grondbezitters en speculanten, gebruikmakend van echte dan wel fictieve transacties, niet de kans zouden krijgen om de verhoudingen in de landbouw te verstoren en de grondwettelijke vergadering voor een onmogelijke opgave zou plaatsen. Maar het bleek dat Tsjernov machteloos was om het decreet in de coalitieregering door te voeren, waarvoor de Sowjet de steun van de boeren had gevraagd. Uiteindelijk waren er de val van de coalitieregering, de tragische ongeregeldheden van 3 tot 5 juli en het aftreden van Lvov voor nodig om het decreet, zij het in gewijzigde vorm, alsnog van kracht te laten worden.

Het is buitengewoon onthullend dat zelfs de Narodnoe Volja, die zich op de uiterste rechtervleugel van de SR-en bevindt, het decreet als mosterd na de maaltijd beschouwt. Deze krant stelde: “Dit alles aanschouwend (een orgie van landverkopingen) kon de bevolking niet kalm blijven en nam in veel gevallen het recht in eigen hand. De gevolgen hiervan zijn maar al te goed bekend en zullen duidelijk aan het licht komen als de oogsttijd is aangebroken. Er is alle reden om aan te nemen dat de tegenvallende oogst dit jaar tot grote tekorten zal leiden. Deze teloorgang van de landbouw en in de economie had niet hoeven plaatsvinden en had, in alle gevallen, niet zo’n desastreuze omvang gekregen, als de Voorlopige Regering in de eerste dagen van haar bestaan voldoende doorzettingsvermogen en vasthoudendheid had betoond.”

“Had zij zich maar niet beperkt tot de enkele verklaring dat het agrarische vraagstuk door de Grondwettelijke Vergadering zou worden opgelost, maar onmiddellijk een aantal maatregelen had genomen die het doorvoeren van het decreet zouden garanderen! Zoals we weten is dit niet gebeurd. Pas na vier en een halve maand en na twee regeringswijzigingen, nadat de agrarische rampspoed zich over bijna geheel Rusland uitbreidde en, in essentie alle schade al was aangericht, bleek het mogelijk een decreet te publiceren, waarvan de noodzaak door onze partij en talloze boerencongressen meermalen werd aangegeven. Het is nu al duidelijk dat het decreet nog nauwelijks enig belang zal hebben, omdat wat er al gebeurd is, niet meer veranderd kan worden”, aldus Narodnoe Volja op 16 juli.

Naar onze mening zijn deze woorden, die duidelijk het werk van de coalitieregering opsommen en van bovenaf de algemene anarchie op het platteland propageert, te pessimistisch in haar conclusies. De landcomités, als ze de werkelijke macht over het land in handen krijgen, zouden veel van de malversaties kunnen ontrafelen en veel van de grondspeculaties in deze overgangsperiode terug kunnen draaien. Het enige waar het aan ontbreekt is een echte revolutionaire macht in het centrum. En precies om dat te voorkomen wil de bourgeoisie de leiding over de agrarische hervormingen in eigen hand houden en eist ze het aftreden van zelfs iemand als de zeer geduldige en bescheiden Tsjernov. De kleinburgerlijke ‘socialisten’ – die klaar staan om de Bourgeoisie de leiding te geven over het leger, over de internationale toekomst van Rusland en de binnenlandse “rust en orde”- zijn door hun besluiteloosheid tot stilstand gekomen. Voor hoe lang? Totdat de boeren alle hoop hebben verloren over de verdeling van het land. Daar ligt nu de sleutel in de hele politieke situatie.

‘De revolutie is in gevaar!’ zo stelt het Centraal Uitvoerend Comité. En zij loopt inderdaad gevaar. Niet omdat de arbeiders en soldaten van Petrograd, met wapens in de hand, de straat opgingen omdat zij vreesden voor het lot van de revolutie. Niet omdat bepaalde criminele bendes zinloze schietpartijen veroorzaakten in de straten. Maar omdat de officiële leiders van de boeren, na een periode van verwarring en aarzeling, besloten het pad van de contrarevolutionaire orde in te slaan. Toen Kerenski, Tseretelli en Tsjernov, het Centraal Comité van de revolutionaire sociaaldemocratie, zich onderwierpen aan een samenscholing van de politie, in onderhandeling traden met het centraal comité van de contrarevolutionaire partij van Miljoekov, dan is de revolutie inderdaad in gevaar. Met name in gevaar voor hen, die voor haar redding een dictatuur willen opzetten, machteloos in al haar heftigheid.

Gegeven dat een echte economische crisis en de ineenstorting van het leger aanstaande zijn, kan een heerschappij het land naar een hogere trap van ontwikkeling leiden, maar alleen als een heerschappij van de revolutie. Door de uitvoering van grote en kleine bestuurlijke, economische en agrarische hervormingen als urgente kwestie en haar zwaard tegen rechts te keren, tegen de contrarevolutionaire samenzwering van de burgerlijke gevestigde orde, de adel en de monarchistische officieren. Alleen de georganiseerde arbeidersklasse, in alliantie met de ploeterende massa’s op het platteland en de bewuste delen van het leger zijn in staat om zo’n bewind te vestigen.

De politieke taak is om de ervaringen van het verleden te gebruiken om de boerenmassa’s en de onderontwikkelde lagen van de arbeiders te bevrijden van de leiding van de “slechte herders”, die de revolutie op dit moment op een presenteerblaadje aanbieden aan haar grootste vijanden. De taak van de proletarische voorhoede is om haar rijen nauwer en sterker te verzamelen onder het banier van de strijd om politieke macht. Dwars door alle laster heen, waarmee de reactie probeert om de partij van het proletariaat in een isolement te drukken, om onze weg te vinden naar de breedste lagen van de  bevolking in de steden, aan het front en op het platteland. We moeten en zullen alle manieren van campagne, strijd en agitatie voeren moeten gebruiken, die voortvloeien uit de interne noodzaken van de revolutie en het proletarisch socialisme. Met alle maatregelen zullen we de structuren van de arbeiders, boeren en soldatenorganisaties verdedigen tegen de aanvallen van de progromistische reactie. We willen deze organisatiestructuren juist versterken, ontwikkelen en verbreden.

Het hangt in de eerste plaats van de Sowjet van Arbeiders, boeren en soldatenafgevaardigden zelf af, welke plaats zij zal innemen in het gevecht rond de ontwikkeling en vestiging van een heerschappij voor de gewone bevolking. In die mate dat de meerderheid samenwerkt, of zich laat meevoeren door de contrarevolutie en de pogromistische laster tegen de proletarische partij, zal zij snel worden weggevaagd door de politieke ontwikkelingen. Zolang wij nog binnen deze Sowjets actief kunnen zijn, zullen we natuurlijk met al onze energie vechten om deze van binnenuit te vernieuwen en hun beleid fundamenteel te veranderen. Wij zullen er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de Sowjet toegerust zal zijn op de taken van de revolutie van morgen, door te reflecteren op die van nu. Maar hoe belangrijk de toekomst en het lot van de huidige sowjets ook zijn, voor ons zijn zij volledig ondergeschikt aan het gevecht om de politieke macht en voor de revolutionaire heerschappij van het proletariaat en de halfproletarische massa’s in de steden, het leger en het platteland.

Tijdens al deze arbeid zullen we vertrouwen op de ontwikkeling van de revolutie in Europa. In ons gevecht voor revolutionaire eenheid met de boerenbevolking, zullen we op geen enkel moment vergeten dat onze directe en meest dichtstbijzijnde bondgenoot de Europese arbeidersklasse is. Wij zullen geen enkele stap zetten die de nauwe banden die nu weer worden aangehaald met de revolutionaire arbeiders van alle landen kunnen doen verzwakken of verbreken. Juist met zo’n tactiek zullen we de Russische revolutie en dus ook de vrijheid en onafhankelijkheid van de Russische bevolking de grootste dienst bewijzen. ‘De Russische Revolutie is in gevaar!’. Zij kan alleen gered worden door het verder ontwikkelen van haar interne krachten, een urgent oplossen van haar taken en haar overgang van een Russische naar een internationale revolutie.

Verklarende Aantekeningen:

1] Romanov was de familienaam van de Tsaar.

2] De Zwarte Honderd waren antisemitische moordbendes, oorspronkelijk gesteund door Tsaar Nicolaas de 2^e.

3] Kadetten (Constitutionele Democratische partij); een pro-Russische imperialistische liberale partij, geleid door Pavel Miljoekov.

4] De matrozen van Kronstad, de marinebasis vlakbij Petrograd, waren de meest strijdbare supporters van de revolutie. Gregory Aleksinki, lid van de Mensjewieken, was een belangrijke aanstichter van de laster tegen de Bolsjewistische partij in juli 1917.

5] De op de boerenbevolking gebaseerde Sociaal Revolutionaire partij en de Mensjewistische socialistische rechtervleugel vormden de linkerflank van de Voorlopige Regeringscoalitie en de leiding van de Sowjet van Petrograd en de Al-Russische sowjets.

6] Voormalig staatsecretaris van de Verenigde Staten, Elihu Root, leidde een handelsmissie naar Petrograd in juni, om druk uit te oefenen op de Voorlopige regering om de oorlog tegen Duitsland en de As-mogendheden te intensiveren.

7] Alexander Knovalov en Andrei Sjingarev waren leidende industriëlen in de Voorlopige Regering. Prins Lvov was haar eerste Minister-president.

8] Irakli Tseretelli; leidend mensjewiek, voorzitter van de Sowjet van Petrograd en Minister van Post en Telegrafie in de regering.

9] Alexej Pesjekhonov; leider van de Socialistische Volkspartij en Minister van Voedselvoorziening.

10] Matvey Skobelev; voormalig aanhanger van Trotski die in prominente mensjewiek werd in de sowjet van Petrograd en Minister van Arbeid in de Voorlopige  Regering.

11] Dyelo Naroda was een krant van de Sociaal Revolutionairen (SR-en).

12] Ferdinand Lasalle was de oprichter van de Duitse arbeiderspartij in de 19^e eeuw.

13] Socialistische Ministers; dit is een verwijzing naar Tseretelli en Nicolai Tsjcheidse, leiders van de Mensjewistische partij en Alexander Kerenski en Victor Tsjerov, die de Sr-en leidde. Kerenski werd hoofd van de Voorlopige Regering na Prins Lvov en was ook Minister van oorlog.

14] Wilhelm verwijst naar de  Duitse keizer, Sir George Buchanan was de Britse ambassadeur in Petrograd.

15] een verwijzing naar een incident toen Tsjernov werd ingesloten door de menigte voor het Taurische paleis en Trotski persoonlijk ingreep om hem te ontzetten en zijn leven te redden.

16] Mezhraiontsi; de Interrayonale Organisatie, geleid door Trotski en Loenatsarki.

17] Novaja Dzjizn; krant onder redactie van Maxim Gorki, leider van de Verenigde Internationalisten.

18] Michael Liber was lid van de Mensjewieken en van de Bund; de Algemene Joodse Arbeidersvereniging. Tijdens de zuiveringen werd hijin 1937 in opdracht van Stalin vermoord.

19] De Staatsdoema was de naam van het raadgevende parlement tijdens de tsaristische periode, zij werd door de revolutie overvleugeld. De Staatsconferentie was een georkestreerd evenement in Moskou dat zwaar in het voordeel was opgezet voor de kapitalistische en monarchistische afgevaardigden. Een poging om de revolutie te omzeilen. Zij werd tijdens haar zitting geconfronteerd met een algemene staking in Moskou.

In juli 1917 kwamen de arbeiders van Petrograd in opstand. De bolsjewieken vonden een nieuwe revolutionaire opstand op dat ogenblik prematuur. “Het is niet omdat de voorhoede gewonnen is voor een revolutionair programma dat de tijd voor de werkelijke machtsovername rijp is. Eerst moet op zijn minst de meerderheid van de arbeiders en als het even kan, de meerderheid van de bevolking, bewust geworden zijn van de noodzaak tot een werkelijke machtsovername. Toegepast op de concrete situatie anno 1917 in Rusland betekende dit: een opstand van de Petersburgse arbeiders kon de macht althans in Petrograd zelf wel veroveren, maar slechts tijdelijk behouden. In een dergelijk stadium zou de contrarevolutie nog steeds voldoende krachten uit de maatschappij kunnen opzuigen om de revolutie neer te slaan.”

Onderdeel van het dossier over 1917 door Peter Van der Biest

Tussen februari 1917 en oktober 1917 waren er heel wat belangrijke veranderingen in de situatie in Rusland. In april werd een voorlopige regering gevormd met “socialisten” – de Sociaal Revolutionairen (SR) en de Mensjewieken (minderheid) – en kapitalistische ministers die de bloedige wereldoorlog verder zetten.

=> Dossier door Peter Taaffe op revolutie1917.com

Tentoonstelling “Russian Revolution: hope, tragedy, myths” tot 29 augustus in de British Library in Londen

“In 1917 nam het proces van de laattijdige sociale en politieke verandering in het Russische rijk de vorm van een revolutie aan (…) die de hoop vestigde dat een ideale sociale orde mogelijk was.” In tegenstelling tot de recente tentoonstelling van de Royal Academy of Arts, probeert de tentoonstelling in de British Library om informatief te zijn waarbij ook de historische context van de gebeurtenissen van 1917 aan bod komt. Bij de Royal Academy was Trotski slechts een nevenfiguur, in deze tentoonstelling wordt hij terecht naast Lenin als een centrale figuur onder de Bolsjewistische leiders voorgesteld en als iemand die het succes van de Oktoberrevolutie mee bepaalde.

Recensie door Niall Mulholland

De tentoonstelling omvat fascinerende foto’s, filmbeelden, affiches, boeken, kranten (waaronder muurkranten van de arbeiders) en andere objecten. Er zijn onverwachte verrassingen zoals het knipselboek van prins Kropotkin, een invloedrijke revolutionair in de 19^de eeuw, of nog Oscar Wilde’s toneelstuk Vera dat ingaat op de falende tactiek van individueel terrorisme onder de vroege revolutionairen (Narodniki) en dat ook stelt dat de tsaar niet in staat zal zijn om hervormingen door te voeren. Er is ook een handgeschreven verzoekschrift van Lenin (onder een ander pseudoniem) om toegang te krijgen tot de leeszalen van het British Museum toen hij als balling in Londen woonde.

De curator streefde naar een ‘evenwichtige’ benadering, waarbij er evenveel aandacht is voor anti-Bolsjewieken. Dit leidt soms tot veralgemeningen. De tentoonstelling stelt de revolutie vooral voor als een verwarrend en complex gegeven, een “experiment dat opportuniteiten bood voor sommigen, maar problemen voor anderen.” De Bolsjewieken worden omschreven als een “extreme socialistische partij.”

Als dat het geval was, wie waren dan de gematigde socialisten? Waren dat niet de Mensjewieken en de Sociaal-Revolutionairen die met pro-kapitalistische partijen in een coalitieregering stapten na de val van de tsaar? Deze ‘socialistische’ ministers weigerden de Russische betrokkenheid bij de massaslachting van de Eerste Wereldoorlog te stoppen of om te breken met het kapitalisme en het grootgrondbezit.

Een eerste editie van ‘Het Communistisch Manifest’ van Marx en Engels wordt begeleid met de bewering dat de auteurs niet verwacht hadden dat de socialistische revolutie zich tot Rusland zou uitstrekken. Nochtans schreef Marx in een voorwoord voor de Russische editie van het manifest in 1882 over een debat onder de Russische linkerzijde over de mogelijkheid om traditionele plattelandsgemeenschappen om te vormen tot embryonale instellingen van een socialistische samenleving. De algemene conclusie van Marx was dat dit enkel mogelijk was indien het tsarisme omvergeworpen werd en indien de revolutie in Rusland “het signaal wordt voor een arbeidersrevolutie in het westen zodat beiden elkaar kunnen aanvullen.”

De curatoren van de tentoonstelling hebben het wel bij het rechte eind als ze stellen dat Lenin de marxistische methode toepaste op de “reële omstandigheden van Rusland” op het einde van de 19^e en het begin van de 20^e eeuw. De eerste successen van de arbeidersbeweging bleken uit de groei van de Russische Sociaaldemocratische Arbeiderspartij. De tentoonstelling omvat een affiche van de partij met de ‘pyramide’ van de sociale ongelijkheid, een afspiegeling van de erg hiërarchische samenleving met de tsaar en de elite aan de top, gevolgd door de adel, de grootgrondbezitters, de generaals en de verantwoordelijken van de orthodoxe kerk terwijl de werkende klasse en de arme boeren de volledige structuur dragen.

Daar tegenover staat een regimegezinde afbeelding: een “etnografische kaart” van het tsaristische rijk met alle volkeren die “allemaal samenleven.” Nochtans was het Russische rijk een “gevangenis voor nationaliteiten,” zoals Lenin het omschreef. De massa’s van arme boeren leefden in vreselijke omstandigheden. Die levensomstandigheden worden getoond aan de hand van het primitieve schoeisel op het platteland met schoenen uit houtschors.

De steunpilaren van het tsaristische regime, zoals de Orthodoxe kerk, komen uitgebreid aan bod op de tentoonstelling. De macht en  mystiek van de koninklijke familie was zo groot dat het bij de kroning van tsaar Nicolas II tot paniek kwam onder de toegestroomde massa. Er vielen daarbij heel wat doden. De onverschilligheid van de koninklijke familie na deze tragedie was een belangrijke factor in de aftakeling van het imago van de tsaar. De tentoonstelling wijst terecht op de snelle groei en de politieke effecten van de jonge, militante Russische arbeidersklasse die van 1,4 miljoen werkenden in 1890 groeide tot 2,9 miljoen in 1912. In 1913 leefde 15% van de bevolking in de steden.

Een acteur brengt het verhaal van de vrouw van een eigenaar van een textielfabriek in Sint Petersburg (omgedoopt tot Petrograd in 1914) waaruit de angst van de heersende klasse in de revolutie van 1905 blijkt. Jammer genoeg wordt niet ingegaan op de cruciale rol van de arbeidersraad (‘sovjet’) van St Petersburg, een raad geleid door Trotski. De contrarevolutie slaagde erin om de revolutie de kop in te drukken, maar de beweging had een grote internationale impact. Er is een opmerkelijke Franse stille film die een jaar na de gebeurtenissen werd gemaakt waaruit de sympathie voor de moedige revolutionairen blijkt.

De repressie was brutaal. De kortstondige ‘hervormingen’ van de tsaar – zoals het opzetten van een parlement, de Doema, dat te radicaal was en bijgevolg meteen terug afgeschaft werd – gaven enkel aanleiding tot grotere revolutionaire bewegingen. Satirische kunst uit die tijd toont een bijna algemene afkeer tegen het regime in die periode.

Naarmate de Eerste Wereldoorlog bleef aanslepen met een enorme menselijke tol en terreinverlies aan het Duitse leger, werden ook de rijen om aan te schuiven voor brood in de grote steden langer. Massaal protest van de werkenden overspoelde Petrograd. De tsaar kon zijn bewind onmogelijk in stand houden: hij werd omvergeworpen in februari 1917. De tentoonstelling stelt terecht dat e steun voor de Bolsjewieken groter werd omwille van Lenin’s standpunt van “geen compromissen met de Voorlopige Regering” die de oorlog verderzette en geen antwoorden had op de extreme sociale en economische crisis.

Van daaruit gaat de tentoonstelling snel over tot de Oktoberrevolutie. Dit wordt niet voorgesteld als een staatsgreep, zoals het doorgaans in de burgerlijke versies wordt gebracht. Er wordt integendeel duidelijk gemaakt dat de Bolsjewieken de macht konden grijpen omdat ze de steun kregen van een meerderheid in de sovjets en omdat de pro-kapitalistische Voorlopige Regering zowat alle steun verloren was.

Er is veel aandacht voor de burgeroorlog tussen het nieuw gevormde Rode Leger onder leiding van Trotski en de Witte contrarevolutionaire krachten die gesteund werden door buitenlandse imperialistische machten. Een grote digitale kaart toont het terreinverlies en de winst van beide kanten tussen 1917 en 1922, het ogenblik waarop het Rode Leger uiteindelijk de overwinning behaalt. De tentoonstelling gaat in op de Witte terreur en de reactionaire propaganda ervan, met inbegrip van antisemitische provocaties.

De Witte contrarevolutie kon de boeren en arbeiders geen andere oplossing aanbieden dan een terugkeer naar onderdrukking door grootgrondbezitters en klassenuitbuiting. De tentoonstelling toont enkele handgeschreven “sovjet orders” van Trotski rond de rechten van soldaten, de lonen en de arbeidsvoorwaarden. Onder één ervan staat een niet ondertekende opmerking, wellicht van Lenin, waarin wordt aangedrongen om de kwestie snel aan te pakken.

Foto’s tonen de trein van Trotski die de leiding van het Rode Leger van het ene front naar het andere bracht. Revolutionaire affiches, verklaringen die de Britse troepen opriepen om niet voor hun kapitalistische heersers te vechten, items van het uniform van het Rode Leger en een spandoek (met vervaagde goedkope rode verf) met de slogan ‘Vrede en land: oorlog aan de paleizen’, … tonen een vastberaden verdediging van de jonge Sovjet-Unie door het leger van werkenden en boeren. De impact van de revolutie op cultuur, kunst en literatuur komt aan bod net als de sociale hervormingen die door de Bolsjewieken werden doorgevoerd, zoals een massale alfabetiseringscampagne.

De militaire rol van Stalin in de burgeroorlog werd nadien sterk overdreven in de Sovjet-propaganda. Dergelijke mythes waren nodig om de leidinggevende rol van Stalin in de bureaucratische dictatuur die eind jaren 1920 en begin jaren 1930 ontstond te ondersteunen. De opstand van Kronstadt in 1921 wordt vermeld, maar niet uitgelegd. Dat was een mislukte opstand tegen de Bolsjewieken op de marinebasis van Kronstadt als gevolg van de harde omstandigheden in e burgeroorlog. De opstand werd geleid door anarchisten en positief onthaald door Mensewieken en andere contrarevolutionaire krachten.

Het slot van de tentoonstelling gaat over de internationale impact van 1917 met videobeelden van de Duitse Revolutie van 1918 tot publicaties over de kortstondige heldhaftige sovjet van Limerick in 1919. Uitleg over het opzetten van de Derde Internationale benadrukt het belang dat de Bolsjewieken hechtten aan de wereldwijde socialistische revolutie. Ondanks een aantal beperkingen, staat de bezoekers van deze mooie tentoonstelling enkele interessante uren te wachten.