Category: Distributiesector

Amper een jaar na de aankondiging van de sluiting van een reeks buurtwinkels (in feite het overgeven van deze vestigingen aan zelfstandige geranten die goedkoper personeel inzetten), dreigt er reeds een nieuw sociaal bloedbad bij Carrefour. De socialistische bond BBTK vreest dat er een nieuwe herstructurering zit aan te komen die wel eens erg hard zou kunnen zijn.

Bij de overheveling van de buurtwinkels van GB naar zelfstandige geranten werd door Carrefour zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de mogelijkheid om personeelsleden op brugpensioen te sturen. Dat maakt dat er bij een nieuwe herstructurering minder ruimte zal zijn voor een dergelijke optie.

BBTK waarschuwt dat Carrefour er niet goed voor staat en mogelijk enkele duizenden personeelsleden zal ontslaan door te besparen op het aantal hypermarkten. Momenteel zijn er 56 hypermarkten, maar die doen het slechter dan vorig jaar. 45 van de 56 zagen hun omzet dalen, wat ongetwijfeld door de directie zal worden aangegrepen om te besparen.

De vakbond vreest dat de directie wacht tot na de sociale verkiezingen om dan een nieuw herstructureringsplan bekend te maken. Voorlopig ontkent de directie, maar dat gebeurt zonder veel ijver. Er wordt gevreesd dat zo’n 3000 tot 4000 jobs zouden verloren gaan door middel van naakte ontslagen, “want alle mogelijkheden tot brugpensioen zijn bij de herstructurering van vorig jaar opgebruikt”, volgens een Antwerpse BBTK-secretaris.

De directie stelt dat BBTK panier zou zaaien en dat er geen herstructurering op komst is. Dat is echter betwijfelbaar. Alleszins is waakzaamheid geboden. Met de sluiting en heropening van 16 GB’s in arbeiderswijken vorig jaar, toonde de directie van Carrefour reeds aan dat sociale bekommernissen niet hoog op haar agenda staan.

Vanaf vandaag gaan de 16 GB’s die eerder de deuren sloten opnieuw open. Bij de aankondiging dat de 16 buurtwinkels zouden sluiten, was er reeds een uitgesproken vermoeden dat het enkel om een besparingsoperatie op de kap van het personeel was. Dat blijkt nu effectief te kloppen. De winkels gaan terug open als zelfstandige franchises.

De sluiting van 16 GB’s zorgde voor heel wat ongenoegen onder het personeel en de klanten. Het ging om 16 buurtwinkels met een “ouder” personeelsbestand: velen werkten al tientallen jaren in de lokale GB en waren bijgevolg niet alleen erg gekend onder de klanten, maar “kosten” daarnaast ook meer aan de directie. En dat was net het ‘probleem’ waar de directie van Carrefour een antwoord op wou bieden.

Het resultaat is dat de zestien winkels vandaag opnieuw open gaan als franchise bedrijven. Een zelfstandige uitbater neemt het roer over en zal ook instaan voor het personeel. Hierdoor zullen de winkels open blijven, wat wellicht positief onthaald zal worden door de buurtbewoners. Maar voor het personeel ziet het er niet goed uit. De looninleveringen zijn immers erg groot.

Het beginloon zal voortaan 7,48 euro per uur bedragen, dat is een verlaging met 16,5%. Voor iemand met 22 jaar dienst bedraagt het verschil 40%. Beginners zullen aan een nettoloon van 960 euro per maand komen, dat is amper meer dan de armoedegrens. In de zestien winkels beginnen volledig nieuwe ploegen om zo iedereen aan starterslonen te kunnen tewerkstellen. De vroegere werknemers konden op brugpensioen (zo’n 400 tot 500 mensen) of naar een andere vestiging. Heel wat mensen vertrokken of zagen hun tijdelijk contract niet verlengd worden, sommigen kregen een nieuw tijdelijk contract maar aan lagere lonen.

Voor 14 van de 16 winkels werd een zelfstandige uitbater gevonden, voor 2 vestigingen (in Ekeren en Halle) zette de directie van Carrefour zelf een constructie op om franchisenemer te worden van de eigen winkels. De hele constructie die werd opgezet, is juridisch gezien niet correct. Bij een overname moet de overnemer in principe alle personeelsleden aan dezelfde loonvoorwaarden overnemen.

Bij het begin van de solden heeft Carrefour dus beslist om de lonen van het personeel in de aanbieding te zetten met grote kortingen. De aandeelhouders zullen tevreden terugkeren.

Van 13 tot 15 september trok de CAP-bus opnieuw langs een aantal bedreigde vestigingen van GB. De directie wil die vestigingen sluiten om ze te vervangen door winkels die door zelfstandige geranten worden uitgebaat. Doel: de lonen met zowat een kwart terugdringen.

Serge Katz

De tocht langs de verschillende GB-vestigingen was succesvol. Opvallend gegeven was dat we zowel in het noorden als het zuiden van het land dezelfde positieve reacties kregen. Het is nuttig dat we met CAP de vooroordelen over Vlamingen, Brusselaars en Walen kunnen overstijgen.

Ook in Halle, dat toch een prominente rol speelt in de discussie over de communautaire kwestie, bleek dat de klanten van GB goed begrepen hadden dat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten tegenover de onverantwoorde politiek van het grootkapitaal. We trokken ook naar Gilly, Quiévrain, Rocourt en Tournai. De aanwezigheid van twee Vlamingen daarbij werd opvallend positief onthaald. Tegenover het onbegrip en de ontgoocheling over de dreiging om de vestigingen te sluiten, wilden we het aspect van solidariteit centraal stellen. Met de arbeiders van Carrefour en de klanten hebben we dezelfde belangen en door samen campagne te voeren, staan we heel wat sterker.

In veel discussies kwam terug dat het nodig is om ons voor te bereiden op verzet tegen de sociale afbraak die zal worden voorgesteld door de nieuwe regering. CAP is nationaal georganiseerd en werd in de discussies gezien als een alternatief op de traditionele partijen. We kregen heel wat sympathie, maar ook beloften van een engagement in CAP of in verdere strijd tegen de sluiting van de GB’s.

Bij de vestiging van GB in Rocourt (bij Luik) voerden enkele CAP’ers een straattheater op. Er werden tevens contacten gelegd met een lokaal comité en met syndicale afgevaardigden. In Tournai kwamen we in contact met mensen die ruim 12.000 handtekeningen ophaalden met een petitie tegen de sluiting van de vestiging. Uiteraard haalden we zelf bij de tournee langs de GB’s ook nog heel wat handtekeningen op.

De tocht langs verschillende GB-vestigingen was succesvol, ook voor CAP. Vanuit concrete acties kunnen we banden smeden tussen gebruikers en arbeiders. Dat kan het verzet versterken en het maakt duidelijk dat CAP daar een actieve rol in kan spelen.

Op de CAP-site verscheen een videoverslag van de tweede tournee langs de GB. Een verwijzing naar de video en meer info vind je op onze pagina over de distributiesector.

Vorige zaterdag werd in 24 (van de 72) GB-vestigingen in het land gestaakt. Aanleiding is de beslissing van de directie om 16 winkels met sluiting te bedreigen om ze in werkelijkheid om te bouwen tot winkels die door zelfstandige geranten worden geleid.

Het franchiseren van de winkels moet de lonen sterk doen afnemen, mogelijk zou tot 30% worden bespaard op het personeel. Het personeel zou flexibeler en goedkoper moeten werken.

Zaterdag werd gestaakt in de meeste van de met sluiting bedreigde vestigingen, maar ook in een aantal andere GB-vestigingen in Wallonië.

De Limburgse LBC-secretaris Koen De Punder stelde terecht: “Op 20 juni – net voor de vakantie – raakte het voornemen tot sluiting bekend. Zolang al leven de werknemers in onzekerheid. We willen met deze staking de directie onder druk zetten: er zijn nog altijd geen garanties voor het personeel. Hier werken veertig mensen: gaan die allemaal kunnen muteren? En moeten ze dan eerst een auto kopen?”

De onzekerheid onder het personeel en de aankondiging om de winkels om te vormen naar het zelfstandige franchisesysteem zorgen voor ongerustheid onder het personeel. Maar ook onder de klanten is er protest tegen de sluitingen van hun buurtwinkels. Op verschillende plaatsen waren er succesvolle petities of worden buurtcomités opgezet. Ook CAP speelde daar een belangrijke rol in met haar tournee langs de GB.

Nu was CAP opnieuw aanwezig bij een aantal stakende GB-vestigingen om er haar solidariteit te betuigen.

De aandeelhouders keren tevreden terug…

Eind juni kondigde de directie van Carrefour aan dat het van plan was om dit jaar 16 supermarkten te sluiten: 8 in Vlaanderen, 1 in Brussel en 7 in Wallonië. Hierdoor zouden 900 jobs verloren gaan (waaronder 800 in de getroffen winkels).

Jean Peltier

De directie van de groep oordeelde dat “deze supermarkten structureel verlieslatend zijn” en dat “er iets aan gedaan moet worden om de toekomst van de hele groep niet op het spel te zetten”. Achter deze berichtgeving (van een groep die winstgevend is, ook de GB-groep binnen Carrefour maakt overigens winst) schuilt een ander verhaal. Carrefour is helemaal niet van plan om de 16 winkels definitief te sluiten en nog veel minder om de winkels te verkopen aan de concurrentie.

SOCIALE ACHTERUITGANG VIA FRANCHISE

De directie van de groep heeft andere plannen. Het wil de winkels sluiten om ze daarna te verkopen aan geranten die het personeel tegen slechtere arbeidsvoorwaarden tewerk kunnen stellen zonder syndicale vertegenwoordiging.

Geranten kunnen dan jonger en goedkoper personeel aannemen (er zou 30 à 35% bespaard worden op de lonen). Het personeel zou langer moeten werken (met een 38 urenweek in plaats van 35) en met slechtere arbeidsvoorwaarden (zoals de mogelijkheid van zondagwerk). Op dit moment worden 202 van de 280 supermarkten van GB uitgebaat door geranten (franchisenemers). Wellicht wil Carrefour zo snel mogelijk ook de 78 resterende supermarkten in een stelsel van franchise onderbrengen.

In februari kondigde Marc Oursin, de grote baas van Carrefour België, herstructureringen aan op 3 verschillende niveau’s: bij de (grote) hypermarkten Carrefour, de (gewone) Super GB’s en de (kleine) GB Express buurtwinkels. Oursin stelde tegelijk dat 8 tot 10 nieuwe Super GB’s en een 40-tal GB Express winkels de deuren zouden openen. Al deze nieuwe winkels zouden uitgebaat worden door geranten. De winkels in franchise kenden het afgelopen jaar een stijging van hun omzet met 8%, onder meer door het opdrijven van de druk op het personeel. In de supermarkten in eigen beheer was er nauwelijks vooruitgang.

Carrefour wil haar winsten opdrijven. De prijs daarvoor wordt betaald door het personeel dat slechtere lonen en flexibeler arbeidsomstandigheden moet aanvaarden. Ook is het geen toeval de meeste bedreigde winkels zich in volksbuurten bevinden. De klanten daar zijn misschien wel erg trouw, maar voor de directie geven ze niet genoeg uit om een voorkeursbehandeling te verdienen.

Uiteraard is het ook geen toeval dat de directie van Carrefour haar plannen vlak voor de vakantie bekend maakte. In de zomermaanden is het moeilijker om het personeel te organiseren en er wordt ook gehoopt dat het personeel na twee maanden sneller berust in het lot van afdankingen en besparingen.

Deze “sluitingen” zouden wel eens een voorsmaakje kunnen zijn van verdere hervormingen bij Carrefour in België. In december stelde de directie dat meer dan de helft van de winkels in eigen beheer verlieslatend zouden zijn of nauwelijks winst maken. Dat kan erop wijzen dat Carrefour nog eens 20 extra winkels onder handen wil nemen na de huidige operatie.

ONDERHANDELINGEN… MAAR OP WELKE BASIS?

Als antwoord op de beslissing van de directie hebben de vakbonden bij Carrefour gesteld dat er geen sprake kon zijn van onderhandelingen in de vakantieperiode. De onderhandelingen konden voor de vakbonden pas opgestart worden in september.

Na de bekendmaking van de “sluitingen” braken er wel een aantal spontane stakingen uit in de winkels van Quiévrain en Dendermonde. Er waren ook solidariteitsacties in winkels die niet rechtstreeks bedreigd zijn, zoals in Moeskroen in Froyennes. Daar werd op 30 juni het werk neergelegd uit solidariteit met de collega’s in Doornik. Ook van de klanten kwam er heel wat steun voor de werknemers van GB. In Rocourt verzamelde een lokaal comité honderden handtekeningen tegen de sluiting. In Doornik was er zelfs een lokale betoging met 500 deelnemers. Zowel personeel, klanten als vakbondsmilitanten uit andere bedrijven kwamen op straat.

Ondanks de schok van de bekendmaking van de “sluitingen”, is er een potentieel voor gezamenlijk verzet van personeel en klanten. Jammer genoeg blijft het antwoord van de vakbondsleidingen vooralsnog beperkt.

Er was eerst de weigering om in juli een nationale stakingsdag te organiseren tegen de beslissing van de directie. Het was zeker niet evident om snel te reageren, maar een actiedag aan het begin van de soldenperiode had een grote impact kunnen hebben. De acties bleven echter beperkt tot een betoging met enkele honderden aanwezigen op 2 juli voor de zetel van Carrefour toen de raad van bestuur de beslissing officieel bekend maakte.

Tijdens deze betoging bleven de meeste met sluiting bedreigde winkels gewoon open en werd beroep gedaan op interimmers of jobstudenten. Het pamflet van het vakbondsfront brengt twee centrale eisen naar voor tegenover de directie van Carrefour:

-het behoud van de tewerkstelling bij de hypermarkten en de Super GB’s

-geen naakte ontslagen

Het pamflet stelt echter ook dat het sociaal drama niet enkel op de schouders van de werknemers mag terechtkomen. “De directie moet een echt commercieel plan op tafel leggen” om de activiteiten van de supermarkten “duurzaam te herlanceren” terwijl tegelijk garanties worden gegeven voor degelijke lonen en aanvaardbaarde arbeidscondities voor het personeel.

Jammer genoeg werd het verzet tegen iedere sluiting niet opgenomen als centrale eis. Nochtans is dat de enige manier om ontslagen te vermijden. Nu lijkt het er teveel op dat de vakbondsleiding zich neerlegt bij de sluitingen zonder ertegen te vechten. Er worden een aantal minimale eisen naar voor gebracht, bijvoorbeeld rond het overplaatsen van zoveel mogelijk personeelsleden naar andere GB’s of het eisen van goede ontslagvoorwaarden.

Het herstructureringsplan in 1999, dat toen door de vakbonden werd aanvaard, voorzag reeds in dergelijke interne overplaatsingen. Maar er wordt gezwegen over het feit dat de directie van Carrefour dat engagement nooit is nagekomen.

Als er geen verzet komt tegen de aangekondigde “sluitingen”, zal Carrefour zich gesterkt voelen en de druk op het personeel verder opdrijven. De directie zal nog minder geneigd zijn om haar beloften na te komen.

Om op te komen voor het behoud van alle jobs, moeten we ons verzetten tegen iedere sluiting. Enkel dan kunnen we een doeltreffende strijd aangaan.

De beslissingen in grote distributieketens als Carrefour worden op een steeds hoger niveau genomen. Hoe moeten gaan syndicalisten daarmee om? We vroegen dit aan een vakbondsmilitant bij Carrefour in Luik.

Jean Peltier

“Op een aantal jaar tijd is de manier waarop grootdistributeurs werken op een ingrijpende manier veranderd. We moeten deze veranderingen begrijpen om er lessen uit te trekken zodat we beter in staat zijn om de werkgelegenheid en de arbeiders te verdedigen.

“De tijd dat we werkten met groepen als GB en Delhaize waar de patroons Belgen waren die vanuit Brussel hun doelstellingen opmaakten, ligt achter ons. Nu wordt de strategie van een groep bepaald in New York, Londen of Parijs. Daar beslissen de grote multinationals die wereldwijd actief zijn. Hetzelfde geldt voor hun toeleveranciers.

“De rentabiliteit stelt zich daarbij niet meer op het niveau van een winkel. Enerzijds omdat de goederen en financiële middelen naargelang de vraag circuleren tussen verschillende winkels. Anderzijds ook omdat grote groepen als Carrefour hun winst niet moeten halen uit producten als melk of ondergoed. De meeste producten in de winkelrekken liggen er enkel om de klanten aan de winkel(groep) te binden. Eens er een band is met klanten, heeft Carrefour andere plannen.

“Een cruciaal element in de commerciële strategie van de groep is het product dat vooraan staat op de eerste pagina van de reclamefolder die om de twee weken wordt rondgestuurd. Een groot computerscherm, een digitale televisie, boekentassen bij het nieuwe schooljaar,… Het product dat vooraan staat in de folder wordt niet gekozen door individuele winkels en zelfs niet op nationaal vlak. Het is een beslissing die veelal voor verschillende landen geldt.

“Hierdoor wordt het mogelijk om met de groep bijvoorbeeld 1 miljoen computerschermen op te kopen bij een (goedkope) Chinese leverancier van de groep. Door het grote aankoopvolume worden de prijzen gedrukt. De leveranciers moeten maar zien hoe ze de lonen van het personeel kunnen drukken.

“Iedere winkel krijgt vervolgens een verkoopsquotum voor dit product. Als de winkel de doelstelling behaalt, komt er onmiddellijk een nieuwe levering uit een winkel waar de verkoop wat minder is. Op deze wijze is het mogelijk om op een termijn van slechts enkele maanden een erg grote hoeveelheid producten te verkopen. Het verhaalt stopt hier echter niet. Door haar omvang kan Carrefour bijzondere contracten sluiten met de Chinese leveranciers. Vaak wordt overeengekomen dat pas zes maanden na de levering van de producten wordt betaald. In de tussentijd kan de groep de inkomsten uit de verkoop van de producten aanwenden voor andere doeleinden. Het wordt op de bank geplaatst of gebruikt om te investeren op de beurzen waar er extra inkomsten worden geboekt. Er is met andere woorden een dubbele winst!

“Als een multinational op zo’n manier kan werken, staat de directie natuurlijk sterker tegenover haar personeel. Maar er zijn beperkingen aan deze patronale strategie. Carrefour heeft nood aan zoveel mogelijk winkels die dienst doen als uitstalramen voor de eigen producten (het gamma “n°1” producten) en vooral voor de speciale aanbiedingen. Het aantal winkels is van belang om klanten te kunnen binden en voor de aanwezigheid in het straatbeeld. Het sluiten van lokale winkels betekent een verlies aan cliënteel en marktaandeel tegenover de concurrenten (die steeds meer dezelfde strategie toepassen). Uiteraard wil iedere directie zoiets vermijden.

“Vanuit de vakbonden moeten we de nieuwe realiteit begrijpen. Dat is nog niet altijd het geval, maar het is noodzakelijk om ook nieuwe mogelijkheden te zoeken om onze jobs te verdedigen. Het zal daarbij belangrijk zijn om beroep te doen op de steun van de klanten en om in te spelen op het “slechte imago” van een merk indien er toch tot afdankingen wordt overgegaan. Voor dat soort zaken zijn multinationals gevoelig.”

Wereldwijd is Carrefour, ondanks haar aanwezigheid in 29 landen, slechts de nummer twee op de distributiemarkt. Het moet de Amerikaanse multinational Wal Mart nog laten voorgaan. Dat bedrijf is sinds 2003 zelfs in het algemeen het grootste bedrijf ter wereld. De omzet van Wal Mart is groter dan het BBP (Bruto Binnenlands Product) van zo’n 150 landen ter wereld.

De eerste Wal Mart opende de deuren in 1962 in de achtergestelde en landelijke Amerikaanse deelstaat Arkansas. Gedurende dertig jaar is Wal Mart blijven werken aan een opmars in de VS. Het verpletterde de concurrentie. Sinds begin jaren 1990 heeft het ook Canada en Latijns- Amerika veroverd. Daarna begon Wal Mart ook activiteiten op te zetten in China, Duitsland en Groot-Brittannië. Carrefour is dan misschien wel in meer landen actief als Wal Mart, dat laatste bedrijf heeft wel meer klanten. Het beschikt over een immens aantal klanten, in de VS alleen al zijn er 100 miljoen klanten die zich herkennen in de slogan “everyday low prices” (elke dag lage prijzen).

De prijzen bij Wal Mart zijn effectief gemiddeld 14% lager dan bij de concurrenten. Hoe is dat mogelijk? Dankzij het “Wal Mart model” waar de concurrenten stikjaloers op zijn. Uiteraard wordt dit model nu steeds meer overgenomen door andere multinationals. Het vertrekpunt zijn de lage lonen van de 1,3 miljoen werknemers van Wal Mart in de VS en uiteraard ook bij de vele toeleveranciers en onderaannemers.

In 2004 verdiende een gemiddelde werknemer van Wal Mart 13.861 dollar in 2004, topman Lee Scott daarentegen verdiende 27 miljoen dollar in hetzelfde jaar… Wal Mart doet steeds meer beroep op goedkope leveranciers in China (elektronica) of Bangladesh. Wal Mart alleen staat in voor 14% van de textielexport van dat land naar de VS. Het feit dat de arbeidsomstandigheden in die textielbedrijven vergelijkbaar zijn met de 19de eeuwse omstandigheden hier, doet er voor de directie van Wal Mart natuurlijk niet toe.

Door goedkope leveranciers in te zetten, worden kosten bespaard. Naast de negatieve sociale gevolgen van deze werkwijze zijn er ook de ecologische consequenties. Het transport over zee, met vliegtuigen en over de weg neemt immers sterk toe om dit model draaiend te houden. 7.000 grote trucks van het bedrijf rijden 24 uur op 24 rond om de rekken gevuld te krijgen in de 5.000 hypermarkten. Dat is echter geen zorg voor het bedrijf.

Om het model te laten draaien zonder problemen, is er een verbod op syndicale activiteiten in de onderneming. Regelmatig worden arbeiders afgedankt omdat ze lid zijn van de vakbond. Een aantal vestigingen van het bedrijf werden na vakbondsactiviteiten zelfs gesloten om een voorbeeld te stellen aan het personeel en om “besmetting” in andere vestigingen te vermijden.

Het “Wal Mart model” is een prototype van het ultraliberale Amerikaanse model dat mee mogelijk werd dankzij president Reagan en diens opvolgers. Zoals George Bush sr in 1992 reeds stelde: “Het succes van Wal Mart is het succes van de Verenigde Staten.”

Zodra de beslissing van Carrefour werd aangekondigd, nam CAP (Comité voor een Andere Politiek) deel aan de strijd tegen de sluitingen van de winkels en voor het behoud van de werkgelegenheid. We riepen op tot solidariteit onder de werknemers in de distributiesector en ook onder de klanten.

Tussel 25 en 27 juni trok CAP met de solidariteitsbus heel het land door met een toernee langs getroffen vestigingen. Er werden 9 bedreigde GBwinkels aangedaan om aan deze winkels telkens het personeel en de klanten aan te spreken.

De activisten die met de bus het land rondtrokken en lokale militanten van CAP konden op deze manier deelnemen aan personeelsvergaderingen, discussies met klanten en buurtbewoners. Er werd een affiche verspreid en met een petitie werden handtekeningen opgehaald. Het resultaat was verbluffend: op drie dagen tijd werden meer dan 1.000 handtekeningen opgehaald! CAP nam ook deel aan de actie van 2 juli voor de hoofdzetel van Carrefour.

Op de website van CAP (www.anderepolitiek. be) vind je meer informatie over de campagne en de interventies. In september worden de acties terug opgenomen. De solidariteitsbus zal opnieuw het land rondtrekken en er zijn tussenkomsten voorzien aan verschillende winkels. Daarbij zal opnieuw gewerkt worden met de petitie. De solidariteit is erg groot en CAP kan een bijdrage leveren in het organiseren van die solidariteit. Wil je meewerken? Contacteer dan de CAP of militanten van LSP.

Naar aanleiding van de verkiezingsresultaten stelde Johan Vande Lanotte dat een kritiek op de SP.a-campagne zeker kon zijn dat deze “te links” was. Welk aspect hij links vond, deelde hij niet mee. Wel is het duidelijk dat hij wil dat de partij een Vlaamsere koers gaat varen. Daarnaast maken sociaal-democratische prominenten duidelijk aan welke kant ze staan op economisch vlak. Willy Claes maakt dat nogmaals duidelijk in de Raad van Bestuur van Carrefour.

De top en de vroegere top van de SP.a vindt voor zichzelf gemakkelijk extra jobs. Ook Steve Stevaert heeft nu een bestuurdersfunctie aanvaard bij Ethias. Eerder werd Luc Van den Bossche topman bij Biac, trok De Batselier naar de Nationale Bank, namen zowat alle SP.a-prominenten bestuurdersfuncties op in grote bedrijven,… De gevolgen daarvan zien we nu. Terwijl het personeel en de klanten van GB geschokt zijn door de sluiting van 16 vestigingen, zit SP.a-kopstuk Willy Claes gewoon in de raad van bestuur naast de directie van Carrefour Belgium.

Destijds zagen we dit ook reeds met Jean-Luc Dehaene die heel wat vergoedingen kreeg per vergadering dat hij als bestuurder aanwezig was bij Inbev. Toen Inbev overging tot afdankingen, wist Dehaene plots van niets en ontkende hij iedere verantwoordelijkheid. Hetzelfde zien we nu met Claes. Die heeft bij het opnemen van zijn functie niets vernomen van de herstructurering die zou worden doorgevoerd (of het moet zijn dat hij dit vergeten is of de plannen heeft laten verbranden door Frank Vandenbroucke?).

Sinds februari 2007 zit Claes in de raad van bestuur van Carrefour Belgium. Dat is natuurlijk prestigieus voor Carrefour. Niet ieder bedrijf heeft een voormalige Navo-baas in haar raad van bestuur. Voor het personeel en de klanten is het minder prestigieus. Voor hen maakt het niet uit wie al dan niet op de hoogte was van de beslissing om af te danken. Wie duizenden euro’s krijgt om in de raad van bestuur te zitten wordt sowieso medeplichtig geacht en is uiteraard een deel van het bestuur van het bedrijf.

Op enkele weken tijd hebben we sinds de verkiezingen reeds de aankondigingen van de sluiting van 16 GB’s, de prijsverhoging bij Electrabel, 150 bijkomende postkantoren die sluiten en de mogelijkheid van een volledige privatisering van Belgacom. Om daar tegen in te gaan zal er nood zijn aan een links antwoord. De sociaaldemocratie geeft aan dat zij niet in staat zal zijn om dat antwoord te bieden. De aanwezigheid van Willy Claes in de raad van bestuur van Carrefour is daar maar één symbolisch gegeven voor.

Carrefour wil 16 vestigingen van GB sluiten. Reden: de vestigingen zijn niet winstgevend genoeg. Het gaat telkens om vestigingen in eigen beheer. Vestigingen met zelfstandige geranten werken met goedkoper personeel. De directie van Carrefour wil dat natuurlijk veralgemenen en richt daartoe een sociaal bloedbad aan.

GB beschikt in dit land over 78 supermarkten in eigen beheer en nog eens zo’n 430 winkels in franchise, dat betekent dat een zelfstandige gerant de winkel uitbaat en het personeel tewerkstelt. In de supermarkten in eigen beheer liggen de personeelskosten zowat een kwart hoger door onder meer betere loonsvoorwaarden en ook een ouder personeelsbestand (met een gemiddelde anciënniteit van 17 jaar). De GB’s in eigen beheer tellen samen 5.502 werknemers.

16 van de 78 supermarkten in eigen beheer zijn nu bedreigd. Het gaat onder meer om de vestigingen Gent-Dampoort, Deurne-Lakborslei, Ekeren, Sint-Niklaas, Oudenaarde en Dendermonde. Eergisteren nog was er een receptie om de vernieuwing van de GB-vestiging in Ekeren te vieren. Een dag later volgde het nieuws dat de vestiging zou sluiten.

De sluitingen komen ook hard aan voor de omwonenden die in de buurt niet direct een alternatief voor handen hebben. In veel gevallen gaat het om volkse buurten waar de lokale GB druk bezocht werd. “De meeste klanten van die GB zijn oudere mensen die hier elke dag een brood, wat groenten en een pakje boter kopen. Eigenlijk gebruiken ze die GB als buurtwinkel en dat is voor zo’n groot bedrijf natuurlijk niet rendabel genoeg”, stelde een kleine zelfstandige die naast de GB in Ekeren een taverne open houdt.

Carrefour stelt dat het wil nagaan of de betrokken winkels kunnen worden overgenomen via franchise. Het doel daarvan is duidelijk: verder werken met lagere lonen, meer interimarbeiders,… De oudere werknemers zijn te duur en moeten er uit. De directie wil aan de overheid vragen om een brugpensioen op 58 jaar mogelijk te maken. Hierdoor zouden zowat de helft van de 900 ontslagen via brugpensioen gebeuren.

De aankondiging van de afdankingen komt niet toevallig net voor de zomervakantie. De vakbonden hadden wel een herstructurering verwacht, maar waren verrast door de timing van de aankondiging. In de zomervakantie is het moeilijker om acties te organiseren en dus leek dat een geschikt ogenblik voor de directie om de sluitingen bekend te maken.

In de raad van bestuur van Carrefour Belgium vinden we ook een aantal politieke prominenten, waaronder Willy Claes (SP.a). Die kon zich niet herinneren dat er bij het opnemen van zijn mandaat (zo’n 4 maanden geleden) sprake was van een aankomende herstructurering. Over de afdankingen wil hij zich niet uitspreken. "U moet zich wenden tot de zakelijke directie. Ik geef hier geen commentaar op," stelde hij in De Standaard. Die krant merkte nog fijntjes op: “Er zijn leukere dingen om te beslissen in de raad van bestuur, zeker voor een socialist.” Claes kon zich wellicht niet herinneren dat hij een “socialist” was. Vroeger stonden “socialisten” aan stakingspiketten en kwamen ze onder de arbeiders, nu zitten ze in de raden van bestuur van de managers en de directie…

Deze afdankingen zijn schandalig: het is een loutere operatie om ouder en duurder personeel aan de kant te schuiven om goedkopere tijdelijke en flexibelere krachten in hun plaats te brengen in supermarkten die geleid worden door zelfstandigen.