Category: Column

Satirische column door (pd)

2024 was een barbaars jaar van genocide in Gaza, het aan de macht komen van een rechtse autoritair als Trump in de VS en nog veel meer ellende. Gelukkig zagen we ook standvastig verzet tegen genocide, oorlog, seksisme, jobverliezen, klimaatchaos,… en de andere uitwasemingen van een zieltogend kapitalisme. 

Test uw kennis van het jaar 2024, met onze openlijk tot massale revolte tegen de opstapelende ellende aanzettende eindejaarsquiz. Hoeveel vragenlijsten tijdens de eindejaarsperiode kunnen daarop prat gaan? Doe de test. 

1/ Na de roemruchte verkiezingsoverwinning in Antwerpen tegen de linkse PVDA – volgens Bart De Wever het zinnebeeld van “Moskou” en de Kolchoze aan de Schelde – liet de NVA-kopman een van zijn zonen een overwinningsmars uitvoeren met een oud-Romeinse standaard met een gouden adelaar van 20 kilo. 

Zoonlief had hiervoor 20 weken in de fitness met de zware halters geoefend en een controletoets op school gemist, maar was op verkiezingsdag wel in topvorm. Stoïcijns en onbewogen als de oud-Romeinse Pretoriaanse Garde. 

Welke andere Romeinse gewoonten wil De Wever voor zijn nieuwe coalitie met Vooruit in Antwerpen in de gemeenteraad invoeren?

a. De oppositie zal occasioneel voor de leeuwen worden gegooid

b. Er wordt een mars gepland op de stad Gent, een opstandige provincie aan de rand van Antwerpen

c. Rijke vastgoedmakelaars zullen verkleed als Romeinse senatoren PVDA-gemeenteraadsleden komen uitschelden voor “plebs”

d. Havenbaronnen komen het hoofddoekenverbod controleren aan de stadsloketten, om te tonen dat kapitalisme en racisme en “divide et impera” (verdeel en heers) perfect samengaan

e. De notulen van de gemeenteraad worden voortaan in het Latijn opgesteld door Vooruit-Consul Patrick ‘hoe hou ik telegeniek een baby vast’ Janssens

f. Schrijver Tom Lanoye wordt publiek gevierendeeld door NVA-falanx Annick De Ridder, die op haar onderarm SPQA liet tatoeëren (naast “Ik hartje de rijkste 1%” en het nogal random “Hier geen taalfaciliteiten”). 

Antwoord: f natuurlijk niet. Dat zou wreed zijn. 

2/ Tijdens de Olympische Spelen in Parijs moesten de zwemmers de drek in de Seine trotseren en was er die losgebroken, wild in het rond springende kangaroo uit Australië tijdens de fel gecontesteerde breakdance wedstrijd. Velen meenden in de deelnemende kangaroo zichzelf na een nachtje stappen te herkennen. Eerst springend, dan belachelijk over de vloer kruipend… Het betere werk. Maar het ging wel degelijk om een amateuristisch aandoende deelname aan het hele breakdance gebeuren. 

Welke nieuwe Olympische Sport zal er binnen 4 jaar door de organisatie worden ingevoerd?  

a. De 400 meter water dragen voor het kapitaal met Georges-Louis Bouchez – een frenetiek in het rond springende, liberale kangaroo uit Bergen

b. De marathon “belastingontwijking met de multinationals” – waarbij er met tientallen miljarden euro’s naar het dichtst bij gelegen belastingparadijs wordt gelopen. De winnaar ontvangt zijn gouden medaille via een postbusbedrijf in de Carraïben. 

c. De 4 x 400 meter “estafette met een 20 kilo zware gouden adelaar” met het dagelijkse bestuur van NVA, MR en de rest van de federale regering, als dam tegen het marxistische gevaar van de massastaking, de rijkentaks en de radendemocratie

d. Kleiduivenschieten voor lagere bedrijfsbelastingen met Donald Trump

Antwoord: We mogen al blij zijn als het water voor de zwemmers volgende keer proper is. En ze niet moeten kokhalzen van de belastingontwijking door multinationals. 

3/ Donald Trump won de verkiezingen in de VS omdat de oppositie een door ChatGPT geprogrammeerde robot met onoprechte beleidspunten bleek. Je kan niet als vice-presidente jarenlang de koopkracht van de werkenden aan je achterwerk laten roesten om dan tijdens de verkiezingen plotsklaps met speerpunten tegen hoge prijzen uit te pakken. Dat soort hypocrisie werkt dan niet meer. Trump lanceerde na zijn overwinning meteen een aanval op transpersonen, omdat zijn club uit haatdragende psychopaten bestaat. En om te laten vergeten dat hij de rijken en grote bedrijven nog rijker wil maken.   

Wie wordt er Staatssecretaris voor Volksgezondheid onder Trump? 

a. Elon Musk

b. Roseanne Barr

c. Robert Kennedy

d. Iemand die de farmaceutische industrie zal nationaliseren onder controle van de werkenden

Antwoord: c

4/ De afschaffing van de opkomstplicht tijdens de lokale verkiezingen in Vlaanderen leidde bij velen tot een revolte tegen het gebrek aan verandering waar de burgerlijke democratie in verval zo gretig in grossiert. Op wie je ook stemde de afgelopen decennia: de rijken werden rijker en de meerderheid zag z’n koopkracht wegvloeien – richting de rijkste 1%. Als we echt fundamentele verandering willen, zal die zich niet via de stemhokjes van de burgerlijke maatschappij realiseren, maar doorheen meer militante middelen. Welke?

a. Stakingen en massale betogingen

b. Zelforganisatie van de werkende klasse in democratische strijdcomités

c. De nationalisatie onder controle van de werkenden van de VRT, Ketnet en de Gazet van Antwerpen

d. De onteigening zonder schadeloosstelling van Gert Verhulst en Studio 100. Plopsaland wordt een gratis kuuroord voor het proletariaat van 7 tot 97 jaar. 

Antwoord: a, b en c. Studio 100 wordt wellicht eerder een macabere herinnering aan het kapitalistische verleden, waar Conner Rousseau als masked singer oneindig shitshows met de NVA blijft opvoeren. 

5/ In het memorabale jaar 2024 prentten Navo-generaals ons in “dat we ons op oorlog moeten voorbereiden”. Daarvoor kregen al die generaals en andere dolgedraaide militaristen de rode loper uitgerold in onze vaderlandse, door het kapitaal beheerde media. Het mooie deuntje van “vrede en democratie” onder het kapitalisme? Dat blijft niet duren blijkbaar. Het kapitalisme draagt oorlog in zich zoals de wolken regen. 

Wat hangt er in de geschiedenis nog samen met de bodemloze miserie van imperialistische oorlogen?

a. Het eeuwige geneut van Jonathan Holslag. Een expert in internationale relaties in dienst van de burgerij en intergalactisch geneut in dienst van ons gemoedelijk indommelen des avonds 

b. Nog meer geneut van Jonathan Holslag. Bij kranten en TV kennen ze maar één, de verhaallijn van de status quo elegant berijdende expert Buitenlandse Relaties en dat is klokslag Holslag.

c. Ook de pantoffels van Holslag zijn best interessant. Maar ze komen helaas nooit in beeld. 

d. Opstand en revolutie hangen ook samen met imperialistische oorlogen. Denk aan de Parijse Commune van 1871 en de Russische revolutie van 1917. Beiden mede het product van kapitalistische oorlogen. 

Antwoord: d. Navo-generaals, wees voorzichtig wat je wenst. En lanceer die sakkerse Holslag met een lange afstandsraket richting een van de buurlanden. In een baan om de aarde mag ook. 

6/ Ook in 2024 raasde de klimaatcrisis onverminderd voort, met onder andere verschrikkelijke overstromingen in Spanje. Gelukkig is het geraas en gedaas van klimaatmodernisten – die menen dat het kapitalisme uit zichzelf de middelen zal uitvinden om de klimaaturgentie te keren – inmiddels een pak minder geworden. Maarten Boudry, academicus en vroeger niet weg te slaan uit de kapitalistische media met aanvallen op de klimaatbeweging en al wie het kapitalisme durft te bekritiseren, verschuilt zich inmiddels onder een grote steen tegen de ideologische stortbui omtrent klimaatverandering en neoliberale globalisering. 

Welke stellingen van Boudry en zijn minabele, quasi-religieuze soort leven vandaag in onmin met de tastbare realiteit? 

a. De neoliberale globalisering maakte ons allemaal rijker en zal niet verdwijnen, geconfronteerd met protectionistische krachten en verhoogde inter-imperialistische conflicten. Mwah.

b. Morgen gaan we iets geweldig ingenieus uitvinden dat de kritiek van de Greta Thunbergs en Anuna De Wevers op het kapitalisme – hallelujah en godbetert – volledig overbodig en vanzelfsprekend kinderlijk zal maken. Wie vandaag verzuipt, moet maar denken dat het morgen beter wordt. 

c. ‘t Is toch wel bizar dat extreem en populistisch rechts, en soms zelfs uiterst-links, opkomen terwijl iedereen onder het neoliberalisme zoveel rijker en zorgelozer zoals wij is geworden.

d. Het kapitalisme en de vrijhandel leiden alom tot meer vrede en het liberalisme is geen kerk, maar toch wel een tof kapelletje langs een plattelandsweg. 

Antwoord: Yep, de hele Boudry leeft vandaag in onmin met de realiteit. 

7/ De komende regering, die wel eens Arizona zou kunnen heten, dreigt een gedrocht te worden met het vuur spuwende hoofd van Bart De Wever, de benen van Conner Rousseau en het knietje in de onderbuik van de georganiseerde arbeidersbeweging van Georges-Louis Bouchez. Ze willen de ambtenarenpensioenen neerhalen in de richting van het schabouwelijke gemiddelde pensioen van private werknemers, de vakbonden en elke vorm van protest frontaal aanpakken, aan de index prutsen, vervroegd pensioen financieel bestraffen, de werklozen – waarvan het aantal groeit met de toename aan herstructureringen en faillissementen – na 2 jaar richting leefloon sturen (dan mag je eerst je huis verkopen), enz. 

Je vraagt je af met wie Conner Rousseau niét in een regering zou gaan zitten. Enkel Hitler zelf allicht. Voor de rest: laat de rechtse bagger maar komen. Wat zal de verhaallijn zijn waarmee Conner Rousseau regeringsdeelname verkoopt aan de vakbonden en werkende mensen?

a. Ik mocht de kleur van de gordijnen in het bezemhok van het parlement kiezen van Bart De Wever

b. Georges-Louis spreekt mijn voornaam verdacht veel als “connard” uit in de taal van Molière. We hoeven gelukkig niet van mekaar te houden om de rechten van de arbeidersklasse en onderdrukte groepen samen aan te vallen. 

c. Ik betreur het voor wie bij mijn achterban met het lot van de Palestijnen sympathiseert. Arizona zit vol met pro-genocide tuig. Dat geef ik grif toe. Maar zonder ons zou de regering nog meer pro-genocide zijn. Nog een geluk dat Vooruit de gordijnen van de genocide mag kiezen. 

d. Ben ik in beeld?

Antwoord: alle 4 helaas. 

8/ Gisèle Pelicot werd in Frankrijk – en ver daarbuiten – een icoon van waardig en inspirerend verzet tegen de meest verschrikkelijke uitingen van een door het kapitalisme aangewakkerde cultuur van misbruik, objectivering en onderdrukking van vrouwen. Geweld tegen vrouwen is zo’n wijd verspreide epidemie – als je de cijfers bekijkt – dat het zeer verwondert dat deze epidemie nog niet tot een lockdown heeft geleid. We leven dan ook in een kapitalisme in verval, waarin stuitende barbarij een alledaags fenomeen is geworden.

Welke uitspraak deed Gisèle Pelicot tijdens de rechtzaak die haar man uiteindelijk veroordeelde?

a. De schaamte moet van kant veranderen

b. De schaamte moet van kant veranderen

c. Doe de schaamte van kant veranderen

Antwoord: U kent het antwoord al. 

9/ Zinderende haat voor het moorddadige Amerikaanse systeem tégen gezondheidszorg – dat jaarlijks tienduizenden vermijdbare doden op z’n geweten heeft, door financiering te weigeren – werd op de valreep van 2024 nog een dingetje. De terechte woede tegen het systeem moet omgezet worden in collectieve, georganiseerde actie. Individuele daden van geweld – zoals het doden van de United Healthcare-CEO in New York – zullen het systeem niet veranderen. 

Kapitalisten worden vervangen en individueel geweld zorgt doorgaans voor een versterking van het staatsapparaat. De woede tegen het systeem toont hoe de revolte tegen de kapitalistische klasse dichterbij kan zijn dan de elite denkt. Hoe plannen de kapitalisten de afkeer van hun systeem te temperen? 

a. Ze willen meer liefdadigheid en private kunstprojecten financieren. Maar niet de sociale zekerheid – die kathedraal moet neer. 

b. Ze hopen het dodental in de private gezondheidszorg tegen 2050 te halveren. Huh?

c. Ze willen hun digitale voetafdruk verminderen en private bewakingsfirma’s inschakelen.

d. Op school zal beter worden uitgelegd waarom een privébedrijf als een dictatuur in dienst van de winsten moet functioneren. 

e. Het kapitaal zal voor meer afleiding zorgen door bezoek aan pretparken als Disney, de Efteling en het Vlaams parlement fiscaal aftrekbaar te maken. 

Antwoord: c

10/ Naast oververhitte Navo-generaals en wapenhandelaars allerhande waarschuwt ook het Nationaal Crisiscentrum “in het kader van de huidige geopolitieke situatie” ervoor dat we ons best beginnen te preppen (voorbereiden) op een oorlog met Poetins Rusland. 

Enkele jaren geleden waren het enkel zonderlinge randfiguren die begonnen te hamsteren en de nooduitgangen zochten in hun eigen huis, in afwachting van een oorlogje met hun eigen staat. Nu zijn het kapitalistische overheden zelf – vooral degene die met de uitbreiding van de Navo naar Oost-Europa een gevaarlijk spel speelden – die ons allerlei nuttige tips in het geval van een nieuwe oorlog willen aanpraten. 

Er wordt van u als gehersenspoelde “burger” verwacht dat u uw nageslacht vrolijk huppelend aan de generaals op zoek naar kanonnenvlees afstaat. Jaja, dat menen ze heel serieus. Alsof het lustig meemarcheren in zo’n imperialistische oorlog tussen twee oligarchische dievenbendes de meest vanzelfsprekende zaak ter wereld is. Om het in de taal van Louis Paul Boon en Leon Trotski te zeggen: “Fuck that shit.” 

Als het Nationaal Crisiscentrum ons aanraadt om noten te hamsteren en een waterput in de tuin te graven, voorzien van “zuiveringstabletten”, dan willen wij de arbeidersklasse ook wel enkele nuttige tips aan de hand doen in de ontketende strijd die we blijkbaar tegen de heersende klasse zullen moeten voeren om barbaarse kapitalistische oorlogen te vermijden. 

Hoe overleef je de oorlogspropaganda van De Morgen (progressief, mijn oog – voortrekker van kapitaalbelangen) tot het crypto-katholieke Nieuwsblad? 

a. Scharrel in je archiefkast op zoek naar lidmaatschapskaarten van strijdbare vakbonden, chiroverenigingen, opstandige dansclubs, dan wel weerbare socialistische breiwerkcirkels, die geregeld ook de klassieker “Staat en revolutie” van Vladimir Lenin bestuderen. Ben je nog geen lid van een revolutionaire organisatie als LSP, dan wordt het dringend tijd om kennis te maken, folks. 

b. Kaarsen en lucifers zijn nuttig als het kapitalisme het licht van de beschaving uitdoet. Zoals het dat bij de verzamelde oorlogspropagandisten reeds lang deed. Ook een radio op batterijen zal wederom zeer hot worden. Vergeet vooral niet om in de bedrijven algemene personeelsvergaderingen te houden via spreekkoren, om te bespreken hoe we als werkende klasse zelf de productie in handen kunnen nemen. Stel dat de bazen ons met hun oorlogsgestook zover drijven. ‘t Kan nuttig zijn. 

c. Spreek nu al af op welke pleinen u zal samenkomen na een gedwongen evacuatie uit de werkplaatsen. U zal nood hebben aan een marxistisch programma en een praktische handleiding in de kunst van de massaopstand. 

d. Laat ons realistisch zijn: we kunnen geen enkele kapitalistische dievenbende vertrouwen en hebben nood aan vrije verkiezingen vanop de werkvloer in een radendemocratie van onderuit. Of wou u liever vrijwillig uw lepel leggen nu het kapitaal weer in een doodlopend straatje zit? Hell no. En u hebt gelijk. 

e. Lees Marx, Lenin, Luxemburg, Trotski voor de nuttige tips inzake overlevingsstrategie in het tijdperk van imperialistisch verval. Of dacht u werkelijk dat we hier met iets anders te maken hadden? Organiseer, agiteer, bestudeer, en sta – met rieken en rode vlaggen zwaaiend – collectief op om de heersende klassen definitief van hun verrotte tronen te stoten. 

Antwoord: allemaal goed, allemaal top en een win-win voor de werkende klasse en jongeren. 

Prettige feesten voor de arbeidersklasse en de jongeren!

Bart De Wever, de belegerde NVA-burgemeester van Antwerpen, stelde de afgelopen weken voor om Patriot-raketten te installeren om de haven in zijn metropool te beschermen. Niet om de “oorlog tegen drugs” nog een tikkeltje op te voeren, niet om belasting ontduikende havenbaronnen uit het zwerk te schieten, evenmin om de communisten die aan zijn sjerp staan te trekken afdoende af te houden in hernieuwde Koude Oorlog-stijl. Nee, de burgemeester meent – samen met de burgerlijke goegemeente van De Morgen tot het Nieuwsblad en soortgelijke militaristen – dat de Russen morgen ons land de oorlog zullen verklaren. 

In het Rivierenhof in Deurne valt preventief een mus uit een boomtop, recht op de joggende militarist De Wever. 

De Russische inval in Oekraïne was een verwoestende en verwerpelijke agressie. LSP is voor de gewapende zelfverdediging van de Oekraïense werkenden en jongeren, onder hun eigen leiding en los van de privatiseerder in chief Zelensky. Maar laat ons ons lijf, levensgeluk en leden niet overdragen aan deze opstomende stoet van Nieuwe Kapitalistische Militaristen, met een abonnement op wat vroeger oorden van links, vooruitstrevend verzet waren, maar vandaag met recht en reden de intellectuele vazallen van mediamagnaat Christian Van Thillo mogen worden genoemd. 

Als we ons volgens de heersende opiniemakers van het kapitaal en hun militaristische vrienden op oorlog moeten voorbereiden, dan heeft het wereldkapitalisme volledig gefaald. Wie herinnert het zich nog? Na de val van het Sovjet-blok en Oost-Europa – verkeerdelijk als “communisme” voorgesteld (er heerste geen democratie voor de werkende klasse) hoewel de economische basis niet-kapitalistisch was – zou het “einde van de geschiedenis” aanbreken. Met z’n allen rijker in Oost en West, Noord en Zuid. Onder het gesternte van de onbetwiste burgerlijke democratie. 

Was me dat even een misleidende en gevaarlijke utopie. Wie ze aanhing, in stad en platteland, was de – dikwijls onbedoelde – wegbereider van de opkomst van extreemrechts, van inter-imperialistische conflicten die steeds meer ontsporen in reële oorlogen, van huiveringwekkende klimaatcatastrofes, van dalende koopkracht, niets op TV, het gekakel van Marc Coucke en de gestage ineenstorting van het politieke centrum. De belofte van bloeiende economische weiden zover het oog reikt, draaide uit op een kapitalistische nachtmerrie met oorlog in Oekraïne en regelrechte genocide in Gaza.

De Patriot-raketten zijn bedoeld om een vijandbeeld te onderstutten vanwege een man die enkel onze pensioenen nog kan decimeren als versleten politiek dieet. En de werklozen – huidig en toekomstig (roep niet te hard, we zijn allemaal bedreigd in de kapitalistische crisis) – op water en brood wil zetten. Het licht aan het einde van de kapitalistische tunnel is een trein van nog meer besparingen, een oorlog tegen werkenden, werklozen en zieken, een klimaat op de dool, nog meer racisme en onderdrukking, en al dan niet ex-generaals die de nieuwe opiniemakers zijn geworden. Geef onze portie van die kapitalistische zooi maar aan Fikkie. 

Het wordt tijd dat de werkende klasse haar eigen Patriot-raketten in stelling brengt. Die van de algemene staking, hernieuwbaar door democratische stemmingen aan de basis, tegen barbaarse pensioenplannen en ander Arizona-gebalk. Die van massastrijd aan de basis en stemmen op linkse partijen als de Pvda, maar met de nood om veel verder te gaan dan enkele beperkte maatregelen op lokaal niveau. We hebben de ultieme politieke Patriot-raketten nodig van sociale revolutie, collectieve eigendom van onze werkplaatsen en arbeidersdemocratie op elk niveau. 

Lap, daar valt weer een zieltogende mus op een verdeeldheid zaaiende jogger in het Rivierenhof in Deurne.

(pd)

Het goede idee om een proletarische actiedag in te voeren als een middel om de 8-urendag af te dwingen ontstond in Australië. Daar organiseerden de arbeiders in 1856 een algemene 24-urenstaking met meetings en een betoging voor de 8-urendag. De dag van die acties was 21 april 1856. Eerst dachten de Australische arbeiders om dit eenmalig te doen in 1856. Maar de actiedag had zo’n sterk effect op de arbeiders dat het hen deed opleven en leidde tot nieuwe agitatie waardoor beslist werd om de actiedag ieder jaar te herhalen.

Wat kon de arbeiders meer moed geven en meer geloof vestigen in hun eigen sterkte dan een massale werkonderbreking waartoe ze zelf het initiatief genomen hadden? Wat kon de eeuwige slaven in de fabrieken en werkplaatsen meer moed geven dan het samenbrengen van de eigen troepen? Zo groeide het idee van een proletarische actiedag en begon het ook naar andere landen uit te breiden.

De eersten die het voorbeeld van de Australische arbeiders volgden, waren de Amerikanen. Zij besloten een algemene werkonderbreking te organiseren op 1 mei 1886. Op die dag gingen 200.000 arbeiders in staking om de 8-urendag te eisen. Later werd het door politierepressie en juridische problemen moeilijk om een betoging van deze omvang te organiseren. Maar in 1888 werd de oproep bevestigd en werd besloten een grote betoging te organiseren op 1 mei 1890.

Intussen was de arbeidersbeweging in Europa numeriek enorm versterkt en ook beter georganiseerd. Een krachtige uitdrukking daarvan werd gegeven door het Internationale Arbeiderscongres in 1889. Op dit congres waren er 400 afgevaardigden en werd besloten om de eis van een 8-urendag centraal te stellen. Hierop stelde een afgevaardigde van de Franse vakbonden, de arbeider Lavigne uit Bordeaux, voor om deze eis in alle landen naar voren te brengen met algemene werkonderbrekingen. De afgevaardigde van de Amerikaanse arbeiders wees op de beslissing van zijn kameraden om te staken op 1 mei 1890, waarop het congres die datum aannam om overal acties te voeren.

Ook nu werd er — zoals 30 jaar eerder in Australië — gedacht aan een eenmalige betoging. Het Congres besliste dat de arbeiders in alle landen samen zouden betogen op 1 mei 1890 voor de eis van een 8-urendag. Niemand sprak van een herhaling van deze actie in de daaropvolgende jaren. Natuurlijk kon niemand de impact van dit idee voorspellen en de snelheid waarmee het werd overgenomen door de arbeidersklasse in verschillende landen. Het volstond echter om 1 mei één keer te vieren opdat iedereen zou begrijpen en aanvoelen dat het een jaarlijkse traditie moest worden […].

Op 1 mei werd de invoering van een 8-urendag geëist. Maar zelfs toen dit doel bereikt werd, bleef de internationale actiedag behouden. Zolang de strijd van de arbeiders tegen de burgerij en tegen de heersende klasse blijft duren, zolang niet alle eisen ingewilligd worden, zullen we op 1 mei ieder jaar opnieuw onze eisen naar voren brengen. En als er zich betere tijden aanbieden, als de arbeidersklasse wereldwijd haar bevrijding heeft afgedwongen, zal het wellicht 1 mei vieren ter herdenking van de bittere strijd en het vele lijden in het verleden.

Op het hoogtepunt van de Algerijnse oorlog in 1956, richtten de Franse autoriteiten het huisvestingbedrijf SONACOTRAL op. Dat stond voor Société Nationale de Construction de logements pour les Travailleurs Algériens (Nationale maatschappij voor de bouw van huisvesting voor Algerijnse arbeiders). Het doel was om een antwoord te bieden op de ondermaatse huisvesting van de 150.000 Algerijnse arbeiders die in sloppenwijken rond Parijs woonden.

door Guy Van Sinoy

Huisvesting maar ook bewaking…

Het doel was niet alleen om deze arbeiders te huisvesten, maar ook om ze goed in de gaten te houden. De antikoloniale militanten van de MNA (Mouvement National Algérien, opgericht door de historische onafhankelijkheidsleider Messali Hadj) en het FLN (Front de Libération National, dat in 1954 de gewapende strijd begon) waren immers in een bloedige onderlinge strijd verwikkeld. Daarbij vielen bijna 4000 doden. De belangrijkste kwestie in deze broederstrijd was het inzamelen van financiële steun om wapens te kopen voor de strijd in Algerije. 

In 1962 werd Algerije onafhankelijk. SONACOTRAL veranderde toen van naam naar SONACOTRA, dat niet alleen onderdak bood aan Algerijnse maar ook aan andere arbeiders uit het voormalige Franse koloniale rijk, in het bijzonder Benin, Burkina Faso, Kameroen, Ivoorkust, Gabon, Mali, Mauritanië, Niger, Senegal en Togo. 

Mei 68: strijd en politieke bewustwording

De spontane algemene staking van mei 1968, die Frankrijk enkele weken verlamde, was een krachtige katalysator voor het politieke bewustzijn van jongeren, maar ook van gastarbeiders. In 1974 kwamen 4000 mensen zonder papieren bijeen in de Salle de la Mutualité om de repressieve maatregelen van de minister van Binnenlandse Zaken, Raymond Marcellin, aan te klagen. Van 1975 tot 1980 organiseerden de bewoners van SONACOTRA huurstakingen om te protesteren tegen de huurverhogingen (een stijging met 30%!). 

Verschillende revolutionaire organisaties die in de nasleep van 1968 werden opgericht, richtten hun aandacht op politieke agitatie in de SONACOTRA-huisvesting. De maoïsten van La Cause du Peuple dachten bijvoorbeeld dat de strijdlust en het politieke bewustzijn groter waren bij de meest uitgebuite arbeiders, dat wil zeggen de migranten. Dit was een verkeerde veronderstelling, omdat het bewustzijnsniveau over het algemeen niet direct gekoppeld is aan het niveau van uitbuiting.

Hoe ontsnappen aan de politiecontrole?

De Franse politie werkte (en werkt nog steeds) hand in hand met de politie van haar voormalige koloniën in Afrika ten zuiden van de Sahara. Het was daarom van vitaal belang om aan de politiecontrole in Parijs te ontsnappen. Er werden verschillende technieken gebruikt om pamfletten te verspreiden. Activisten van Afrikaanse afkomst gingen bijvoorbeeld naar bioscopen waar veel Afrikaanse arbeiders kwamen. Vlak voor het einde van de film stonden ze op en maakten ze van het halfduister gebruik om pamfletten in de hele zaal te gooien. Bij het verlaten van de zaal was het niet mogelijk om de activisten te onderscheiden van andere toeschouwers die met een pamflet naar buiten kwamen. 

In de metro werd als volgt gewerkt. Drie activisten stapten in een wagon van de metro: één vooraan, één achteraan en één in het midden. Terwijl één van hen alles in de gaten hield, deelden de andere twee pamfletten uit aan de Afrikaanse passagiers. Aan elke halte wisselde het trio van wagon en na enkele haltes hadden ze de volledige metro van pamfletten voorzien. Dit alles komt aan bod in het boek ‘Mamadou m’a dit, des luttes des foyers, Révolution Afriqua, Africa Fête’ (uitgegeven bij Editions Syllepse in 2008).

De ervaring van deze strijd had een impact op latere bewegingen zoals die van de mensen-zonder-papieren, in het bijzonder inzake zelforganisatie. De strijd van 1975 tot 1980 leidde tot beperkte toegevingen. De huisvestingsmaatschappij zelf bleef bestaan, maar werd niet langer beperkt tot arbeiders van Afrikaanse afkomst.

Column door (pd)

2023 was op z’n zachtst gezegd geen jaar om in te lijsten. De barbarij in Gaza, de opkomst van uiterst-rechtse krachten wereldwijd, de verder hollende klimaatcrisis en de dure winkelkar: de veelkoppige crisis van het kapitalisme greep weer omstandig om zich heen. Wat herinnert u zich nog van dit pokkejaar? Wat waren de plussen en minussen voor werkenden en jongeren in strijd? Fris uw kennis op en misschien eindigt u met een aangescherpt klassebewustzijn, een abonnement op De Linkse Socialist en nog méér sympathie voor jongeren en werkenden in strijd. Doe mee met de enige eindejaarsquiz met maatschappij omwentelende perspectieven!

1/ In 2023 waren er zoveel plasincidenten met burgerlijke politici dat we wat deze zeikerds betreft van een trend mogen spreken. Theo Francken (NVA) vulde tijdens een zwak – of “sterk” al naargelang van het perspectief – moment gemakkelijk 3 Brusselse bloembakken met zijn machtige straal. “Ik dacht dat ik nog in de regering zat” – was zijn enigszins raadselachtige repliek. Tijdens een kaas- en wijnavond van de “toxische rijke venten”-fractie van de West-Vlaamse Open VLD plaste een rits aanwezigen – sorry voor de woordspeling – demonstratief tegen een politiecombi, die daar niet om had gevraagd. Minister Van Quickenborne – wiens verjaardag hier duidelijk werd gevierd – stelde dat hij zijn old boys-netwerk achteraf had uitgescholden voor het burgerlijk tuig dat ze waren. “Heb aub een minimum aan respect voor agenten in uniform die onze eigendomsverhoudingen in stand houden en stakingen geacht worden te breken. Klojo’s!” 

Waarom diende Van Quickenborne nadien ontslag te nemen als minister? 

• a. Omdat zijn plas positief was
• b. Omdat hij niet had voorzien dat rijke West-Vlaamse bourgeois de flikken zouden gaan onderzeiken
• c. Omdat hij als minister van Justitie verantwoordelijkheid nam voor een terroristische aanslag in Brussel
• d. Omdat Justitie al jaren gebukt ging onder onderinvesteringen en hij dus ook hier openlijk op het staatsapparaat stond te zeiken

Antwoord: c

2/ Tijdens de Yzerwake, dit jaar nog schaarser bijgewoond dan een kaas- en wijnavond van de niet-psychopaten in de regering-Netanyahu, hield Schild & Vrienden-opperhoofd Dries Van Langenhove zijn hoogbejaarde gehoor voor om niet te vallen voor de verlokkingen van de porno. Alleen al bij het horen van het woord kregen 4 oud-leden van de Dietse Meisjesscharen een lichte beroerte. Maar niet omdat veel van Dries zijn porno voortkwam uit een uitbuitende en seksistische industrie. Voor hen was “Ilsa, wolvin van de SS” net deel van een zorgeloze en verkwikkende jeugd. 

Porno, zo bleek uit Dries zijn veldonderzoek, liet “het laatste greintje Vlaamse strijdkracht doelloos ten gronde sijpelen”. In de plaats van de oorlog tegen links en de vakbonden te voeren – en daarvoor witte baby’s dwars tegen de “omvolking” in te produceren – zorgde de porno, aldus Dries, voor een “uiteindelijk leeg, zielloos en uitgeput gevoel, waarbij je een beetje beschaamd het warme zaad van je ingelijste Joris van Severen-portretten aan de muur moet vegen”. Om zoveel details hadden ze op de Yzerwake nu ook niet gevraagd. 

Hoeveel aanwezigen waren er op de “kameraadschapsavond” op de vooravond van de Yzerwake?

• a. Genoeg om een gepantserde nazitank die Polen binnenviel te vullen
• b. 3. Net niet genoeg om te kaarten.
• c. De streaming naar Argentinië was uitgevallen, dus slechts een 100-tal.
• d. Ruim genoeg om van antisemitisme beticht te worden. 

Antwoord: c en d

3/ Tijdens het afgelopen jaar vormde de snaak op sneakers Conner Rousseau de Vlaamse sociaaldemocratie om tot een electorale feniks, steunend op onverhuld racisme en nieuwrechtse flinksheid. De stomdronken Conner foeterde in Sint-Niklaas, een café uit waggelend en onderwijl “zattemansklap” uitstotend, op zigeuners en suggereerde tegenover politie-agenten dat deze bevolkingsgroep enkel de taal van “de matrak” kende. De broodnuchtere Conner kafferde dan weer huisvrouwen uit, die het gore lef hebben om ook onze straten te gebruiken en dezelfde lucht in te ademen als Conner en de zijnen, zonder ervoor te werken. Voorheen voelde de Vooruit-voorzitter zich, een tikkeltje tipsy van brutaal racisme, “niet in België” wanneer hij door Molenbeek rondwandelde, vruchteloos op zoek naar Vlaamse friet met stoofvlees. 

Welke van de volgende stellingen verkondigde Conner Rousseau – volgens onze diepgaande factcheck – zeker NIET tijdens 2023?

• a. “Ik ben minstens voor de twee”
• b. “In Gaza ben ik voor de beide kampen, zolang ik blabla mag verkopen en de militaire leveringen onder mijn neus niet hoef tegen te houden.”
• c. “Caroline Gennez werd politiek actief in onze partij in solidariteit met vluchtelingen. Ik steek hun kinderen liever in gesloten centra.”
• d. “Ik ben een socialist die de eenheid van de werkende klasse verdedigt”

Antwoord: Van antwoord d zijn we helemaal zeker, dat was 100% uit de lucht gegrepen. 

4/ Toen de wet op het betogingsverbod – ontsproten uit het liberale brein van Van Quickenborne – werd afgevoerd leidde dit tot een ongeziene opstoot aan emoties aan de rechterkant van het politieke spectrum. De rechtse traantjes vloeiden met beken. Bouchez van de liberale MR was zo kwaad dat hij eiste dat Paul Magnette, geloof het of niet, “zijn mouwen kwam likken”. Ouderwets lik me vestje! Alle tewerkgestelden bij het Vlaams Belang en NVA, het voltallige ledenbestand van Voorpost en de VB-afdeling in Schoten zaten plotseling voltijds hun gal te spuwen op websites van de vakbonden, als door een Aziatische hoornaar gestoken. Anti-syndicaal tot in de kist, die hardcore VB- en NVA-getrouwen. O wat hadden ze zo graag naar hartelust syndicale en andere activisten betogingsverboden aan de broek gelapt, desnoods omdat ze het verkeer 5 seconden hadden gehinderd op de Brusselse Kruidtuinlaan.

Op welke partijen kunnen vakbondsmilitanten wel nog rekenen?

• a. De Pvda stond in deze aan de juiste kant: die van het verzet
• b. LSP stond rechtuit aan de kant van de werkenden en hun rechten
• c. Vooruit van Conner Rousseau vond wél dat je een heksenjacht tegen syndicalisten mocht organiseren. Maar niet tegen hun voorzitter.
• d. Bij Groen zagen ze er ook geen graten in om zgn. vandalisme op betogingen speciaal te behandelen. Hoewel vandalisme natuurlijk zo al niet mocht volgens de wet. Shame on you, groene pezewevers.
• e. Wie hierna nog op het Vlaams Belang stemt, is als werkende een kalkoen die voor kerstmis stemt. 

Antwoord: Pvda en LSP stonden hier aan de juiste kant van het klasseverzet. De rest was bagger. Ook goede punten in dit geval voor de PS, omdat ze boog voor de straat. Onze acties hebben geloond.

5/ De Amerikaanse president Biden werd in 2023 zo oud dat hij soms meer ongecontroleerd de concertbak in stuiterde dan zich onverstaanbaar mompelend staande hield. Niets dan respect voor de hoogbejaarde medemens, maar maak er geen imperialistische gerontocratie van. Biden belichaamde als geen ander het kapitalisme in pijnlijk verval. Hij dreigt misschien zelfs de verkiezingen tegen Trump te verliezen, bij gebrek aan een strijdbare linkse partij in Amerika. Hoe heten de nep-progressieven binnen de Democratische partij die Bidens herverkiezing ondersteunen?

• a. The Three Stooges
• b. The Five Carreerists 
• c. Not the Marx Brothers
• d. AOC and the Squad
• e. Public Enemy

Antwoord: d

6/ 2023 was een jaar van tegenkanting tegen #metoo in veel opzichten. Rechts probeerde terrein op de feministische golf terug te winnen. Sommige mannen lieten zich door het verdeel-en-heers van de meest reactionaire fractie van het kapitaal meeslepen. Alsof emancipatie van vrouwen en lgbtqia+-personen aan de basis lag van maatschappelijke beroering en sociale achteruitgang – en niet de steeds diepere crisis van het kapitalisme sinds de jaren ‘70. Andrew Tate, vrouwenhater van beroep, werd inmiddels beticht van barbaarse vrouwenhandel. In Engeland liep Russell Brand wegens getuigenissen over verkrachting tegen de lamp. 

Hoe werd bij Vooruit een zaak van grensoverschrijdend gedrag behandeld onder de ondertussen ex-voorzitter Conner Rousseau?

• a. Er werd geld betaald opdat het slachtoffer zou zwijgen
• b. Conner riep stomdronken – zeer luid seksisme alarm – dat ze bij een vriendin van hem moesten zijn vanwege haar seksuele verdiensten. Een zwijn, inderdaad.
• c. Conner stelde dat “heel zijn blok” racistisch was en dat hij een aantal buren tijdens een deur-aan-deur actie ook had overtuigd “dat thuis werkende vrouwen op de kap van de maatschappij leven”. Maar: “Ik kan ze niet allemaal zelf buitenzetten”. Een politiek zwijn, aflevering 386.
• d. De politiek aftakelende Louis Tobback – ouderdomsdeken van een steeds meer pervers rechtse sociaaldemocratie – wou vanzelfsprekend niet voor Conners zwijnerij onderdoen. Tobback verspreidde de walging opwekkende stelling “zijn we niet allemaal een beetje racist”. Op een pleidooi gericht aan Conner om te stoppen met seksisme kon hij niet worden betrapt. Wie bij de NVA-hond slaapt, krijgt zijn vlooien. 

Antwoord: a

7/ Theo Francken liet zich naar aanleiding van de verwoestende oorlog en bezetting in Gaza op de Israëlische TV interviewen in wat we steenkolenengels zullen noemen. Zelden had het uiterst-rechtse, moorddadige zionisme zo’n slecht bespraakte vriend. Francken besliste inmiddels om verder te gaan als comedy act en lessen Engels te volgen bij het Echt Antwaarps Teater. Wat waren enkele van zijn meest opvallende uitspraken van het afgelopen jaar, vertaald in het recent gemunte Franckenglish?

• a. Let’s not make each other blaasjes wijs, migrant children must speak perfect Vloms in de playing place.
• b. My best friend voor altijd Ben Wuyts has made Flemish education an emmer who is to the rand gefilled with ambition. It’s a Tower of Bebel drupping with excellence. 
• c. If I was an illegal money graaier gelijk Siegfried Bracke I would pack my biezen on standing feet too and pull to another country.
• d. If I’m an insult to the national intelligence, let it be. Let it be! I don’t make myself worries. I wear these hits to the jawbone of Vlaanderen with proud, you know. 

Antwoord: Sorry, dit was enkel een geinig intermezzo om tot vraag 10 te geraken. 

8/ Op de valreep van 2024 besliste ook de massaslachter Henry Kissinger – beul van Vietnamese dorpen en copain van Augusto Pinochet – om het tijdelijke – eindelijk, what the f*ck! – voor het eeuwige te verruilen. Door het schijnbaar extreem duurzame karakter van deze diabolische slechterik – ja, nog vele malen slechter dan amateuristisch aandoende Broekventen in Slechtheid als Theo Francken en Siegried Bracke – slaagde Kissinger er in zijn eentje in om het wereldwijde geloof in een goedwillende God aanzienlijk verder te ondergraven. Eigenhandig, zoals ze zeggen! Een traan laten voor dit gedrocht van een mens zou erover zijn. 

De krant De Morgen slaagde erin om een van de grootste slachters van werkenden, jongeren en arme boeren van de 20e eeuw in een “frappante” paradox van kleinburgerlijke strekking te vatten. Je zal zo’n drab maar uit je klavier zien rollen. Dewelke? 

• a. Henry Kissinger: strategisch onderlegde duivenmelker of slachter op industriële schaal? 
• b. Henry Kissinger: fervent liefhebber van gezelschapsspel “Dokter Bibber” of imperialistisch stapelaar van lijken van jong tot oud? 
• c. Henry Kissinger: geniale vredestichter of oorlogsmisdadiger? 
• d. Henry Kissinger: amateurbugelspeler in zijn lokale fanfare of gigantische staatsterrorist in dienst van het systeem dat ook wij geacht worden te verdedigen? 

Antwoord: c

9/ De barbaarse slachtingen in Gaza van het Israëlische leger – als antwoord op de terreuraanslagen van Hamas – brachten wereldwijd honderdduizenden op de been. In de VS probeerden de gevestigde politici elke kritiek op de uiterst-rechtse regering in Israël te brandmerken als “antisemitisme”. De Vlaamsnationale rechterzijde liet natuurlijk haar islamofobie hoogtij vieren en steunde de staat Israël voluit. Bij het Vlaams Belang zorgde deze draai voor enige interne verwarring. Was het Vlaams Blok indertijd niet mee opgericht onder het goedkeurend oog van Jan Brans, oud-redacteur tijdens de nazibezetting van Volk en Staat? De ranzige VNV-krant die jodenhaat uit haar virulente, diepbruine pagina’s liet opspatten.

Met welke uitleg kregen Tom Van Grieken en Philip Dewinter hun neofascistische achterban in het gareel wat de antisemitische wortels van de partij betreft?

• a. “De collaboratie had goede en slechte kanten. (huh!… wat?) Het aanmoedigen van deportatietreinen in Volk en Staat beschouwen we nu als slecht. (opperste verwarring in de zaal) Geloof mij nu maar, volksgenoten!”
• b. “Kalm, kalm gasten! Netanyahu ziet er toch als een halve fascist uit? Denk er een snorretje bij! (stormachtig applaus)”
• c. “Wij doen alles wat het kapitaal wil. Alles! Dus ook tegen minimumlonen stemmen, voor graaipensioenen van politici én de uiterst-rechtse zionisten in Israël ondersteunen. (beleefd applaus)”
• d. “Ja, we stuurden onze mandatarissen op cursus bij de Vlerick Business School, zodat ze de perfecte, graaiende managers zouden worden. Frank Creyelman reisde hiervoor zelfs naar de Business School in China. Volksgenoten! Besparen op de lonen en sociale zekerheid samen met de NVA moet je leren. Denk toch een beetje tactisch! Onze mandatarissen willen allemaal een Maserati om zoals onze Philip mee door het rood te rijden!” (helft applaudisseert, de andere helft roept boe)

Antwoord: Alle ballen goed, alle ballen gewonnen.

10/ De graaiende graaier op de Planeet Oppergraai Siegfried “’t Is mijn illegaal bijeengescharreld geld, blijf eraf!” Bracke probeerde in 2023 iedereen die hem een karakteriële Graaier uit het decadente Graailand noemde een proces aan de broek te lappen. Onze Megagraaier beet in de rechtzaak tegen Raoul Hedebouw van de PVDA evenwel onceremonieel in het zand, waar hij tussen de zandkorreltjes bleef verder zoeken – sommigen zouden zeggen: bleef graaien – naar munten en illegale briefjes van 100 euro.

Welk woord werd door de redactie van het weekblad Knack – na een dozijn factchecks waarmee de lezers weeral werden verblijd – uitgekozen tot “woord van het jaar 2023“?

• a. Winstmaximalisatie 
• b. Graaiflatie
• c. Graaier
• d. Factcheck
• e. Pestpopulist
• f. Begrotingsfundamentalist

Antwoord: b. Ons woord voor 2024 en de daarop volgende jaren krijgt u nu al mee: ‘socialistische revolutie’. Doe mee.

Prettige feesten aan de gehele arbeidersklasse!

De Pools-Duitse revolutionaire marxiste Rosa Luxemburg (1871-1919) blijft een bron van inspiratie. Haar werken worden vandaag verzameld en uitgegeven in het Frans en het Engels. Op 18 november is er een conferentie over de actualiteit van Rosa Luxemburg waaraan wij deelnemen. Daarnaast komt er eind deze maand een nieuwe editie uit met twee klassieke werken van Rosa: ‘Hervorming of revolutie’ en ‘Massastaking, partij en vakbonden’.

Luxemburg stelde dat de mensheid voor de keuze tussen barbarij en socialisme staat. Die elementen van barbarij zijn vandaag erg concreet en dreigend. Net als Luxemburg zijn wij ervan overtuigd dat een socialistische samenleving nodig en mogelijk is. Die noodzaak haalde Luxemburg uit haar “hartstochtelijke drang naar gerechtigheid,” zoals de Nederlandse dichteres Henriëtte Roland-Holst het stelde. Vanuit die drang legde ze een “nimmer rustend verlangen naar kennis en inzicht” aan de dag die gepaard ging met “een voortdurende behoefte aan activiteit.” 

‘Massastaking, partij en vakbonden’ is geschreven in de nasleep van de Russische Revolutie van 1905. Die stond bijzonder sterk in het door Rusland gecontroleerde deel van het huidige Polen. De SDKPiL (Sociaaldemocratie van het koninkrijk Polen en Litouwen) van Rosa Luxemburg, Leo Jogiches, Warski, Karski en anderen speelde een erg actieve rol in die revolutie. In ‘Massastaking, partij en vakbonden’ benadrukt Rosa Luxemburg de kracht van de zelforganisatie van de werkende klasse. “De bevrijding van de werkende klasse moet het werk van de werkende klasse zelf zijn,” stelden Marx en Engels reeds. De massale stakingen van 1905 toonden het potentieel hiervoor. Ze kwamen niet uit de lucht gevallen, maar bouwden voort op de strijdervaringen van de jaren voordien. De rol van revolutionairen is om dit proces met ordewoorden en voorstellen richting te geven zodat bredere lagen betrokken worden.

‘Hervorming of revolutie’ antwoordt op de stellingen van Bernstein die in de opgang van de socialistische beweging beweerde dat het mogelijk was om stapsgewijs verbetering te bekomen en zo tot het socialisme te komen. In de praktijk kwam dit echter neer op pogingen om het kapitalisme te verbeteren, terwijl socialisme als wensdroom op de lange baan werd geschoven. Vanuit haar grondige studie van het kapitalisme en haar inzichten in de klassenstrijd, weerlegde Luxemburg dit en toonde ze aan dat maatschappijverandering een revolutionaire benadering vergt.

18 november: conferentie in Brussel

In het kader van de hernieuwde belangstelling voor Rosa Luxemburg is er een interessante conferentie in Brussel op 18 november. De Franse historicus Jean-Numa Ducange zal er spreken over de standpunten van Rosa Luxemburg over het Franse socialisme, waaronder haar houding tegenover toenmalige kopstukken als Jaurès en Guèsde. Ducange voorzag de redactie van het deel van de verzamelde werken van Rosa Luxemburg dat hierover gaat. Verder wordt er ingegaan op het verzet van Rosa Luxemburg tegen de imperialistische wereldoorlog, op haar revolutionaire kritieken op het reformisme en is er aandacht voor de actualiteit van Luxemburg vandaag. Afspraak op 18 november van 9u tot 15u30 in Jeugdherberg Jacques Brel (Zavelput 30, Brussel). De conferentie is gratis, maar inschrijven is nodig via: mdf.vanesse@gmail.com.

Uit de archieven van de klassenstrijd.

Enkele maanden na de dood van Stalin (5 maart 1953) hield de regerende Oost-Duitse Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED) op 13 en 14 mei een vergadering van haar Centraal Comité. De algemeen-secretaris van de partij, Walter Ulbricht, versterkte er zijn positie binnen het partijapparaat. Het Centraal Comité besliste ook om de arbeidsnormen met 10% te verhogen, wat in feite betekende dat de lonen met hetzelfde percentage werden verlaagd.

door Guy Van Sinoy uit maandblad De Linkse Socialist

Eerste protesten

De eerste protesten tegen de verhoging van de arbeidsnormen begonnen op 16 juni. Op initiatief van de bouwvakkers van de Stalinallee (waarvan 75% lid was van de SED) brak er een demonstratie uit in Oost-Berlijn. Ongeveer veertig metselaars marcheerden naar de regeringszetel om een petitie te overhandigen waarin ze een terugkeer naar de oude normen eisten. Tegen de tijd dat ze aankwamen, waren er al 2000 betogers. Minister Selbmann probeerde de betogers te kalmeren met de volgende woorden: “Kameraden, ik ben ook een arbeider, een communist…” De betogers antwoordden: “Dat zijn jullie niet meer! Wij zijn de echte communisten!”

De staking verspreidt zich als een lopend vuurtje

Tijdens de nacht gingen honderdduizenden arbeiders de straat op in de grote steden: Leipzig, Maagdenburg, Dresden. Grote fabrieken gingen in staking: de Neptun scheepswerf in Rostock, de Zeiss fabrieken in Jena, Lowa in Görlitz, Olympia in Erfurt, Buna in Halle en de locomotieffabrieken in Babelsberg. De arbeiders van de Reichsbahn-Bau-Union kwamen vanuit Velten (21 km van Berlijn!) met 30.000 man naar het Walter-Ulbricht- nStadion, waar ze de omverwerping van de regering bespraken en haar vervanging door een “regering van metaalbewerkers,” met andere woorden een regering naar het model van de oorspronkelijke sovjets (raden).

De arbeiders van de Leuna-fabriek in Merseburg (180 km ten zuidwesten van Berlijn) hadden een heroïsche traditie. Het was een bolwerk van de jonge Duitse Communistische Partij in 1921, een centrum van arbeidersverzet onder Hitler. Toen de staking op 17 juni 1953 uitbrak, grepen de arbeiders de microfoon en gaven ze via de radio instructies over organisatie en verzet. Een delegatie van 1500 arbeiders vertrok naar Berlijn om de beweging te steunen.

Isolatie en repressie

In West-Duitsland kwam er echter geen solidariteitsstaking. De Oost-Duitse arbeiders bleven geïsoleerd. Uit wanhoop bestormden 60.000 betogers de kantoren van de politieke politie, de Stasi. De repressie werd gezamenlijk uitgevoerd door de Oost-Duitse politie (Volkspolizei – VOPO) en de Russische bezettingstroepen. De Sovjet-troepen arresteerden 3000 mensen, de DDR-autoriteiten pakten er 13.000 op.

Ondanks de repressie ging 50% van de stakers in Berlijn op 18 juni niet terug aan het werk. Een colonne Sovjettanks greep in, doodde een vijftigtal betogers en verwondde er nog veel meer. De soldaten schoten immers op de ongewapende stakers. Langs de andere kant werden veertig soldaten van het Rode Leger gedood.

Na de repressie probeerden de stalinistische bureaucraten de arbeiders terug aan de slag te krijgen. Ulbricht trok naar Leuna om de stakers op te roepen om het werk te hervatten. De arbeiders besloten de bijeenkomst te saboteren: slechts 1300 van de 22.000 arbeiders daagden op. Op 23 juni werd er in Leuna nog altijd gestaakt.

Veel arbeiders vertrekken naar West-Duitsland

Bij gebrek aan een politieke oplossing die de Oost-Duitse bureaucratie kon verslaan, zochten veel arbeiders, bedienden en kaders een individuele oplossing in West-Duitsland. Van de 19 miljoen inwoners van de DDR vluchtten er 3 miljoen naar West-Duitsland. Om een einde te maken aan deze uittocht van geschoolde arbeiders besloten de DDR-bureaucraten in 1961 de Berlijnse Muur op te trekken.

Victor Kibaltsjitsj werd geboren in Elsene op 30 december 1890. Zijn vader, een arme student medicijnen die sympathiseerde met de Russische populistische beweging, moest het tsaristische Rusland ontvluchten. Victor had een moeilijke jeugd door de verwijdering tussen zijn ouders en de armoede van het gezin. Zijn jongere broer Raoul stierf op 9-jarige leeftijd aan tuberculose en honger. Victor ging nooit naar school, maar kreeg een solide literaire opleiding van zijn moeder en een degelijke algemene opleiding (geschiedenis, aardrijkskunde, wetenschappen) van zijn vader.

door Guy Van Sinoy

Op 15-jarige leeftijd werd hij als leerling-fotograaf actief in de Socialistische Jonge Wacht in Elsene. Deze Elsense groep protesteerde tegen de annexatie van Congo door België en verliet de BWP om de “Groupe Révolutionnaire de Bruxelles” (1) op te richten en zich aan te sluiten bij een anarchistische kolonie in Stockel.

Anarchist in Parijs

In 1909 vertrok Serge naar Parijs, waar hij werd gevraagd om de krant L’Anarchie te redigeren, waarbij hij zijn artikelen ondertekende met het pseudoniem Le Rétif. Hij nam deel aan de protesten tegen de executie van Francisco Ferrer.(2)  Een paar maanden woonde hij samen met zijn vriend Raymond Callemin, die lid was van de ‘Bonnot-bende’.(3) Hij zag hoe ze moordenaars werden, maar weigerde hen aan te geven. 

In 1912 werden leden van de Bonnot-bende opgepakt. Victor Serge werd beschuldigd van medeplichtigheid. Hij werd uiteindelijk veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf in Melun, waar hij werkte als drukker en corrector. Hij maakte van deze gevangenistijd gebruik om zijn kennis van andere talen te verbeteren. Naast Frans en Russisch leerde hij Duits, Spaans, Pools, Italiaans, Portugees en Engels.

Barcelona, Nin en de CNT

Na zijn vrijlating uit de gevangenis werd hij gedeporteerd naar Catalonië, waar hij actief werd in de anarcho-syndicalistische CNT en Andres Nin leerde kennen. Hij schreef twee artikelen in Tierra y Libertad, die hij ondertekende onder de naam Victor Serge: één ter verdediging van de Oostenrijkse socialist Fritz Adler, die net Karl Stürgkh (de Oostenrijkse minister-president) had doodgeschoten, en het andere ter lof van de net uitgebroken Russische revolutie. De Spaanse algemene staking in de zomer van 1917 mislukte en Victor Serge moest terugkeren naar Frankrijk, waar hij werd geïnterneerd wegens het overtreden van een verblijfsverbod. Na lange onderhandelingen werd hij uiteindelijk uitgewisseld voor witte officieren die in Rusland vastzaten.

De revolutie dienen

Zodra hij in Petrograd aankwam, stelde Victor Serge zich in dienst van de Comintern, waar zijn talenkennis de revolutie goed van pas zou komen. Hij sloot zich aan bij het team van Zinovjev, voorzitter van de Communistische Internationale. In de jaren die volgden was hij verantwoordelijk voor de Franse editie van Inprekorr. Het was in deze tijd dat hij een hechte band kreeg met Andres Nin, die net lid was geworden van de Comintern via de Internationale Rode Vakbondsfederatie.

In de herfst van 1923 was hij getuige van het mislukken van de Duitse revolutie. Datzelfde jaar volgde hij het conflict binnen de bolsjewistische partij tussen Trotski en Stalin op de voet. Victor Serge sloot zich aan bij de linkse oppositie onder leiding van Trotski. Hij hekelde de stalinistische ontaarding van de Sovjetstaat en de Comintern en de desastreuze gevolgen daarvan voor de Chinese revolutie van 1927.

Gedeporteerd en daarna vrijgelaten

In 1928 werd hij uit de Communistische Partij gezet wegens “fractionele activiteiten” en onder toezicht geplaatst. In 1933 werd hij veroordeeld tot drie jaar deportatie naar Orenburg in de Oeral. In Frankrijk was hij ondertussen een bekend auteur. Vanuit literaire kringen ontstond een internationale campagne voor zijn vrijlating. Trotski nam daar vanuit Prinkipo, waar hij in ballingschap verbleef, aan deel.

Hij werd in april 1936 vrijgelaten. Uit de Sovjet-Unie gezet, keerde hij terug naar België waar hij zich in Ukkel vestigde. Hij werkte voor het Luikse dagblad La Wallonie, waar hij meer dan 200 artikelen schreef over de Sovjet-Unie, Duitsland en Spanje.

De POUM en de Spaanse revolutie

Gehecht aan Spanje, dat hij sinds 1917 kende, steunde Serge zijn vriend Andres Nin en de POUM (Arbeiderspartij van marxistische eenheid), een partij gevestigd in Catalonië en gevormd in 1935 uit de fusie van de Spaanse Communistische Linkerzijde en het Arbeiders- en Boerenblok. Trotski was het volledig oneens met de POUM, die deelnam aan de Volksfrontregering in Catalonië (Nin was minister van Justitie!) Vanaf dat moment werden de politieke banden tussen Nin en Trotski verbroken.

Marseille, Mexico-Stad

De invasie van België en Frankrijk door Nazitroepen dwong Victor Serge te vluchten naar Marseille (in de onbezette zone). Vanuit Marseille slaagde hij erin om een boot naar Mexico te nemen, waar hij in 1941 aankwam, na de moord op Trotski. Victor Serge zette zijn literaire activiteiten voort en stierf in 1947 aan een hartaanval.

Ongeacht soms diepgaande tactische meningsverschillen met Victor Serge, blijft hij een onmisbare auteur voor al diegenen die strijden voor revolutie.

1. Tijdens een discussie op het BWP-congres van 1909 over de overdracht van de eigendom van Congo van de koning aan de Belgische staat, verlieten 5 jonge afgevaardigden uit Elsene het congres onder het scanderen van de slogan ‘Congo aan de Congolozen’. 
2. Francisco Ferrer, Catalaanse leraar en oprichter van een moderne rationalistische school.  In 1909 liep een protestbetoging tegen het zenden van Spaanse troepen naar Marokko uit op rellen in Barcelona waarbij 76 doden vielen. Ferrer werd door de katholieke geestelijkheid veroordeeld als de aanstichter van de demonstratie en na een ‘proces’ ter dood veroordeeld en doodgeschoten.
3. Een groep anarchisten gespecialiseerd in gewapende overvallen op geldtransportbedrijven.

Helaas bestaat er weinig werk van Victor Serge in het Nederlands. Enkele romans gebaseerd op het leven in de Sovjet-Unie zijn tweedehands nog te vinden. In het Engels en zeker het Frans vind je ook zijn politieke analyses. We raden in het bijzonder ‘Year One of the Russian Revolution’ en ‘Memoirs of a revolutionary’ aan. 

In het Nederlands:

• ‘Veroverde stad’ (1932)
• ‘De aanslag op kameraad Toelajev’ (1942)
• ‘De jaren zonder genade’ (1946)

In andere talen:

• Witness to the German Revolution (1923)
• Lenin in 1917 (1924)
• Year one of the Russian Revolution (1926-29)
• From Lenin to Stalin (1936)
• S’il est minuit dans le siècle (1938)
• Memoirs of a revolutionary (1941)
• L’extermination des juifs de Varsovie: et autres textes sur l’antisémitisme (1944)
• Vie et mort de Léon Trotsky (1951)

Door Eddie McCabe (Socialist Party, ISA in Ierland)

Je hoeft geen revolutionair te zijn om te weten dat er iets grondig mis is met de wereld waarin we leven, en om te proberen hem te veranderen. Elke dag zijn miljoenen mensen over de hele wereld betrokken bij protesten, campagnes of activisme, of het nu gaat om afzonderlijke kwesties of om bredere sociale verandering. Deze activiteiten zijn belangrijk en als ze succesvol zijn, maken ze echt een verschil in het leven van mensen.

Maar op een gegeven moment moeten degenen die zich ernstig met consequent activisme bezighouden zich realiseren dat geen enkel probleem in de samenleving geïsoleerd bestaat en dat, hoewel het verlicht kan worden, het niet opgelost kan worden door alleen op dat probleem te focussen. Of het nu gaat om dakloosheid, ziekte, racisme, klimaatverandering, oorlog of iets anders; deze problemen zijn allemaal op de een of andere manier met elkaar verbonden en zijn in feite allemaal symptomen van het economische en sociale systeem waar we onder leven: het kapitalisme. Als we dat systeem niet veranderen, zullen alle hervormingen die we doorvoeren ontoereikend of van korte duur zijn.

Het zou ongetwijfeld een stuk makkelijker zijn als we het kapitalisme gewoon konden hervormen, maar revolutionairen pleiten voor de omverwerping ervan, niet omdat we daarom radicaler zijn, maar omdat we begrijpen wat het kapitalisme is en hoe het werkt.

Kapitalisme is een systeem dat gebaseerd is op het privé-eigendom van de economie – de rijkdom, de grondstoffen en alle menselijke arbeid en machines die nodig zijn om ze om te zetten in alle dingen die we gebruiken en consumeren – door een klasse (kapitalisten) wiens bevoorrechte positie letterlijk bepaald wordt door de uitbuiting van een andere klasse (arbeiders). Daarom kun je geen kapitalisme hebben – geen enkele vorm van kapitalisme – zonder ongelijkheid en onrecht. En van systemische ongelijkheid en onrechtvaardigheid komt alle andere rotzooi – racisme, LGBTQ-fobie en onderdrukking in het algemeen.

Iedereen die het recht accepteert van een klasse om de economie te bezitten en alle anderen uit te buiten, accepteert het kapitalisme. Dit kan zijn omdat ze denken dat alles goed is en dat het zo hoort, wat hen een ‘reactionair’ zou maken – aanhangers van de status quo. Of het kan zijn dat ze gewoon denken dat het niet anders kan en dat het beste wat we kunnen doen, bestaat uit het inperken van de macht van de kapitalistische klasse met staatsregels die ten goede komen aan arbeiders en armen en die alles iets gelijker maakt, wat hen een hervormer zou maken.

Hoe dan ook, door het kapitalisme te accepteren, accepteren ze ook dat armoede, onderdrukking en milieuvernietiging er zijn, omdat de elementaire logica van het kapitalisme zegt dat winst maken voor kapitalisten voor alles moet gaan en zolang er winst wordt gemaakt, komt al het andere goed. Dat is pertinent onjuist; vandaar de huidige toestand van de wereld.

Reformisme – het beteugelen van de excessen van het systeem – is helaas gedoemd te mislukken omdat het een poging is om de tegenstrijdigheden van het kapitalisme op te lossen op basis van het kapitalisme zelf. Hoe radicaal je de economie of maatschappij ook reguleert, je kunt het kapitalisme niet in het belang van arbeiders laten werken, of van arbeiders en kapitalisten tegelijkertijd, omdat de belangen van arbeiders en kapitalisten tegengesteld zijn, bijv. hogere lonen betekenen lagere winsten en omgekeerd. Zodra je de belangen van de één behartigt, ondermijn je de andere.

Dit is de ervaring van elke links-reformistische regering die het geprobeerd heeft. Zelfs met de beste bedoelingen en met enorme steun onder de bevolking voor hun beleid, krijgen ze uiteindelijk te maken met ofwel een gewelddadige botsing met de gewapende vleugel van de kapitalistische staat, ofwel een grote economische crisis. Dit kan het resultaat zijn van een investeringsstaking – of deze nu wordt uitgevoerd door kapitalisten die wraakzuchtige vergeldingsmaatregelen nemen, of gewoon door kapitalisten wier winsten echt onder druk komen te staan door een pro-arbeidersbeleid.

Hoe dan ook, de werkloosheid zal stijgen en alle inkomsten waar de regering op rekent zullen opdrogen, zodat ze niet in staat zal zijn om de nieuwe hervormingen die ze heeft ingevoerd te financieren, laat staan de openbare diensten in het algemeen. Ze zal gedwongen zijn om weer te besparen en de lonen en voorwaarden van werknemers aan te vallen om te proberen de winstgevendheid te herstellen en de kapitalisten weer te laten investeren. Dat is de logica van het systeem.

Dat is waarom we geen andere keuze hebben dan met die logica te breken en waarom de verandering die we nodig hebben – om de mensheid voor uitsterven te behoeden – alleen bereikt kan worden door een socialistische revolutie waarbij een einde wordt gemaakt aan het kapitalisme.

Film en theater hebben steeds een belangrijke rol gespeeld – en doen dat nog steeds – in de geschiedenis van de klassenstrijd. De films van Ken Loach (1) bijvoorbeeld zijn aangrijpende verslagen van vaak tragische episodes in de geschiedenis van de klassenstrijd. 

door Guy Van Sinoy

Het maken van films vereist echter een zware technische en financiële infrastructuur, behalve misschien voor reportages die ter plekke worden gefilmd. Dit zorgt ervoor dat de meeste films terugblikken op belangrijke strijd uit het verleden en niet kunnen ingaan op de actie in het heetst van de strijd.(2)

Strijdtheater daarentegen vereist minder technische en financiële middelen. Een hoed, een oversized jas en broek, wat make-up, en je bent klaar om het podium op te gaan op de werf van de fabriek die door stakende arbeiders wordt bezet.

De Franse ‘Groupe Octobre’ ontstond begin jaren dertig in Parijs en speelde een hoofdrol bij het animeren van stakingen en fabrieksbezettingen in de woelige periode tussen 1933 en 1936. Onder de voortrekkers waren acteurs als Raymond Bussières en Jean-Louis Barrault en de schrijver Jacques Prévert.(3)

Raymond Bussières zei hierover: “We waren een groep vrienden die revolutie wilden maken. In plaats van pamfletten uit te delen op straat, zouden we mondelinge pamfletten declameren. Op een ochtend brak er een staking uit bij Citroën. Jacques Prévert werd gebeld en gevraagd om een korte tekst te schrijven over de staking. In de vooravond stond onze ‘Oktobergroep’ voor de stakende arbeiders.”

Citroën, Citroën, zelfs in je dromen hoor je zijn naam.

500, 600, 700 auto’s, 800 vrachtwagens, 800 tanks per dag,

200 lijkwagens per dag. En laten we het in beweging houden!

Hij hoort niet de stem van de mannen die produceren.

Hij hoort de stem van de arbeiders niet. Hij geeft niet om de arbeiders.

Een arbeider is als een oude band.

Als er één lek gaat, hoor je het niet eens.

Citroën luistert niet; Citroën hoort niet.

Hij is een harde tante als het op arbeiders aankomt.

Recent waren er verschillende voorbeelden van activistische artiesten die sociale strijd op het terrein ondersteunen. In het Frans zijn er onder meer de groep GAM, Lorent Wanson, de compagnie Jolie Môme en HK & Les Saltimbanques. In het Nederlands was er, van 2003 tot aan de dood van Hans Sanders in 2007, een heropleving van de in de jaren 1970 en 1980 populaire socialistische groep Bots.(5) Rapster Slongs bracht in 2014 het scherpe ‘Nog ni te laat’ dat onder meer op een piket bij Agfa Gevaert werd gespeeld. Met de laatste staking in november 2022 kwamen we haar nog tegen aan stakingspiketten in de Antwerpse haven. 

Maak je met vrienden muziek, neem je deel aan een theatergroep of een koor met mensen die de strijd willen steunen? Aarzel niet. Ga langs bij het personeel van Delhaize dat strijdt tegen de franchisering van hun winkels. Aan strijd om te ondersteunen zal het alleszins niet ontbreken.

1. Films zoals ‘Land and Freedom’ (1996): over de Spaanse revolutie van 1936. ‘The Navigators’ (2001): over het verzet van spoorwegarbeiders tegen de privatisering van British Rail.
2. Denk bvb aan ‘Misère au borinage’ van Storck en Ivens uit 1934.
3. Een gekend citaat van Prévert is: “De baas legt zijn hand vriendelijk op je rug terwijl hij zich voorbereidt om het touw rond je nek te hangen.”
4. Met respectievelijk ‘Allez les gars!’, ‘Ceux de Clabecq’, ‘ L’hymne des Femmes’ en ‘On lâche rien !’ 
5. Bekend van ‘Zeven dagen lang’ en ‘De lange weg’