Your cart is currently empty!
Tag: Blokbuster
-
30 jaar geleden: zwarte zondag leidt tot massale antiracistische beweging
Eén van de vele Blokbuster-acties begin jaren 1990. In dit geval een betoging in het West-Vlaamse Tielt op 24 november 1994. 24 november 1991 kreeg de naam ‘zwarte zondag’. Het was de eerste grote verkiezingsdoorbraak van toen nog het Vlaams Blok. Dit schokte duizenden jongeren die massaal op straat kwamen. In deze acties groeide Blokbuster tot een campagne met 2000 leden die tientallen acties organiseerden onder de slogan ‘Jobs, geen racisme’.
Artikel door Geert Cool uit maandblad De Linkse Socialist
Als schimmel op een rot systeem
De economische crisis van de jaren 1970 en de opgang van het neoliberalisme in de jaren 1980 maakten een einde aan de hoop op sociale vooruitgang onder de werkende klasse. Om de winsten van de grote bedrijven veilig te stellen, werd fors bespaard op openbare diensten en uitkeringen. De werkdruk werd opgevoerd en een toenemend aantal mensen viel uit de boot. De werkloosheid in ons land verdubbelde midden jaren 1970 en deed dit begin jaren 1980 opnieuw. In Europa bleef de werkloosheid tussen 1960 en 1975 stabiel op of net onder de 2%. Vanaf 1975 was er een verviervoudiging tot 8% midden jaren 1980 en tot 10% midden jaren 1990.
Ruimte voor hervormingen in het belang van de werkende klasse was er niet langer. De Franse regering-Mitterand ondervond dit. Mitterand werd verkozen met beloften van hervormingen als antwoord op de crisis. Zijn regering, meteen onder druk gezet door het kapitaal, trok de hervormingen in. De val van het Oostblok eind jaren 1980 versterkte het ideologische offensief van diegenen die stelden dat er geen alternatief was. Dit had een impact op voormalige arbeiderspartijen en de linkerzijde in het algemeen.
In België was de rechtse regering van Martens en Verhofstadt in 1986 gevallen, na zwaar arbeidersprotest tegen de besparingen van het St Annaplan. De sociaaldemocratie kwam in 1987 terug in de regering, maar van de beloofde andere politiek kwam niets in huis. De besparingen werden ook met de PS en SP in de regering verder gezet.
In deze context kon het Vlaams Blok doorbreken: eerst bij de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen in 1988 en vervolgens met meer dan 10% in Vlaanderen bij de parlementsverkiezingen van 24 november 1991. Het deed dit met racistische campagnes. ‘Een half miljoen werklozen, waarom dan nog gastarbeiders’, was de slogan die uiteindelijk omgevormd werd tot ‘eigen volk eerst’. De bokshandschoen in de hand drukte ook de afkeer tegen de traditionele politici uit.
Massaal antifascistisch protest
Als het politieke establishment schrok van de verkiezingsresultaten was dit vooral uit eigenbelang en wegens de verloren zetels en postjes. Voor tienduizenden jongeren en werkenden lag dat anders: zij waren geschokt door de opgang van racisme en extreemrechts. Zij kwamen spontaan op straat in een massale antiracistische beweging.
Blokbuster was al in de zomer van 1991 opgezet. Het doel was om jongeren een instrument te geven waarmee ze zich lokaal konden organiseren. Tegelijk konden ze ook de discussie over eisen en benadering voeren. Op het hoogtepunt van de beweging waren er 50 dergelijke actiecomités en werd zowat elke meeting van het Vlaams Blok beantwoord met protestacties en blokkades. De centrale slogan daarbij was ‘Jobs, geen racisme’.
Met die slogan werd ingespeeld op de voedingsbodem voor extreemrechts dat inspeelde op sociaal ongenoegen en de groeiende tekorten. Toegang tot werk was daarin een centrale kwestie eind jaren 1980 en begin jaren 1990. In plaats van verdeeldheid als antwoord op de tekorten, kwamen wij in actie voor jobs en openbare diensten. Blokbuster sprak zich uit tegen alle vormen van racisme en discriminatie. Het koppelde dit aan een programma van sociale verandering: een 32-urenweek zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen, investeringen in openbare diensten …
Naast tientallen lokale acties lag Blokbuster aan de basis van enkele grote nationale en zelfs internationale betogingen. In 1992 was er een Europese betoging tegen racisme met 40.000 aanwezigen, waaronder grote delegaties uit Duitsland waar neonazi’s kort voordien asielcentra in Rostock hadden aangevallen en in brand gestoken. Een jaar later volgde een succesvolle jongerenmars voor werk en tegen racisme, gesteund door onder meer de ABVV-Jongeren en het Antifascistisch Front (AFF).
Antiracisme vandaag
Na de vele acties tegen extreemrechts in de eerste helft van de jaren 1990 bleef de verontwaardiging groot, maar waren er minder acties. Toen het Vlaams Belang vanaf 2006-07 een neergang kende, waarschuwden we dat dit slechts tijdelijk was. Een systeem van tekorten zorgt voor sociale spanningen en bijhorende elementen van verdeeldheid zoals racisme. De N-VA nam een tijdlang de kiezers van het VB over, maar zorgde er uiteindelijk ook voor dat het racisme van het VB meer ‘aanvaardbaar’ werd.
Na de economische recessie van 2008-09 zorgde het ‘herstel’ niet voor een verbetering van de levensstandaard van de meerderheid van de bevolking. De autoriteit van alle gevestigde instanties liep verder terug. Het was in deze context dat rechtse populisten wereldwijd niet alleen scoorden bij verkiezingen maar ook effectief aan de macht kwamen. Met Trump, Modi en Bolsonaro waren er tot voor kort drie grote landen in de greep van rechtse populisten. Een beleid van verdeeldheid biedt geen antwoord op sociale problemen: de top drie van landen met het grootste aantal coronadoden wordt eveneens gevormd door India, Brazilië en de VS. De diepe crisis van het systeem biedt ruimte voor extreemrechts en allerhande vormen van verdeeldheid en zelfs complottheorieën. Die ruimte is groter naarmate het ontbreekt aan collectieve actie van de arbeidersbeweging die wanhopige ‘antwoorden’ deels wegdrukt door een alternatief van een ander soort samenleving ingang te laten vinden.
Dertig jaar na de eerste zwarte zondag en de antiracistische beweging die erop volgde, kunnen er op het eerste zicht redenen tot pessimisme zijn. Ondanks al het protest staat extreemrechts sterker dan toen, zeker bij verkiezingen. Wij zijn evenwel optimistisch. Black Lives Matter zorgde afgelopen zomer voor de grootste beweging in de VS sinds decennia. ‘Heel het systeem is schuldig’, was daarbij een populaire slogan. Tegelijk is er groeiend verzet tegen seksisme, LGBTQIA+-fobie en alles wat ons verdeelt.
Een systeem in crisis probeert de verantwoordelijkheid van zich af te schuiven: het is steeds iemand anders, liefst de zwakste groepen eerst: vluchtelingen, migranten, werklozen, jongeren … Werkenden en jongeren mogen zich niet aan die verdeeldheid laten vangen. Als we erin meestappen, kunnen wij zelf de volgende zondebok zijn. Daar tegenover is ééngemaakte strijd voor betere levensomstandigheden nodig. Dat betekent uiteindelijk opkomen voor een fundamentele maatschappijverandering. Verandering afdwingen vereist eenheid van de werkende klasse en alle onderdrukten. Extreemrechts en verdeeldheid zijn dan ook obstakels in onze strijd voor een andere samenleving, waardoor actief verzet noodzakelijk is.
Als antiracisten vandaag iets moeten onthouden van de antiracistische beweging in de jaren 1990, is dat het belang van actiecomités om de strijd zelf in handen te nemen en de noodzaak van een politiek programma dat met sociale eisen en bijhorende initiatieven de eenheid versterkt die broodnodig is om tot een socialistische samenleving te komen.
Nieuw boek: ‘Consequent antifascisme. Het verhaal van Blokbuster’
Ondanks massaal protest tegen racisme en verdeeldheid scoren extreemrechtse formaties vandaag hoge toppen bij verkiezingen. In tegenstelling tot voorheen is machtsdeelname geen taboe meer. De antifascistische campagne Blokbuster stelde steeds dat extreemrechts op een systeem in verval kan groeien zoals schimmel op rottigheid.Het gevaar is niet geweken en dus gaat de strijd tegen fascisme, racisme en al wat ons verdeelt verder. De uitbarsting van de Black Lives Matter beweging in de zomer van 2020 toonde het potentieel van antiracistisch verzet. Het protest stelde terecht dat het hele systeem schuldig is.
Dit boek viert de 30ste verjaardag van Blokbuster. Niet als een nostalgische terugblik op drie decennia van strijd, maar als een politiek manifest om antifascistische jongeren en werkenden vandaag analyses en argumenten aan te reiken in de strijd voor een andere samenleving waarin de voedingsbodem voor verdeeldheid wordt weggenomen.
Het boek telt 140 pagina’s en is te koop voor 12€ in onze webwinkel.
-
Protest tegen meeting in Antwerpen van extreemrechtse leiders in Europa!
Actie tegen een meeting met Van Langenhove aan de UA op 16 oktober. De verkiezingsoverwinning van het Vlaams Belang op 26 mei heeft de deur opengezet voor extreemrechts om agressiever uit de hoek te komen. De aangebrande maar zogezegd onschuldige moppen tegen migranten zijn een uitslaande brand geworden. De brandstichting in Bilzen is een duidelijke waarschuwing: indien we extreemrechts niet van antwoord bieden, is het wachten op de eerste slachtoffers.
Ook elders in Europa heeft de opgang van dergelijke politieke brandstichters dezelfde resultaten. In Italië nam het aantal racistische incidenten en gewelddaden explosief toe sinds Matteo Salvini, leider van Lega, tot de regering toetrad. Op uitnodiging van het Vlaams Belang zal diezelfde Salvini, samen met o.a. Tom Van Grieken, zijn haatboodschap voor de eigen extreemrechtse kerk komen prediken.
Het Vlaams Belang probeerde zich in de verkiezingscampagne een sociaal gezicht aan te meten. Dat masker valt nu snel af. Het nieuwe Vlaamse regeerakkoord blijkt een zware besparingsaanval te zijn op cultuur, openbaar vervoer,… enz. Het Vlaams Belang heeft daar geen problemen mee, maar stoort zich enkel aan het gebrek aan meer pestmaatregelen tegen migranten.
De traditionele partijen zullen bij hun project van sociale afbraak een trouwe bondgenoot vinden in het Vlaams Belang, het zal Tom van Grieken of Filip Dewinter echter niet verhinderen om te beweren dat de centen in “de pocket van Mohamed” zitten.
Om deze verdelende retoriek van extreemrechts te doorbreken, moeten wij, de 99%, ons organiseren rond sociale eisen waar we allemaal achter staan: voor een degelijk minimum uurloon van €14/u bruto, massale investeringen in gratis en degelijk openbaar vervoer, een minimumpensioen van €1500 en investeringen die cultuur voor iedereen toegankelijk maken. Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons.
Enkele verklaringen in het parlement de media zullen extreemrechts niet tegenhouden. Op straat en in onze scholen en werkplekken moeten we duidelijk maken dat extreemrechts niet welkom is. Op 16 oktober organiseerden we al een geslaagde actie aan de Universiteit Antwerpen tegen een meeting van de NSV met Dries Van Langenhove. Zulke momenten zijn een belangrijke opstap in de opbouw van een brede antifascistische beweging.
Doe mee met ons op 2 december en voer actie tegen Salvini, Van Grieken en co en help ons van de anti-NSV betoging in 2020 een grote antifascistische mobilisatie te maken in Antwerpen. Afspraak om 19u00 aan het Conscienceplein (vlakbij de Handelsbeurs) in Antwerpen.
Maandag 2 december – 19u – Conscienceplein. Facebook evenement
-
Extreemrechts laat sociaal masker voor wat het is en gaat over tot geweld en intimidatie
De overwinning van het Vlaams Belang in de laatste verkiezingen heeft al geleid tot een escalatie van racistisch geweld en intimidaties. Zo gingen extreemrechtse jongeren op Pukkelpop over tot het intimideren van Anuna De Wever en haar vriendinnen. Dit gebeurde met de expliciete steun van het Vlaams Belang. Het was het meest gemediatiseerde voorval, maar lang niet het enige. Mensen met een migratie-achtergrond kregen een racistische brief in Aalst, een jonge vrouw werd toegetakeld door racisten op een rommelmarkt in Berlaar, een man van Afrikaanse origine werd in elkaar geslagen in Tongeren. Een stand van Blokbuster en Campagne ROSA op muziekfestival Dranouter werd het slachtoffer van extreemrechts vandalisme: een tafel werd ’s nachts kapot geschopt en op een nieuw spandoek verscheen graffiti (waaronder een hakenkruis) naast een sticker van Schild & Vrienden.
door Koerian (Gent)
Extreemrechts: niet zo anti-establishment als het laat uitschijnen…
De crisis van het kapitalisme zorgt wereldwijd voor electorale vooruitgang van extreemrechts. De werkenden en hun gezinnen worden geconfronteerd met groeiende ongelijkheid en armoede, naast een escalerende ecologische catastrofe.
Dit leidt tot verzet. Denk maar aan de jongeren die in opstand komen rond het klimaat en alternatieven zoeken. Of aan de gele hesjes in Frankrijk die betoogden tegen prijsstijgingen en een gebrek aan diensten. Bij ons was er heel wat vakbondsprotest tegen de aanvallen op onze pensioenen en koopkracht.
Maar het ontbreekt vaak nog aan een coherent antikapitalistisch alternatief in het kader van een strijdbare opstelling tegen het systeem. Dat heeft gevolgen: strijd wordt niet doorgezet, broodnodige solidariteit (bijvoorbeeld met de klimaatjongeren) laat te lang op zich wachten. Nieuwe linkse formaties zoals Syriza in Griekenland slagen er niet in om de beloofde breuk met het besparingsbeleid waar te maken. Van de sociaaldemocratie wordt dat doorgaans al lang niet meer verwacht.
Als grote delen van links geassocieerd worden met een neoliberaal beleid, kan extreemrechts zich opwerpen als anti-establishment. De verrechtsing van traditionele partijen en hun vaak xenofobe of ‘flinkse’ uitlatingen (bij gebrek aan antwoorden) over migratie, effenen het pad voor extreemrechts.
De gevestigde media laten discriminatie vaak onbeantwoord of gaan er zelfs in mee. Als ecologisten een foto van een verkeerde bosbrand gebruiken om de verwoesting van het Amazonewoud door de agro-business en Bolsonaro aan te klagen, is dat een hoofditem. Ondertussen mag Van Grieken zonder wederwoord beweren dat we ‘het OCMW van de wereld’ zijn of mocht Francken liegen over de Soedan-affaire. Ondanks de aandacht voor de massabeweging tegen de Soedanese dictatuur, vond geen enkele journalist het nuttig om terug te komen op de samenwerking tussen Francken en vertegenwoordigers van die ondertussen gevallen dictatuur.
Het VB haalde een verkiezingsoverwinning door zich onder meer een sociaal imago toe te meten. Rond pensioenen en minimumlonen werden de vakbondseisen op het eerste zicht overgenomen. Er zaten steeds addertjes onder het gras, maar het beeld werd gecreëerd dat het VB zich afzet tegen het asociale beleid van N-VA. Dat werd gekoppeld aan racisme: het voorstel om de sociale tekorten anders te verdelen waarbij het ‘eigen volk’ wordt voorgetrokken.
Het ‘sociale’ imago van het Vlaams Belang valt gemakkelijk te doorprikken: het asociale stemgedrag van VB-verkozenen spreekt boekdelen. Maar toch kwam de partij ermee weg. De vakbonden en de linkerzijde moeten actief mobiliseren, ook in verkiezingstijden, om het verschil duidelijk te maken. Nu de verkiezingen voorbij zijn, verdwijnt het sociaal masker van het VB terug van het toneel. Toen PVDA-parlementslid Raoul Hedebouw de gouden parachute van 500.000 euro voor BPost-topman Van Gerven aankloeg, nam VB’er Dries Van Langenhove meteen zonder aarzelen de verdediging van de graaiende topman op. Neen, anti-establishment is extreemrechts zeker niet!
Extreemrechtse militanten winnen aan zelfvertrouwen
Vooruitgang in de verkiezingen geeft extreemrechtse jongeren het zelfvertrouwen om naar buiten te komen met discriminatie en haat. De Vlaams Belang Jongeren voerden specifiek campagne om enkele zomerfestivals te overspoelen met Vlaamse leeuwenvlaggen, liefst zo zwart mogelijke vlaggen. Enkele jaren geleden was dit ondenkbaar: gefrustreerde fascisten beperkten zich toen tot muffe slaapkamers of obscure clubs. Vorig jaar waren er op Pukkelpop al incidenten met extreemrechtse jongeren die racistische liedjes zongen. Dit jaar werd met uitwerpselen gegooid naar klimaatjongeren en wilden de VB-Jongeren leeuwenvlaggen aan de ingang uitdelen.
Dat kan onschuldig lijken. Maar wat is het volgende als het vernielen van tentjes op een festival zomaar kan passeren? De gewapende aanvallen van het Franse Génération Identitaire (bij wie Van Langenhove ooit op zomercursus ging) of het Italiaanse Casa Pound (die in het verleden werd uitgenodigd door het KVHV van Van Langenhove en andere nieuwe VB-parlementairen) geven een indicatie. Gevoed door internethaat en gesterkt door de retoriek van de Trumps en Salvini’s van deze wereld, gaan sommige extremistische individuen zelfs over tot heuse terroristische aanslagen. Deze zomer vielen er bij zo’n aanslag in het Texaanse El Paso 22 doden. De dader publiceerde een haatmanifest op 8chan, een forum dat ook in ons land populair was in extreemrechtse middens.
Toch is dat zelfvertrouwen op weinig gebaseerd. De hoofdmoot van jongeren, in Vlaanderen en de rest van de wereld, wil sociale oplossingen voor migratie, klimaat en ongelijkheid. De omvang van de klimaatbeweging bevestigde dit. Daar werd Dries Van Langenhove bij een provocatiepoging wandelen gestuurd. Toen de Vlaams Belang Jongeren op Pukkelpop hun vlaggen kwamen uitdelen, werd daar spontaan tegen geprotesteerd door aanwezige jongeren.
Als kleine groepen extreemrechtse jongeren offensief naar buiten komen, is dit deels omdat ze goed georganiseerd zijn. De afgelopen jaren bouwden KVHV, NSV, Vlaams Belang en Schild & Vrienden een netwerk uit waarmee op relatief korte tijd enkele tientallen mensen kunnen opgetrommeld worden. Dat gebeurde eerst op het internet, maar nu ook steeds meer fysiek. Deze intimidaties krijgen rugdekking door N-VA, dat de eigen jongerenwerking wil opbouwen op basis van de nieuwbakken arrogantie van geradicaliseerde Vlaamse jongeren. N-VA was er na het Pukkelpop-incident snel bij om de gewelddadige incidenten te doen ondersneeuwen onder een discussie over vlaggen. De massamedia gingen daar opmerkelijk vlot in mee. Het geweld werd met de mantel der liefde toegedekt onder het mom dat het nu eenmaal jongeren zijn en dat die wel eens buiten de lijntjes kleuren.
Mobilisatie om de arrogantie te doorprikken
Om het zelfvertrouwen van extreemrechts in te dijken, moeten we ons organiseren. Mobilisaties van werkenden, jongeren en wijkbewoners waar extreemrechts ook opduikt, zijn noodzakelijk. Zo geven we een indicatie van de reële krachtsverhoudingen in de samenleving. Het doorprikt het zelfvertrouwen van de militanten en geeft argumenten om onder vrienden, collega’s en familie elke steun voor extreemrechtse leugens te beantwoorden.
Grote antifascistische mobilisaties beperken de ruimte voor extreemrechts. Eind augustus slaagden de gewelddadige neonazi’s van ‘Proud Boys’ er niet in om de straten van het Amerikaanse Portland in te nemen. Een grote antifascistische betoging maakte dat immers onmogelijk.
Ook bij ons is er antifascistisch protest. Na de verkiezingen lagen we in Gent aan de basis van een onmiddellijke actie als aanzet naar een betoging eind juni met een 500-tal aanwezigen. We benadrukten daarbij de noodzaak om mobilisatie te koppelen aan een programma van investeringen in degelijke lonen en pensioenen, onderwijs, gezondheidszorg, openbaar vervoer en publieke diensten. Eisen als een minimumloon van 14 euro per uur en een minimumpensioen van 1500 euro per maand, zijn essentieel. Als de strijd ervoor ernstig gevoerd wordt, vormen ze een echte alternatief op het besparingsbeleid. Om dergelijke maatregelen te realiseren, is strijd nodig tegen fiscale fraude en voor het belasten van de rijken. Het zal uiteindelijk een samenleving vergen met democratische controle op de sleutelsectoren van de economie.
Mobilisaties met een sociaal programma ontmaskeren extreemrechts als partijen voor de 1% rijksten. Een louter moraliserend discours tegen racisme kan goedbedoeld zijn, maar biedt geen antwoord op de dagelijkse beslommeringen van miljoenen mensen. Het geeft mensen die naar extreemrechts kijken om het establishment aan te pakken geen alternatief. In die zin is de electorale doorbraak van PVDA erg belangrijk. Maar een verkiezingsoverwinning op zich volstaat niet. Er is nood aan een sterk antifascistisch netwerk dat snel kan mobiliseren, ook om gewelddaden van extreemrechts te stoppen.
Blokbuster heeft in de antiracistische beweging van de jaren 1990 heel wat ervaring opgedaan. We organiseerden toen tientallen comités die reageerden op elke mobilisatie van extreemrechts, maar ook stelselmatig de link legden met de arbeidersbeweging door middel van sociale eisen. Onze antifascistische traditie speelde een rol in het marginaliseren van de NSV, de studentenclub van het Vlaams Belang. Daar bouwen we vandaag verder op.
-
Terugblik op de vorige zwarte zondag en het antifascistisch verzet dat daarop volgde
Blokbuster-betoging begin jaren 1990 24 november 1991. Een jonge Filip Dewinter houdt een bokshandschoen in de lucht voor juichende aanhangers. Zijn Vlaams Blok werd de grootste partij in Antwerpen en haalde in Vlaanderen voor het eerst 10%. Van 3 federale zetels groeide het Blok tot 17 verkozenen (12 in de Kamer, 5 in de Senaat). Meteen werd gesproken over een ‘zwarte zondag.’ De schok was groot. Jongeren en werkenden protesteerden op straat tegen racisme en extreemrechts.
Extreemrechtse doorbraak leidt tot antifascistisch protest
De doorbraak van het Vlaams Blok gebeurde in een context van aftakelend vertrouwen in de traditionele partijen. Vanaf begin jaren 1980 zorgde een neoliberaal besparingsbeleid voor een dalende levensstandaard voor een belangrijk deel van de bevolking. Dit werd nog versterkt na de val van de Berlijnse Muur en het bijhorende neoliberale ideologische offensief. Het was niet verwonderlijk dat de afkeer tegen de traditionele partijen, in het bijzonder de socialisten die geacht werden voor de werkenden op te komen, zo hard toenam. Net als het FN in Frankrijk kon het Vlaams Blok in ons land scoren. Tegelijk was er in Oost-Duitsland een forse toename van racistisch geweld met 3 doden en 449 gewonden bij 1.300 geregistreerde gevallen in 1991.
Dit leidde meteen tot heel wat protest. Jongeren en werkenden wilden hun afkeer tegenover het toenemende racisme en bijhorend geweld tonen. Er waren grote nationale betogingen, maar vooral ook tientallen lokale acties. Er werd geprotesteerd tegen heel wat lokale meetings van het Vlaams Blok. In de zomer van 1991 werd Blokbuster opgezet door de marxisten die vandaag LSP vormen. Het doel was de woede van jongeren tegen racisme en fascisme organiseren en de discussie over antwoorden voeren. Dit gebeurde met slogans als ‘Jobs, geen racisme’ en ’32-urenweek zonder loonverlies’, eisen die wezen op de voedingsbodem van extreemrechts en daar een sociaal antwoord op boden. Er waren al gauw een 50-tal comités van Blokbuster met samen enkele duizenden jonge antifascisten.
Blokbuster nam initiatief om het protest Europees te organiseren, onder meer na de schok door het dodelijk racistisch geweld tegen asielzoekers in het Duitse Rostock. Op 24 oktober 1992, een jaar na de zwarte zondag, betoogden 40.000 jongeren en werkenden in een Europese betoging tegen racisme. Een jaar later volgde een nieuwe jongerenmars voor werk, in navolging van de vorige grote jongerenbetogingen in ons land in 1982 en 1984. Ondertussen waren er elk jaar op 24 november scholieren- en studentenstakingen tegen extreemrechts en tegen racisme. Veel van de jongeren die in de jaren 1990 actief waren tegen het Vlaams Blok zouden nadien op de werkvloer actief worden als delegee.
Gelijkenissen en verschillen tussen 1991 en vandaag
Op 26 mei was er een nieuwe zwarte zondag. Het Vlaams Belang dat vanaf de eerste verkiezingsachteruitgang in 2006 werd afgeschreven, kwam op spectaculaire wijze terug. Diegenen die dachten dat de groei van N-VA als bijwerking had dat extreemrechts van tafel werd geveegd, hadden ongelijk. Het onpopulaire asociale beleid van de N-VA-regering maakte dat die partij steeds meer nadruk legde op stoere taal en repressieve maatregelen tegen vluchtelingen. Het heeft racisme aanvaardbaarder gemaakt, waar het Vlaams Belang gebruik van maakt. Daarnaast speelt het VB in op het ongenoegen tegenover het gevoerde beleid onder N-VA-bewind.
Er zijn belangrijke verschillen tussen de zwarte zondag vandaag en die van 1991. Nu haalt het Vlaams Belang een hogere score dan het Vlaams Blok toen. Waar het Blok vooral een stedelijk fenomeen was, zijn de hoogste resultaten nu eerder in voorstedelijk gebied en op het platteland behaald. Het Vlaams Belang is niet langer een nieuw fenomeen: in 2004 haalde de partij tot 24% van de stemmen. In vergelijking met 1991 is de autoriteit van de traditionele partijen en alle gevestigde instellingen nog verder ondermijnd. Nog een verschil met 1991: vandaag zit radicaal links in het parlement waardoor het officiële debat niet beperkt wordt tot ‘gevestigde partijen versus extreemrechts’. Met een parlementaire aanwezigheid en sterke positie in de arbeidersbeweging kan de PVDA een belangrijke bijdrage leveren aan actief verzet tegen het besparingsbeleid en tegen extreemrechts.
Er zijn ook gelijkenissen met de situatie van de jaren 1990. Veel jongeren maakten het Vlaams Belang nog niet mee als reële bedreiging na meer dan 10 jaar van afkalving van extreemrechts. Zij zijn geschokt door de doorbraak van het VB en het feit dat organisatoren van neonazistische, racistische, seksistische en homofobe chatgroepen voortaan in het parlement zetelen. De groei van het VB gaat net als begin jaren 1990 gepaard met een groter aantal onaanvaardbare uitspraken, intimidatie en racistisch geweld. Heel wat jongeren en werkenden willen daartegen reageren. Dat is belangrijk: mobilisatie beperkt de ruimte van extreemrechts op straat. Tegelijk biedt het de mogelijkheid om de discussie te voeren over onze antwoorden op de voedingsbodem voor extreemrechts. Deze benadering verdedigde Blokbuster in de antiracistische beweging van de jaren 1990 en werd levendig gehouden in de periode dat extreemrechts minder als een concrete bedreiging werd ervaren. Vandaag bouwen we daarop verder.
-
Extreemrechts stoppen via strijd tegen asociaal beleid
Foto: Liesbeth “Holebi’s die trouwen en kinderen krijgen is een brug te ver,” aldus Dominiek Sneppe-Spinnewyn, kersvers verkozene in het federaal parlement. Ondanks massale verontwaardiging blijft ze achter deze uitspraak staan. De VB-leiding verbood haar inmiddels om nog verder te spreken met de pers. “Deze Go Back-bus stopt wel aan Brussel-Noord en neemt alle schurft-, malaria- en tbc-migranten mee terug naar hun land van herkomst,” postte Filip Dewinter op 5 mei nog als campagnestunt op zijn twitterpagina. Dries Van Langenhove werd in verdenking gesteld van inbreuken op de racismewet, de negationismewet en de wapenwet voor zijn escapades met Schild & Vrienden.
Artikel door Fabian (Gent)
Dit zijn maar enkele van de onfrisse figuren die de komende jaren in de parlementen zullen zetelen en er een platform krijgen om haat en verdeeldheid te spuien. Bart De Wever voert ondertussen (schijn)onderhandelingen met voormalig straatvechter Tom Van Grieken voor de vorming van een Vlaamse regering. Tot een breuk in het ‘cordon sanitaire’ zal het wellicht (nog) niet komen, maar het terrein wordt afgetast voor over een paar jaar. De teksten rond migratie, onderwijs en welzijn die ze samen schrijven, zullen in verdere onderhandelingen gebruikt worden, ook met de uiteindelijke coalitiepartners van N-VA. Daar is het hen ten slotte om te doen: rechts beleid voeren voor de winsten van de grote bedrijven op de kap van de werkenden en armen, ook al is dat net waar de regeringspartijen voor zijn afgestraft.
Waar het VB voor de verkiezingen zich nog luidkeels tegen het gevoerde beleid uitsprak en allerlei sociale eisen – tot en met eisen van de vakbonden – naar voor schoof, liet het de dag na de verkiezingen al weten dat “zonder breekpunten” naar coalitieonderhandelingen te gaan. De enige concrete eis die sindsdien publiek werd uitgesproken is het stopzetten van subsidies voor Turkse culturele organisaties. De sociale eisen worden meteen overboord gegooid ten voordele van de racistische programmapunten.
Overal waar extreemrechts aan de macht komt, stopt het de besparingen niet maar zet het integendeel frontaal de aanval in op de verworvenheden van werkenden en armen. De Oostenrijkse regering met het extreemrechtse FPÖ ging over tot het flexibiliseren van de arbeidstijd om tot 12u per dag te werken. In Hongarije voerde Orban de mogelijkheid in om tot 400 overuren (zonder overloon!) per jaar te presteren en introduceerde zo effectief een zesde werkdag per week. Bolsonaro botst in Brazilië al op massale stakingen tegen zijn gehate pensioenhervorming en de besparingsgolf op onderwijs.
Extreemrechts heeft geen oplossingen voor de lage lonen, gebrek aan betaalbare huisvesting, zware werkdruk, onderinvestering in openbare diensten, etc. Wanhoop en verdeeldheid zullen de besparingen en koopkrachtdaling niet stoppen. Er zullen enkel meer en nieuwe zondebokken gezocht worden en dit gaat gepaard met meer geweld. De verkiezingsoverwinning van het VB zal meer vertrouwen geven aan gewelddadige extreemrechtse groupuscules en individuen. In Aalst kregen verschillende gezinnen vlak na de verkiezingen een haatbrief in de bus vol racistische beledigingen en intimidatie.
Extreemrechts aan de macht laten is gevaarlijk, niet enkel voor minderheden maar voor alle werkenden. We mogen geen ruimte geven aan hun leugens. Daarom moeten we sociale strijd opzetten rond eisen die ons verenigen in het gevecht voor een betere toekomst. We hebben nood aan een minimumloon van 14 euro per uur, een pensioen van minimum 1500 euro netto per maand voor iedereen vanaf 65, gratis en kwaliteitsvol onderwijs. Met offensieve strijd rond dit soort eisen kunnen we het VB ontmaskeren en tegelijk een alternatief bieden op hun haat én de neoliberale dogma’s van de traditionele partijen die de voedingsbodem creëren voor een toename van haat en verdeeldheid.
-
Nieuwe zwarte zondag brengt Vlaams Belang en strijd ertegen terug
Het Vlaams Belang is terug. Met 18,5% is het in Vlaanderen de tweede partij na N-VA. Dit was een nieuwe ‘zwarte zondag’. Het brengt ons parlementairen zoals de voormalige straatvechter Tom Van Grieken, beheerder van neonazistische haatgroepen op internet Dries Van Langenhove of nog Filip Brusselmans die meteen verklaarde bij zijn haat tegen de LGBTQI+-gemeenschap te blijven: “Transgenders en holebi’s zullen altijd abnormaal blijven,” zei hij aan Het Laatste Nieuws. Brusselmans komt uit het Antwerpse KVHV dat pleit voor nog hogere inschrijvingsgelden voor studenten om de ‘elite’ beter te selecteren.Artikel door Geert Cool, woordvoerder campagne Blokbuster, uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
De schok is groot voor wie groepen als Schild & Vrienden kent als gewelddadige neonazi’s. Het is niet omdat je die in een kostuum steekt dat ze plots ‘gematigder’ of minder ranzig zijn. In vergelijking met de eerste ‘zwarte zondag’, de doorbraak van het Vlaams Blok op 24 november 1991, is er een zekere gewenning maar de schok blijft. Bovendien is de groei van het VB vandaag nog groter, zijn de traditionele partijen nog instabieler en is racisme na vijf jaar N-VA-regering aanvaardbaarder geworden. Gelukkig is er nog een belangrijk verschil met 1991: vandaag is er met PVDA een radicale linkse aanwezigheid in het parlement. Een sterkere linkerzijde in Wallonië en Brussel beperkte daar de ruimte voor extreemrechts in het publieke debat.
Diegenen die bij de groei van N-VA verkondigden dat conservatief-rechts deed waar antifascistisch links niet toe in staat was, met name het stoppen van het Vlaams Belang, hebben zich vergist. Wij wezen toen al op het Franse voorbeeld waar de rechtse president Sarkozy met een stoere racistische retoriek de wind uit de zeilen van het Front National haalde, maar zijn kiezers door het asociale karakter van zijn beleid al snel terug naar Le Pen zag lopen. De zeepbel werd doorprikt en extreemrechts kwam terug, versterkt met het meer aanvaardbare karakter dat het kreeg door de gelijklopende standpunten van conservatief rechts. Met de regeringscrisis rond het Marrakesh-pact heeft N-VA de rode loper uitgerold voor extreemrechts. Voor N-VA was migratie het laatste thema waarmee het kon uitpakken na vijf jaar van onpopulair asociaal beleid. Het VB maakte er handig gebruik van om de voorheen verguisde Dries Van Langenhove en VB-voorzitter Van Grieken langs de voordeur terug op het politieke toneel te plaatsen.
De Wever zet de groei van het VB weg als steun voor een rechtser en Vlaamser beleid, eigenlijk als steun voor zijn eigen partij. Nochtans speelde het VB vooral in op ongenoegen tegen het N-VA-beleid, waarbij een sociale retoriek doorslaggevend was. Bij de start van de acties van de gele hesjes probeerde Van Grieken zich voor te doen als één van hen. Zijn partij pleitte voor pensioen op 65 jaar, minimumpensioen van 1.500 euro, hogere uitkeringen en er werd geprotesteerd tegen asociale taksen als rekeningrijden. Bij alle VB-voorstellen zitten er serieuze adders onder het gras, amper tien jaar geleden probeerde het VB zich nog te profileren als de meest neoliberale partij van het land. Maar bij gebrek aan voldoende sterke en veralgemeende massabewegingen tegen de onhoudbare werkdruk, pensioenonzekerheid, opstapeling van taksen en andere aanvallen op onze levensstandaard komt het VB ermee weg. Zolang het bij woorden blijft, wordt niet duidelijk dat het VB niet aan onze kant staat. In de stakingsbeweging van 2014 was dat wel duidelijk: terwijl wij protesteerden tegen de aanvallen op onze pensioenen, keerden Van Grieken en Van Langenhove zich tegen de stakers! In het geval van Van Langenhove zelfs met fysiek geweld.
Het Vlaams Belang kwam in deze campagne weg met het ‘sociaal imago’ omdat het er meteen aan koppelde dat het betaald kan worden door te besparen op migranten. De partij wil niet de oorzaken van sociale tekorten aanpakken, maar deze slechts anders verdelen waarbij eerst het ‘eigen volk’ bediend wordt. Zo wil het VB niet meer sociale huisvesting, het wil enkel minder migranten in sociale huisvesting. Dat vindt ingang bij brede lagen van de bevolking die hun levensstandaard zagen afnemen, zelfs indien het geen antwoord biedt op de kapitalistische crisis die aan de oorzaak van de tekorten en aanvallen op onze levensstandaard ligt. Want laat het duidelijk zijn: onder de regering-Michel/De Wever gingen migranten en vluchtelingen er zeker niet op vooruit. Neen, enkel de superrijken werden bediend. De winsten in ons land stegen onder de rechtse regering met gemiddeld 3,2%, terwijl dit in onze buurlanden 1,8% was. Daar zit de oorzaak van onze dalende levensstandaard. Maar daar gaat het Vlaams Belang niet tegen in.
Laten we de woede en angst voor de groei van extreemrechts organiseren in strijdbare acties waar we ons niet beperken tot verzet tegen racisme, maar ook ingaan tegen de voedingsbodem voor extreemrechts. Dat was de benadering van Blokbuster na zwarte zondag 1991: jongeren en werkenden zichzelf laten organiseren in de strijd tegen racisme en verdeeldheid, maar ook voor jobs, openbare diensten en een degelijke toekomst. De ervaring van Blokbuster, ook levendig gehouden in die jaren dat het gevaar van het VB als minder dringend werd gezien, zal in de antifascistische strijd vandaag goed van pas komen. Het beste antwoord op extreemrechts zijn massabewegingen tegen het besparingsbeleid: door samen voor onze toekomst te vechten, wordt duidelijk dat verdeeldheid ons niet helpt maar verzwakt. Bovendien opent offensieve strijd het perspectief op echte verandering: voor een samenleving in het belang van de meerderheid van de bevolking, in plaats van de winsten van enkelen. Dat is onze socialistische benadering.
[divider]
Jongeren organiseren tegen haat en asociaal beleid
Het Vlaams Belang is zich aan het opbouwen onder jongeren. Daar is het al langer mee bezig: aan de universiteiten werd gerecruteerd bij rechtse studentenclubs als NSV en KVHV. De extremistische groep ‘Schild & Vrienden’ werd grotendeels binnengehaald met kopstuk Van Langenhove als lijsttrekker in Vlaams Brabant. In verschillende steden organiseerde het VB avonden onder de noemer ‘Schild en pint’ om jongeren rond gratis bier slogans te laten roepen. In deze kiescampagne kreeg al wie voor het eerst ging stemmen een brief van Tom Van Grieken. Die werd in de brief afgebeeld als de cartoonfiguur ‘Pepe the frog’, het handelsmerk van de Amerikaanse alt-right.
Voor de verkiezingen wees onderzoek van VTM en Het Laatste Nieuws uit dat het Vlaams Belang onder jongens van 12 tot 24 jaar met 24% de populairste partij was, nipt voor N-VA dat 23% van de jongens kon overtuigen. Opmerkelijk: onder meisjes was dat met 12% slechts de helft. Extreemrechts kan zijn vrouwonvriendelijkheid moeilijk wegstoppen, zeker niet op een ogenblik van een groeiende vrouwenbeweging. Het viel journaliste Phara De Aguirre in het programma Iedereen Kiest op dat er weinig vrouwen voor het VB werken. Op haar vraag hoe dit kwam, antwoordde Hans Verreyt (ondertussen verkozen als parlementslid) dat politiek “een harde wereld is” maar dat vrouwen gerust iets als sociale media kunnen doen. Na de verkiezingen gaven verschillende vrouwelijke verkozenen meteen hun zetel op. Vrouwen blijven voor het VB vooral ‘broedmachines’ die voor het gezin moeten zorgen.
Onder de nieuwe verkozenen zijn er een aantal jongeren. Onder hen Filip Brusselmans. Hij komt uit KVHV-Antwerpen en liet zich opmerken met uitspraken over holebi’s en transgenders: “Transgenders zijn een anomalie, een afwijking. Van geslacht veranderen is niet normaal. Het is een symbool voor onze doorgeschoten permissiviteit: je doet en laat alles wat je maar wilt, zolang je de ander daarmee geen kwaad berokkent. (…) Het is begonnen met de holebi’s die uitkwamen voor hun geaardheid. Moest kunnen, vonden we. We aanvaardden dat voortplanting en liefde van elkaar werden losgekoppeld. De volgende stap was het homohuwelijk: de overheid erkende een homofiele of lesbische relatie. Het begrip ‘liefde’ kreeg een andere invulling: uit liefde hoefden geen kinderen meer te worden geboren” (Humo, 10 september 2018). Zijn collega-parlementslid Dries Van Langenhove sprak zich bij de geslachtsverandering van Bo Van Spilbeeck in dezelfde zin uit in Terzake.
Terwijl het Vlaams Belang in een brief aan jonge kiezers beweert tegenstander te zijn van hoger inschrijvingsgeld, was het de studentenclub van Brusselmans en Van Langenhove die in 2014 pleitte voor nog hoger inschrijvingsgeld zodat de universitair een meer elitair karakter zou krijgen. Dat was voor het Vlaams Belang geen probleem: eind 2015 werd Van Langenhove reeds als spreker op interne vormingen van de partij ingezet. Verzet tegen hogere inschrijvingsgelden is duidelijk een breekpunt voor het Vlaams Belang!
Onder jongeren heeft extreemrechts een impact. De afkeer tegenover de traditionele partijen is erg groot. Er is angst voor de toekomst, wat zich op verschillende manieren uit. Sommigen zijn bereid om actief te strijden voor een betere wereld, denk maar aan de klimaatbetogers. Anderen laten zich vangen door online racisme en zelfs een conservatieve hang naar een verleden dat nooit bestaan heeft.
Het Vlaams Belang zal proberen om de breder geworden steun te organiseren. Dat is niet gemakkelijk. Zo slaagde de extreemrechtse studentenclub NSV er op 9 mei niet in om veel betogers tegen migratie op de been te brengen in Leuven. Dat er een strijdbare tegenbetoging was onder de noemer ‘Undivided against racism’ heeft hen uiteraard ook niet geholpen. Op die tegenbetoging waren we overigens eens te meer met dubbel zoveel als extreemrechts. Maar dat wil niet zeggen dat we het gevaar, zeker onder jongeren, moeten onderschatten. Het verkiezingsresultaat versterkt immers het zelfvertrouwen van extreemrechts.
Jongeren die geschokt zijn door de steun voor extreemrechts moeten hun verzet actief organiseren. Na de Pano-reportage over Schild en Vrienden in september vorig jaar trokken honderden jongeren de straat op in Gent. Helaas werd die beweging niet doorgezet, waardoor de bende van Van Langenhove na een kort intermezzo zichzelf terug op de kaart kon zetten met de mars tegen Marrakesh in december. Het cadeau van De Wever en Francken om migratie centraal in het debat te plaatsen, werd optimaal benut. Jongeren mogen zich niet neerleggen bij de groei van extreemrechtse haat. Samen op straat komen en ook de strijd aangaan tegen het asociaal beleid, is nu de boodschap.
-
23 juni in Gent: “Op straat tegen haat en voor een sociaal beleid”
Het Vlaams Belang behaalde recent haar grootste verkiezingsoverwinning sinds 2004. Sindsdien zijn er verschillende gevallen van haat, intimidatie en geweld ten aanzien van minderheidsgroepen of andersdenkenden. Dat mogen we niet tolereren.
Het Vlaams Belang heeft kiezers gewonnen met een bedrieglijk sociale en tegelijk anti-migratieboodschap. Hun boodschap dat een betere welvaart er alleen zal komen wanneer de sociale voorzieningen voor vreemdelingen en asielzoekers worden stopgezet is vals. Ze creëren een zondebok voor de sociale problemen en zetten de echte verantwoordelijken uit de wind.
VB = Vals Belang voor maatschappelijk kwetsbare groepen en hun gezinnen
Veel mensen zijn verontwaardigd of zelfs geshockeerd dat een partij die haat voedt en verdeeldheid zaait dit resultaat kon neerzetten. Staatssecretaris Theo Francken en de N-VA hebben het racistische beeld over vluchtelingen en migranten genormaliseerd in de samenleving. Dit werd gecombineerd met een beleid van besparingen en afbouw van de welvaartsstaat.
Anderzijds werden uitingen van ongenoegen en de roep naar een sociaal beleid door de politieke wereld genegeerd. Jongeren manifesteerden met honderdduizenden en eisten sociaal rechtvaardige klimaatactie, maar daadkrachtige actie bleef uit. Vakbonden en de Gele Hesjes kwamen op straat tegen de asociale besparingspolitiek, maar kregen meer van hetzelfde.
Veel kiezers zochten een sociaal alternatief op de traditionele partijen en hoopten die te vinden bij het VB. Maar het VB is tegen een hoger minimumloon, stemde voor de flexi-jobs, stemde voor een blokkering van de lonen. Ze stemden voor een belastingverdrag met Panama en voor de jacht op langdurig zieken. Ze wil slechts een volwaardig pensioen na 40 jaar voltijds werken, zonder werkloosheid, ziekte, deeltijds werk of ouderschapsverlof, dus slechts voor een heel kleine minderheid.
Een sociale en solidaire samenleving is nodig
Uit peilingen blijkt dat de overgrote meerderheid van de bevolking voorstander is van betaalbaar en kwaliteitsvol wonen voor iedereen. Ze willen werkbaar werk aan leefbare lonen. Er is een breed draagvlak voor een minimumpensioen van 1500 euro. Samen willen we een toegankelijke gezondheidszorg voor allen. Er is een grote eensgezindheid dat een effectief klimaatbeleid sociaal moet zijn en dat de grote vermogens veel meer moeten bijdragen. We willen een samenleving waar iedereen, ook de zwaksten een volwaardige toegang en plaats kunnen krijgen. Enkel dan kan iedereen zich maatschappelijk gedragen voelen en zich solidair opstellen.
Wij komen op straat tegen haat en voor een sociaal beleid
We tolereren geen intimidatie en geweld.
We verzetten ons tegen racisme, seksisme, LGBTQI+fobie en alle andere vormen van discriminatie.
We zullen strijden tegen een verdeel en heers politiek.
Wij zullen geen beleid pikken dat gebaseerd is op deze praktijken.
Wij willen een solidaire samenleving, met gelijkwaardigheid voor iedereen.
Dit alles zullen we niet bekomen zonder ervoor te strijden.Daarom roepen we iedereen die zich achter deze visie kan scharen op om mee op straat te komen; deze platformtekst te onderschrijven en samen de strijd aan te gaan voor een sociale en solidaire maatschappij.
Afspraak op zondag 23 juni om 15u op de Vrijdagmarkt. -> Facebook evenement
Eerste ondertekenaars: : Bart Vandersteene (Blokbuster), Elise Craeghs (Campagne ROSA), Ludo Debrabander (Vrede vzw), Marijke Pinoy (actrice), Karim Zahidi (filosoof UAntwerpen/UGent) Laura Bracke (zelfstandige) Patrick Legein (vzw Humain), Evelyne Huughe (Een hart voor vluchtelingen), Thomas Weyts (Solidair Gent en SAP), Max Vancauwenberge (COMAC), Jan Naert (pedagoog), Thomas Pieters (archeoloog en humanist), Tim Joosen (afgevaardigde ACOD UGent), Thomas Baeyens (Syndicalisten tegen Fascisme), Alice Holemans (Vrouwen tegen Racisme/Fascisme en Steunpunt Antifascisme), Myriam Joos (syndicaliste), Fabian Colyn (LSP Gent), Mai Vermeulen (Actief Linkse Studenten/Scholieren), Sabine Dick (afgevaardigde ACOD Proximus), Jozef Hertsens (Vluchtelingen Ondersteuning Sint Niklaas), Chris Bens (Hand in Hand, Vluchtelingewerking Gent), Benjamin Loison (Bite Back), Eefje van der Meer (Genderbende)
-
Terugblik op de eerste ‘zwarte zondag’ en het ontstaan van de antifascistische campagne Blokbuster
Blokbuster-betoging begin jaren 1990 
Afgelopen zondag was er een nieuwe ‘zwarte zondag’, een nieuwe doorbraak van het Vlaams Belang. Elders in Europa scoorden Le Pen, Salvini en anderen. Er is veel verontwaardiging en woede onder antiracisten. Het lijkt ons nuttig om terug te blikken op de ervaring van de campagne Blokbuster die in de zomer van 1991 werd opgezet in de aanloop naar de ‘zwarte zondag’ van 24 november 1991 en vooral het protest erna.Hieronder drie artikels uit onze archieven. Het eerste verscheen in 2011 en handelt over de oprichting van Blokbuster naar aanleiding van de 20ste verjaardag van die campagne. In dat artikel waarschuwden we al: “Vandaag wordt soms ten onrechte beweerd dat het gevaar van extreemrechts is geweken.” Het tweede artikel kijkt terug op de Europese betoging tegen racisme van 24 oktober 1992, een betoging georganiseerd door Youth Against Racism in Europe met vooraan duizenden Blokbusters. Tenslotte nog een artikel over de lessen uit de jaren 1990 voor vandaag, een artikel geschreven naar aanleiding van de Pano-reportage over Schild & Vrienden in september vorig jaar.
- 20 jaar Blokbuster: ‘Jobs, geen racisme’ en ‘Alles wat ons verdeelt, verzwakt ons’
- 24 oktober 1992: 40.000 op Europese betoging tegen racisme en fascisme
- Blokbuster en de strijd tegen extreemrechts – lessen voor vandaag
Betoging in 1992 
Betoging tegen het extreemrechtse NSV op 9 mei laatstleden in Leuven -
Extreemrechts geen ruimte laten
In december leken we op een kiescampagne met asiel als centraal thema af te stevenen. Extreemrechts tankte zelfvertrouwen uit de regeringscrisis en de grote betoging tegen het asielakkoord van Marrakesh. Dat niet-bindend akkoord werd voorgesteld als het begin van een asielinvasie. Het Vlaams Belang ging verder in het offensief: begin januari werd in Ninove door een duizendtal mensen betoogd en kort nadien werd de posterboy van extreemrechts, Dries Van Langenhove, voorgesteld als lijsttrekker in Vlaams-Brabant.
Verklaring van de antifascistische campagne Blokbuster
Het kan verkeren: ruim twee maanden later wordt de politieke agenda gedomineerd door klimaat en koopkracht. De ‘Mars tegen Marrakesh’ wordt overschaduwd door veel grotere klimaatmarsen. De ongenaakbaarheid van Theo ‘Trump’ Francken kreeg een forse deuk door het schandaal rond humanitaire visa die in de christelijk-Syrische gemeenschap verkocht werden door Mechels N-VA’er Melikan Kucam. Van Langenhove moest verder zoeken naar stunts om in de media te komen: hij trok naar een klimaatmars (waar de slogan ‘Fuck den Dries’ werd gelanceerd), schreef zich in voor een televisieprogramma van Tom Waes (maar werd niet geselecteerd) en klaagde aan dat twee accounts van hem op sociaal netwerk Facebook even geblokkeerd werden. Kortom: veel rechtse traantjes maar niets dat in de buurt van het offensief in december kwam.
Dit betekent niet dat we er gerust in kunnen zijn: in heel Europa is er een groei van racisme en rechts populisme. Het Vlaams Belang probeert een laag jongeren te organiseren, onder meer met avonden waarop gratis bier wordt uitgedeeld en slogans geroepen. Dit gebeurt onder de naam ‘Schild en Pint’, een weinig verdoken verwijzing naar Schild & Vrienden, de neonazistische bende van VB-lijsttrekker Van Langenhove. Er waren reeds dergelijke avonden in Antwerpen, Gent, Hasselt, Turnhout en Brugge. Erg politiek zijn die avonden niet, maar er zijn telkens wel wat jongeren die het VB hoopt te kunnen organiseren. Extreemrechts is misschien minder zichtbaar geweest de afgelopen weken, maar het probeert zich opnieuw op te bouwen.
Het Vlaams Belang maakt zich op voor een kiescampagne waarin de partij eigenlijk niet kan verliezen: het resultaat van 2014 was een dieptepunt, alle peilingen geven aan dat een verdubbeling van 5 naar 10% waarschijnlijk is. Het schandaal van de humanitaire visa zal het VB eveneens uitspelen tegen N-VA. Tegelijk wordt geprobeerd om een ‘sociaal imago’ aan te nemen. Eerder deed Marine Le Pen in Frankrijk hetzelfde. Het VB beweert op te komen voor een minimumpensioen van 1.500 euro en in te gaan tegen besparingen op sociale zekerheid.
Met elitaire kopstukken als Dries Van Langenhove is dat weinig geloofwaardig: Van Langenhove dweilt groepen als de Marnixkring af om steun te krijgen van ondernemers en rijken, onder gewone werkenden voelt de snob in maatpak zich niet meteen een vis in het water. De campagneslogan ‘Bescherm onze mensen’ haalde het Vlaams Belang niet bij activisten die voor een sociaal programma opkwamen, maar bij hét kopstuk van het neoliberalisme in de VS: Ronald Reagan. “De eerste taak van de overheid is om de mensen te beschermen,” is de uitspraak van Reagan die aan de basis van de campagneslogan ligt. Zo geeft de partij zelf aan in het partijmagazine waar de krijtlijnen van de campagne worden voorgesteld.
Bij elk voorstel zitten er addertjes onder het gras: het minimumpensioen van 1500 euro wil de partij pas toekennen na een loopbaan van 42 jaar. Daarmee wordt een loopbaanvereiste ingevoerd voor het pensioen, wat de deur openzet voor een individuele verhoging van de pensioenleeftijd boven 67 jaar. Het voorstel om de energiesector te nationaliseren wordt meteen gekoppeld aan de bouw van nieuwe kerncentrales. In de media stelt voorzitter Van Grieken zich ‘begripvol’ op over de jonge klimaatactivisten, maar het partijmagazine spreekt over “het hypocriet kieken Anuna”, in Lier betoogde het VB met Voorpost tegen “de klimaatgekken” en oproepen van leerkrachten om mee te betogen worden afgedaan als “linkse indoctrinatie.” Het VB zegt op te komen voor meer koopkracht en sociale bescherming. Het zoekt de middelen daarvoor niet bij de superrijken en grote aandeelhouders, maar bij de migranten en de Walen. De partij pleit voor een begroting in evenwicht en staat dus voor nog jaren van besparingen. Misschien eerst bij migranten en Walen, maar als dat niet volstaat volgen de ‘eigen’ werkenden en hun gezinnen. Het voorstel om de werkloosheidsuitkering in de tijd te beperken, is een aanzet daartoe.
Extreemrechts zoekt naar manieren om een groter aantal activisten te organiseren en tegelijk in de verkiezingen opnieuw te scoren. De extreemrechtse studentenvereniging NSV stond de voorbije jaren onder druk. Er was even zelfs sprake van het stopzetten van de jaarlijkse NSV-betoging in een studentenstad. Tegen de hierboven geschetste achtergrond is het waarschijnlijk dat de betoging dit jaar in Leuven net aan belang wint: het VB wil jongeren aantrekken door zich ‘vuil’ te profileren en bovendien is Leuven de achtertuin van Theo Francken waar Dries Van Langenhove voor het VB tegenover staat in de verkiezingen van 26 mei. Wellicht omwille van de verkiezingen is de traditionele datum van de NSV-betoging opgeschoven naar 9 mei (in plaats van in maart). Een sterke tegenmobilisatie is noodzakelijk: we mogen extreemrechts geen ruimte geven om zich op te bouwen.
[divider]
30 & 31 maart. SOCIALISME 2019: van ongenoegen tot verzetHier vind je het programma en praktische info
16 – 18u : Commissie : Extreemrechts: N-VA, Bolsonaro, Trump, Salvini, … Welke verschillen en hoe ertegen strijden? Ingeleid door Geert Cool (woordvoerder Blokbuster)
-
Blokbuster en de strijd tegen extreemrechts – lessen voor vandaag
Blokbuster op betoging tegen racisme begin jaren 1990 Velen vragen zich na de Pano-reportage over Schild en Vrienden af hoe dit mogelijk is. Hoe kon een dergelijke groep gedijen en zich nestelen in instellingen als de universiteitsraden of jongerenadviesraden?
door Els Deschoemacker, voormalig coördinator nationale stuurgroep Blokbuster in de jaren 1990
De verklaring vindt men in het racistische klimaat dat al veel jaren opgeklopt wordt. Daarbij worden telkens weer nieuwe grenzen overschreden in het demoniseren van vluchtelingen en migranten. Als we het toestaan, gaat een racistisch en anti-migrantendiscours tot het nieuwe normaal behoren.
Alle traditionele politici hebben boter op het hoofd, net als de massamedia die de spreekbuis geworden zijn voor rechts en nog rechtser. Zonder verpinken gaat de regering-Michel, de N-VA op kop, verder dan gelijk welke vorige. Meer dan haar voorgangers beroept ze zich op een retoriek van verdeel-en-heers. Om zich van een sociale basis te verzekeren, neemt ze niet de besparingslogica, die ze met de grootste verbetenheid blijft doorduwen, maar de zwakste maatschappelijke groepen in haar vizier. Wie op de vlucht is voor oorlog, geweld, politieke vervolging en extreme armoede, wordt verantwoordelijk gemaakt voor de sociale malaise die de besparingen veroorzaken.
Extreemrechts gedijt in een sociale woestijn – lessen uit de jaren ‘90
Een gelijkaardige periode deed zich begin jaren ’90 voor. Toen kregen de sociaaldemocratie en de communistische partijen, de traditionele politieke partijen van de werkende bevolking, grote klappen. Ze verlieten het socialistische gedachtengoed en elke verwijzing naar klassenstrijd. Het is het begin van het openlijk omarmen van de vrije markt. Met een sociaaldemocratische meerderheid drong de EU elk land in de Eurozone een budgettair keurslijf op, werden de sociale uitgaven drastisch ingeperkt en was er een golf aan privatiseringen.
Vooral extreemrechts profiteerde van dit verraad aan wat de arbeidersbeweging gedurende decennia aan sociale verworvenheden had opgebouwd. Neofascistische groepen vonden ingang en kregen zelfvertrouwen om actief naar buiten te treden. Zoals vandaag mondde dit snel uit in gewelddaden in Oost-Duitsland, in Rostock en Solingen, waar vluchtelingencentra in brand werden gestoken. Jongeren uit achtergestelde wijken werden op sleeptouw genomen voor radicale actie tegen “massamigratie.”
Het deed de wereld opschrikken en creëerde de eerste massale jongerenbeweging na de val van de muur. Het bracht een antiracistische mobilisatie op gang, vele malen sterker dan wat racisten toen ooit op de been kregen.
In de zomer van 1991, enkele maanden voor zwarte zondag, lagen de voorlopers van LSP aan de basis van de antiracismecampagne Blokbuster, die vandaag nog actief is. Een jaar later werd het internationale YRE (Youth against Racism in Europe) opgezet, dat in oktober 1992 in Brussel een internationale mars tegen racisme hield met 40.000 deelnemers.
Blokbuster werd het instrument voor hoofdzakelijk jongeren om in hun scholen, wijken, jeugdhuizen, … de discussie aan te gaan, racisme niet te tolereren, de publieke ruimte terug op te eisen, … en de opmars van het Vlaams Blok af te remmen. Er volgde een periode van kleine en grotere mobilisaties, acties op school en scholierenstakingen, ludieke en minder ludieke acties waarbij altijd geprotesteerd werd tegen meetings en betogingen van extreemrechts, en deze soms, afhankelijk van de krachtsverhoudingen, niet konden doorgaan.
Electoraal kon de antiracismebeweging het Vlaams Blok niet stoppen, maar het bemoeilijkte de toegang van extreemrechts tot de straat en de jongeren in het bijzonder en het zette de traditionele politici onder druk om er vooral niet mee in coalitie te gaan. Het leidde tot het cordon sanitaire, nog steeds in voege, en een proces met veroordeling van het Vlaams Blok voor aanzetten tot racisme, haat en geweld. De partij werd verboden, maar herrees als Vlaams Belang. Datzelfde jaar behaalde ze haar sterkste electorale score ooit: 24,2% in Vlaanderen.
Jobs, geen racisme
Dit is een belangrijk les voor vandaag waarvoor wij toen al waarschuwden. De strijd tegen racisme moet gekoppeld worden aan een programma tegen sociale afbraak. Daarom hebben we ons ook altijd georiënteerd op de arbeidersbeweging en in het bijzonder de vakbonden.
Net als vandaag zette verdeel-en-heers toen de maatschappelijke toon. Een slogan van het Vlaams Blok was “500.000 werklozen, 500.000 migranten.” Niet zozeer vluchtelingen, maar wie hier kwam om te werken, werd in het vizier genomen. De snel toenemende werkloosheid zorgde voor competitie op de arbeidsmarkt. Onze slogan “Jobs geen racisme” had als doel een programma en benadering aan te reiken waarmee we niet enkel de overtuigden wilden bereiken, maar de sociale basis van extreemrechts, door die te betrekken in de sociale strijd. Met een moralistisch discours zou links de verloren stemmen aan rechts nooit kunnen terugwinnen, argumenteerden wij. Daarvoor was een antwoord op de materiële basis voor extreemrechts nodig.
Onder de arbeidersklasse heerste een gevoel van onzekerheid en verlatenheid. Het neoliberale ideologische offensief verengde maatschappelijke problemen steeds tot het individu. Het afbrokkelen van het sociaal netwerk in de armste wijken maakte deze groepen vatbaar voor de verdelende propaganda van extreemrechts.
Vandaag zijn die sociale spanningen niet verdwenen, integendeel. De crisis van tien jaar geleden heeft de sociale afbraak nog versneld. Niet toevallig zien we een nieuwe opflakkering van extreemrechts, met racistisch geweld in Chemnitz, maar ook de verkiezing van Trump in de VS, Salvini in Italië, de coalitie met extreemrechts in Oostenrijk, ….
Crisis van het kapitalisme zet maatschappijverandering op de agenda
Sinds de crisis van 2008 wordt een hele generatie jongeren geconfronteerd met de realiteit dat ze slechter af zullen zijn dan hun ouders. Het programma van antiracisten moet hen organiseren en de strijd tegen racisme koppelen aan die voor een andere maatschappij. Dit is de enige manier om het gras van onder de voeten van extreemrechts te maaien.
Dit is geen utopisch perspectief. De crisis van het kapitalisme zal onvermijdelijk de terugkeer inluiden van klassenstrijd en een hernieuwde interesse in socialistische ideeën. In enkele landen staat deze nieuwe generatie reeds op straat en neemt ze het voortouw in massaprotest. In Spanje, Ierland, de VS, Frankrijk, Groot-Brittannië, … krijgt de kapitalistische klasse te maken met een nieuwe gepolitiseerde en geradicaliseerde generatie die de breuk met het kapitalisme begint te maken. Die generatie begint haar stempel op de politieke agenda te drukken. Waar ze massaal in actie gaat, put ze vertrouwen en begint ze de heersende klasse uit te dagen. Het is een voorbode van wat zich ook in België zal ontwikkelen.
Het initiatief van de Actief Linkse Studenten en campagne ROSA voor een Student Walkout in Gent als reactie op S&V kan een belangrijke ontsteker zijn. Een juridische aanpak zal niet volstaan, net zo min als een moralistisch discours. De Walkout kan leiden tot antiracismecomités in de scholen, die extreemrechts bestrijden waar het de kop op steekt. Als jongeren het idee krijgen dat ze verandering kunnen afdwingen, zal niets hen nog tegenhouden. Door mobilisatie kunnen ze opnieuw tonen dat ze sterker staan. Maar een belangrijke les van de antiracismestrijd in de jaren ’90 is dat dit niet volstaat. Naast mobilisatie is een politiek antwoord vereist dat ingaat tegen het klimaat van racisme en discriminatie dat in de massamedia het grote woord voert. Het moet ook de strijd van jongeren verbinden met die van de hele werkende klasse via een programma van socialistische maatschappijverandering. Dat is de enige garantie om voor eens en altijd komaf te maken met een wereld waarin een kleine minderheid de meerderheid veroordeelt tot een strijd voor de door haar gecreëerde tekorten.
