Category: Distributiesector

Historische strijd van supermarktpersoneel uitbreiden en verdiepen met lokale acties en sectorstaking

De aandeelhouders van Ahold-Delhaize zijn vastberaden en hebben een plan om hun winsten te verhogen. Het personeel heeft een even vastberaden plan nodig om de historische acties bij Delhaize en de enorme solidariteit onder de bevolking uit te breiden tot een strijd van de hele sector en de hele samenleving om de franchisering volledig te stoppen. Als het plan van Delhaize passeert, zullen anderen volgen. Colruyt zet 192 jobs op het spel bij Dreamland en Dreambaby. De kaalslag in de winkelsector draait op volle toeren. Het verzet ertegen ook. De strijd van het personeel van Delhaize is nu al historisch. De vraag is hoe we kunnen winnen.

Franchisering moet volledig van tafel

Het franchiseringsplan van Delhaize kadert in een lange reeks aanvallen op het supermarktpersoneel. In 2008 was er een herstructurering bij Carrefour, in 2014 bij Delhaize, in 2018 was er een lange staking bij Lidl uit protest tegen de hoge werkdruk. In 2021 werd daar opnieuw gestaakt omdat de beloften van 2018 niet nagekomen werden. In 2022 sloten Makro en Metro de deur. Vandaag is er bij Lidl en Aldi sociale onrust wegens de onhoudbare werkdruk. Carrefour verkocht 50 winkels die uitgebaat werden door Mestdagh aan Intermarché, wat tot sociale strijd leidt. 

Alle supermarktketens willen zo goedkoop mogelijk personeel, naar het model van onder meer Nederland waar sommige winkels nooit sluiten en vooral draaien op jobstudenten. Jongeren vanaf 13 jaar werken er aan soms amper 5 euro per uur bruto (met de vergoeding voor feest- en vakantiedagen reeds inbegrepen). Er is een ongeziene neerwaartse spiraal van arbeidsvoorwaarden en lonen die leidt tot een samenleving waarin je twee of drie jobs nodig hebt om zelfs dan nog amper rond te komen. Bij Albert Heijn in België wordt 15% van de werkuren uitgevoerd door studenten. In winkelketens als Action ligt dat nog hoger, soms tot de helft van het personeel! 

Als dit plan bij Delhaize passeert, is het een illusie te denken dat Carrefour voor 2026 geen nieuwe grote herstructurering zal houden. Het zal bovendien aangegrepen worden om ook elders de voorwaarden te verslechteren en werkdruk op te voeren. De dreigende afdankingen bij Dreamland en Dreambaby en de verkoop van een meerderheidsaandeel van Colruyt in die ketens zijn daar al een indicatie van. 

Er is een antwoord van de hele sector nodig op deze aanhoudende aanvallen. Een strategie waarbij de franchise onder voorwaarden aanvaard wordt, zal de neerwaartse spiraal niet stoppen. Er is een actieplan nodig dat de strijd naar de hele sector uitbreidt. Dat is ook nodig om het getroffen personeel te overtuigen dat het mogelijk is om de franchisering te stoppen. 

Franchiseren betekent dat niet alleen Ahold-Delhaize maar ook de zogenaamde ‘zelfstandige’ uitbater van de winkel winst moet maken. Die extra winst zal van ergens moeten komen: zowel het personeel als de klanten zullen dit voelen. Het gaat hierbij overigens niet om kleine kruideniers, maar om groepen die de meest winstgevende winkels opkopen. Zo baat Peeters-Goovers in het Antwerpse 14 zelfstandige Albert Heijn-winkels uit. Delhaize stelde zichzelf in een reclamecampagne als volgt voor: “We zijn kruideniers en dat al 150 jaar.” De waarheid is dat de grote ketens de meeste kleine buurtwinkels hebben weggeconcurreerd om de winsten op te drijven. Als Delhaize nu beroep doet op zelfstandigen om haar winkels te beheren, is dat om te besparen op personeel, het risico van de winkel door te schuiven en de aanwezigheid van de vakbonden uit te schakelen. Dat doet het omdat 2,5 miljard euro winst niet volstaat voor de aandeelhouders van Ahold-Delhaize. Er moet 1 miljard euro bespaard worden om voor hetzelfde bedrag eigen aandelen op te kopen, nog een cadeau aan de aandeelhouders. 

We moeten de neerwaartse spiraal stoppen. Met eisen voor het personeel van de hele sector en voor de verbetering van de voorwaarden in de reeds gefranchiseerde winkels kunnen we die collega’s in de strijd betrekken en stoppen we de vele pogingen om het personeel te verdelen in een concurrentieslag waar al het winkelpersoneel uiteindelijk het slachtoffer van wordt. Dergelijke eisen zijn ook belangrijk om de vakbondsaanwezigheid in de volledige sector op te bouwen. De nationale vakbondskracht moet ingezet worden om af te dwingen dat er in bedrijven vanaf 20 werknemers sociale verkiezingen zijn. 

Delhaize gaat in het offensief, het verzet moet dat ook doen

Na enkele weken staking is er onvermijdelijk een afname van het aantal winkels dat elke dag dicht blijft. De directie van Delhaize gaat bovendien in een tegenoffensief met repressie tegen piketten en blokkades. Het vond daar meteen welwillige rechters voor. Daarnaast liet het bedrijf paginagrote advertenties in de kranten plaatsen in de strijd om de publieke opinie. Ondertussen zijn er onderhandelingen opgestart waarin de directie vastberaden vasthoudt aan het oorspronkelijke plan en waarmee ze tegelijk hoopt om het protest uit te putten. Delhaize wil wellicht niet verder gaan dan CAO32bis. Dat opent de weg voor afdankingen en twee categorieën personeel in deze winkels met nieuwe collega’s die aan slechtere voorwaarden werken en oudere condities die geleidelijk uitdoven. 

Naast de stakingen in de getroffen winkels waren er uitstekende initiatieven zoals de betoging in Luik op 7 april met 1500 deelnemers. Die kwam er op initiatief van het CNE (ACV), maar trok ook de andere vakbonden mee toen die zagen dat het een succes zou worden. Op 17 april was er een nationale actie van de hele sector aan het Zuidstation met 2500 deelnemers. Die werd gevolgd door een spontane en strijdbare betoging die op veel steun van omstaanders kon rekenen. De betoging werd getrokken door militanten van het CNE, dat in verschillende regio’s algemene vergaderingen organiseert. Er waren ook ABVV-militanten, onder meer van ACOD LRB in Brussel en BBTK bij Albert Heijn, waar er in een Gentse vestiging werd gestaakt om aan het protest deel te nemen. 

De betoging van 17 april trok naar het kantoor van het VBO, de Belgische werkgeversorganisatie. De aanvallen op het personeel van Delhaize kaderen immers in een algemeen offensief van Comeos (werkgevers in de sector van de handel) en het VBO voor meer flexibiliteit en lagere lonen. De werkgevers die schreeuwen dat het blokkeren van winkels niet mag, hadden voor de gelegenheid een politieblokkade voor hun kantoren opgeworpen…

De betogingen van 7 en 17 april waren uitstekende initiatieven. Een actieplan met lokale betogingen, desnoods gelanceerd door één vakbond, kan perspectief bieden om de strijd verder uit te breiden naar een staking van de volledige sector. Een lokale betoging kan voorbereid worden door personeelsvergaderingen in de sector en interprofessionele militantenvergaderingen waarop de strijd bij Delhaize en het belang ervan voor alle werkenden wordt toegelicht. Strijdbare delegaties kunnen iemand van Delhaize uitnodigen om op een personeelsvergadering of militantenbijeenkomst een toelichting te geven. De winkels kunnen actiecentra worden van waaruit flyers, affiches en petities verspreid worden. Zo maken we van onze werkmiddelen een instrument voor de strijd.

Dat is de manier waarop de staalarbeiders van Forges de Clabecq in 1997 reageerden op de dreiging van sluiting. Ze mobiliseerden in alle hoeken van het land onder werkenden en jongeren. Ze hielden regelmatige personeelsvergaderingen waarop ze alle sympathisanten uitnodigden en na de personeelsvergadering was er telkens nog een bijeenkomst van die sympathisanten om te bespreken hoe de solidariteit kon georganiseerd worden. Delegees van Forges de Clabecq trokken naar universiteiten om te spreken voor studenten, naar markten om met sympathisanten pamfletten te verdelen, naar bijeenkomsten van syndicale delegaties … Op die manier slaagden ze erin om 70.000 mensen te mobiliseren in Tubeke in februari 1997. Stel je voor dat we met tienduizenden betogen aan de depots van Delhaize in Zellik. Deurwaarders zouden er alvast niet te zien zijn…

Als we de brede steun niet organiseren, zal de directie er alles aan doen om deze te ondermijnen om het offensief verder te zetten. Met lokale betogingen is het mogelijk om de brede solidariteit in de samenleving te activeren en op te bouwen naar een staking van de volledige sector en grotere nationale acties. Enkel door een massabeweging kunnen we deze aanval stoppen!

Als de directie doorgaat met de franchisering en de bijhorende sociale afbraak, leggen we de nationalisatie van Delhaize op tafel om jobs en arbeidsomstandigheden te redden. Dit betekent dat de gemeenschap structureel en collectief de controle en het beheer in handen neemt en de aandeelhouders, die al genoeg geprofiteerd hebben, eruit gooit.

Standpunt van ACOD LRB Brussel

Op 7 maart kondigde de directie van Delhaize Groep een plan aan om de 128 winkels van de groep in België te franchisen. Sindsdien zijn duizenden werknemers van Delhaize een voorbeeldige strijd begonnen om hun baan en arbeidsomstandigheden te redden.

Ondanks de propaganda van de werkgevers en de media tegen de strijdende werknemers houden zij stand. De situatie is de laatste weken echter verslechterd met ernstige aanvallen op het stakingsrecht. De rechtbanken hebben de kant van de directie van Delhaize gekozen en op verzoek van de bazen ingestemd met het sturen van deurwaarders om de stakingslinies letterlijk te doorbreken. Onder het mom van het recht op werk hebben de rechtbanken, de bazen en de deurwaarders vervolgens alles in het werk gesteld om de lopende mobilisatie om zeep te helpen. Arrestaties van stakende werknemers, verbod op piketten, verbod op bewustmakingsacties voor klanten, een ontkenning van de rechten en vrijheden (art. 23 van onze Grondwet) die een achteruitgang betekenen van onze democratie, … kortom, verbod op elke uiting van sociale woede!

Tegenover het misleidende argument dat het recht op werk tegenover het stakingsrecht staat, mogen we nooit vergeten dat degenen die vandaag strijden voor een echt recht op werk de werknemers zijn die strijden voor het behoud van hun baan en de mogelijkheid om een waardig leven te leiden!

De woede onder de vakbondsbasis en een deel van de bevolking is groot. Het is duidelijk dat deze ongekende aanvallen op het stakingsrecht noch in de hele vakbeweging, noch bij het merendeel van de bevolking geen reactie hebben uitgelokt die die naam waardig is. Als we vandaag aanvaarden wat er bij Delhaize gebeurt, zonder te reageren op wat er op het spel staat, is het duidelijk dat wij allen morgen het risico lopen om niet langer vrij gebruik te kunnen maken van ons stakingsrecht en ons recht op collectieve actie.

Met deze motie roept de ACOD LRB Brussel de vakbondsinstanties van het ABVV dringend op om, overeenkomstig de besprekingen op ons Federaal Congres:

– de oproep tot mobilisatie van de handelssector te ondersteunen door een interprofessionele staking in te dienen in solidariteit met de werknemers van Delhaize en ter ondersteuning van het recht op collectieve actie!

– gewestelijke interprofessionele vergaderingen te organiseren om dit onderwerp samen te bespreken en de noodzakelijke reactie op de huidige aanvallen op het stakingsrecht te organiseren.

– minstens op elke zaterdag tijdens de maand mei blokkades te organiseren van Delhaize-winkels en een oproep te doen naar de bevolking om zich bij ons aan te sluiten.

Om te winnen van de aandeelhouders van Ahold-Delhaize, zullen we de brede steun die we hebben actief moeten mobiliseren. De directie gaat in het offensief met repressie tegen stakersposten en reclamecampagnes in de media. Wat kunnen wij daar tegenover zetten? De steun en solidariteit onder het personeel, de sector, de bredere arbeidersbeweging en de klanten. Door van alle 128 winkels actiecentra te maken met petities, pamfletten en affiches, kunnen we opbouwen naar grotere acties aan deze winkels, lokale betogingen en nationaal protest.

Juridisch weerwerk bieden is nodig en gebeurt best in gemeenschappelijk vakbondsfront. Tegelijk moeten we beseffen dat we onze sterkte niet op het terrein van de directie zullen uitspelen. Zij kiest voor een juridische strijd en kreeg meteen een Brusselse rechter zo ver om stakersposten en blokkades te verbieden, de rechter was zelfs zo enthousiast om dit verbod buiten zijn rechtsgebied op te leggen. Onze sterkte bevindt zich elders: in de steun die we genieten en de kracht van de georganiseerde arbeidersbeweging. Een solidariteitsbetoging in Luik op 7 april, op initiatief van het CSC, gaf een belangrijk voorbeeld. Met 1500 betogers van Delhaize, Mestdagh Intermarché en andere bedrijven werd de solidariteit in actie omzet.

Toen de staalarbeiders van Forges de Clabecq in 1997 met een sluiting bedreigd werden, mobiliseerden ze in alle hoeken van het land onder werkenden en jongeren. Met 70.000 betogers in Tubeke werd de solidariteit zichtbaar. Stel je voor dat we met tienduizenden betogen aan de depots van Delhaize in Zellik. De directie zou het niet wagen om deurwaarders of politie in te schakelen.

Stel je voor dat we met tienduizenden betogen aan de depots van Delhaize in Zellik. De directie zou het niet wagen om deurwaarders of politie in te schakelen.

Opbouwen naar zo’n type actie kan met sterke acties aan de winkels met zoveel mogelijk collega’s, klanten en syndicalisten uit andere bedrijven en sectoren. Daarmee kunnen we gaan naar regionale betogingen, mee voorbereid met interprofessionele militantenvergaderingen en campagnes gericht op de klanten. Het zou bovendien het perspectief van een staking van de hele sector concretiseren.

Als we de brede steun niet organiseren, zal de directie er alles aan doen om deze te ondermijnen.

Dit belangt iedereen aan!

De aanval op het personeel van Delhaize is een aanval op de hele arbeidersbeweging. Als de franchisering lukt, staan de vakbonden buitenspel en wordt flexibele en precaire arbeid de nieuwe norm. Zo wil men heel bewust evolueren naar een samenleving waarin je op zijn minst 2 jobs nodig hebt om te overleven. Dat gebeurt vandaag al met de toename van flexijobs. Zo zijn er heel wat werkenden uit andere lageloonsectoren die nog een flexijob in de distributie erbij nemen. Ze kunnen niet anders omwille van de slechte werkvoorwaarden en de hoge levenskost. Idem voor studenten om hun studies te betalen. Kortom, de deur wordt opengezet om de samenleving grondig te veranderen.

Een verandering waarbij we definitief over werkende armen spreken en waar één job niet meer volstaat! Als dit bij Delhaize lukt, waarom zouden Colruyt, Aldi of Lidl dan wel nog die hogere lonen betalen of op zondag gesloten blijven. Eens die nieuwe standaard gezet is, volgen ook andere sectoren. Als het bij de ene flexibel aan lage lonen kan, waarom niet bij de andere? In die zin was het een sterkte van de betoging in Luik dat ze niet alleen ging over de franchise van Delhaize maar een speerpunt maakte van het soort jobs dat gecreëerd wordt. Het is nu dat we de krachtsverhouding moeten versterken om Delhaize en deze nieuwe standaard in de samenleving te stoppen. Nog meer solidariteit ontwikkelen is nodig om als één tegenover deze kapitalisten te staan.

Alle werkenden betrekken in een opbouwend actieplan!

Het is mogelijk om op de werkvloer, in de volledige distributiesector én andere sectoren, de steun voor het personeel van Delhaize verder te activeren. Syndicale delegaties uit andere sectoren kunnen personeelsvergaderingen beleggen waar een delegee van Delhaize komt spreken en mobiliseren. Hetzelfde kan op interprofessionele bijeenkomsten van de vakbonden. Zo kunnen we de solidariteit mobiliseren, zowel in actie als in de ondersteuning van stakerskassen zodat het personeel de financiële slagkracht heeft om verder te staken.

We kunnen als volgende stappen bouwen naar een grote staking in de volledige distributiesector, in combinatie met lokale betogingen in alle steden! Zo wordt het duidelijk dat deze aanval niet aanvaard wordt door onze klasse. Het is een krachtmeting waarbij we duidelijk maken wie de distributiesector (en zijn winsten) mogelijk maakt. Door de staking veranderen we onze werkmiddelen in een instrument van strijd. Werkenden uit andere sectoren moeten via een stakingsaanzegging kunnen deelnemen aan alle acties die volgen. Zo kunnen we dit verzet massaal maken!

Met een opbouwend actieplan om de intrekking van het volledige plan af te dwingen, kunnen we winnen. Er zijn ordewoorden nodig voor een sectorstaking. In en rond de winkels van Delhaize kunnen we de kernen van verzet opbouwen met personeel, werkenden uit andere sectoren, klanten en buren. Zo kunnen we onze controle over de winkels versterken. Dat is de beste bescherming tegen de repressie van de directie. En het geeft het personeel het vertrouwen om de staking verder te zetten.

En als de directie toch doorgaat met de franchise, leggen we de nationalisatie van Delhaize op tafel om jobs en arbeidsomstandigheden te redden. Dit betekent dat we structureel en collectief de controle en de leiding terugnemen en de aandeelhouders die genoeg geprofiteerd hebben eruit gooien.

Neen aan de neerwaartse spiraal 

Met een recordwinst van 2,5 miljard euro zet Ahold Delhaize, of beter Holdup-Delhaize, een aanval in op de werkenden om haar winsten met 1 miljard euro te doen stijgen. Via de franchise stoot Delhaize 9000 personeelsleden af. Het gaat om 13% van de 70000 werkenden in de voedingsdistributie. 

door Wouter (Gent) uit maandblad De Linkse Socialist

Delhaize doet deze aanval onder het voorwendsel dat het sneller een groter marktaandeel wil behalen. Dat beoogde resultaat is helemaal niet zo zeker: 25% van de gefranchiseerde winkels zit vandaag in de problemen. Er is gewoonweg te veel concurrentie tussen winkels in België vandaag. Vorig jaar kwamen er in België netto 75 supermarkten bij. Deze investeringen gebeuren niet omdat er te weinig winkels zijn, maar om anderen kapot te maken.  

In plaats van het personeel leefbare lonen te betalen, investeren deze ketens liever in het bestrijden van hun concurrenten. De groei van de ene keten gaat ten koste van de andere. Deze concurrentielogica is nefast voor het personeel. Wie zegt dat het de klanten ten goede komt, heeft de prijzen nog niet goed bekeken. Een winkelkarretje werd bijna 20% duurder op een jaar tijd. Open VLD-voorzitter Lachaert zal dat niet voelen met zijn maandloon van ruim 10.000 euro, maar gewone werkenden en hun gezinnen wel. 

In elke stad kunnen op zaterdag grote piketten rond de winkel gevormd worden, waarbij klanten, buren en werknemers uit andere sectoren worden opgeroepen om mee te doen. Deze kunnen dienen als eerste lokale acties op weg naar regionale betogingen. Solidariteit en mobilisatie in alle sectoren is nodig om deze tot een succes te maken.

Neerwaartse spiraal voor arbeidsvoorwaarden en lonen

De recente komst van Albert Heijn en Jumbo versnelde de sociale achteruitgang. Deze ketens betalen bijvoorbeeld geen extra loon voor zondagwerk. Dit zet druk op andere winkelketens. Makro ging al failliet. Elders is er een neerwaartse spiraal inzake arbeidsvoorwaarden en lonen. Als de plannen bij Delhaize en Intermarché passeren, is de enige vraag wie de volgende is. 

Franchisering zet de arbeidsvoorwaarden en lonen onder druk omdat deze winkels onder een ander subcomité vallen. Uiteraard zijn er franchisewinkels waar het goed werken is, maar de minimale voorwaarden zijn een pak slechter: loonbarema’s die tot 25% lager liggen, geen verplichte vergoeding van woon-werkverkeer, geen extra loon op zon- en feestdagen, geen verplichting van maaltijdcheques … De vakbonden hadden in 1999 nooit mogen aanvaarden dat er een subcomité voor gefranchiseerde winkels werd opgericht. De strijd vandaag wordt bemoeilijkt door de nederlaag van toen.

De afgelopen 25 jaar was er een golf van franchisering. Het wordt voorgesteld alsof het gaat om kleine zelfstandige ondernemers. In veel gevallen is dat niet zo. Van de 50 gefranchiseerde winkels van Albert Heijn worden er 35 uitgebaat door grote ondernemingen. Peeters-Govers bijvoorbeeld baat 14 dergelijke winkels uit. Neen, het gaat niet om lokale verankering. Het gaat om een georkestreerde aanval op de werkvoorwaarden en vakbondsrechten. 

Bij Albert Heijn ligt de ‘personeelskost’ lager. Hoe ze dat doen? ACV-secretaris Koen Roosen in Het Nieuwsblad: “Ze betalen het minimum. Ze geven geen extra’s. Ze zijn hier nog maar tien jaar of zo en hebben dus veel minder anciënniteit. Ze werken veel met uitzendkrachten, studenten en deeltijdse contracten. 30% van hun medewerkers zijn interims. Bij de eigen winkels van de andere ketens heb je dat bijna niet. De loonpolitiek van Albert Heijn leidt tot een groot verloop, maar dat nemen ze erbij. Er zijn winkels waar er een schrikbewind is, waar niemand durft bewegen.”

Er is een bewust beleid richting een samenleving waarin je minstens twee jobs nodig hebt om te overleven. Dat gebeurt vandaag al met de toename van flexi-jobs. Veel werkenden uit andere lageloonsectoren nemen er een flexi-job in de distributie bij. Idem voor studenten om hun studies te betalen. In sommige Nederlandse supermarkten werken er bijna enkel studenten, waaronder 16-jarigen die amper 6 euro per uur verdienen. Kortom, de deur wordt opengezet om het aantal werkende armen drastisch op te voeren en te komen tot een samenleving waarin één job niet meer volstaat.

Deze sector staat al langer bekend om lage lonen. Winkelpersoneel stond tijdens de pandemie in de frontlinie en werd erkend als essentieel. Nu wordt het opgeofferd voor de winsten. Dit staat in schril contrast met wat de top zichzelf toekent. De CEO van Ahold-Delhaize liet zijn jaarloon optrekken tot 6,5 miljoen euro. De eigenaars van Aldi en Lidl staan in de top tien van rijkste Europeanen. 

Deze strijd belangt iedereen aan

Als Delhaize ermee wegkomt, zullen anderen volgen. Waarom zouden Colruyt, Aldi of Lidl nog hogere lonen betalen of op zondag gesloten blijven? Eens die nieuwe standaard gezet is, volgen andere sectoren. Als het bij de ene flexibel aan lage lonen kan, waarom niet bij de andere? De strijd bij Delhaize belangt iedereen aan. 

Via franchisering worden de vakbonden buitenspel gezet omdat elke winkel zogezegd een apart bedrijf is. Uiteraard klopt dat niet: alle belangrijke beslissingen worden op hoger niveau genomen. Het uitschakelen van de vakbonden is een opstap naar het ondermijnen van de arbeidsvoorwaarden. De sterkte van vakbonden is dat het personeel samen sterk staat. Verdelen om te heersen en meer winst te maken, is de politiek van de werkgevers. 

Rechtse criticasters in het parlement en de media beweren dat de ‘rigide’ opstelling van de vakbonden de noodzakelijke flexibiliteit in een veranderende markt zou tegenhouden. Als de sector problemen kent, komt dit niet door het hardwerkende personeel maar door de moordende concurrentie die door winsthonger is ingegeven. Niet de vakbonden, maar de aandeelhouders zijn het probleem. Ahold-Delhaize kondigde eind november aan dat het via de inkoop van eigen aandelen 1 miljard euro cadeau doet aan de aandeelhouders. Enkele maanden later volgde de aankondiging dat er 1 miljard euro moet bespaard worden op het personeel.

Er wordt gezegd dat het bestaande personeel de huidige voorwaarden behoudt bij een overgang naar een franchise. Uiteraard is dat slechts tijdelijk: nieuw personeel zal slechtere voorwaarden hebben, oud personeel zal weg gejaagd worden. Tot wat franchisering leidt, werd duidelijk bij een controle van een AD Delhaize aan de Anspachlaan in Brussel. Acht van de twintig gecontroleerde werknemers waren niet eens ingeschreven! De politie verzegelde de winkel, maar de directie doorbrak de zegels waarop de politie nogmaals ter plaatse moest komen. Hoe zal sociale bescherming nageleefd worden onder dergelijke condities?

Hoe kunnen we winnen? 

De strijd stoppen, is uiteraard geen optie. Voorwaarden koppelen aan het franchiseren helpt ons evenmin. Het betekent immers dat we het principe aanvaarden. We moeten verenigd onze strijd opbouwen. Er is een grote solidariteit onder het personeel van Delhaize, maar ook in de rest van de sector en onder de ruimere bevolking. 

De directie heeft zich voorbereid op deze veldslag. We mogen het personeel van Delhaize niet winkel per winkel alleen laten vechten. Een aanval op hun voorwaarden is een aanval op ons allen. Er waren spontane stakingen, acties aan de ondernemingsraad en blokkades van opslagplaatsen. Er was een gezamenlijk protest met collega’s van Intermarché. Dat is een goede eerste stap waarop we verder moeten bouwen.

In elke stad kunnen op zaterdag grote piketten rond de winkel gevormd worden, waarbij klanten, buren en werknemers uit andere sectoren worden opgeroepen om mee te doen. Deze kunnen dienen als eerste lokale acties op weg naar regionale betogingen. Solidariteit en mobilisatie in alle sectoren is nodig om deze tot een succes te maken.

Er kan voor deze acties gemobiliseerd worden met petities, pamfletten en spandoeken in elke winkel. Er kunnen solidariteitsaffiches verspreid worden. We kunnen financiële steun ophalen voor een stakerskas. De 128 winkels kunnen een centrale verzetshaard worden waarrond de solidariteit georganiseerd wordt. 

Dit kan opbouwen naar regionale en nationale betogingen met tienduizenden aanwezigen, waardoor het een strijd van heel de samenleving wordt. De solidariteit omzetten in actieve strijd zou de pas afsnijden voor de propaganda van de traditionele politici en hun media. Als Delhaize niet wil toegeven, moeten we de keten in publieke handen nemen om jobs te redden. Dat zou betekenen dat we collectief de controle en de leiding overnemen van de aandeelhouders die al genoeg geprofiteerd hebben. Het zou bovendien de deur openen voor democratische planning die vertrekt van de noden van zowel het personeel als de klanten.

Meer weten over onze standpunten en voorstellen voor de strijd? Kom naar Socialisme 2023!

Thomas Baeyens, afgevaardigde BBTK bij Albert Heijn: “De aanval op het personeel van Delhaize is een aanval op ons allemaal! Want als de franchisering lukt, zorgt dit ervoor dat de vakbonden buitenspel staan en dat deze flexibele en precaire arbeid het nieuwe normaal wordt. We willen geen samenleving waarin je op zijn minst 2 jobs nodig hebt om te overleven. Dat is nu al voor steeds meer werkenden het geval!”

“We hebben nood aan een opbouwend actieplan! In elke stad kunnen op zaterdag grote piketten rond de winkel gevormd worden, waarbij klanten, buren en werknemers uit andere sectoren worden opgeroepen om mee te doen. Deze kunnen dienen als opstap naar een lokale betoging in elke stad op 7 april, zoals die van CSC in Luik. De volgende stap in dit plan is dan een massale mobilisatie naar de actiedag van de hele distributiesector op 17 april!”

Thomas zal op 15 april (11u-12u30) spreken in de commissie ‘De aanval op het personeel Delhaize is een aanval op iedereen’
op SOCIALISME 2023 14 & 15 april. Pianofabriek (Fortstraat 35, 1060 Brussel)

Alle supermarkten beweren in hun reclamecampagnes dat ze bezorgd zijn om de koopkracht. Dat geldt al zeker niet voor het eigen personeel. Delhaize wil 128 winkels en meer dan 9000 werknemers ‘franchiseren’. Dat zou nodig zijn om een ‘duurzame toekomst’ te garanderen… Het gaat enkel om een duurzame toekomst voor de aandeelhouders. Het personeel had die al niet en het zal er met de franchisering niet op verbeteren.

Artikel door een vakbondsafgevaardigde in een supermarkt voor de april-editie van maandblad De Linkse Socialist (die vrijdag van de drukker komt). Neem hier een abonnement op onze krant.

De aanval die nu bij Delhaize wordt ingezet, zal niet stoppen aan de deuren van deze winkelketen. Eerder verkocht de groep-Mestdagh 51 Carrefours met 2000 werknemers aan Intermarché, dat er eveneens franchises van wil maken. Als het bij Delhaize en Intermarché lukt, volgt een verdere neerwaartse druk op de lonen en arbeidsvoorwaarden in heel de sector. 

Het gaat om een sector die al gekenmerkt wordt door flexibel deeltijds werken aan lage lonen, zelfs wie voltijds werkt komt vaak niet aan 2300 euro bruto per maand! Deze aanval zal zich evenmin beperken tot de sector van de supermarkten. Andere bazen kijken nu al verlekkerd naar de definitieve doorbraak van een flexibele lage-loonsector zonder vakbonden in België.

De inzet van wat bij Delhaize gebeurt, is de vraag welke arbeidsmarkt dominant wordt. Gaan we naar het Amerikaanse model van werkende armen waarbij je twee of meer slecht betaalde flexibele jobs nodig hebt om zelfs dan amper rond te komen? Of verdedigen we vaste jobs met degelijke lonen? Door verschillende aanvallen door kapitalisten vindt de discussie hierover al langer plaats.

Van elke winkel een organisatiecentrum van onze strijd maken

Er is nood aan een duidelijk antwoord vanuit onze klasse op deze aanval. Het personeel van Delhaize reageerde spontaan zeer strijdbaar. Ook de publieke opinie steunt het personeel van Delhaize. Volgens een peiling van Het Laatste Nieuws staat 70% achter de stakers. Aan de piketten was er veel steun en solidariteit. We mogen het personeel van Delhaize deze strijd niet alleen laten voeren. Er is nood aan een actieplan om de strijd te organiseren en uit te breiden naar de volledige handelssector en daarbuiten. 

Om de patronale agressie te stoppen, moeten we onze strijd organiseren en uitbreiden. Wie één van ons probeert te raken, treft ons allemaal. Samen reageren, dat is onze sterkte! We moeten onze werkplaatsen gebruiken om de strijd te organiseren, collega’s en klanten te betrekken en de brede steun om te zetten in grote acties. Dat kan met spandoeken en petities in de winkels, regelmatige stakingspiketten die uitgroeien tot protestacties in opbouw naar lokale betogingen en nationaal protest. 

1 miljard extra voor aandeelhouders, 1 miljard besparen op personeel

Het is extra wraakroepend dat deze aanval gebeurt bij Delhaize, dat ook op de Belgische markt winst maakt en dat vorig jaar internationaal met Ahold-Delhaize een recordwinst van 2,5 miljard euro neerzette. De CEO kreeg meteen opslag tot een jaarloon van 6,5 miljoen euro of meer dan 2000 euro per uur! Eerder maakte Ahold-Delhaize bekend dat het voor 1 miljard euro eigen aandelen zal opkopen dit jaar. Dat komt neer op extra cadeaus voor de aandeelhouders. De groep wil hiervoor 1 miljard euro besparen. De aanval op het personeel van Delhaize is daar onderdeel van.

Voor de aandeelhouders en de CEO’s van deze wereld is het nooit genoeg. Dat ze daarvoor duizenden werkenden in de onzekerheid storten, maakt hen niets uit. De herstructurering zal onze winkelkar niet goedkoper maken. De rekkenvullers en hun collega’s moeten inleveren om de zakkenvullers tevreden te stellen. 

Het kapitalisme heeft het personeel van Delhaize, Intermarché en de rest van de handelssector in België en de wereld niets te bieden behalve meer werkdruk en miserie. Dit is een klassenoorlog waarin we met alle werkenden samen moeten reageren om de spiraal naar beneden te stoppen en om te buigen. Binnen dit systeem moeten we voor elke verworvenheid steeds opnieuw strijden: de vijfdagenweek, extra loon voor zondagswerk of vakbondsvertegenwoordiging staan opnieuw onder druk. Waarom stoppen bij het verdedigen van onze rechten? We kunnen beter ineens komaf maken met dit volledig rotte systeem waar winst centraal staat, om het te vervangen door een systeem waarin onze noden centraal staan.

Kom naar Socialisme 2023

Op vrijdag 14 en zaterdag 15 april is er Socialisme 2023, een tweedaagse vol discussie en vorming om sterker te staan in de strijd voor verandering. Op zaterdag 15 april lassen we van 11u tot 12u30 een extra commissie in over de strijd bij Delhaize. Een vakbondsafgevaardigde uit de supermarktsector zal daar spreken. Niet te missen!

Afgelopen zaterdag waren er opnieuw heel veel winkels van Delhaize dicht. Er waren ook acties aan de depots. Het protest tegen de poging van de directie om 128 winkels te franchiseren gaat door. Leden van LSP trokken naar verschillende stakingsposten. Hieronder een verslagje van zo’n bezoek door een groepje militanten in Antwerpen.

Door Nico (Antwerpen)

Zaterdag waren er nog steeds meer dan honderd winkels geblokkeerd door piketten. Het personeel neemt de brutale aanval niet. Met enkele leden van LSP en Actief Linkse Antwerpen trokken we zaterdag langs piketten in Berchem, Deurne en Wilrijk.

Het gemeenschappelijk vakbondsfront maakte een pamflet voor de klanten die zaterdag voor gesloten deuren stonden. Het is een instrument om de solidariteit tussen het personeel en de klanten op te bouwen. Aanvallen op de arbeidsvoorwaarden dienen niet om de prijzen voor de klanten te verhogen maar om de winsten te vergroten. Een bedrijf dat flexibiliseert en de rechten van het personeel ondergraaft, bouwt ook de klantvriendelijkheid af. Het kan bovendien als gevaarlijk precedent gebruikt worden om alle arbeids- en loonvoorwaarden naar beneden te trekken. Straks houden we helemaal geen koopkracht meer over!

Een dergelijk pamflet voor de klanten is heel nuttig. Het zou ook in de buurt rond de winkels kunnen verspreid worden, gekoppeld aan een uitnodiging om deel te nemen aan een volgende stakingspiket. Zo kunnen we een krachtsverhouding opbouwen tegen de directie. De stakers leggen uit dat de meeste klanten hun solidariteit betuigen. Ook in de week, als de winkel open is, krijgen ze heel veel steun voor de acties en het verzet tegen de directie. Dit kunnen we een versnelling hoger schakelen door de solidariteit  van de klanten actief te organiseren. Dat kan gekoppeld worden aan deelname van delegaties van andere winkels en andere sectoren.

Een werknemer zei zaterdag: “Wat is de volgende stap? Willen ze ons de hele nacht laten werken?” We moeten dringend een overwinning behalen bij Delhaize. Deze zucht naar meer en meer winst moet gestopt worden. Dit gaat over de verloning van het essentieel personeel dat tijdens de pandemie door iedereen als onmisbaar werd erkend. Wat een arrogantie om nu met dit plan te komen omdat 2,5 miljard euro winst niet volstaat! Als de directie het personeel bedreigt, moeten we de directie van antwoord dienen. Als het dreigt met ontslagen en sluitingen, moeten de winkels in publieke handen genomen worden om jobs en arbeidsvoorwaarden te redden.

Deze week is er op dinsdagochtend een actie aan de hoofdzetel in Zellik. Volgende zaterdag zijn er opnieuw acties aan winkels. Een aanval op het personeel van Delhaize is een aanval op ons allemaal!

De strijd bij Delhaize belangt iedereen aan. Enkele vakbondsdelegaties namen solidariteitsmoties aan. Een te volgen voorbeeld! Hieronder twee voorbeelden van zulke moties.

ABVV Audi Brussels

“Beste kameraden, beste medewerkers van Delhaize. Met deze motie wil de delegatie van Audi Brussels zijn steun betuigen met jullie strijd. Door zijn winkels over te laten aan zelfstandige ondernemers wil Delhaize zich onttrekken aan zijn verantwoordelijkheid t.o.v zijn personeel en dit met als objectief nog meer winst te genereren en de syndicale slagkracht te ondermijnen. Jullie strijd is gerechtvaardigd en gaat verder dan de muren van de winkels. Wij volgen dit aandachtig op en zijn steeds bereid om steun te bieden indien dit nodig mocht zijn.”

ACOD LRB Brussel

“Enkele dagen geleden, aan de vooravond van de internationale dag van de strijd voor vrouwenrechten, kondigde de directie van de groep Delhaize een plan aan om de 128 winkels van de groep in België te verzelfstandigen. De meer dan 8.000 collega’s van Delhaize zijn geschokt door deze aankondiging, die de werknemers van de onderneming zwaar zal treffen.” 

“De argumenten van de directie en bepaalde redacteurs zijn duidelijk: de verzelfstandiging zal rendabeler zijn. Met de verklaarde doelstelling om zich te ontdoen van de ketenen van de sociale veroveringen van de laatste decennia, is het duidelijk dat de verslechtering van de arbeidsvoorwaarden en lonen alleen maar ten goede zal komen aan enkele mensen, de aandeelhouders van de groep. Deze beslissing is des te beschamender omdat de groep in 2021 meer dan 47 miljoen aan dividenden aan zijn aandeelhouders heeft uitgekeerd.”

“Onze supermarktcollega’s hebben tijdens de pandemie in de frontlinie gestaan, net als verzorgers en andere beroepsgroepen. Het management van Delhaize heeft besloten hen op deze manier te bedanken. De tijd van applaus is allang voorbij!”

“De werknemers en hun vakbonden hebben duidelijk gemaakt dat ze dit niet zullen laten gebeuren. De dag na de aankondiging staakten niet minder dan 100 winkels in het hele land.”

“Een actieplan wordt besproken en met deze motie betuigt de ACOD LRB Brussel haar oprechte solidariteit met alle collega’s bij Delhaize. Deze strijd mag niet de enige strijd blijven van de werknemers van Delhaize Groep. Terwijl onze arbeidsomstandigheden en lonen alleen maar verslechteren, zullen, als de directie van Delhaize erin slaagt haar plan op te leggen, ook andere merken en vervolgens andere sectoren het slachtoffer worden van de vraatzucht van het grootkapitaal.”

“ACOD LRB Brussel zet zich daarom in om de werknemers van Delhaize te informeren, te sensibiliseren en te mobiliseren in solidariteit. Hou stand, kameraden, wij staan aan jullie zijde!”

Aanval op personeel Delhaize is een aanval op iedereen! Strijden voor de intrekking van het plan van de directie!

Nooit is het genoeg voor hen! Met een recordwinst van 2,5 miljard euro zet Ahold Delhaize, of beter Holdup-Delhaize, een aanval in op de werkenden om haar winsten met 1 miljard euro te doen stijgen. Via de franchisering stoot Delhaize 9000 personeelsleden af. Het gaat om 13% van alle werkenden in de voedingsdistributie! Dit is onaanvaardbaar. Met meer dan twee weken staking, toont het personeel van Delhaize dat ze bereid zijn om de strijd ten volle te voeren. We maken de weg dus niet vrij voor de directie. Die laat blijken dat het zich niet gemakkelijk gewonnen zal geven. Met haar plan wil zij een negatieve spiraal op gang brengen voor de arbeidsomstandigheden en de lonen in de hele sector. Na dit plan zullen vele anderen volgen. We moeten allen samen achter hen staan en dit verzet nu uitbreiden.

Stop de franchisering!

Delhaize doet deze aanval onder het voorwendsel dat ze sneller een groter marktaandeel willen winnen. Dit is echter hoogst onzeker: 25% van de gefranchiseerde winkels zit in de problemen. Er is gewoonweg te veel concurrentie tussen winkels in België vandaag. De groei van de ene keten gaat ten koste van de andere keten, met negatieve gevolgen voor het personeel en de klanten. We moeten weg van deze foute concurrentielogica. Wat zijn de gevolgen van zo’n franchisering? Lagere lonen, minder personeel en een stijgende werkdruk, minder premies voor weekendwerk, geen vaste en/of voltijdse contracten, wisselende uren, vaker opengaan op zondag, het inzetten van flexijobs … Deze afbraak is onaanvaardbaar! Ze proberen het personeel in een slechter paritair comité te duwen om zo definitief van sociale verworvenheden en vakbonden in de sector af te geraken. Dit is reeds een lageloonsector. Deze werkenden, die tijdens COVID in de frontlinie stonden, worden nu opgeofferd voor de winsten.

Dit belangt iedereen aan!

De aanval op het personeel van Delhaize is een aanval op de hele arbeidersbeweging. Want als de franchisering lukt, zorgt dit ervoor dat de vakbonden buiten spel staan en dat deze flexibele en précaire arbeid de nieuwe norm wordt. Zo wil men heel bewust evolueren naar een samenleving waarin je op zijn minst 2 jobs nodig hebt om te overleven. Dat gebeurt vandaag al met de toename van flexijobs. Zo zijn er heel wat werkenden uit andere lageloonsectoren die nog een flexijob in de distributie erbij nemen, omwille van de slechte werkvoorwaarden en de hoge levenskost. Idem voor studenten om hun studies nog te kunnen betalen. Kortom, de deur wordt opengezet om de samenleving grondig te veranderen. Een verandering waarbij we definitief over werkende armen spreken en waar één job niet meer volstaat!

Als dit bij Delhaize lukt, waarom zouden Colruyt, Aldi of Lidl dan wel nog die hogere lonen betalen of zondag gesloten blijven. Eens die nieuwe standaard gezet is, volgen ook andere sectoren. Als het bij de ene flexibel aan lage lonen kan, waarom niet bij de andere? Het is nu dat we de krachtsverhouding moeten versterken om Delhaize te stoppen. Solidariteit verder ontwikkelen is nodig om als één tegenover deze kapitalisten te staan.

Elke Delhaizewinkel als uitvalsbasis om op te bouwen naar regionale betogingen!

Blokkades van opslagplaatsen zijn nuttig, maar er is meer nodig om te winnen. In elke stad kunnen op zaterdag grote piketten rond de winkel gevormd worden, waarbij klanten, buren en werknemers uit andere sectoren worden opgeroepen om mee te doen. Deze kunnen dienen als een eerste lokale actie op weg naar een regionale betoging in elke stad . Solidariteit en mobilisatie in alle sectoren is nodig om deze tot een succes te maken.

In heel wat winkels gaat de staking verder. We hebben de steun van de klanten en de publieke opinie. Die mogen we niet verspillen door de indruk te wekken dat het conflict al is opgelost bij het heropenen van enkele winkels. We zouden de petitie kunnen gebruiken en pamfletten met de oproep voor de betoging aan elke kassa en op elk piket kunnen verspreiden. We zouden ook financiële steun kunnen vragen om een stakingskas op te bouwen. De 128 winkels kunnen gecentraliseerde verzetshaarden worden, waarrond solidariteit wordt georganiseerd.

De eerste regionale betogingen zijn een stap in een opbouwend actieplan om de directie ertoe te dwingen haar plan in te trekken. Als ze doorgaan met de franchise, zullen we de nationalisatie van Delhaize op tafel moeten leggen om banen en arbeidsomstandigheden te redden. Dit betekent dat we collectief de controle en de leiding terugnemen en de aandeelhouders die genoeg geprofiteerd hebben eruit gooien.

Bezoek aan Delhaize in Ledeberg

Verslag door Michael

We brachten zaterdag bezoek aan het piket van Delhaize in Ledeberg. De steun en solidariteit worden enorm geapprecieerd en we roepen iedereen op om een bezoekje te brengen, in Ledeberg of elders.

Er is grote solidariteit onder de collega’s. Ze volbrengen hun normale werkuren aan het piket en blijven voor en na hun uren nog even. De sfeer is hoorbaar goed, hoewel bezorgd. De woede over de schaamteloosheid waarmee de directie met de Delhaiziens omgaat, zit diep en zorgt voor strijdbaarheid. De boodschap van de delegee die we spreken, is: “we moeten doorgaan.”

“Wat heel belangrijk is, is antwoorden op de leugens die verspreid worden. Er wordt gezegd dat  de arbeidsvoorwaarden behouden zouden blijven, maar dat is absoluut niet waar. Hier en daar zorgt dat voor wat onduidelijkheid bij klanten die ons eigenlijk wel steunen, maar verkeerd geïnformeerd zijn.”

Dinsdag is het ondernemingsraad waar er zal geprotesteerd worden. Daarna zullen verdere acties volgen indien de directie niet luistert naar het personeel.

Zo hoor je het eens van een ander

Ruud Goossens schreef dit weekend in zijn zaterdagse column in De Standaard een vlammend betoog voor de rechten van het personeel van Delhaize. Het is een verademing om zoiets in de krant te lezen. Enkele passages:

“Drie jaar geleden hesen we de kassiersters nog op het schild, omdat we tijdens de lockdown beseften dat hun job véél crucialer is dan die van twitterende academici of zaterdagse ­columnisten. Statbel becijferde dat een werknemer in de privésector, in 2018, gemiddeld ongeveer 3.500 euro bruto verdiende. Winkelbediendes zaten daar vér onder. Ze kwamen, toen, aan nauwelijks 2.500 euro bruto.”

“Maar veel van die mensen zullen hun loon, als ze nu nog in een geïntegreerd Delhaize-filiaal werken, en na een overgangsperiode, nóg wat zien achteruitgaan. Niet eens omdat al die franchise-uitbaters een portret van Charles Woeste boven hun bed hebben hangen. Nee, gewoon omdat werknemers in zo’n zelfstandige winkel onder een ander paritair comité vallen. Ze moeten langer werken en verdienen minder. Ze krijgen geen extra loon voor weekendwerk. Ze hebben minder extralegale voordelen.”

“De werkomstandigheden bij Delhaize zijn onvergelijkbaar met die bij McDonald’s in Amerika, maar een antisyndicale inslag speelt ook hier mee bij de keuze om te verzelfstandigen. In kleinere franchises zijn vakbonden niet verplicht. Dan kan de lat makkelijker naar beneden. Dat kan hier, zeker in een stakingsweek, op begrip rekenen. Maar het is, tenzij je op een berg geld zit, wel heel kortzichtig. De dalende syndicalisering in Oeso-landen heeft ertoe geleid dat de rijken tussen 1980 en 2010 steeds rijker werden. Dat zeggen wij niet, dat schreven twee IMF-onderzoekers in 2015 in een paper.”

“In de retailsector werken tienduizenden mensen. Als die allen in een minderwaardig statuut zonder vakbondssteun eindigen, begeven we ons collectief op glad ijs. Daarom moeten de statuten van werknemers in franchises en in geïntegreerde filialen dringend geharmoniseerd worden. Ze doen tenslotte hetzelfde werk. Het kan een manier zijn om de race to the bottom te stoppen.”

“Het moederbedrijf boven Delhaize boekte vorig jaar een record­winst van 2,5 miljard euro. De Nederlandse ceo zag zijn rekening aandikken met 6,5 miljoen euro. Dat voelt, als je al die getuigenissen van Delhaize-werknemers de afgelopen dagen zag passeren in de kranten en op de radio, behoorlijk onrechtvaardig aan. Als ze er samen met hun collega‘s bij andere supermarkten de blok op leggen, valt het land écht stil. Dat lijken we, nu de lockdown een onzalige herinnering is, alweer helemaal vergeten. Twee jaar geleden kwam Vooruit-voorzitter Conner Rousseau nog gloedvol op voor de rechten van ‘Debora aan de kassa in de Delhaize van Nieuwpoort-Bad’. Debora werkt daar al een hele tijd niet meer. En Rousseau, die was deze week muisstil.”

Wat betekent franchisering voor de arbeids- en loonvoorwaarden?

• Loonverlies van ongeveer 25%
• Verlies van anciënniteit
• Verlies van maaltijdcheques en 13^de maand
• Verlies van vergoeding voor woon-werkverkeer
• Werken op zondagen en feestdagen
• Meer flexibiliteit zodat er minder personeel nodig is
• Einde van premies en sociale bescherming
• Overnemer kan het ‘oude’ personeel goedkoop afdanken om plaats te maken voor personeel met lagere lonen en slechtere bescherming

Het personeel wordt gevraagd om op te draaien voor de winsthonger van elkaar beconcurrerende ketens.