Category: Distributiesector

“Er zijn te weinig handen voor het vele werk.” Zo vatte een Lidl-medewerker het samen op een stakingspost voor de winkel in Geraardsbergen. Aan de Lidl van Deurne Zuid interviewden we BBTK-delegee Dylan die zei: “De malaise was nooit zo groot.” Een stakingsgolf overspoelde Lidl van 13 tot en met 18 oktober. Op het hoogtepunt van de acties waren er meer dan 200 van de 300 winkels dicht.

Het is nochtans niet zo dat er een lange en sterke traditie van strijdbare vakbonden is bij Lidl. De arrogante en schandalige opstelling van de directie liet het personeel echter geen andere keuze. Winkel na winkel ging dicht, overal waren er goed bijgewoonde stakingspiketten. Dit was de sterkste staking ooit bij Lidl.

De staking volgde op die van 2018. Toen werd een week gestaakt voor meer personeel. Het resultaat was de belofte dat er maatregelen zouden komen en in afwachting daarvan kreeg elke winkel 42 uur extra werktijd per week. De maatregelen kwamen er niet en amper bekomen van de coronaperiode wilde de directie die 42 uur terug afbouwen. Dat kwam bovenop een dagelijks gebrek aan respect voor het personeel, dat tijdens de gezondheidscrisis nochtans als helden gezien werd.

Tegen deze achtergrond was er een heuse opstand van Lidl-personeel. De directie bleef echter koppig en stuurde zelfs deurwaarders naar stakersposten. Uiteindelijk moest de directie toegeven: de 42 uur extra per winkel blijven. Er komt bovendien nog 14 uur extra bij voor alle winkels en winkels in moeilijkheden (met een groot aantal zieken, groot personeelsverloop of onderbezetting) krijgen nog meer uren. Verder belooft Lidl de vliegende ploeg uit te breiden van 140 naar 243 mensen (223 VTE’s).

Andere elementen worden opnieuw naar de onderhandelingstafel verwezen. Dat gaat onder meer over de meting van de arbeidstijd, maar ook de kwestie van flexibiliteit. Tegen maart 2022 moet er daarover een globaal akkoord zijn. Of dat er komt, is nog maar de vraag. De Lidl-directie heeft de afgelopen jaren aangetoond dat ze niet geneigd is woord te houden. Een belangrijk pijnpunt blijft ondertussen dat er om de flexibiliteit te verhogen vooral met deeltijdse contracten wordt gewerkt. De lage lonen zorgen eveneens voor ongenoegen. Op de actiedagen tegen de loonnorm van 0,4% en de loonwet van 1996 was er telkens een sterke deelname van Lidl-personeel. De eis van een minimumloon van 14 euro per uur leeft sterk, zeker omdat ook het inkomen van de top van Lidl bekend is. Eigenaar Dieter Schwarz keert zichzelf 1 miljard euro per jaar uit.

Het personeel komt versterkt uit deze stakingsbeweging. Nooit eerder gingen zoveel winkels dicht en waren er zoveel stakers. Aan het piket in Deurne merkte BBTK-delegee Dylan terecht op: “Misschien moeten we met heel de sector reageren. Bij Delhaize worden steeds meer aspecten van de organisatie bij Lidl overgenomen. Er is de komst van Jumbo, waar het helemaal het wilde westen is. Er is de franchisering die druk zet op de lonen en arbeidsvoorwaarden. We moeten daar meer op inspelen door met heel de sector te reageren en eisen naar voren te schuiven.”

Staking tegen onhoudbare werkdruk en voor respect: interview met een delegee

Sinds woensdag wordt er in verschillende filialen van Lidl gestaakt tegen de hoge werkdruk. Een indrukwekkend aantal personeelsleden doet mee. De woede is immers groot. In 2018 was er al een langere stakingsactie tegen de hoge werkdruk die tot beloften van de directie leidde. Zelfs daar wil die nu op terugkomen. De directie toont absoluut geen respect voor het personeel. Die dagdagelijkse praktijk zet zich nu voort door stakers onder druk te zetten en deurwaarders te sturen. De acties gaan door, minstens tot en met zaterdag. Maandag is er overleg gepland. We spraken met BBTK-afgevaardigde Dylan aan het stakingspiket bij de Lidl in Deurne Zuid.

Interview door Luc

Waarom wordt er gestaakt en waarom nu?

“Deze acties zijn een verderzetting van de staking in 2018. Toen werd een akkoord gesloten waarin beloofd werd om zo snel mogelijk een nieuwe cao te onderhandelen. Tot er een akkoord was, zouden er per winkel 42 uren extra voorzien worden. We zijn drie jaar verder en het sociaal overleg leverde nog niets op.

“De directie vroeg een verzoening aan. Ze vinden van zichzelf dat ze veel tegemoetkomingen deden en verbeteringen aanbieden. In de praktijk gaat het alleen maar achteruit. De malaise was nooit zo groot. Zelfs van die 42 extra uren hebben we in feite weinig gemerkt omdat het aantal uren op allerhande manieren wordt gemanipuleerd. We vragen ook al lang vaste voltijdse contracten, maar Lidl blijft werken met deeltijdse contracten.

“Het is opvallend dat er zoveel wordt gestaakt. Er was geen algemeen ordewoord om te staken, maar de collega’s gebruikten de stakingsaanzegging voor een deel spontaan om in actie te gaan. Woensdag gingen meer dan 100 winkels dicht. Dat is enorm. Het is een uitdrukking van hoe diep het zit.”

In 2018 is er een week gestaakt. Zijn de eisen sindsdien veranderd?

“Het gaat nog altijd over hetzelfde: de hoge werkdruk door een tekort aan personeel. De bezetting per winkel wordt berekend op basis van de omzet in plaats van het werk dat er is in de winkel. Bijvoorbeeld in mijn winkel mogen wij nog maar met 3 of 4 mensen openen, wat niet genoeg is.

“Maar er komt nog heel wat bij. Er heerst een soort van angstbeleid. Door de hoge werkdruk zitten we met meer zieken die niet vervangen worden. Door de voorbije periode is er het besef hoe essentieel, maar ook hoe ondergewaardeerd, we zijn. Drie jaar geleden was loon eigenlijk geen thema, maar nu leeft de eis van 14€ minimumloon wel. Dit jaar was de eerste keer dat heel wat collega’s mee in actie gingen rond het IPA, iets wat voorheen nooit gebeurde. In een pamflet dat werd verspreid werd ons loon vergeleken met wat de top verdient. Dit heeft heel wat woede losgemaakt.

“Eigenlijk kan je je niet inbeelden hoe groot het gebrek aan respect is.”

Wat is er nu nodig?

“De directie is afgekomen met een procestijdsmeting. Op die basis concludeert ze dat we teveel tijd hebben. Dat soort theoretische metingen houdt geen rekening met de dagdagelijkse realiteit. Er komen in de praktijk zoveel zaken bij, dat deze theoretische metingen niet werken. We mogen daar niet in meegaan.

“Elke winkel heeft zijn eigenheid, de situatie in een stadswinkel is anders dan een winkel in de Kempen bijvoorbeeld. Zelfs binnen Antwerpen zijn er verschillen. Het personeel in de winkels weet het best hoeveel en wat er nodig is. Per winkel moeten we een apart cijfer naar voor schuiven.”

Wat is de strategie?

“Morgen zitten we samen [ondertussen wil Lidl maandag rond de tafel gaan zitten, de acties gaan door, met zaterdag een algemene staking als zwaartepunt]. Misschien moeten we met heel de sector reageren. Bij Delhaize worden steeds meer aspecten van de organisatie bij Lidl overgenomen. Er is de komst van Jumbo, waar het helemaal het wilde westen is. Er is de franchisering die druk zet op de lonen en arbeidsvoorwaarden. We moeten daar meer op inspelen door met heel de sector te reageren en eisen naar voren te schuiven.”

Wordt er gewerkt met personeelsvergaderingen?

“Dit is heel moeilijk tijdens de werkdagen, een piket is eigenlijk de beste personeelsvergadering. Het is belangrijk dat er een actieve deelname en betrokkenheid is van zoveel mogelijk personeel, dit kan onder meer via piketten, waar we ineens ook de klanten kunnen aanspreken.”

Bij supermarktketen Lidl zijn de sociale verhoudingen al langer slecht. Dit is het resultaat van een directie die een maximale omzet wil realiseren met zo weinig mogelijk personeel. De werkdruk is ondraaglijk en daar vraagt het personeel al sinds jaren een oplossing voor. Drie jaar geleden was er een stakingsgolf bij Lidl, maar de problemen blijven bestaan. De gezondheidscrisis kwam daar bovenop: het personeel moest met risico van eigen gezondheid nog meer werk verzetten. Dat eigenaar Dieter Schwarz zichzelf jaarlijks 1 miljard euro uitkeert, terwijl bijna geen enkele winkelbediende aan een uurloon van 14 euro komt, zorgt voor extra olie op het vuur.

De directie van Lidl kwam aanvankelijk met een voorstel dat voor het moe getergde personeel veel te weinig was. Het ging enkel om tijdelijke maatregelen zoals het behoud van stewards (het is te zeggen, eigenlijk niet-opgeleide jobstudenten) aan de winkels in het weekend en na feestdagen, en om het uitstellen van winkelherschikkingen. BBTK dreigde met een staking afgelopen zaterdag, waarop de directie toch meer op tafel legde. De belangrijkste eis van de socialistische vakbond was om 28 uur per filiaal extra toe te kennen om de werkdruk aan te pakken. De directie wilde dit uitstellen tot na de afloop van een meting van de tijd die nodig is voor elk onderdeel van het werk. Momenteel gebeurt een dergelijke meting in acht winkels.

De stakingsdreiging, helaas enkel van BBTK, maakte dat de directie moest inbinden. Er zullen extra werknemers aangeworven worden zodat de vliegende ploeg, die inspringt in winkels waar er veel mensen ziek of afwezig zijn, effectief het vooropgestelde aantal personeelsleden zou omvatten. Deze extra aanwervingen moeten voor 9 juni gebeuren. Bovendien worden in alle filialen 28 werkuren per week extra toegekend tot eind september. In die tussentijd zal er onderhandeld worden over de aanpak van de werkdruk, onder meer op basis van de resultaten van de tijdsmeting die nu aan de gang is in acht winkels. Ondertussen moet de toekenning van extra werkuren aan personeelsleden en/of de aanwerving van nieuwe collega’s vanaf 10 mei starten. Het opnemen van deadlines in het voorstel was belangrijk: maar al te vaak kwam de directie met beloften die nadien gebroken werden.

De staking van 8 mei werd afgeblazen met de aankondiging dat er sociale vrede zal heersen tot 30 september, op voorwaarde dat de door de directie gedane beloften worden nagekomen. Dit resultaat was niet mogelijk geweest zonder de ervaring van zowel het personeel als de directie met de stakingsgolf in 2018. Die ervaring maakte duidelijk dat een stakingsdreiging zich in tegenstelling tot veel beloften van de directie niet beperkt tot louter een aankondiging. Een vastberaden opstelling gebaseerd op strijd loont!

Het personeel van de supermarkten kreeg in de eerste golf van de pandemie algemeen erkenning als helden van de crisis. Ondertussen draaide de sector een grotere omzet en stegen de winsten. Ahold Delhaize bijvoorbeeld kende een verdubbeling van de wereldwijde winst in het tweede kwartaal: netto ging het om 693 miljoen euro. De Nederlandse vakbondsfederatie FNV eist momenteel 5% loonsverhoging voor al wie in de sector werkt. Zelfs indien dit niet volstaat om iedereen boven de 14 euro per uur te krijgen, is het een indicatie van de roep naar meer respect voor het personeel. Over de situatie in ons land spraken we met Dylan Van Looy, kandidaat van BBTK voor de sociale verkiezingen bij Lidl. (Dit gesprek vond plaats vlak voor de tweede lockdown en de gevolgen hiervan op de supermarkten).

Interview uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Zijn de supermarkten voorbereid op de tweede golf?

“Bij het begin van de tweede golf was alles terug business as usual in de winkels. Alles wees in de richting van een tweede golf, maar voor de directie komt het toch als een verrassing. Zowat alle extra maatregelen waren afgebouwd, enkel de mondmaskers bleven nog over. De extra security aan de ingang werd vervangen door een digitale portier, waardoor het winkelpersoneel toezicht moet houden in de winkels. Je moet al sterk in je schoenen staan en mondig zijn om klanten te wijzen op de corona-maatregelen. Maatregelen om de werkdruk te verlagen waren afgebouwd.”

“Tijdens de eerste golf sprong de directie op de kar om ons als helden te beschrijven. Nu blijkt dat dit vooral was om zichzelf in de spotlight te plaatsen en om de bredere steun te kapen. Moesten ze ons echt als helden behandelen, dan zouden collega’s die in quarantaine moeten een gewaarborgd maandloon krijgen in plaats van terug te vallen op een werkloosheidsuitkering. Dan zouden alle collega’s in de winkel van een besmet personeelslid meteen getest worden, in plaats van dit aan vrijwillig initiatief over te laten. Als de directie het meende, dan had ze alle informatie over besmettingen minstens doorgespeeld naar het Comité voor Preventie en Bescherming op de Werkvloer (CPBW).”

Welke maatregelen zijn nu nodig?

“In het crisisoverleg moeten we terug de maatregelen van de eerste golf verdedigen. Het gaat onder meer om zaken als de mogelijkheid om een uur vroeger te sluiten om de werkdruk te verlagen, meer personeel, geen speciale verkoopacties in de winkels, security aan de deur of in de winkel, toezicht opdat er maar 1 klant per 15 vierkante meter binnen kan, extra pauzes om even op adem te komen (wat geen overbodige luxe is als je een hele dag een mondmasker moet dragen) … Tijdens de eerste golf was de inzet van personeel minder afhankelijk van de omzet en werden zieke collega’s vervangen door interimmers. Samen met de mogelijkheid om een uur extra te sluiten, zorgde dit ervoor dat de werkdruk haalbaar werd. Dit werd echter snel afgebouwd. Bovendien kwam het angstklimaat op de werkvloer terug waarbij regelmatig collega’s werden afgedankt.”

“Hiernaast moeten we nadenken over eisen voor compensaties. Bij de eerste golf waren er verschillende compensaties per supermarktketen. Het eerste voorstel van de Lidl-directie om ons 175 euro aankoopbonnen te geven om in de winkel zelf te besteden aan 1 euro korting per aankoop van 5 euro werd omgezet in maximum 250 euro ecocheques en extra vakantiedagen. In andere ketens waren er andere compensaties, meestal ook tijdelijk. Bij Aldi werd in Oost-Vlaanderen eind augustus gestaakt voor het verderzetten ervan. Misschien wordt het tijd dat we over de verschillende winkelketens heen samen opkomen voor een permanente compensatie die gelijk is voor iedereen. Samen staan we sterker om dat af te dwingen. Essentiële werkenden verdienen een essentieel loon!”

“Na de eerste golf hadden we misschien meer gebruik moeten maken van onze nieuw erkende rol als essentiële werknemers om betere werkomstandigheden en lonen af te dwingen. In de VS is het minimumloon van 15 dollar per uur op veel plaatsen door strijd en stakingen afgedwongen. Daar kunnen we lessen uit trekken voor onze eis van 14 euro minimumloon per uur. We moeten ook nadenken over hoe we met personeelsvertegenwoordigers maatregelen rond preventie en bescherming op het werk kunnen opleggen en controleren in plaats van gewoon adviezen te geven in het CPBW. Adviezen waarvan de managers altijd maar zeggen dat ze het ‘meenemen’. Dat zal uiteraard afhangen van de krachtsverhoudingen op de werkvloer waarmee we de directie verplichten om ons te respecteren. Sterke delegees die het verschil maken in het afdwingen van verbeteringen zijn daarvoor nodig. Dat is de inzet van de sociale verkiezingen.”

Update van de redactie.

Sinds het afnemen van dit interview voor het maandblad ‘De Linkse Socialist’ was er de aankondiging van een tweede lockdown. Dit heeft uiteraard verregaande gevolgen voor het personeel in de sector. Overleg tussen werkgevers en vakbonden van de verschillende supermarktketens leverde echter niets op. Dat toont het gebrek aan respect van de werkgevers voor het personeel dat opnieuw harde tijden tegemoet gaat, met strenge regels in de winkels, uitputting en ziekte onder de collega’s.