Binnen de vakbonden wordt momenteel gediscussieerd over het ontwerp van Interprofessioneel Akkoord dat vorige week werd voorgesteld. BBTK was snel met een reactie waarin de belangrijkste punten van kritiek werden weer gegeven: een schandalig voorstel inzake de lonen (een eventuele verhoging met 0,3% in 2012 in de plaats van de 1,1% die door de CRB werd voorgesteld) en een onaanvaardbaar voorstel voor het eenheidstatuut van arbeiders en bedienden. In Charleroi gaat de lokale BBTK-afdeling over tot een staking.

Onaanvaardbaar IPA

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Wat is er onaanvaardbaar aan dit IPA?

• De loonnorm van 0,3% in 2012 (die bovendien voorwaardelijk is), nog minder dan de 1,1% voorgesteld door de CRB
• De regeling van eenheidstatuut met een aanval op het bediendenstatuut
• Het cadeau van 200 miljoen euro aan de overheid door het voorziene budget voor de welvaartaanpassingen voor sociale uitkeringen niet volledig te benutten
• De aangekondigde ondermijning van de index en mogelijke ‘herziening’ van het Generatiepact

[/box]

We hebben eerder al gewezen op de terechte reactie van de BBTK op het slechte voorstel tot IPA. In de media wordt vooral gewezen op het verzet van de bediendenbond tegen de afbraak van het bediendenstatuut, maar in de BBTK-reactie wordt ook gewezen op de slechte loonnorm: “Wat de loonmarge betreft beschouwt de BBTK wat voorzien wordt in de ontwerptekst, namelijk 0,3% maximale stijging te onderhandelen in 2012, als onvoldoende. Zeker aangezien steeds meer bedrijven opnieuw winst draaien.”

In de voorstellen inzake het eenheidsstatuut wordt een beperkte verbetering voor werklieden voorgesteld en een aanval op de bedienden. Dat het patronaat een toegeving moest doen voor de werklieden was evident. De afgelopen maanden verloor het patronaat een aantal processen van individuele arbeiders die voor de rechter een bediendenstatuut afdwongen. In de realiteit is er een tendens waarbij steeds meer werknemers voldoen aan de kwalificatie van een bediende. Om dat tegen te gaan, wil het patronaat beperkte stapjes vooruit toelaten voor werklieden. De langetermijnpistes voor de ontslagregeling van zowel arbeiders als bedienden die in het IPA worden aangehaald, zijn deze van het patronaat waarbij de werkenden moeten inleveren en de gemeenschap voor een deel van de kosten moet opdraaien. Een transfer van de gemeenschap naar het patronaat dus. Bovendien betekent deze vorm van ontslagvergoedingen eerder dat alle bedienden werklieden zouden worden. Zoals bij Brink’s dus.

Hetzelfde gebeurt met betrekking tot het budget voor de welvaartsaanpassingen van de sociale uitkeringen. De sociale partners besluiten namelijk om de voorziene enveloppe van 500 miljoen euro in 2012 niet volledig te benutten en te beperken tot 300 miljoen euro. De overige 200 miljoen euro worden cadeau gedaan aan de regering: “Indien de overheid, na overleg met de sociale partners, zou beslissen om in 2012 de resterende 40% van de enveloppe vrij te maken, dan zal deze prioritair aangewend worden ter verbetering van de minima-pensioenen en ter financiering van de kosten verbonden aan de voorstellen inzake arbeidsongevallen.”

In het ontwerp van IPA worden ook komende aanvallen aangekondigd: de index en de brugpensioenen. Er wordt letterlijk gesteld dat de sociale partners een studie willen om na te gaan hoe “de volatiliteit” van de index kan worden verminderd, “in het bijzonder op het gebied van de energieprijzen.” Het liefste zou het patronaat een index hebben waarin enkel producten zitten waarvan de prijzen niet stijgen… Deze aankondiging betekent dat zal geprobeerd worden om een vernieuwde versie van de gezondheidsindex door te voeren: een regelrechte ondermijning van de index dus. Verder wordt ook aangekondigd dat er tegen eind oktober 2011 een “grondige evaluatie van het Generatiepact” komt. Volgt dan een nieuwe aanval op de brugpensioenen?

Verzet in de vakbonden

De bediendenbond en de metaalcentrale van het ABVV hebben hun verzet al kenbaar gemaakt. Ook de Franstalige bediendenbond CNE stelt vast dat de prioriteiten van het ACV “niet bereikt” zijn, een standpunt dat wellicht ook gedeeld wordt door brede lagen binnen de bediendenbond LBC.

In Charleroi heeft de BBTK voor komende maandag een 24-urenstaking aangekondigd waarbij stakersposten de bedrijven en instellingen zullen blokkeren. Deze staking is belangrijk en moet worden gesteund. Het kan in andere regio’s een aanzet vormen voor de versterking van een strijdbaar verzet tegen de patronale provocaties die ook in het ontwerp van IPA hun ingang hebben gevonden.

De kans is reëel dat er in het ABVV een meerderheid tegen het ontwerp van IPA zal stemmen en binnen het ACV zal er minstens sprake zijn van een breed gedragen oppositie. Zal dat verzet ook worden omgezet in actie? Met de staking in Charleroi wordt een goede aanzet gegeven om die vraag positief te beantwoorden. Actie zal nodig zijn, maar het mag niet beperkt worden tot een wandeling in Brussel om wat stoom af te laten. Een verwerping van het ontwerp van IPA moet leiden tot een informatie- en mobilisatiecampagne waarbij op democratische wijze een actieplan wordt opgesteld.

---

Persbericht BBTK op 26.1

Vandaag kwam het federaal comité van BBTK bijeen. Aan de ingang ging het maandblad ‘De Linkse Socialist’ vlot van de hand. Het federaal comité heeft besloten om het ontwerp van IPA te verwerpen. Dit gebeurde unaniem. Bovendien wordt de deur voor actie open gezet. Hieronder het persbericht van BBTK dat deze avond is rondgestuurd.

Het federaal comité van de BBTK, samengesteld uit militanten van gans het land en alle sectoren, heeft de tekst van het ontwerp IPA besproken en unaniem verworpen. Uit onderstaande analyse wordt duidelijk waarom. Het dossier arbeiders/bedienden is natuurlijk doorslaggevend maar ook de andere luiken van het ontwerp IPA beantwoorden niet aan onze verwachtingen. Het federaal comité engageert zich ook om, bij voorkeur met de andere geledingen van het ABVV, te mobiliseren om de uitvoering van deze tekst wat betreft de punten over arbeiders/bedienden en de loonvorming tegen te gaan. Het federaal comité doet ook een oproep aan de bediendebonden van het ACV het bediendestatuut niet te laten vallen en – zoals de laatste jaren het geval was – door te gaan samen met de BBTK actie te voeren ter verdediging ervan. De BBTK start van nu af aan een sensibilisatie- en mobilisatiecampagne op. De mobilisatie zal op diverse vormen van acties uitmonden, inclusief 24-uren stakingen. Het federaal comité van de BBTK steunt alle acties die al werden vastgelegd.

Artikel uit de februari-editie van De Linkse Socialist die voor het bekendmaken van het IPA op 19.1 ter perse is gegaan

Op 23 december werden de IPA-onderhandelingen stopgezet voor de feestdagen en om de gemoederen te bedaren. Over de loonmarge en het eenheidsstatuut voor werklieden en bedienden was een akkoord absoluut niet in zicht. In beide gevallen ging het patronaat over tot provocatieve standpunten waarop een stevig syndicaal antwoord vereist is.

Rond de welvaartvastheid van de sociale uitkeringen en het behoud van een aantal regelingen inzake brugpensioen zou er wel bijna een akkoord zijn. Maar daar gaat het dus enkel om het behoud van wat er al was of het toepassen van wat al was overeengekomen.

Provocaties

De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) stelde in haar rapport dat er naast de index (geschat op 3,9%) in 2011 en 2012 ruimte is voor 1,1% loonsverhoging. Dat is erg beperkt, maar zelfs dit wordt door het patronaat in vraag gesteld. Het patronaat stelde dat de indexberekening moet worden herzien en dat er geen ruimte is voor bijkomende loonsverhogingen. Dit standpunt werd niet alleen in de media verkondigd, maar ook aan de onderhandelingstafel.

Het model voor het patronaat is dat van Duitsland waar lage lonen en onzekere jobs de regel zijn. Dit is wat het Duitse model betekent: 1,15 miljoen Duitsers werken voor minder dan 5 euro per uur en 3,5 miljoen voor minder dan 7 euro.

Het tweede moeilijke dossier in de interprofessionele onderhandelingen is dat van het eenheidsstatuut van arbeiders en bedienden. Dat kan door een harmonisatie van de statuten naar boven, maar dat is niet wat het patronaat wenst. Tijdens de onderhandelingen werd bijvoorbeeld voorgesteld om opzegvergoedingen algemeen te beperken tot vier weken brutoloon en vier weken nettoloon per vijf gewerkte jaren.

Dat is uiteraard onaanvaardbaar: drie maanden loon per vijf jaar is vandaag de norm voor bedienden en met “loon” wordt wel degelijk brutoloon bedoeld. LBC-topman Ferre Wyckmans stelde in ‘Ons Recht’: “‘Geef de ene wat meer en de andere wat minder’, zeggen de werkgevers. Elke vergelijking loopt wel eens mank. Maar stel je voor dat in de VS of in Zuid-Afrika de discriminatie tussen blank en zwart op die manier zou zijn opgelost. Discrimineer ook de andere groep… en er is geen probleem meer. Foute boel, foute redenering en foute argumenten.” (Ons Recht, januari 2011).

De provocatie gaat erg ver. In het eerste jaar dat iemand werkt, zou er volgens het patronaat slechts een opzegvergoeding van een week mogen zijn. Dat betekent in de praktijk dat de proeftijd wordt uitgebreid tot een jaar. Wie vandaag wordt ontslagen, staat eind volgende week zonder loon op straat. Ook de totale opzegvergoeding voor wie al langer werkt, moet voor het patronaat worden beperkt tot maximaal 10 weken opzeg en een nettopremie van 10 weken loon.

Waar blijft het syndicaal antwoord?

De vakbondsleiders hebben ondanks de patronale provocaties geen enkele mobilisatie georganiseerd en bleven braaf aan de onderhandelingstafel verder palaveren. Het argument dat daarvoor werd ingeroepen, was dat de sociale partners in tegenstelling tot de politici wel hun verantwoordelijkheid nemen en wel tot akkoorden kunnen komen. Tegen de achtergrond van de politieke crisis kan bovendien geen beroep worden gedaan op een actieve interventie van de regering om alsnog een ‘akkoord’ op te leggen. De vraag is wiens belangen met zo’n “verantwoordelijkheidszin” worden gediend.

Het is beter om geen akkoord te sluiten dan een akkoord waar niets in staat. De crisis heeft vooral werkenden met lagere lonen, jongeren, uitkeringstrekkers,… getroffen. De Tijd stelde op 17 december op haar voorpagina dat de gevolgen van de crisis ongelijk zijn: “De werknemers met een laag loon hebben op de arbeidsmarkt de rekening van de crisis betaald. De groep werkenden uit de laagste inkomensklasse is in twee jaar tijd met bijna met een vijfde gekrompen. Tegelijk zijn in hetzelfde tempo arbeidsplaatsen bij gecreëerd voor de betere verdieners.” De ‘laagste inkomens’ zijn deze met minder dan 90 euro bruto per dag (of 2.000 per maand). In deze groep verloor 18,4% van de werkenden hun job , in de groep er net boven verloren 8,8% van de werkenden hun job. Een ‘betere verdiener’ krijgt een brutoloon van meer dan 3.300 euro per maand. Een aanval op de opzegvergoedingen zal een nog grotere sociale kaalslag aanrichten onder diegenen die het minste verdienen.

Er is nood aan een offensieve opstelling waarbij een eenheidsstatuut met een harmonisatie naar boven en echte loonsverhogingen worden geëist. Een vergelijking met de loonsstijgingen van de topmanagers in zowel de private als de publieke sector is daarbij nuttig. Voor zichzelf kunnen ze wel verhogingen toekennen, maar voor ons niet? Onze opzegvergoeding zou herleid worden tot een lege doos, maar voor zichzelf blijven gouden parachutes de norm?

De vakbondsleiders moeten enkel “verantwoordelijk” zijn tegenover hun leden. Dat betekent dat er offensief moet worden ingegaan tegen de patronale logica. De vakbonden moeten werk maken van een anti-crisisprogramma dat de belangen van de werkenden en hun gezinnen centraal stelt. Wij moeten niet betalen voor hun crisis! Waarop wordt gewacht om de leden te informeren en op basis van een bijhorend democratisch bediscussieerd actieplan te mobiliseren?

De onderhandelingen voor een nieuw Interprofessioneel Akkoord (IPA) zitten in een slotfase. Een maand lang is er intussen onderhandeld en er wordt gehoopt om dit weekend te “landen”. Daarmee willen de sociale partners duidelijk maken dat ze “verantwoordelijk” zijn, ook al is er nog steeds geen regering. Maar weegt die “verantwoordelijkheid” tegenover het establishment op tegenover de nadelen van een akkoord zonder inhoud voor de gewone werkenden?

De afgelopen weken was het windstil op syndicaal vlak. Ook voor de symbolische actie van het Europees Vakverbond (EVV) afgelopen woensdag werd amper gemobiliseerd. Alles moest rustig blijven om de onderhandelingen voor een IPA niet te verstoren. Toch is er niets dat er op wijst dat er ruimte is voor een degelijk loonakkoord. Het belangrijkste argument om alsnog met een slecht akkoord in te stemmen, lijkt dat van de “verantwoordelijke” opstelling van de sociale partners te zijn. Indien zij geen akkoord sluiten, wordt de hete aardappel naar de regering doorgeschoven. En zoals we allemaal weten, is er daar een probleem.

De drie belangrijkste discussiepunten zijn de loonnorm, het eenheidsstatuut van werklieden en bedienden en de welvaartsaanpassing van de sociale uitkeringen. Dat laatste wordt door het patronaat opnieuw op tafel gelegd, terwijl dit enkele jaren geleden al werd vastgelegd. Door wat al verworven was opnieuw op de onderhandelingstafel te leggen en nog een keer “toe te geven”, moet het minder duidelijk zijn dat er voor de rest geen enkele toegeving wordt gedaan. Dat was meteen ook het gevaar van de netto bonussen die bij het vorige loonakkoord werden afgedwongen.

Door de koopkracht niet te verhogen met een hoger loon, maar met een bonus die eigenlijk buiten het normale loon viel, werd de deur open gezet om deze bonussen niet als een verworven recht te beschouwen. Hierdoor kan het patronaat een en dezelfde maatregel meerdere keren als pasmunt gebruiken in opeenvolgende onderhandelingen.

Net als bij vorige onderhandelingen kan bovendien het behoud van de index als toegeving worden beschouwd door het patronaat. De index stond niet echt ter discussie, het aantal oproepen om de indexering van de lonen aan te pakken lag lager dan bij vorige IPA-onderhandelingen. Er was een poging vanuit het IMF, maar voor de rest bleef het windstil. De media suggereren dat een loonakkoord mogelijk is door het behoud van de index en een voorwaardelijke loonsverhoging in 2012 indien de economie aanzwengelt, wat niet erg waarschijnlijk lijkt. In het “beste” geval behouden we dus de netto bonussen die we eigenlijk de vorige keer al hadden afgedwongen.

De discussie over het eenheidsstatuut tussen werklieden (arbeiders) en bedienden zal bijzonder moeilijk zijn. Een akkoord waarbij wordt geraakt aan de opzegtermijnen voor bedienden, zal niet gemakkelijk aanvaard worden door de bedienden. Er is een groeiende gerechtelijke tendens om steeds meer functies als bediendenfuncties te omschrijven. Recent nog kregen twee arbeiders van Ford-Genk van de rechter gelijk toen ze een bediendenstatuut opeisten. Tegen die achtergrond wordt het stilaan dringender voor het patronaat om tot een akkoord te komen dan voor de vakbonden. Als er enkel naar de inhoud van het werk wordt gekeken en dat vergeleken wordt met de juridische bepalingen inzake werklieden en bedienden, dan gaan we stilaan naar een veralgemening van het bediendenstatuut.

Maar dat is natuurlijk niet waar het patronaat op aanstuurt. Er wordt gezocht naar een “compromis” waarbij er eengemaakte opzegtermijnen komen op basis van anciënniteit. De vraag blijft natuurlijk hoe hoog die opzegtermijnen zullen zijn. Daarover is geen enkele duidelijkheid, maar het zal wel bepalend zijn voor de mogelijkheid om een akkoord te sluiten. Achteruitgang voor bedienden zal niet aanvaardbaar zijn en ook daar wordt nu al op gespeculeerd.

Onze mening is duidelijk: het is beter om geen akkoord te sluiten dan een akkoord waar niets in staat. De crisis heeft vooral werkenden met lagere lonen, jongeren, uitkeringstrekkers,… getroffen. Als het van het patronaat afhangt, wordt dat enkel nog versterkt. Dat is onverantwoord. In de plaats van in de patronale logica mee te stappen, is er nood aan een offensieve opstelling waarbij echte loonsverhogingen worden geëist. Een vergelijking met de loonsstijgingen van de topmanagers in zowel de private als de publieke sector is daarbij nuttig. Voor zichzelf kunnen ze wel verhogingen toekennen, maar voor ons niet? Ook moeten de vakbonden dringend met een anti-crisisprogramma voor de dag komen waarbij het niet de werkenden zijn die voor de crisis moeten betalen.

> Lees ook ons eerder artikel: IPA 2011-2012: geen akkoord als er niets in staat!

Artikel door Eric Byl uit de decembereditie van De Linkse Socialist

Half november zijn de onderhandelingen over een nieuw interprofessioneel akkoord voor 2011-2012 op gang getrokken. Wie dacht dat het na de banken nu eindelijk eens aan de werknemers was om in de watten gelegd te worden, is eraan voor de moeite. De patroons zien naar gewoonte geen ruimte voor opslag. De regering heeft naar verluidt geen centen om een akkoord te smeren. Tegelijk regent het patronale provocaties in bedrijven die hun laarzen lappen aan de sociale wetgeving. In die omstandigheden een akkoord aanvaarden waar niets in staat, kan zelfs voor onze gematigde vakbondsleiders wel eens een brug te ver zijn.

De patroons hebben nochtans geen reden tot klagen. Vorig jaar stegen de basislonen van topmanagers in België 1,9%, terwijl die van hun collega’s bij de drie belangrijkste handelspartners bevroren werden. Als we ook rekening houden met de bonussen, nam hun verloning zelfs toe met 6%, ruim meer dan de handelspartners. De managers van de publieke sector doen hiervoor niet onder. De drie spoorbazen bedienden zich van een gemiddelde loonstijging van 6,4%, postbaas Johnny Thys kreeg zelfs ruim 10%. Hij verdient nu meer dan een miljoen euro. Een hulppostbode aan 8,43 euro per uur zou voor diens jaarloon ruim 70 jaar voltijds moeten werken. Ook hier geldt dat de allerrijksten de grootste winsthonger hebben. De topmanagers van de grootste bedrijven, genoteerd op de Bel 20, behaalden vorig jaar liefst een opslag van 23,5% en verdienen nu gemiddeld jaarlijks 2,27 miljoen euro. De reden hiervoor moeten we niet ver zoeken. De Bel 20 bedrijven boeren als weleer. Tijdens de eerste helft van 2010 boekten ze een globale winst van 10,3 miljard euro, het dubbele van dezelfde periode een jaar eerder.

Dat is echter niet waarover het technisch verslag van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) “over de maximale beschikbare marges voor de loonkostenontwikkeling” het heeft. Dat verslag valt vooral over het feit dat in de vorige periode 2009-2010, de loonkost in ons land 0,5% sneller gestegen is dan bij de drie belangrijkste handelspartners. Sinds 2000 zou dat zelfs al 3,9% zijn, de zogenaamde loonhandicap. Een anomalie waarvan onze patroons eisen dat ze “zonder verwijl” gecorrigeerd wordt. Aangezien de loonkost in onze buurlanden in 2011-2012 met 5% zou stijgen, zou dat voor België een maximale marge van 4,5% betekenen. Na aftrek van de verwachte indexering, goed voor 3,9%, blijft slechts 0,6% over, te spreiden over twee jaar. Bovendien hebben de patroons opgemerkt dat de CRB zich de vorige keer voor 1,1% vergist had. Kortom: we mogen al blij zijn als we geen loon moeten terug geven. Het ACV vraagt deze gegevens met de nodige voorzichtigheid te interpreteren. De nationale rekeningen “houden immers geen rekening met de 3.788 miljoen euro aan loonkostensubsidies in 2010 via fiscale weg (2.220 miljoen ), via de activering van uitkeringen (339 miljoen) en via de dienstencheques (1.229 miljoen). Houden we daarmee wel rekening, dan wordt de loonhandicap van 3,9% herleid tot 1,0 % in 2010.”

Als we ook de vermindering van de werkgeversbijdragen (in 2009 4.868 miljoen euro) in rekening brengen, wordt de loonhandicap al gauw een loonbonus. Ook economieprofessor De Grauwe van de KUL krijgt het stilaan op de heupen van zoveel patronale inhaligheid. “Europese statistieken tonen aan dat alle landen van de eurozone hun onderlinge concurrentiepositie sinds 2000 zagen verzwakken”, zegt hij. “Aan de andere kant van de weegschaal bevindt zich enkel Duitsland, dat al jaren een sterke matigingspolitiek voert. Van de elf oorspronkelijke eurolanden doen er 7 nog slechter dan België.”

De Grauwe vindt trouwens niet dat België het Duitse voorbeeld moet volgen. “Als iedereen dat doet, eindigen we allemaal met lagere lonen en minder consumptie”, zegt hij. Integendeel, “uiteindelijk zal er in Duitsland ook een tegenbeweging komen”. De patroons weten ook wel dat hun eisen totaal onaanvaardbaar zijn. Vandaar dat ze de welvaartsvastheid van de uitkeringen, een “verworvenheid” van de ministeriële top van Oostende van enkele jaren terug, telkens weer ter discussie stellen, alsook de verlenging van de brugpensioenen. Zo hopen ze de vakbonden te dwingen tot een akkoord, zelfs als daar niets in staat. Het ziet er echter niet naar uit dat ze daar deze keer opnieuw mee wegkomen. Het ABVV heeft van het optrekken van de minimum brutolonen eindelijk eens werk gemaakt, en beide bonden eisen vrije onderhandelingen over de verhoging van de brutolonen. Het is weinig waarschijnlijk dat het patronaat daarmee zal instemmen.

De patronale agressie wordt door sommige patroons bovendien beschouwd als een vrijgeleide om het even wat op de helling te zetten. De brutale aanval van Brinks op het bediendenstatuut van haar personeel en haar veroordeling voor de rechtbank, illustreert nog maar eens dat de patronale organisaties met hun houding de ruimte creëren voor 19de eeuwse methodes, die ze officieel uiteraard niet goedkeuren. Dat belooft voor de discussie over een eenheidsstatuut. Aan de basis zit men niet te wachten op een nietszeggend akkoord waarbij diezelfde toegevingen aan de arbeiders telkens weer dienst doen als pasmunt. De brugpensioenen kunnen ook geregeld worden via een zogenaamd miniakkoord en de welvaartsvastheid van de uitkeringen, is een specifieke enveloppe waar de patroons met hun fikken moeten afblijven. Als er op 15 december geen akkoord is over de loonnorm, dan kan de regering er een opleggen. Wedden dat ze minder vrijgevig zal zijn voor de arbeiders dan een jaar geleden, toen de banken op de stoep stonden?

Een federale regering voor 29 september lijkt nu wel uitgesloten. Politici rollen vechtend over de straat om te bepalen hoe ze ons zullen laten opdraaien voor de crisis. Doen ze dat best federaal met zoethoudertjes voor de vakbonden of eerder door de boel uiteen te trekken en ons één voor één “te responsabiliseren”? De vakbondsleiding staat erbij en wacht “discreet” af. Terwijl de patroons van de daken schreeuwen dat er zwaar bespaard moet worden.

Artikel door Eric Byl uit de oktobereditie van De Linkse Socialist. Meer over de betoging van 29/9

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

29 september. Terwijl 100.000 betogers door de straten van Brussel trekken, lijkt de politie een groot reclamebord van Euromillions te willen verdedigen…
[/box]

Begin vorige maand al verklaarde Thomas Leysen van het VBO: “We gaan naar een periode van tien jaar met relatief trage groei. Daar moeten we ons mentaal op voorbereiden. (…) Ons verwachtingspatroon van systematische welvaartsstijgingen in het Westen zullen we moeten bijsturen. Ons gestel is daar psychologisch en financieel niet op gebouwd. Een aanpassingsproces dringt zich op.” Karel Van Eetvelt, ‘chef middenstand’ bij Unizo, tracht ons nog maar eens oude wijn in nieuwe zakken te verpatsen: 40 uur werken voor het loon van 38. Enkel de journalisten veinzen zich niet te herinneren dat Van Eetvelt die plaat bij iedere loonsonderhandeling grijs draait.

Tijd dus voor de vakbonden om zich schrap te zetten. Begin mei al circuleerden de eerste pamfletten voor de EVV betoging in Brussel op 29 september. “Geen bezuinigingsbeleid” staat er op de Franstalige en Engelstalige pamfletten. In Vlaanderen nemen de vakbondsleidingen genoegen met “Geen streng bezuinigingsbeleid” of zoals op het recentste ABVV-pamflet “Geen blind bezuinigingsbeleid”. Dus toch een bezuinigingsbeleid? Als de vakbondstop op dezelfde manier wil afrekenen met het ‘streng’ bezuinigingsbeleid als destijds met het ‘wilde’ kapitalisme, staan we er niet goed voor.

Maar toch, blijkbaar kwamen de vakbonden al in mei met het VBO overeen dat wie normaal moet werken op 29 september, beschouwd zou worden als staker, stakersvergoeding en lunchpakket inbegrepen. Op 11 augustus diende ACOD Amio voor het personeel van de ministeries en de overheidsdiensten een stakingsaanzegging in. Het leek erop dat de vakbondsleidingen eindelijk eens echt zouden mobiliseren en niet, zoals dat doorgaans het geval is, met de handrem op. Het kortstondige enthousiasme is echter helaas alweer bekoeld. Volgens Cortebeeck wil het ACV “de preformatie ondersteunen door discreet te zijn en te zwijgen.”

En ook bij het ABVV zingt de top enkele toonaarden lager. Begin dit jaar had die bij de voorstelling van haar relanceplan nog gepleit “Schrap de economische werkloosheid en het tijdskrediet en steek het geld dat je daarmee uitspaart in de invoering van de vierdagen werkweek”. In augustus heette het dat de arbeidersgezinnen al genoeg betaald hadden voor de crisis onder de vorm van werkloosheid en economische werkloosheid. Het geld moest men maar halen uit de strijd tegen fiscale fraude, de afschaffing van de notionele interest en een taks op financiële transacties. Kortom, de vakbondstop weet heel goed waar de klepel hangt, maar hem beroeren is andere koek.

In een reactie op de ABVV-voorstellen antwoordde De Wever denigrerend “zijn het die praatjes weer”. Hij weet heel goed dat de ABVV-top stoer praat, maar er niet naar handelt. Aan de top van het ACV doen ze zelfs dat niet. Zonder koppeling aan een informatieronde, een actieplan en mobilisatiestrategie in de bedrijven en de arbeiderswijken, bevordert stoere praat echter enkel het cynisme en als De Wever in iets een kei is, dan is het daaraan uitdrukking te geven. Aan de top van de vakbonden vreest men ervoor dat echte daden de ‘politieke vrienden’ schaden. Toch zullen we met veel zijn op 29 september, wat nog maar eens aantoont hoe groot het potentieel wel is. Wie zich echter aan een duidelijke stellingname van de vakbondstop over de Belgische begroting verwacht, laat staan aan een ordewoord, mag het helaas vergeten. Voor meer dan wat wollige praat zullen we bij de delegaties moeten zijn.

Spijts alle open en bedekte oproepen, halen de ‘politieke vrienden’ in de peilingen nog maar 16% voor de CD&V en hooguit 13% voor de SP.a. Hun enige bestaansreden is nog hun vermeend vermogen om via de vakbondsleidingen een antisociaal beleid te verkopen. Het klopt dat de PS aan Franstalige kant wel nog scoort, maar dat komt hoofdzakelijk doordat de PS een iets linksere retoriek combineert met het afschuiven van de verantwoordelijkheid voor het bezuinigingsbeleid naar “l’Etat CVP” of haar moderne variant “het rechtse Vlaanderen”. De vakbonden moeten de banden met die politieke kwakzalvers doorknippen, een echt mobilisatieplan opstellen en de discussie over de vorming van een eigen politiek instrument opstarten in alle afdelingen en op de werkvloer. De Belgische vakbonden zouden zich meteen op Europees vlak in pole position bevinden en het gepalaver over een sociaal Europa eindelijk eens in actie kunnen concretiseren.

De betoging in Brussel was immens. Delegatie na delegatie trok door de straten van de hoofdstad met een duidelijke boodschap: “wij willen niet betalen voor hun crisis”. Er waren grote delegaties van de Franse vakbond CGT, maar even goed delegaties van de Belgische vakbonden of van vakbondsgroepen die verder moesten reizen om in Brussel te geraken (onder meer uit Oost-Europa of Zuid-Europa). Na deze massale betoging is er één centrale vraag: wat nu?

[box type=”shadow” align=”alignright” width=”100″]

Meer info en foto’s

Op onze overzichtspagina over de Europese betoging vind je ons pamflet en uitgebreide standpunten. Hieronder nog enkele verwijzingen naar fotoreportages.

• 1
• 2
• 3
• 4

[/box]

De opkomst was hoger dan vooraf werd aangekondigd door de Belgische vakbonden (die het aantal betogers lager hadden ingeschat dan het Europees Vakverbond). De politie had het over 56.000 betogers, de website van De Morgen over “bijna 56.000”, maar in werkelijkheid waren het er wellicht meer dan 100.000. Dit was wellicht de grootste betoging in Brussel deze eeuw (de vorige “grootste” betogingen waren de anti-oorlogsbetoging van 2003 en de betoging tegen het Generatiepact in oktober 2005 met elk 100.000 aanwezigen). De betogers bleven maar toestromen, na de internationale delegaties volgden delegaties uit eigen land (die naargelang de centrale en de sector nogal varieerden in sterkte).

Deze opkomst maakt duidelijk dat er een bereidheid is om in actie te komen en dat veel mensen zich niet zomaar neerleggen bij de eis om ons te laten opdraaien voor hun crisis. De betoging in Brussel viel samen met een sterk opgevolgde algemene staking in Spanje waar 95% van de industrie plat ging (lees: álle grote bedrijven). Er waren ook betogingen in andere Europese landen. Het ongenoegen is groot, de sfeer op de betoging duidelijk: de politici die het vandaag voor het zeggen hebben, doen dit niet in onze naam!

Dat brengt ons meteen bij de cruciale vraag na deze betoging. Een massale betoging is goed, maar volstaat niet om de pogingen te stoppen om ons te laten betalen voor de crisis door middelen van besparingen. De vraag bij veel betogers was dan ook: hoe kunnen we hun beleid stoppen? Het antwoord daarop is niet zo eenvoudig. Hoewel de actiebereidheid groot en het gevoel van solidariteit tussen arbeiders uit de verschillende landen sterk is, wordt daar amper iets mee gedaan door de vakbondsleiding.

Het zal er op aan komen om zowel op syndicaal als op politiek vlak antwoorden te bieden. Als we de vastberaden aanvallen op onze levensstandaard willen stoppen, zullen meerdere acties nodig zijn. Een actieplan dat bediscussieerd wordt aan de basis en zich op het Europese niveau uitstrekt, zal noodzakelijk zijn. Een grote betoging kan het potentieel tonen, maar om het potentieel te benutten zullen we algemene stakingen op Europees niveau nodig hebben.

Op politiek vlak stelt de noodzaak van een eigen instrument zich. Op dat vlak bood de betoging van 29 september weinig alternatieven. Zelfs vanuit die landen waar er nieuwe linkse formaties bestaan, werd er geen initiatief of ordewoord geboden. Waar waren Die Linke, NPA, SP, Links Blok,…? En wat waren hun ordewoorden?

LSP deed een grootschalige interventie met zowat 130 militanten op de betoging, aangevuld met enkele kameraden uit de buurlanden (Frankrijk, Nederland, Duitsland, Ierland en Groot-Brittannië). We verdedigden het idee om de strijd verder te zetten door op te bouwen naar een Europese algemene staking. We verdedigen overal de roep naar een actieplan omdat dit een mobiliserend element in zich draagt en meteen de vraag stelt naar wie het voor het zeggen heeft binnen de vakbonden: een kleine laag van ‘leiders’ of een brede laag van militanten en leden. Een actieplan mag zich niet beperken tot het nationale niveau, overal in Europa worden besparingsmaatregelen doorgevoerd en dit gaat gepaard met pogingen om ons te verdelen. Duitse arbeiders worden tegen Grieken opgezet, jongeren tegen ouderen en vice versa. We mogen ons daar niet aan laten vangen en de beste manier daartoe is door samen in verzet te gaan tegen diegenen die de aanvallen op onze levensstandaarden inzetten. We speelden een actieve rol in de jongerendelegatie die vooraan in de betoging opstapte, daar brachten we de campagne voor lokale jongerenmarsen voor werk naar voor.

Het pamflet dat we in vier talen verspreidden, was duidelijk: de besparingen die op ons afkomen, zijn enorm en daar moeten we een degelijk antwoord op bieden. Het pamflet concludeerde: “De vakbondsleidingen in Europa moeten ophouden met naar de sociaaldemocratie of de christendemocratie te kijken om een politiek alternatief aan te bieden. De officiële banden met deze patronale partijen dienen doorgeknipt. De vakbonden moeten nieuwe, strijdbare en democratische arbeiderspartijen opbouwen of nieuwe formaties bijstaan om in die zin te ontwikkelen. Dit zal de arbeiders in staat stellen om de aanvallen op hun verworvenheden te stoppen en bovendien een socialistisch alternatief bieden op de kapitalistische chaos.”

Dit is maar een begin…

Op 29 september voeren we met miljoenen arbeiders actie door te staken of te betogen doorheen Europa. We zijn met velen en we zijn vastberaden. We gaan in verzet tegen de onbegrensde arrogantie van de patroons en de financiële wereld. Onze boodschap is duidelijk: we laten ons niet doen. De Europese actiedag van 29 september is een historische gebeurtenis. Laat er ons voor zorgen dat het de geschiedenis van de arbeidersbeweging ingaat als de dag dat we opnieuw aansluiting vonden bij onze beste tradities van strijd en solidariteit.

Artikel door een ABVV-delegee uit de oktobereditie van De Linkse Socialist

Neoliberale hebzucht bedreigt onze levensstandaard

Het patronaat heeft niet lang moeten nadenken over haar antwoord op de kapitalistische crisis. Weinig verrassend wordt voorgesteld dat wij eens te meer betalen. Dat doen we al decennialang met de neoliberale politiek waarmee het kapitalisme haar crisis voor zich probeerde uit te duwen. Intussen is de crisis voor sommigen van hen slechts een slechte herinnering. De veertig grootste Franse bedrijven (van de CAC-40, de Franse tegenhanger van de Bel-20) zagen in het eerste kwartaal van dit jaar hun winsten stijgen met 85%.

En toch vraagt de kliek van politiekers die het vandaag voor het zeggen heeft aan ons om een besparingspolitiek te slikken om daarmee de prijs te betalen voor de miljarden euros die aan de banken werden uitgedeeld. Datzelfde geld was uiteraard niet beschikbaar voor de sociale zekerheid, onze openbare diensten of pensioenen.

Welke toekomst voor de jongeren?

De kloof (eerder een afgrond) tussen rijk en arm is nog nooit zo groot geweest. Massale werkloosheid wordt steeds meer een realiteit. Alle verworvenheden waarvoor we in het verleden zo hard hebben gestreden, worden onder vuur genomen en tot kruimels herleid.

Het patronaat wil het daar niet bij laten en heeft een sociale oorlog uitgeroepen tegen onze Griekse, Spaanse en Portugese collega’s. Op het programma: verlagen van de pensioenen, lagere lonen, afdankingen,… Waar zal dat eindigen? Als we hen laten doen, dan staat de ergste sociale kaalslag ons te wachten.

Na 29 september: naar een Europese algemene staking

De Griekse arbeiders hebben dit jaar al zes algemene stakingen georganiseerd. Dat is een inspiratie voor strijdbare arbeiders doorheen het continent. In Spanje is 29 september omgevormd tot een dag van algemene staking. Jammer genoeg moeten we vaststellen dat de vakbondsleidingen niet de ambitie hebben om de strijdbaarheid en de solidariteit ook om te zetten met een echt actieplan op Europees niveau. Het is nochtans belangrijk om ervoor te zorgen dat 29 september niet beperkt blijft tot een optocht in Brussel, enkele acties en betogingen en vervolgens niets meer.

We moeten een krachtsverhouding opbouwen op de werkvloer, in de wijken en in de vakbonden om het verzet te organiseren. Het is noodzakelijk dat er een plan komt om onze collega’s, families, vrienden,… te informeren, mobiliseren en te organiseren in de opbouw van een algemene 24-urenstaking op Europees niveau.

Een dergelijke staking zou het Europese kapitalisme op haar grondvesten doen daveren en de elite de schrik op het lijf jagen. Het zou de basis kunnen vormen om het zelfvertrouwen van de arbeiders en jongeren in hun strijd tegen het kapitalisme te versterken. Vandaag gaan wereldwijd miljoenen arbeiders en onderdrukten de strijd aan voor een samenleving zonder miserie en uitbuiting. We moeten ons organiseren om vastberaden doorheen deze strijd de basis te leggen voor een socialistische samenleving.

De afgelopen dagen was er in de Spaanse media geen ontkomen aan. In de aanloop naar de algemene staking van 29 september staat de klassenstrijd bovenaan de agenda. In de noordelijke regio’s van Galicië en Asturias betoogden al duizenden mijnwerkers tegen de regeringsvoorstellen om massale werkloosheid in de sector op te leggen. Er werden meteen een reeks stakingsdagen aangekondigd.

Door onze correspondenten

Er waren ook blokkades van de wegen en de spoorwegen. Deze blokkades stonden symbool voor de nieuwe situatie in het land. De arbeidersklasse is in actie gekomen en wil de strijd aangaan. Zelfs agenten van de Guardia Civil hebben de kant van het protest gekozen en betoogden met duizenden in Madrid voor betere voorwaarden.

De algemene staking van 29 september zal de verschillende afzonderlijke punten van verzet bijeenbrengen in een eengemaakte actie. Dat wordt een krachtig wapen tegen het offensief van de regering-Zapatero en de internationale markten. Een algemene staking zal op zich echter niet volstaan om de regering en de vertegenwoordigers van het kapitalisme terug te dringen. Die zijn immers vastberaden om hun agenda van aanvallen en besparingen in dienst van de internationale aandeelhouders verder te zetten.

De hervorming van de arbeidswetgeving was de concrete aanleiding om de algemene staking uit te roepen, maar hierna volgden aanvallen op de pensioenen met een verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar en een besparingspakket van 50 miljard euro in de openbare diensten. Enkel een langdurig actieprogramma met een reeks algemene stakingen en gecoördineerde acties kan deze sociale kaalslag stoppen. Op een voorbereidende vergadering voor de algemene staking in de Granada (Andalucia) waarschuwde een regionale leider van de vakbondsfederatie CC.OO dat verdere veralgemeende actie onvermijdelijk is. Hij bracht het idee van een “maandelijks terugkerende algemene staking” naar voor. Het CWI roept in Spanje op voor de vorming van democratische actiecomités op de werkvloer, aan de universiteiten, in de scholen en de wijken om de volgende stappen van de strijd voor te bereiden. Enkel een algemene beweging kan de aanvallen stoppen en dit verbinden aan de strijd voor een alternatieve, oprecht socialistisch geplande economie. We zullen actief deelnemen aan de algemene staking. Hieronder alvast een vertaalde en licht aangepaste versie van het pamflet dat daarbij zal worden verdeeld.

---

Algemene staking tegen de crisis en de arbeidshervorming

Voor een programma van aangehouden strijd tegen het offensief van regering en patronaat. Voor een reeks algemene stakingen om hun offensief te stoppen

Laat de rijken en de speculanten, de verantwoordelijken voor de crisis, ervoor betalen

Honderdduizenden arbeiders en jongeren doorheen de Spaanse staat roepen al maanden dat de rijken en speculanten moeten betalen. Maar de regering blijft de belangen van de patroons en de internationale markten verdedigen en daartoe worden de rechten en voorwaarden van de Spaanse arbeiders, met of zonder werk, onder vuur genomen.

De algemene staking van 29 september is het eerste veralgemeende antwoord van de arbeiders uit zowel de publieke als de private sector. De regering-Zapatero en het patronaat kondigen hand in hand dagelijks nieuwe aanvallen aan in hun offensief tegen de rechten, jobs en levensstandaard van de meerderheid van de bevolking. Ze doen dat in naam van de strijd tegen de economische crisis. De laatste provocatie is de aanval op de arbeidsvoorwaarden in de hervorming van de arbeidswet. Hierdoor kan makkelijker tot ontslag worden overgegaan, de pensioenleeftijd gaat naar 67 jaar, de pensioenen worden bevroren en de regering wil de grootste besparingsoperatie in de openbare diensten doorvoeren sinds het einde van het Franco-regime. Er zal meer dan 50 miljard euro worden bespaard.

De regering gaat intussen verder met haar retoriek van “herstel”. Welk soort herstel hoopt de regering te bereiken met haar politiek van sociale kaalslag? Het gaat enkel om het herstel van de winsten van de banken en grote bedrijven. Bedrijven als Telefónica, Repsol en Santander maakten reeds bekend dat ze in het eerste trimester van 2010 miljoenen euro’s winsten hebben geboekt. Zij zijn de enigen in Spanje die een “herstel” kennen.

De officiële werkloosheid bedraagt meer dan 20%, dat is dubbel zoveel als het Europese gemiddelde. Het enige antwoord van de regering bestaat uit het vergemakkelijken van ontslag waarbij groen licht wordt gegeven aan het patronaat voor toekomstige massale afdankingen. Het verhogen van de pensioenleeftijd zet de toekomstperspectieven van de jonge generatie verder onder druk, nu al zit bijna de helft van de jongeren zonder werk. De besparingen in de openbare diensten zullen ook daar jobs kosten. Tot zo ver het “herstel” voor de meerderheid van de bevolking. En dit is dan nog maar het eerste stadium van de kapitalistische agenda.

In januari stelde de regering voor om de pensioenleeftijd te verhogen en een aanval in te zetten op de pensioenen. Dat heeft geleid tot een massale mobilisatie van de arbeiders met honderdduizenden betogers. Zapatero moest toen het voorstel intrekken. Nu komt hij zelfs met de dreiging van een algemene staking opnieuw naar voor met dezelfde voorstellen. Het toont dat de regering en het patronaat vastberaden zijn om hun offensief door te voeren. De arbeidersbeweging moet daar een antwoord op bieden, strijd is onze enige optie.

Wat na 29 september?

De algemene staking komt op een ogenblik van groeiende woede en arbeidersstrijd. Op 8 juni was er een algemene staking van de openbare diensten waarbij meer dan twee miljoen arbeiders staakten. Op 29 juni was er een algemene staking in Baskenland. In de zomer was er een militante opstelling van de metro-arbeiders in Madrid. 29 september kan deze strijdbewegingen samenbrengen en de kracht van de arbeidersbeweging aantonen. Gezien de vastberaden opstelling van de kapitalisten, de markten en de regering, is het duidelijk dat een algemene staking op zich niet zal volstaan. Het Griekse voorbeeld met zes algemene stakingen in 2010 geeft een beeld van het type strijdbeweging dat nodig is om de kapitalisten te bestrijden.

Het antwoord van de vakbondsleiders is niet in verhouding tot de opstelling van regering en kapitaal. Er werd pas na zware druk van onderuit opgeroepen tot een algemene staking, voorheen werd iedere veralgemeende actie maandenlang tegengehouden. Om onze strijd verder te zetten, mogen we niet wachten op de vakbondsleiders die in staat zijn om na de algemene staking opnieuw maandenlang te “onderhandelen” met patroons die geen millimeter willen toegeven. Wij stellen dat er nood is aan een echte massastrijd met een massale deelname van de arbeiders en jongeren van alle achtergronden, ook migranten. Door ons te organiseren in democratische actiecomités kunnen we volgende stappen in de strijd bediscussiëren en een aanhoudend actieplan ontwikkelen. Als de regering na 29 september niet wil toegeven, dan moet er onmiddellijk een nieuwe datum voor een volgende algemene staking komen. Het actieplan waar we nood aan hebben, moet een reeks algemene stakingen omvatten en gecoördineerde actie in iedere sector.

Arbeiders en jongeren doorheen Europa moeten eengemaakt opkomen tegen werkloosheid en besparingen. De Spaanse arbeiders, met inbegrip van de migranten, hebben dezelfde belangen in hun strijd tegen de kapitalistische crisis. De kapitalisten en hun media proberen om ons te verdelen, wij moeten dat beantwoorden met eenheid. We steunen de strijd van migrante arbeiders voor rechten en een degelijk leven, hun strijd moet verenigd worden met de strijd van alle Spaanse arbeiders tegen werkloosheid, de hervorming van de arbeidswet, de besparingen en de crisis. De echte vijand, dat zijn de kapitalisten.

De jongeren hebben het hardste te verduren als gevolg van de crisis en het regeringsbeleid. Bijna de helft van de jongeren vindt geen werk, voor de anderen zijn er enkel kleine nep-jobs. De hervorming van de arbeidswet zal dat niet veranderen, het maakt de situatie enkel erger. De regering gaat intussen verder met de besparingen in het hoger onderwijs als onderdeel van het zogenaamde Bologna-plan. Zo komen we aan een “ni-ni” generatie (geen werk, geen opleiding). De jonge generatie moet vooraan staan in de algemene staking.

De algemene staking van 29 september vindt plaats tegen de achtergrond van een groeiende woede en opkomende strijd doorheen Europa. 29 september is een Europese actiedag van het Europees Vakverbond met massale stakingen en betogingen in Portugal, Griekenland, Italië en Frankrijk. Het CWI steunt dit initiatief en zal doorheen het continent deelnemen aan de acties. De huidige situatie is veroorzaakt door het onverantwoorde egoïsme en de winsthonger die aan de basis liggen van de wereldwijde kapitalistische crisis. Dit stelt de noodzaak van internationaal verzet. 29 september moet een eerste stap naar een Europese 24-urenstaking vormen.

Geen alternatief onder het kapitalisme

Er zal geen blijvende oplossing voor de crisis zijn indien dit wordt overgelaten aan diegenen die verantwoordelijk waren voor de crisis. De dagelijkse ondermijning van onze levensstandaard kan enkel worden gestopt en omgekeerd op basis van een programma dat verder gaat dan de kapitalistische logica en het kapitalistische system. Het is dit systeem dat leidt tot een concentratie van winsten in de handen van een kleine minderheid en een “socialisering” van de verliezen van het casinokapitalisme. Op kapitalistische basis staan ons jaren van aanvallen, massale werkloosheid en miserie te wachten.

Tegen de dictatuur van de kapitalistische markten en hun politieke vertegenwoordigers in de traditionele partijen, is er nood aan een socialistisch alternatief in Spanje en de rest van de wereld. Een socialistische samenleving zou de bestaande rijkdom en middelen onder democratische controle plaatsen om de economie te plannen in het belang van de meerderheid van de bevolking en niet in dienst van de winsten van de superrijken. We komen op voor de nationalisatie onder democratische arbeiderscontrole en –beheer van de sleutelsectoren van de economie om een einde te maken aan de sociale en ecologische problemen die door het huidige systeem worden veroorzaakt.

Onze eisen:

• Neen aan de hervorming van de arbeidswet
• Geen verhoging van de pensioenleeftijd of bevriezing van de pensioenen. Voor pensioen vanaf 60 jaar en een leefbare uitkering
• Voor een massaal programma van openbare werken om miljoenen sociaal nuttige jobs te creëren
• 35-urenweek zonder loonsverlies en met bijkomende aanwervingen
• Nationalisatie onder democratische arbeiderscontrole van bedrijven die massaal afdanken
• Stop racisme en pogingen om ons te verdelen. Voor een verenigde strijd tegen het patronaat en de regering
• Voor een programma van opeenvolgende acties met verschillende algemene stakingen. Voor de vorming van democratische actiecomités op de werkvloer, in de scholen, aan de universiteiten en in de wijken om verdere acties te bepalen
• Voor internationaal verzet, naar een algemene 24-urenstaking op Europees niveau
• Voor het recht op zelfbeschikking van de nationale volkeren in de Spaanse staat. Voor een socialistische federatie van het Iberische schiereiland!
• Neen aan de dictatuur van de markten! Weg met het IMF, de kredietkantoren!
• Nationalisatie van de banken en de financiële sector onder democratische arbeiderscontrole en –beheer
• Voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratische arbeiderscontrole en –beheer! Voor een democratische arbeidersregering en een socialistische planning van de productie ten dienste van de meerderheid van de bevolking!

Voor een Europees actieplan in aanloop naar een Europese algemene 24-urenstaking

LSP-pamflet dat morgen op de Europese betoging wordt verspreid. PDF

Vandaag wordt voor het eerst overal in Europa door miljoenen arbeiders simultaan betoogd en gestaakt tegen de open oorlogsverklaringen van regeringen en patronaat. Voor de aandeelhouders en de bankiers, de speculanten, ligt de eerste fase van de crisis achter de rug. Op kosten van de gemeenschap boeken zij opnieuw recordwinsten. Een deel van de factuur hebben ze al doorgeschoven naar de arbeiders door werkloosheid of economische werkloosheid. Nu willen ze ons ook voor de rest laten opdraaien.

Werkzekerheid, een menselijk arbeidsritme, degelijke openbare diensten, een betaalbare gezondheidszorg en een gegarandeerde oude dag zijn na 25 jaar besparingsbeleid niet langer de norm, maar een privilege geworden. Hierdoor is het aandeel van het jaarlijkse nationaal inkomen (=BBP) dat naar lonen en uitkeringen gaat overal in Europa geslonken. In België van 66% in 1980 tot minder dan 50% vandaag. Maar dat was voor de financiële constructies aan het wankelen gingen, voor de banken en fondsen langs de kassa passeerden. Deze kleine elite gijzelt de rest van de wereld. Dat zoveel winsten louter speculatief zijn, toont aan dat het kapitalisme rot is tot op het bot.

De besparingsplannen die men ons nu door de strot wil rammen zijn van een andere grootteorde. Optrekken van de pensioenleeftijd, schrappen in de uitkeringen, loonsinleveringen tot 15% en meer. Een heuse jacht op werklozen, invaliden en al wie niet meekan staat op de agenda. Dit zal leiden tot een drastische verarming van al wie voor zijn/haar inkomen afhankelijk is van arbeid of een uitkering. Wie vandaag gemobiliseerd is, beseft maar al te goed dat als de arbeidersbeweging zich niet verzet, het ieder voor zich zal worden.

Populistische politici van allerlei slag zullen ons aanpraten dat we beter af zijn zonder, migranten, zonder Roma, zonder mensen zonder papieren etc. Zij willen een hardere aanpak van werklozen, invaliden en ambtenaren doorduwen door hen af te schilderen als profiteurs en luiaards. Hier en daar zullen stemmen opgaan om de armere regio’s af te stoten. Het Europese patronaat en de regeringen kunnen zulke antisociale afbraakpolitiek enkel opleggen wanneer ze erin slagen de arbeidersbeweging te verdelen en te verlammen. Geen enkele Europese regering beschikt immers over voldoende autoriteit om op eigen kracht aan de wensen van het patronaat te voldoen.

Het is van de jaren ’30 geleden dat de autoriteit van het kapitalisme zo ernstig was aangetast. Maar zwakheid van de kapitalisten leidt niet automatisch tot overwinningen van de arbeidersbeweging. Daarvoor is een offensief vereist met informatierondes op de werkplaats, met een actieplan in de bedrijven en de arbeiderswijken en met een algemene mobilisatie van al wie te leiden heeft onder het crisisbeleid. Een Europese algemene 24-urenstaking die op die manier grondig wordt voorbereid is de beste manier om het tij te doen keren.

De vakbondsleidingen in Europa moeten ophouden met naar de sociaaldemocratie of de christendemocratie te kijken om een politiek alternatief aan te bieden. De officiële banden met deze patronale partijen dienen doorgeknipt. De vakbonden moeten nieuwe, strijdbare en democratische arbeiderspartijen opbouwen of nieuwe formaties bijstaan om in die zin te ontwikkelen. Dit zal de arbeiders in staat stellen om de aanvallen op hun verworvenheden te stoppen en bovendien een socialistisch alternatief bieden op de kapitalistische chaos.

• Geen besparingen! Verdedig de openbare diensten en de pensioenen! Laat de bazen betalen voor hun crisis!
• Voor een actieplan naar een Europese algemene 24-urenstaking!
• Voor militante en democratische vakbonden en strijdbare arbeiderspartijen!
• Weg met de kredietagentschappen en het IMF! Stop de afbetaling van de staatsschulden aan de kapitalisten! Haal de rijkdom uit de handen van de superrijke speculanten!
• Nationaliseer de sleutelsectoren van de economie met inbegrip van de banken en de financiële sector onder democratische controle en beheer van de werkende bevolking!
• Voor een kortere arbeidsweek om het werk te verdelen zonder loonsverlies! Voor programma’s van massale openbare werken die maatschappelijk nuttig werk verschaffen aan miljoenen mensen!
• Neen aan het Europa van het patronaat en de markten! Voor een democratisch socialistisch Europa!

De afgelopen maanden is de besparingswoede in Europa in volle hevigheid losgebarsten. Er wordt gezegd dat er geen andere oplossing mogelijk is, het is besparen of bankroet gaan. Eens de regering is gevormd, komt dit ook hier vooraan op de agenda. Is er dan echt geen andere oplossing?

Dossier door Baptiste (Waver) uit het septembernummer van De Linkse Socialist

De Griekse regering heeft de toon gezet: ze wil binnen drie jaar 30 miljard euro “zoeken”. Lees: de regering wil de komende drie jaar 30 miljard euro uit de zakken van de arbeiders en hun gezinnen halen. Daar gaat het immers om: afbouw van publieke investeringen, privatiseringen, verlaging van premies voor ambtenaren, verlaging van de pensioenen, optrekken van de officiële pensioenleeftijd naar 65 jaar, verhoging van de BTW en een vereenvouding van de ontslagmogelijkheden voor het patronaat. De sociaal-democratische regering van Papandreou was amper verkozen of het maakte al een einde aan alle mogelijke illusies. De Griekse regering verdedigt zich met de stelling dat ze deze aanvallen niet wil doorvoeren, maar ertoe wordt gedwongen door de “markten” en de Europese Unie. Die EU verzekerde ons enkele maanden geleden nog dat het de economie had “gered” met allerhande herstelplannen.

De bocht die werd gemaakt, was er in werkelijkheid geen. De economie werd niet “gered” door de herstelplannen. Er kwam geen einde aan de crisis. De plannen hadden wel een zeker effect, een aantal sectoren kreeg een stimulans. Maar net zoals koorts niet verdwijnt door de thermometer kapot te maken, worden ook de problemen van de crisis van dit economische systeem niet opgelost door er geld in te pompen. Dat heeft enkel geleid tot een pauze en het toevoegen van een complicerende factor: wie zal immers de herstelplannen betalen?

Europese eensgezindheid

Zowel de rechtse regeringen (Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië), de christen-democraten (Duitsland) als de zogenaamde ‘socialisten’ (Griekenland, Spanje, Portugal) zijn het erover eens dat het de arbeiders en hun gezinnen zijn die een tweede keer voor de crisis moeten opdraaien. In essentie verdedigen al deze politici het kapitalisme, hun beleid is er enkel op gericht om aan de “vragen van de markt” te voldoen. Dat betekent dat de belangen (lees: de winsthonger) van de traders, speculanten en kapitalisten centraal worden geplaatst.

Griekenland was als eerste aan zet omdat het de zwakste schakel van de eurozone is. De arbeiders van de andere landen zullen echter evenmin worden gespaard. De Duitse kanselier Angela Merkel wil tegen 2014 80 miljard euro besparen, de Britse coalitie van Conservatieven en Liberaal-Democraten (ConDem) wil 7 miljard op één jaar besparen. In landen als Roemenië nemen de maatregelen hallucinante vormen aan met een daling van de pensioenen met 15% en loonsverlagingen van 25% in de publieke sector. Zowat ieder land komt met besparingsplannen die enthousiast onthaald worden door de beruchte “markten.” Het feit dat de verschillende Europese regeringen besparingsplannen doorvoeren, maakt overigens duidelijk dat de campagne tegen de Grieken (die “luie profiteurs” werden) bijzonder hypocriet was en er enkel op gericht was om de arbeiders onderling te verdelen om gemakkelijker besparingsplannen te kunnen opleggen.

De Europese regeringen waren verdeeld over de aanpak van de Griekse crisis, maar ze waren allemaal bang voor het besmettingseffect van een Grieks bankroet. Dat zou andere zwakke schakels in de Eurozone, zoals Portugal en Spanje, mee de dieperik in sleuren. Er is nog een andere vrees die wordt gedeeld door de heersende klassen: de angst voor een besmetting van de woede en de strijd tegen de besparingen. Ze hebben geen vertrouwen in een reëel herstel van de economie en ze kunnen de jongeren en arbeiders geen toekomstperspectief aanbieden. Daarom moeten ze beroep doen op verdeel-en-heers tactieken.

Wij willen de crisis niet betalen

Ze hebben gelijk dat ze bang zijn van massaal verzet tegen de besparingen. De woede was na dertig jaar neoliberalisme al latent aanwezig omdat dit beleid heeft geleid tot het ondermijnen van ons dagelijkse leven, van onze levens- en arbeidsvoorwaarden. Dat er na 30 jaar een crisis komt met miljoenen jobs die verloren gaan en een algemene besparingswoede zorgt enkel voor de druppel die de emmer doet overlopen. Griekenland toont de weg met massale protestacties tegen de besparingen. Er waren belangrijke betogingen in Portugal en Spanje.

Een aantal peilingen geven de sfeer in Griekenland aan. Op de vraag “hoe voel je je?” antwoordde 91% van de bevolking “woedend”. Niet minder dan 81% gaf aan in de komende periode een sociale explosie te verwachten en 50% stelde te zullen deelnemen aan een revolte. Bijna de helft (48%) staat positief tegenover nationalisaties en een derde stelt voor om de schulden van het land niet af te betalen. De zomerperiode heeft na zes algemene stakingen voor een relatieve pauze gezorgd, maar de vastberadenheid blijft aanwezig om tegen de besparingen te strijden. De boodschap was duidelijk: “in september staan we er terug.”

Hoe is het mogelijk dat er met zo’n woede en zo’n massale protestacties nog geen overwinning werd geboekt? Stoom kan een motor laten draaien indien er een zuiger is om de stoom op te vangen en te kanaliseren, maar de stoom op zich heeft geen enkel effect als het gewoon vrijkomt in de lucht. Hetzelfde geldt voor de woede van de arbeiders. Die woede kan enkel tot overwinningen leiden indien het gekanaliseerd wordt en op een doeltreffende manier wordt gebruikt, indien er dus een strijdbare politieke leiding is. Het is net dat wat afwezig is in de massale acties tegen de besparingen in Griekenland en elders. Spontane uitbarstingen van woede zullen niet tot een overwinning leiden. Er is bovendien steeds het gevaar dat deze contraproductief zijn omdat ze door de regering worden aangegrepen om het zelfvertrouwen van de arbeiders te breken met het argument dat toch geen overwinning werd geboekt. Indien de woede niet wordt gekanaliseerd met een actieplan en een strijdbare opstelling zal het hoogstens het ritme van de besparingen wat vertragen, maar het biedt geen afdoende antwoord.

---

Verzet nodig

Het doet er niet toe van waar de kapitalisten komen, geen van allen kan de jongeren en arbeiders een degelijke toekomst aanbieden. De arbeiders en jongeren hebben evenzeer over alle grenzen heen dezelfde belangen. Arbeiderseenheid gaat niet alleen over eenheid van werknemers uit een zelfde sector of een zelfde land, het gaat over alle arbeiders van verschillende gemeenschappen, landen,…

Actieplan

De acties van de afgelopen maanden waren vooral spontane uitbarstingen van woede, maar het ontbrak aan een actieplan en een strijdbaar programma om daar richting aan te geven. De syndicale leidingen zijn tegenover de woede van de arbeiders niet in staat om hun rol van leiding te spelen. Dat zien we in Griekenland maar ook elders. De verschillende acties en betogingen waren doorgaans het resultaat van een enorme druk van onderuit, vaak zonder initiatief van de nationale vakbondsleiders. Die lijken vooral te willen gaan naar “symbolische” acties om stoom af te laten en de ontwikkeling van een strijdbare arbeidersbeweging af te remmen.

De afgelopen periode waren er nochtans voorbeelden die duidelijk maakten dat een strijdbare opstelling resultaat oplevert. In ons land waren er de voorbeelden van Inbev of Bayer, waar er zelfs zonder naar het stakingswapen te moeten grijpen toegevingen werden afgedwongen van de directies, die moesten terugkomen op hun besparingsplannen. Het volstaat echter niet om bedrijf per bedrijf de strijd aan te gaan, we moeten ook op een grotere schaal onze sociale verworvenheden verdedigen. En dat kan enkel door in te gaan tegen het besparingsbeleid van de verschillende regeringen. Daartoe is er nood aan een nationaal actieplan. Dat betekent een plan om bijvoorbeeld te komen tot een algemene 24-urenstaking die niet wordt gezien als een eenmalige krachtsvertoning, maar als onderdeel van de opbouw van een krachtsverhouding van de arbeiders op hun werkvloer rond een programma dat antwoord biedt op de aanwezige woede en en een duidelijk alternatief biedt op het besparingsbeleid.

Arbeidersbeweging moet haar strijd in handen nemen

De vakbondsleidingen lijken niet warm te lopen voor een dergelijk actieplan. Het feit dat de meeste vakbondsleiders passief blijven tegenover de crisis komt er omdat ze de logica van dit systeem aanvaarden, ze zien geen alternatief op het kapitalisme. Ook dat is het resultaat van decennia van neoliberalisme, het behouden van de banden met de traditionele partijen (in het geval van het ABVV met de SP.a en PS, voor ACV met CD&V en CDh) bevestigt dat die heersende logica wordt aanvaard. We mogen ons niet beperken tot kritiek op de huidige vakbondsleidingen, het zal niet volstaan om gewoon enkele leiders te vervangen. Er moet worden gebouwd aan een krachtsverhouding aan de basis en een politiek verlengstuk dat een socialistisch alternatief op het kapitalisme naar voor brengt. Met een onafhankelijk politiek instrument van de arbeiders zouden we belangrijke stappen vooruit kunnen zetten in het afdwingen van een actieplan.

We zullen enkel overwinningen boeken door ervoor te strijden. Deze overwinningen zullen onder het kapitalisme steeds tijdelijk zijn. Dit systeem zal steeds proberen om terug te komen op de sociale verworvenheden omdat die ingaan tegen het functioneren zelf van dit systeem. De zoektocht naar steeds meer winsten botst met de behoeften van de arbeiders en hun gezinnen. Dat is waarom dat LSP opkomt voor socialisme, een systeem waarin de geproduceerde rijkdom wordt verdeeld in functie van de behoeften (en niet de winsten) door middel van een democratisch geplande economie.

---

29 september. Naar een algemene staking op Europees vlak

We verzetten ons tegen de dictatuur en de chaos van de markt en hun chaos door op te komen voor een socialistische samenleving. Om daartoe te komen, pleit het CWI (de internationale organisatie waartoe LSP behoort) voor een Europees actieplan om een krachtsverhouding uit te bouwen voor een Europese algemene 24-urenstaking als volgende stap in het verzet. We moeten samen strijden rond eisen zoals de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder democratische arbeiderscontrole om te komen tot een socialistische planning van de productie in het kader van een democratische socialistische federatie van Europa.

In ons land laten de besparingsmaatregelen nog een beetje op zich wachten, er is immers vooralsnog geen nieuwe federale regering. Alle partijen die onderhandelen zijn het wel eens over de noodzaak van enorme besparingen en over het feit dat deze besparingen “onpopulair” zullen zijn. We moeten voorbereid zijn op de besparingen die er aan komen door van de betoging op 29 september een succes te maken. Dat kan door een grote mobilisatie en het aangrijpen van de gelegenheid om de nood aan een actieplan naar voor te brengen.

Vandaag staat de algemene staking opnieuw op de agenda in Europa. Er waren de afgelopen maanden al zes algemene stakingen in Griekenland. De terugkeer van dit strijdmiddel is een uitdrukking van de nieuwe periode waarin we terecht zijn gekomen. Tegenover het offensief van de Europese kapitalisten wordt gezocht naar actiemiddelen die in overeenstemming zijn met de omvang van de voorgestelde maatregelen. De kwestie van een algemene staking op Europees niveau werpt zich dan ook op. Het is immers de volledige arbeidersklasse die door de besparingen wordt geraakt en die hierop een antwoord moet bieden.

Een algemene staking stelt meteen de kwestie van de macht in de samenleving, zelfs indien dit niet onmiddellijk aanwezig is in het bewustzijn van de arbeiders die een staking beginnen. Stakerscomités worden opgezet in de bedrijven, maar ook in de wijken. De arbeiders komen samen om op democratische wijze de taken te organiseren die nodig zijn om de samenleving te laten draaien. De kapitalisten blijken niet meer te zijn dan parasieten die profiteren van onze inspanningen. Doorheen de geschiedenis is gebleken dat de machtskwestie zich vrij snel kan stellen in een algemene staking, zelfs indien dit niet in het bewustzijn aanwezig is bij het begin van de staking. Strijd is de beste leerschool om te begrijpen hoe de samenleving functioneert en om op deze basis revolutionaire conclusies te trekken.

Dit is wat marxisten een situatie van dubbelmacht noemen, er is immers een duidelijke confrontatie tussen de macht van de kapitalisten en deze van de arbeiders. Dat is waarom Trotski de algemene staking omschreef als een revolutionaire strijdmethode.

Er is echter geen automatisch verband tussen algemene stakingen en situaties van dubbelmacht. Een algemene staking is potentieel een revolutionair wapen indien deze politiek is voorbereid onder de arbeiders. Dat is waarom het belangrijk is om een actieplan op te stellen en een programma te ontwikkelen waarin een alternatief op het kapitalisme naar voor wordt gebracht.

Het neoliberale offensief van de afgelopen jaren heeft zijn sporen achtergelaten, ook in het bewustzijn en de tradities van de arbeidersbeweging. Het zal er op aankomen om vandaag een aantal tradities opnieuw te vestigen, onder meer door het organiseren van stakingen op de werkvloer, het opzetten van democratische arbeiderscomités en het discussiëren over een programma dat een alternatief biedt op het kapitalisme.

Een algemene staking stelt de macht van de kapitalisten in vraag maar leidt niet automatisch tot een machtsovername door de arbeiders en een socialistische samenleving. Zelfs een algemene staking van onbepaalde duur is niet voldoende, er is nood aan een organisatie die een politieke leiding en een strategie kan aanreiken om een einde te maken aan het kapitalisme. Zo’n organisatie, een revolutionaire partij, is waaraan wij willen bouwen met LSP.

---

Internationalisme en het CWI

Eenheid van de arbeiders biedt een enorme kracht en dat heeft het patronat alvast begrepen. Daarom is het patronaat er zo bang van en wordt overgegaan tot de oude taktieken van “verdelen om te heersen”. Arbeiders van het ene bedrijf worden tegen die van het andere opgezet, verschillende sectoren worden tegen elkaar opgezet, jongeren tegen ouderen en vice versa, arbeiders uit verschillende landen worden tegen elkaar uitgespeeld. De kapitalisten hebben een bijna instinctieve nood aan pogingen om onze eenheid te breken.

Jammer genoeg slaagt het patronaat er vaak in om elementen van verdeeldheid ingang te laten vinden. Er wordt vandaag een stap verder gegaan met de pogingen om ons uit te spelen tegen andere arbeiders, zo werd gesproken over de “luie Grieken” of de “egoïstische Duitsers”. Sarkozy doet bewust beroep op een anti-Romapolitiek om de aandacht af te leiden van het protest tegen zijn beleid. De enige manier om tegen deze retoriek en deze verdeeldheid in te gaan, is door met de arbeidersbeweging het terrein te bezetten en onze eenheid te tonen. Overal in Europa hebben de arbeiders en hun gezinnen dezelfde behoeften en dezelfde belangen. We moeten niet elkaar bekampen, maar samen strijden tegen de kapitalisten die verantwoordelijk zijn voor dit systeem van tekorten en miserie.

We denken dat er nood is aan een revolutionaire partij die opkomt voor een socialistische samenleving en dit kan enkel door wereldwijd de strijd te voeren. LSP is dan ook niet enkel in ons land actief, we maken deel uit van een internationale beweging: het Committee for a Workers’ International (CWI). Met het CWI pleiten we in Europa bijvoorbeeld voor een coördinatie van het verzet tegen de besparingen, dat deden we onder meer met het initiatief van een Europese actieweek in juni. Het patronaat wil ons verdelen om sterker ver ons te kunnen heersen; wij willen hun heerschappij breken en moeten ons daartoe verenigen!