Op minder dan drie weken voor verkiezingen krijgt het Vlaams Belang van Dries Van Langenhove amper volk op de been…
Met een beetje vertraging door de regen trokken honderden antifascisten door Leuven in de betoging ‘Undivided against racism’. Er werden slogans tegen extreemrechts geroepen, maar ook voor een sociaal antwoord op de voedingsbodem van extreemrechts. Naast studenten waren er ook syndicalisten uit diverse sectoren, voornamelijk ABVV-militanten maar we zagen ook een groen ACV-jasje. Met Blokbuster en Actief Linkse Studenten voerden we actief campagne voor deze betoging en mobiliseerden we een belangrijk deel van de aanwezigen. Er waren groepen en delegaties van onder meer Solidarity for All, Koerdische organisaties, anarchisten, Comac, internationale studenten, … De politie sprak over 300 aanwezigen, enkele media (zoals Knack) hebben het over 400 betogers. Cijferdiscussies zijn niet het belangrijkste, maar wij dachten dat het op het hoogtepunt van de betoging richting 500 ging met daarin ook de jongeren die onderweg al dan niet tijdelijk een stukje meeliepen in de betoging.
Bij de aankondiging van het protest werd gevreesd dat extreemrechts dit jaar een grotere mobilisatie op de been zou krijgen. De Nationalistische Studentenvereniging (NSV), de officieuze studentenclub van het Vlaams Belang, betoogt elk jaar in een studentenstad. Doorgaans is dat in de maand maart, maar nu werd opgeschoven naar mei om dichter bij de verkiezingen te vallen. Het zijn bovendien verkiezingen waarin de lokale lijsttrekker voor VB Dries Van Langenhove is. Na de anti-Marrakeshmars en de actie in Ninove begin januari, leek het logisch dat het VB de NSV-betoging in Leuven zou aangrijpen om de troepen te mobiliseren. Dat is niet gebeurd: de media hebben het over een 150-tal aanwezigen op de NSV-betoging waarvoor onder meer VB-voorzitter Van Grieken met een videoboodschap had opgeroepen. Aan de beelden te zien omvat dit een ruime delegatie van Voorpost, de ordedienst van het Vlaams Belang. Traditioneel zijn er ook enkele tientallen meer openlijke neonazi’s op dergelijke NSV-betoging.
Het Vlaams Belang heeft het niet gemakkelijk in Leuven: bij de gemeenteraadsverkiezingen had de partij geen volledige lijst en een erg pover resultaat. Dries Van Langenhove wilde komende zondag een grote verkiezingsmeeting in Leuven houden, maar heeft deze afgezegd. Het ingeroepen excuus is de betoging tegen seksueel geweld in Antwerpen, maar Van Langenhove is op het ogenblik van die Antwerpse betoging gastspreker op een familiefeest van het Vlaams Belang in Oostende met na de ‘Zuid-Afrikaanse braai’ om 14u30 Van Langenhove als spreker. Blijkbaar was er toch een ander probleem voor de grote verkiezingsmeeting van Dries Van Langenhove in Leuven. Wellicht komt Van Langenhove stilaan tot de vaststelling dat getoeter op sociale media niet automatisch tot mobilisatie op straat leidt?
In elk geval was de antifascistische betoging een belangrijke overwinning voor al wie zich tegen extreemrechts verzet. Met deze betoging zorgden we ervoor dat het Vlaams Belang zich niet kan positioneren als ‘normale’ partij, maar dat de drempel om bij extreemrechts actief te worden hoog blijft. De stoottroepen van het Vlaams Belang kregen na de succesjes van Ninove en de anti-Marrakeshmars bovendien een opdoffer door de lage opkomst en gebrek aan steun voor hun ‘remigratiemars’ in Leuven. De antifascisten gebruikten de strijdbare optocht tegen racisme en fascisme bovendien om de discussie te voeren over volgende stappen. Op de betoging was er een grote bereidheid tot samenwerking en openheid voor discussie. Wij verdedigden de nood aan gezamenlijke strijd voor wat ons verenigt: klimaat, koopkracht, massale publieke investeringen in openbare diensten (zorg, onderwijs, infrastructuur, sociale huisvesting, …). Doorheen die strijd kunnen we de inzet van ‘system change’ concretiseren met de eisen die we verdedigen. We zullen niet zomaar tot fundamentele verandering komen, dat vergt de opbouw van een krachtsverhouding en van een programma voor maatschappijverandering. Met ons socialistisch alternatief willen we daar een rol in spelen. Doe mee!
Op een sociaal bloedbad gecreëerd door de winsthonger van enkelen vindt extreemrechts een vruchtbare voedingsbodem voor verdeeldheid, racisme en een dehumaniserend discours. Het Vlaams Belang had het door de sterke groei van N-VA de afgelopen jaren moeilijk. Maar de partij doet er alles aan om terug te komen. Er was al vooruitgang bij de lokale verkiezingen van oktober en nu hoopt het VB hetzelfde te doen in de federale, Vlaamse en Europese verkiezingen.
Artikel door Sander (Dendermonde) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Het VB moet zich regelmatig distantiëren na incidenten met leden en kandidaten. Laatst nog dook er een foto op van de Hasseltse VB-voorzitster Katrina Langlet die een Hitler-groet bracht. De partijleiding kondigt telkens aan dat zoiets niet kan, maar sancties volgen er nooit. Meer nog: neofascistische figuren uit groepen als Schild & Vrienden zijn meer dan welkom. Dries Van Langenhove werd niet alleen lijsttrekker voor het VB in Vlaams Brabant, maar wordt ook ingezet voor de online campagnes van de partij. De studenten van het VB, de NSV (Nationalistische Studentenvereniging), mochten in maart hun racistische praat in De Zevende Dag op televisie brengen. Van Langenhove, die uit het rechtse KVHV komt, wordt regelmatig opgevoerd in de media.
Dat het Vlaams Belang zou terugkeren, hebben wij tien jaar geleden al voorspeld. Alle regeringen sinds het uitbreken van de crisis in 2008 schoven de gevolgen ervan door naar de werkende bevolking terwijl de 1% rijksten belastingverlagingen en andere voordelen toegestopt kregen. Met N-VA in de regering werd de vennootschapsbelasting verlaagd, de pensioenleeftijd opgetrokken, de levensduurte swingt de pan uit, gewone werkenden zien hun elektriciteitsfactuur fors stijgen, … Terwijl de economische top de winsten telt, hebben meer en meer mensen het moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen. N-VA beweerde dat het besparingsbeleid nodig was om de begroting op orde te stellen, maar nu blijkt het tekort nog steeds ruim 8 miljard te bedragen! N-VA wil de coalitie waar ze in december met slaande deuren uit stapte, na 26 mei verderzetten maar dan met Jambon als premier. De inzet: keihard blijven besparen op onze kap.
Het Vlaams Belang probeert de frustratie die velen voelen als gevolg van hun economische situatie te kanaliseren in haat tegenover migranten. In plaats van zich te richten tegen de superrijken, worden vluchtelingen, migranten en andere armen geviseerd. Ondertussen wordt met geen woord gerept over de oorzaken van migratie.
Het VB probeert zich een sociaal masker aan te meten, maar is allesbehalve een sociale partij. In het Europees Parlement stemde de partij tegen een verhoging van het minimumloon, de loonwet van 1996 om onze lonen op dieet te zetten werd destijds mee goedgekeurd door het toenmalige Vlaams Blok. De wet om jacht op langdurig zieken op te voeren onder De Block werd eveneens gesteund. In 2011 stemde het VB voor een militaire interventie in Libië en in 2014 voor interventies in Syrië en Irak. Militaire interventies vergroten de problemen in die landen en liggen mee aan de oorzaak van vluchtelingenstromen en ellende. In deze verkiezingscampagne is het VB onder meer voorstander van een versnelde afbouw van werkloosheidsuitkeringen, afbouw van brugpensioen, afbouw van de koppeling tussen loon en anciënniteit, …
Extreemrechts vertrekt van een antisyndicale houding. Het verdeelt de werkende bevolking om de belangen van de superrijken te verdedigen. Vakbonden zijn daar een obstakel voor. Vandaar verschillende pogingen van onder meer Dries Van Langenhove om stakersposten te intimideren. VB-voorzitter Van Grieken deed in 2014 hetzelfde uit protest tegen de stakingen tegen het asociale beleid van Michel I. Extreemrechts heeft er de krachten niet voor, maar zou niet aarzelen om net als de fascisten destijds met geweld de arbeidersbeweging aan te vallen om de winsten van de rijken te beschermen.
Toen de N-VA in december probeerde om een langgerekte kiescampagne rond migratie tot stand te brengen, speelde het Vlaams Belang daar handig op in. De ‘Mars tegen Marrakesh’ in december was de grootste extreemrechtse betoging sinds lange tijd. Helaas was het tegenprotest kleiner, wat het zelfvertrouwen van het VB verder versterkte. Vorig jaar organiseerde NSV een betoging voor apartheid in Zuid-Afrika. Dankzij steun van Schild & Vrienden was de opkomst opnieuw groter dan op de eerdere jaarlijkse NSV-betogingen. Gelukkig was de antifascistische tegenbetoging op initiatief van Blokbuster en ALS nog steeds dubbel zo groot.
Dit jaar verzamelt NSV op 9 mei in Leuven. Er wordt betoogd voor “remigratie”, wat neerkomt op het gewelddadig uitzetten van al wie hier volgens hen niet thuishoort. Dit is uiteraard onmenselijk en het biedt bovendien geen antwoord op de redenen waarom mensen vluchten. Maar dat doet er voor extreemrechts allemaal niet toe: het wil vlak voor de verkiezingen angst en haat tegen migranten op de agenda zetten.
Er is een tegenbetoging onder de naam “Undivided against racism” gesteund door verschillende organisaties, waaronder Blokbuster en ALS. In de oproep staat onder meer: “Extreemrechts teert op sociale problemen en ontevredenheid, maar ze hebben hier geen oplossingen voor: niet voor oorlog, niet voor armoede, niet voor klimaatverandering en niet voor sociale problemen zoals werkloosheid, dakloosheid, lage lonen en lage pensioenen. Om deze redenen komen wij op straat. Niet enkel tegen discriminatie, maar ook voor een samenleving die tegemoetkomt aan de noden van iedereen.”
Wij komen op voor een samenleving waarin iedereen de kans krijgt om op te groeien in vrede, voorspoed en vrij van eender welke vorm van onderdrukking. Daartoe is een breuk met het kapitalisme nodig en moeten we de sleutelsectoren van de economie op democratische wijze in handen nemen. Door de beschikbare rijkdom in een democratische geplande economie in te zetten voor de behoeften en noden van de volledige bevolking, ontnemen we extreemrechts de basis om racistische en andere verdeeldheid te versterken.
SAMEN TEGEN RACISME, SEKSISME EN ASOCIAAL BELEID: JOBS, GEEN RACISME!
Een extreemrechtse aanslag in Nieuw-Zeeland kostte 50 mensen het leven. De dader was geïnspireerd door de Noorse terrorist Anders Breivik en was actief op allerhande extreemrechtse websites en discussiefora. Van ‘edgy memes’ tot bloedige moorden, bleek slechts een kleine stap. In Nederland won de extreemrechtse populist Thierry Baudet de verkiezingen. Dat hij geen moeite doet om zijn racisme en seksisme te verbergen, is tekenend voor het zelfvertrouwen van extreemrechts.
Ook bij ons was er vorig jaar veel aandacht voor extreemrechtse chatgroepen op het internet. Die waren georganiseerd in onder meer de groep Schild & Vrienden, die zich niet beperkte tot het internet maar ook tot activiteiten en gewelddaden overging. Enkele jongeren die daarbij betrokken waren, staan straks op kieslijsten van Vlaams Belang (zoals Dries Van Langenhove) of zijn nog steeds actief bij N-VA. De racistische of openlijk fascistische memes werden afgedaan als onschuldige ‘humor’.
Extreemrechts probeert zich sterker te organiseren. Eind vorig jaar was er de mars tegen Marrakech met ruim 5.500 aanwezigen. Het Vlaams Belang richt zich specifiek op jongeren, zowel scholieren als studenten. Een reeks avonden onder de noemer ‘Schild en Pint’ trok telkens een groot aantal jongeren aan. Leerkrachten gaven in diverse media aan dat ze regelmatig op extreemrechtse sympathieën onder hun leerlingen botsen. Internetgroepen versterken deze radicalisering.
Het Vlaams Belang wil hierop meesurfen om zo het uitgedunde partijkader terug op te bouwen. Daarom werd niet getwijfeld om Dries Van Langenhove in te lijven en een parlementair zitje aan te bieden. Midden maart nodigde Filip Dewinter de Britse straatvechter Tommy Robinson uit om zijn eigen kiescampagne op gang te trekken.
Strijd tegen racisme en extreemrechts blijft meer dan nodig. Als extreemrechts zich ook buiten het internet kan organiseren, aarzelt het niet om tot geweld of intimidatie over te gaan. Daarom organiseren wij wanneer mogelijk steeds een tegenbetoging als bijvoorbeeld de extreemrechtse studenten van NSV in een studentenstad betogen. Dit jaar liet NSV op zich wachten, mogelijk om dichter bij de verkiezingen te vallen? Er is een betoging op 9 mei in Leuven. Wij roepen op om daartegen te protesteren en geen ruimte aan extreemrechts te laten.
De mars tegen Marrakech in december toonde het gevaar. Bovendien zal het VB in vergelijking met de verkiezingen van 2014 vooruit gaan: toen stond de partij op een historisch dieptepunt. Een systeem dat leidt tot steeds meer tekorten heeft verdeeldheid nodig. Racisme, seksisme en homofobie zitten in het kapitalisme ingebakken. Om er een einde aan te maken, moeten we ons tegen het systeem richten. In onze strijd voor een andere samenleving is alles wat ons verdeelt een obstakel. Racisme verzwakt onze strijd voor hogere lonen en meer openbare diensten. Het is dan ook in het belang van de hele arbeidersbeweging dat we actief ingaan tegen deze verdeeldheid.
Oproep platform Undivided Against Racism
Op 9 mei houdt NSV! (Nationalistische Studenten Vereniging) hun jaarlijkse betoging opnieuw in Leuven. Deze groep, de onofficiële studentenafdeling van het Vlaams Belang, is een racistische, seksistische en islamofobe organisatie. Een deel van hun leden kan je ook terugvinden in de neofascistische Schild & Vrienden, waarvan oprichter Dries Van Langenhove de verkiezingslijst van Vlaams Belang Vlaams-Brabant trekt. De ideologie van extreemrechts wint de laatste jaren in aandeel en gelijk hiermee neemt hun agressie toe: de aanslag op de moskee in Christchurch was geen geïsoleerde gebeurtenis.
Wij van Undivided Against Racism gaan deze rechtse betoging niet zomaar laten voorbijgaan. We laten niet toe dat zij en hun ideeën genormaliseerd worden. Hun verdelende zogenaamde oplossingen blijven niet onbeantwoord. Op dezelfde dag organiseren wij een betoging in solidariteit met iedereen die in de ogen van extreemrechts minderwaardig is: migranten en vluchtelingen (of ze nu vluchten van oorlog, armoede of klimaatverandering, of ze papieren hebben of niet), moslims (in België of elders), met arme mensen, gekleurde mensen, mensen met een beperking, vrouwen en LGBTQ+.
Extreemrechts teert op sociale problemen en ontevredenheid, maar ze hebben hier geen oplossingen voor: niet voor oorlog, niet voor armoede, niet voor klimaatverandering en niet voor sociale problemen zoals werkloosheid, dakloosheid, lage lonen en lage pensioenen. Om deze redenen komen wij op straat. Niet enkel tegen discriminatie, maar ook voor een samenleving die tegemoetkomt aan de noden van iedereen.
In samenwerking met:
LAG – Leuven Anarchist Group
Leuven Feminist Society
LSP – Left Socialist Party (Links Socialistische Partij)
PVDA – Partij van de Arbeid
COMAC
Jong Groen
IDSP – Intercultural Democratic Student Platform
IMSAL – International Muslim Student Association of Leuven
DiEM25 – Democracy in Europe Movement 2025
Europese Lente
ALS – Active Left Students (Actief Linkse Studenten)
Blokbuster
ROSA – Resistance against Oppression Sexism and Austerity (Reageer tegen Onderdrukking Seksisme en Asociaal Beleid)
Syndicalisten TEGEN Fascisme (Union Members Against Fascism)
Solidarity for All
In december leken we op een kiescampagne met asiel als centraal thema af te stevenen. Extreemrechts tankte zelfvertrouwen uit de regeringscrisis en de grote betoging tegen het asielakkoord van Marrakesh. Dat niet-bindend akkoord werd voorgesteld als het begin van een asielinvasie. Het Vlaams Belang ging verder in het offensief: begin januari werd in Ninove door een duizendtal mensen betoogd en kort nadien werd de posterboy van extreemrechts, Dries Van Langenhove, voorgesteld als lijsttrekker in Vlaams-Brabant.
Verklaring van de antifascistische campagne Blokbuster
Het kan verkeren: ruim twee maanden later wordt de politieke agenda gedomineerd door klimaat en koopkracht. De ‘Mars tegen Marrakesh’ wordt overschaduwd door veel grotere klimaatmarsen. De ongenaakbaarheid van Theo ‘Trump’ Francken kreeg een forse deuk door het schandaal rond humanitaire visa die in de christelijk-Syrische gemeenschap verkocht werden door Mechels N-VA’er Melikan Kucam. Van Langenhove moest verder zoeken naar stunts om in de media te komen: hij trok naar een klimaatmars (waar de slogan ‘Fuck den Dries’ werd gelanceerd), schreef zich in voor een televisieprogramma van Tom Waes (maar werd niet geselecteerd) en klaagde aan dat twee accounts van hem op sociaal netwerk Facebook even geblokkeerd werden. Kortom: veel rechtse traantjes maar niets dat in de buurt van het offensief in december kwam.
Dit betekent niet dat we er gerust in kunnen zijn: in heel Europa is er een groei van racisme en rechts populisme. Het Vlaams Belang probeert een laag jongeren te organiseren, onder meer met avonden waarop gratis bier wordt uitgedeeld en slogans geroepen. Dit gebeurt onder de naam ‘Schild en Pint’, een weinig verdoken verwijzing naar Schild & Vrienden, de neonazistische bende van VB-lijsttrekker Van Langenhove. Er waren reeds dergelijke avonden in Antwerpen, Gent, Hasselt, Turnhout en Brugge. Erg politiek zijn die avonden niet, maar er zijn telkens wel wat jongeren die het VB hoopt te kunnen organiseren. Extreemrechts is misschien minder zichtbaar geweest de afgelopen weken, maar het probeert zich opnieuw op te bouwen.
Het Vlaams Belang maakt zich op voor een kiescampagne waarin de partij eigenlijk niet kan verliezen: het resultaat van 2014 was een dieptepunt, alle peilingen geven aan dat een verdubbeling van 5 naar 10% waarschijnlijk is. Het schandaal van de humanitaire visa zal het VB eveneens uitspelen tegen N-VA. Tegelijk wordt geprobeerd om een ‘sociaal imago’ aan te nemen. Eerder deed Marine Le Pen in Frankrijk hetzelfde. Het VB beweert op te komen voor een minimumpensioen van 1.500 euro en in te gaan tegen besparingen op sociale zekerheid.
Met elitaire kopstukken als Dries Van Langenhove is dat weinig geloofwaardig: Van Langenhove dweilt groepen als de Marnixkring af om steun te krijgen van ondernemers en rijken, onder gewone werkenden voelt de snob in maatpak zich niet meteen een vis in het water. De campagneslogan ‘Bescherm onze mensen’ haalde het Vlaams Belang niet bij activisten die voor een sociaal programma opkwamen, maar bij hét kopstuk van het neoliberalisme in de VS: Ronald Reagan. “De eerste taak van de overheid is om de mensen te beschermen,” is de uitspraak van Reagan die aan de basis van de campagneslogan ligt. Zo geeft de partij zelf aan in het partijmagazine waar de krijtlijnen van de campagne worden voorgesteld.
Bij elk voorstel zitten er addertjes onder het gras: het minimumpensioen van 1500 euro wil de partij pas toekennen na een loopbaan van 42 jaar. Daarmee wordt een loopbaanvereiste ingevoerd voor het pensioen, wat de deur openzet voor een individuele verhoging van de pensioenleeftijd boven 67 jaar. Het voorstel om de energiesector te nationaliseren wordt meteen gekoppeld aan de bouw van nieuwe kerncentrales. In de media stelt voorzitter Van Grieken zich ‘begripvol’ op over de jonge klimaatactivisten, maar het partijmagazine spreekt over “het hypocriet kieken Anuna”, in Lier betoogde het VB met Voorpost tegen “de klimaatgekken” en oproepen van leerkrachten om mee te betogen worden afgedaan als “linkse indoctrinatie.” Het VB zegt op te komen voor meer koopkracht en sociale bescherming. Het zoekt de middelen daarvoor niet bij de superrijken en grote aandeelhouders, maar bij de migranten en de Walen. De partij pleit voor een begroting in evenwicht en staat dus voor nog jaren van besparingen. Misschien eerst bij migranten en Walen, maar als dat niet volstaat volgen de ‘eigen’ werkenden en hun gezinnen. Het voorstel om de werkloosheidsuitkering in de tijd te beperken, is een aanzet daartoe.
Extreemrechts zoekt naar manieren om een groter aantal activisten te organiseren en tegelijk in de verkiezingen opnieuw te scoren. De extreemrechtse studentenvereniging NSV stond de voorbije jaren onder druk. Er was even zelfs sprake van het stopzetten van de jaarlijkse NSV-betoging in een studentenstad. Tegen de hierboven geschetste achtergrond is het waarschijnlijk dat de betoging dit jaar in Leuven net aan belang wint: het VB wil jongeren aantrekken door zich ‘vuil’ te profileren en bovendien is Leuven de achtertuin van Theo Francken waar Dries Van Langenhove voor het VB tegenover staat in de verkiezingen van 26 mei. Wellicht omwille van de verkiezingen is de traditionele datum van de NSV-betoging opgeschoven naar 9 mei (in plaats van in maart). Een sterke tegenmobilisatie is noodzakelijk: we mogen extreemrechts geen ruimte geven om zich op te bouwen.
[divider]
30 & 31 maart. SOCIALISME 2019: van ongenoegen tot verzet
Tommy Robinson (Foto: Shayan Barjesteh van Waalwijk van Doorn/CC)
Het Vlaams Belang hield afgelopen weekend een verkiezingsmeeting voor de campagne van Filip Dewinter. Dat gebeurde met een stunt. De Britse neofascistische provocateur Tommy Robinson werd naar Merksem gehaald. Daarmee vergat Dewinter één van de punten uit zijn eigen 70-puntenprogramma dat destijds onder meer pleitte voor een verbod op buitenlandse politieke propaganda. Voor racisten geldt het 70-puntenprogramma blijkbaar niet?
Er was enige ophef over VTM-journalist Van Gompel die op de foto ging met beroepsprovocateurs Robinson en Van Langenhove. De journalist doet het af als slechts een aankondiging voor een reportage. Twee dagen na de aanslag in Nieuw-Zeeland was het alleszins geen geslaagde ‘teaser’. We zagen VTM-journalisten nog niet op een zelfde vriendschappelijke wijze omgaan met vakbondsactivisten aan een stakingspiket, nochtans worden de vakbonden gedragen door hun 3,5 miljoen Belgische leden.
Wat ons eveneens stoorde in het bericht van Van Gompel was dat Tommy Robinson omschreven werd als een “islamcriticus.” Verschillende media namen die term over of hadden het over een “anti-islamactivist.” Het is een beetje als een pyromaan omschrijven als een “bluswatercriticus.” Niet bepaald nuttig om te weten waarover we het eigenlijk hebben dus. Waarom Robinson niet omschrijven zoals hij is: een door Amerikaanse conservatieven gefinancierde neofascistische provocateur.
Is dat overdreven? Niet bepaald: een onthullend artikel van The Guardian legde eind december bloot hoe Robinson grote financiële bijdragen kreeg van conservatieve denktanks in de VS (zie: https://www.theguardian.com/uk-news/2018/dec/07/tommy-robinson-global-support-brexit-march). Het gaat om denktanks als het Middle East Forum (MEF), Gatestone Institute en het David Horowitz Freedom Center. Robinson is meermaals veroordeeld wegens haatacties, gewelddaden en financiële fraude. Hij was lid van het extreemrechtse British Nationalist Party (BNP) vooraleer hij de English Defence League (EDL) oprichtte. Hij prees in 2012 de Noorse terrorist Anders Breivik die jongeren vermoordde en stelde dat die moorden “gemakkelijker te rechtvaardigen waren geweest indien het om moslims ging.”
Dat Dewinter deze buitenlander nodig heeft voor zijn eigen kiescampagne wijst op bloedarmoede. Hij haalde er ook Dries Van Langenhove bij om het geheel om te dopen tot een “meeting voor vrije meningsuiting.” Extreemrechts loopt nochtans niet hoog op met de meningsuiting van wat het ‘linkse ratten’ noemt. Maar het is zoals met de ‘islamcriticus’ Robinson: er wordt een propere vlag gezocht om dezelfde oude vuile lading te dekken. Het ging om een verkiezingsmeeting waarop Dewinter zijn eigen partijvoorzitter niet liet spreken (Van Grieken zei in de media dat hij Robinson niet zou uitnodigen voor een VB-meeting). Kwamen wel aan bod: Dewinter en zijn getrouwen Anke Van Dermeersch (die volgens een verslag door het AFF een volle vijf minuten sprak) en Sam Van Rooy. Verder ook Robinson en Van Langenhove. Inzet van de meeting: dezelfde grijsgedraaide plaat van Dewinter over de islam nog eens opzetten.
Nu de electorale neergang van het Vlaams Belang gestopt is en de partij hoopt om mee te surfen op het anti-migratiestandpunt van de N-VA in de Marrakech-crisis, kan de partij een nieuwe adem vinden. Onder jongeren is er een zekere ruimte voor extreemrechtse radicalisering waar het VB gretig op inspeelt. De verkiezingsmeeting van Dewinter was beperkt qua omvang en moest stuntsprekers van buitenaf zoeken om wat aandacht te genereren, net zoals hij voor de gemeenteraadsverkiezingen Wilders naar Antwerpen haalde. Dat het nu om een meermaals veroordeelde gewelddadige provocateur ging en dit amper twee dagen na een dodelijke aanslag in Nieuw-Zeeland door een gelijkgezinde extremist, is een teken aan de wand. Antifascistisch verzet is meer dan nodig, laten we het sterker organiseren!
Oproep van Blokbuster en ALS voor nationale betoging tegen racisme volgende weekend
Een extreemrechtse aanslag in Nieuw-Zeeland kostte een 50-tal mensen het leven. De dader was geïnspireerd door de Noorse terrorist Anders Breivik en was actief op allerhande extreemrechtse websites en discussiefora. Van ‘edgy memes’ tot bloedige moorden, bleek slechts een kleine stap.
Ook bij ons was er vorig jaar veel aandacht voor extreemrechtse chatgroepen op het internet. Die waren georganiseerd in onder meer de groep Schild & Vrienden, die zich niet beperkte tot het internet maar ook tot activiteiten en gewelddaden overging. De jongeren die daarbij betrokken waren, staan straks op kieslijsten van Vlaams Belang (zoals Dries Van Langenhove) of zijn nog steeds actief bij N-VA. De racistische of openlijk fascistische memes werden afgedaan als onschuldige ‘humor’.
Extreemrechts probeert zich sterker te organiseren. Eind vorig jaar was er de mars tegen Marrakech met ruim 5.500 aanwezigen. Het Vlaams Belang richt zich specifiek op jongeren, zowel scholieren als studenten. Een reeks avonden onder de noemer ‘Schild en Pint’ trok telkens een groot aantal jongeren aan. Leerkrachten gaven in diverse media aan dat ze regelmatig op extreemrechtse sympathieën onder hun leerlingen botsen. Internetgroepen versterken deze radicalisering.
Het Vlaams Belang wil hierop meesurfen om zo het uitgedunde partijkader terug op te bouwen. Daarom werd niet getwijfeld om Dries Van Langenhove in te lijven en een parlementair zitje aan te bieden. Midden maart nodigde Filip Dewinter de Britse straatvechter Tommy Robinson uit om zijn eigen kiescampagne op gang te trekken.
Strijd tegen racisme en extreemrechts blijft meer dan nodig. Als extreemrechts zich ook buiten het internet kan organiseren, aarzelt het niet om tot geweld of intimidatie over te gaan. Daarom organiseren wij wanneer mogelijk steeds een tegenbetoging als de extreemrechtse studenten van NSV in een studentenstad betogen. Dit jaar hadden we een betoging in Leuven verwacht. Mogelijk concentreren de broodheren van het Vlaams Belang zich liever op de eigen jongerenwerking die sterker onder controle van de partij staat en effectief jongeren aantrekt. Alleszins: een NSV-betoging werd dit jaar niet aangekondigd. Zoveel te beter: als extreemrechts zich niet in staat acht om te betogen, is dat voor antifascisten een stap vooruit.
Waakzaamheid blijft natuurlijk nodig: de mars tegen Marrakech in december toonde het gevaar. Bovendien zal het VB in vergelijking met de verkiezingen van 2014 vooruit gaan: toen stond de partij op een historisch dieptepunt. We kunnen daar best op antwoorden door ons te organiseren. De nationale betoging tegen racisme van 24 maart is daar een uitstekende gelegenheid voor. Laten we dit aangrijpen om een strijdbaar antifascistisch blok te vormen waarmee we ons niet alleen tegen racisme richten, maar ook tegen de voedingsbodem voor extreemrechtse ideeën en organisaties.
Een systeem dat leidt tot steeds meer tekorten heeft verdeeldheid nodig. Racisme, seksisme en homofobie zitten in het kapitalisme ingebakken. Om er een einde aan te maken, moeten we ons tegen het systeem richten. In onze strijd voor een andere samenleving is alles wat ons verdeelt een obstakel. Racisme verzwakt onze strijd voor hogere lonen en meer openbare diensten. Het is dan ook in het belang van de hele arbeidersbeweging dat we actief ingaan tegen deze verdeeldheid.
Anti-NSV betoging in Gent op 22 maart vorig jaar. (Foto: Liesbeth)
De betoging tegen het Marrakesh-pact op 16 december was de grootste mobilisatie van extreemrechts in België sinds decennia. De politie had het over 5.500 deelnemers. Voorpost, NSV, KVHV, Schild & Vrienden en Vlaams Belang riepen hiervoor samen op. Alleen al die samenwerking moet ons verontrusten. Het werd bovendien doorgezet met een betoging in Ninove op 3 januari met meer dan duizend aanwezigen. Dit is een ernstige waarschuwing: een sterk links alternatief is nodig om een verdere doorbraak van extreemrechts te verhinderen. Zeker in een context van sociale onrust, politieke en economische crisis, en een ontluikende klimaatcrisis.
Artikel door Jonas (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Marrakesh-pact: N-VA maakt extreemrechts terug groot
Aanleiding voor de betoging was het veelbesproken Marrakesh-pact, een niet-bindend pact dat door de VN werd goedgekeurd, maar dat weinig effectieve gevolgen zal kennen. Het pact bestaat uit 23 ‘doelstellingen’, vooral om overal ter wereld een gelijksoortige behandeling van migratie te verkrijgen. Het gaat vooral over het herbevestigen van de al bestaande mensenrechten en een verdere oproep tot internationale samenwerking rond migratie. Hiertegen werd, zeker in Oost-Europa, veel protest aangetekend. Uiteindelijk werd het pact door 152 landen geratificeerd, 5 landen stemden tegen (VS, Hongarije, Tsjechië, Polen en Israël) en 12 landen (waaronder Oostenrijk, Bulgarije en Italië) onthielden zich.
N-VA greep de kwestie aan om het publieke debat volledig op migratie te richten. De partij stapte er zelfs voor uit de regering na wat politiek theater. De regering werd opgeofferd in het belang van eigen politiek gewin. Dit moest de hernieuwde groei van extreemrechts in de gemeenteraadsverkiezingen stoppen. Eerder deed N-VA er alles aan om een permanent verblijf in België moeilijker te maken, onder meer door de verhoging van de ‘dossierkost’ voor verblijfsvergunningen (van 50 naar 200 euro), het samenwerken met dictatoriale regimes zoals dat van Soedan om vluchtelingen terug te sturen, … Enkel wie de juiste religie, partijconnecties en voldoende cash op tafel kon leggen, kreeg gemakkelijk toegang. Zo bleek uit het schandaal rond humanitaire visa.
In een context van tegenvallende economische groei, begrotingstekorten en aankomende verkiezingen is het voor N-VA interessanter om de pijlen te richten op vluchtelingen, dan met het eigen sociaaleconomisch programma uit te pakken. Dit opent meteen mogelijkheden voor extreemrechts. ‘Wanneer twee honden vechten om een been, loopt de derde ermee heen’, moet het Vlaams Belang gedacht hebben toen Michel en de N-VA elkaar bekampten rond het migratiepact.
De mars tegen Marrakesh op 16 december was daar een uitdrukking van. Alles wat extreemrechts is, kwam bijeen in Brussel. De opkomst was groot: de politie telde 5.500 betogers. De tegenactie, op initiatief van verschillende verenigingen waaronder enkele vakbondscentrales, was met 2.000 aanwezigen een pak kleiner. Extreemrechts voelt zich gesterkt. Dat zagen we met de betoging in Ninove op 3 januari naar aanleiding van de installatie van de gemeenteraad. De nieuwe ‘ster’ van extreemrechts, de neonazi Dries Van Langenhove, aarzelde nadien niet om te provoceren op een klimaatbetoging waar hij voor kernenergie pleitte. Een Pano-reportage volstaat niet om extreemrechts te stoppen: Van Langenhove is door het Vlaams Belang al opgepikt om in het parlement te zetelen.
Volgende afspraak van extreemrechts: NSV-betoging in Leuven?
Een groter zelfvertrouwen van extreemrechts kan leiden tot fysiek geweld op andersdenkenden, migranten, iedereen die er niet ‘Vlaams’ genoeg uitziet of al wie zich links en syndicaal engageert. We mogen niet toelaten dat extreemrechts de straten inneemt. Antifascistisch verzet is nodig!
De volgende afspraak van extreemrechts wordt wellicht de NSV-betoging in Leuven. De Nationalistische Studentenvereniging (NSV) stond de voorbije jaren net als moederpartij Vlaams Belang onder druk. Vorig jaar was het onzeker of de jaarlijkse haatmars in een studentenstad nog zou plaatsvinden. Gesteund door Schild & Vrienden gebeurde dit uiteindelijk toch in Gent. Nu ‘eindbaas’ Van Langenhove van Schild & Vrienden lijsttrekker van het VB is in Vlaams-Brabant, kan de NSV-betoging in Leuven aan belang winnen. Een exacte datum is er nog niet, 14 en 21 maart behoren tot de mogelijkheden. We mogen dit niet laten passeren zonder een sterke antifascistische tegenbetoging. Schild & Vrienden beperkt zich niet tot racistische en nazistische memes in chatboxen, de organisatie is actief met provocaties tegen vakbondsmilitanten en andersdenkenden. De vakbonden moeten een rol spelen in het verzet tegen extreemrechts!
Welk antwoord op extreemrechtse mobilisaties?
LSP roept al sinds de jaren 1990 consequent op tot mobilisaties tegen extreemrechts, tegen haat en verdeeldheid. Begin jaren 1990 lagen we aan de basis van de campagne Blokbuster waarmee we honderden jongeren en werkenden organiseerden en mobiliseerden na ‘zwarte zondag’ (24 november 1991, de eerste grote verkiezingsdoorbraak van het Vlaams Blok). De slogan die we steeds gebruikten, was ‘jobs, geen racisme.’
Antifascistische acties zijn belangrijk om te vermijden dat extreemrechts de openbare ruimte kan inpalmen. Als het daartoe in staat is, gaat extreemrechts steeds een stap verder met intimidatie en geweld. We moeten onze acties aangrijpen om te antwoorden op de haat en verdeeldheid van extreemrechts. In een context van harde besparingen en dalende levensstandaard voor de werkenden en hun gezinnen, kan extreemrechts ingang vinden met de boodschap dat dit de schuld is van migranten. Door te wijzen op de echte verantwoordelijken voor de sociale problemen, de 1% rijksten, kunnen we dit ondermijnen en bouwen aan actieve strijd rond een programma dat de 99% verenigt.
Een probleem voor de antifascistische mobilisaties is dat er amper iets van antiracistische werking bestaat binnen de vakbonden. Er heerst daar wat schrik om leden te vervreemden, maar de arbeidersklasse is op haar sterkst als ze onverdeeld is. Het is dus ook in het belang van de vakbonden om de strijd te versterken. Eisen als 14 euro per uur minimumloon, een minimumpensioen van 1500 euro per maand, arbeidsduurvermindering, gelijk loon voor gelijk werk, … verenigen ons. Het is een goede stap in de richting van bredere en verdergaande maatregelen waarmee we racisme kunnen stoppen.
Laten we samen strijden tegen alle vormen van besparingen en verdeeldheid. Een strijdbare mobilisatie met sociale eisen is het beste antwoord op extreemrechts. Het hernieuwde offensief van extreemrechts de afgelopen weken maakt dat de inzet groot is. Mobiliseer mee naar de anti-NSV betoging, sluit je aan bij ALS, Blokbuster of LSP en ga mee met ons in verzet voor een socialistische toekomst.
Betoging tegen de haatmars van NSV vorig jaar in Gent. Foto: Liesbeth
Extreemrechts gaat in het offensief. De ‘Mars tegen Marrakech’ van 16 december was de grootste extreemrechtse betoging in ons land in jaren. Het werd gevolgd door een betoging in Ninove op 3 januari met opnieuw meer dan 1.000 aanwezigen. Telkens kwam het initiatief van het Vlaams Belang en het in september nog als neonazistisch ontmaskerde Schild&Vrienden. Telkens werd de mobilisatie versterkt door de opstelling van N-VA: Francken gaf expliciete steun aan de ‘Mars tegen Marrakech’ en in Ninove werd een N-VA’er die een coalitie zonder extreemrechts mogelijk maakte meteen uit de partij gezet. Die sanctie werd voorheen niet bovengehaald tegen leden van Schild&Vrienden in N-VA.
Als extreemrechts een groter zelfvertrouwen heeft, dan leidt dit steeds tot geweld tegen andersdenkenden. De mobilisaties van extreemrechts zijn nog beperkt, zeker in vergelijking met vakbondsbetogingen of de klimaatmars, maar ze worden groter. Als we daar niet op reageren, dan zal extreemrechts proberen om al wie er anders uitziet of anders denkt het zwijgen op te leggen. We mogen dat niet laten gebeuren! Actief verzet is nodig.
Om het niet over haar rampzalig asociaal beleid inzake koopkracht of pensioenen te moeten hebben, vestigde N-VA alle aandacht op het niet-bindend en bijzonder vaag Migratiepact. Het doel was duidelijk: het publieke debat volledig op vluchtelingen en afkeer ertegen richten. Zo hoopt N-VA de verkiezingen van mei te winnen. Het onderliggende ongenoegen bij brede lagen van de bevolking rond de dalende koopkracht (denk aan de gele hesjes) of de klimaatramp (met onder meer de grote klimaatmars van december) wordt genegeerd en afgeleid. Nochtans zijn het niet de vluchtelingen die aan onze sociale zekerheid prutsen of die weigeren om ernstige klimaatmaatregelen te nemen: dat gebeurt door de gevestigde politici die de belangen van de grote bedrijven verdedigen. Rechts beweert dat vluchtelingen onze welvaart bedreigen, terwijl deze dreiging veroorzaakt wordt door de inhaligheid van de 1% rijksten. Het beleid van oorlog en neokoloniale plundering, dat verdedigd wordt door rechts en extreemrechts (herinner de slogan ‘Handjes kappen, de Congo is van ons’ van Schild&Vrienden), is de oorzaak van de vluchtelingencrisis. In die hoek vinden we de oorzaak, niet de oplossing.
Tien jaar na de recessie van 2008 dreigt een nieuwe economische crisis. Ondertussen raakte het systeem steeds meer gediscrediteerd. Na jaren van besparen is er onder de werkenden en hun gezinnen geen vertrouwen in een betere toekomst. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er politieke instabiliteit is en dat populisten als Trump of Bolsonaro daarop inspelen. Met een retoriek van verdeeldheid en het zoeken van zondebokken hebben de gevestigde partijen het extreemrechts wel erg gemakkelijk gemaakt. Dit betekent niet dat brede lagen van de bevolking ‘rechtser’ geworden zijn. Er is geen brede steun voor een beleid van sociale afbraak om cadeaus aan de grote bedrijven uit te delen. De jarenlang opgeklopte verdeeldheid tegen migranten moeten we beantwoorden door samen op te komen voor sociale vooruitgang: hogere lonen, meer openbare diensten, betaalbare huisvesting, leefbare uitkeringen.
Er zal ongetwijfeld geprobeerd worden om de alliantie van Vlaams Belang, Schild&Vrienden, NSV en KVHV die aan de basis lag van de ‘Mars tegen Marrakech’ en de betoging in Ninove verder te zetten. De jaarlijkse haatmars van NSV (Nationalistische Studentenvereniging) in studentensteden stond onder druk en leek zelfs te verdwijnen. Daar kan dit jaar verandering in komen als NSV erin slaagt zijn partners mee te krijgen voor een betoging in Leuven. De afgelopen jaren was de anti-NSV betoging telkens een pak groter dan wat extreemrechts op de been kreeg. Om daar ook dit jaar in te slagen, zal een stevige campagne nodig zijn.
De vakbonden hebben daar een rol in te spelen. Zij vormen de grootste sociale kracht in het land. Als extreemrechts sterker wordt, is dit een bedreiging voor al wie ingaat tegen het besparingsbeleid. Schild&Vrienden maakte dit al duidelijk door stakersposten te intimideren en in te breken in het ABVV-lokaal in Gent om een vlag te stelen. Dit is geen toeval: een offensieve strijd rond eisen als een minimumloon van 14 euro per uur, minimumpensioen van 1.500 euro per maand, arbeidsduurvermindering tot 30 uur per week zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen, een massaal programma van publieke investeringen in infrastructuur en diensten, … maakt immers duidelijk dat de verantwoordelijkheid voor onze dalende levensstandaard niet bij vluchtelingen ligt, maar bij de inhaligheid van de superrijke elite. Extreemrechts stelt zich voor als iets nieuw, radicaal en buiten het systeem. Zo kan het inspelen op ongenoegen onder de bevolking. Nochtans staat het voor het verderzetten en opvoeren van de huidige orde en de chaos ervan.
Racisme, seksisme en homofobie zijn obstakels in onze strijd voor een andere samenleving. We mogen er geen ruimte aan laten. Daarom roepen we op tot mobilisatie tegen extreemrechts. De NSV-betoging die in maart in Leuven zal plaatsvinden – de exacte datum wordt pas later bekend – is een volgende afspraak voor extreemrechts. We mogen dit niet laten passeren. Blokbuster roept iedereen op om aan een anti-NSV betoging te bouwen waarmee we duidelijk maken dat jongeren de neonazistische nonsens van Schild&Vrienden niet aanvaarden en dat werkenden zich niet laten verdelen.
Om van de anti-NSV betoging een succes te maken, hebben we iedereen nodig. Wij willen de mobilisatiecampagne nu al opstarten zodat de antifascisten niet opnieuw voor een verrassing komen te staan zoals met de anti-Marrakechmars of de betoging in Ninove. We pleiten voor een strijdbare antifascistische betoging met verenigende sociale eisen tegen alles wat ons verdeelt. Werk met ons mee, contacteer ons!
Protest tegen Schild&Vrienden in Gent op 25 september 2018. Foto: Liesbeth
In september vorig jaar werd de extreemrechtse club ‘Schild & Vrienden’ ontmaskerd voor wat het is: een neonazistische bende. Het is niet omdat je een neonazi in een kostuum steekt, dat die plots minder afgrijselijk is. Wij merkten toen al op dat een aangehouden campagne nodig was om groepen als ‘Schild & Vrienden’ te bestrijden. Van Langenhove moest niet lang wachten om zichzelf opnieuw op het voorplan te plaatsen. Met hulp van de N-VA-opstelling rond migratie en in de rug geduwd door sensatiebeluste media die graag met een relletje en bijhorende klikcijfers uitpakken, werd Van Langenhove een ster binnen extreemrechts. Bij de Ninoofse betoging van 3 januari omschreven wij hem reeds als “het nieuwste VB-kopstuk.” Al liggen zijn ambities wellicht hoger.
Artikel door Sander (Dendermonde) – overgenomen vanop blokbuster.be
Dries Van Langenhove, zelfverklaarde eindbaas van Schild en Vrienden en even zelfverklaarde tegenstander van wat hij de “rotte particratie” noemt, komt zelf op voor Vlaams Belang. Dit soort opportunisme was eigenlijk al van in het begin van zijn groepering duidelijk. Kijk maar hoe hij en zijn aanhangers een plaatsje probeerden te krijgen in partijen en bestuursorganen. Dat Van Langenhove voor het Vlaams Belang kiest is niet verrassend. Eind 2015, nog voor er van Schild & Vrienden sprake was, hield hij een reeks interne vormingen voor de Vlaams Belang Jongeren. In november 2018, lang voor er sprake was van Van Langenhove als lijsttrekker, probeerde het Vlaams Belang de ‘fanclub’ van Van Langenhove te organiseren met een reeks gratis vaten onder de noemer ‘Schild en pint’ waarop in Gent de ‘eindbaas’ zelf zijn opwachting maakte.
Dat een politiek mandaat ook onschendbaarheid met zich meebrengt zal wel handig meegenomen zijn, zeker nu blijkt dat het gerechtelijk onderzoek tegen hem nog steeds lopende is. Nauwe banden tussen extreemrechtse parlementaire partijen en knokploegen zijn ook niet nieuw: het Vlaams Blok werd mee gedragen door voormalige VMO’ers. Vandaag spelen leden van knokploegen als Génération Identitaire een rol in het ondersteunen van onder meer het Duitse AFD of Marine Le Pen in Frankrijk. Van Langenhove baseerde zijn eigen knokploeg op die Génération Identitaire.
Decennia van besparingen, fetisjisme voor de vrije markt en het aanvaarden van de neoliberale logica door zowat het volledige politieke landschap, inclusief de sociaaldemocratie, hebben de voedingsbodem gecreëerd waarop extreemrechts probeert in te spelen. De afgelopen jaren was dit door de opmars van N-VA moeilijker, maar dat was slechts een tijdelijk gegeven. De racistische elementen in het N-VA-discours winnen aan belang om het asociale beleid toe te dekken. Meteen wordt ook de rode loper uitgerold voor een versterkte terugkeer van extreemrechts.
Of het Vlaams Belang die rol zal spelen, hebben wij steeds in het midden gelaten. Ook nu is dat niet zeker. Van Langenhove wordt lijsttrekker voor zijn partij, maar benadrukt zijn ‘onafhankelijkheid’ omdat hij mogelijk hoger mikt of de deur wil openlaten voor een nieuwe extreemrechtse formatie waarin hij niet gewoon een extra kopstuk is, maar de ‘eindbaas’. Forza Flandria?
Extreemrechts wil het zelfvertrouwen van de marsen tegen Marakesh en in Ninove consolideren. Zolang het debat niet gaat over de echte oorzaken van de sociale en economische malaise – de winsthonger van de grote bedrijven – kan het daar mee wegkomen. Er is een tegenantwoord nodig op straat, in de bedrijven en op de faculteiten en scholen.
De protesten tegen de ronduit ranzige memes en berichten in gesloten chatgroepen van Schild & Vrienden in september vorig jaar toonden het potentieel om extreemrechts actief te bestrijden. Jammer genoeg kwamen er na de erg succesvolle student walk-out van 25 september geen concrete nieuwe initiatieven. Het maakte dat de druk wat afnam, waarop Van Langenhove terug toegelaten werd om zijn thesis af te werken en andere leden van Schild & Vrienden hun postje in de sociale raad van de UGent konden behouden.
De strijd tegen extreemrechts kunnen we niet overlaten aan gevestigde machten. Extreemrechts probeert zich voor te doen als anders, maar verdedigt dezelfde belangen van de grote bedrijven en hun aandeelhouders. Vakbonden, werklozen, langdurig zieken en vooral vluchtelingen worden keer op keer als veroorzakers van alle ellende beschouwd, om zo de 1% rijksten uit de wind te zetten. We kunnen dit enkel beantwoorden met een offensieve linkerzijde die een alternatief biedt op de verwoestende kapitalistische machine.
Betoging tegen Schild en Vrienden eind september in Gent. Foto: Liesbeth
“De oude wereld ligt op sterven. De nieuwe wereld laat nog op zich wachten. En in deze schemerzone ontstaan monsters.” Zo omschreef de Italiaanse marxist Antonio Gramsci de crisis van het kapitalisme honderd jaar geleden. Het past bij de huidige situatie: de autoriteit van alle instellingen raakt steeds verder ondermijnd, dit leidt tot politieke crisissen waarin monsters als Salvini, Trump of Bolsonaro opstaan. Waar komen deze extreemrechtse figuren vandaan, wat is hun kracht en hoe kunnen we hen bestrijden?
Artikel door Geert Cool uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Systeem in crisis
Tien jaar na de grote recessie kende het kapitalisme een zeker herstel, voornamelijk op basis van middelen die door overheden in de economie gepompt werden. Het heeft geleid tot een verdere verdieping van de kloof tussen arm en rijk: een kleine toplaag ging met het ‘herstel’ lopen, terwijl de overgrote meerderheid van de bevolking onder het besparingsbeleid gebukt ging. Bovendien dreigen nu opnieuw donkere wolken boven de wereldeconomie.
Het kapitalisme slaagt er steeds minder in om de indruk te wekken dat alles beter wordt en wij er met zijn allen op vooruitgaan. Tegen deze achtergrond staat het vertrouwen in het systeem en alles wat ermee geassocieerd wordt op een dieptepunt. Alle gevestigde instellingen- politieke partijen, het gerecht, de massamedia, … – ondervinden dit in verschillende gradaties.
Een systeem in crisis brengt de bijhorende politieke leiding voort. Politieke formaties die decennialang bestuurd hebben, maken plaats voor nieuwere en instabielere krachten. Voor het establishment is dat een probleem: met die oude partijen verdwijnt ook know-how om de belangen van de heersende klasse te dienen, terwijl nieuwe figuren als Trump onberekenbaar zijn.
De aftakeling van de traditionele partijen gebeurt soms aan een duizelingwekkend tempo. Kijk naar het sociaaldemocratische PASOK in Griekenland: tien jaar geleden was dit een betrouwbare factor voor de kapitalisten en kon de partij met 44% een regering vormen, vandaag is PASOK opgegaan in een ‘brede’ centrumlinkse alliantie die in alle peilingen onder de 10% blijft. Dat is natuurlijk een extreem voorbeeld, maar ook bij ons is er een geleidelijke Pasokificatie van de traditionele partijen. Eén voorbeeld: in oktober haalden de drie traditionele partijen (CD&V, VLD en SP.a) in het Antwerpse district Deurne samen net geen 20%.
Klassenstrijd
De autoriteit van de instellingen van het establishment verdwijnt, maar dit betekent niet automatisch dat er een einde komt aan alle vooroordelen waarop het bewind van de elite gebaseerd is. De afgelopen decennia was er een sterke individualisering: niets was nog een maatschappelijk probleem, we werden allemaal individuen (die naar exact dezelfde inhoudsloze televisieprogramma’s kijken en inkopen doen bij dezelfde ketens in quasi identieke winkelstraten). Dat was onderdeel van het neoliberale dogma dat er niet zoiets als een samenleving bestaat.
Dit dogma moet ons laten geloven dat we als werkende klasse geen specifieke plaats in de samenleving innemen en vooral dat er niet zoiets als klassenstrijd bestaat. Wie zijn tegenstander kan laten geloven dat er geen strijd is, kan die gemakkelijker winnen. Zoals miljardair Warren Buffet in 2005 opmerkte: “Er is uiteraard een klassenstrijd, maar het is mijn klasse, die van de rijken, die de strijd voert. En we zijn aan het winnen.” Geholpen door de nederlagen van de arbeidersklasse in de jaren 1990 kwamen de kapitalisten hier mee weg. Zodra er voorzichtige pogingen zijn om terug te vechten, schreeuwen liberalen als Gwendolyn Rutten over “klassenhaat.” Enkel het stilzwijgend aanvaarden van de eenzijdig door kapitalisten gevoerde klassenoorlog is vanuit het liberale oogpunt ‘verzoenend.’
Bij afwezigheid van collectieve antwoorden vanuit de arbeidersbeweging zoeken veel mensen de reden voor hun dalende levensstandaard bij de komst van vluchtelingen, de rol van corrupte politici, … Daar spelen rechtse populisten op in, vaak met overweldigende resultaten in verkiezingen. Bolsonaro in Brazilië is er het meest recente voorbeeld van. Het falen van de officiële ‘linkerzijde’ onder Lula heeft de deur opengezet voor een monsterscore van Bolsonaro. We zullen daar niet op antwoorden door de reële tekorten en spanningen te negeren. Evenmin zal het gebeuren door vertrouwen te stellen in diegenen wier beleid ertoe geleid heeft. We moeten alternatieven vanuit de arbeidersbeweging verdedigen.
Verrechtsing?
Bij de aankondiging van de nieuwe coalitie van SP.a en PVDA in Zelzate verklaarde PVDA-schepen Geert Asman: “In een klimaat van verrechtsing, waarbij rechts en extreemrechts vooruitgaan, slagen we erin om in Zelzate als linkse partij een dam op te werken tegen rechts.” Dit horen we wel meer, ook in vakbondskringen wordt wel eens gesproken over een klimaat van verrechtsing. Het is echter geen volledig of correct beeld: rechts en extreemrechts scoren door het afwijzen van de bestaande partijen, niet door een groeiende steun voor een rechts beleid van cadeaus aan de grote bedrijven en aanvallen op de sociale zekerheid. Bovendien maakt collectieve strijd het moeilijker voor rechts. Dit zagen we ook in Vlaanderen bij de gemeenteraadsverkiezingen: globaal verloor rechts terrein.
In de VS waren er in 2018 meer stakingen dan in de voorgaande jaren. De Braziliaanse kiezers stemden voor propere handen en een sterke man, maar zijn gekant tegen aanvallen op de pensioenen of privatiseringen. Er is geen actieve steun voor een uiterst rechts beleid van harde neoliberale maatregelen gekoppeld aan autoritair bewind. Dat maakt het voor extreemrechtse politici nodig om haat en vooroordelen tegen vluchtelingen te stimuleren of om de hypocrisie en beperkingen van gevestigde politici te benadrukken. Daar kunnen ze mee scoren, met hun eigen asociale agenda is dat veel moeilijker.
Sommigen omschrijven Bolsonaro of Trump ten onrechte als fascisten. Niet dat we eraan twijfelen waar Trump en Bolsonaro in de jaren 1930 politiek zouden gestaan hebben… Maar hen nu als fascist bestempelen gaat voorbij aan de afwezigheid van een actieve massabasis die bereid is om op gewelddadige wijze een fascistisch beleid op te leggen. Fascistische groepen voelen zich gesterkt door die rechtse politici, maar als ze offensiever naar buiten komen, leidt het al gauw tot massamobilisaties die hen terug in het isolement dwingen. We zagen dit met alt-right na het geweld op een betoging in Charlottesville in de zomer van 2017. Het fascisme in Italië of nazi-Duitsland was in staat om een einde te maken aan arbeidersorganisaties. Vandaag is dat niet aan de orde van de dag, er is integendeel in de VS net een opgaande fase van arbeidersstrijd. Waar extreemrechts te ver gaat, vervult het eerder de functie van de zweep van de contrarevolutie die massabewegingen opwekt. We moeten daar uiteraard niet op wachten om de strijd tegen extreemrechts en de voedingsbodem ervan te organiseren.
Hoe kunnen we extreemrechts stoppen?
In de tussentijdse verkiezingen in de VS hield Trump min of meer stand, hij had meer kunnen verliezen en kon de Senaat behouden door de zetelverdeling die in Republikeins voordeel is. De belangrijkste troef van Trump is het gebrek aan vertrouwen in de belangrijkste oppositiepartij: de Democraten. Dat zien we met heel wat rechts-populistische krachten: hun sterkte wordt vooral bepaald door de zwakte van de tegenstanders. Als het alternatief moet komen van de gevestigde partijen die hun laatste restjes autoriteit verliezen, dan kunnen extreemrechtse en populistische krachten langere tijd standhouden. Het gebrek aan massale actieve basis zorgt echter voor een ingebouwde instabiliteit.
Het politieke terrein is geen monopolie van de rechterzijde. Zelfs indien het ons aangeleerd wordt om politiek aan de experten over te laten, betreedt de arbeidersklasse wel degelijk het politieke terrein. Dit gebeurt zowel op syndicaal als politiek vlak. De afgelopen jaren was er een opkomst van nieuwe linkse formaties in heel Europa en de VS. Het is een uitdrukking van een zoektocht naar alternatieven, waarbij zeker in de context van toenemende sociale strijd meer naar links wordt gekeken. Doorheen acties leren we sneller dat we samen sterker staan, wie onze bondgenoten en wie onze vijanden zijn. Een probleem is evenwel dat veel nieuwe linkse formaties nog getekend zijn door de erfenis van het neoliberale ideologische offensief na de val van het stalinisme. Hierdoor ontbreekt het vaak aan vertrouwen in de capaciteit van de arbeidersklasse om offensief en gedurfd op te komen voor een andere samenleving. Waar links op een gedurfde en collectieve wijze met een socialistisch programma in het offensief gaat, heeft rechts het moeilijk. Er is echter nog werk om onze strijdmethoden en programma te verfijnen. LSP speelt daar een actieve en noodzakelijke rol in.
Extreemrechts stelt zich voor als iets nieuw, radicaal en buiten het systeem. Zo kan het inspelen op ongenoegen onder de bevolking. Nochtans staat het voor het verderzetten en opvoeren van de huidige orde en de chaos ervan. Het is de consequente linkerzijde die de werkenden en armen in het algemeen een nieuw, radicaal, strijdbaar instrument moet aanbieden op basis van de ideeën van gelijkheid, solidariteit, democratie en socialisme.
