Category: Feminisme

Content warning: geweld tegen vrouwen, homofobie, racisme

De afgelopen dagen waren er in Ierland grote protestacties naar aanleiding van de vrijspraak van een soldaat. Die had een jonge vrouw bewusteloos geslagen nadat die tussenkwam om te protesteren toen de soldaat luidruchtig seksistische, homofobe en racistische verwijten in het rond slingerde aan een bushokje in Limerick. De rechter sprak de soldaat vrij. De straat protesteerde tegen zowel het geweld als de seksistische uitspraak.

“Twee om haar neer te leggen, twee om haar uit te schakelen.” Dit is hoe de soldaat Cathal Crotty op Snapchat tegen zijn vrienden opschepte nadat hij Natasha O’Brien bewusteloos had geslagen. Vorige week ging hij vrijuit voor de rechtbank in Limerick. Die toonde een diepgeworteld seksisme in het rechtssysteem en de samenleving als geheel.

Door Harper Cleves

Op 29 mei 2022 liepen Natasha O’Brien en een vriendin op straat rond. Ze kwamen Crotty en vrienden tegen die bij een bushalte stonden te wachten en homofobe scheldwoorden en beledigingen naar voorbijgangers schreeuwden. Toen Natasha hem beleefd vroeg om te stoppen, haalde hij uit. Natasha zei zelf dat haar laatste bewuste gedachte tijdens de aanval was: “Hij stopt niet. Ik ga dood.”

Crotty probeerde in eerste instantie Natasha de schuld te geven van de aanval, totdat hij camerabeelden te zien kreeg waarop de wreedheid van de duidelijk niet uitgelokte aanval te zien was. Hierdoor was hij gedwongen schuld te bekennen. De rechter in deze zaak, Tom O’Donnell, probeerde deze schuldbekentenis voor te stellen als een moedige daad. Hij vroeg Natasha neerbuigend of ze “het belang begreep” van de schuldbekentenis, wat betekende dat er geen rechtszaak kwam, iets wat het proces met 18 maanden zou hebben verlengd. Hij hield er ook rekening mee dat hij er “geen twijfel” over had dat als de rechtbank een onmiddellijke gevangenisstraf zou opleggen, Crotty’s carrière in het leger “voorbij zou zijn.” 

Rechter O’Donnell en het Ierse rechtssysteem gaven voorrang aan de toekomst van een vermeende “veelbelovende jongeman” boven die van Natasha, zonder er rekening mee te houden dat haar slachtofferverklaring duidelijk aangaf dat ze door het mentale leed als gevolg van Crotty’s aanval haar job verloor.

Sta op tegen gendergeweld, queerfobie en extreemrechts

Dit grove onrecht dat Natasha is aangedaan, vindt plaats tegen de achtergrond van de opkomst van extreemrechts in Ierland. Zelfs de schaamteloze homofobie die Crotty en zijn vrienden tentoonspreiden is een uitdrukking van de invloed van degenen die haat verspreiden tegen migranten, LGBTQIA+ mensen en vrouwen. In het bijzonder hebben ze leugens verspreid over vluchtelingen, met name zwarte en bruine mannen, die een gevaar zouden vormen voor Ierse vrouwen.

Recente statistieken laten zien dat gendergeweld inderdaad toeneemt, maar niet om de redenen die extreemrechts aanhaalt. Women’s Aid zei 40.048 meldingen te hebben ontvangen van huiselijk geweld, d.w.z. geweld binnen het gezin door (meestal) mannen die de overlevenden kennen, niet door toedoen van migranten die vreemden zijn.

Het racistische argument van extreemrechts wordt weerlegd met deze zaak. Crotty is een witte Ier die actief is in het leger en zelf een voorbeeld van racisme aan de dag legde. Zijn homofobie en macho-agressie bij de aanval op Natasha is precies het soort gedrag dat wordt opgewekt door extreemrechtse haat en het soort toekomst waar zij voor staan. In plaats van deze overduidelijke daad van misogyne geweld tegen een jonge vrouw te veroordelen, gaven de Ierse staat en het Ierse rechtssysteem prioriteit aan de toekomst en het welzijn van Crotty boven die van Natasha.

De winstgevende en verdeeldheid zaaiende logica van het kapitalisme, dat steunt op de onbetaalde arbeid van vrouwen en dat profiteert van het seksualiseren en controleren van de lichamen van vrouwen en LGBTQIA+personen, dringt door in ons rechtssysteem, onze huizen en onze intieme relaties. Dit is de bron van seksistisch geweld en het is een systeem dat extreemrechts in stand houdt, met hun queerfobe retoriek, hun racisme en, recentelijk nog, zoals verwoord door het nieuwe raadslid Tom McDonnell uit Kildare, hun wens om abortusrechten aan te vallen zodat Ierse vrouwen zich kunnen “voortplanten”.

Een socialistisch feministische beweging opbouwen

Terwijl extreemrechts en het kapitalistisch rechtssysteem weinig hoop bieden, schetst de woede die gewone mensen van alle genders over het hele eiland namens Natasha hebben geuit een ander beeld. Deze woede doet denken aan het verzet tegen victim blaming in de rechtbanken in 2018 in de nasleep van het proces na een verkrachting door rugbyspelers in Belfast en het protest in de uiteindelijk succesvolle strijd voor abortusrechten.

Als we deze verontwaardiging op straat, op onze werkplekken, op onze scholen en campussen brengen, kunnen we doen wat extreemrechts nooit wil of kan doen: de status quo uitdagen en socialistisch feministische verandering afdwingen. Dat is in het belang van het collectieve welzijn van de samenleving en gaat in tegen de behoefte van het kapitalisme aan verdeeldheid, onverdraagzaamheid en uitbuiting.

Bekijk hier de moedige getuigenis van Natasha op een grote protestactie in Limerick met 2000 aanwezigen:

Dit bericht op Instagram bekijken

Een bericht gedeeld door I Love Limerick (@ilovelimerick)

In een arrest van 28 maart bevestigde het Hof van Beroep in Gent een eerdere uitspraak die stelde dat er geen reden is om twee activistes van Campagne ROSA te veroordelen wegens belaging, laster en eerroof. Zij werden aangeklaagd door Jeff Hoeyberghs naar aanleiding van het feministisch protest tegen zijn seksistische meeting aan de Gentse universiteit eind 2019.

Wat was er gebeurd? In 2019 voelde het extreemrechtse KVHV, de studentenclub die in Gent aan de basis lag van Schild & Vrienden en die meerdere VB-parlementsleden voortbracht, zich sterk genoeg om een provocerende seksistische, racistische en queerfobe meeting te houden. Daarvoor nodigden ze Jeff Hoeyberghs uit, een plastisch chirurg die bekend staat voor zijn haatspraak. Hem een platform geven aan de universiteit had als doel om zijn haatspraak te normaliseren. Dat leidt onvermijdelijk tot een toename van haatincidenten. Haatspraak is niet zomaar ‘een mening’, het is altijd een aanzet tot daden.

Dat was waarom Campagne ROSA en de Actief Linkse Studenten een protestactie hielden tegen deze meeting. Onze aanklacht ging nadien viraal omdat de uitspraken van Hoeyberghs zo schandalig waren. We zullen ze hier niet herhalen, er is al teveel haat in de openbare ruimte. Het was er zo hard over dat er een massale verontwaardiging was. Dit leidde tot een voorzichtige berisping van het KVHV door de UGent (ondanks protest waarmee we de uitsluiting eisten), een intrekking van de erkenning door de stad Gent omdat KVHV geen enkel schuldinzicht vertoonde en een proces tegen Hoeyberghs. In eerste aanleg werd hij veroordeeld, in hoger beroep werd zijn straf sterk afgezwakt wat op een gedeeltelijke vrijspraak leek, zelfs indien hij nog altijd veroordeeld werd wegens seksisme. 

De UGent blijft maatregelen tegen het KVHV weigeren, ook al gebeurden de feiten waarvoor Hoeyberghs veroordeeld werd aan de universiteit op een bijeenkomst van een door de universiteit gesubsidieerde organisatie. Zelfs na de intrekking van de erkenning door de stad Gent blijft de UGent op dat standpunt. De enige maatregel aan de UGent kwam er van het PFK, de koepel van politieke en filosofische organisaties, op initiatief van de Actief Linkse Studenten. Het KVHV blijft ondertussen volharden en komt bij de studentenverkiezingen op met Vlaams Belangers die gekend staan voor hun racisme. 

Toen hij vervolgd werd, ging Hoeyberghs in de tegenaanval tegen Campagne ROSA. Hij diende een klacht in wegens belaging (het ernstig verstoren van de rust van een persoon), laster en eerroof. Veel eer viel er niet te ‘roven’ bij Hoeyberghs en wat er lasterlijk was aan het aanklagen van zijn eigen haatspraak, was van bij het begin onduidelijk. Daar ging het Hoeyberghs niet om. Hij wilde de rollen omkeren. Niet de vrouwen, LGBTQIA+ personen en andere mensen die slachtoffer waren van zijn neerbuigendheid, haat en oproepen tot discriminatie, waren het slachtoffer. Hijzelf, de bekende chirurg, was het slachtoffer omdat er een massale verontwaardiging was over zijn haat. Zo wilde hij het ook herleiden tot ‘woord versus tegenwoord’, wat zijn oproepen tot discriminatie en geweld moest minimaliseren.

Nadat de rechtbank in eerste aanleg oordeelde dat er geen sprake was van laster en eerroof, ging Hoeyberghs in hoger beroep. Zelfs nadat de mediabelangstelling grotendeels was verdwenen en zijn eigen veroordeling wegens seksisme in hoger beroep was afgezwakt, zette hij door. Elke jurist kon van bij de eerste klacht tegen Campagne ROSA de uitkomst voorspellen, maar daar ging het bij Hoeyberghs niet om. Hij wilde feministisch protest intimideren en angst zaaien bij wie protest organiseert tegen hatespeech. Dit was pure pesterij tegen feministische activisten. Daarmee maakt Hoeyberghs meteen duidelijk dat hij elk woord op zijn haatmeeting meende.

Het arrest kan niet anders dan vaststellen dat Hoeyberghs veroordeeld werd wegens seksisme en dat de beelden van zijn haatmeeting door extreemrechts zelf werden verspreid. Ook het Hof van Beroep zegt bijgevolg dat er geen sprake is van belaging, laster of eerroof. Dat is goed nieuws. Tegelijk is het feit dat een veroordeelde seksist overgaat tot processen en pesterijen tegen socialistische feministen, een oproep aan alle lezers om deel te nemen aan feministisch protest en om Campagne ROSA actief te ondersteunen door er lid van te worden, het financieel te steunen en samen met ons acties te blijven organiseren. Samen staan we sterk!

De aanvankelijke weigering van de VRT-directie om de documentaire-reeks uit te zenden waarin de slachtoffers van Bart De Pauw spraken, het interview van De Pauw bij Gert Verhulst en de blijvende stroom van aanklachten tonen dat de discussie over en de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag bijzonder nodig is. We spraken met Wouter Wanzeele, een sociaal werker en forensisch therapeut. Hij spreekt in eigen naam.

Interview uit maandblad De Linkse Socialist

Hoe keek jij naar de documentairereeks en de reactie van De Pauw?

“Er was structureel misbruik en belaging die altijd op dezelfde manier plaatsvonden. De getuigenissen van de slachtoffers maken duidelijk dat het enkel door hun assertiviteit was dat de bal aan het rollen ging. Dan pas werd er geluisterd, ook al bleven er zelfs toen obstakels. De berichten zelf en de getuigenissen toonden hoe ernstig en structureel het grensoverschrijdend gedrag was. De manier waarop De Pauw zijn machtspositie misbruikte, komt sterk naar voren.”

“Het is op zich begrijpelijk dat De Pauw zegt dat zijn stem niet gehoord werd. Alleen zou je dan verwachten dat er enkele zaken deel uitmaken van zijn reactie. Eerst en vooral een volledige erkenning van wat er gebeurd was. De Pauw heeft tot op zekere hoogte een schuldbesef, maar over veel gevolgen ervan voor de slachtoffers is hij niet duidelijk. Hij legt daarnaast de verantwoordelijkheid soms buiten zichzelf. Zo zegt hij dat de slachtoffers niet altijd neen hadden gezegd of hij probeert zijn gedrag te koppelen aan alcoholmisbruik. Terwijl moet opgemerkt worden dat er mensen zijn die teveel drinken zonder over te gaan tot grensoverschrijdend gedrag of tot racistische uitspraken zoals Conner Rousseau. De Pauw benadrukt dat hij niet voor alle klachten veroordeeld is, terwijl dat niet wil zeggen dat er in die gevallen geen grensoverschrijdend gedrag was.”

“Excuses zijn belangrijk, maar de authenticiteit ervan moet samenvallen met een reële en volledige erkenning van zowel de feiten als de rol van machtsmisbruik om een herstellend effect te hebben. In alle getuigenissen van de slachtoffers kwam dat aan bod, zelfs indien het niet altijd even expliciet was. Dat aspect ontbreekt in de reactie van De Pauw. Een bredere kijk is nodig om een echt inzicht te hebben in machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag. Dat gedrag kan niet los gezien worden van het economisch systeem waarin we leven. We groeien allen op met een nadruk op competitiviteit en met normen en verwachtingen die deel zijn van dit systeem, waarbij macht gecultiveerd wordt als iets positief. Uitbuiting en onderdrukking zijn eigen aan het kapitalisme, wat leidt tot ongelijkheid met bijvoorbeeld een loonkloof en tal van voorbeelden van machtsmisbruik op de werkvloer, soms op een subtiele maar evenzeer schadelijke wijze.”

“Het inzicht van De Pauw is vandaag anders dan zeven jaar geleden, maar staat niet ver genoeg ten aanzien van de slachtoffers. Zijn vraag naar bemiddeling vertrekt bijvoorbeeld eerder van zijn eigen belangen, dan die van de slachtoffers. Eigenlijk blijft hij zo de kant van de onderdrukkers kiezen, iets wat ook gebeurt door sommige politici en leidinggevenden van gevestigde instanties. Het is belangrijk om daartegen in te gaan. De vakbonden hebben daar een rol in te spelen, wat bij de VRT bijvoorbeeld gebeurt.”

Zorgt de toename van het aantal aanklachten van grensoverschrijdend gedrag voor druk op de hulpverlening?

“Als hulpverleners zijn we dankbaar dat slachtoffers de moed hebben om zich uit te spreken. Dat gaat verder dan #MeToo: het groeiend bewustzijn rond onderdrukking en de bewegingen ertegen zijn een stap vooruit. Het maakt ook dat plegers van grensoverschrijdend gedrag gepusht worden om hulp te zoeken of te aanvaarden, waardoor we als hulpverleners met hen aan hervalpreventie kunnen werken.”

“Een probleem daarbij is natuurlijk het gebrek aan middelen. Zo werd er tot op heden door de Vlaamse regering nog nooit structureel geïnvesteerd in gespecialiseerde hulp voor jongeren die grensoverschrijdend gedrag plegen. En er zijn lange wachtlijsten bij verschillende diensten voor volwassenen, waardoor mensen hervallen terwijl er hulp mogelijk zou zijn. Het blijft te veel beperkt tot het blussen van brandjes zonder dat er iets aan het structurele karakter wordt gedaan.”

“Als hulpverleners willen we natuurlijk zaken rechttrekken, maar ook ingaan op het stelselmatig terugkeren van grensoverschrijdend gedrag. Structurele onderdrukking leidt tot dergelijk gedrag en tot trauma’s. Het misbruik door de katholieke kerk was bijvoorbeeld ook verbonden met de machtspositie die deze instelling zeker vroeger had. Als hulpverleners worden we geconfronteerd met het gebrek aan structurele verandering hierin. We kunnen dat signaleren en meer dan dat, in actie komen. Dat probeer ik alvast te doen met mijn engagement bij Sociaal Werkers in Actie en bij Campagne ROSA.”

Niemand is vrij tot we allemaal vrij zijn

Op Internationale Vrouwendag komen we overal ter wereld op straat. Dat we doen in de spirit van de slogan: ‘Mourn the dead – fight like hell for the living!’

Wereldwijd protesteren miljoenen tegen femicide, gendergerelateerd geweld, dagelijkse discriminatie en intimidatie. Zo is er het schoonmaakpersoneel voor de scholen in Gent dat een halt toe roept aan besparingen op essentieel werk. Ze eisen hogere lonen, minimum €17 per uur, investeringen in openbare diensten en leefbaar werk. In Luik eist het stakend zorgpersoneel van AVJ, een dienst voor mensen met beperking, betere werkomstandigheden en zorg. Er zijn de vrouwen in Palestina en zij die wereldwijd solidair zijn. Ze eisen een einde aan de genocidaire daden in Gaza en ze veroordelen de medeplichtigheid van westerse overheden en de kapitalistische oorlogsindustrie!

Al deze protesten plaatsen 8 maart opnieuw meer dan ooit in de traditie van de internationale dag voor de strijd van vrouwenrechten. De Duitse marxiste Clara Zetkin zei dat “8 maart voortkomt uit de werkende klasse. De dag werd geboren in strijd van vrouwen uit de werkende klasse voor hun rechten en tegen onderdrukking en uitbuiting.” Daarna werd het ook een dag van strijd tegen fascisme en imperialisme. Voor reële emancipatie moeten we nog steeds strijden en dat is alleen mogelijk wanneer we de bevrijding van iedereen nastreven. We eisen financiële onafhankelijkheid, minimum 1800 euro pensioen en een 30-uren werkweek zonder loonverlies en met extra aanwervingen. We moeten daarvoor het geld halen waar het zit. Van alle rijkdom die sinds 2020 geproduceerd werd, ging maar liefst twee derde naar de rijkste één procent.

Mourn the death & fight like hell for the living!

Uitzichtloosheid en onzekerheid laten rechtse politici en andere conservatieven toe om verdeeldheid te creëren en daarmee de aandacht af te leiden van sociale problemen, veroorzaakt door hun beleid. Ze verdelen om te heersen! Zo gebruiken ze ook de groeiende aandacht voor vrouwenrechten om met de vinger in de richting van migranten te wijzen. Wij aanvaarden niet dat de strijd tegen seksisme wordt gebruikt voor het propageren van racisme en islamofobie. Ironisch genoeg is het net hun racistisch, seksistisch en LGBTQIA+foob discours dat bijdraagt aan een klimaat van dagelijks geweld.

Strijden tegen seksisme betekent strijden tegen alle vormen van onderdrukking. De rechten van LGBTQIA+ personen staan wereldwijd onder druk. Transpersonen worden de toegang tot sport ontzegd. Boeken en lessen over gender en consent worden gecanceld. Het maakt deel uit van een retoriek van haat die de wereld een gevaarlijke plek maakt voor queerpersonen. Dat zagen we afgelopen maand nog met de vreselijke moord op Nex Benedict, een non-binaire tiener uit Oklahoma, die overleed na geweld door medestudenten. Dit nooit meer!

Gaza is a feminist issue

Volgens de meest recente statistieken van UN Women zijn 951.490 vrouwen en meisjes ontheemd geraakt, waarvan 50.000 zwanger zijn en velen worden verwacht binnen de komende maand te bevallen. Experts melden bewijs van seksueel misbruik, seksuele vernedering en dreigen met seksueel geweld tegen Palestijnse meisjes en vrouwen door de Israëli Defense forces.

‘We are not outnumbered, we are out organized.’ Het zijn onsterfelijke woorden van Malcolm X. We kunnen niet opgeven, we moeten doorgaan met het opbouwen van een antikoloniale en antikapitalistische feministische beweging. We eisen niet alleen onmiddellijk een permanent staakt-het-vuren, maar ook een einde aan de door het Westen gesteunde Israëlische bezetting nu. Voor sociale bevrijding in de hele regio en een einde aan alle conflicten, van Oost Congo, Soedan tot Oekraïne en elders.

Gesprek met Braziliaanse socialistische feministische antiracistische activiste Maria Clara

‘The most revolutionary act is to view the world as it really is’, het zijn de woorden van Rosa Luxemburg, een bekende Duitse marxiste die zich verzette tegen imperialisme. Wie de wereld wil veranderen, moet haar ook begrijpen. In deze spirit verwelkomen we eind maart, Maria Clara, een Braziliaanse activiste en socialistisch feministe die met haar beide voeten in de strijd tegen racisme en extreemrechts staat. Ze maakt deel uit van de Braziliaanse afdeling van ROSA International: ‘Feministas Antiracistas Socialistas’. Zij strijden voor het beschermen van de rechten van de inheemse bevolking.

Ze eisen een betere bescherming van het Amazonewoud. Ze eisen reproductieve rechten zoals abortus en toegang tot genderinclusieve, kostenloze gezondheidszorg voor o.a. transpersonen en een effectief beleid om gendergerelateerd geweld te bestrijden. Eisen die volgens ons meer dan ooit nodig zijn, maar ook botsen met de winstlogica in dit systeem. Het is tijd om te kiezen: hun winsten of onze veiligheid en welzijn. Daarom strijden wij voor een democratisch socialistisch alternatief. Kom naar een van onze meetings, laat je inspireren om zelf lid te worden van Campagne ROSA en vooral, om een einde te maken aan dit systeem van seksisme, onderdrukking en kolonialisme.