Tag: Jemen

Er is geen twijfel over mogelijk: Jemen bloedt. Maar niemand lijkt zich daar iets van aan te trekken. Voor de Israëlische bombardementen op Palestijnen of het gebruik van controversiële chemische wapens in Syrië is er meer dan terecht aandacht. Maar over de oorlog in Jemen de voorbije vier jaar en de rol van Saoedi-Arabië daarin wordt gezwegen.

Artikel door Andleeb Haider (Antwerpen) uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Ook in de media in de regio en onder de ‘Oemma’ (moslimgemeenschap) wordt gezwegen. Iedereen kijkt weg van het armste Arabische land. Het Westen is bewust blind om toch maar wapens te kunnen verkopen aan Saoedi-Arabië en zijn bondgenoten, die er de meest brutale humanitaire misdaden mee plegen.

Redenen voor oorlog

De haat van Saoedi-Arabië en de VS tegenover Jemen zit diep. Het begon al met de crisis rond Koeweit in 1990. De Jemenitische president sprak zich uit tegen militaire interventie in Irak door niet-Arabische staten. Als lid van de VN-Veiligheidsraad in 1990 en 1991 onthield Jemen zich op een aantal VN-resoluties over Irak en Koeweit. Het land stemde tegen het gebruik van geweld. Dat stemgedrag leidde tot woede bij de VS en Saoedi-Arabië. Dat laatste land wees in 1990 en 1991 maar liefst 800.000 Jemenieten uit om het land te straffen voor zijn verzet tegen de oorlog.

Ten tweede is er het strategische belang van Jemen voor de olieproducerende landen. Jemen bevindt zich immers aan de Bab el-Mandeb straat, een smalle zeestraat die de Rode Zee verbindt met de Golf van Aden. Dat is een doorgang waar heel wat olietransport passeert.

Daarnaast is er ook de regionale machtsstrijd tussen Saoedi-Arabië en Iran waarbij de sjiitische minderheid in Jemen (42% van de bevolking) verdacht is voor het wahhabistische soennitische Saoedi-Arabië.

Vreselijke gevolgen

Sinds het begin van de oorlog door Saoedi-Arabië en zijn bondgenoten is Jemen in een rampzalige situatie terechtgekomen. Het land kent een hongersnood: 2,2 miljoen kinderen lopen risico op acute ondervoeding en 462.000 kinderen gaan daar nu al onder gebukt. Het effect van de honger treft ongeveer 17 miljoen mensen, goed voor 60% van de bevolking van Jemen.

“Een van de zaken die gebeurt bij hongersnood is dat er een plotse onaangekondigde ineenstorting is,” merkte VN-verantwoordelijke Lowcock op. “Als de ineenstorting gebeurt, is het te laat om iets te doen. Er gaan veel mensenlevens op korte tijd verloren. Dat is de situatie waarmee we nu kampen.” Hij voegde eraan toe dat het bombardement op de haven van Hudeidah een van de belangrijkste redenen is voor het acute voedseltekort. Voorheen werden voeding en goederen vooral langs deze haven ingevoerd. De vernieling van infrastructuur en het tekort aan elektriciteit maken het voor hulporganisaties bovendien erg moeilijk om nog in het binnenland te geraken.

De kindertijd is een ogenblik waarop kinderen moeten kunnen spelen, leren, opgroeien, ontwikkelen, zich veilig en beschermd voelen. Maar de cijfers wijzen op een vreselijke realiteit: één op vier kinderen (535 miljoen) leeft in een conflict- of rampenzone. Deze kinderen kunnen geen kind zijn omwille van waar ze leven. Jemen is een van deze zones.

Op 9 augustus kwamen 40 jongens tussen zes en elf jaar om tijdens een schooluitstap. Ze werden het slachtoffer van Amerikaanse bommen. Er vielen ook elf volwassen slachtoffers. De lokale autoriteiten hadden het over 79 gewonden, waaronder 56 kinderen. CNN stelde dat het gebruikte wapen een lasergeleide bom van Lockheed Martin was, een van de vele duizenden die aan Saoedi-Arabië verkocht zijn als onderdeel van de miljardenhandel in wapens.

Wapenhandel

Saoedi-Arabië is wellicht het meest geliefde land in de hele wapensector. Het is de belangrijkste afnemer van wapens uit zowel de Amerikaanse als de Britse wapenindustrie. De VS staat de coalitie rond Saoedi-Arabië bovendien bij met veiligheidsoperaties. Onder de regering-Obama was er voor 115 miljard dollar – sommigen spreken over 200 miljard dollar – aan wapenexport naar Saoedi-Arabië.

Na een bombardement op een begrafenis in oktober 2016, waarbij 155 doden vielen, werd de verkoop van geleide munitietechnologie gestopt met het argument dat de verbeterde precisie geen burgers zou redden omdat niet-militaire doelwitten onder vuur werden genomen. Deze verkoop werd onder Trump in maart 2017 gewoon hervat. Meer nog: er werd een akkoord gesloten om voor 350 miljard dollar wapens te leveren aan Saoedi-Arabië over een periode van tien jaar.

Ergste humanitaire crisis

Antonio Guterres, de algemeen secretaris van de VN, verklaarde dat de oorlog in Jemen één van de ergste humanitaire crisissen ter wereld is. Meer dan 22 miljoen mensen – meer dan 80% van de bevolking – heeft dringend nood aan hulp en bescherming. De oorlog gaat zijn vierde jaar in en miljoenen mensen hebben geen zuiver drinkwater. Er dreigt een cholera-epidemie. Om de tien minuten sterft een kind onder de vijf jaar omwille van vermijdbare redenen. Beide kanten in het conflict gebruiken voedsel als wapen, maar de crisis wordt vooral veroorzaakt door de brutale blokkade langs de lucht, het land en de zee opgelegd door de coalitie geleid door Saoedi-Arabië.

De coalitie stelt dat het doel van die blokkade is om te vermijden dat Iraanse wapens Jemen binnen geraken voor de Houthi rebellen die een groot deel van het noorden controleren, waaronder de hoofdstad Sanaa. Saoedi-Arabië heeft de steun van 40 moslimlanden die bereid zijn om deel te zijn van een soort van moslim-NAVO. Het gaat onder meer om Egypte, Marokko, Pakistan … Allemaal steunen ze Saoedi-Arabië bij het aanrichten van een humanitaire ramp in Jemen.

We spraken met Ahmed Ali Al-Qidani van de Total Gas Labour Union of Yemen. Die vakbond is opgezet door ruim honderd arbeiders die het slachtoffer werden van uitbuiting en diefstal door twee multinationals: Total en G4S. (Zie ons eerder artikel over deze specifieke strijd). Toen we het interview begin september deden, was er in verschillende delen van Jemen sprake van protest. Dit was gericht tegen de economische rampspoed voor miljoenen werkenden en armen midden een aanhoudende oorlog die ondertussen al drie jaar duurt en voor verwoesting zorgt.

De Jemenitische munt zakte recent tot het diepste niveau ooit, waardoor de prijzen van basisgoederen erg hoog zijn. Dit komt bovenop een al vreselijke humanitaire ramp. De voedselprijzen namen sinds 2015 met gemiddeld 68% toe. Dat cijfer wijst op de ellende als gevolg van de oorlog. Het gaat bovendien om een land waar meer dan de helft werkloos is en waar de meeste ambtenaren al ongeveer twee jaar geen loon kregen. Miljoenen mensen voeren een overlevingsstrijd tegen een achtergrond van honger en epidemieën.

Ondertussen vloeit elke dag onschuldig bloed in een oorlog die enkel de belangen van de reactionaire en imperialistische machten dient. Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten hebben een grootschalige operatie uitgevoerd tegen de zeehaven van Hodeida, de belangrijkste toevoerhaven voor goederen en hulp in het land. De VN wijst erop dat deze militaire operatie kan leiden tot “een van de ergste hongersnoden uit de geschiedenis.” De regering-Trump verklaarde recent dat de Saoedi’s “alle mogelijke inspanningen leveren om het risico op burgerdoden te vermijden.” Nochtans wordt massale uithongering in deze oorlog als bewust wapen ingezet door het Saoedische regime. De verklaring van de Amerikaanse regering toont enkel de cynische medeplichtigheid in het bloedbad.

Vanaf 2 september begonnen protestacties in gebieden die onder controle van de Saoedi’s en de door het Westen gesteunde regering staan, waaronder de havenstad Aden maar ook de gebieden die onder controle van de Houthi’s staan, zoals de hoofdstad Sana’a. Het protest is nog beperkt, maar toont het potentieel en de noodzaak van een strijdbeweging die werkenden, werklozen en armen verenigt rond onafhankelijke klasseneisen. Dat is de enige manier om een einde te maken aan het barbaarse conflict en de politiek van uitputting en honger door alle oorlogsvoerende partijen. Dit geldt in de eerste plaats voor het Saoedische regime en zijn westerse bondgenoten, die over een groot militair overwicht beschikken.

Een heropleving van de arbeidersbeweging en de broodnodige internationale solidariteit vanuit de werkende klasse, zijn essentieel. In deze context is de vorming van een nieuwe en strijdbare vakbond van groot belang. Wij verwelkomen dit initiatief en zullen erover blijven berichten. We hebben in het verleden ook al regelmatig nieuws gepubliceerd over de strijd van de arbeiders van Total en G4S. Vorige week bezochten enkele leden van LSP nog het internationale vakbondshuis in Brussel om een brief van deze arbeiders af te geven met de vraag om syndicale steun.

De “Total Labour Union as of Yemen” is recent opgezet, een nieuwe vakbond. Wat is het doel van deze vakbond en waarom werd het opgericht?

“Het doel van de vakbond is om de materiële en morele rechten van alle werkenden met alle mogelijke middelen te verdedigen, om een cultuur van syndicale vorming te vestigen en de arbeiders hiermee intellectueel te versterken, en om de leden van de vakbond te beschermen tegen misbruik.

“We willen rechtvaardigheid, gelijkheid en verzetten ons tegen discriminatie. We promoten en ontwikkelen wederzijdse kennismaking en samenwerking tussen onze vakbond en militante syndicalisten en arbeiders in de Arabische wereld en daarbuiten.

“In het verleden waren er pogingen door stammenleiders om onze strijd te kapen. Dit heeft ons erg bewust gemaakt van het feit dat we met een collectieve leiding moeten werken. We willen uiteraard ook de strijd ontwikkelen om gerechtigheid te krijgen voor de arbeiders van Total/G4S.

“Vanuit mijn persoonlijk oogpunt zie ik de vestiging van een vakbond als het resultaat van ervaring en strijd als arbeider. Daarbij werd ik vaak aan onrechtvaardigheid en discriminatie onderworpen. Dit heeft geleid tot een bewustzijn rond de noodzaak om te strijden tot we gerechtigheid bekomen voor alle werkenden.”

Hoeveel leden telt de nieuwe vakbond?

“Momenteel zijn dat er 150.”

Zijn er plannen om de vakbond uit te breiden of om banden aan te gaan met arbeiders uit andere sectoren? Wat zijn de verhoudingen met de officiële vakbondsfederatie in Jemen? Heeft die jullie bijgestaan in jullie strijd?

“Jammer genoeg is de Algemene Federatie van Jemenitische Vakbonden grotendeels stilgevallen. De rol ervan is beperkt tot ‘advies en solidariteit’, soms komt er een verklaring van de federatie. Rond de kwestie van de arbeiders van Total/G4S hielden we een actie voor de kantoren van de vakbondsfederatie in Sana’a in april 2016. De reactie en de belangstelling in onze strijd was erg lauw. In de voorbije periode gebeurde er niets, ook al hebben een aantal syndicalisten inspanningen gedaan.

“Maar dat gezegd zijnde: onze vakbond is wel geregistreerd in het kader van de algemene vakbondsfederatie. We hopen onze nieuwe vakbond te kunnen gebruiken om een invloed te hebben op de bredere vakbondsbeweging in Jemen en om contacten te leggen met arbeiders in andere sectoren. We bespreken een plan om de eenheid van werkenden en vakbonden in de oliesector en beveiligingsbedrijven in Jemen en daarbuiten te bewerkstelligen.”

Waarom is het conflict met Total en G4S volgens jou nog steeds niet opgelost?

“De twee bedrijven zijn de belangrijkste redenen waarom het conflict er nog steeds is. Het gaat om een frauduleuze houding en verkeerde voorstelling van de rechten van de werkenden door beide bedrijven. De arbeiders verwerpen de oneerlijke voorstellen die gedaan werden en niet voldoen aan hun minimale rechten.

“Beide bedrijven hebben jarenlang voordeel gehaald uit het achterhouden van bijdragen die aan het personeel moesten betaald worden. Dit leidde tot een meningsverschil tussen beide bedrijven over wie verantwoordelijk was voor het uitbetalen van waar het personeel recht op had.

“De bedrijven hebben de crisis in Jemen en hun terugtrekking uit het land gebruikt om de arbeiders hun rechten te ontzeggen. Daarbij werd geen rekening gehouden met de menselijke omstandigheden van hun personeel.

“Doorheen de jaren waren er enkele duistere figuren die sympathie en steun voor onze strijd leken te betuigen, maar die andere bedoelingen hadden. Er waren activiteiten die erop gericht waren om voordeel te halen uit het negatieve imago van beide bedrijven en uit de brede steun onder de bevolking voor onze strijd.”

Wat zijn de centrale eisen?

“Alles waar de arbeiders recht op hebben moet betaald worden en er moet ook een vergoeding komen voor de periode waarin we niet kregen waar we recht op hebben. Er zijn achterstallige lonen, bonussen, vakantiegeld, overloon, bijdragen voor sociale zekerheid en gezondheidszorg, bonussen voor de ramadan, … Bovendien eisen we compensaties voor de families van overleden arbeiders en ook een vergoeding van alle arbeiders wegens materiële en morele schade. Als de bedrijven terug activiteiten ontplooien, moeten de personeelsleden terug aangenomen worden. Zoniet moet er een correcte opzegvergoeding betaald worden. We willen dat dit alles via officiële kanalen gebeurt met opvolging ervan door de Internationale Vakbondsconfederatie (ITUC) en het CWI.”

Wat is de sfeer onder de arbeiders?

“We zitten in een erg moeilijke situatie die we nooit eerder kenden in die drie jaar van onderdrukking en manipulatie. Drie van onze collega’s werden genadeloos vermoord en de families van deze martelaren werden zonder enige hulp achtergelaten. De meeste arbeiders zijn werkloos, sommigen moesten al hun bezittingen verkopen.

“De meeste bedrijven weigeren ons aan te nemen omdat we geen officiële ontslagbrief hebben. Dit maakt dat sommige arbeiders om toch maar iets van inkomen te hebben verplicht zijn om te werken voor dubieuze bedrijven, zoals een spookbedrijf dat zich nog steeds G4S noemt en in Sana’a actief is. Dat bedrijf trekt arbeiders aan door kleine sommen geld te geven als ze afstand doen van hun rechten.

“Het zijn moeilijke dagen, maar we behouden ons geduld en onze vastberadenheid. Het zal wel nodig zijn dat er zo snel mogelijk een oplossing komt, vooraleer de arbeiders breken voor de uitbuiters. De situatie is dus erg moeilijk, het is een constante strijd.”

Wat denk je van de oorlog in Jemen?

“Jemen zit in een heel moeilijke situatie. Er is geen genade en geen menselijkheid onder alle partijen in het conflict. We hebben al genoeg oorlogen gehad. We moeten op elke mogelijke wijze verwerpen wat er nu gebeurt in ons land. Deze oorlog vernietigt de samenleving en brengt ons in een complete catastrofe met een instorting van de economie en erg moeilijke levensomstandigheden.”

Welke rol kan de arbeidersbeweging in Jemen en de rest van de wereld spelen om een einde te maken aan de catastrofe in je land?

“De economische crisis in Jemen en de niet-betaling van lonen heeft verregaande gevolgen op verschillende vlakken, onder meer het onderwijs, de zorgsector en alle sectoren die belangrijk zijn voor de samenleving. Ik denk dat het essentieel is dat de arbeidersbeweging een actieve rol speelt om de arbeiders bij te staan, de verderzetting van hun activiteiten mogelijk te maken en verdere rampen te vermijden.”

Welke rol kunnen socialistische organisaties zoals het CWI spelen om jullie strijd te steunen maar ook in de roep van de bevolking om een betere toekomst?

“Ze kunnen bijdragen aan de politieke en culturele bewustwording onder werkenden en gemeenschappen. De arbeiders, vakbonden en gemeenschapsorganisaties in Jemen kampen met zwaktes, zeker door de oorlog en de crisis waar het land doorgaat. Ze hebben dus meer dan ooit steun nodig.

“Het CWI speelde een belangrijke en efficiënte rol in de ondersteuning van de strijd van de arbeiders van Total/G4S in Jemen. We hadden nochtans niet veel respons verwacht van organisaties. Maar het CWI heeft zich ondanks alle moeilijkheden opgeworpen als verdediger van de Jemenitische arbeiders. Ik denk dat het CWI een rol kan spelen in arbeidersstrijd doorheen de wereld, ook in Jemen, om in te gaan tegen uitbuiting, racisme en discriminatie door multinationals. Maar er zal meer nodig zijn om bedrijven onder druk te zetten en onze eisen af te dwingen.

“Ondanks de huidige catastrofe behoud ik een groot optimisme. De bevolking van Jemen zal uit het puin van de oorlog rechtstaan en de huidige problemen overkomen om een betere toekomst te realiseren.”

Jemen is het armste land van het Arabische schiereiland. De geschiedenis van Jemen is erg complex en moeilijk. Het huidige conflict gaat over de strijd tussen het zuiden en het noorden, maar ook over regionale  en internationale machtsbelangen.

Artikel door Andleeb Haider

In 1990 kwamen de regeringen van beide voorheen afzonderlijke landen tot een akkoord om Jemen samen te besturen. Op 22 mei 1990 kwam het tot één land met Saleh als president. De president van Zuid-Jemen, Ali Salim al-Beidh werd vice-president. Er kwam een eengemaakt parlement en een grondwet. Bij de verkiezingen van 1993, de eerste na de eenmaking van het land, won het Algemeen Volkscongres 122 van de 301 zetels. De bevolking bestaat voor 60% uit sjiitische Houthi’s waardoor het land ook een oorlogszone is waar Saoedi-Arabië en Iran hun tegenstrijdige financiële belangen en religieuze haat uitvechten.

Na de invasie van Koeweit door Irak in 1990 en de daaropvolgende invasie door de VS, was de Jemenitische president gekant tegen militaire interventies door niet-Arabische landen. Als lid van de VN Veiligheidsraad in 1990 en 1991 onthield Jemen zich bij een aantal resoluties over Irak en Koeweit. Het l         and stemde tegen de resolutie waarmee een gewelddadige interventie werd goedgekeurd. Deze opstelling leidde tot woede bij de VS. De Amerikaanse bondgenoot Saoedi-Arabië zette 800.000 Jemenieten het land uit en strafte Jemen voor dit verzet tegen de oorlog. Verder is Jemen ook van strategisch belang voor de olieproducerende landen. Jemen bevindt zich immers aan de zeestraat Bab al-Mandab, de verbinding tussen de Rode Zee en de Golf van Aden. Een groot aantal olietankers passeert langs deze weg. (Meer over de geschiedenis van Jemen: http://www.socialisme.be/nl/9563/jemen)

De spanningen tussen Jemen en Saoedi-Arabië zijn dus niet nieuw. Maar dit werd nog erger met de politieke crisis als gevolg van de revolutie van 2011-12 tegen president Saleh die meer dan twee decennia aan het hoofd van het land stond. Begin 2012 trad Saleh af als onderdeel van een onderhandeld akkoord tussen de regering en de oppositiegroepen. De voormalige vice-president Abd Habbuh Mansur Hadi nam over en probeerde het verbrokkelde politieke landschap te verenigen en tegelijk een antwoord te bieden op zowel de dreiging door Al Qaeda als de jarenlange opstand van de Houthi militanten in het noorden. In 2014 drongen Houthi strijders de hoofdstad Sana binnen en werd Hadi verplicht tot onderhandelingen over een “eenheidsregering” met andere politieke krachten. De Houthi’s en veiligheidsdiensten die loyaal waren aan Saleh probeerden de controle over het volledige land over te nemen, in maart 2015 moest Hadi het land ontvluchtten. Saoedi-Arabië meende dat de nieuwe machthebbers militair gesteund werden door de regionale sjiitische macht Iran. Saoedi-Arabië en acht andere, voornamelijk soennitische, Arabische landen begonnen daarop een campagne van luchtbombardementen om de regering van Hadi terug aan de macht te krijgen. De coalitie kreeg logistieke en militaire steun van de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk.

In deze oorlog zijn er heel wat burgerslachtoffers, zowel als gevolg van directe gevechten als door bombardementen en wat activisten omschrijven als ernstige inbreuken op alle internationale wetten. Begin oktober stonden de officiële cijfers van de VN voor dit jaar op 4.125 burgerdoden en 7.207 gewonden. Bijna de helft van de bevolking van Jemen is jonger dan 18 jaar, veel slachtoffers zijn dan ook kinderen: een derde van alle burgerdoden. Sinds het begin van de oorlog in maart 2015 zijn er 6.800 doden en 35.000 gewonden. De meeste slachtoffers vallen bij luchtaanvallen door de coalitie rond Saoedi-Arabië.

Het conflict en de door de coalitie opgelegde blokkade leiden ook tot een humanitaire ramp: 80% van de bevolking heeft hulp nodig. Volgens de VN zijn er 3,1 miljoen Jemenieten in het land zelf op de vlucht, 14 miljoen mensen gaan gebukt onder voedselonveiligheid en 370.000 kinderen jonger dan vijf jaar dreigen van de honger om te komen. Meer dan 1.900 van de 3.500 gezondheidscentra in het land functioneren niet of slechts gedeeltelijk. Hierdoor heeft de helft van de bevolking geen toegang tot gezondheidszorg.

Op 9 oktober was er een Saoedische luchtaanval waarbij een begrafenisbijeenkomst werd geraakt. Officieel vielen er 150 slachtoffers, onofficieel is er sprake van 700 mensen. Er waren 2.000 mensen bijeengekomen voor laatste gebeden voor de slachtoffers van een vorige luchtaanval. De VS heeft Saoedi-Arabië op de vingers getikt voor dit incident. Maar op 13 oktober schoot de Amerikaanse marinie drie raketten af om de radars van Houthi krachten uit te schakelen. De Amerikaanse aanval vanop zee is de eerste rechtstreekse militaire interventie van de VS in de strijd tegen de Houthi krachten en hun bondgenoten in Jemen.