Vorige vrijdag was er in Portugal een algemene staking van de openbare diensten. We publiceren een verslag van Francisco Raposo, een vakbondsafgevaardigde bij het stadspersoneel in Lissabon en lid van Alternativa Socialista.
"Toen ik om 6u30 ‘s ochtends mijn huis verliet, was het direct duidelijk dat er gestaakt werd. De vuilzakken waren niet opgehaald in heel de wijk rond Sintra. Toen ik op de trein stapte, zag ik dat de staking succesvol was. Het aantal passagiers was zowat de helft van het normale aantal. In heel de stad werden de gevolgen van de staking duidelijk: scholen, belastingskantoren en andere openbare diensten lagen volledig plat.
"Op televisie zagen we dat de staking niet enkel in Lissabon succesvol was, maar van Bragança in het Noorden tot Beja in het Zuiden, van Porto tot Faro, de Azoren en de Madeira eilanden. Overal gingen scholen, ziekenhuizen, stedelijke diensten, lokaal openbaar vervoer,… plat in een 24-urenstaking.
"Alle vakbonden riepen op voor de staking, zowel die van de CGTP (vakbondsfederatie die nauw verbonden is met de communistische partij) als die van de UGT (vakbondsfederatie nauw verbonden met de sociaal-democratische partij).
"De vakbonden hebben al gesteld dat dit een historische staking is, en het was alleszins één van de grootste stakingen in de openbare diensten sinds jaren. In de namiddag waren er 10.000 betogers tegen onderwijsbesparingen en de privatiseringsplannen. Er was zelfs een actie van 300 politiemannen aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken.
"Zowat ieder onderdeel van de arbeidersklasse wordt hard getroffen door de economische recessie en het harde neo-liberale beleid van de regering. In de openbare diensten worden de arbeiders aangepakt door de regering, men probeert ons voor te stellen als de oorzaak van de problemen die door het systeem worden veroorzaakt.
"De staking had twee centrale doelstellingen: protesteren tegen de hervorming van de openbare diensten, en het naar voor brengen van eisen in de collectieve onderhandelingen over lonen en arbeidsvoorwaarden. Met de hervorming van de openbare diensten wil de regering het gemakkelijker maken om mensen te ontslaan, de sociale diensten verminderen en een private managementstijl introduceren
"Deze hervorming valt samen met de privatisering van een aantal openbare diensten of het deels verkopen van openbare diensten zodat het gemengde bedrijven worden (dit gebeurt o.a. in de ziekenhuizen en gezondheidscentra). Deze maatregelen maken het gemakkelijker om beroep te doen op interimwerk en om laag betaalde jobs in te voeren.
"Inzake de lonen stelt de regering een maximale toename van 2% voor op lonen onder de 1.000 euro per maand en een loonsstop voor lonen boven de 1.000 euro. In realiteit betekent dit een loonsverlaging: vorig jaar was er een inflatie van 3,7% en voor 2004 wordt 4,4% voorspeld. De prijzen van water, huur, elektriciteit, transport, voeding,… nemen snel toe, terwijl de lonen niet volgen. De woede neemt iedere dag toe. Zeker omdat de regering enorme lonen uitbetaalt voor het top-management in de gemengde bedrijven.
"In de aanloop naar de staking, sprak ik op heel wat vakbondsvergaderingen. In het algemeen waren de arbeiders ervoor om een echte algemene staking te organiseren. Het idee dat alle arbeiders zich moeten verenigen, wordt breed gesteund.
"De staking werd door veel arbeiders in de privé-sector positief onthaald, ondanks een indrukwekkende campagne in de media over de noodzaak om de ‘overheidsuitgaven te beperken en het overheidspersoneel te beperken’. Er werd geprobeerd om verdeeldheid te zaaien tussen de arbeiders en de gebruikers in de openbare diensten.
"De vakbonden staan onder druk om radicale acties te organiseren. Dat soort acties zal nodig zijn om een effectief verzet op te bouwen tegen de aanvallen van de bazen en de regering. Dit werd duidelijk in de oproep van de UGT om mee te staken, alhoewel die vakbond verbonden is met de regeringspartij PSD en zeker in de openbare sector gezien wordt als een belangrijke bondgenoot van de regering.
"Sommigen verwachten dat de CGTP op een nationaal congres eind januari zal beslissen om een campagne op te zetten waarbij een stevig verzet wordt opgebouwd. Met het CWI twijfelen we er echter aan of de CGTP dit effectief zal doen. Het ontbreken van een onafhankelijke klasseorganisatie betekent dat de verschillende reformistische tendensen kunnen domineren, van stalinisten over linkse sociaal-democraten tot linkse katholieken. Het Linkse Blok heeft een kleine impact binnen de vakbondsleiding, maar richt zich teveel op het vakbondsapparaat in plaats van een oppositie op de werkvloer op te bouwen. Ze brengen voorstellen naar voor rond proportionele vertegenwoordiging bij vakbondsverkiezingen, het recht op fracties binnen de vakbond,… maar er wordt niets gezegd over hoe het verzet kan uitgebouwd worden.
"Binnen de communistische partij zijn er verschillende stromingen: een meer sociaal-democratische vleugel rond de ‘Renovadores’ (een publieke fractie binnen de CP), een groep van de ‘oude garde’ van stalinisten die ingaan tegen Carvalho da Silva, de algemeen secretaris van de CGTP die sterk nadruk legt over overlegsyndicalisme.
"Leden van het CWI daarentegen komen op voor de noodzaak van de uitbouw een nieuwe massale arbeiderspartij die ook een uitdrukking krijgt op vakbondsvlak."