Mugabe wil verkiezingen stelen

De heersende partij van Zimbabwe, de Zanu-PF van president Mugabe, wil de stemmen van de presidentsverkiezingen van 29 maart hertellen. Na meer dan een week was de verkiezingscommissie echter nog niet overgegaan tot het bekendmaken van de cijfers. De oproep van de Zanu-PF wijst er wel op dat Mugabe de verkiezingen heeft verloren.

Dave Carr

Nadat hij 28 jaar aan de macht is geweest, lijkt het er niet op dat de dictator zomaar de macht zal overlaten aan zijn uitdager, Morgan Tsvangaria van de Beweging voor Democratische Verandering (MDC).

De MDC stelde eerder dat het de verkiezingen had gewonnen. Bij de parlementsverkiezingen haalde de partij een meerderheid en volgens de partij haalde Tsvangarai op basis van de resultaten die aan de kiesbureau’s werden uitgehangen 50,3% van de stemmen. Een aantal buitenlandse mediabronnen stellen dat de kandidaat van de MDC er nipt niet in geslaagd is om een absolute meerderheid te behalen. Hierdoor zou een volgende ronde nodig zijn.

Het was bij de verkiezingen duidelijk dat de Zanu-PF de kieslijsten drastisch had uitgebreid, kiezers bedreigde en voedselhulp inzette als politiek wapen. Bij een tweede ronde zal er ongetwijfeld een scherpe toename zijn van politiek geweld tegen de MDC en haar aanhangers. De beruchte “oorlogsveteranen” (een door Mugabe betaalde militie) hield reeds een parade door de hoofdstad Harare waarbij bedreigingen werden geuit tegen de oppositie.

Arbeidersstrijd

Sinds de onafhankelijkheid van Zimbabwe in 1980, toen een einde werd gemaakt aan het blanke minderheidsbewind, was Mugabe aan de macht. Dat ging gepaard met een catastrofale economische ineenstorting en steeds wanhopiger maatregelen om toch maar aan de macht te blijven.

Mugabe beweerde meermaals dat de crisis in het land het resultaat is van imperialistische samenzweringen door de voormalige koloniale machthebber, Groot-Brittannië. Het was nochtans Mugabe zelf die in de jaren 1990 een reeks neoliberale maatregelen doorvoerde die de levensstandaard van de zwarte meerderheid hard raakten.

In 1996 was er een algemene staking van de ambtenaren tegen een loonsverlaging en het schrappen van 25.000 jobs door de regering. Die maatregelen kwamen er op vraag van het IMF. Het jaar nadien waren er acties van landlozen en verarmde veteranen van de guerrilla-oorlog die opkwamen voor compensaties en een pensioen.

Het regime van Mugabe wankelde waarop hij de drukpersen inzette om extra geld te laten drukken. Dat leidde natuurlijk tot een versterking van de inflatie. Het verhogen van de belastingen op alles wat verkocht wordt, leidde tot nog meer protest. Op 9 december 1997 leidde het protest tot een “Rode Dinsdag” met meer dan een miljoen deelnemers aan een anti-regeringsstaking.

In deze periode met een toename van strijd, moest de vakbondsfederatie ZCTU (Zimbabwe Congress of Trade Unions) breken met de Zanu-PF partij. Dit leidde tot een politiek vacuüm en de formatie van een nieuwe politieke partij, de beweging voor democratische verandering (MDC).

De MDC mobiliseerde in februari 2000 het verzet tegen een referendum waarmee Mugabe een grondwetswijziging wou doorvoeren. De leiding van de partij ondernam echter vrij snel een scherpe bocht naar rechts onder meer met de invloed van kapitalisten en rijke blanke boeren uit Zimbabwe, maar ook vanuit de VS kwam er steun. Zo gaf een rechtse “denktank” (de Freedom Foundation) 1 miljoen dollar aan de MDC. Het resultaat was dat de partij voor een zelfde neoliberaal beleid begon te pleiten als Mugabe.

Mugabe werd bij de verkiezingen van juni 2000 geconfronteerd met een nederlaag. Na twintig jaar van trouwe dienst voor het kapitalisme en imperialisme, wierp hij zich plots op als de verdediger van de armsten. Hij mobiliseerde oorlogsveteranen die in de bevrijdingsstrijd een belangrijke rol speelden om grote stukken land van de rijke blanke boeren over te nemen. Hij gebruikte ook de wetten op de openbare orde, een overlevering van het blanke racistische bewind in het Rhodesië (de vroegere naam van Zimbabwe) van Ian Smith, om de oppositie van de MDC de mond te snoeren.

De kwestie van het grondbezit is natuurlijk effectief een belangrijk thema. Maar de bezettingen waren geen onderdeel van een boerenopstand of een omvangrijk programma van landhervormingen die zich niet beperkten tot de nationalisatie van de grote commerciële boerderijen maar die ook de sleutelsectoren van de economie omvatten.

Een aantal van de beste grote industriële boerderijen kwamen in handen van volgelingen van Mugabe in de heersende Zanu-PF. De bezetters kregen geen gereedschap of goedkope leningen voor zaden en meststoffen. Uiteindelijk werden de oorlogsveteranen samen met de landlozen die grond bezetten, verdreven door de politie.

Repressie

Mugabe en zijn aanhangers in Zanu-PF en de veiligheidstroepen zullen van een tweede ronde van de parlementsverkiezingen gebruik maken om de oppositie van de MDC te neutraliseren en een verderzetting van het eigen bewind op te leggen.

Indien de MDC alsnog het presidentschap wint, is het onzeker of Mugabe en Zanu-PF dat zomaar zullen aanvaarden. Ze kunnen besluiten tot een brutale eenzijdige burgeroorlog, zoals Mugabe dit deed in Matebeleland in de jaren 1980 tegen een aantal tegenstanders van Zanu. Zo’n vooruitzicht zal leiden tot nog meer vluchtelingen die vanuit Zimbabwe proberen naar Zuid-Afrika of andere oorden te trekken.

Met een werkloosheidscijfer van 80%, hyperinflatie van meer dan 100.000%, enorme armoede, voedsel- en brandstoffentekorten en ineenstortende diensten, wordt de Zimbabwaanse arbeidersklasse hard getroffen. Er is echter geen ander alternatief dan terug te vechten.

De arbeiders en boeren waren het afgelopen decennium betrokken in tal van acties tegen de politiestaat van Mugabe. Die strijd werd verzwakt door de afwezigheid van een massale arbeiderspartij met een socialistisch en internationalistisch programma. De opbouw van zo’n kracht is van cruciaal belang voor socialisten in Zimbabwe.