Vic Heylen bij Phara
Vic Heylen, algemeen erkend als dé autosectordeskundige, veegde maandagavond bij Phara de voorstellen voor Opel Antwerpen, zowel van de Vlaamse regering als van de vakbonden, van tafel. Volgens hem is de Antwerpse fabriek op zich performant, maar binnen “de nefaste structuur” GM-Europe ten dode opgeschreven. Als stand alone heeft de site, aldus Heylen, wel een mooie toekomst.
Eerder had Heylen het voorstel van de Vlaamse regering om de Antwerpse fabriek op te kopen en terug te verhuren aan GM niet meer dan een verkiezingsslogan genoemd. “GM heeft al te verstaan gegeven dat het de hele fabriek zelfs gratis wil weggeven – als je er de drieduizend werknemers bijneemt. En het sociaal passief dat ze vertegenwoordigen. De kern van de zaak is dat geen enkele constructie kan garanderen dat die mensen aan de slag kunnen blijven” zei hij. Heylen pleitte er integendeel voor dat de overheid de fabriek zou opkopen om assemblagediensten aan te bieden aan om het even welke autobouwer die wagens op de Europese markt wil zetten. Kortom: dat de overheid de fabriek zou nationaliseren en zelf assemblagediensten zou aanbieden. “Maar”, voegde hij eraan toe, “dat durven ze niet.” Nochtans zou er binnen enkel jaren best interesse kunnen zijn van enkele Aziatische spelers, beweert Heylen. De Linkse Socialistische Partij is het niet eens met Heylen over wat hij wil doen met Opel na een overname door de overheid. Wij pleiten ervoor de site te nationaliseren en in te schakelen in een dringend innoverend publiek mobiliteitsplan (zie ons eerder artikel), niet om ze te nationaliseren en later door te verkopen aan alweer nieuwe kapitalistische parasieten. Maar ook wij hebben altijd al bedenkingen gehad bij die Europese structuur.
Van meet af aan was duidelijk dat een overname van GM-Europe geen oplossing zou bieden voor de overproductie en gepaard zou gaan met een sociaal bloedbad. Zowel het Canadees-Oostenrijkse Magna-Steyr als Fiat wonden er geen doekjes om. In beide gevallen zouden minstens 10.000 jobs moeten verdwijnen. Geen overheid, en helaas ook geen vakbond die dat durfde in vraag stellen. Men ging ervan uit dat de enige overlevingskans voor Opel Antwerpen een overname was en dat dan liefst op Europees niveau. Om een overnemer te lokken werd met staatsgaranties, overbruggingskredieten en in het geval van de Vlaamse regering zelfs met hierboven aangehaalde sale-and-lease-back operatie gezwaaid. Men hoopt op die basis overnemers te verleiden om vooral toch de eigen site niet te sluiten. De Europese filière werd niet in vraag gesteld, net zo min als het lokaas waarmee de Vlaamse overheid overnemers wou lokken. Enkel Dedecker uitte bedenkingen, maar dan niet om het bedrijf zelf over te nemen, maar om meteen heel de boel dicht te gooien. “Gezond verstand” heet dat dan. Van vakbondszijde stapte men volledig mee in de logica van het lokken van de “best mogelijke” overnemer voor de Europese tak van GM. Vandaar dat vakbondsman Rudi Kennes, ondervoorzitter van de Europese ondernemingsraad die nochtans een “linkse” heet, van SPa-Rood signatuur, zich opwierp als een fervent voorstander van een overname door Magna. Volgens hem en zijn Duitse collega Klaus Franz van IG-Metall, tevens voorzitter van de Europese OR, bood die “betere garanties” inzake tewerkstelling dan Fiat.
Dat ook Magna 11.000 van de 55.000 GM-jobs in Europa, één op vijf wil schrappen, nemen de bonden erbij. Via druk op de eigen regering proberen ze het bloedbad zoveel mogelijk door te schuiven naar andere regio’s. Niet toevallig feliciteerden de Belgische bonden de doortastendheid waarmee de Vlaamse regering te hulp schoot. Het heeft niet mogen baten.
Met een overbruggingskrediet ten belope van 1,5 miljard euro, voor de helft ten laste van de federale overheid, en voor de andere helft van de vier Lander met Opel-fabrieken, en een staatswaarborg van 4,5 miljard euro heeft de Duitse overheid een principeovereenkomst afgekocht. Magna zou een belang van 20% nemen en haar Russische partner Sberbank 35%. GM houdt een stevige voet aan de grond met 35% en de werknemers zouden 10% inbrengen.
Maar vooral, van de 11.000 jobs die moeten verdwijnen zouden er slechts 2.500 geschrapt worden in Duitse bedrijven, dat is 1 op 10. Elders in Europa moet minstens 1 op 4 weg, in totaal zo’n 8.500. Het principeakkoord haalt bovendien het Russische GAZ dat nu nog Volga’s produceert, maar binnenkort ook Opels wil bouwen, binnen als industriële partner. In Oost-Europa en Rusland hoeven de werknemers niet te vrezen, daar wil Magna de productie fors opdrijven en zal de tewerkstelling worden uitgebreid. De ontslagen zullen dus allemaal vallen bij de kleine 20.000 werknemers in Spanje, Groot-Brittannië, België, Zweden en Frankrijk.
Kennes heeft de boodschap begrepen. Eerst had hij nog gepleit de Zafira in België te produceren omdat “wij dat 18% goedkoper kunnen dan in Bochum”, nu wil hij de Meriva die in Spanje geproduceerd wordt, naar Antwerpen halen. Het zal niet baten, jobs red je niet door onderlinge concurrentie tussen werknemers, maar door het organiseren van strijd en solidariteit.
Klaus Franz van IG Metall, voorzitter van de ondernemingsraad bij Opel en een fervent voorstander van Magna, had naar aanleiding van het principeakkoord verklaard dat “de werknemers elkaar in de armen gevallen zijn”. “Megafusies in een markt die reeds oververzadigd is, kunnen niet werken”, luidde zijn redenering. Geen haar op Klaus’ hoofd dat eraan dacht om met Opel de weg in te slaan van een publieke constructeur die zich toelegt op innovatieve milieuvriendelijke investeringen. Hoe lang zal het duren vooraleer de concurrentie nieuwe slachtoffers vereist in een situatie van overcapaciteit? Zal Magna dan niet net zo goed als Fiat het aantal afdankingen opdrijven? De Linkse Socialistische Partij heeft loodzware bedenkingen bij de houding van de vakbonden als die zich enthousiast in de concurrentielogica inschakelen.
De bonden deden ook beroep op de Vlaamse overheid om te protesteren bij de Europese commissie tegen het Duitse protectionisme. Zonder veel succes trouwens want in de feiten doet de Vlaamse overheid met haar aanbod van 300 miljoen euro overbruggingskrediet en 200 miljoen euro voor een sale-and-lease-back operatie, niets anders dan haar Duitse tegenhanger. Liberale excellenties als Ceyssens en Van Quickenborne eisten “objectieve criteria”. Daarmee bedoelt men niet het welzijn van de werknemers of het behoud van zoveel mogelijk tewerkstelling, maar de winstgevendheid! De vakbonden hebben zich laten meeslepen in een afvallingskoers die ze niet kunnen winnen.
Europa is er niet om jobs te redden, maar om de overdracht van rijkdom van arm naar rijk te versoepelen. Hoe dikwijls werd Europa niet ingeroepen om ons te doen afzien van onze verworvenheden? Hoe dikwijls werd ons niet verteld dat het geen zin had te strijden omdat onze eisen enkel verwezenlijkt konden worden binnen een “sociaal” Europa? Zou het goed zijn indien een sociaal Europa “Opel Europa” zou nationaliseren? Uiteraard, maar moeten we daarop dan wachten terwijl we vandaag net zo goed de nationalisatie van ons bedrijf door onze overheid kunnen eisen en hier een voorbeeld kunnen creëren voor een ander mobiliteitsbeleid?