GM overgenomen: icoon van het kapitalisme leeg gemolken
Maandag is het ondenkbare gebeurd. De Amerikaanse overheid heeft GM, gedurende 77 jaar het grootste autobedrijf ter wereld, overgenomen. Het is een vergiftigd geschenk. Blijkt dat de icoon is leeggezogen. Tegenover 82,3 miljard $ aan bezittingen, staat een kolossale schuldenberg van 172,8 miljard $. Alleen al om het bedrijf de komende twee maand overeind te houden, hoest de Amerikaanse belastingsbetaler 30 miljard $ op, dat is bovenop de 19,8 miljard $ die Washington eerder al injecteerde in GM.
Nu het bedrijf is leeg gemolken, mogen overheden en vakbonden de stukken lijmen en uit de as van een industriële reus waaraan honderdduizenden arbeiders hebben gebouwd, trachten een nieuw, levensvatbaar, bedrijf te boetseren. De Amerikaanse overheid is nu voor 60% eigenaar van het bedrijf dat “New GM” zal heten. De Canadese overheid brengt 9,5 miljard $ belastingsgeld in, goed voor 12%. De vakbonden, United Auto Workers (UAW), ruilen een deel van hun tegoeden waarvoor arbeiders decennialang hebben bijgedragen in voor aandelen in het nieuwe bedrijf: goed voor 17,5%. De rest behoort toe aan obligatiehouders (10%), zeg maar spaarders en de voormalige aandeelhouders, die slechts 1% over houden.
De Standaard haast zich om de aandeelhouders “de grootste verliezers” te noemen, de Tijd stelt dat ze “overblijven met een sterfhuisconstructie vol schulden en onrendabele onderdelen”. Le Soir benadrukt dat aandeelhouders 90% van hun investering in rook zien opgaan en La Libre schrijft dat de aandeelhouders de gok hebben verloren. De realiteit is dat ze als parasieten een industriële reus hebben leeggezogen en nu het opruimen van het dode lichaam overlaten aan de overheid en de vakbonden. Het oude GM zal eenvoudigweg failliet worden verklaard en hop: weg schulden. Van New GM een gezond bedrijf maken zal bovendien pijnlijke ingrepen vereisen en nog eens tientallen miljarden dollars. De aandeelhouders zullen de gemeenschap hiervoor laten opdraaien.
In tegenstelling tot de aandeelhouders hebben de vakbonden, ook al door de manier waarop de ziekteverzekering en pensioenkassen in de VS georganiseerd zijn, niet de keuzevrijheid om de zinkende Titanic te verlaten. Nadat ze eerder met het mes op de keel instemden met een lagere dekking van de ziektekosten van de gepensioneerden, moesten ze nu aanvaarden om hun vorderingen in te ruilen voor een aandelenpakket. Als de heropstanding van GM niet lukt, betekent dit dat personeel en gepensioneerden alles dreigen te verliezen. De regering beweert wel dat ze voor personeel en gepensioneerden zal zorgen, maar lang zal het niet duren vooraleer zij het etiket profiteur zullen opgekleefd worden als het verkeerd afloopt. Laat dat een les zijn voor de Belgische werknemers als liberalen en andere Dedeckers voorstellen om ook hier de gezondheidszorg te commercialiseren en tweede en derde pensioenpijlers te promoten!
Om van New GM een winstgevend bedrijf te maken zullen “onrendabele delen” van de hand worden gedaan. Honderdduizenden jobs staan op de tocht, bij de 11 fabrieken die moeten sluiten, bij onderaannemers en ook bij de duizenden GM-dealers. Hele steden en gemeenten worden van hun belangrijkste inkomstenbron beroofd. Het is de woestijn die het liberalisme, de “vrije” markt, achter zich laat zodra het zijn winsthonger gelaafd heeft aan onze productieve capaciteiten. In plaats van bestuurders uit de privésector het nieuwe bedrijf te laten leiden, hadden de Amerikaanse overheid en de vakbonden deze kans moeten aangrijpen om van GM een publieke onderneming te maken. In plaats van “een zo groot mogelijke return on investment” had een publieke raad van beheer de kennis en technische mogelijkheden aanwezig bij GM kunnen aanwenden om te werken aan veilig en milieuvriendelijk transport en mobiliteit. Dat had pas echt een keerpunt geweest. Yes, we can!