Studeren steeds duurder, binnenkort enkel nog voor de rijksten?

Studeren steeds duurder, binnenkort enkel nog voor de rijksten?

Gemiddeld 10.000 tot 12.000 euro, dat is volgens een studie van het FEF (Fédération des Etudiants Francophone) hoeveel de gemiddelde kotstudent op jaarbasis betaalt voor zijn of haar studies. De niet-kotstudenten komen er van af met “slechts” 6.000 à 7.000 euro per jaar. Ook in Vlaanderen zullen de bedragen soortgelijk zijn (maar zijn er geen recente cijfers).

Jeroen

Deze bevindingen mogen eigenlijk niet verbazen. Door het neoliberale beleid van de traditionele partijen is er in het onderwijs, net zoals in alle openbare diensten, sterk gesnoeid in de publieke investeringen en wordt er steeds meer een harde winstlogica gehanteerd. In 1980 ging 7% van het BBP naar onderwijs, nu is dit nog slechts 4,9%. Onderwijs genieten, wordt steeds minder gezien als een recht voor iedereen en steeds meer als een “investering” in je eigen toekomst.

We zien dit onder andere in de evolutie van de inschrijvingsgelden. Een studie van de Vlaamse overheid in 1999 stelde vast dat universitaire studenten gemiddeld 355 euro en hogeschool studenten gemiddeld 389 euro inschrijvingsgeld betaalden. Nu wordt in Vlaanderen 535 euro gevraagd, in Wallonië gemiddeld 721 euro (universiteiten) of 530 euro (hogescholen). De hervormingen in het onderwijs zorgen ervoor dat we naar een Angelsaksisch model gaan met inschrijvingsgelden van ettelijke duizenden euro.

Maar de inschrijvingsgelden zijn niet het enige dat sterk duurder is geworden. Een kot is voor veel studenten simpelweg onbetaalbaar geworden. Volgens de eerder vernoemde studie kostte een kot in Vlaanderen tien jaar geleden 1859 à 1945 euro per jaar. Vandaag kost een kot in Vlaanderen gemiddeld 3120 euro en in Wallonië 3150 euro per jaar, met regio’s zoals Brussel die veel duurder zijn. Boven al deze kosten komen dan nog eens de kosten voor boeken, (openbaar) vervoer, voeding, computers en internet, stages,…

Steeds meer studenten zijn verplicht om bij te klussen om de studies te betalen. Heel vaak belanden ze in ultraflexibele en onderbetaalde “uitzendjobs”. Dit heeft nefaste gevolgen op hun slaagkansen, maar zet ook de arbeidscondities van andere arbeiders onder druk. De financiële druk heeft heel wat gevolgen, in Frankrijk kwam een studie tot de vaststelling dat 40.000 voornamelijk vrouwelijke studenten hun studies betalen met een job in de seksindustrie. Voor België zijn geen cijfers beschikbaar maar eenzelfde evolutie is ook hier waarschijnlijk.

De enige manier om het recht op onderwijs in de praktijk te realiseren is via de uitbouw, in plaats van de afbouw, van de sociale openbare diensten. Om het probleem van dure huisvesting aan te pakken is er nood aan een massale bouw van goedkope en kwaliteitsvolle studentenhomes. Hierdoor zou ook de prijs op de private markt dalen door een groter aanbod van koten. In plaats van de studentenrestaurants te privatiseren en over te leveren aan de winstlogica van de privé, moeten deze worden uitgebouwd als alternatief op die winstlogica. In de plaats van inschrijvingsgelden op te trekken moeten deze worden afgeschaft.

Voor een degelijk en toegankelijk onderwijs zijn er meer publieke middelen nodig. Het opnieuw optrekken van de middelen tot 7% van het BBP zou een goede eerste stap in die richting zijn!